ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

                  ๓. ตติยนย อสงฺคหิเตนสงฺคหิตปทวณฺณนา
     [๑๗๙] อิทานิ อสงฺคหิเตนสงฺคหิตปทํ ภาเชตุํ เวทนากฺขนฺเธนาติอาทิ
อารทฺธํ. ตตฺริทํ ลกฺขณํ:- อิมสฺมึ หิ วาเร ยํ ขนฺธปเทน อสงฺคหิตํ หุตฺวา
อายตนธาตุปเทหิ สงฺคหิตํ, ตสฺส ขนฺธาทีหิ สงฺคหํ ปุจฺฉิตฺวา วิสฺสชฺชนํ กตํ.
ตมฺปน รูปกฺขนฺธวิญฺญาณกฺขนฺธจกฺขฺวายตนาทีสุ น ยุชฺชติ. รูปกฺขนฺเธน หิ
จตฺตาโร ขนฺธา ขนฺธสงฺคเหน อสงฺคหิตา. เตสุ เตน เอกธมฺโมปิ อายตน-
ธาตุสงฺคเหน สงฺคหิโต นาม นตฺถิ. นนุ จ เวทนาทโย ธมฺมายตเนน
สงฺคหิตาติ. สงฺคหิตา. น ปน รูปกฺขนฺโธว ธมฺมายตนํ. รูปกฺขนฺธโต หิ
สุขุมรูปมตฺตํ ธมฺมายตนํ ภชติ, ตสฺมา เย ธมฺมา ๒- ธมฺมายตเนน สงฺคหิตา,
น เต รูปกฺขนฺเธน สงฺคหิตา นาม. วิญฺญาณกฺขนฺเธนปิ อิตเร จตฺตาโร
ขนฺธา อสงฺคหิตา. เตสุ เตน เอโกปิ อายตนธาตุสงฺคเหน สงฺคหิโต นาม
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. รูปธาตุวชฺชาหิ    ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ
นตฺถิ. เอวํ สงฺคหิตตาย อภาวโต เอตานิ อญฺญานิ จ เอวรูปานิ จกฺขฺวายตนาทีนิ
ปทานิ อิมสฺมึ วาเร น สงฺคหิตานิ. ๑- ยานิ ปน ปทานิ วิญฺญาเณน
วา โอฬาริกรูเปน วา อสมฺมิสฺสํ ธมฺมายตเนกเทสํ ทีเปนฺติ, ตานิ อิธ คหิตานิ.
เตสํ อิทมุทฺทานํ:-
           "ตโย ขนฺธา ตถา สจฺจา       อินฺทฺริยานิ จ โสฬส
            ปทานิ ปจฺจยากาเร          จุทฺทสูปริ จุทฺทส.
            สมตฺตึส ปทา โหนฺติ          โคจฺฉเกสุ ทสสฺวถ
            ทุเว จูฬนฺตรทุกา            อฏฺฐ โหนฺติ มหนฺตรา"ติ.
     เอเตสุ ปน ปเทสุ สทิสวิสฺสชฺชนานิ  ฉ ๒- ปทานิ เอกโต กตฺวา
สพฺเพปิ ทฺวาทส ปญฺหา วุตฺตา. เตสุ เอวํ ขนฺธวิภาโค เวทิตพฺโพ. อายตนธาตูสุ
ปน เภโท นตฺถิ. ตตฺถ ปฐมปเญฺห ตาว ตีหิ ขนฺเธหีติ รูปสญฺญาสงฺขารกฺขนฺเธหิ.
อายตนธาตุโย ปน ธมฺมายตนธมฺมธาตุวเสน เวทิตพฺโพ.
