ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter
Atthakatha Book 33 : PALI ROMAN Thera.A.2 (paramatthadi.2)

page532.

20. Satthinipata 400. 1. Mahamoggallanattheragathavannana satthinipate arannika pindapatikati 1- ayasmato mahamoggallanattherassa gatha. Ka uppatti? tassa vatthu dhammasenapativatthumhi vuttameva. Thero hi pabbajitadivasato sattame divase magadharatthe kallavalagamakam upanissaya samanadhammam karonto thinamiddhe okkante satthara "moggallana moggallana ma brahmana ariyam tunhibhavam pamado"ti- adina 2- samvejito thinamiddham vinodetva bhagavata vuccamanam dhatukammatthanam sunanto eva vipassanam vaddhetva patipatiya uparimaggattayam upagantva aggaphalakkhane savakaparaminanassa matthakam papuni. Tena vuttam apadane 3-:- "anomadassi bhagava lokajettho narasabho vihasi himavantamhi devasanghapurakkhato. Varuno nama namena nagaraja aham tada kamarupi vikubbami mahodadhinivasaham. Anganiyaganam 4- hitva turiyam patthapesaham sambuddham parivaretva vadesum acchara tada. Vijjamanesu 5- turiyesu devaturiyani vajjayum 5- ubhinnam saddam sutvana buddhopisampabujjhatha. Nimantayitva sambuddham sakam bhavanupagamim asanam pannapetvana kalamarocayim aham. @Footnote: 1 cha.Ma. arannikatiadika 2 sam.nidana. 16/235/259 kolitasutta @3 khu.apa. 32/375/4 4 cha.Ma. sanganiyam ganam @5-5 cha.Ma. vajjamanesu turesu, deva turani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page533.

Khinasavasahassehi parivuto lokanayako obhasento disa sabba bhavanam me upagami. Upavittham mahaviram devadevam narasabham sabhikkhusamgham tappesim annapanenaham tada. Anumodi mahaviro sayambhu aggapuggalo bhikkhusamghe nisiditva ima gatha abhasatha. Yo so samgham apujesi buddhanca lokanayakam tena cittappasadena devalokam gamissati. Sattasattatikkhattunca devarajjam karissati pathabya rajjam atthasatam vasudham avasissati. Pancapannasakkhattunca cakkavatti bhavissati bhoga asankhaya tassa uppajjissanti tavade. Aparimeyye ito kappe okkakakulasambhavo gotamo nama gottena sattha loke bhavissati. Niraya so cavitvana manussattam gamissati kolito nama namena brahmabandhu bhavissati. So paccha pabbajitvana kusalamulena codito gotamassa bhagavato dutiyo hessati savako. Araddhaviriyo pahitatto iddhiya paramim gato sabbasave parinnaya nibbayissatyanasavo. Papamittopanissaya kamaragavasam gato mataram pitarancapi ghatayim dutthamanaso. Yam yam yonupapajjami nirayam atha manusam papakammasamangitam 1- bhinnasiso maramaham. @Footnote: 1 cha.Ma. papakammasamangita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page534.

Idam pacchimakam mayham carimo vattate bhavo idhapi idisam 1- mayham maranakale bhavissati. Pavivekamanuyutto samadhibhavanarato sabbasave parinnaya viharami anasavo. Dharanimpi sugambhiram bahalam duppadhamsiyam vamangutthena caleyyam 2- iddhiya paramim gato. Asmimanam na passami mano mayham na vijjati samanere upadaya garucittam karomaham. Aparimeyye ito kappe yam kammam abhiniharim tamaham bhumim anuppatto 3- pattomhi asavakkhayam. Patisambhida catasso .pe. Katam buddhassa sasanan"ti. Atha nam sattha aparabhage jetavanamahavihare ariyaganamajjhe nisinno tena tena gunena attano savake etadagge thapento "etadaggam bhikkhave mama savakanam bhikkhunam iddhimantanam yadidam mahamoggollano"ti 4- iddhimantataya etadagge thapesi, tena evam satthara etadagge thapitena savakaparamiya matthakam pattena mahatherena tam tam nimittam agamma tattha tattha bhasita gatha, ta sangitikale dhammasangahakehi:- [1149] "arannika pindapatika unchapattagate rata dalemu maccuno senam ajjhattam susamahita. [1150] Arannika pindapatika unchapattagate rata dhunama maccuno senam nalagaramva kunjaro. [1151] Rukkhamulika satatika unchapattagate rata dalemu maccuno senam ajjhattam susamahita. @Footnote: 1 cha.Ma. ediso 2 cha.Ma. khobheyyam 3 cha.Ma. taham bhumimanuppatto @4 anekaka. 20/190/23 etadaggavagga: pathamavagga

--------------------------------------------------------------------------------------------- page535.

[1152] Rukkhamulika satatika unchapattagate rata dhunama maccuno senam nalagaramva kunjaro. [1153] Atthikankalakutike mamsanharupasibbite dhiratthu pure duggandhe paragatte mamayase. [1154] Guthabhaste taconaddhe uragandipisacini nava sotani te kaye yani sandanti sabbada. [1155] Tava sariram navasotam duggandhakaram paribandham bhikkhu parivajjayate tam milham ca yatha sucikamo. [1156] Evance tam jano janna yatha janami tam aham araka parivajjeyya guthatthanamva pavuse. [1157] Evametam mahavira yatha samana bhasasi ettha ceke visidanti pankamhiva jaraggavo. [1158] Akasamhi haliddiya yo mannetha rajetave annena vapi rangena vighatudayameva tam. [1159] Tadakasasamam cittam ajjhattam susamahitam ma papacitte asadi 1- aggikkhandhamva pakkhima. [1160] Passa cittakatam bimbam arukayam samussitam aturam bahusankappam yassa natthi dhuvam thiti. [1161] Passa cittakatam rupam manina kundalena ca atthim tacena onaddham saha vatthehi sobhati. [1162] Alattakakata pada mukham cunnakamakkhitam alam balassa mohaya no ca paragavesino. [1163] Atthapadakata 2- kesa netta anjanamakkhita alam balassa mohaya no ca paragavesino. @Footnote: 1 Si. ahani 2 cha.Ma. atthapadakata

--------------------------------------------------------------------------------------------- page536.

