ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

                    ๑๒. อาเสวนปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา
     [๑๒] อาเสวนปจฺจยนิทฺเทเส ปุริมา ปุริมาติ สพฺพนเยสุ สมนนฺตราตีตาว
ทฏฺฐพฺพา. กสฺมา ปเนตฺถ อนนฺตรปจฺจเย วิย "ปุริมา ปุริมา กุสลา ธมฺมา
ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ อพฺยากตานํ ธมฺมานนฺ"ติอาทินา นเยน ภินฺนชาติเกหิ
สทฺธึ นิทฺเทโส น กโตติ? อตฺตโน คตึ คาหาเปตุํ อสมตฺถตาย. ภินฺนชาติกา
หิ ภินฺนชาติกานํ อรูปธมฺมานํ อาเสวนคุเณน ปคุณพลวภาวํ สาธยมานา
อตฺตโน กุสลาทิภาวสงฺขาตํ คตึ คาหาเปตุํ น สกฺโกนฺติ. ตสฺมา เตหิ สทฺธึ
นิทฺเทสํ อกตฺวา เย เยสํ วาสนาสงฺขาเตน อาเสวเนน ปคุณตรํ พลวตรภาว-
วิสิฏฺฐํ อตฺตโน กุสลาทิภาวสงฺขาตํ คตึ คาหาเปตุํ สกฺโกนฺติ, เตสํ เตหิ
สมานชาติเกเหว สทฺธึ นิทฺเทโส กโตติ เวทิตพฺโพ. อถ วิปากาพฺยากตํ กสฺมา
น คหิตนฺติ? อาเสวนาภาเวน. วิปากญฺหิ กมฺมวเสน วิปากภาวปฺปตฺตํ
กมฺมปริณามิตํ หุตฺวา วตฺตติ นิรุสฺสาหํ ทุพฺพลํ ๑- ตํ อาเสวนคุเณน อตฺตโน
สภาวํ คาหาเปตฺวา ปริภาเวตฺวา เนว อญฺญํ วิปากํ อุปฺปาเทตุํ สกฺโกติ, น
ปุริมวิปากานุภาวํ คเหตฺวา อุปฺปชฺชิตุนฺติ. กมฺมเวคกฺขิตฺตํ ปน ปติตํ วิย หุตฺวา
@เชิงอรรถ:  ม. ทุพฺพลนฺติ, ฉ. ทุพฺพลนฺติ ตํ
อุปฺปชฺชตีติ สพฺพถาปิ วิปาเก อาเสวนํ นตฺถีติ อาเสวนาภาเวน วิปากํ น คหิตํ.
กุสลากุสลกิริยานนฺตรํ อุปฺปชฺชมานมฺปิ เจตํ กมฺมปฏิพทฺธวุตฺติตาย อาเสวนคุณํ
น คณฺหาตีติ กุสลาทโยปิสฺส อาเสวนปจฺจยา น โหนฺติ. อปิจ นานา-
ชาติกตฺตาเปเต น โหนฺติเยว. ภูมิโต ปน อารมฺมณโต วา นานาชาติกตา ๑- นาม
นตฺถิ. ตสฺมา กามาวจรกุสลกิริยามหคฺคตกุสลกิริยานมฺปิ สงฺขารารมฺมณญฺจ
อนุโลมกุสลํ นิพฺพานารมฺมณสฺส โคตฺรภูกุสลสฺส อาเสวนปจฺจโย โหติเยวาติ
อยํ ตาเวตฺถ ปาลิวณฺณนา. อยํ ปน อาเสวนปจฺจโย ชาติโต ตาว กุสโล
อกุสโล กิริยาพฺยากโตติ ติธา ฐิโต. ตตฺถ กุสโล ภูมิโต กามาวจโร รูปาวจโร
อรูปาวจโรติ ติวิโธ โหติ, อกุสโล กามาวจโรว, กิริยาพฺยากโต กามาวจโร
รูปาวจโร อรูปาวจโรติ ติวิโธว, โลกุตฺตโร อาเสวนปจฺจโย นาม นตฺถีติ
เอวเมตฺถ นานปฺปการเภทโต วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโย.
     เอวํ ภินฺเน ปเนตฺถ กามาวจรกุสลํ อตฺตโน อนนฺตรสฺส กามาวจรกุสลสฺเสว.
ยํ ปเนตฺถ ญาณสมฺปยุตฺตํ, ตํ อตฺตนา สทิสเวทนสฺส รูปาวจรกุสลสฺส อรูปาวจร-
กุสลสฺส โลกุตฺตรกุสลสฺสาติ อิเมสํ ราสีนํ อาเสวนปจฺจโย โหติ. รูปาวจรกุสลํ
ปน รูปาวจรกุสลสฺเสว. อรูปาวจรกุสลํ อรูปาวจรกุสลสฺเสว. อกุสลํ ปน
อกุสลสฺเสว อาเสวนปจฺจโย โหติ. กิริยโต ปน กามาวจรกิริยาสงฺขาโต ตาว
กามาวจรกิริยสฺเสว. โย ปเนตฺถ ญาณสมฺปยุตฺโต, โส อตฺตนา สทิสเวทนสฺส
รูปาวจรกิริยสฺส อรูปาวจรกิริยสฺสาติ อิเมสํ ราสีนํ อาเสวนปจฺจโย โหติ.
รูปาวจรกิริยาสงฺขาโต ปน รูปาวจรกิริยสฺเสว, อรูปาวจรกิริยาสงฺขาโต อรูปาวจร-
กิริยสฺเสว อาเสวนปจฺจโย โหติ. วิปาโก ปน เอกธมฺมสฺสาปิ เอกธมฺโมปิ วา
โกจิ วิปากสฺส อาเสวนปจฺจโย นตฺถีติ เอวเมตฺถ ปจฺจยุปฺปนฺนโตปิ วิญฺญาตพฺโพ
วินิจฺฉโยติ.
                   อาเสวนปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. นานาชาติกตฺตํ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๔๒๗-๔๒๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=9645&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=9645&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=40&i=13              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=40&A=195              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=40&A=173              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=40&A=173              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_40

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]