ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย วินย.อ. (สมนฺต.๒)

     {๓๙๑} เตน สมเยน พุทฺโธ ภควาติ ทุติยทุฏฺฐโทสสิกฺขาปทํ ฯ ตตฺถ
หนฺท มยํ อาวุโส อิมํ ฉกลกํ ทพฺพํ มลฺลปุตฺตํ นาม กโรมาติ
เต กิร ปฐมวตฺถุสฺมึ อตฺตโน มโนรถํ สมฺปาเทตุํ อสกฺโกนฺตา
ลทฺธนิคฺคหา วิฆาตปฺปตฺตา อิทานิ ชานิสฺสามาติ ตาทิสํ วตฺถุํ
ปริเยสมานา วิจรนฺติ ฯ อเถกทิวสํ ทิสฺวา ตุฏฺฐา อญฺญมญฺญํ
โอโลเกตฺวา เอวมาหํสุ หนฺท มยํ อาวุโส อิมํ ฉกลกํ ทพฺพํ
มลฺลปุตฺตํ นาม กโรมาติ ฯ ทพฺโพ มลฺลปุตฺโต นาม อยนฺติ
เอวมสฺส นามํ กโรมาติ วุตฺตํ โหติ ฯ เอส นโย เมตฺติยนฺนาม
ภิกฺขุนินฺติ เอตฺถาปิ ฯ เต ภิกฺขู เมตฺติยภุมฺมชเก ภิกฺขู
อนุยุญฺชึสูติ เอวํ อนุยุญฺชึสุ อาวุโส กุหึ ตุมฺเหหิ ทพฺโพ
มลฺลปุตฺโต นาม เมตฺติยาย ภิกฺขุนิยา สทฺธึ ทิฏฺโฐติ ฯ
คิชฺฌกูฏปพฺพตปาเท ฯ กาย เวลาย ฯ ภิกฺขาจารคมนเวลาย ฯ
อาวุโส ทพฺพ อิเม เอวํ วเทนฺติ ตฺวํ ตทา กุหินฺติ ฯ เวฬุวเน
ภตฺตานิ อุทฺทิสามีติ ฯ ตว ตาย เวลาย เวฬุวเน อตฺถิภาวํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๘.

โก ชานาตีติ ฯ ภิกฺขุสงฺโฆ ภนฺเตติ ฯ เต สงฺฆํ ปุจฺฉึสุ ชานาถ ตุมฺเห ตาย เวลาย อิมสฺส เวฬุวเน อตฺถิภาวนฺติ ฯ อาม อาวุโส ชานาม เถโร สมฺมติลทฺธทิวสโต ปฏฺฐาย เวฬุวเนเยวาติ ฯ ตโต เมตฺติยภุมฺมชเก อาหํสุ อาวุโส ตุมฺหากํ กถา น สเมติ กจฺจิ โน เลสํ อุฑฺเฑตฺวา วเทถาติ ฯ เอวํ เต เตหิ ภิกฺขูหิ อนุยุญฺชิยมานา อาม อาวุโสติ วตฺวา เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ กิมฺปน ตุมฺเห อาวุโส อายสฺมนฺตํ ทพฺพํ มลฺลปุตฺตํ อญฺญาภาคิยสฺส อธิกรณสฺสาติ เอตฺถ อญฺญภาคสฺส อิทํ อญฺญภาโค วา อสฺส อตฺถีติ อญฺญภาคิยํ ฯ อธิกรณนฺติ อาธาโร เวทิตพฺโพ ฯ วตฺถุอธิฏฺฐานนฺติ วุตฺตํ โหติ ฯ โย หิ โส ทพฺโพ มลฺลปุตฺโต นามาติ ฉกลโก วุตฺโต โส ยฺวายํ อายสฺมโต ทพฺพสฺส มลฺลปุตฺตสฺส ภาโค โกฏฺฐาโส ปกฺโข มนุสฺสชาติ เจว ภิกฺขุภาโว จ ตโต อญฺญสฺส ภาคสฺส โกฏฺฐาสสฺส ปกฺขสฺส โหติ ติรจฺฉานชาติยา เจว ฉกลกภาวสฺส จ โส วา อญฺญภาโค อสฺส อตฺถีติ ตสฺมา อญฺญภาคิสงฺขํ ลภติ ฯ ยสฺมา จ เตสํ อิมํ มยํ ทพฺพํ มลฺลปุตฺตํ นาม กโรมาติ วทนฺตานํ ตสฺส นามกรณสญฺญาย อาธาโร วตฺถุอธิฏฺฐานํ ตสฺมา อธิกรณนฺติ เวทิตพฺโพ ฯ ตํ หิ สนฺธาย เต ภิกฺขู อญฺญภาคิยสฺส อธิกรณสฺสาติ อาหํสุ ฯ น วิวาทาธิกรณาทีสุ อญฺญตรํ ฯ กสฺมา ฯ อสมฺภวโต ฯ น หิ เต จตุนฺนํ อธิกรณานํ กสฺสจิ อญฺญภาคิยสฺส อธิกรณสฺส กิญฺจิ เทสํ เลสมตฺตํ อุปฺปาทยึสุ ฯ น จ จตุนฺนํ อธิกรณานํ เลโส นาม อตฺถิ ฯ ชาติเลสาทโย หิ ปุคฺคลานํเยว