[1164] Anjaniva nava citta putikayo alankato alam balassa mohaya no ca paragavesino. [1165] Odahi migavo pasam nasada vaguram migo bhutva nivapam gacchama kaddante migabandhake. [1166] Chinno paso migavassa nasada vaguram migo bhutva nivapam gacchama socante migaluddake. [1167] Tadasi yam bhimsanakam tadasi lomahamsanam anekakarasampanne sariputtamhi nibbute. [1168] Anicca vata sankhara uppadavayadhammino uppajjitva nirujjhanti tesam vupasamo sukho. [1169] Sukhumam te pativijjhanti valaggam usuna yatha ye pancakkhandhe passanti parato no ca attato. [1170] Ye ca passanti sankhare parato no ca attato paccabyadhimsu nipunam valaggam usuna yatha. [1171] Sattiya viya omattho dayhamanova matthake kamaragappahanaya sato bhikkhu paribbaje. [1172] Sattiya viya omattho dayhamanova matthake bhavaragappahanaya sato bhikkhu paribbaje. [1173] Codito bhavitattena sarirantimadharina migaramatu pasadam padangutthena kampayim. [1174] Nayidam sithilamarabbha nayidam appena thamasa nibbanamadhigantabbam sabbaganthapamocanam. [1175] Ayanca daharo bhikkhu ayamuttamaporiso dhareti antimam deham jetva maram savahanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page537.

[1176] Vivaramanupabhanti vijjuta vebharassa ca pandavassa ca nagavivaragato jhayati putto appatimassa tadino. [1177] Upasanto uparato pantasenasano muni dayado buddhasetthassa brahmuna abhivandito. [1178] Upasantam uparatam pantasenasanam munim dayadam buddhasetthassa vanda brahmana kassapam. [1179] Yo ca jatisatam gacche sabba brahmanajatiyo sotthiyo 1- vedasampanno manussesu punappunam. [1180] Ajjhayakopi ce assa tinnam vedana paragu etassa vandanayetam kalam nagghati solasim. [1181] Yo so attha vimokkhani purebhattam aphussayi 2- anulomam patilomam tato pindaya gacchati. [1182] Tadisam bhikkhum masadi 3- mattanam khani brahmana abhippasadehi manam arahantamhi tadine khippam panjaliko vanda ma te vijati matthakam. [1183] Neso 4- passati saddhammam samsarena purakkhato adhogamam 5- jimhapatham kummaggamanudhavati. [1184] Kimiva milhapalitto 6- sankhare adhimucchito pagalho labhasakkare tuccho gacchati potthilo. [1185] Imanca passa ayantam sariputtam sudassanam vimuttam ubhatobhage ajjhattam susamahitam. [1186] Visallam khinasamyogam tevijjam maccuhayinam dakkhineyyam manussanam punnakkhettam anuttaram. @Footnote: 1 cha.Ma. sottiyo 2 cha.Ma. aphassayi 3 Si. ma hani 4 Ma. na so @5 Ma. ajjhagamam 6 cha.Ma. milhasallitto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page538.

[1187] Ete sambahula deva iddhimanto yasassino dasa devasahassani sabbe brahmapurohita moggallanam namassanta titthanti panjalikata. [1188] Namo te purisajanna namo te purisuttama yassa te asava khina dakkhineyyosi marisa. [1189] Pujito naradevena uppanno maranabhibhu pundarikamva toyena sankharenupalimpati. [1190] Yassa muhuttena sahassadha loko samvidito sabrahmakappo vasi iddhigune cutupapate kale passati devata sa bhikkhu. [1191] Sariputtova pannaya silena upasamena ca yopi parangato bhikkhu etavaparamo siya. [1192] Kotisatasahassassa attabhavam khanena nimmine aham vikubbanasu kusalo vasibhutomhi iddhiya. [1193] Samadhivijjavasiparamigato moggallanagotto asitassa sasane dhiro samucchindi samahitindriyo nago yatha putilatamva bandhanam. [1194] Paricinno maya sattha katam buddhassa sasanam ohito garuko bharo bhavanetti samuhata. [1195] Yassa catthaya 1- pabbajito agarasma anagariyam so me attho anuppatto sabbasamyojanakkhayo. @Footnote: 1 Si. yassatthaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page539.

[1196] Kidiso nirayo asi yattha dussi 1- apaccatha vidhuram savakamasajja kakusandhanca brahmanam. [1197] Satam asi ayosanku sabbe paccattavedana idiso nirayo asi yattha dussi 1- apaccatha vidhuram savakamasajja kakusandhanca brahmanam. [1198] Yo etamabhijanati bhikkhu buddhassa savako tadisam bhikkhumasajja kanha dukkham nigacchasi. [1199] Majjhesarasmim 2- titthanti vimana kappathayino veluriyavanna rucira accimanto pabhassara acchara tattha naccanti puthu nanattavanniyo. [1200] Yo etamabhijanati .pe. kanha dukkham nigacchasi. [1201] Yo ca 3- buddhena codito bhikkhusamghassa pekkhato migaramatu pasadam padangutthena kampayi. [1202] Yo etamabhijanati .pe. kanha dukkham nigacchasi. [1203] Yo vejayantapasadam padangutthena kampayi iddhibalenupatthaddho samvejesi ca devata. [1204] Yo etamabhijanati .pe. kanha dukkham nigacchasi. [1205] Yo vejayantapasade sakkam so paripucchati api avuso janasi 4- tanhakkhayavimuttiyo tassa sakko viyakasi panham puttho yathatatham. [1206] Yo etamabhijanati .pe. kanha dukkham nigacchasi. [1207] Yo brahmanam paripucchati sudhammayam thito sabham 5- ajjapi tyavuso sa ditthi ya te ditthi pure ahu passasi vitivattantam brahmaloke pabhassaram. @Footnote: 1 dusi, Ma.mula. 12/513/456 2 Si. sarassa, Ma. samuddasmim 3 cha.Ma. ve @4 api vasava janasi, Ma.mula. 12/513/457 @5 sudhammayabhito sabham, Ma.mula. 12/513/457

--------------------------------------------------------------------------------------------- page540.

[1208] Tassa brahma viyakasi panham puttho yathatatham na me marisa sa ditthi ya me ditthi pure ahu. [1209] Passami vitivattantam brahmaloke pabhassaram sohamajja katham vajjam aham niccomhi sassato. 1- [1210] Yo etamabhijanati .pe. kanha dukkham nigacchasi. [1211] Yo mahaneruno kutam vimokkhena apassayi 2- vanam pubbavidehanam ye ca bhumisaya naRa. [1212] Yo etamabhijanati bhikkhu buddhassa savako tadisam bhikkhumasajja kanha dukkham nigacchasi. [1213] Na ve aggi cetayati aham balam dahamiti balo ca jalitamaggim 3- asajja nam padayhati. [1214] Evameva tuvam mara asajja nam tathagatam sayam dahissasi attanam balo aggimva samphusam. [1215] Apunnam pasavi maro asajja nam tathagatam kinnu mannasi papima na me papam vipaccati. [1216] Karato te ciyate 4- papam cirarattaya antaka mara nibbinda buddhamha asam makasi bhikkhusu. [1217] Iti maram atajjesi bhikkhu bhesakalavane tato so dummano yakkho tatthevantaradhayatha"ti ittham sudam ayasma mahamoggallano thero gathayo abhasitthati. Imina anukkamena ekaccam sangaham aropetva thapita. Tattha "arannika"tiadika catasso gatha bhikkhunam ovadadanavasena bhasita. Arannikati gamantasenasanam patikkhipitva arannakadhutangasamadanena arannika. @Footnote: 1 pali. passato 2 cha.Ma. aphassayi 3 cha.Ma. balova jalitam aggim @4 pali. miyyate

--------------------------------------------------------------------------------------------- page541.

