ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๕ พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๑๒ [ฉบับมหาจุฬาฯ] ปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๖
๒. สเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๓] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่ง ไม่เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ได้แก่ จิตตสมุฏฐานรูปอาศัยโมหะที่สหรคต ด้วยวิจิกิจฉาและที่สหรคตด้วยอุทธัจจะเกิดขึ้น มหาภูตรูป ๓ อาศัยมหาภูตรูป ๑ เกิดขึ้น ฯลฯ อาศัยมหาภูตรูป ๒ ฯลฯ สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่งไม่เป็น กุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ได้แก่ สัมปยุตตขันธ์อาศัยโมหะที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา และที่สหรคตด้วยอุทธัจจะเกิดขึ้น ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ที่มีเหตุอาศัยหทัยวัตถุ เกิดขึ้น {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า : ๘๕}

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน]

๒. สเหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ

สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่ใช่ มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๓) สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็น กุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุและที่มิใช่ ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ [๓๔] สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่ง ไม่เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่ เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ สภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุและที่มิใช่ ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ [๓๕] สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่ใช่มี เหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า : ๘๖}

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน]

๔. เหตุสเหตุทุกะ ๑. กุสลติกะ

สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุอาศัยสภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤต เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัยสภาวธรรมที่ไม่ใช่มีเหตุ และที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (๑) (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ (เหตุสัมปยุตตทุกะเหมือนกับสเหตุกทุกะ)
๔. เหตุสเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๖] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรม ที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรม ที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย สภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นเหตุมิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุมิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่ง ไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลเกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย (๓) สภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ มิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็น เหตุมิใช่ไม่มีเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุมิใช่ไม่เป็นเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า : ๘๗}

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน]

๖. นเหตุสเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ

[๓๗] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรม ที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ [๓๘] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัย สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ (ไม่มีวิบาก) (เหตุเหตุสัมปยุตตทุกะเหมือนกับเหตุสเหตุกทุกะ)
๖. นเหตุสเหตุกทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๓๙] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลอาศัยสภาวธรรม ที่ไม่เป็นเหตุและที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่งไม่เป็นกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ [๔๐] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลอาศัยสภาวธรรม ที่ไม่เป็นเหตุและที่ไม่ใช่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอกุศลเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า : ๘๘}

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน]

๗. จูฬันตรทุกะ ๑. กุสลติกะ

อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ ปุเรชาตปัจจัย มี ๒ วาระ อาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ [๔๑] สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตอาศัย สภาวธรรมที่ไม่เป็นเหตุและที่มิใช่ไม่มีเหตุซึ่งไม่เป็นอัพยากฤตเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย (มีเพียง ๑ วาระเท่านั้นโดยอุบายนี้ กุสลากุสลทุกะและกุสลติกะเท่านั้น ควร แสดงในที่นี้)
๗. จูฬันตรทุกะ ๑. กุสลติกะ
[๔๒] ... อาศัยสภาวธรรมที่มิใช่ไม่มีปัจจัยปรุงแต่งซึ่งไม่เป็นกุศล ฯลฯ (ทุก ปัจจัยมีปัจจัยละ ๑ วาระ) ... อาศัยสภาวธรรมที่มิใช่ปัจจัยไม่ปรุงแต่งซึ่งไม่เป็นกุศล ฯลฯ (ทุกปัจจัยมี ปัจจัยละ ๑ วาระ) [๔๓] ... อาศัยสภาวธรรมที่ไม่ใช่เห็นได้ซึ่งไม่เป็นกุศล (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ [๔๔] ... อาศัยสภาวธรรมที่มิใช่กระทบได้ซึ่งไม่เป็นกุศล ฯลฯ ... อาศัยสภาวธรรมที่มิใช่กระทบไม่ได้ซึ่งไม่เป็นกุศล (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๕ หน้า : ๘๙}

พระอภิธรรมปิฎก ธัมมปัจจนียะ [ทุกติกปัฏฐาน]

๑๔. อาสวโคจฉกะ ๑. กุสลติกะ

[๔๕] ... อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นรูปซึ่งไม่เป็นกุศล ฯลฯ ... อาศัยสภาวธรรมที่มิใช่ไม่เป็นรูปซึ่งไม่เป็นกุศล (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ อัญญมัญญปัจจัย มี ๖ วาระ ฯลฯ ปุเรชาตปัจจัย มี ๑ วาระ อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ [๔๖] ... อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นโลกิยะซึ่งไม่เป็นกุศล ฯลฯ ... อาศัยสภาวธรรมที่ไม่เป็นโลกุตตระซึ่งไม่เป็นกุศล (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๕ วาระ อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ อาเสวนปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ [๔๗] ... อาศัยสภาวธรรมที่ไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้ซึ่งไม่เป็นกุศล ฯลฯ ... อาศัยสภาวธรรมที่มิใช่ไม่ใช่จิตบางดวงรู้ได้ซึ่งไม่เป็นกุศล (ย่อ) เหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ


                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๔๕ หน้าที่ ๘๕-๙๐. http://84000.org/tipitaka/english/m_siri.php?B=45&siri=17              ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2].                   อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/english/v.php?B=45&A=1538&Z=1610                   ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=45&i=245              พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=45&item=245&items=14              The Pali Tipitaka in Roman :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=45&item=245&items=14                   สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu45



บันทึก ๓๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ บันทึกล่าสุด ๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :