AtthaPali Vol.46

16. Piṅgiyamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā [89] Soḷasame piṅgiyasuttaniddese:- jiṇṇohamasmi abalo vivaṇṇoti ^1- so kira brāhamṇo jarābhibhūto vīsavassasatiko jātiyā, dubbalo ca "idha pādaṃ karissāmī"ti aññatreva karoti, vinaṭṭhapurimacchavivaṇṇo ca. Tenāha "jiṇṇohamasmi abalo vivaṇṇo"ti, ^1- māhampanassaṃ ^2- momuho antarāvāti māhaṃ tuyhaṃ dhammaṃ asacchikatvā antarā eva avidvā hutvā anassaṃ. ^3- Jāti jarāya idha vippahānanti idheva tava pādamūle pāsāṇake cetiye vā jātijarāya vippahānaṃ nibbānaṃ dhammarasaṃ ahaṃ vijaññaṃ, tamme ācikkha. Abaloti balarahito. ^4- Dubbaloti dubbalabalo. Appabaloti parittabalo. Appathāmoti parittavīriyo. Vītavaṇṇoti parivattitacchavivaṇṇo. Vigatavaṇṇoti apagatacchavivaṇṇo. Vītacchitavaṇṇoti ^5- dūrībhūtacchavivaṇṇo. Yā sā purimā subhā vaṇṇanibhāti yā sā subhā sundarā purimakāle sati, sā vaṇṇanibhā etarahi antarahitā vigatā. ^6- Ādīnavo pātubhūtoti upaddavo pāturahosi. "yā sā purimā subhā vaṇṇanibhā"ti pāṭhaṃ ṭhapetvā "yā sundarā ^7- assā"ti eke vaṇṇayanti. Asuddhāti paṭalādīhi asuddhā. Avisuddhāti timirādīhi avisuddhā. Aparisuddhāti samantato phoṭapaṭalādīhi pariyonaddhattā aparisuddhā. Avodātāti nappasannā @Footnote: ¹ cha.Ma. vītavaṇaṇoti ² cha.Ma. māhaṃ nassaṃ ³ cha.Ma. anassiṃ ⁴ cha.Ma. balavirahito @⁵ cha.Ma. vigacchitavaṇṇoti ⁶ ka. vihatā ⁷ cha.Ma. subhā Pasannasadisā. ^1- No tathā cakkhunā rūpe passāmīti yathā porāṇacakkhunā ^2- rūpārammaṇaṃ passāmi olokemi, tathā tena pakārena idāni na passāmi. Sotā asuddhātiādīsupi ^3- eseva nayo. Māhaṃ panassanti ahaṃ mā vinassaṃ. ^4- [90] Idāni yasmā piṅgiyo kāye sāpekkhatāya "jiṇṇohamasmī"tiādimāha. Tasmā therassa bhagavā ^5- kāye sinehappahānatthaṃ "disvāna rūpesu vihaññamāne"ti gāthamāha. Tattha rūpesūti rūpahetu rūpapaccayā. Vihaññamāneti kammakaraṇādīhi upahaññamāne. Ruppanti rūpesūti cakkhurogādīhi ca rūpahetuyeva janā ruppanti bādhiyanti. Haññantīti ghaṭiyanti. Vihaññantīti vihesiyanti. Upavihaññantīti hatthapādacchedādiṃ labhanti. Upaghātiyantīti maraṇaṃ labhanti. Kuppantīti parivattanti. Pīḷiyantīti vighātaṃ āpajjanti. Ghaṭṭiyantīti ghaṭṭanaṃ pāpuṇanti. Byādhitāti ^6- bhītā. Domanassitāti cittavighātaṃ pattā. Hāyamāneti ^7- nassamāne. [91] Evaṃ bhagavatā yāva arahattaṃ, tāva kathitaṃ paṭipattiṃ sutvā piṅgiyo jarādubbalatāya visesaṃ anadhigantvāva puna ^8- "disā catasso"ti imāya gāthāya bhagavantaṃ thomento desanaṃ yācati. [92] Athassa bhagavā punapi yāva arahattaṃ, tāva paṭipadaṃ dassento "taṇhādhipanne"ti gāthamāha. Taṇhādhipanneti taṇhāya vimuccitvā ṭhite. Taṇhānugeti taṇhāya samāgacchante. ^9- Taṇhānugateti taṇhāya anubandhante. Taṇhānusaṭeti taṇhāya saha dhāvante. Taṇhāyāpanneti ^10- taṇhāya nimugge. Paṭipanneti taṇhāya avatthaṭe. Abhibhūteti pīḷite. ^11- Pariyādinnacitteti pariyādiyitvā gahitakusalacitte. Santāpajāteti sañjātacittasantāpe. Ītijāteti roguppanne. Upaddavajāteti ādīnavajāte. Upasaggajāteti uppannadukkhajāte. @Footnote: ¹ ka. samannaddhasadisā ² ka. porāṇaṃ cakkhunā ³ cha.Ma. sotaṃ asuddhantiādīsupi @⁴ ka. pakārena mā vinassaṃ ⁵ cha.Ma. tenassa bhagavā ⁶ ka. byatkitāti @⁷ cha.Ma. vemāneti ⁸ cha.Ma. ca puna ⁹ cha.Ma. saha gacchante @¹⁰ cha.Ma. taṇhāya panneti ¹¹ cha.Ma. maddite Virajaṃ vītamalanti ettha virajanti vigatarāgādirajaṃ. Vītamalanti vigatarāgādimalaṃ ^1- rāgādayo hi ajjhottharaṇaṭṭhena rajo nāma, dūsanaṭṭhena malaṃ nāma. Dhammacakkhunti katthaci paṭhamamaggañāṇaṃ, katthaci ādīni tīṇi maggañāṇāni, katthaci catutthamaggañāṇampi. Idha pana jaṭilasahassassa catutthamaggañāṇaṃ. Piṅgiyassa tatiyamaggañāṇameva. Yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbantaṃ nirodhadhammanti vipassanāvasena evaṃ pavattassa dhammacakkhuṃ udapādīti attho. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva. Evaṃ idampi suttaṃ bhagavā arahattanikūṭeneva desesi, desanāpariyosāne ca piṅgiyo anāgāmiphale patiṭṭhāsi. So kira antarantarā cintesi "evaṃ vicitrapaṭibhānaṃ nāma desanaṃ na labhati mayhaṃ mātulo bāvarī savanāyā"ti. Tena sinehavikkhepena arahattaṃ pāpuṇituṃ nāsakkhi. Antevāsikā panassa sahassajaṭilā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Sabbeva iddhimayapattacīvaradharā ehibhikkhuno ahesunti. Saddhammappajjotikāya cūḷaniddesaṭṭhakathāya piṅgiyamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā. Soḷasamaṃ --------------

The Pali Atthakatha in Roman Book 46 page 80-82. http://84000.org/tipitaka/atthapali/rm_line.php?B=46&A=2028 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=46&A=2028 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=511 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=30&A=4936 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=5351 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=5351 Contents of The Tipitaka Volume 30 http://84000.org/tipitaka/read/?index_30