ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter
Atthakatha Book 39 : PALI ROMAN Ja.A.5 chakka-dasakanipata

                     Tundilajatakam
     navacchaddaketi idam sattha jetavane viharanto ekam maranabhirukabhikkhum
arabbha kathesi.
     So kira savatthivasi kulaputto sasane pabbajitva marana-
bhiruko ahosi. Appamattakampi sakhacalanam dandakapatanam sakuna-
catuppadasaddam va annam va saddam tatharupam sutva maranabhayatajjito
hutva kucchiyam pavitthasadiso viya kampento vicarati. Bhikkhu dhammasabhayam
katham samutthapesum avuso asukabhikkhu kira maranabhiruko appamattakampi
saddam sutva viravanto vicarati palayati imesanca sattanam
maranameva dhuvam jivitam adhuvanti yoniso manasikatabbanti. Sattha
agantva kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati
pucchitva imaya namati vutte tam bhikkhum pakkosapetva saccam
kira tvam bhikkhu maranabhirukoti ama bhanteti tena patinnate na

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

Bhikkhave idaneva pubbepesa maranabhirukoyevati vatva atitam ahari atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente bodhisatto sukariya kucchimhi patisandhim ganhi. Sukari paripunnagabbha dve potake vijayi. Sa ekadivasam te gahetva ekasmim avate nipajji. Atheka baranasigamadvaravasini mahallika itthi kappasakkhettato pacchipuram kappasam adaya yatthiya bhumim akotenti agacchi. Sukari tam saddam sutva maranabhayena puttake chaddetva palayi. Mahallika sukarapotake disva puttasannam patilabhitva pacchiyam pakkhipitva gharam netva jetthassa mahatundilo kanitthassa cullatundiloti namam katva te puttake viya posesi. Te aparabhage vaddhitva thulasarira ahesum. Mahallika ime no mulena dehiti vuccamanapi putta meti vatva kassaci na deti. Athekasmim chanakale dhutta suram pivanta mamse khine kuto nu kho mamsam labhissamati vimamsanta mahallikaya gehe sukaranam atthibhavam natva suram gahetva tattha gantva amma mulam gahetva ekam no sukaram dehiti ahamsu. Sa alam tata putta me ete puttam nama mamsam khadanatthaya kinantanam dadanta nama na atthiti patikkhipi. Dhutta amma manussanam sukara nama putta na honti te dehi noti punappunam yacantapi alabhitva mahallikam suram payetva mattakale amma sukarehi kim karissasi mulam gahetva paribbayam karohiti tassa hatthe kahapane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Thapayimsu. Sa kahapane gahetva tata mahatundilam datum na sakkomi cullatundilam pana ganhathati aha. Kaham soti. Asukasmim gaccheti. Saddamassa dehiti. Aharam na passamiti. Dhutta mulenekam bhattapatim aharapesum. Mahallika tam gahetva dvare thapitam sukaradonim puretva donisamipe atthasi. Timsamatta dhutta pasahattha tattheva atthamsu. Mahallika tata cullatundila ehi reti tassa saddamadasi. Tam sutva mahatundilo ettakam kalam mama matara na cullatundilassa saddo dinnapubbo manneva pathamam saddayati avassam ajja amhakam bhayam uppannam bhavissatiti annasi. So tam amantetva tata mama mata tam pakkosati gaccha tava janahiti. So gaccha nikkhamitva bhattadonisamipe tesam thitabhavam disva ajja me maranam uppannanti maranabhayatajjito nivattetva kampamano bhatu santikam gantva santharetum nasakkhi kampamano paribbhamati. Mahatundilo tam disva tata tvam pana ajja pavedhasi pavisanatthanam olokesi kim nametam karositi pucchi. So attana ditthakaranam kathento pathamam gathamaha navacchaddake dani diyyati punnayam doni suvamini thita bahuko jano pasapaniko no ca kho me patibhati bhunjitunti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

