ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

                  ๓. ตติยนย อสงฺคหิเตนสงฺคหิตปทวณฺณนา
     [๑๗๙] อิทานิ อสงฺคหิเตนสงฺคหิตปทํ ภาเชตุํ เวทนากฺขนฺเธนาติอาทิ
อารทฺธํ. ตตฺริทํ ลกฺขณํ:- อิมสฺมึ หิ วาเร ยํ ขนฺธปเทน อสงฺคหิตํ หุตฺวา
อายตนธาตุปเทหิ สงฺคหิตํ, ตสฺส ขนฺธาทีหิ สงฺคหํ ปุจฺฉิตฺวา วิสฺสชฺชนํ กตํ.
ตมฺปน รูปกฺขนฺธวิญฺาณกฺขนฺธจกฺขฺวายตนาทีสุ น ยุชฺชติ. รูปกฺขนฺเธน หิ
จตฺตาโร ขนฺธา ขนฺธสงฺคเหน อสงฺคหิตา. เตสุ เตน เอกธมฺโมปิ อายตน-
ธาตุสงฺคเหน สงฺคหิโต นาม นตฺถิ. นนุ จ เวทนาทโย ธมฺมายตเนน
สงฺคหิตาติ. สงฺคหิตา. น ปน รูปกฺขนฺโธว ธมฺมายตนํ. รูปกฺขนฺธโต หิ
สุขุมรูปมตฺตํ ธมฺมายตนํ ภชติ, ตสฺมา เย ธมฺมา ๒- ธมฺมายตเนน สงฺคหิตา,
น เต รูปกฺขนฺเธน สงฺคหิตา นาม. วิญฺาณกฺขนฺเธนปิ อิตเร จตฺตาโร
ขนฺธา อสงฺคหิตา. เตสุ เตน เอโกปิ อายตนธาตุสงฺคเหน สงฺคหิโต นาม
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. รูปธาตุวชฺชาหิ    ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ
นตฺถิ. เอวํ สงฺคหิตตาย อภาวโต เอตานิ อญฺานิ จ เอวรูปานิ จกฺขฺวายตนาทีนิ
ปทานิ อิมสฺมึ วาเร น สงฺคหิตานิ. ๑- ยานิ ปน ปทานิ วิญฺาเณน
วา โอฬาริกรูเปน วา อสมฺมิสฺสํ ธมฺมายตเนกเทสํ ทีเปนฺติ, ตานิ อิธ คหิตานิ.
เตสํ อิทมุทฺทานํ:-
           "ตโย ขนฺธา ตถา สจฺจา       อินฺทฺริยานิ จ โสฬส
            ปทานิ ปจฺจยากาเร          จุทฺทสูปริ จุทฺทส.
            สมตฺตึส ปทา โหนฺติ          โคจฺฉเกสุ ทสสฺวถ
            ทุเว จูฬนฺตรทุกา            อฏฺ โหนฺติ มหนฺตรา"ติ.
     เอเตสุ ปน ปเทสุ สทิสวิสฺสชฺชนานิ  ฉ ๒- ปทานิ เอกโต กตฺวา
สพฺเพปิ ทฺวาทส ปญฺหา วุตฺตา. เตสุ เอวํ ขนฺธวิภาโค เวทิตพฺโพ. อายตนธาตูสุ
ปน เภโท นตฺถิ. ตตฺถ ปมปเญฺห ตาว ตีหิ ขนฺเธหีติ รูปสญฺาสงฺขารกฺขนฺเธหิ.
อายตนธาตุโย ปน ธมฺมายตนธมฺมธาตุวเสน เวทิตพฺโพ.
