ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๒ สุตฺต. ขุ. จูฬนิทฺเทโส

                                 โปสาลมาณวกปญฺหานิทฺเทโส
     [๔๖๗]        โย อตีตํ อาทิสติ (อิจฺจายสฺมา โปสาโล)
                       อเนโช ฉินฺนสํสโย
                       ปารคู ๑- สพฺพธมฺมานํ
                       อตฺถี ปเญฺหน อาคมํ ฯ
     [๔๖๘]   โย   อตีตํ   อาทิสตีติ  โยติ  โย  โส  ภควา  สยมฺภู
อนาจริยโก   ปุพฺเพ   อนนุสฺสุเตสุ   ธมฺเมสุ  สามํ  สจฺจานิ  อภิสมฺพุชฺฌิ
ตตฺถ   จ   สพฺพญฺญุตํ   ปตฺโต  พเลสุ  จ  วสีภาวํ  ฯ  อตีตํ  อาทิสตีติ
ภควา   อตฺตโน   จ   ปเรสญฺจ  อตีตมฺปิ  อาทิสติ  อนาคตมฺปิ  อาทิสติ
ปจฺจุปฺปนฺนมฺปิ อาทิสติ ฯ
     {๔๖๘.๑}   กถํ  ภควา  อตฺตโน  อตีตํ  อาทิสติ  ฯ  ภควา อตฺตโน
อตีตํ  เอกมฺปิ  ชาตึ  อาทิสติ  เทฺวปิ  ชาติโย  อาทิสติ  ติสฺโสปิ ชาติโย
อาทิสติ    จตสฺโสปิ    ชาติโย   อาทิสติ   ปญฺจปิ   ชาติโย   อาทิสติ
ทสปิ   ชาติโย   อาทิสติ   วีสมฺปิ   ชาติโย   อาทิสติ  ตึสมฺปิ  ชาติโย
อาทิสติ    จตฺตาฬีสมฺปิ    ชาติโย    อาทิสติ    ปญฺญาสมฺปิ    ชาติโย
อาทิสติ     ชาติสตมฺปิ    ชาติสหสฺสมฺปิ    ชาติสตสหสฺสมฺปิ    อเนเกปิ
สํวฏฺฏกปฺเป    อเนเกปิ    วิวฏฺฏกปฺเป    อเนเกปิ   สํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺเป
อาทิสติ   อมุตฺราสึ   เอวํนาโม   เอวํโคตฺโต  เอวํวณฺโณ  เอวมาหาโร
เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที  เอวมายุปริยนฺโต  โส  ตโต  จุโต  อมุตฺร  อุทปาทึ
@เชิงอรรถ:  ม. ปารคุํ ฯ
ตตฺราปาสึ     เอวํนาโม    เอวํโคตฺโต    เอวํวณฺโณ    เอวมาหาโร
เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที   เอวมายุปริยนฺโต   โส   ตโต  จุโต  อิธุปปนฺโนติ
อิติ   สาการํ  สอุทฺเทสํ  อเนกวิหิตํ  ปุพฺเพนิวาสํ  อาทิสติ  เอวํ  ภควา
อตฺตโน อตีตํ อาทิสติ ฯ
     {๔๖๘.๒}   กถํ  ภควา  ปเรสํ  อตีตํ  อาทิสติ ฯ ภควา ปเรสํ อตีตํ
เอกมฺปิ   ชาตึ   อาทิสติ   เทฺวปิ   ชาติโย  อาทิสติ  ฯเปฯ  อเนเกปิ
สํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺเป     อาทิสติ    อมุตฺราสิ    เอวํนาโม    เอวํโคตฺโต
เอวํวณฺโณ     เอวมาหาโร    เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที    เอวมายุปริยนฺโต
โส   ตโต   จุโต  อมุตฺร  อุทปาทิ  ตตฺราปาสิ  เอวํนาโม  เอวํโคตฺโต
เอวํวณฺโณ     เอวมาหาโร    เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที    เอวมายุปริยนฺโต
โส   ตโต   จุโต   อิธุปปนฺโนติ   อิติ   สาการํ  สอุทฺเทสํ  อเนกวิหิตํ