Samghabhattam patikkhipitva pindapatikangasamadanena pindapatika, ghare ghare laddha- pindapatena yapanaka. Unchapattagate ratati unchacariyaya patte agate patta- pariyapanne rata, teneva abhirata santuttha. Dalemu maccuno senanti attanam anatthajanane 1- sahayabhavupagamanato maccurajassa senabhutam kilesavahinim samucchindema. Ajjhattam susamahitati gocarajjhattesu sutthu samahita hutva, etenassa padalanupayamaha. Dhunamati niddhunama viddhamsema. Satatikati sataccakarino bhavanaya satatapavattaviriya. "atthikankalakutike"tiadika catasso gatha attanam palobhetum upagataya ganikaya ovadavasena abhasi. Tattha atthikankalakutiketi atthisankhalikamayakutike. Nharupasibbiteti navahi nharusatehi samantato sibbite. Aranne kutiyo darudande ussapetva valliadihi bandhitva kariyanti, tvam pana paramajegucchena atthikankalena paramajeguccheheva nharuhi bandhitva kata, ativiya jeguccha patikkula cati dasseti. Dhiratthu pure duggandheti kesalomadino nanappakarassa asucino pure paripunne, tato eva duggandhe dhiratthu tava dhikaro 2- hotu. Paragatte mamayaseti idanca te duggandhassa upari photasamutthanam parissayam evam asuciduggandham jeguccham patikkulasamadanam tadise eva annasmim padese sonasingalakimikuladinam gattabhute kalevare mamattam karosi. Guthabhasteti guthabharitabhastasadise. Taconaddheti tacena onaddhe chavimatta- paticchaditakibbise. Uragandipisaciniti ure thitagandadvayavati 3- bhayanakabhavato anatthavahato pisacasadiSi. Yani sandanti sabbadati yani nava sotani nava vanamukhani sabbada rattindivam sandanti savanti asucim paggharanti. @Footnote: 1 Si. anatthajanakam 2 Si. tava garaha 3 Si. utthitagandadvayavati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page542.

Paribandhanti sammapatipattiparibandhabhutam. Bhikkhuti samsare bhayam ikkhanto bhinnakileso va durato parivajjayateti 1- mamattam na karoti. Milham ca yatha sucikamoti caiti nipatamattam, yatha sucijatiko sucimeva icchanto sasisam nhato milham disva duratova parivajjesi, evamevam 2- bhikkhuti attho. Evance tam jano janna, yatha janami tam ahanti evam sarirasannitam asucipunjam yatha aham yathabhutam janami, evameva mahajano janeyya, tam araka duratova parivajjeyya. Guthatthanamva pavuseti pavusakale 3- kilinnasucim nirantaram guthatthanam viya sucijatiko. Yasma pana tam yathabhutam na janati, tasma tattha nimuggo sisam na ukkhipatiti adhippayo. Evam therena sarire dose 4- vibhavite sa ganika lajjava natamukha there garavam paccupatthapetva "evametam mahavira"ti gatham vatva theram vanditva atthasi. Tattha ettha ceketi evam pakatapatikkulasabhavepi etasmim kaye ekacce satta asattibalavataya visidanti visadam apajjanti. Pankamhiva jaraggavo mahakaddamakucchiyam sampatitadubbalabalibaddo viya byasanameva papunantiti attho. Puna tam thero madise evarupa patipatti niratthaka vighatavaha evati dassento "akasamhi"tiadina gathadvayamaha. Tassattho:- yo puggalo haliddiya annena va rangajatena akasam ranjitum manneyya, tassa tam kammam vighatudayam cittavighatavahameva siya, yatha tam avisaye yogo. Tadakasasamam cittanti tayidam mama cittam akasasamam katthaci alaggabhavena ajjhattam sutthu samahitam, tasma ma papacitte asaditikamesu nimuggataya lamakacitte nihinacitte madise ma asadehi. Aggikkhandhamva pakkhimati pakkhima @Footnote: 1 Si. parivajjayate tam 2 Si. evameva 3 Si. pavuse kale 4 Ma. sarirabhave

--------------------------------------------------------------------------------------------- page543.

Salabho aggikkhandham asadento anatthameva papunati, evam sampadamidam tuyhanti dasseti. Passa cittakatantiadika satta gatha tameva ganikam disva vipallattacittanam bhikkhunam ovadadanavasena vutta, tam sutva sa ganika mankubhuta agatamaggeneva palata. Tadasitiadika catasso gatha ayasmato sariputtattherassa parinibbanam arabbha vutta. Tattha anekakarasampanneti anekehi silasamvaradippakarehi paripunne. Sukhumam te pativijjhantiti te yogino atisukhumam pativijjhanti nama, yatha kim? Valaggam usuna yatha yatha satadhabhinnassa valassa ekam amsuaggam rattandhakaratimisaya vijjullatobhasena vijjhanta viyati attho. Ke pana teti aha "ye pancakkhandhe passanti, parato no ca attato"ti. Tattha paratoti anattato. Tassa attaggahapatikkhepadassanam hetam. Tenaha "no ca attato"ti. Etena anattato. Abhivutthitassa ariyamaggassa vasena dukkhasacce parinnabhisamayam aha, tadavinabhavato pana itaresampi abhisamayanam suppativijjhata vutta eva hotiti datthabbam. Keci pana "anatthakarakato 1- pare nama pancupadanakkhandhati `parato passanti'ti imina visesato sabbopi sammadeva vutto"ti vadanti. Paccabyadhimsuti pativijjhimsu. Sattiya viya omatthoti pathamagatha tissattheram arabbha vutta, dutiya vaddhamanattheram. Ta hettha vuttatthava. Codito bhavitattenati gatha pasadakampanasuttantam 2- arabbha vutta. Tattha bhavitattena sarirantimadharinati bhagavantam sandhaya vadati. @Footnote: 1 Ma. anattakarakato 2 sam.maha. 19/826/235

--------------------------------------------------------------------------------------------- page544.

