ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๔ ภาษาบาลีอักษรไทย วิภงฺค.อ. (สมฺโมห.)

                        ๔. จตุกฺกนิทฺเทสวณฺณนา
     [๙๓๙] จตุกฺกนิทฺเทเส ตณฺหุปฺปาเทสุ จีวรเหตูติ "กตฺถ ๓- มนาปํ จีวรํ
ลภิสฺสามี"ติ จีวรการณา อุปฺปชฺชติ. อิติภวาภวเหตูติ เอตฺถ อิตีติ นิทสฺสนตฺเถ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อนาวฏฺฏนา         ฉ.ม. ยาถาวโต       สี. ตตฺถ
นิปาโต, ยถา จีวราทิเหตุ, เอวํ ภวาภวเหตูติปิ อตฺโถ. ภวาภโวติ เจตฺถ
ปณีตปณีตตรานิ เตลมธุผาณิตาทีนิ อธิปฺเปตานิ. อิเมสํ ปน จตุนฺนํ ตณฺหุปฺปาทานํ
ปหานตฺถาย ปฏิปาฏิยาว จตฺตาโร อริยวํสา เทสิตาติ เวทิตพฺพา.
     อคติคมเนสุ ฉนฺทาคตึ คจฺฉตีติ ฉนฺเทน เปเมน อคตึ คจฺฉติ, อกตฺตพฺพํ
กโรติ. ปรปเทสุปิ เอเสว นโย. ตตฺถ โย "อยํ เม มิตฺโต วา สนฺทิฏฺโ วา
สมฺภตฺโต วา าตโก วา ลญฺจํ วา ปน เม เทตี"ติ ฉนฺทวเสน อสฺสามิกํ
สามิกํ กโรติ, อยํ ฉนฺทาคตึ คจฺฉติ นาม. โย "อยํ เม เวรี"ติ ปกติเวรวเสน
วา ตงฺขณุปฺปนฺนโกธวเสน วา สามิกํ อสฺสามิกํ กโรติ, อยํ โทสาคตึ คจฺฉติ
นาม. โย ปน มนฺทตฺตา โมมูหตฺตา ยํ วา ตํ วา วตฺวา อสฺสามิกํ สามิกํ
กโรติ, อยํ โมหาคตึ คจฺฉติ นาม. โย ปน "อยํ ราชวลฺลโภ วา วิสมนิสฺสิโต
วา อนตฺถมฺปิ เม กเรยฺยา"ติ ภีโต อสฺสามิกํ สามิกํ กโรติ, อยํ  ภยาคตึ คจฺฉติ
นาม. โย วา ปน ภาชนียฏฺาเน กิญฺจิ ภาเชนฺโต "อยํ เม มิตฺโต วา
สนฺทิฏฺโ วา สมฺภตฺโต วา"ติ เปมวเสน อติเรกํ เทติ, "อยํ เม เวรี"ติ
โทสวเสน อูนกํ เทติ, โมมูหตฺตา ทินฺนาทินฺนํ อชานมาโน กสฺสจิ อูนกํ
กสฺสจิ อธิกํ เทติ, "อยํ อิมสฺมึ อทียมาเน มยฺหํ อนตฺถมฺปิ กเรยฺยา"ติ ภีโต
กสฺสจิ อติเรกํ เทติ, โส จตุพฺพิโธปิ ยถานุกฺกเมน ฉนฺทาคติอาทีนิ คจฺฉติ
นาม. อริยา เอตาย น คจฺฉนฺตีติ อคติ. อนริยา อิมินา อคตึ คจฺฉนฺตีติ
อคติคมนํ. อิทํ ทฺวยํ จตุนฺนมฺปิ สาธารณวเสน วุตฺตํ. ฉนฺเทน คมนํ ฉนฺทคมนํ.
อิทํ โทสาทีนํ อสาธารณวเสน วุตฺตํ. สปกฺขราคญฺจ ปรปกฺขโทสญฺจ ปุรกฺขตฺวา
อสมคฺคภาเวน คมนํ วคฺคคมนํ. อิทํ ฉนฺทโทสสาธารณวเสน วุตฺตํ. วาริโน วิย
ยถา นินฺนํ คมนนฺติ วาริคมนํ. อิทํ จตุนฺนมฺปิ สาธารณวเสน วุตฺตํ.
     วิปริเยเสสุ ๑- อนิจฺจาทีนิ วตฺถูนิ นิจฺจนฺติอาทินา นเยน วิปรีตโต เอสนฺตีติ
วิปริเยสา, สญฺาย วิปริเยโส สญฺาวิปริเยโส. อิตเรสุปิ ทฺวีสุ เอเสว นโย.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. วิปริยาเสสุ
เอวเมเต จตุนฺนํ วตฺถูนํ วเสน จตฺตาโร เยสุ วตฺถูสุ สญฺาทีนํ วเสน ทฺวาทส
โหนฺติ, เตสุ อฏฺ โสตาปตฺติมคฺเคน ปหียนฺติ. อสุเภ สุภนฺติ สญฺาจิตฺตวิปลฺลาสา
สกทาคามิมคฺเคน ตนุกา โหนฺติ, อนาคามิมคฺเคน ปหียนฺติ. ทุกฺเข สุขนฺติ
สญฺาจิตฺตวิปลฺลาสา อรหตฺตมคฺเคน ปหียนฺตีติ เวทิตพฺพา.
