อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

                        ๓. กามคุณกถาวณฺณนา
     [๕๑๐] อิทานิ กามคุณกถา นาม โหติ. ตตฺถ สกสมเย ตาว กามธาตูติ
วตฺถุกามาปิ วุจฺจนฺติ กิเลสกามาปิ กามภโวปิ. เอเตสุ หิ วตฺถุกามา กมนียฏฺเน
กามา, สภาวนิสฺสตฺตสุญฺตฏฺเน ธาตูติ กามธาตุ. กิเลสกามา กมนียฏฺเน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. กามภวรูปภวูปคาเยว   ๒ สี.,ม. คติภโว    ๓ ฉ.ม. เอเตเสฺวเวส วิภาโค
@๔ ฉ.ม. ปุน              ๕ ฉ.ม. ปฏิโลเม
เจว กมนฏฺเน จ กามา, ยถาวุตฺเตเนวตฺเถน ธาตูติ กามธาตุ. กามภโว
กมนียฏฺเน กมนฏฺเน วตฺถุกามปวตฺติเทสฏฺเนาติ ตีหิ การเณหิ กาโม,
ยถาวุตฺเตเนวตฺเถน ธาตูติ กามธาตุ. ปรสมเย ปน "ปญฺจิเม ภิกฺขเว กามคุณา"ติ
วจนมตฺตํ นิสฺสาย ปญฺเจว กามคุณา กามธาตูติ คหิตํ, ตสฺมา เยสํ อยํ ลทฺธิ
เสยฺยถาปิ เอตรหิ ปุพฺพเสลิยานํ, เต สนฺธาย กามธาตุนานตฺตํ โจเทตุํ ๑-
ปญฺเจวาติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ลทฺธิวเสน ปฏิญฺา อิตรสฺส. นนุ อตฺถีติอาทีนิ ๒-
กิเลสกามทสฺสนตฺถํ วุตฺตานิ. ๓- ตตฺถ ตปฺปฏิสํยุตฺโตติ กามคุณปฏิสํยุตฺโต,
กามคุณารมฺมโณติ อตฺโถ. โน จ วต เร วตฺตพฺเพ ปญฺเจวาติ อิเมสุ
ตปฺปฏิสํยุตฺตจฺฉนฺทาทีสุ สติ ปญฺเจว กามคุณา กามธาตูติ น วตฺตพฺพํ. เอเตปิ
หิ ฉนฺทาทโย กมนียฏฺเน กามา จ ธาตู จาติปิ กามธาตุ, กมนฏฺเน
กามสงฺขาตา ธาตูติปิ กามธาตูติ อตฺโถ.
     มนุสฺสานํ จกฺขุนฺติอาทิ วตฺถุกามทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. ตตฺถ ปรวาที ฉนฺนมฺปิ
อายตนานํ วตฺถุกามภาเวน นกามธาตุภาวํ ปฏิกฺขิปิตฺวา ปุน มโนติ ปุฏฺโ
มหคฺคตโลกุตฺตรํ สนฺธายสฺส นกามธาตุภาวํ ปฏิชานาติ. ยสฺมา ปน สพฺโพปิ
เตภูมิกมโน กามธาตุเยว, ตสฺมา นํ สกวาที สุตฺเตน นิคฺคณฺหาติ.
     [๕๑๑] กามคุณา ภโวติอาทิ ภวสฺส กามธาตุภาวทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ.
ยสฺมา ปน กามคุณมตฺเต ภโวติ โวหาโร นตฺถิ, ตสฺมา ปรวาที น เหวนฺติ
ปฏิกฺขิปติ. กามคุณูปคํ กมฺมนฺติอาทิ สพฺพํ กามคุณมตฺตสฺส นกามธาตุภาว-
ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. กามธาตุสงฺขาตกามภวูปคเมว หิ กมฺมํ อตฺถิ, กามภวูปคาเอว
จ สตฺตา โหนฺติ. ตตฺถ ชายนฺติ ชิยฺยนฺติ มิยฺยนฺติ จวนฺติ อุปปชฺชนฺติ, น
กามคุเณสูติ อิมินา อุปาเยน สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพติ.
                      กามคุณกถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                           ----------
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. โพเธตุํ  ๒ ฉ.ม.....อาทิ  ๓ ฉ.ม. วุตฺตํ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๒๓๔-๒๓๕.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=5282&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=5282&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=1210
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=37&A=11945
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=37&A=7887
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=37&A=7887
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_37