Nayidam sithilamarabbhatiadika dve gatha hinaviriyam vedanamakam daharabhikkhum arabbha vutta. Tattha sithilamarabbhati sithilam katva viriyam akatva. Appena thamasati appakena viriyabalena nayidam nibbanam adhigantabbam, mahanteneva pana catubbidha- sammappadhanaviriyena pattabbanti attho. Vivaramanupabhantitiadika dve gatha attano vivekabhavam arabbha vutta. Tattha brahmuna abhivanditoti mahabrahmuna sadevakena lokena ca abhimukhena hutva thomito namassito ca. Upasantam uparatantiadika panca gatha rajagaham pindaya pavisantam mahakassapattheram disva "kalakanni maya dittha"ti oloketva 1- thitam sariputtattherassa bhagineyyam micchaditthibrahmanam disva tassa anukampaya "ayam brahmano ma nassi"ti ariyupavadapatighatattham "theram vandahi"ti tam uyyojentena vutta. Tattha jatisatam gaccheti jatinam satam upagaccheyya. Sottiyoti sottiyajatiko. Vedasampannoti nanasampanno. Etassati therassa. Ayam hettha sankhepattho:- yo puggalo uditodita asambhinna satabrahmanajatiyo anupatipatiya uppajjanavasena upagaccheyya, tattha ca brahmananam vijjasu nipphattim gato tinnam vedanam paragu siya brahmanavattanca purento, tassetam vijjadianutthanam etassa mahakassapattherassa vandanaya vandanamayapunnassa solasim kalam nagghati, vandanamayapunnameva tato mahantataranti. Attha vimokkhaniti rupajjhanadike attha vimokkhe. Bhavanavasena hi laddhani rupajjhanani paccanikadhammehi sutthu vimuttatam abhirativasena arammane nirasanganca pavattim upadaya "vimokkhani"ti vuccanti, nirodhasamapatti pana paccanikadhammehi vimuttatta eva. Idha pana jhanameva veditabbam. Anulomam patilomanti pathamajjhanato @Footnote: 1 potthakesu "ditthoti tassa patighatattham purisam oloketva"ti ime patha @dissanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page545.

Patthaya yava nevasannanasannayatana anulomam, nevasannanasannayatanato patthaya yava pathamajjhana patilomam. Purebhattanti bhattakiccato pureyeva. Aphussayiti anekakaravokara 1- samapattiyo samapajji. Tato pindaya gacchatiti tato samapattito vutthaya, tato va samapattisamapajjitato 2- paccha idani pindaya gacchatiti tadahu pavattam therassa patipattim sandhaya vadati, thero pana divase divase tatheva patipajjati. Tadisam bhikkhum masaditi yadisassa guna ekadesena vutta, tadisam tatharupam buddhanubuddham mahakhinasavam bhikkhum ma asadehi. Mattanam khani brahmanati asadanena ca brahmana ma attanam khani, ariyupavadena attano kusaladhammam ma ummulehi. Abhippasadehi mananti "sadhurupo vata ayam samano"ti attano cittam pasadehi. Ma te vijati matthakanti tava matthakam tasmim katena aparadhena sattadha ma phali. Tasma tassa patikarattham khippameva panjaliko vandati. Brahmano tam sutva bhito samviggo lomahatthajato tavadeva theram khamapesi. Neso passatitiadika dve gatha potthilam nama bhikkhum samma apatipajjantam 3- micchajivakatam disva codanavasena vutta. Tattha neso passati saddhammanti eso potthilo bhikkhum satam buddhadinam dhammam maggaphalanibbanam na passati. Kasma? samsarena purakkhato samsarabandhanaavijjadina purakkhato apayesu nibbattanato 4- adhogamam hetthagamim mayasatheyyanugatatta jimhapatham micchamaggabhavato kummaggabhutam micchajivam anudhavati anuparivattati. Kimiva milhapalittoti guthakimi viya milhena pakarato 5- litto kilesasuci- vimissite sankhare adhimucchito ajjhapanno. Pagalho labhasakkareti labhe ca sakkare ca tanhavasena pakarato galho ogalho. Tuccho gacchati potthiloti adhisila- sikkhabhavato tuccho asaro hutva potthilo bhikkhu gacchati pavattati. @Footnote: 1 Si. anekakaravokinna 2 Si. samapattisamapajjanato 3 Si. samma patipajjantam @4 Si. nibbattanako 5 cha.Ma. samantato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page546.

Imanca passatiadika dve gatha ayasmantam sariputtam pasamsantena vutta. Tattha imanca passati ayasmantam sariputtattheram disva pasannamanaso attano cittam alapati. Sudassananti asekkhanam silakkhandhananceva paripuriya savakaparami- nanassa ca paripuriya sundaradassanam. Vimuttam ubhatobhageti ubhatobhagato vimuttatta ubhatobhagavimuttam ubhatobhageti arupasamapattiya rupakayato, maggena namakayato, yatharaham tehiyeva vikkhambhanasamucchedabhagehi vimuttanti attho. Sabbaso ragasalladinam abhavena visallam kamadiyoganam sammadeva khinatta khinasamyogam suparisuddhassa vijjattayassa adhigatatta tevijjam maccurajassa bhanjitatta maccuhayinam passati yojana. Ete sambahulatiadika gatha ayasmata sariputtattherena mahamoggallanat- theram pasamsantena vutta. Tattha pujito naradevenati narehi ca devehi ca paramaya pujaya pujito. Uppanno maranabhibhuti loke uppanno hutva maranam abhibhavitva thito, athava pujito naradevena sammasambuddhena karanabhutena ariyaya jatiya uppanno. Sammasambuddho hi pathamam kammuna naro manusso hutva pacchapi ariyaya jatiya uttamo devo devatidevo ahosi, tasma "naradevo"ti vuccati, pujito naradevena bhagavata pasamsavasena uppanno maranabhibhute loke uppanno hutva maranabhibhu maccuhayi. Pundarikamva toyena udakena pundarikam viya sankharagate tanhaditthilepena na upalimpati, katthacipi anissitoti attho. Yassati yena. Muhutteti khanamatte kale. Sahassadhati sahassapakaro. Lokoti okasaloko. Ayam hettha attho:- yena mahiddhikena ayasmata mahamoggallanena sahassilokadhatu khaneneva sammadeva vidito paccakkhato nato sabrahmakappo mahabrahmasadiso avajjanadivasibhavappattiya iddhisampadaya cutupapate ca vaSi. Kale passatiti tadanurupe kale dibbena cakkhuna devata passatiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page547.

Sariputtovatiadika gatha ayasmata mahamoggallanena attano gune pakasentena vutta. Tattha sariputtovati gathaya ayam sankhepattho:- pannaya pannasampadaya silena silasampattiya upasamena kilesavupasamena yo bhikkhu parangato param pariyantam ukkamsam gato so sariputto savakehi pannadihi gunehi paramukkamsagato. Pannaya silena hi paramukkamsagato. Etavaparamo siya etaparamo eva, natthi tato uttariti. Imam pana thero yatha sariputto pannaya uttamo, tatha aham samadhina uttamoti dipetum avoca. Tenevaha "kotisatasahassassa"tiadi. Tattha khanena nimmineti khaneneva kotisatasahassaattabhavam nimmineyya nimmitum samattho, tassa nimminane 1- na mayham bharo atthi. Vikubbanasu kusalo, vasibhutomhi iddhiyati na kevalam manomayavikubbanasu eva, sabbayapi iddhiya vasibhavappatto amhi. Samadhivijjavasiparamigatoti savitakkasavicaradisamadhisu ceva pubbenivasananadi- vijjasu ca vasibhavena paramim kotim patto asi. Tassa tanhanissayadirahitassa satthu, sasane yathavuttehi gunehi ukkamsagato. Dhitisampannataya dhiro, moggallana- gotto moggallano, sutthu thapitaindriyataya samahitindriyo, yatha hatthinago putilatabandhanam sukheneva chindati, evam sakalam kilesabandhanam samucchindi evati. Kidiso nirayo asitiadayo gatha kottham anupavisitva nikkhamitva thitamaram tajjentena therena vutta. Tattha kidisoti kimpakaro. Yattha dussiti yasmim niraye "dussi"ti evamnamo maro. Apaccathati nirayaggina apacci. Vidhuram savakanti vidhuram nama kakusandhassa bhagavato aggasavakam. Asajjati ghattayitva badhitva. Kakusandhanca brahmananti kakusandhanca sammasambuddham asajjati attho. Bhagavantam uddissa kumaram avisitva marena khitta sakkhara therassa sise pati. @Footnote: 1 Si. nimmane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page548.