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๙.

เลสา วุตฺตา น วิวาทาธิกรณาทีนํ ฯ อิทญฺจ ทพฺโพ มลฺลปุตฺโตติ นามํ ตสฺส อญฺญภาคิยาธิกรณภาเว ฐิตสฺส ฉกลกสฺส โกจิ เทโส โหติ เถรํ อมูลเกน ปาราชิเกน อนุทฺธํเสตุํ เลสมตฺโต ฯ เอตฺถ จ ทิสฺสติ อปทิสฺสติ อสฺส อยนฺติ โวหริยตีติ เทโส ฯ ชาติอาทีสุ อญฺญตรโกฏฺฐาสสฺเสตํ อธิวจนํ ฯ อญฺญมฺปิ วตฺถุํ ลิสฺสติ สิลิสฺสติ โวหารมตฺเตเนว อีสกํ อลฺลิยตีติ เลโส ฯ ชาติอาทีนญฺเญว อญฺญตรโกฏฺฐาสสฺเสตํ อธิวจนํ ฯ ตโต ปรํ อุตฺตานตฺถเมว ฯ สิกฺขาปทปฺปญฺญตฺติยมฺปิ อยเมวตฺโถ ฯ ปทภาชเน ปน ยสฺส อญฺญภาคิยสฺส อธิกรณสฺส กิญฺจิ เทสํ เลสมตฺตํ อุปาทาย ปาราชิเกน ธมฺเมน อนุทฺธํเสยฺย ตํ ยสฺมา อตฺถุปฺปตฺติวเสเนว อาวิภูตํ ตสฺมา ปทภาชเน ตํ น วิภตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ ฯ {๓๙๓} ยานิ ปน อธิกรณนฺติ วจนสามญฺญโต อตฺถุทฺธารวเสน จ วุตฺตานิ จตฺตาริ อธิกรณานิ เตสํ อญฺญภาคิยตา จ ตพฺภาคิยตา จ ยสฺมา อปากฏา ชานิตพฺพา จ วินยธเรหิ ตสฺมา วจนสามญฺญโต ลทฺธํ อธิกรณํ นิสฺสาย ตํ อาวิกโรนฺโต อญฺญภาคิยสฺส อธิกรณสฺสาติ อาปตฺตญฺญภาคิยํ วา โหติ อธิกรณญฺญภาคิยํ วาติ อาทิมาห ฯ ยา จ สา อวสาเน อาปตฺตญฺญภาคิยสฺส อธิกรณสฺส วเสเนว โจทนา วุตฺตา ตมฺปิ ทสฺเสตุํ อยํ สพฺพาธิกรณานํ ตพฺภาคิยอญฺญภาคิยตา สมาหฏาติ เวทิตพฺพา ฯ ตตฺถ จ อาปตฺตญฺญภาคิยํ วาติ ปฐมํ อุทฺทิฏฺฐตฺตา กถญฺจ อาปตฺติ อาปตฺติยา อญฺญภาคิยา โหตีติ นิทฺเทเส อารพฺภิตพฺเพ ยสฺมา อาปตฺตาธิกรณสฺส

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๐.

