ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter
Atthakatha Book 52 : PALI ROMAN Cariya.A. (paramatthadi.)

page187.

8. Dhammadevaputtacariyavannana [66] "punaparam tada homi mahapakkho 1- mahiddhiko dhammo nama mahayakkho sabbalokanukampako"ti. 2- #[66] Atthame mahapakkhoti mahaparivaro. Mahiddhikoti mahatiya deviddhiya samannagato. Dhammo nama mahayakkhoti namena dhammo nama mahanubhavo devaputto. Sabbalokanukampakoti vibhagam akatva mahakarunaya sabbalokam anugganhanako. Mahasatto hi tada kamavacaradevaloke dhammo nama devaputto hutva nibbatti, so dibbalankarapatimandito dibbaratham abhiruyha accharaganaparivuto manussesu sayamasam bhunjitva attano attano gharadvaresu sukhakathaya nisinnesu punnamuposathadivase gamanigamarajadhanisu akase thatva "panatipatadihi dasahi akusalakammapathehi viramitva tividhasucaritadhammam puretha, matteyya petteyya samanna brahmanna kule jetthapacayino bhavatha, saggaparayana hutva mahantam yasam anubhavissatha"ti manusse dasakusalakammapathe samadapento jambudipam padakkhinam karoti. Tena vuttam:- [67] "dasakusalakammapathe samadapento mahajanam carami gamanigamam samitto saparijjano"ti 3- tattha samittoti dhammikehi dhammavadihi sahayehi sasahayo. Tena ca samayena adhammo nameko devaputto kamavacaradevaloke nibbatti, "so panam hanatha adinnam adiyatha"tiadina nayena satte akusalakammapathe samadapento mahatiya parisaya parivuto jambudipam vamam 4- karoti. Tena vuttam:- @Footnote: 1 ka. mahesakkho 2 khu.cariya. 33/18/575-6 3 khu.cariya. 33/18/575-6 4 Si. @padakkhinam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page188.

[68] "papo kadariyo yakkho dipento dasa papake sopettha mahiya carati samitto saparijjano"ti. #[68] Tattha papoti papadhammehi samannagato. Kadariyoti thaddhamacchari. Yakkhoti devaputto. Dipento dasa papaketi sabbaloke gocaram nama sattanam upabhogaparibhogaya jatam, tasma satte vadhitva yamkinci katva ca atta pinetabbo, indriyani santappetabbanitiadina nayena panatipatadike dasa lamakadhamme kattabbe katva pakasento. Sopetthati sopi adhammo devaputto imasmim jambudipe. Mahiyati bhumiya asanne, manussanam dassanasavanupacareti attho. [69] Tattha ye satta sadhukammika 1- dhammagaruno, te dhammam devaputtam tatha agacchantameva disva asana vutthaya gandhamaladihi pujenta yava cakkhupathasamatikkamana tava abhitthavanti, panjalika namassamana titthanti, tassa vacanam sutva appamatta sakkaccam punnani karonti. Ye pana satta papasamacara kururakammanta, te adhammassa vacanam sutva abbhanumodanti, bhiyyoso mattaya papani samacaranti. Evam te tada annamannassa ujuvipaccanikavada ceva ujuvipaccanikakiriya ca hutva loke vicaranti. Tenaha bhagava "dhammavadi adhammo ca ubho paccanika mayan"ti. Evam pana gacchante kale athekadivasam tesam ratha akase sammukha ahesum. Atha nesam parisa "tumhe kassa, tumhe kassa"ti pucchitva "mayam dhammassa, mayam dhammassa"ti vatva magga okkamitva dvidha jata, dhammassa pana adhammassa ca ratha abhimukha hutva isaya isam ahacca atthamsu. "tava ratham okkamapetva mayham maggam dehi, tava ratham okkamapetva mayham maggam dehi"ti, annamannam maggadapanattham vivadam akamsu. Parisa ca nesam avudhani abhiharitva yuddhasajja ahesum. Yam sandhaya vuttam:- @Footnote: 1 Ma. dhammika

--------------------------------------------------------------------------------------------- page189.