Tattha navacchaddake dani diyyatiti bhatika pubbe amhakam kundakayagu va acamabhattam va diyyati ajja ca navacchaddakam navakaram dani diyyati. Punnayam doniti ayam amhakam bhattadoni suddhabhattassa punna. Suvamini thitati ayyapi no tassapi doniya santike thita. Bahuko janoti na kevalanca annopi bahuko jano pasapaniko thito. No ca kho me patibhatiti ayam evam etesam thitabhavopi idam bhattam bhunjitumpi mayham na patibhati na ruccatiti attho. Tam sutva mahasatto tata cullatundila mama kira mata ettheva sukare posenta nama yadattham poseti svassa attho ajja matthakam patto tvam ma cintayiti vatva madhurasarena buddhalilaya dhammam desento dve gatha abhasi tasasi bhamasi lenamicchasi atanosi kuhim gamissasi appossukko bhunja tundila mamsatthaya posiyamase. Ogaha rahadam akaddamam sabbasedamalam pavahaya ganhahi navam vilepanam yassa gandho na kadaci chijjatiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

Tassa dasa paramiyo avajjetva mettaparamim purecarikam katva pathamam padam udaharantasseva saddo sakalam dvadasayojanikam baranasim ajjhottharitva gato. Sutasutakkhaneyeva rajauparajadayo adim katva baranasivasino agamimsu. Anagatapi gehe thitava sunimsu. Rajapurisa gacche bhinditva bhumim samam katva valikam okirimsu. Dhuttanam suramado chijji. Pase chaddetva dhammam sunamanava atthamsu. Mahallikayapi mado chijji. Mahasatto mahajanassa majjhe cullatundilassa desanam arabbha kathesi. Tattha tasasi bhamasiti maranabhayena uttasasi teneva kilamanto bhamasi. Lenamicchasiti patittham olokesi. Atanositi tata pubbe amhakam mata patisaranam ahosi sa ajja nirapekkha amhe chaddesi idani kuhim gamissasi. Ogahati ogaham. Ayameva va patho. Pavahayati pavahehi. Na chijjatiti na nassati. Idam vuttam hoti sace maranato tasasi akaddamam pokkharanim otaritva tava sarire sabbam sedanca malanca pavahetva niccasurabhigandhavilepanam vilimpahiti. Tam sutva cullatundilo mayham bhata evam vadeti amhakanca vamso pokkharanim otaritva nahanam sarirato sedamalapavahanam puranam vilepanam haretva navasurabhigandhavilepanaggahananca kisminci kale natthi kim nu kho sandhaya bhata mam evam ahati pucchanto catuttham gathamaha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page83.

Katamo nu rahado akaddamo kimsu sedamalanti vuccati katamanca navavilepanam kassa gandho na kadaci chijjatiti. Tam sutva mahasatto tenahi ohitasoto sunahiti buddhalilaya dhammam desento ima gatha abhasi dhammo rahado akaddamo papam sedamalanti vuccati silanca navavilepanam tassa gandho na kadaci chijjati. Nandanti sariraghatino na ca nandanti sariradharino punnaya punnamasiya ramamanava jahanti jivitanti. Tattha dhammoti panca silani dasa silani tini sucaritani sattatimsabodhipakkhiyadhamma amatamahanibbananti sabbopesa dhammo nama. Akaddamoti ragadosamohamanaditthikilesakaddamanam abhavena akaddamo. Imina sesadhammato nibattetva nibbanameva dasseti. Yavata bhikkhave dhamma sankhata va asankhata va virago tesam dhammanam aggamakkhayati yadidam madanimmadano pipasavinayo alayasamugghato vattupacchedo tanhakkhayo virago nirodho nibbananti hi vuttam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page84.

Tadeva dassento tata cullatundila aham nibbanam talakam rahadota kathemi jatijarabyadhimaranadini hi tattheva natthi sacepi maranato muncitukamo nibbanagaminipatipadam ganhahiti upanissayapaccayavasena kira bodhisatto evam kathesi. Papam sedamalanti tata cullatundila papam sedamalasadisatta sedamalanti poranakapanditehi kathitam. Tam panetam ekavidhena papam yadidam manopadoso duvidhena papam papakanca silam papika ca ditthi tividhena papam tini duccaritani catubbidhena papam cattari agatigamanani pancavidhena papam panca cetokhila chabbidhena papam cha agarava sattavidhena papam satta asaddhamma atthavidhena papam attha micchatta navavidhena papam nava aghatavatthuni dasavidhena papam dasa akusalakammapatha bahuvidhena papam rago doso mohoti evam ekadukatikkadivasena vibhatta akusala dhamma. Iti sabbampetam papam sariranissitasedamalasadisanti panditehi kathitam. Silanti pancasilam dasasilam catuparisuddhasilam. Idam tata silam catujatikagandha- vilepanasadisanti vadanti. Tassati tassa silassa gandho tisu vayesu na kadaci chijjati sakalalokam pattharitva gacchati. Na pupphagandho pativatameti na candanam tagara mallika va satanca gandho pativatameti sabba disa sappuriso pavayati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page85.