ตพฺภาคิยวิจารณาเยว อยมตฺโถ อาคมิสฺสติ ตสฺมา เอวํ อนารภิตฺวา กถญฺจ อธิกรณํ อธิกรณสฺส อญฺญภาคิยนฺติ ปจฺฉิมํ ปทํเยว คเหตฺวา นิทฺเทโส อารทฺโธติ เวทิตพฺโพ ฯ ตตฺถ อญฺญภาคิยวาโร อุตฺตานตฺโถเยว ฯ เอกเมกํ หิ อธิกรณํ อิตเรสํ ติณฺณํ อญฺญภาคิยํ อญฺญปกฺขิยํ อญฺญโกฏฺฐาสิยํ โหติ วตฺถุวิสภาคตฺตา ฯ ตพฺภาคิยวาเร ปน วิวาทาธิกรณํ วิวาทาธิกรณสฺส ตพฺภาคิยํ ตํปกฺขิยํ ตํโกฏฺฐาสิยํ วตฺถุสภาคตฺตา ฯ ตถา อนุวาทาธิกรณํ อนุวาทาธิกรณสฺส ฯ กถํ ฯ พุทฺธกาลโต ปฏฺฐาย หิ อฏฺฐารส เภทกรวตฺถูนิ นิสฺสาย อุปฺปนฺนวิวาโท จ อิทานิ อุปฺปชฺชนกวิวาโท จ วตฺถุสภาคตาย เอกํ วิวาทาธิกรณเมว โหติ ตถา พุทฺธกาลโต ปฏฺฐาย จตสฺโส วิปตฺติโย นิสฺสาย อุปฺปนฺนอนุวาโท จ อิทานิ อุปฺปชฺชนกอนุวาโท จ วตฺถุสภาคตาย เอกํ อนุวาทาธิกรณเมว โหติ ฯ ยสฺมา ปน อาปตฺตาธิกรณํ อาปตฺตาธิกรณสฺส สภาควิสภาควตฺถุโต สภาวสริกฺขโต จ เอกํเสน ตพฺภาคิยํ น โหติ ตสฺมา อาปตฺตาธิกรณํ อาปตฺตาธิกรณสฺส สิยา ตพฺภาคิยํ สิยา อญฺญภาคิยนฺติ วุตฺตํ ฯ ตตฺถ อาทิโต ปฏฺฐาย อญฺญภาคิยสฺส ปฐมํ นิทฺทิฏฺฐตฺตา อิธาปิ อญฺญภาคิยเมว ปฐมํ นิทฺทิฏฺฐํ ฯ ตตฺถ อญฺญภาคิยตฺตญฺจ ปรโต ตพฺภาคิยตฺตญฺจ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ ฯ กิจฺจาธิกรณํ กิจฺจาธิกรณสฺส ตพฺภาคิยนฺติ เอตฺถ ปน พุทฺธกาลโต ปฏฺฐาย จตฺตาริ สงฺฆกมฺมานิ นิสฺสาย อุปฺปนฺนอธิกรณญฺจ อิทานิ จตฺตาริ สงฺฆกมฺมานิ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนกอธิกรณญฺจ สภาคตาย สริกฺขตาย จ เอกํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๑.

กิจฺจาธิกรณเมว โหติ ฯ กึ ปน สงฺฆกมฺมานิ นิสฺสาย อุปฺปนฺนอธิกรณํ กิจฺจาธิกรณํ อุทาหุ สงฺฆกมฺมานเมว ตํ อธิวจนนฺติ ฯ สงฺฆกมฺมานเมเวตํ อธิวจนํ ฯ เอวํ สนฺเตปิ สงฺฆกมฺมนฺนาม อิทญฺจีทญฺจ เอวํ อิติ ยํ กมฺมลกฺขณํ มนสิกโรติ ตํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนโต ปุริมํ ปุริมํ สงฺฆกมฺมํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนโต จ สงฺฆกมฺมานิ นิสฺสาย อุปฺปนฺนํ อธิกรณํ กิจฺจาธิกรณนฺติ วุตฺตํ ฯ {๓๙๔} กิญฺจิ เทสํ เลสมตฺตํ อุปาทายาติ เอตฺถ ปน ยสฺมา เทโสติ วา เลสมตฺโตติ วา ปุพฺเพ วุตฺตนเยเนว พฺยญฺชนโต นานํ อตฺถโต เอกํ ตสฺมา เลโสติ ทส เลสา ชาติเลโส นามเลโสติ อาทิมาห ฯ ตตฺถ ชาติเยว ชาติเลโส ฯ เอส นโย เสเสสุ ฯ {๓๙๕} อิทานิ ตเมว เลสํ วิตฺถารโต ทสฺเสตุํ ยถา ตํ อุปาทาย อนุทฺธํสนา โหติ ตถา สวตฺถุกํ กตฺวา ทสฺเสนฺโต ชาติเลโส นาม ขตฺติโย ทิฏฺโฐ โหตีติ อาทิมาห ฯ ตตฺถ ขตฺติโย ทิฏฺโฐ โหตีติ อญฺโญ โกจิ ขตฺติยชาติโย อิมินา โจทเกน ทิฏฺโฐ โหติ ฯ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปชฺชนฺโตติ เมถุนธมฺมาทีสุ อญฺญตรํ อาปชฺชนฺโต ฯ อญฺญํ ขตฺติยํ ปสฺสิตฺวา โจเทตีติ อถ โส อญฺญํ อตฺตโน เวรึ ขตฺติยชาติยํ ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา ตํ ขตฺติยชาติเลสํ คเหตฺวา เอวํ โจเทติ ขตฺติโย มยา ทิฏฺโฐ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปชฺชนฺโต ตฺวํ ขตฺติโย ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺโนสิ ฯ อถวา ตฺวํ โส ขตฺติโย น อญฺโญ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺโนสิ อสฺสมโณสิ อสกฺยปุตฺติโยสิ นตฺถิ ตยา สทฺธึ อุโปสโถ วา ปวารณา วา สงฺฆกมฺมํ วาติ อาปตฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๒.