     ตตฺรายํ นโย:- เวทนากฺขนฺเธน หิ นิพฺพานญฺจ สุขุมรูปสญฺญาสงฺขารา
จ ขนฺธสงฺคเหน อสงฺคหิตา หุตฺวา อายตนธาตุสงฺคเหน สงฺคหิตา. เตสุ
นิพฺพานํ ขนฺธสงฺคหํ น คจฺฉติ, เสสา รูปสญฺญาสงฺขารกฺขนฺเธหิ สงฺคหํ
คจฺฉนฺติ. อายตนธาตุสงฺคหํ ปน นิพฺพานมฺปิ คจฺฉเตว. เตน วุตฺตํ "อสงฺขตํ
ขนฺธโต ฐเปตฺวา ตีหิ ขนฺเธหิ เอเกนายตเนน เอกาย ธาตุยา สงฺคหิตา"ติ.
สญฺญากฺขนฺธปกฺเข ปเนตฺถ สญฺญํ อปเนตฺวา เวทนาย สทฺธึ ตโย ขนฺธา,
สงฺขาราทีสุ สงฺขารกฺขนฺธํ อปเนตฺวา รูปเวทนาสญฺญาวเสน ตโย ขนฺธา
เวทิตพฺพา.
     [๑๘๐] ทุติเย จตูหิ ขนฺเธหีติ วิญฺญาณวชฺเชหิ. เต หิ นิโรเธน
ขนฺธสงฺคเหน อสงฺคหิตา หุตฺวา อายตนธาตุสงฺคเหน สงฺคหิตา.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. น คหิตานิ    ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ
     [๑๘๑] ตติเย ทฺวีหีติ เวทนาสญฺญากฺขนฺเธหิ. รูปารูปชีวิตินฺทฺริเยน หิ
เวทนาสญฺญาวิญฺญาณกฺขนฺธาว ๑- ขนฺธสงฺคเหน อสงฺคหิตา. เตสุ ปน เวทนา-
สญฺญาว อายตนธาตุสงฺคเหน สงฺคหิตา. เตน วุตฺตํ "เวทนาสญฺญากฺขนฺเธหี"ติ.
อิมินา อุปาเยน สพฺพตฺถ ขนฺธเภโท เวทิตพฺโพ. อิโต ปรญฺหิ ขนฺธานํ
นามมตฺตเมว วกฺขาม.
     [๑๘๒] จตุตฺเถ ตีหิ ขนฺเธหีติ อิตฺถินฺทฺริยปุริสินฺทฺริเยสุ เวทนาสญฺญา-
สงฺขาเรหิ, เวทนาปญฺจเก รูปสญฺญาสงฺขาเรหิ, สทฺธินฺทฺริยาทีสุ ผสฺสปริโยสาเนสุ
รูปเวทนาสญฺญากฺขนฺเธหิ. เวทนาย เวทนากฺขนฺธสทิโสว, ตณฺหุปาทานกมฺมภเวสุ
สงฺขารกฺขนฺธสทิโส วินิจฺฉโย.
     [๑๘๓] ปญฺจเม ชาติชรามรเณสุ ชีวิตินฺทฺริยสทิโสว. ฌาเนน ปน
นิพฺพานํ สุขุมรูปํ สญฺญา จ ขนฺธสงฺคเหน อสงฺคหิตา หุตฺวา อายตนธาตุ-
สงฺคเหน สงฺคหิตา, ตสฺมา ตํ สนฺธาย รูปกฺขนฺธสญฺญากฺขนฺธานํ วเสน เทฺว
ขนฺธา เวทิตพฺพา.
     [๑๘๔] ฉฏฺเฐ โสกาทิตฺตเย เวทนาย สทิโส, อุปายาสาทีสุ สงฺขารกฺ-
ขนฺธสทิโส. ๒- ปุน เวทนาย เวทนากฺขนฺธสทิโส, สญฺญาย สญฺญากฺขนฺธสทิโส,
เจตนาทีสุ สงฺขารกฺขนฺธสทิโส วินิจฺฉโย. อิมินา อุปาเยน สตฺตมปญฺหาทีสุปิ ๓-
สงฺคหาสงฺคโห เวทิตพฺโพติ.
                   อสงฺคหิเตนสงฺคหิตปทวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๑๒-๑๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=239&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=239&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=175              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=692              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=692              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=692              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]