อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

                        ๗. สตฺตกนิทฺเทสวณฺณนา
     [๒๐๓] สตฺตเก สกึ นิมุคฺโคติ เอกวารํ นิมุคฺโค. เอกนฺตกาฬเกหีติ
เอกนฺเตเนว กาฬเกหิ นตฺถิกวาทอเหตุกวาทอกิริยวาทสงฺขาเตหิ นิยตมิจฺฉาทิฏฺฐิ-
ธมฺเมหิ. เอวํ ปุคฺคโลติ อิมินา การเณน ปุคฺคโล เอกวารํ นิมุคฺโค ตถา
นิมุคฺโคว โหติ. เอตสฺส หิ ปุน ภวโต วุฏฺฐานํ นาม นตฺถีติ วทนฺติ.
มกฺขลิโคสาลาทโย วิย เหฏฺฐา นรกคฺคีนํเยว อาหาโร โหติ.
สาหุ สทฺธา กุสเลสุ ธมฺเมสูติ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สทฺธา นาม
สาธุลทฺธิกาติ อุมฺมุชฺชติ. โส ตาวตเกเนว กุสเลน อุมฺมุชฺชติ นาม. สาธุ
หิรีติอาทีสุปิ เอเสว นโย. หายติเยวาติ ปงฺกวาเร ๑- อาสิตฺตูทกํ วิย เอกนฺเตน
ปริหายเตว. เอวํ ปุคฺคโลติ เอวํ สาหุ สทฺธาติ อิเมสํ สทฺธาทีนํ วเสน
เอกวารํ อุมฺมุชฺชิตฺวา เตสํ ปริหานิยา ปุน นิมุชฺชติเยว เทวทตฺตาทโย วิย.
เทวทตฺโต หิ อฏฺฐ สมาปตฺติโย ปญฺจ จ อภิญฺญาโย นิพฺพตฺเตตฺวาปิ ปุน
พุทฺธานํ ปฏิกณฺฏกตาย เตหิ คุเณหิ ปริหีโน รุหิรุปฺปาทกมฺมํ สํฆเภทกมฺมญฺจ
กตฺวา กายสฺส เภทา ทุติยจิตฺตวาเรน นิรเย นิพฺพตฺติ. โกกาลิโก เทฺว
อคฺคสาวเก อุปวทิตฺวา ปทุมนิรเย นิพฺพตฺโต.
     เนว หายติ โน วฑฺฒตีติ อปฺปโหนกกาเลปิ น หายติ, ปโหนกกาเลปิ
น วฑฺฒติ. อุภยมฺปิ ปเนตํ อคาริเกนปิ อนคาริเกนปิ ทีเปตพฺพํ. เอกจฺโจ หิ
อคาริโก อปฺปโหนกกาเล ปกฺขิกภตฺตํ วา สลากภตฺตํ วา วสฺสาวาสิกํ วา
อุปนิพนฺธาเปติ. โส ปจฺฉา ปโหนกกาเลปิ ปกฺขิกภตฺตาทิมตฺตเมว ปวตฺเตติ.
อนคาริโกปิ อาทิมฺหิ อปฺปโหนกกาเล อุทฺเทสํ วา ธุตงฺคํ วา คณฺหาติ.
เมธาพลวิริยสมฺปตฺติยา ปโหนกกาเลปิ ตโต อุตฺตรึ น กโรติ. เอวํ ปุคฺคโลติ
เอวํ อิมาย สทฺธาทีนํ ฐิติยา ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ฐิโต นาม โหติ.
    อุมฺมุชฺชิตฺวา วิปสฺสติ วิโลเกตีติ โสตาปนฺโน อุฏฺฐหิตฺวา อุทฺธํ คมนมคฺคํ ๒-
คนฺตพฺพทิสํ วา โอโลเกติ นาม.
     อุมฺมุชฺชิตฺวา ปตรตีติ สกทาคามิปุคฺคโล กิเลสตนุตาย อุฏฺฐหิตฺวา
คนฺตพฺพทิสาภิมุโข ปตรติ นาม.
     ปฏิคาธปฺปตฺโต โหตีติ อนาคามิปุคฺคโล อุฏฺฐาย วิโลเกตฺวา ปตริตฺวา
คนฺตฺวา เอกสฺมึ ฐาเน ปติฏฺฐาปตฺโต นาม โหติ, ติฏฺฐติ น ปุนาคจฺฉติ.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. จงฺกวาเร   ๒ ฉ.ม. โสตาปนฺโน ปุคฺคโล อุฏฺฐหิตฺวา คมนมคฺคํ
     ติณฺโณ ปารงฺคโต ถเล ติฏฺฐตีติ สพฺพกิเลโสฆํ ตริตฺวา ปรตีรํ คนฺตฺวา
นิพฺพานถเล ฐิโต นาม โหติ. อิเม ปน สตฺต ปุคฺคลา อุทกูปเมน ทีปิตา.