ปุพฺเพนิวาสํ อาทิสติ เอวํ ภควา ปเรสํ อตีตํ อาทิสติ ฯ
     {๔๖๘.๓}   ภควา   ปญฺจ   ชาตกสตานิ  ภาสนฺโต  อตฺตโน  จ
ปเรสญฺจ   อตีตํ   อาทิสติ   มหาธนิยสุตฺตํ   ๑-  ภาสนฺโต  อตฺตโน  จ
ปเรสญฺจ   อตีตํ   อาทิสติ   มหาสุทสฺสนสุตฺตํ   ภาสนฺโต   อตฺตโน   จ
ปเรสญฺจ   อตีตํ   อาทิสติ   มหาโควินฺทสุตฺตํ   ภาสนฺโต   อตฺตโน   จ
ปเรสญฺจ   อตีตํ  อาทิสติ  มฆเทวสุตฺตํ  ภาสนฺโต  อตฺตโน  จ  ปเรสญฺจ
อตีตํ อาทิสติ ฯ
     {๔๖๘.๔}   วุตฺตเญฺหตํ  ภควตา  อตีตํ  โข  จุนฺท  อทฺธานํ  อารพฺภ
ตถาคตสฺส   สตานุสาริ   ญาณํ   ๒-   โหติ   โส   ยาวตกํ  อากงฺขติ
@เชิงอรรถ:  ม. มหาปธานิยสุตฺตนฺตํ ฯ เอวมีทิเสสุ ปเทสุ ฯ  ม. สตานุสาริญาณํ ฯ
ตาวตกํ   อนุสฺสรติ   อนาคตํ  โข  จุนฺท  ฯเปฯ  ปจฺจุปฺปนฺนํ  โข  จุนฺท
อทฺธานํ   อารพฺภ   ตถาคตสฺส   โพธิชํ   ญาณํ   อุปฺปชฺชติ   อยมนฺติมา
ชาติ      นตฺถิทานิ      ปุนพฺภโวติ     ฯ     อินฺทฺริยปโรปริยตฺตญาณํ
ตถาคตสฺส     ตถาคตพลํ     สตฺตานํ    อาสยานุสยญาณํ    ตถาคตสฺส
ตถาคตพลํ     ยมกปาฏิหิริยญาณํ     ๑-     ตถาคตสฺส     ตถาคตพลํ
มหากรุณาสมาปตฺติญาณํ      ตถาคตสฺส     ตถาคตพลํ     สพฺพญฺญุตญาณํ
ตถาคตสฺส     ตถาคตพลํ     อนาวรณญาณํ    ตถาคตสฺส    ตถาคตพลํ
สพฺพตฺถ    อสงฺคมปฺปฏิหตมนาวรณญาณํ    ตถาคตสฺส    ตถาคตพลํ    ฯ
เอวํ   ภควา   อตฺตโน   จ   ปเรสญฺจ   อตีตมฺปิ  อาทิสติ  อนาคตมฺปิ
อาทิสติ    ปจฺจุปฺปนฺนมฺปิ    อาทิสติ    อาจิกฺขติ    เทเสติ   ปญฺญเปติ
ปฏฺฐเปติ    วิวรติ    วิภชติ   อุตฺตานีกโรติ   ปกาเสตีติ   โย   อตีตํ
อาทิสติ   ฯ   อิจฺจายสฺมา  โปสาโลติ  อิจฺจาติ  ปทสนฺธิ  ฯ  อายสฺมาติ
ปิยวจนํ   ฯ   โปสาโลติ   ตสฺส  พฺราหฺมณสฺส  นามํ  ฯเปฯ  อภิลาโปติ
อิจฺจายสฺมา โปสาโล ฯ
     [๔๖๙]   อเนโช   ฉินฺนสํสโยติ   เอชา   วุจฺจติ   ตณฺหา   โย
ราโค   สาราโค   ฯเปฯ   อภิชฺฌา  โลโภ  อกุสลมูลํ  ฯ  สา  เอชา
ตณฺหา    พุทฺธสฺส    ภควโต    ปหีนา    อุจฺฉินฺนมูลา   ตาลาวตฺถุกตา
อนภาวงฺคตา   อายตึ   อนุปฺปาทธมฺมา   ตสฺมา   พุทฺโธ   อเนโช   ฯ
เอชาย   ปหีนตฺตา   อเนโช  ฯ  ภควา  ลาเภปิ  น  อิญฺชติ  อลาเภปิ
น   อิญฺชติ   ยเสปิ   น   อิญฺชติ   อยเสปิ   น  อิญฺชติ  ปสํสายปิ  น
@เชิงอรรถ:  ม. ยมกปฏิหีเร ญาณํ ฯ
อิญฺชติ   นินฺทายปิ   น   อิญฺชติ  สุเขปิ  น  อิญฺชติ  ทุกฺเขปิ  น  อิญฺชติ
น  จลติ  น  เวธติ  น  ปเวธติ  น  สมฺปเวธตีติ อเนโช ฯ ฉินฺนสํสโยติ
สํสโย   วุจฺจติ   วิจิกิจฺฉา   ทุกฺเข   กงฺขา  ฯเปฯ  ฉมฺภิตตฺตํ  จิตฺตสฺส
