พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๕ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๒ -พุทธวังสะ-จริยาปิฎก

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๔๙. ปังสุกูลวรรค]
                                                                 ๘. ตรณิยเถราปทาน
๘. ตรณิยเถราปทาน
ประวัติในอดีตชาติของพระตรณิยเถระ
             (พระตรณิยเถระ เมื่อจะประกาศประวัติในอดีตชาติของตน จึงกล่าวว่า)
             [๑๔๘]         พระผู้มีพระภาคพระนามว่าอัตถทัสสี
                       ผู้เป็นพระสยัมภู ผู้ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลก
                       เป็นพระตถาคต ได้เสด็จไปที่ฝั่งแม่น้ำวินดา
             [๑๔๙]         ข้าพเจ้าเป็นเต่าเที่ยวไปมาในแม่น้ำ ขึ้นจากน้ำแล้ว
                       ประสงค์จะอัญเชิญพระพุทธเจ้าเสด็จข้ามฟาก
                       จึงเข้าเฝ้าพระองค์ผู้ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลก กราบทูลว่า
             [๑๕๐]         ขอทูลเชิญพระพุทธเจ้า
                       ผู้เป็นมหามุนีพระนามว่าอัตถทัสสี
                       เสด็จขึ้นหลังของข้าพระองค์เถิด
                       ข้าพระองค์จะนำเสด็จพระองค์ผู้ทำที่สุดทุกข์ข้ามฟาก
             [๑๕๑]         พระพุทธเจ้าผู้มีพระยศยิ่งใหญ่
                       ผู้ทรงเป็นผู้นำสัตว์โลกพระนามว่าอัตถทัสสี
                       ทราบความดำริของข้าพเจ้าแล้ว
                       จึงเสด็จขึ้นประทับยืนบนหลังของข้าพเจ้า
             [๑๕๒]         ในเวลาที่ข้าพเจ้าจำความได้ และรู้เดียงสา
                       ข้าพเจ้าไม่มีความสุขเช่นกับความสุข(ที่ได้รับ)
                       ในขณะที่ฝ่าพระบาทถูกต้องเลย
             [๑๕๓]         พระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระนามว่าอัตถทัสสี ผู้มีพระยศยิ่งใหญ่
                       เสด็จขึ้นประทับยืนที่ริมฝั่งแม่น้ำแล้ว
                       ได้ตรัสพระคาถาเหล่านี้ว่า
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๑๕๕}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๔๙. ปังสุกูลวรรค]
                                                                 ๘. ตรณิยเถราปทาน
             [๑๕๔]         เราข้ามกระแสน้ำเพียงชั่วขณะจิตเป็นไป
                       ก็พญาเต่าตัวนี้มีบุญส่งเราข้ามฟาก
             [๑๕๕]         ด้วยการส่งพระพุทธเจ้า ข้ามฟากนี้
                       และด้วยความเป็นผู้มีจิตเมตตา
                       เขาจักรื่นรมย์ในเทวโลกตลอด ๑,๘๐๐ กัป
             [๑๕๖]         เขาจากเทวโลกมามนุษยโลกนี้
                       อันกุศลมูลตักเตือนแล้ว
                       นั่ง ณ อาสนะเดียวจักข้ามกระแสความสงสัยได้
             [๑๕๗]         พืชแม้น้อยที่ชาวนาหว่านลงในผืนนาที่ดี
                       เมื่อฝนตกลงอยู่โดยชอบ
                       ผลย่อมทำให้ชาวนายินดี แม้ฉันใด
             [๑๕๘]         พุทธเขตที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงไว้นี้
                       ก็ฉันนั้นเหมือนกัน เมื่อบุญให้ผลสม่ำเสมอ
                       ผลก็จักทำให้ข้าพเจ้ายินดี
             [๑๕๙]         ข้าพเจ้ามีจิตเด็ดเดี่ยวเพื่อบำเพ็ญเพียร
                       สงบระงับ ไม่มีอุปธิ กำหนดรู้อาสวะทั้งปวงแล้ว
                       อยู่อย่างผู้ไม่มีอาสวะ
             [๑๖๐]         ในกัปที่ ๑,๘๐๐ (นับจากกัปนี้ไป)
                       ข้าพเจ้าได้ทำกรรมไว้ในครั้งนั้น
                       จึงไม่รู้จักทุคติเลย
                       นี้เป็นผลแห่งการส่งพระพุทธเจ้าข้ามฟาก
             [๑๖๑]         กิเลสทั้งหลายข้าพเจ้าก็เผาได้แล้ว
                       ภพทั้งปวงข้าพเจ้าก็ถอนได้แล้ว
                       ข้าพเจ้าตัดกิเลสเครื่องผูกพันได้แล้วอยู่อย่างผู้ไม่มีอาสวะ
                       ดุจพญาช้างตัดเครื่องพันธนาการได้แล้วอยู่อย่างอิสระ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๓๓ หน้า : ๑๕๖}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [๔๙. ปังสุกูลวรรค]
                                                                 ๙. ธัมมรุจิเถราปทาน
             [๑๖๒]         การที่ข้าพเจ้ามาในสำนักของพระพุทธเจ้า
                       เป็นการมาดีแล้วโดยแท้
                       วิชชา ๓ ข้าพเจ้าได้บรรลุแล้วโดยลำดับ
                       คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว
             [๑๖๓]         คุณวิเศษเหล่านี้ คือ ปฏิสัมภิทา ๔ วิโมกข์ ๘
                       และอภิญญา ๖ ข้าพเจ้าก็ได้ทำให้แจ้งแล้ว
                       คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าก็ได้ทำสำเร็จแล้ว ดังนี้แล
             ได้ทราบว่า ท่านพระตรณิยเถระได้ภาษิตคาถาเหล่านี้ ด้วยประการฉะนี้
ตรณิยเถราปทานที่ ๘ จบ

                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๓๓ หน้าที่ ๑๕๕-๑๕๗.
http://84000.org/tipitaka/english/m_siri.php?B=33&siri=78
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [คลิกเพื่อฟัง]
                  อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/english/v.php?B=33&A=1762&Z=1791
                  ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=78
             พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=33&item=78&items=1
             อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=5561
             The Pali Tipitaka in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=33&item=78&items=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=5561
                  สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu33
             อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :-
https://suttacentral.net/tha-ap490/en/walters