บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๖. สหชาตปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา. [๖] สหชาตปจฺจยนิทฺเทเส อญฺญมญฺญนฺติ อญฺญมญฺญสฺส. ๔- อิมินา เอเตสํ ๕- ธมฺมานํ เอกกฺขเณ ปจฺจยภาวญฺเจว ปจฺจยุปฺปนฺนภาวญฺจ ทีเปติ. โอกฺกนฺติกฺขเณติ ปญฺจโวกาเร ๖- ปฏิสนฺธิกฺขเณ. ตสฺมิญฺหิ ขเณ นามรูปํ โอกฺกนฺตํ วิย ปกฺขนฺทนฺตํ @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. กามาวจรกิริยํ ๒ ฉ.ม. รูปาวจรกิริยํ ๓ ฉ.ม. อรูปาวจรกิริยํ @๔ ฉ.ม. อญฺโญ อญฺญสฺส ๕ สี.,ม. อิมินาว เตสํ ๖ ฉ.ม. ปญฺจโวการภเว วิย ปรโลกโต อิมํ โลกํ อาคนฺตฺวา ปวิสนฺตํ วิย อุปฺปชฺชติ, ตสฺมา โส ขโณ "โอกฺกนฺติกฺขโณ"ติ วุจฺจติ. เอตฺถ จ รูปนฺติ หทยวตฺถุมตฺตเมว อธิปฺเปตํ. ตญฺหิ นามสฺส นามญฺจ ตสฺส อญฺญมญฺญํ สหชาตปจฺจยตฺถํ ผรติ. จิตฺตเจตสีกาติ ปวตฺติยํ จตฺตาโร ขนฺธา. สหชาตปจฺจเยนาติ เอตฺถ จิตฺตสมุฏฺฐานรูปา จิตฺตเจตสิกานํ ปจฺจยตฺถํ น ผรนฺติ, ตสฺมา "อญฺญมญฺญนฺ"ติ น วุตฺตํ. ตถา อุปาทารูปา ภูตานํ. รูปิโน ธมฺมา อรูปีนํ ธมฺมานนฺติ หทยวตฺถุ จตุนฺนํ ขนฺธานํ. กิญฺจิ กาเลติ กิสฺมิญฺจิ กาเล. สหชาตปจฺจเยนาติ ปฏิสนฺธึ สนฺธาย วุตฺตํ. น สหชาตปจฺจเยนาติ ปวตฺตึ สนฺธาย วุตฺตํ. อยํ ปน จตฺตาโร ขนฺธา อรูปิโน อญฺญมญฺญํ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโยติ เอวํ ฉหิ โกฏฺฐาเสหิ ฐิโต. ตตฺถ ตโย โกฏฺฐาสา อญฺญมญฺญวเสน วุตฺตา, ตโย น อญฺญมญฺญวเสน. ตตฺถ ปฐมโกฏฺฐาเส อรูปเมว ปจฺจโย เจว ปจฺจยุปฺปนฺนญฺจ, ทุติเย รูปเมว, ตติเย นามรูปํ, จตุตฺเถ ปจฺจโย อรูปํ, ปจฺจยุปฺปนฺนํ รูปํ, ปญฺจเม ปจฺจโยปิ ปจฺจยุปฺปนฺนมฺปิ รูปเมว, ฉฏฺเฐ ปจฺจโย รูปํ, ปจฺจยุปฺปนฺนํ อรูปนฺติ อยํ ตาเวตฺถ ปาลิวณฺณนา. อยํ ปน สหชาตปจฺจโย ชาติวเสน กุสโล อกุสโล วิปาโก กิริยา ๑- รูปนฺติ ปญฺจธา ภิชฺชติ. ตตฺถ กุสโล ภูมิโต จตุพฺพิโธ โหติ, อกุสโล เอกวิโธว, วิปาโก จตุพฺพิโธ, กิริยาสงฺขาโต ติวิโธ, รูปํ เอกวิธํ กามาวจรเมวาติ เอวํ ตาเวตฺถ นานปฺปการเภทโต วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโย. เอวํ ภินฺเน ปเนตฺถ จตุภูมิกมฺปิ กุสลํ ปญฺจโวการภเว อตฺตนา สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเจว จิตฺตสมุฏฺฐานรูปสฺส จ สหชาตปจฺจโย โหติ, ตถา อกุสลํ. ยํ ปเนตฺถ อรูเป อุปฺปชฺชติ, ตํ อรูปธมฺมานํเยว สหชาตปจฺจโย โหติ. กามาวจรรูปาวจรวิปากํ จิตฺตสมุฏฺฐานรูปสฺส เจว สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺจ สหชาตปจฺจโย โหติ. ยํ ปเนตฺถ รูปํ น สมุฏฺฐาเปติ, ตํ สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเญว. @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. กิริยํ ยํ ปฏิสนฺธิยํ อุปฺปชฺชติ, ตํ กฏตฺตารูปานญฺจาปิ สหชาตปจฺจโย โหติ. อรูปาวจรวิปากํ สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเญว. โลกุตฺตรวิปากํ ปญฺจโวกาเร สมฺปยุตฺต- ธมฺมานญฺเจว จิตฺตสมุฏฺฐานรูปานญฺจ, จตุโวกาเร อรูปานญฺเญว. กามาวจรา- รูปาวจรกิริยา ปญฺจโวกาเร สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเจว จิตฺตสมุฏฺฐานรูปานญฺจ สหชาต- ปจฺจโย โหติ, จตุโวกาเร อรูปานญฺเญว. รูปาวจรกิริยา สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเจว จิตฺตสมุฏฺฐานรูปานญฺจ เอกนฺเตน สหชาตปจฺจโย โหติ. จตุสมุฏฺฐานิกสฺส รูปสฺส กมฺมสมุฏฺฐานรูเป เอกํ มหาภูตํ ติณฺณํ, ตีณิ เอกสฺส, เทฺว ทฺวินฺนํ มหาภูตานํ, มหาภูตา อุปาทารูปสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย โหติ. ๑- กามาวจรรูปาวจรปฏิสนฺธิกฺขเณ วตฺถุรูปํ วิปากกฺขนฺธานํ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย. อุตุจิตฺตาหารสมุฏฺฐาเนสุ ปน มหาภูตานิ อญฺญมญฺญญฺเจว อุปาทารูปสฺส จ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโยติ เอวเมตฺถ ปจฺจยุปฺปนฺนโตปิ วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโยติ. สหชาตปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา. --------------อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๔๑๘-๔๒๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=9444&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=9444&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=40&i=7 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=40&A=123 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=40&A=108 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=40&A=108 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_40
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]