ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๘ ภาษาบาลีอักษรไทย ม.อ. (ปปญฺจ.๒)

                      ๑๐. จูฬสาโรปมสุตฺตวณฺณนา
    [๓๑๒] เอวมฺเม สุตนฺติ จูฬสาโรปมสุตฺตํ, ตตฺถ ปิงฺคลโกจฺโฉติ โส
พฺราหฺมโณ ปิงฺคลธาตุโก. โกจฺโฉติ ปนสฺส นามํ, ตสฺมา "ปิงฺคลโกจฺโฉ"ติ
วุจฺจติ. สํฆิโนติอาทีสุ ปพฺพชิตสมูหสงฺขาโต สํโฆ เอเตสํ อตฺถีติ สํฆิโน. เสฺวว
คโณ เอเตสํ อตฺถีติ คณิโน. อาจารสิกฺขาปทวเสน ตสฺส คณสฺส อาจริยาติ
คณาจริยา. ญาตาติ ปญฺญาตา ปากฏา. "อปฺปิจฺฉา สนฺตุฏฺฐา, อปฺปิจฺฉตาย
วตฺถํปิ น นิวาเสนฺตี"ติอาทินา นเยน สมุคฺคโต ยโส เอเตสํ อตฺถีติ ยสสฺสิโน.
ติตฺถกราติ ลทฺธิกรา, สาธุสมฺมตาติ อิเม สาธุ สุนฺทรา สปฺปุริสาติ เอวํ สมฺมตา.
พหุชนสฺสาติ อสฺสุตวโต อนฺธพาลปุถุชฺชนสฺส. อิทานิ เต ทสฺเสนฺโต เสยฺยถีทํ
ปูรโณติอาทิมาห. ตตฺถ ปูรโณติ ตสฺส สตฺถุปฏิญฺญสฺส นามํ. กสฺสโปติ โคตฺตํ.
โส กิร อญฺญตรสฺส กุลสฺส เอกูนทาสสตํ ปูรยมาโน ชาโต, เตนสฺส "ปูรโณ"ติ
นามํ อกํสุ. มงฺคลทาสตฺตา จสฺส กตํ ทุกฺกตนฺติ ๑- วตฺตา นตฺถิ, อกตํ วา น
กตนฺติ. "โส กิมหํ เอตฺถ วสิสฺสามี"ติ ๒- ปลายิ. อถสฺส โจรา วตฺถานิ
อจฺฉินฺทึสุ. โส ปณฺเณน วา ติเณน วา ปฏิจฺฉาเทตุมฺปิ อชานนฺโต นคฺครูเปเนว ๓-
เอกํ คามํ ปาวิสิ. มนุสฺสา ตํ ทิสฺวา "อยํ สมโณ อรหา อปฺปิจฺโฉ, นตฺถิ
อิมินา สทิโส"ติ ปูวภตฺตาทีนิ คเหตฺวา อุปสงฺกมนฺติ. โส "มยฺหํ สาฏกํ
อนิวตฺถภาเวน อิทํ อุปฺปนฺนนฺ"ติ ตโต ปฏฺฐาย สาฏกํ ลภิตฺวาปิ น นิวาเสสิ,
ตเทว ปพฺพชฺชมคฺคเหสิ. ตสฺส สนฺติเก อญฺเญปิ ปญฺจสตา มนุสฺสา ปพฺพชึสุ,
ตํ สนฺธายาห "ปูรโณ กสฺสโป"ติ.
    มกฺขลีติ ตสฺส นามํ. โคสาลาย ชาตตฺตา โคสาโลติ ทุติยํ นามํ. ตํ
กิร สกทฺทมาย ภูมิยา เตลฆฏํ คเหตฺวา คจฺฉนฺตํ "ตาต มา ขลี"ติ สามิโก
อาห. โส ปมาเทน ขลิตฺวา ปติตฺวา สามิกสฺส ภเยน ปลายิตุํ อารทฺโธ.