Satam asi ayosankuti tasmim kira niraye upapannanam tigavuto attabhavo hoti, dussimarassapi tadisova ahosi. Atha nirayapala talakkhandhappamananam ayosulanam adittanam sampajjalitanam sajotibhutanam satameva gahetva "imasmimva te thane thitena hadayena cintetva papam katan"ti sudhadoniyam sudham kottenta viya hadayamajjham kottetva pannasa jana padabhimukha, pannasa jana sisabhimukha kottenta gacchanti, evam gacchanta ca pancahi vassasatehi ubho ante vatva 1- puna nivattamana pancahi vassasatehi hadayamajjham upagacchanti, tam sandhaya vuttam "satam asi ayosanku"ti. Sabbe paccattavedanati sayameva patiyekkavedanajanaka. Sa kira vedana mahanirayavedanato dukkhatara hoti, yatha hi sinehapana 2- sattahato pariharasattaham dukkhataram, evam mahanirayadukkhato ussade vutthanavedana dukkhataRa. Idiso nirayo asiti imasmim thane devadutasuttena 3- nirayo dipetabbo. Yo etamabhijanatiti yo mahabhinno etam kammaphalanca hatthatale thapitaamalakam viya abhimukham katva paccakkhato janati. Bhikkhu buddhassa savakoti bhinnakileso bhikkhu sammasambuddhassa savako. Kanha dukkham nigacchasiti ekantakalakehi papa- dhammehi 4- samannagatatta kanha mara dukkham vindissasi. Majjhesarasminti mahasamuddassa majjhe kira udakam vatthum katva nibbattavimanani kappatthitikani honti. Tenaha "vimana kappathayino"ti. Tesam veluriyassa viya vanno hoti, pabbatamatthake jalitanalaggikhandho viya ca etesam acciyo jotanti, tena te ativiya pabhassara pabhasampanna honti. Tenaha "veluriyavanna rucira, accimanto pabhassara"ti. Puthu nanattavanniyoti niladivasena nanattavanna bahu acchara tattha tesu vimanesu naccanti. @Footnote: 1 cha.Ma. patva 2 Ma. sinehatapana....... @3 Ma.upari. 14/261/230, an.ekaka. 20/36/133 @4 Ma. papakammehi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page549.

Yo etamabhijanatiti yo etam vimanam vatthum paccakkham katva janati. Ayam hi attho vimanapetavatthuhi dipetabbo. Buddhena coditoti sammasambuddhena codito uyyojito. Bhikkhusamghassa pekkhatoti mahato bhikkhusamghassa passantassa. Migaramatu pasadam padangutthena kampayiti 1- pubbarame visakhaya mahaupasikaya karitam sahassagabbhapatimanditam mahapasadam attano padangutthena kampesim. Ekasmim hi samaye pubbarame yathavuttapasade bhagavati viharante sambahula navakatara bhikkhu uparipasade nisinna sattharampi acintetva tiracchanakatham kathetumaraddha, tam sutva bhagava te samvejetva attano dhammadesanaya bhajanabhute katukamo ayasmantam mahamoggallanattheram amantesi "passasi tvam moggallana nave bhikkhu tiracchanakathamanuyutte"ti. Tam sutva thero satthu ajjhasayam natva abhinnapadakam apokasinarammanam catutthajjhanam samapajjitva vutthaya "pasadassa patitthitokasam udakam hotu"ti adhitthaya pasada- matthake thupikam padangutthena pahari, pasado onamitva ekena passena atthasi. Punapi pahari, aparena passena atthasi. Te bhikkhu bhita samvigga pasadassa patanabhayena tato nikkhamitva bhagavato samipe atthamsu. Sattha tesam ajjhasayam oloketva dhammam deseti. Tam sutva tesu keci sotapattiphale patitthahimsu, keci sakadagamiphale, keci anagamiphale, keci arahattaphale patitthahimsu. Svayamattho pasada- kampanasuttena 2- dipetabbo. Vejayantapasadanti so vejayantapasado 3- tavatimsabhavane yojanasahassubbedho anekasahassaniyyuhakutagarapatimandito devasurasangame asure jinitva sakke devanaminde nagaramajjhe thite utthito vijayantena nibbattatta "vejayanto"ti laddhanamo pasado, tam sandhayaha "vejayantapasadan"ti. Tampi hi ayam thero padangutthena @Footnote: 1 Ma.mula. 12/513/456 maratajjaniyasutta 2 Ma.mula. 12/513/457 @3 Si. vejayanto pasado

--------------------------------------------------------------------------------------------- page550.

Kampesi. Ekasmim hi samaye bhagavantam pubbarame viharantam sakko devaraja upasankamitva tanhasankhayavimuttim pucchi. Tassa bhagava vissajjeti, so tam sutva attamano pamudito abhivadetva padakkhinam katva attano devalokameva gato. Athayasma mahamoggallano evam cintesi "ayam sakko bhagavantam upasankamitva evarupam gambhiram nibbanapatisamyuttam panham pucchi, bhagavata ca panho vissajjito, kinnu kho janitva gato, udahu ajanitva. Yannunaham devalokam gantva tamattham janeyyan"ti. So tavadeva tavatimsabhavanam gantva sakkam devanamindam tamattham pucchi. Sakko dibbasampattiya pamatto hutva vikkhepam akasi. Thero tassa samvegajananattham vejayantapasadam padangutthena kampesi. Tena vuttam:- "yo vejayantapasadam padangutthena kampayi iddhibalenupatthaddho samvejesi ca devata"ti. 1- Ayam panattho culatanhasankhayavimuttisuttena 2- dipetabbo. Kampitakaro hettha vuttoyeva. Sakkam so paripucchatiti yathavuttameva therassa tanhasankhayavimuttipuccham sandhaya vuttam. Tenaha "api avuso janasi, tanhakkhayavimuttiyo"ti. Tassa sakko viyakasiti idam therena pasadakampane kate 3- samviggahadayena pamadam pahaya yoniso manasi karitva panhassa byakatabhavam sandhaya vuttam. Satthara desitaniyameneva hi so tada kathesi. Tenaha "panham puttho yathatathan"ti. Tattha sakkam so paripucchatiti sakkam devarajam so moggallanatthero satthara desitaya tanhasankhaya- vimuttiya sammadeva gahitabhavam pucchi. Atitatthe hi idam vattamanavacanam. Api avuso janasiti avuso api janasi, kim janasi. Tanhakkhayavimuttiyoti yatha @Footnote: 1 Ma.mula. 12/513/457 2 Ma.mula. 12/390/348 3 Ma. kampane eva tesam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page551.

