ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๓. ปริญฺญาวารวณฺณนา
     [๒๐๖-๒๐๘] ตทนนฺตรํ ๓- ปริญฺญาวาเรปิ ฉเฬว กาลเภทา, อนุโลม-
ปฏิโลมโต เทฺวเยว นยา, ปุคฺคลวาโร โอกาสวาโร ปุคฺคโลกาสวาโรติ
อิเมสุ ปน ตีสุ ปุคฺคลวาโรว ลพฺภติ, น อิตเร เทฺว. กึการณา?  สทิส-
วิสฺสชฺชนตาย. โย หิ โกจิ ปุคฺคโล ยตฺถ กตฺถจิ ฐาเน รูปกฺขนฺธญฺเจ ปริชานาติ,
เวทนากฺขนฺธมฺปิ ปริชานาติเยว. เวทนากฺขนฺธญฺเจ ปริชานาติ, รูปกฺขนฺธมฺปิ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อุปฺปนฺนญฺจาปิ   ฉ.ม. ฐาเนสุ   ฉ.ม. ตทนนฺตเร
ปริชานาติเยว. รูปกฺขนฺธญฺเจ น ปริชานาติ, เวทนากฺขนฺธมฺปิ น ปริชานาติเยว.
เวทนากฺขนฺธญฺเจ น ปริชานาติ, รูปกฺขนฺธมฺปิ น ปริชานาติเยว. ตสฺมา
เตสุปิ "ยตฺถ รูปกฺขนฺธํ ปริชานาติ ตตฺถ เวทนากฺขนฺธํ ปริชานาตี"ติ-
อาทิวเสน ปุจฺฉํ กตฺวา อามนฺตาเตฺวว วิสฺสชฺชนํ กาตพฺพํ สิยาติ
สทิสวิสฺสชฺชนตาย เต อิธ น ลพฺภนฺตีติ เวทิตพฺพา.
     อถวา ปริญฺญากิจฺจํ นาม ปุคฺคลสฺเสว โหติ, โน โอกาสสฺส, ปุคฺคโลว
ปริชานิตุํ สมตฺโถ, โน โอกาโสติ ปุคฺคลวาโร เจตฺถ ๑- คหิโต, น โอกาสวาโร.
ตสฺส ปน อคฺคหิตตฺตา ตทนนฺตโร ปุคฺคโลกาสวาโร ลพฺภมาโนปิ น คหิโต.
๒- โย ปเนส ปจฺจุปฺปนฺเน กาเล ปุคฺคลวาโร คหิโต, ตตฺถ ๒- รูปกฺขนฺธมูลกานิ
จตฺตาริ, เวทนากฺขนฺธมูลกานิ ตีณิ, สญฺญากฺขนฺธมูลกานิ เทฺว, สงฺขารกฺขนฺธมูลกํ
เอกนฺติ เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว อนุโลมนเย อคฺคหิตคฺคหเณน ทส ยมกานิ
ปฏิโลมนเย ทสาติ วีสติ, ตถา เสเสสุปีติ เอเกกสฺมึ กาเล วีสติ วีสติ กตฺวา
ฉสุ กาเลสุ วีสยมกสตํ จตฺตาฬีสานิ เทฺว ปุจฺฉาสตานิ อสีตฺยาธิกานิ จตฺตาริ
อตฺถสตานิ จ โหนฺตีติ อิทเมตฺถ ปาลิววตฺถานํ.
     อตฺถวินิจฺฉเย ปเนตฺถ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนสงฺขาตา ตโย อทฺธา ปวตฺติวาเร
วิย จุติปฏิสนฺธิวเสน น ลพฺภนฺติ, ปวตฺเต จิตฺตกฺขณวเสเนว ลพฺภนฺติ.
