อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ปญฺจ.อ. (ปรมตฺถที.)

                     ๑๕. อาหารปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา
     [๑๕] อาหารปจฺจยนิทฺเทเส กพฬิงฺกาโร อาหาโรติ จตุสนฺตติสมุฏฺาเน
รูเป โอชา อาหาโร นาม. โส ปน ยสฺมา กพฬํ กตฺวา อชฺโฌหริโตว
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. สาวเสสวเสน เทสนา   ๒ ฉ.ม. สมฺปยุตฺตธมฺมานํ
@๓ ฉ.ม. สมฺปยุตฺตกฺขนฺธานญฺเว
อาหารกิจฺจํ กโรติ, น พหิฏฺิโต, ตสฺมา อาหาโรติ อวตฺวา "กพฬิงฺกาโร
อาหาโร"ติ วุตฺตํ. กพฬํ กริตฺวา อชฺโฌหริตพฺพวตฺถุกตฺตา วา กพฬิงฺกาโรติ
นามมตฺตเมเวตํ ๑- ตสฺส. อรูปิโน อาหาราติ ผสฺสเจตนาวิญฺาณาหารา.
ตํสมุฏฺานานนฺติ อิธาปิ กมฺมสมุฏฺานานิ คหิตาเนว. วุตฺตเญฺหตํ ปญฺหาวาเร:-
ปฏิสนฺธิกฺขเณ วิปากาพฺยากตา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฏตฺตา จ
รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโยติ. อยํ ตาเวตฺถ ปาลิวณฺณนา.
     อยํ ปน อาหารปจฺจโย สงฺเขปโต กพฬิงฺกาโร อาหาโร ผสฺโส เจตนา
วิญฺาณนฺติ จตฺตาโรว ธมฺมา โหนฺติ. ตตฺถ เปตฺวา กพฬิงฺการาหารํ เสสา
ตโย อรูปาหารา ชาติวเสน กุสลากุสลวิปากกิริยาเภทโต จตุธา ภิชฺชนฺติ. ปุน
ภูมิเภเทน กุสโล จตุธา, อกุสโล เอกธา, วิปาโก จตุธา, กิริยา ติธาติ เอวํ
อเนกธา ภิชฺชนฺติ. กพฬิงฺกาโร อาหาโร ปน ชาติโต อพฺยากโต, ภูมิโต
กามาวจโรวาติ เอวเมตฺถ นานปฺปการเภทโต วิญฺาตพฺโพ วินิจฺฉโย.
     เอวํ ภินฺเน ปเนตฺถ จตุภูมิกาปิ ตโย กุสลาหารา ปญฺจโวกาเร อตฺตนา
สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเจว จิตฺตสมุฏฺานรูปสฺส จ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย, เปตฺวา
ปน รูปาวจรํ อวเสสา อรูเป สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเว อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย.
อกุสลาหาเรสุปิ เอเสว นโย. จตุภูมิกวิปากาหารา ปน สพฺพตฺถ สมฺปยุตฺตกานํ
อาหารปจฺจยา โหนฺติ. กามาวจรรูปาวจรวิปากา ปเนตฺถ ปญฺจโวกาเร อุปฺปชฺชมานา
ปวตฺเต จิตฺตสมุฏฺานรูปสฺส ปฏิสนฺธิยํ กฏตฺตารูปสฺสาปิ อาหารปจฺจยา โหนฺติ.
โลกุตฺตรา ปน จิตฺตสมุฏฺานรูปสฺเสว, อรูเป อุปฺปนฺนา รูปสฺส ปจฺจยา น
โหนฺติ. เตภูมิกาปิ ตโย กิริยาหารา ปญฺจโวกาเร สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเจว
จิตฺตสมุฏฺานรูปสฺส จ, กามาวจรารูปาวจรา ปน อรูเป สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเว
อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย. จตุสนฺตติสมุฏฺาโน กพฬิงฺการาหาโร กิญฺจาปิ "อิมสฺส
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. นามเมตํ
กายสฺสา"ติ อวิเสสโต วุตฺโต, วิเสสโต ปนายเมตฺถ อาหารสมุฏฺานรูปสฺส
ชนโก เจว อนุปาลโก จ หุตฺวา อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย โหติ, เสสติสนฺตติ-
สมุฏฺานสฺส อนุปาลโกว หุตฺวา อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย โหตีติ เอวเมตฺถ
ปจฺจยุปฺปนฺนโตปิ วิญฺาตพฺโพ วินิจฺฉโยติ.
                   อาหารปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺิตา.
                          -------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๔๓๑-๔๓๓.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=9752&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=9752&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=40&i=16
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=40&A=205
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=40&A=184
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=40&A=184
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_40