Tanhasankhayavimuttiyo satthara tuyham desita, tatha kim janasiti pucchi. Tanhakkhaya- vimuttiyoti va tanhasankhayavimuttisuttassa desanam pucchati. Brahmananti mahabrahmanam. Sudhammayam thito sabhanti sudhammaya sabhaya. Ayam pana brahmaloke sudhammasabhava, na tavatimsabhavane, sudhammasabhavirahito devaloko nama natthi. Ajjapi tyavuso sa ditthi, ya te ditthi pure ahuti imam brahmalokam upagantum samattho natthi koci samano va brahmano va, satthu idhagamanato pubbe ya tuyham ditthi ahosi, kim ajjapi idanipi sa ditthi na vigatati. Passasi vitivattantam, brahmaloke pabhassaranti brahmaloke vitipatantam mahakappinamaha- kassapadihi savakehi parivaritassa tejodhatum samapajjitva nisinnassa sasavakassa bhagavato obhasam passasiti attho. Ekasmim hi samaye bhagava brahmaloke sudhammaya sabhaya sannipatitva sannisinnassa "atthi nu kho koci samno va brahmano va evammahiddhiko, yo idha agantum sakkuneyya"ti cintentassa brahmuno citta- mannaya tattha gantva brahmuno matthake akase nisinno tejodhatum samapajjitva obhasam muncanto mahamoggallanadinam agamanam cintesi. Saha cintanena tepi tattha gantva sattharam vanditva satthu ajjhasayam natva tejodhatum samapajjitva paccekadisasu nisiditva obhasam vissajjitva 1- sakalabrahmaloko ekobhaso ahosi. Sattha brahmuno kallacittatam 2- natva catusaccapakasanam dhammam desesi. Desana- pariyosane anekani brahmasahassani maggaphalesu patitthahimsu, tam sandhaya codento "ajjapi tyavuso sa ditthi"ti gathamaha. Ayam panattho bakabrahmasuttena dipetabbo. Vuttam hetam 3-:- ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame. Tena kho pana samayena annatarassa brahmuno evarupam papakam @Footnote: 1 Si., Ma. vissajjesum 2 Ma. kallacittam 3 sam.saga. 15/176/174 aparaditthisutta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page552.

Ditthigatam uppannam hoti "natthi so samano va brahmano va, yo idha agaccheyya"ti. Athakho bhagava tassa brahmuno cetasa ceto- parivitakkamannaya seyyathapi nama balava puriso saminjitam va baham pasareyya, pasaritam va baham saminjeyya, evameva jetavane antarahito tasmim brahmaloke paturahosi. Athakho bhagava tassa brahmuno uparivehasam pallankena nisidi tejodhatum samapajjitva. Athakho ayasmato mahamoggallanassa etadahosi "kaham nu kho bhagava etarahi viharati"ti. Addasa kho ayasma mahamoggallano bhagavantam dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena tassa brahmuno uparivehasam pallankena nisinnam tejodhatum samapannam, disvana seyyathapi nama balava puriso saminjitam va baham pasareyya, pasaritam va baham saminjeyya, evameva jetavane antarahito tasmim brahmaloke paturahosi. Athakho ayasma mahamoggallano puratthimam disam nissaya tassa brahmuno uparivehasam pallankena nisidi tejodhatum samapajjitva nicataram 1- bhagavato. Athakho ayasmato mahakassapassa etadahosi "kaham nu kho bhagava etarahi viharati"ti. Addasa kho ayasma mahakassapo bhagavantam dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena tassa brahmuno uparivesaham pallankena nisinnam tejodhatum samapannam, disvana seyyathapi nama balava puriso .pe. Evameva jetavane antarahito tasmim brahmaloke paturahosi. Athakho ayasma mahakassapo dakkhinam disam nissaya tassa brahmuno uparivehasam pallankena nisidi tejodhatum samapajjitva nicataram bhagavato. @Footnote: 1 Ma. nicatarakaranam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page553.

Athakho ayasmato mahakappinassa etadahosi "kaham nu kho bhagava etarahi viharati"ti, addasa kho ayasma mahakappino bhagavantam dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena tassa brahmuno uparivesaham pallankena nisinnam tejodhatum samapannam, disvana seyyathapi nama balava puriso .pe. Evameva jetavane antarahito tasmim brahmaloke paturahosi. Athakho ayasma mahakappino pacchimam disam nissaya tassa brahmuno uparivehasam pallankena nisidi tejodhatum samapajjitva nicataram bhagavato. Athakho ayasmato anuruddhassa etadahosi "kaham nu kho bhagava etarahi viharati"ti. Addasa kho ayasma anuruddho bhagavantam dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena tassa brahmuno uparivehasam pallankena nisinnam tejodhatum samapannam, disvana seyyathapi nama balava puriso .pe. Evameva jetavane antarahito tasmim brahmaloke paturahosi. Athakho ayasma anuruddho uttaram disam nissaya tassa brahmuno uparivehasam pallankena nisidi tejodhatum samapajjitva nicataram bhagavato. Athakho ayasma mahamoggallano tam brahmanam gathaya ajjhabhasi:- ajjapi te avuso sa ditthi ya te ditthi pure ahu passasi vitivattantam brahmaloke pabhassaranti. Na me marisa sa ditthi ya me ditthi pure ahu passami vitivattantam brahmaloke pabhassaram svaham ajja katham vajjam aham niccomhi sassatoti. Athakho bhagava tam brahmanam samvejetva seyyathapi nama balava puriso .pe. Evameva tasmim brahmaloke antarahito jetavane paturahosi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page554.