สามิโก อุปธาวิตฺวา สาฏกกณฺเณ อคฺคเหสิ. โสปิ สาฏกํ ฉฑฺเฑตฺวา อเจลโก
หุตฺวา ปลายิ, เสสํ ปูรณสทิสเมว.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ทุกฺกฏนฺติ, ม. สุกตํ ทุกฺกฏนฺติ    ฉ.ม. วสามีติ     ฉ.ม. ชาตรูเปเนว
    อชิโตติ ตสฺส นามํ. เกสกมฺพลํ ธาเรตีติ เกสกมฺพโล. อิติ นามทฺวยํ
สํสนฺเทตฺวา "อชิโต เกสกมฺพโล"ติ วุจฺจติ. ตตฺถ เกสกมฺพโล นาม มนุสฺสเกเสหิ
กตกมฺพโล, ตโต ปฏิกิฏฺฐตรํ วตฺถํ นาม นตฺถิ. ยถาห "เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว
ยานิ กานิจิ ตนฺตาวุตานํ วตฺถานํ เกสกมฺพโล เตสํ ปฏิกิฏฺโฐ อกฺขายติ,
เกสกมฺพโล ภิกฺขเว สีเต สีโต อุเณฺห อุโณฺห ทุพฺพณฺโณ ทุคฺคนฺโธ
ทุกฺขสมฺผสฺโส"ติ. ๑-
    `ปกุโธ'ติ ตสฺส นามํ. กจฺจายโนติ โคตฺตํ. อิติ นามโคตฺตํ สํสนฺเทตฺวา
"ปกุโธ กจฺจายโน"ติ วุจฺจติ. สีตูทกปฏิกฺขิตฺตโก เอส, วจฺจํ กตฺวาปิ อุทกกิจฺจํ
น กโรติ, อุโณฺหทกํ วา กญฺชิยํ วา ลภิตฺวา กโรติ, นทึ วา มคฺโคทกํ วา
อติกฺกมฺม "สีลํ เม ภินฺนนฺ"ติ วาลิกํ ถูปิกํ กตฺวา สีลํ อธิฏฺฐาย คจฺฉติ,
เอวรูโป นิสฺสิริกลทฺธิโก เอส.
    สญฺชโยติ ตสฺส นามํ. เวลฏฺฐสฺส ปุตฺโตติ เวลฏฺฐปุตฺโต. อมฺหากํ
คนฺถนกิเลโส ปลิพนฺธนกิเลโส ๒- นตฺถิ, กิเลสคนฺถรหิตา มยนฺติ เอวํ วาทิตาย
ลทฺธนามวเสน นิคนฺโถ. นาฏสฺส ปุตฺโตติ นาฏปุตฺโต. อพฺภญฺญึสูติ ยถา เตสํ
ปฏิญฺญา, ตเถว ชานึสุ. น ชานึสูติ. ๓- อิทํ วุตฺตํ โหติ:- สเจ เนสํ สา
ปฏิญฺญา นิยฺยานิกา สพฺเพ อพฺภญฺญึสุ. โน เจ, นิยฺยานิกา น อพฺภญฺญึสุ.
ตสฺมา กินฺเตสํ ปฏิญฺญา นิยฺยานิกา อนิยฺยานิกาติ, อยเมตสฺส ปญฺหสฺส อตฺโถ.
อถ ภควา เนสํ อนิยฺยานิกภาวกถเนน อตฺถาภาวโต อลนฺติ ปฏิกฺขิปิตฺวา
อุปมาย อตฺถปทํ เวเทนฺโต ๔- ธมฺมเมว เทเสตุํ ธมฺมนฺเต พฺราหฺมณ
เทเสสฺสามีติอาทิมาห.
    [๓๒๐] ตตฺถ สจฺฉิกิริยายาติ สจฺฉิกรณตฺถํ. น ฉนฺทํ ชเนตีติ
กตฺตุกมฺยตาฉนฺทํ น ชเนติ. ๕- น วายมตีติ วายามํ ปรกฺกมํ น กโรติ. โอลีนวุตฺติโก
จ โหตีติ ลีนชฺฌาสโย โหติ. สาถิลิโกติ สิถิลคฺคาหี, สาสนํ สิถิลํ กตฺวา คณฺหาติ,
ทฬฺหํ น คณฺหาติ.
@เชิงอรรถ:  องฺ. ติก. ๒๐/๑๓๘/๒๗๙ เกสกมฺพลสุตฺต    ฉ.ม. ปลิพุชฺฌน....
@ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ    ฉ.ม. อตฺถํ ปเวเทนฺโต   ฉ.ม. น ชนยติ
    [๓๒๓] อิธ พฺราหฺมณ ภิกฺขุ วิวิจฺเจว กาเมหีติ กถํ อิเม
ปฐมชฺฌานาทิธมฺมา ญาณทสฺสเนน อุตฺตริตรา ชาตาติ? นิโรธปาทกตฺตา. เหฏฺฐา
ปฐมชฺฌานาทิธมฺมา หิ วิปสฺสนาปาทกา, อิธ นิโรธปาทกา, ตสฺมา อุตฺตริตราติ ๑-
เวทิตพฺพา. อิติ ภควา อิทํปิ สุตฺตํ ยถานุสนฺธินาว นิฏฺฐเปสิ. เทสนาวสาเน
พฺราหฺมโณ สรเณสุ ปติฏฺฐิโตติ.
                    ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย
                     จูฬสาโรปมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       ตติยวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          -------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๘ หน้า ๑๔๐-๑๔๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=8&A=3583&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=3583&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=353              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=6505              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=7582              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=7582              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]