วาจาย วาจาย สงฺฆาทิเสสสฺส ฯ เอตฺถ จ เตสํ ขตฺติยานํ อญฺญมญฺญํ อสทิสสฺส ตสฺส ตสฺส ทีฆาทิโน วา ทิฏฺฐาทิโน วา วเสน อญฺญภาคิยตา ขตฺติยชาติปฺปญฺญตฺติยา อาธารวเสน อธิกรณตา จ เวทิตพฺพา ฯ เอเตเนว อุปาเยน สพฺพปเทสุ โยชนา เวทิตพฺพา ฯ {๔๐๐} ปตฺตเลสนิทฺเทเส ฯ สาฏกปตฺโตติ โลหปตฺตสทิโส สุสณฺฐาโน สุจฺฉวิ สินิทฺโธ ภมรวณฺโณ มตฺติกาปตฺโต วุจฺจติ ฯ สุมฺภกปตฺโตติ ปกติมตฺติกาปตฺโต ฯ {๔๐๖} ยสฺมา ปน อาปตฺติเลสสฺส เอกปเทเนว สงฺเขปโต นิทฺเทโส วุตฺโต ตสฺมา วิตฺถารโต ตํปิ ทสฺเสตุํ ภิกฺขุ สงฺฆาทิเสสํ อชฺฌาปชฺชนโต ทิฏฺโฐ โหตีติ อาทิ วุตฺตํ ฯ กสฺมา ปนสฺส ตตฺเถว นิทฺเทสํ อวตฺวา อิธ วิสุํ วุตฺโตติ ฯ เลสนิทฺเทเส หิ อสภาคตฺตา ฯ เลสนิทฺเทสา หิ อญฺญํ ทิสฺวา อญฺญสฺส โจทนาวเสน วุตฺตา ฯ อยํ ปน เอกเมว อญฺญํ อาปตฺตึ อาปชฺชนฺตํ ทิสฺวา อญฺญาย อาปตฺติยา โจทนาวเสน วุตฺโต ฯ ยทิ เอวํ กถํ อญฺญภาคิยํ อธิกรณํ โหตีติ ฯ อาปตฺติยา ฯ เตเนตํ วุตฺตํ เอวมฺปิ อาปตฺตญฺญภาคิยญฺจ โหติ เลโส จ อุปาทินฺโนติ ฯ ยํ หิ โส สงฺฆาทิเสสํ อาปนฺโน ตํ ปาราชิกสฺส อญฺญภาคิยํ อธิกรณํ ฯ ตสฺส ปน อญฺญภาคิยสฺส อธิกรณสฺส เลโส นาม โย โส สพฺพขตฺติยานํ สาธารโณ ขตฺติยภาโว วิย สพฺพาปตฺตีนํ สาธารโณ อาปตฺติภาโว ฯ เอเตน อุปาเยน เสสาปตฺติมูลกา นยา โจทาปกวาโร จ เวทิตพฺโพ ฯ {๔๐๘} อนาปตฺติ ตถาสญฺญี โจเทติ วา โจทาเปติ วาติ ปาราชิกํเยว อยํ อาปนฺโนติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๓.

โย เอวํ ตถาสญฺญี โจเทติ วา โจทาเปติ วา ตสฺส อนาปตฺติ ฯ เสสํ สพฺพํ อุตฺตานเมว ฯ สมุฏฺฐานาทีนิปิ ปฐมทุฏฺฐโทสสทิสาเนวาติ ฯ ทุติยทุฏฺฐโทสสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตา ฯ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๑๐๗-๑๑๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=2&A=2248&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=2248&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=564              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=17841              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=7641              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=7641              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]