ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ

นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น



นานาปัญหา
โดย คณะสหายธรรม
 

๙. ทำไมพระวิหารเชตวันจึงต้องมีชื่อผู้สร้างต่อท้าย
          ถาม  ในพระสูตรมักจะกล่าวถึงที่ประทับของพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ประทับอยู่ที่วิหารเชตวันอารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี ใกล้นครสาวัตถี
          ทำไมจะบอกว่าประทับอยู่ที่พระวิหารเชตวันเฉยๆ โดยมิต้องต่อท้ายว่า อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐีจะไม่ได้หรือ
          ทีพระวิหารเวฬุวันยังไม่ต้องต่อท้ายว่า อารามที่พระเจ้าพิมพิสารถวายเลย
          เข้าใจว่าวัดอื่นๆ ก็คงไม่มีสร้อยต่อท้ายเหมือนกัน ขอความกระจ่างในเรื่องนี้ด้วย

          ตอบ  ปัญหาของคุณน่าสนใจ เพราะไม่เคยคิดมาก่อน แต่เมื่อลองพิจารณาดู คือตรวจดูแล้ว พบว่ามีที่ประทับของพระผู้มีพระภาคเจ้า ที่มีคำต่อท้ายทำนองเดียวกับพระวิหารเชตวันนั้นก็มีอยู่
          อย่างบุพพารามที่นางวิสาขาสร้างถวาย อยู่ไม่ใกล้ไม่ไกลจากวัดเชตวัน ก็มีชื่อปรากฏว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ที่บุพพาราม ปราสาทของมิคารมารดา
          ก็บุพพารามนั้นนางวิสาขาสร้างแบบปราสาท มีห้องถึงพันห้อง และคำว่ามิคารมารดา ก็เป็นชื่อของนางวิสาขาอีกชื่อหนึ่ง คือจะเรียกว่าวิสาขาหรือมิคารมารดาก็ได้
          ก็คำว่ามิคารมารดานี้ ท่านมิคารเศรษฐีซึ่งเป็นบิดาของสามีของนางวิสาขาเป็นคนเรียกนางวิสาขา ด้วยการยกย่องให้เป็นมารดาของตน เมื่อตนได้ฟังธรรมจากพระศาสดาแล้วบรรลุเป็นพระโสดาบัน ในฐานะที่ตนได้อาศัยนางวิสาขาโดยแท้ จึงได้ดวงตาเห็นธรรม
          ก็พระวิหารเชตวันก็ดี บุพพารามก็ดี ที่ต่อท้ายด้วยชื่อของผู้สร้าง ก็เพื่อเชิดชูเกียรติคุณของผู้สร้างถวาย ในฐานะที่ท่านทั้งสองนั้นมีศรัทธาอันแรงกล้า เต็มใจสละทรัพย์เป็นจำนวนมหาศาลบูชาพระรัตนตรัย ผู้ที่สามารถสละทรัพย์มหาศาลได้ขนาดนี้ต้องไม่ใช่คนธรรมดาแน่นอน เพราะทั้งสองท่านนั้นเป็นพระอริยสาวก-อริยสาวิกาขั้นพระโสดาบัน เป็นสังฆรัตนะเช่นเดียวกับภิกษุโสดาบันเหมือนกัน
          เพราะฉะนั้น การระบุลงไปว่า วัดนี้ท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐีเป็นผู้สร้างก็ดี วัดนี้เป็นวัดที่นางวิสาขามหาอุบาสิกาสร้างถวายก็ดี ล้วนแต่เป็นการประกาศคุณของพระอริยสงฆ์ว่า ท่านเป็นผู้มีศรัทธาที่ไม่หวั่นไหวศรัทธาของท่านเป็นอจละศรัทธา ยากที่ผู้ที่มิใช่พระอริยะจะทำได้เช่นนั้น และเป็นการให้ชนรุ่นหลังได้ระลึกถึงพระคุณของพระอริยสงฆ์อีกโสดหนึ่งด้วย
          สำหรับพระวิหารเวฬุวันที่ไม่มีคำว่า พระเจ้าพิมพิสารสร้างถวายนั้น ก็คงเป็นเพราะเดิมเวฬุวันมีอยู่แล้ว เป็นสวนหรืออุทยานของพระเจ้าพิมพิสาร ที่พระเจ้าพิมพิสารยกถวายสงฆ์มีพระพุทธเจ้าเป็นประมุข มิได้ให้ทรงสร้างขึ้นเหมือนวัดเชตวันหรือวัดบุพพาราม เพราะฉะนั้น จึงไม่มีคำต่อท้ายชื่อวัดเวฬุวันว่า ที่พระเจ้าพิมพิสารทรงสร้าง แต่มีคำว่า กลันทกนิวาปสถาน ซึ่งแปลว่าสถานที่ให้เหยื่อแก่กระแต คือเป็นเขตอภัยทานให้ชีวิตแก่กระแตที่อยู่ในสวนนี้ นอกจากนั้นยังจัดหาอาหารสำหรับกระแตมีผลไม้เป็นต้น ไว้ให้กระแตกินด้วยในฐานะที่เคยช่วยชีวิตของพระราชาไว้จากการถูกงูกัด ด้วยการส่งเสียงร้องปลุกพระราชาที่บรรทมหลับอยู่ให้ตื่นบรรทม เสด็จลุกไปเสียก่อนที่งูจะมาถึงพระองค์ พระราชาทรงนึกถึงบุญคุณของกระแตจึงทรงประกาศมิให้ใครรังแกกระแตในสวนนี้ พร้อมทั้งพระราชทานอาหารให้แก่กระแตด้วย
          หรืออย่างสวนมะม่วงของหมอชีวกที่ถวายให้เป็นอารามของสงฆ์ก็ดี สวนมะม่วงของนางอัมพปาลี หญิงงามเมืองเวสาลีก็ดีที่ถวายสงฆ์แล้ว ก็มิได้มีชื่อผู้ถวายต่อท้ายเหมือนวัดเชตวัน ทั้งนี้เพราะสวนมะม่วงของท่านทั้งสองนั้นมีอยู่เดิมแล้ว แล้วก็ยกถวายให้เป็นอารามของสงฆ์ มิได้ใช้ทรัพย์สร้างขึ้นมาเหมือนวัดเชตวัน หรือวัดบุพพารามด้วยเหตุผลเดียวกับวัดเวฬุวัน ที่ไม่มีชื่อผู้ถวายต่อท้ายชื่อวัด
________________________________________

ที่มา อ้างอิงและแนะนำ :-
          พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๔
          มหาวรรค ภาค ๑
          ทรงรับพระเวฬุวันเป็นสังฆิกาวาส
https://84000.org/tipitaka/book/v.php?B=4&A=1216&Z=1357#63

          พระไตรปิฎกเล่มที่ ๗ พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๗
          อนาถบิณฑิกคหบดีถวายพระเชตวนาราม
https://84000.org/tipitaka/book/v.php?B=7&A=2314&Z=2350

          พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์
          พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต)
          คำว่า พิมพิสาร
https://84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=พิมพิสาร
          คำว่า อนาถบิณฑิก
https://84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=อนาถบิณฑิก
          คำว่า วิสาขา
https://84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=วิสาขา
          คำว่า เวฬุวัน
https://84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=เวฬุวัน
          คำว่า บุพพาราม
https://84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=บุพพาราม

ดาวน์โหลดนานาปัญหาทั้ง ๕๑ ข้อ นานาปัญหา โดยคณะสหายธรรม บันทึก ๒๐ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๘ หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]