บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ | |
|
|
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๔๔. เอกวิหาริวรรค]
๑. เอกวิหาริยเถราปทาน
๔๔. เอกวิหาริวรรค หมวดว่าด้วยพระเถระผู้อยู่ผู้เดียวเป็นต้น ๑. เอกวิหาริยเถราปทาน ประวัติในอดีตชาติของพระเอกวิหาริยเถระ (พระเอกวิหาริยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า) [๑] ในภัทรกัปนี้ พระพุทธเจ้าพระนามว่ากัสสปะ ตามพระโคตร ผู้เป็นเผ่าพันธุ์ของท้าวมหาพรหม มีพระยศยิ่งใหญ่ ประเสริฐกว่าเจ้าลัทธิทั้งหลาย เสด็จอุบัติขึ้นแล้ว [๒] พระองค์ไม่มีธรรมเป็นเครื่องเนิ่นช้า๑- ปราศจากธรรมเครื่องหน่วงเหนี่ยว มีพระทัยเสมอด้วยอากาศ มีปกติอยู่ในที่วิเวก เป็นผู้คงที่ ยินดีในอนิมิตตสมาธิ๒- มีความชำนาญ(ในญาณ) [๓] มีพระทัยไม่เกี่ยวข้องในอารมณ์ ไม่มีตัณหาแปดเปื้อน ไม่คลุกคลีในตระกูล ในหมู่คณะ ทรงประกอบด้วยพระมหากรุณา ทรงเป็นนักปราชญ์ ทรงฉลาดในอุบายสำหรับแนะนำ [๔] ทรงขวนขวายในกิจของผู้อื่น ทรงแนะนำทั้งมนุษย์และเทวดา ทรงแนะนำทางไปสู่พระนิพพาน อันสามารถยังเปือกตมคือคติให้เหือดแห้ง @เชิงอรรถ : @๑ ธรรมเป็นเครื่องเนิ่นช้า ได้แก่ ตัณหา มานะ ทิฏฐิ (ที.ม.อ. ๒/๓๕๘/๓๓๖) @๒ อนิมิตตสมาธิ ในที่นี้หมายถึงอนิมิตตวิโมกข์ (ขุ.อป.อ. ๑/๑๓๓/๒๔๕, ๕๑๖/๓๔๑) {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๕๘}
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๔๔. เอกวิหาริวรรค]
๑. เอกวิหาริยเถราปทาน
[๕] และทรงแนะนำพระนิพพานอันเป็นอมตะ มีความแช่มชื่นอย่างยิ่ง เป็นธรรมเครื่องกั้นความแก่และความตาย พระองค์ประทับนั่ง ท่ามกลางบริษัทใหญ่ ทรงช่วยสัตว์โลกให้ข้ามพ้น [๖] ผู้ทรงเป็นที่พึ่ง มีพระสุรเสียงไพเราะ เหมือนเสียงนกการเวก มีพระสุรเสียงก้องดังเสียงพรหม ทรงถอนเวไนยสัตว์ผู้จะฉิบหาย เพราะขาดผู้แนะนำขึ้นจากมหันตทุกข์ [๗] ข้าพเจ้าได้เห็นพระผู้มีพระภาคผู้ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลก ผู้ทรงแสดงธรรมที่ปราศจากธุลีคือกิเลส ได้ฟังธรรมของพระองค์แล้ว จึงออกบวชเป็นภิกษุ [๘] ครั้นบวชแล้วในกาลนั้น ข้าพเจ้าถูกความคลุกคลี๑- บีบคั้น คิดถึงคำสอนของพระชินเจ้า จึงได้ไปอยู่ในป่าที่น่ารื่นรมย์แต่เพียงผู้เดียวเท่านั้น [๙] การดับแห่งสักกายทิฏฐิอันเป็นเหตุแห่งความยึดมั่น เกิดแก่ข้าพเจ้าผู้มีความวิเวกแห่งจิต ผู้เห็นภัยในความเกี่ยวข้อง [๑๐] กิเลสทั้งหลายข้าพเจ้าก็เผาได้แล้ว ภพทั้งปวงข้าพเจ้าก็ถอนได้แล้ว ข้าพเจ้าตัดกิเลสเครื่องผูกพันได้แล้วอยู่อย่างผู้ไม่มีอาสวะ ดุจพญาช้างตัดเครื่องพันธนาการได้แล้วอยู่อย่างอิสระ @เชิงอรรถ : @๑ ความคลุกคลี มี ๕ อย่าง คือ (๑) คลุกคลีด้วยการเห็น (๒) คลุกคลีด้วยการฟัง (๓) คลุกคลีด้วยการสัมผัส @ทางกาย (๔) คลุกคลีด้วยการเจรจาปราศรัย (๕) คลุกคลีด้วยการกินอยู่ร่วมกัน (ขุ.อป.อ. ๑/๙๒/๑๘๕) {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๕๙}
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๔๔. เอกวิหาริวรรค]
๒. เอกสังขิยเถราปทาน
[๑๒] การที่ข้าพเจ้ามาในสำนักของพระพุทธเจ้า เป็นการมาดีแล้วโดยแท้ วิชชา ๓ ข้าพเจ้าได้บรรลุแล้วโดยลำดับ คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว [๑๓] คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘ และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าก็ได้ทำให้แจ้งแล้ว คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล ได้ทราบว่า ท่านพระเอกวิหาริยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้เอกวิหาริยเถราปทานที่ ๑ จบ เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๓๓ หน้าที่ ๕๘-๖๐. http://84000.org/tipitaka/english/m_siri.php?B=33&siri=21 ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [คลิกเพื่อฟัง] อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/english/v.php?B=33&A=688&Z=713 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=21 พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=33&item=21&items=1 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=5496 The Pali Tipitaka in Roman :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=33&item=21&items=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=5496 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu33 อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :- https://suttacentral.net/tha-ap433/en/walters
บันทึก ๓๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ บันทึกล่าสุด ๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]