"dhure dhuram ghattayanta samimha patipathe ubho. [70] Kalaho vattati bhesma kalyanapapakassa ca magga okkamanatthaya mahayuddho upatthito"ti. Tattha dhure dhuranti ekassa rathisaya itarassa rathisam ghattayanta. Samimhati samagata sammukhibhuta. Puna ubhoti vacanam ubhopi mayam annamannassa paccanika hutva loke vicaranta ekadivasam patimukham agacchanta dvisu parisasu ubhosu passesu maggato okkantasu saha rathena mayam ubho eva samagatati dassanattham vuttam. Bhesmati bhayajanako. Kalyanapapakassa cati kalyanassa ca papakassa ca. Mahayuddho upatthitoti mahasangamo paccupatthito asi. Annamannassa hi parisaya ca yujjhitukamata jata. Tattha hi dhammo adhammam aha "samma tvam adhammo, aham dhammo, maggo mayham anucchaviko, tava ratham okkamapetva 1- mayham maggam dehi"ti. Itaro "aham dalhayano balava asantasi, tasma maggam na demi, yuddham pana karissami, yo yuddhe jinissati, tassa maggo hotu"ti aha. Tenevaha:- "yasokaro punnakarohamasmim sadatthuto samanabrahmananam maggaraho devamanussapujito dhammo aham dehi adhamma maggam. 2- Adhammayanam dalhamaruhitva asantasanto balavahamasmi sa kissa hetumhi tavajja dajjam maggam aham dhamma adinnapubbam. 2- @Footnote: 1 Ma. okkametva 2 khu.ja. 27/26-30/240-1

--------------------------------------------------------------------------------------------- page190.

Dhammo have paturahosi pubbe paccha adhammo udapadi loke jettho ca settho ca sanantano ca uyyahi jetthassa kanittha magga. 1- Na yacanaya napi patirupa na arahatta 2- teham dadeyyam maggam yuddhanca no hotu ubhinnamajja yuddhamhi yo jessati tassa maggo. 1- Sabba disa anuvisatohamasmi mahabbalo amitayaso atulyo gunehi sabbehi upetarupo dhammo adhamma tvam katham vijessasi. 1- Lohena ve hannati jatarupam na jatarupena hananti loham sace adhammo hannati 3- dhammamajja ayo suvannam viya dassaneyyam. 4- Sace tuvam yuddhabalo adhamma na tuyham vuddha ca garu ca atthi magganca te dammi piyappiyena vaca duruttanipi te khamami"ti. 4- Ima hi 5- tesam vacanapativacanakatha. 6- @Footnote: 1 khu.ja. 27/26-30/240-1 2 Si., i. na arahati, cha.Ma. arahata 3 cha.Ma. hanchati @4 khu.ja. 27/31-2/241 5 Ma. imapi 6 Ma. gatha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page191.

Tattha yasokaroti dhamme niyojanavasena devamanussanam yasadayako. Dutiyapadepi eseva nayo. Sadatthutoti sada thuto niccappasattho. Sa kissa hetumhi tavajja dajjanti somhi aham adhammo adhammayanaratham abhirulho abhito balava. Kim karana ajja bho dhamma kassaci adinnapubbam maggam tuyham dammi. Paturahositi pathamakappikakale imasmim loke dasakusalakammapathadhammo pubbe paturahosi, paccha adhammo. Jettho cati pure nibbattabhavena aham jettho ca settho ca poranako ca, tvam pana kanittho, tasma "magga uyyahi"ti vadati. Napi patirupati aham hi bhoto neva yacanaya na patirupavacanena na maggarahataya maggam dadeyyam. Anuvisatoti aham catasso disa catasso anudisati sabba disa attano gunena patthato pannato. Lohenati ayomutthikena. Hannatiti hanissati. 1- Yuddhabalo adhammati sace tvam yuddhabalo asi adhamma. Vuddha ca garu cati yadi tuyham ime vuddha ime garu panditati evam natthi. Piyappiyenati piyena viya appiyena, appiyenapi dadanto 2- piyena viya te maggam dadamiti attho. Mahasatto hi tada cintesi "sacaham imam papapuggalam sabbalokassa ahitaya patipannam evam maya vilomaggaham gahetva thitam accharam paharitva `anacara ma idha tittha, sigham patikkama vinassa'ti vadeyyam, so tankhananneva mama dhammatejena bhusamutthi viya vikireyya, na kho pana metam patirupam, svaham sabbalokam anukampanto `lokatthacariyam matthakam papessami'ti patipajjami, ayam kho pana papo ayatim mahadukkhabhagi, svayam maya visesato anukampitabbo, tasmassa maggam dassami, evam me silam suvisuddham akhanditam bhavissati"ti. Evam pana cintetva bodhisatte "sace tuvam yuddhabalo"ti gatham vatva thokam maggato okkantamatte eva adhammo rathe thatum asakkonto avamsiro pathaviyam patitva pathaviya vivare dinne gantva avicimhi eva nibbatti. Tena vuttam:- @Footnote: 1 Ma. hariyati 2 Ma. appiyo santo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page192.