     ตตฺรายํ นโย:- เวทนากฺขนฺเธน หิ นิพฺพานญฺจ สุขุมรูปสญฺาสงฺขารา
จ ขนฺธสงฺคเหน อสงฺคหิตา หุตฺวา อายตนธาตุสงฺคเหน สงฺคหิตา. เตสุ
นิพฺพานํ ขนฺธสงฺคหํ น คจฺฉติ, เสสา รูปสญฺาสงฺขารกฺขนฺเธหิ สงฺคหํ
คจฺฉนฺติ. อายตนธาตุสงฺคหํ ปน นิพฺพานมฺปิ คจฺฉเตว. เตน วุตฺตํ "อสงฺขตํ
ขนฺธโต เปตฺวา ตีหิ ขนฺเธหิ เอเกนายตเนน เอกาย ธาตุยา สงฺคหิตา"ติ.
สญฺากฺขนฺธปกฺเข ปเนตฺถ สญฺ อปเนตฺวา เวทนาย สทฺธึ ตโย ขนฺธา,
สงฺขาราทีสุ สงฺขารกฺขนฺธํ อปเนตฺวา รูปเวทนาสญฺาวเสน ตโย ขนฺธา
เวทิตพฺพา.
     [๑๘๐] ทุติเย จตูหิ ขนฺเธหีติ วิญฺาณวชฺเชหิ. เต หิ นิโรเธน
ขนฺธสงฺคเหน อสงฺคหิตา หุตฺวา อายตนธาตุสงฺคเหน สงฺคหิตา.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. น คหิตานิ    ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ
     [๑๘๑] ตติเย ทฺวีหีติ เวทนาสญฺากฺขนฺเธหิ. รูปารูปชีวิตินฺทฺริเยน หิ
เวทนาสญฺาวิญฺาณกฺขนฺธาว ๑- ขนฺธสงฺคเหน อสงฺคหิตา. เตสุ ปน เวทนา-
สญฺาว อายตนธาตุสงฺคเหน สงฺคหิตา. เตน วุตฺตํ "เวทนาสญฺากฺขนฺเธหี"ติ.
อิมินา อุปาเยน สพฺพตฺถ ขนฺธเภโท เวทิตพฺโพ. อิโต ปรญฺหิ ขนฺธานํ
นามมตฺตเมว วกฺขาม.
     [๑๘๒] จตุตฺเถ ตีหิ ขนฺเธหีติ อิตฺถินฺทฺริยปุริสินฺทฺริเยสุ เวทนาสญฺา-
สงฺขาเรหิ, เวทนาปญฺจเก รูปสญฺาสงฺขาเรหิ, สทฺธินฺทฺริยาทีสุ ผสฺสปริโยสาเนสุ
รูปเวทนาสญฺากฺขนฺเธหิ. เวทนาย เวทนากฺขนฺธสทิโสว, ตณฺหุปาทานกมฺมภเวสุ
สงฺขารกฺขนฺธสทิโส วินิจฺฉโย.
     [๑๘๓] ปญฺจเม ชาติชรามรเณสุ ชีวิตินฺทฺริยสทิโสว. ฌาเนน ปน
นิพฺพานํ สุขุมรูปํ สญฺา จ ขนฺธสงฺคเหน อสงฺคหิตา หุตฺวา อายตนธาตุ-
สงฺคเหน สงฺคหิตา, ตสฺมา ตํ สนฺธาย รูปกฺขนฺธสญฺากฺขนฺธานํ วเสน เทฺว
ขนฺธา เวทิตพฺพา.
     [๑๘๔] ฉฏฺเ โสกาทิตฺตเย เวทนาย สทิโส, อุปายาสาทีสุ สงฺขารกฺ-
ขนฺธสทิโส. ๒- ปุน เวทนาย เวทนากฺขนฺธสทิโส, สญฺาย สญฺากฺขนฺธสทิโส,
เจตนาทีสุ สงฺขารกฺขนฺธสทิโส วินิจฺฉโย. อิมินา อุปาเยน สตฺตมปญฺหาทีสุปิ ๓-
สงฺคหาสงฺคโห เวทิตพฺโพติ.
                   อสงฺคหิเตนสงฺคหิตปทวณฺณนา นิฏฺิตา.
                          ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๑๒-๑๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=239&modeTY=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=239&modeTY=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=175              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=692              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=692              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=692              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]