บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๕

๗. วจฺฉโคตฺตสุตฺตวณฺณนา [๕๘] สตฺตเม มหปฺผลนฺติ มหาวิปากํ. ธมฺมสฺส จ อนุธมฺมํ พฺยากโรนฺตีติ เอตฺถ ธมฺโม นาม กถิตกถา, อนุธมฺโม นาม กถิตสฺส ปฏิกถนํ. สหธมฺมิโกติ สการโณ สเหตุโก. วาทานุปาโตติ วาทสฺส อนุปาโต, อนุปตนํ ปวตฺตีติ อตฺโถ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ทุฏฺตฺตา ^๒ สี. วาปิตํ วาปิตํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๐.

คารยฺหํ านนฺติ ครหิตพฺพยุตฺตกํ การณํ. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- โภตา โคตเมน วุตฺตา สการณา วาทปฺปวตฺติ ^๑- กิญฺจิปิ คารยฺหํ การณํ น อาคจฺฉตีติ. อถวา เตหิ ปเรหิ วุตฺตา สการณา วาทปฺปวตฺติ กิญฺจิ คารยฺหการณํ น อาคจฺฉตีติ ปุจฺฉติ ^๑-. อนฺตรายกโร โหตีติ อนฺตรายํ วินาสํ กิญฺจิ โลมกํ ^๒- วิโลมกํ กโรติ. ปาริปนฺถิโกติ ปนฺถทูหนโจโร. ^๓- ขโต จ โหตีติ คุณขณเนน ขโต โหติ. อุปหโตติ คุณูปฆาเตเนว อุปหโต. จนฺทนิกายาติ อสุจิกลลกูเป. โอฬิคลฺเลติ นิทฺธมนกลเล. โส จาติ โส สีลวาติ วุตฺตขีณาสโว. สีลกฺขนฺเธนาติ สีลราสินา. เสสปเทสุปิ เอเสว นโย. เอตฺถ จ วิมุตฺติาณทสฺสนนฺติ ^๔- วุจฺจติ ปจฺจเวกฺขณาณํ, ตํ อเสกฺขสฺส ปวตฺตตฺตา อเสกฺขนฺติ วุตฺตํ. อิตรานิ สิกฺขาปริโยสานปฺปตฺตตาย สยมฺปิ อเสกฺขาเนว. ตานิ จ ปน โลกุตฺตรานิ, ปจฺจเวกฺขณาณํ โลกิยํ. โรหิณีสูติ รตฺตวณฺณาสุ. สรูปาสูติ อตฺตโน วจฺฉเกหิ สมานรูปาสุ. ปาเรวตาสูติ กโปตวณฺณาสุ. ทนฺโตติ นิพฺพิเสวโน. ปุงฺคโวติ อุสโภ. โธรโยฺหติ ธุรวาโห. กลฺยาณชวนิกฺกโมติ กลฺยาเณน อุชุนา ชเวน สมนฺนาคโต ^๕-. นาสฺส วณฺณํ ปริกฺขเรติ อสฺส โคณสฺส สรีรวณฺณํ น อุปปริกฺขนฺติ, ธุรวหนกมฺมเมว ปน อุปปริกฺขนฺติ, ยสฺมึ กสฺมิญฺจิ ชาติเยติ ยตฺถ กตฺถจิ กุเล ชาเต. ยาสุ กาสุจิ เอตาสูติ เอตาสุ ขตฺติยาทิปฺปเภทาสุ ยาสุ กาสุจิ ชาตีสุ. พฺรหฺมจริยสฺส เกวลีติ พฺรหฺมจริยสฺส เกวเลน สมนฺนาคโต, ปริปุณฺณภาเวน ยุตฺโตติ อตฺโถ. ขีณาสโว หิ สกลพฺรหฺมจารี นาม โหติ. เตเนตํ วุตฺตํ. ปนฺนภาโรติ โอโรปิตภาโร, ^๖- ขนฺธภารํ กิเลสภารํ กามคุณภารญฺจ โอโรเปตฺวา ิโตติ อตฺโถ. @เชิงอรรถ: ^๑-๑ สี. กจฺจิ คารยฺหํ การณํ อาคจฺฉติ นาคจฺฉตีติ ปุจฺฉติ @^๒ ฉ.ม. กิจฺฉลาภกํ, อิ. วิโลปํ ^๓ ม. ปนฺถทูสนโจโร ^๔ ฉ.ม.,อิ....ทสฺสนํ @^๕ ฉ.,อิ. คนฺตา ^๖ ม. โอหิตภาโร

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๑.

กตกิจฺโจติ จตูหิ มคฺเคหิ กิจฺจํ กตฺวา ิโต. ปารคู สพฺพธมฺมานนฺติ สพฺพธมฺมา วุจฺจนฺติ ปญฺจกฺขนฺธา ทฺวาทสายตนานิ อฏฺารส ธาตุโย, เตสํ สพฺพธมฺมานํ อภิญฺาปารํ ปริญฺาปารํ ปหานปารํ ^๑- ภาวนาปารํ สจฺฉิกิริยาปารํ สมาปตฺติปารญฺจาติ ฉพฺพิธํ ปารํ คตตฺตา ปารคู. อนุปาทายาติ อคเหตฺวา. นิพฺพุโตติ กิเลสสนฺตาปรหิโต. วิรเชติ ราคโทสโมหรชรหิเต. อวิชานนฺตาติ เขตฺตํ อชานนฺตา. ทุมฺเมธาติ นิปฺปญฺา. อสฺสุตาวิโนติ เขตฺตวินิจฺฉยสวเนน รหิตา. พหิทฺธาติ อิมมฺหา สาสนา พหิทฺธา. น หิ สนฺเต อุปาสเรติ พุทฺธปจฺเจกพุทฺธขีณาสเว อุตฺตมปุริเส น อุปสงฺกมนฺติ. ธีรสมฺมเตติ ปณฺฑิเตหิ สมฺมเต สงฺกถิเต. ^๒- มูลขาตา ปติฏฺิตาติ อิมินา โสตาปนฺนสฺส สทฺธํ ทสฺเสติ. กุเล วา อิธ ชายเรติ อิธ วา มนุสฺสโลเก ขตฺติยพฺราหฺมณเวสฺสกุเล ชายนฺติ. อยเมว หิ ติวิธา กุลสมฺปตฺติ นาม. อนุปุพฺเพน นิพฺพานํ, อธิคจฺฉนฺตีติ สีลสมาธิปญฺาติ อิเม คุเณ ปูเรตฺวา อนุกฺกเมน นิพฺพานํ อธิคจฺฉนฺตีติ.

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๑๕๙-๑๖๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=3643&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=3643&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=497 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=4227 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=4255 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=4255 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_20