[71] "yadihantassa kuppeyyam yadi bhinde tapogunam sahaparijanam tassa rajabhutam kareyyaham. [72] Apicaham silarakkhaya nibbapetvana manasam saha janenokkamitva 1- patham papassadasaham. [73] Saha pathato okkante 2- katva cittassa nibbutim vivaram adasi pathavi papayakkhassa tavade"ti. 3- #[71] Tattha yadihantassa kuppeyyanti tassa adhammassa yadi aham kujjheyyam. Yadi bhinde tapogunanti tenevassa kujjhanena mayham tapogunam silasamvaram yadi vinaseyyam. Sahaparijanam tassati sahaparijanam tam adhammam. Rajabhutanti rajamiva bhutam, rajabhavam pattam aham kareyyam. #[72] Apicahanti ettha ahanti nipatamattam. Silarakkhayati silarakkhanattham. Nibbapetvanati patikacceva khantimettanuddayassa upatthapitatta tasmim adhamme uppajjanakakodhassa anuppadaneneva dosajaparilahavupasamanena manasam vupasametva. Saha jane nokkamitvati mayham parijanena saddhim magga okkamitva tassa papassa adhammassa aham maggam adasim. #[73] Saha pathato okkanteti vuttanayena cittassa vupasamam katva "maggam te dammi"ti ca vatva thokam maggato saha okkamanena. Papayakkhassati adhammadevaputtassa. Tavadeti tankhanam eva mahapathavi vivaramadasi. Jatakatthakathayam pana "magganca te dammi"ti gathaya kathitakkhaneyevati vuttam. Evam tasmim bhumiyam patite catunahutadhikadviyojanasatasahassabahala sakalam varavaram 4- dharentipi mahapathavi "nahamimam papapurisam dharemi"ti kathenti viya tena thitatthane dvidha @Footnote: 1 pali. janenukkamitva 2 pali. ukkante 3 khu.cariya. 33/71-3/608 4 Si. @caracaram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page193.

Bhijji. Mahasatto pana tasmim nipatitva avicimhi nibbatte rathadhure yathathitova saparijano mahata devanubhavena gamanamaggeneva gantva attano bhavanam pavisi. Tenaha bhagava:- "khantibalo yuddhabalam vijetva hantva adhammam nihanitva bhumya payasi vitto abhiruyha sandanam maggeneva atibalo saccanikkamo"ti. 1- Tada adhammo devadatto ahosi, tassa parisa devadattaparisa, dhammo lokanatho, tassa parisa buddhaparisa. Idhapi hettha vuttanayeneva sesaparamiyo yatharaham niddharetabba. Tatha idhapi dibbehi ayuvannayasasukhaadhipateyyehi dibbeheva ularehi kamagunehi samappitassa samangibhutassa anekasahassasankhahi accharahi sabbakalam paricariyamanassa mahati pamadatthane thitassa sato isakampi pamadam anapajjitva "lokatthacariyam matthakam papessami"ti mase mase punnamiyam dhammam dipento saparijano manussapathe vicaritva mahakarunaya sabbasatte adhammato vivecetva dhamme niyojanam, adhammena samagatopi tena katam anacaram aganetva tattha cittam akopetva khantimettanuddayameva paccupatthapetva akhandam suvisuddhanca katva attano silassa rakkhananti evamadayo mahasattassa gunanubhava vibhavetabbati. Dhammadevaputtacariyavannana nitthita. @Footnote: 1 khu.ja. 27/34/242


             The Pali Atthakatha in Roman Book 52 page 187-193. http://84000.org/tipitaka/atthapali/rm_line.php?B=52&A=4134&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=52&A=4134&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=226              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=9090              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=11849              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=11849              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]