ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

                   ๔. วิมุจฺจมานกถาวณฺณนา
     [๓๖๖] อิทานิ วิมุจฺจมานกถา นาม โหติ. ตตฺถ เยสํ "ฌาเนน
วิกฺขมฺภนวิมุตฺติยา วิมุตฺตํ จิตฺตํ, ๓- มคฺคกฺขเณ สมุจฺเฉทวิมุตฺติยา
วิมุจฺจมานํ นาม โหตี"ติ ลทฺธิ, เต สนฺธาย วิมุตฺตํ วิมุจฺจมานนฺติ ปุจฺฉา
สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส.
     ปุน เอกเทสนฺติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส. ตตฺถ เอกเทสนฺติ ภาวนปุํสกํ. ยถา
วิมุตฺตํ เอกเทเสน วา เอกเทเส วา อวิมุตฺตํ โหติ, กึ เอวํ เอกเทสํ
วิมุตฺตํ, เอกเทสํ อวิมุตฺตนฺติ ปุจฺฉติ. กึการณา เอวํ ปุจฺฉตีติ. "วิมุตฺตํ
วิมุจฺจมานนฺ"ติ วิปฺปกตภาเวน วุตฺตตฺตา. ยถา หิ กริยมานา กฏาทโย วิปฺปกตตฺตา
เอกเทเสน กตา เอกเทเสน อกตา โหนฺติ, ตถา อิทมฺปิ เอกเทสํ วิมุตฺตํ
เอกเทสํ อวิมุตฺตนฺติ อาปชฺชติ. ตโต ปรวาที กฏาทีนํ วิย จิตฺตสฺส เอกเทสาภาวา
ปฐมปเญฺห ปฏิกฺขิปิตฺวา ทุติเย วิมุจฺจมานสฺส อปรินิฏฺฐิตวิมุตฺติตาย ปฏิชานาติ.
โลกิยชฺฌานกฺขณํ วา สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ. น หิ ตํ ตทา สมุจฺเฉทวิมุตฺติยา
วิมุจฺจมานํ. โลกุตฺตรชฺฌานกฺขณํ สนฺธาย ปฏิชานาติ. ตญฺหิ ตทา
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ    ฉ.ม. เวทิตพฺโพ   ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ
สมุจฺเฉทวิมุตฺติยา วิมุตฺเตกเทเสน วิมุจฺจมานนฺติ ตสฺส ลทฺธิ. ตโต สกวาที "ยทิ
เต เอกเมว จิตฺตํ เอกเทสํ วิมุตฺตํ เอกเทสํ อวิมุตฺตํ, เอวํ สนฺเต โย เอเกเนว ๑-
จิตฺเตน โสตาปนฺโน โหติ, โสปิ เตน ๒- เอกเทสํ โสตาปนฺโน, เอกเทสํ น
โสตาปนฺโน อาปชฺชตี"ติ โจทนตฺถํ เอกเทสํ โสตาปนฺโนติอาทิมาห. อิตโร ตํ
วิธานํ อปสฺสนฺโต ปฏิกฺขิปติ. เสสวาเรสุปิ เอเสว นโย.
     อุปฺปาทกฺขณปเญฺห ยทิ เอกเมว จิตฺตํ วิมุตฺตญฺจ วิมุจฺจมานญฺจ, เอกสฺมึ
ขเณ วิมุตฺตํ เอกสฺมึ วิมุจฺจมานํ อาปชฺชติ. กินฺเต เอวรูปํ จิตฺตนฺติ อตฺโถ.
     [๓๖๗] สุตฺตสาธเน ปฐมสุตฺตํ ปรวาทิสฺส. ตตฺรสฺสายมธิปฺปาโย:-
วิมุจฺจตีติ วิปฺปกตนิทฺเทโส, ตสฺมา ยํ ตสฺส โยคิโน เอวํ ชานโต เอวํ
ปสฺสโต เอเตหิ อาสเวหิ จิตฺตํ วิมุจฺจติ, ตํ วิมุจฺจมานํ นาม โหตีติ. ทุติยสุตฺตํ
สกวาทิสฺส. ตตฺรสฺสายมธิปฺปาโย:- ยทิ เต วิมุจฺจตีติ วจนโต วิมุตฺตํ วิมุจฺจมานํ,
อิธ วิมุจฺจตีติ วจนาภาวโต วิมุตฺตเมว สิยา, น วิมุจฺจมานนฺติ.
     อิทานิ "ยถา เต วิปฺปกตวิมุตฺติตาย วิมุจฺจมานํ, กึ เอวํ วิปฺปกตราคาทิตาย
รชฺชมานาทีนิปิ อตฺถี"ติ โจทนตฺถํ ปุน อตฺถิ จิตฺตนฺติอาทิ อารทฺธํ. ปรวาทินาปิ
ตถารูปํ จิตฺตํ อปสฺสนฺเตน สพฺพํ ปฏิกฺขิตฺตํ. อถ นํ สกวาที "เทฺวเยว
โกฏิโย, ตติยา นตฺถี"ติ อนุโพเธนฺโต นนุ รตฺตญฺเจว อรตฺตญฺจาติอาทิมาห.
ตสฺสตฺโถ:- นนุ ภทฺรมุข ราคสมฺปยุตฺตํ จิตฺตํ รตฺตํ, วิปฺปยุตฺตํ อรตฺตนฺติ
เทฺวเยว โกฏิโย, รชฺชมานํ นาม ตติยา โกฏิ นตฺถีติ. ทุฏฺฐาทีสุ เอเสว นโย.
อถ นํ อามนฺตาติ ปฏิชานิตฺวา จิตฺตวิมุตฺติปกฺเขปิ ๓- เทฺวเยว โกฏิโย ทสฺเสตุํ
หญฺจิ รตฺตญฺเจวาติอาทิมาห. ตสฺสตฺโถ:- ยทิ เอตา เทฺว โกฏิโย สมฺปฏิจฺฉสิ,
อวิมุตฺตญฺเจว วิมุตฺตญฺจาติ อิมานิปิ ๔- สมฺปฏิจฺฉ. กิเลสสมฺปยุตฺตญฺหิ จิตฺตํ
@เชิงอรรถ:  สี.,ม. เอกเทเสเนว    ฉ.ม. เต
@ ฉ.ม. ฐิตํ วิมุตฺติปกฺเขปิ   ฉ.ม. อิมาปิ
อวิมุตฺตํ, วิปฺปยุตฺตํ วิมุตฺตํ. วิมุจฺจมานํ นามาติ ปรมตฺถโต ตติยา โกฏิ
นตฺถีติ.
                     วิมุจฺจมานกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๑๙๓-๑๙๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=4338&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=4338&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=754              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=37&A=7870              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=37&A=5314              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=37&A=5314              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_37

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]