ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
คำว่า กกุธานที คำว่า ฌาน ฌาน ๔ ฌาน ๕ คำว่า ฌาน ๒ คำว่า ฌานปัญจกนัย คำว่า โอฬาริกรูป
พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต) พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต) พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)

ฌาน ๒ ฌานนั้น ตามปกติเป็นเรื่องของสมถะ ซึ่งมีสมาธิเป็นองค์ธรรมหลัก แต่ในบางกรณีมีการนำมาใช้แสดงความหมายด้านวิปัสสนาด้วย โดยแปลว่า เพ่งพินิจ หรือคิดพิจารณา จนถึงเผากิเลสเผาอวิชชา ญาณก็เป็นฌาน (ดู ขุ.ปฏิ. ๓๑/๔๘๓/๓๖๘) ดังที่ในอรรถกถาบางแห่งแบ่งเป็น ฌาน ๒ คือ
       ๑. อารัมมณูปนิชฌาน การเพ่งอารมณ์ ตามแบบสมถะ ได้แก่ ฌานสมาบัตินั่นเอง
       ๒. ลักขณูปนิชฌาน การเพ่งพินิจลักษณะ ตามแบบวิปัสสนา ได้แก่พิจารณาให้เห็นไตรลักษณ์ คือวิปัสสนานั่นเอง,
       จนกระทั่งแม้แต่มรรคผล ก็เรียกว่าฌานได้ เพราะแปลว่าเผากิเลสบ้าง เพ่งลักษณะที่เป็นสุญญตาของนิพพานบ้าง
       (ดู องฺ.อ.๑/๕๓๖; ปฏิสํ.อ. ๒๒๑; สงฺคณี อ.๒๗๓)

พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์
คำว่า ฌาน ๒
https://84000.org/tipitaka/dic/v_i.php?i=740

คำว่า กกุธานที คำว่า ฌาน ฌาน ๔ ฌาน ๕ คำว่า ฌาน ๒ คำว่า ฌานปัญจกนัย คำว่า โอฬาริกรูป

บันทึก ๒, ๓๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๗ การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจาก พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ พิมพ์ครั้งที่ ๑๐ พ.ศ. ๒๕๔๖ บันทึก ๓ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๘ พิมพ์ครั้งที่ ๓๕ พ.ศ. ๒๕๖๔ หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]