เตเนเวตฺถ "โย รูปกฺขนฺธํ ปริชานาติ โส เวทนากฺขนฺธํ ปริชานาตี"ติอาทีสุ
ปุจฺฉาสุ "อามนฺตา"ติ วิสฺสชฺชนํ กตํ. โลกุตฺตรมคฺคสฺมิญฺหิ ๓- นิพฺพานารมฺมเณน
จิตฺเตน ปญฺจสุ ขนฺเธสุ ปริญฺญากิจฺจนิปฺผตฺติยา ๔- ยงฺกิญฺจิ เอกํ ขนฺธํ
ปริชานนฺโต อิตรมฺปิ ปริชานาตีติ วุจฺจติ. เอวเมตฺถ "ปริชานาตี"ติ ปเญฺหสุ
อนุโลมนเย ปริญฺญากิจฺจสฺส มตฺถกปฺปตฺตํ อคฺคมคฺคสมงฺคึ สนฺธาย "อามนฺตา"ติ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ปุคฺคลวาโรเวตฺถ   ๒-๒ ฉ.ม. โย ปเนส ปุคฺคลวาโร คหิโต, ตตฺถ
@ปจฺจุปฺปนฺนกาเล    ฉ.ม. โลกุตฺตรมคฺคกฺขณสฺมิญฺหิ     ฉ.ม..... นิพฺพตฺติยา
วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ. ปฏิโลมนเย ปน "น ปริชานาตี"ติ ปเญฺหสุ ปุถุชฺชนาทโย
สนฺธาย อามนฺตาติ วุตฺตํ, "ปริชานิตฺถา"ติ อิมสฺมิมฺปน อตีตกาลวาเร
มคฺคานนฺตเร อคฺคผเล ฐิโตปิ ปริญฺญากิจฺจสฺส นิฏฺฐิตตฺตา ปริชานิตฺถเยว นาม.
     [๒๐๙] โย รูปกฺขนฺธํ ปริชานาติ โส เวทนากฺขนฺธํ ปริชานิตฺถาติ
ปเญฺหน อคฺคมคฺคสมงฺคึ ปุจฺฉติ. ยสฺมา ปเนส ขนฺธปญฺจกํ ปริชานาติเยว
นาม, น ตาว นิฏฺฐิตปริญฺญากิจฺโจ, ตสฺมา "โน"ติ ปฏิเสโธ กโต. ทุติยปเญฺห
ปน ปริชานิตฺถาติ อรหตฺตํ ๑- ปุจฺฉติ. ยสฺมา ปน โส นิฏฺฐิตปริญฺญากิจฺโจ.
นตฺถิ ตสฺส ปริญฺเญยฺยํ นาม, ตสฺมา "โน"ติ ปฏิเสโธ กโต. ปฏิโลมนย-
วิสฺสชฺชเน ปเนตฺถ อรหา รูปกฺขนฺธํ น ปริชานาตีติ อรหโต ปริญฺญาย อภาเวน
วุตฺตํ. อคฺคมคฺคสมงฺคี เวทนากฺขนฺธํ น ปริชานิตฺถาติ อรหตฺตมคฺคฏฺฐสฺส
อนิฏฺฐิตปริญฺญากิจฺจตาย วุตฺตํ. น เกวลญฺจ เวทนากฺขนฺธเมว, เอกธมฺมมฺปิ โส
น ปริชานิตฺเถว. อิทํ ปน ปุจฺฉาวเสน วุตฺตํ. โน จ รูปกฺขนฺธนฺติ อิทมฺปิ
ปุจฺฉาวเสเนว วุตฺตํ, อญฺญมฺปิ ปน โส ขนฺธํ น ๒- ปริชานาติ.
     [๒๑๐-๒๑๑] โย รูปกฺขนฺธํ ปริชานาติ โส เวทนากฺขนฺธํ ปริชานิสฺสตีติ
เอตฺถ ยสฺมา มคฺคฏฺฐปุคฺคโล เอกจิตฺตกฺขณิโก, ตสฺมา โส ปริชานิสฺสตีติ
สงฺขฺยํ น คจฺฉติ. เตน วุตฺตํ "โน"ติ. เต รูปกฺขนฺธญฺจ น ปริชานิตฺถาติ
ปุจฺฉาสภาเคน วุตฺตํ, น ปริชานึสูติ ปเนตฺถ อตฺโถ. อิมินา อุปาเยน สพฺพตฺถ
อตฺถวินิจฺฉโย เวทิตพฺโพติ.
                      ปริญฺญาวารวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       ขนฺธยมกวณฺณนา สมตฺตา.
                           -----------
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อรหนฺตํ     ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๓๔๖-๓๔๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=7800&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=7800&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=38&i=273              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=38&A=2272              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=38&A=1680              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=38&A=1680              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_38

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]