Athakho so brahma annataram brahmaparisajjam amantesi "ehi tvam marisa yenayasma mahamoggallano tesupasankama, upasankamitva ayasmantam mahamoggallanam evam vadehi `atthi nu kho marisa moggallana annepi tassa bhagavato savaka evammahiddhika evammahanubhava seyyathapi bhavam moggallano kassapo kappino anuruddho"ti. "evam marisa"ti kho so brahmaparisajjo tassa brahmuno patissunitva 1- yenayasma maha- moggallano tenupasankami, upasankamitva ayasmantam mahamoggallanam etadavoca "atthi nu kho marisa moggallana annepi tassa bhagavato savaka evammahiddhika evammahanubhava seyyathapi bhavam moggallano kassapo kappino anuruddho"ti. Athakho ayasma mahamoggallano tam brahmaparisajjam gathaya ajjhabhasi:- "tevijja iddhipatta ca cetopariyayakovida khinasava arahanto bahu buddhassa savaka"ti. Athakho so brahmaparisajjo ayasmato mahamoggallanassa bhasitam abhinanditva anumoditva yena so brahma tenupasankami, upasankamitva tam brahmanam etadavoca "ayasma marisa mahamoggallano evamaha:- "tevijja iddhipatta ca cetopariyayakovida khinasava arahanto bahu buddhassa savaka"ti. Idamavoca so brahmaparisajjo. Attamano ca so brahma tassa brahmaparisajjassa bhasitam abhinanditi. @Footnote: 1 cha.Ma. patissutva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page555.

Idam sandhaya vuttam "ayam panattho bakabrahmasuttena dipetabbo"ti. Mahaneruno kutanti kutasisena sakalameva sinerupabbatarajam vadati. Vimokkhena apassayiti jhanavimokkhanissayena abhinnanena passayiti adhippayo. Vananti jambudipam. So hi vanabahulataya "vanan"ti vutto. Tenaha "jambusandassa issaro"ti. Pubba- videhananti pubbavidehatthanam, pubbavidehanti attho. Ye ca bhumisaya narati bhumisaya nara nama aparagoyanaka ca uttarakuruka ca manussa. Te hi gehabhavato "bhumisaya"ti vutta. Tepi sabbe apassayiti sambandho. Ayam panattho nandopananda- damanena 1- dipetabbo:- ekasmim kira samaye anathapindiko gahapati bhagavato dhammadesanam sutva "sve bhante pancahi bhikkhusatehi saddhim mayham gehe bhikkham ganhatha"ti nimantetva pakkami, tamdivasanca bhagavato paccusasamaye dasasahassilokadhatum olokentassa nando- panando nama nagaraja nanamukhe apatham agacchi. Bhagava "ayam nagaraja mayham nanamukhe apatham agacchati, kim nu kho bhavissati"ti avajjento saranagamanassa upanissayam disva "ayam micchaditthiko tisu ratanesu appasanno, ko nu kho imam micchaditthito vimoceyya"ti avajjento mahamoggallanattheram addasa. Tato pabhataya rattiya sarirapatijagganam katva ayasmantam anandam amantesi "ananda pancannam bhikkhusatanam arocehi `tathagato devacarikam gacchati"ti. Tamdivasanca nandopanandassa apanabhumim sajjayimsu. So dibbaratanapallanke dibbena setacchattena dhariyamano tividhanatakehi ceva nagaparisaya ca parivuto dibbabhajanesu upatthapitam annapanavidhim olokayamano nisinno hoti. Athakho bhagava yatha nagaraja passati, tatha katva tassa vimanamatthakeneva pancahi bhikkhusatehi saddhim tavatimsadevalokabhimukho payasi. @Footnote: 1 visuddhi. 2/235 iddhividhaniddesa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page556.

Tena kho pana samayena nandopanandassa nagarajassa evarupam papakam ditthigatam uppannam hoti "ime hi nama mundaka samanaka amhakam uparibhavanena devanam tavatimsanam bhavanam pavisantipi nikkhamantipi, na idani tato 1- patthaya imesam amhakam matthake padapamsum okirantanam gantum dassami"ti utthaya sinerupadam gantva tam attabhavam vijahitva sinerum sattakkhattum bhogehi parikkhipitva upari phanam katva tavatimsabhavanam avakujjena phanena patiggahetva adassanam gamesi. Athakho ayasma ratthapalo bhagavantam etadavoca "pubbe bhante imasmim padese thito sinerum passami, sineruparibhandam passami, tavatimsam passami, vejayantam passami, vejayantassa pasadassa upari dhajam passami. Ko nu kho bhante hetu ko paccayo, yam etarahi neva sinerum passami .pe. Na vejayantassa pasadassa upari dhajam passami"ti, ayam ratthapala nandopanando nama nagaraja tumhakam kupito sinerum sattakkhattum bhogehi parikkhipitva upari phanena paticchadetva andhakaram katva thitoti. "damemi nam bhante"ti. Na bhagava nam anujani. Athakho ayasma bhaddiyo ayasma rahuloti anukkamena sabbepi bhikkhu utthahimsu. Na bhagava anujani. Avasane mahamoggallanatthero "aham bhante damemi nan"ti aha. "damehi moggallana"ti bhagava anujani. Thero attabhavam vijahitva mahantam nagarajavannam abhinimminitva nandopanandam cuddasakkhattum bhogehi parikkhipitva tassa phanassa matthake attano phanam thapetva sineruna saddhim abhinippilesi. Nagaraja dhumayi, thero "na tuyhamyeva sarire dhumo atthi, mayhampi atthi"ti dhumayi. Nagarajassa dhumo theram na badhati. Therassa pana dhumo nagarajam badhati. Tato nagaraja pajjali, theropi "na tuyhamyeva sarire aggi atthi, mayhampi atthi"ti pajjali. Nagarajassa tejo theram na badhati, therassa pana tejo nagarajam badhati. Nagaraja "ayam @Footnote: 1 cha.Ma. ito

--------------------------------------------------------------------------------------------- page557.

Mam sineruna abhinippiletva dhumayati ceva pajjati ca"ti cintetva "bho tuvam 1- kosi"ti patipucchi. Aham kho nanda moggallanoti. Bhante attano bhikkhubhavena titthahiti. Thero tam attabhavam vijahitva tassa dakkhinakannasotena pavisitva vamakannasotena nikkhami, vamakannasotena pavisitva dakkhinakannasotena nikkhami. Tatha dakkhinanasasotena pavisitva vamanasasotena nikkhami, vamanasasotena pavisitva dakkhinanasasotena nikkhami. Tato nagaraja mukham vivari. Thero mukhena pavisitva antokucchiyam pacinena ca pacchimena ca cankamati. Bhagava "moggallana manasi karohi mahiddhiko nago"ti aha. Thero "mayham kho bhante cattaro iddhipada bhavita bahulikata yanikata vatthukata anutthita paricita susamaraddha, titthatu bhante nando- panando, aham nandopanandasadisanam nagarajanam satampi sahassampi satasahassampi dameyyan"ti aha. Nagaraja cintesi "pavisanto tava me na dittho, nikkhamanakale dani nam dathantare pakkhipitva sankhadissami"ti cintetva "nikkhamatha bhante, ma mam antokucchiyam aparaparam cankamanto badhayittha"ti aha. Thero nikkhamitva bahi atthasi. Nagaraja "ayam so"ti disva nasavatam vissajji. Thero catutthajjhanam samapajji, lomakupampissa vato caletum nasakkhi. "avasesa bhikkhu kira adito patthaya sabbapatihariyani katum sakkuneyyum, imam pana thanam patva evam khippanisantino hutva samapajjitum nasakkhissanti"ti nesam bhagava nagarajadamanam nanujani. Nagaraja "aham imassa samanassa nasavatena lomakupampi caletum nasakkhim, mahiddhiko so samano"ti cintesi, thero attabhavam vijahitva supannarupam nimminitva @Footnote: 1 Si. tvam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page558.

