อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

อิมสฺมึ ติเก นานากฺขณิกํ น ลพฺภติ. ตถา อุปฺปนฺนตฺติกอตีตตฺติเกสุ. ปจฺจนีเย
อเหตุกํ มคฺคารมฺมณนฺติ อเหตุกํ มคฺคารมฺมณํ, อาวชฺชนํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ.
เสสเมตฺถ ปาลิอนุสาเรเนว เวทิตพฺพํ.
     อุปฺปนฺนตฺติเก จ อตีตตฺติเก จ ปฏิจฺจวาราทโย นตฺถิ, ปญฺหาวารมตฺตเมว
ลพฺภติ. กสฺมา? ปฏิจฺจวาราทโย หิ สหชาตปุเรชาตานญฺเญว โหนฺติ, อิเม จ
ติกา อตีตานาคตมิสฺสกา. อุปฺปนฺนตฺติเก เจตฺถ อนนฺตรภาคิยาปิ ปจฺจยา น
ลพฺภนฺติ. กสฺมา? อุปฺปนฺนตฺติเก อตีตสฺส อภาวโต. อุปฺปนฺโน จ อนุปฺปนฺโน
จาติ อิเม เจตฺถ เทฺว ธมฺมา อุปฺปนฺนสฺส จ อนุปฺปนฺนสฺส จาติ อิเมสํ
ทฺวินฺนํ น เกนจิ ปจฺจเยน ปจฺจโย. อนุปฺปนฺโน จ อุปฺปาที จาติ อิเม ปน
เทฺว อุปฺปนฺนสฺส อารมฺมณูปนิสฺสยวเสน ทฺวีหิ ปจฺจเยหิ ปจฺจยา. ๓- เสสเมตฺถ
ปาลิยํ อาคตนเยเนว เวทิตพฺพํ.
     อตีตตฺติเก ปจฺจุปฺปนฺนํ อตีตานาคตสฺส อตีตานาคตํ วา ๔- อตีตานาคตสฺส
น เกนจิ เกนจิ ปจฺจโย. นิพฺพานมฺปน ทฺวีสุปิ อิเมสุ ติเกสุ เนว ปจฺจยโต
น ปจฺจยุปฺปนฺนโต ลพฺภติ. เสสมิธาปิ ปาลิยํ อาคตนเยเนว เวทิตพฺพํ.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อารมฺมณปุเรชาตํ  ๒ ฉ.ม. เสสา   ๓ ฉ.ม. ปจฺจโย  ๔ ฉ.ม. อตีตานาคตญฺจ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๕๖๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=12750&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=12750&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=41&i=1888
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=41&A=13040
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=41&A=10430
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=41&A=10430
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_41