     สตฺต กิร ชงฺฆวาณิชา อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนา อนฺตรามคฺเค เอกํ ปุณฺณนทึ
ปาปุณึสุ. เตสุ ปฐมํ โอติณฺโณ อุทกภีรุโก ปุริโส โอติณฺณฏฺฐาเนเยว นิมุชฺชิตฺวา
ปุน อุฏฺฐาตุํ นาสกฺขิ, อนฺโตเยว มจฺฉกจฺฉปภกฺโข ชาโต. ทุติโย โอติณฺณฏฺฐาเน
นิมุชฺชิตฺวา สกึ อุฏฺฐหิตฺวา ปุน นิมุคฺโค อุฏฺฐาตุํ นาสกฺขิ, อนฺโตเยว
มจฺฉกจฺฉปภกฺโข ชาโต. ตติโย นิมุชฺชิตฺวา อุฏฺฐิโต, ๑- โส มชฺเฌ นทิยา ฐตฺวา
เนว โอรโต อาคนฺตุํ, น ปรโต คนฺตุํ อสกฺขิ. จตุตฺโถ อุฏฺฐาย ฐิโต อุตฺตรณติตฺถํ
โอโลเกสิ. ปญฺจโม โอตรณติตฺถํ โอโลเกตฺวา ปตริ. ฉฏฺโฐ ปตริตฺวา ปาริมตีรํ
คนฺตฺวา กฏิปฺปมาเณ อุทเก ฐิโต. สตฺตโม ปาริมตีรํ คนฺตฺวา คนฺธจุณฺณาทีนิ
นฺหาตฺวา วรวตฺถานิ นิวาเสตฺวา สุรภิวิเลปนํ วิลิมฺปิตฺวา นีลุปฺปลาทีนิ
ปิลนฺธิตฺวา นานาลงฺการปฏิมณฺฑิโต มหานครํ ปวิสิตฺวา ปาสาทมารุยฺห ๒-
อุตฺตมโภชนํ ภุญฺชิ.
     ตตฺถ สตฺต ชงฺฆวาณิชา วิย อิเม สตฺต ปุคฺคลา, นที วิย วฏฺฏํ, ปุริสสฺส ปฐมสฺส
อุทกภีรุกสฺส ปุริสสฺส โอติณฺณฏฺฐาเนเยว นิมุชฺชนํ วิย นิยตมิจฺฉาทิฏฺฐิกสฺส
วฏฺเฏ นิมุชฺชนํ, อุมฺมุชฺชิตฺวา นิมุคฺคปุริโส วิย สทฺธาทีนํ อุปฺปตฺติมตฺตเกน
อุมฺมุชฺชิตฺวา เตสํ ปริหานิยา นิมุคฺคปุคฺคโล, มชฺเฌ นทิยา ฐิโต วิย สทฺธาทีนํ
ฐิติยา ฐิตปุคฺคโล, อุตฺตรณติตฺถํ โอโลเกนฺโต วิย คนฺตพฺพมคฺคํ คนฺตพฺพทิสํ
วา โอโลเกนฺโต โสตาปนฺโน, ปตริตปุริโส วิย กิเลสตนุตาย ปตรนฺโต
สกทาคามี, ปตริตฺวา กฏิมตฺเต อุทเก ฐิตปุริโส วิย อนาวตฺติตธมฺมตาย ฐิโต
อนาคามี, นฺหาตฺวา ปาริมตีรํ อุตฺตริตฺวา ถเล ฐิตปุริโส วิย จตฺตาโร โอเฆ
อติกฺกมิตฺวา นิพฺพานถเล ฐิโต ขีณาสวพฺราหฺมโณฺ, ถเล ฐิตปุริสสฺส นครํ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อุฏฺฐหิ  ๒ ฉ.ม. ปาสาทวรมารุยฺห
ปวิสิตฺวา ปาสาทวรํ อารุยฺห อุตฺตมโภชนภุญฺชนํ วิย ขีณาสวสฺส นิพฺพานารมฺมณํ
ผลสมาปตฺตึ อปฺเปตฺวา วีตินามนํ เวทิตพฺพํ. อุภโตภาควิมุตฺตาทโย เหฏฺฐา
ปกาสิตาเยวาติ.
                      สตฺตกนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๑๑๖-๑๑๙.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=2618&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=2618&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=663
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=4796
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=4657
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=4657
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_36