Supannavatam dassento nagarajanam anubandhi, nagaraja tam attabhavam vijahitva manavakavannam abhinimminitva "bhante tumhakam saranam gacchami"ti vadanto therassa pade vandi, thero "sattha nanda agato, ehi tvam, gamissama"ti nagarajanam dametva nibbisam katva gahetva bhagavato santikam agamasi. Nagaraja bhagavantam vanditva "bhante tumhakam saranam gacchami"ti aha. Bhagava "sukhi hohi nagaraja"ti vatva bhikkhusamghaparivuto anathapindikassa nivesanam agamasi. Anathapindiko "kim bhante atidiva agatattha"ti aha. Moggallanassa ca nandopanandassa ca sangamo ahositi. Kassa pana bhante jayo, kassa parajayoti. Moggallanassa jayo, nandassa parajayoti. Anathapindiko "adhivasetu me bhante bhagava sattaham ekapatipatiya bhattam, sattaham therassa sakkaram karissami"ti vatva sattaham buddhappamukhanam pancannam bhikkhusatanam mahasakkaram akasi. Tena vuttam "nandopanandadamanena dipetabbo"ti. Yo etamabhijanatiti etam yathavuttam vimokkham phusanakaranavasena janati. Na ve aggi cetayati, aham balam dahamiti evam na aggi abhisamceteti, napi dahanaya payogam parakkamam karoti, balo eva pana 1- "ayam mandagati"ti anijalantam viya jalitam aggim asjaja na padayhati, evameva mara na mayam dahitukama badhetukama, 2- tvanneva pana tatha agamanadiatthena tathagatam aggikhandhasadisam ariyasavakam asajja attanam dahissasi, dahadukkhato na muncissasi. Apunnam pasaviti apunnam patilabhati. Na me papam vipaccatiti mama papam na vipaccati, kim nu mara evam mannasi nayidamatthi. @Footnote: 1 Si. eva nama 2 Si. mara mam dahitukamo badhetukamo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page559.

Karoto te ciyate papanti ekamsena karontassa te papam cirarattaya cirakalam anatthaya dukkhaya upaciyati. Mara nibbinda buddhamhati catusaccabuddhato buddhasavakato nibbinda nibbijja parato kammam. 1- Asam makasi bhikkhusuti "bhikkhu virodhemi vihesemi"ti etam asam makasi. Ititi evam. Maram atajjesiti "mara nibbinda .pe. Bhikkhusu"ti ayasma mahamoggallano. Bhesakalavaneti evamnamake aranne. Tatoti tajjanahetu. So dummano yakkhoti so maro domanassiko hutva tattheva tasmimyeva thane antaradhayi, adassanam agamasi. Ayanca gatha dhammasangayanakale thapita. Yam panettha antarantara atthato na vibhattam, tam hettha vuttanayatta uttanameva. Evamayam mahathero maram tajjetva devacarikanarakacarikadivasena annehi savakehi asadharanam sattupakaram 2- katva ayupariyosane parinibbayi, parinibbayanto ca anomadassissa bhagavato padamule panidhanam katva tato patthaya tattha tattha bhave ularani punnani katva savakaparamiya matthake thitopi antara katassa papakammassa vasena utthitaya kammapilotikaya titthiyehi uyyojitehi corehi badhito anappakam sarirakhedam katva parinibbayi. Tena vuttam apadane 3-:- "anomadassi bhagava lokajettho narasabho vihasi himavantamhi devasanghapurakkhato. Bhagava tato otaritva vicari carikam jino sattakayam anugganhanto baranasim upagami. Khinasavasahassehi parivuto lokanayako obhasento disa sabba virocittha mahamuni. @Footnote: 1 Si. kammamaha 2 Si. satthupakaram 3 khu.apa. 32/375/45 mahamoggallanattherapadana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page560.

Tadaham gahapati hutva saradena mahiddhina uyyojito sahayena sattharam upasankamim. Upasankamitvana sambuddham nimantetva tathagatam attano bhavanam nesi manayanto mahamunim. 1- Upavittham 2- mahaviram devadevam narasabham bhikkhusamgham santappesim 3- annapanenaham tada. Anumodi mahaviro sayambhu aggapuggalo bhikkhusamghe nisiditva ima gatha abhasatha. Yam so samghamapujesi buddhanca lokanayakam tena cittappasadena devalokam gamissati. Sattasattatikkhattunca devarajjam karissati pathabya rajjam atthasatam vasudham avasissati. Pancapannasakkhattunca cakkavatti bhavissati. Bhoga asankhiya tassa uppajjissanti tavade. Aparimeyye ito kappe okkakakulasambhavo gotamo nama gottena sattha loke bhavissati. Niraya so cavitvana manussattam gamissati kolito nama namena brahmabandhu bhavissati. So paccha pabbajitvana kusalamulena codito gotamassa bhagavato dutiyo hessati savako. Araddhaviriyo pahitatto iddhiya paramim gato sabbasave parinnaya nibbayissatyanasavo. @Footnote: 1 dutiyagathato yava catutthagatha, tava gathanam paliya visamata dissati @2 cha.Ma. upatthitam 3 cha.Ma. sabhikkhusamgham tappemi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page561.

Papamittopanissaya kamaragavasam gato mataram pitarancapi ghatayim dutthamanaso. Yam yam yonupapajjami nirayam atha manusam papakammasamangita bhinnasiso maramaham. Idam pacchimakam mayham carimo vattate bhavo idhapi idisam 1- mayham maranakale bhavissati. Pavivekamanuyutto samadhibhavanarato sabbasave parinnaya viharami anasavo. Dharanimpi sugambhiram bahalam duppadhamsiyam vamangutthena caleyyam 2- iddhiya paramim gato. Asmimanam na passami mano mayham na vijjati samanere upadaya garucittam karomaham. Aparimeyye ito kappe yam kammam abhiniharam 3- taham bhumimanuppatto pattomhi asavakkhayam. Patisambhida catasso .pe. katam buddhassa sasanan"ti. Mahamoggallanattheragathavannana nitthita. Paramatthadipaniya theragathasamvannanaya satthinipatassa atthavannana nitthita. ---------------- @Footnote: 1 cha.Ma. ediso 2 cha.Ma. khobheyyam 3 cha.Ma. kammamabhiniharim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page562.

21. Mahanipata


             The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 532-562. http://84000.org/tipitaka/atthapali/rm_line.php?B=33&A=12299&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=12299&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=400              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=8478              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=8642              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=8642              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]