Candanam tagaram vapi uppalam atha vassiki etesam gandhajatanam silagandho anuttaro appamatto ayam gandho yvayam tagaracandani yo ca silavatam gandho vati devesu uttamoti. Nandanti sariraghatinoti tata cullatundila ime annana manussa madhuramamsam khadissama puttadarampi khadapessamati panatipatam karonta nandanti tussanti. Panatipato asevito bhavito bahulikato nirayasamvattaniko hoti tiracchanayoni .pe. Pittivisayasamvattaniko hoti yo sabbalahuko panatipatassa vipako so manussabhutassa appayuka- samvattaniko hotiti imam panatipatadinavam na jananti ajananta madhuva mannati balo yava papam na paccati yada ca paccati papam atha (balo) dukkham nigacchatiti madhurasannino hutva caranti bala dummedha amitteneva attana karonti papakam kammam yam hoti katukapphalanti ettakampi na jananti na tam kammam katam sadhu yam hoti katukapphalam yassa assumukho rodam vipakam patisevatiti. Na ca nandanti sariradharinoti tata cullatundila ye panete sariradharino satta te attano marane agacchante thapetva sihamigarajahatthajaniyaassajaniyakhinasave avasesa bodhisattam adim katva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page86.

Abhayanta nama natthi. Sabbe tasanti dandassa sabbesam jivitam piyam attanam upamam katva na haneyya na ghatayeti. Punnayati gunapunnaya. Punnamasiyati punnacandassa yuttaya masiya puretva thitaya. Tada kira punnamasiuposathadivaso hoti. Ramamanava jahanti jivitanti tata cullatundila ma soci ma paridevi maranam nama na tavayeva avasesanampi atthi te bhayanti yesam abbhantare siladiguna natthi mayam pana silacara- sampanna punnavanto tasma amhadisa satta ramamanava jahanti jivitanti. Evam mahasatto madhurasarena buddhalilaya dhammam desesi. Maha- janakaya satasahassangulipotana ca celukkhepa ca pavattayimsu. Sadhukarasaddapunno antalikkho ahosi. Baranasiraja bodhisattam rajjena pujetva mahallikaya yasam datva ubhopi te gahetva gandhodakena nahapetva vatthani nivasapetva gandhadihi vilimpa- petva givasu maniratanani pilandhapetva nagaram netva puttatthane thapetva mahantena parivarena patijaggi. Bodhisatto ranno ca parijanassa ca panca silani adasi. Sabbe baranasivasino ca kasikaratthavasino ca dasa silani panca silani rakkhimsu. Maha- sattopi nesam pakkhadivasesu dhammam desesi vinicchaye nisiditva atte tiresi. Tasmim dharamane kutaka nama nahesum. Aparabhage raja

--------------------------------------------------------------------------------------------- page87.

Kalamakasi. Mahasattopi tassa sarirapariharam karetva vinicchaya- potthakam likkhapetva imam potthakam olokenta attam tireyyathati vatva mahajanassa dhammam desetva appamadena ovaditva sabbesam rodantanam paridevantananceva saddhim cullatundilena arannam pavisi. Tada bodhisattassa ovado satthi vassasahassani pavattati. Sattha imam dhammadesanam aharitva saccani pakasetva jatakam samodhanesi saccapariyosane so maranabhiruko bhikkhu sotapattiphale patitthahi. Tada raja anando ahosi cullatundilo maranabhiruko bhikkhu parisa buddhaparisa mahatundilo pana ahamevati. Tundilajatakam tatiyam.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 39 page 78-87. http://84000.org/tipitaka/atthapali/rm_line.php?B=39&A=1538&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=1538&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=917              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=4107              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=4081              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=4081              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]