บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๕๕

๕. ปริโภคมยปุญฺญกถาวณฺณนา [๔๘๓] อิทานิ ปริโภคมยปุญฺญกถา นาม โหติ. ตตฺถ "เตสํ ทิวา จ รตฺโต จ, สทา ปุญฺญํ ปวฑฺฒตี"ติ ^๒- จ "ยสฺส ภิกฺขเว ภิกฺขุ จีวรํ ปริภุญฺชมาโน"ติ ^๓- จ เอวมาทีนิ สุตฺตานิ อโยนิโส คเหตฺวา เยสํ "ปริโภคมยํ นาม ปุญฺญํ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปน น ผสฺสํ ^๒ สํ.ส. ๑๕/๔๗/๓๗ ^๓ องฺ.จตุกฺก. ๒๑/๕๑/๖๒ อตฺถี"ติ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ ราชคิริกสิทฺธตฺถิกสมิติยานํ, เต สนฺธาย ปริโภคมยนฺติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส. อถ นํ "ปุญฺญํ นาม ผสฺสาทโย กุสลา ธมฺมา, น ตโต อญฺญํ, ^๑- ตสฺมา ผสฺสาทีหิ เต วฑฺฒิตพฺพนฺ"ติ โจเทตุ ํ ปริโภคมโย ผสฺโสติอาทิ อารทฺธํ. ตํ สพฺพํ อิตเรน เตสํ อวฑฺฒนโต ปฏิกฺขิตฺตํ. ลตา วิยาติอาทีนิ "กิริยาย วา ภาวนาย วา วินาปิ ยถา ลตาทีนิ สยเมว วฑฺฒนฺติ, กินฺเต เอวํ วฑฺฒนฺตี"ติ โจทนตฺถํ วุตฺตานิ. ตถา ปนสฺส อวฑฺฒนโต น เหวนฺติ ^๒- ปฏิกฺขิตฺตํ. [๔๘๔] น สมนฺนาหรตีติ ปเญฺห ปฏิคฺคาหกานํ ปริโภเคน ปุริมเจตนา วฑฺฒติ, เอวนฺตํ โหติ ปุญฺญนฺติ ลทฺธิวเสน ปฏิชานาติ. ตโต อนาวชฺชนฺตสฺสาติ- อาทีหิ ปุฏฺโฐ ทายกสฺส จาคเจตนํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ. ตตฺถ อนาวชฺชนฺตสฺสาติ ^๓- ทานเจตนาย ปุเรจาริเกน อาวชฺชเนน ภวงฺคมนาวชฺชนฺตสฺส อปริวชฺเชนฺตสฺส. ^๔- อนาโภคสฺสาติ นิราโภคสฺส. อสมนฺนาหรนฺตสฺสาติ น สมนฺนาหรนฺตสฺส. อาวชฺชนญฺหิ ภวงฺคํ วิจฺฉินฺทิตฺวา อตฺตโน คตมคฺเค อุปฺปชฺชมานํ ทานเจตนํ สมนฺนาหรติ นาม. เอวํกิจฺเจน อิมินา จิตฺเตน อสมนฺนาหรนฺตสฺส ปุญฺญํ โหตีติ ปุจฺฉติ. อมนสิกโรนฺตสฺสาติ มนํ อกโรนฺตสฺส. อาวชฺชนญฺหิ ^๕- ตทนนฺตรํ อุปฺปชฺชมานํ มนํ กโรติ นาม, เอวํ อกโรนฺตสฺสาติ อตฺโถ. อุปโยควจนสฺมิญฺหิ เอตํ ภุมฺมํ. อเจตยนฺตสฺสาติ เจตนมนุปฺปาเทนฺตสฺส. อปตฺถยนฺตสฺสาติ ^๖- ปตฺถนาสงฺขาตํ กุสลจฺฉนฺทํ อกโรนฺตสฺส. อปฺปณิทหนฺตสฺสาติ ทานเจตนาวเสน จิตฺตํ อฏฺฐเปนฺตสฺสาติ อตฺโถ. นนุ อาวชฺชนฺตสฺสาติ วาเร อาโภคสฺสาติ อาโภควโต. อถวา อาโภโค อสฺส, ^๗- อาโภคสฺส วา อนนฺตรํ ตํ ปุญฺญํ โหตีติ อตฺโถ. [๔๘๕] ทฺวินฺนํ ผสฺสานนฺติอาทีสุปิ เอกกฺขเณ ทายกสฺส ทฺวินฺนํ ผสฺสาทีนํ อภาวา ปฏิกฺขิปติ, ทายกสฺส จ ปริภุญฺชนฺตสฺส จาติ อุภินฺนํ ผสฺสาทโย สนฺธาย @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ปรํ ^๒ ฉ.ม. น เหวาติ ^๓ ฉ.ม. อนาวฏฺเฏนฺตสฺส @^๔ ฉ.ม. อปริวฏฺเฏนฺตสฺส ^๕ ฉ.ม. อาวชฺชเนน หิ ^๖ ฉ.ม. อปตฺเถนฺตสฺสาติ @^๗ ฉ.ม. อาโภคา อสฺส ปฏิชานาติ. อปิจสฺส ปญฺจนฺนํ วิญฺญาณานํ สโมธานํ โหตีติ ลทฺธิ, ตสฺสาปิ วเสน ปฏิชานาติ. อถ นํ สกวาที ปริยายสฺส ทฺวารํ ปิทหิตฺวา อุชุวิปจฺจนีกวเสน โจเทตุ ํ กุสลาทิปญฺหํ ปุจฺฉติ. ตตฺราปิ กุสลากุสลานํ เอกกฺขเณ ^๑- สมฺปโยคาภาวํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ. ปริโภคมยํ ปน จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ อุปฺปชฺชตีติ ลทฺธิยา ปฏิชานาติ. อถ นํ สกวาที สุตฺเตน นิคฺคณฺหาติ. [๔๘๖] สุตฺตสาธเน อารามโรปกาทีนํ อนุสฺสรณปฏิสงฺขรณาทิวเสน อนฺตรนฺตรา อุปฺปชฺชมานํ ปญฺญํ สนฺธาย สทา ปุญฺญํ ปวฑฺฒตีติ วุตฺตํ. อปฺปมาโณ ตสฺส ปุญฺญาภิสนฺโทติ อิทมฺปิ ^๒- อปฺปมาณวิหาริโน ทินฺนปจฺจยตฺตา จ "เอวรูโป เม จีวรํ ปริภุญฺชตี"ติ อนุโมทนวเสน จ วุตฺตํ, ตํ โส ปริโภคมยนฺติ สลฺลกฺเขติ. ยสฺมา ปน ปฏิคฺคาหเกน ปฏิคฺคเหตฺวา อปริภุตฺเตปิ เทยฺยธมฺเม ปุญฺญํ โหติเยว, ตสฺมา สกวาทีวาโทว พลวา, ตตฺถ ปฏิคฺคาหเกน ปฏิคฺคหิเตติ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ. เสสํ อุตฺตานตฺถเมวาติ. ปริโภคมยปุญฺญกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -----------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๒๒๔-๒๒๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=5049&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=5049&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=1145 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=37&A=11234 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=37&A=7431 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=37&A=7431 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_37