     อนริยโวหาเรสุ อนริยโวหาราติ อนริยานํ ลามกานํ โวหารา. ทิฏฺวาทิตาติ
"ทิฏฺ มยา"ติ เอวํ วาทิตา. เอตฺถ จ ตํตํสมุฏฺาปิกเจตนาวเสน อตฺโถ เวทิตพฺโพ.
สห สทฺเทน เจตนา กถิตาติปิ วุตฺตเมว. ทุติยจตุกฺเกปิ เอเสว นโย. อริโย หิ
อทิสฺวา วา "ทิฏฺ มยา"ติ ทิสฺวา วา "น ทิฏฺ มยา"ติ วตฺตา นาม นตฺถิ,
อนริโยว เอวํ วทติ, ตสฺมา เอวํ วทนฺตสฺส เอตา สห สทฺเทน อฏฺ เจตนา
อฏฺ อนริยโวหาราติ เวทิตพฺพา.
     ทุจฺจริเตสุ ปมจตุกฺกํ เวรเจตนาวเสน วุตฺตํ, ทุติยํ วจีทุจฺจริตวเสน.
     ภเยสุ ปมจตุกฺเก ชาตึ ปฏิจฺจ อุปฺปนฺนํ ภยํ ชาติภยํ. เสเสสุปิ เอเสว
นโย. ทุติยจตุกฺเก ราชโต อุปฺปนฺนํ ภยํ ราชภยํ. เสเสสุปิ เอเสว นโย.
     ตติยจตุกฺเก จตฺตาริ  ภยานีติ มหาสมุทฺเท อุทกํ โอโรหนฺตสฺส วุตฺตภยานิ.
มหาสมุทฺเท กิร มหินฺทวีจิ นาม สฏฺี โยชนานิ อุคฺคจฺฉติ. คงฺคาวีจิ นาม ปณฺณาส
โยชนานิ อุคฺคจฺฉติ. โรหณวีจิ นาม จตฺตาฬีส โยชนานิ อุคฺคจฺฉติ. เอวรูปา
อูมิโย  ปฏิจฺจ อุปฺปนฺนํ ภยํ อูมิภยํ นาม. กุมฺภีลโต อุปฺปนฺนํ ภยํ กุมฺภีลภยํ.
อุทกาวฏฺฏโต ภยํ อาวฏฺฏภยํ. สุสุกา ๑- วุจฺจติ จณฺฑมจฺโฉ, ตโต ภยํ สุสุกาภยํ.
     จตุตฺถจตุกฺเก อตฺตานุวาทภยนฺติ ปาปกมฺมิโน อตฺตานํ อนุวทนฺตสฺส
อุปฺปชฺชนกภยํ. ปรานุวาทภยนฺติ ปรสฺส อนุวาทโต อุปฺปชฺชนกภยํ. ทณฺฑภยนฺติ
อาคาริกสฺส รญฺา ปวตฺติตทณฺฑํ, อนาคาริกสฺส วินยทณฺฑํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชนกภยํ.
@เชิงอรรถ:  ก. สุํสุกา
ทุคฺคติภยนฺติ จตฺตาโร อปาเย ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชนกภยํ. อิติ  อิเมหิ จตูหิ จตุกฺเกหิ
โสฬส มหาภยานิ นาม กถิตานิ.
     ทิฏฺิจตุกฺเก ติมฺพรุกฺขทิฏฺ๑- นาม กถิตา. ตตฺถ สยํกตํ สุขทุกฺขนฺติ
เวทนํ อตฺตโต สมนุปสฺสโต เวทนายเอว เวทนา กตาติ อุปฺปนฺนา ทิฏฺิ.
เอวญฺจ สติ ตสฺสา เวทนาย ปุพฺเพปิ อตฺถิตา อาปชฺชตีติ อยํ สสฺสตทิฏฺิ
นาม โหติ. สจฺจโต เถตโตติ สจฺจโต ถิรโต. ปรํกตนฺติ ปจฺจุปฺปนฺนเวทนโต
อญฺ เวทนาการณํ เวทนตฺตานํ สมนุปสฺสโต อญฺาย เวทนาย อยํ เวทนา
กตาติ อุปฺปนฺนา ทิฏฺิ. เอวํ สติ ปุริมาย เวทนาย การกเวทนาย อุจฺเฉโท
อาปชฺชตีติ อยํ อุจฺเฉททิฏฺิ นาม โหติ. สยํกตญฺจ ปรํกตญฺจาติ ยถาวุตฺเตเนว
อตฺเถน อุปฑฺฒํ สยํ กตํ อุปฑฺฒํ ปเรน กตนฺติ คณฺหโต อุปฺปนฺนา ทิฏฺิ.
อยํ สสฺสตุจฺเฉททิฏฺิ นาม. จตุตฺถา อการณาเอว สุขทุกฺขํ โหตีติ คณฺหโต
อุปฺปนฺนา ทิฏฺิ. เอวํ สติ อยํ อเหตุกทิฏฺิ นาม. เสสเมตฺถ เหฏฺา
วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถเมวาติ.
                      จตุกฺกนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺิตา.
                          -------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๔ หน้า ๕๔๒-๕๔๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=12754&modeTY=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=12754&modeTY=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=961              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=35&A=12793              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=10192              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=10192              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_35

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]