มโนวิเลโข  ฯ  โส  สํสโย  พุทฺธสฺส  ภควโต  [๑]-  ฉินฺโน  อุจฺฉินฺโน
สมุจฺฉินฺโน     วูปสนฺโต     [๒]-     ปฏิปฺปสฺสทฺโธ    อภพฺพุปฺปตฺติโก
ญาณคฺคินา     ทฑฺโฒ     ตสฺมา     พุทฺโธ    ฉินฺนสํสโยติ    อเนโช
ฉินฺนสํสโย ฯ
     [๔๗๐]   ปารคู  สพฺพธมฺมานนฺติ  ภควา  สพฺพธมฺมานํ  อภิญฺญาปารคู
ปริญฺญาปารคู  ปหานปารคู  ภาวนาปารคู  สจฺฉิกิริยาปารคู  สมาปตฺติปารคู
อภิญฺญาปารคู       สพฺพธมฺมานํ       ฯเปฯ      ชาติชรามรณสํสาโร
นตฺถี ตสฺส ปุนพฺภโวติ ปารคู สพฺพธมฺมานํ ฯ
     [๔๗๑]   อตฺถี    ปเญฺหน   อาคมนฺติ   ปญฺหตฺถิกมฺหา   อาคตา
ฯเปฯ   สนฺทสฺเสตุํ   ภณิตุนฺติ   เอวมฺปิ   อตฺถี   ปเญฺหน   อาคมํ   ฯ
เตนาห โส พฺราหฺมโณ
                       โย อตีตํ อาทิสติ (อิจฺจายสฺมา โปสาโล)
                       อเนโช ฉินฺนสํสโย
                       ปารคู สพฺพธมฺมานํ
                       อตฺถี ปเญฺหน อาคมนฺติ ฯ
     [๔๗๒]        วิภูตรูปสญฺญิสฺส                สพฺพกายปฺปหายิโน
                       อชฺฌตฺตญฺจ พหิทฺธา จ        นตฺถิ กิญฺจีติ ปสฺสโต
@เชิงอรรถ:  ม. ปหีโน ฯ  ม. ปฏินิสฺสคฺโค ฯ
                       ญาณํ สกฺกานุปุจฺฉามิ         กถํ เนยฺโย ตถาวิโธ ฯ
     [๔๗๓]   วิภูตรูปสญฺญิสฺสาติ  กตมา  รูปสญฺญา  ฯ  รูปาวจรสมาปตฺตึ
สมาปนฺนสฺส      วา      อุปปนฺนสฺส     วา     ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารสฺส
วา     สญฺญา    สญฺชานนา    สญฺชานิตตฺตํ    อยํ    รูปสญฺญา    ฯ
วิภูตรูปสญฺญิสฺสาติ   จตสฺโส   อรูปสมาปตฺติโย   ลาภิสฺส   ๑-  รูปสญฺญา
วิภูตา    โหนฺติ    วิภาวิตา    อติกฺกนฺตา    สมติกฺกนฺตา   วีติวตฺตาติ
วิภูตรูปสญฺญิสฺส ฯ
     [๔๗๔]   สพฺพกายปฺปหายิโนติ   สพฺโพ   ตสฺส   สปฏิสนฺธิโก  ๒-
รูปกาโย   ปหีโน  ตทงฺคสมติกฺกม  วิกฺขมฺภนปฺปหาเนน  ๓-  ปหีโน  ตสฺส
รูปกาโยติ สพฺพกายปฺปหายิโน ฯ
     [๔๗๕]   อชฺฌตฺตญฺจ   พหิทฺธา  จ  นตฺถิ  กิญฺจีติ  ปสฺสโตติ  นตฺถิ
กิญฺจีติ    อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติ    ฯ    กึการณา    นตฺถิ    กิญฺจีติ
อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติ      ฯ     [๔]-     วิญฺญาณญฺจายตนสมาปตฺตึ
สโต   สมาปชฺชิตฺวา   ตโต   วุฏฺฐหิตฺวา   ตญฺเญว   วิญฺญาณํ  อภาเวติ
วิภาเวติ    อนฺตรธาเปติ    นตฺถิ    กิญฺจีติ    ปสฺสติ   ฯ   ตํการณา
นตฺถิ     กิญฺจีติ     อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺตีติ    อชฺฌตฺตญฺจ    พหิทฺธา
จ นตฺถิ กิญฺจีติ ปสฺสโต ฯ
     [๔๗๖]   ญาณํ  สกฺกานุปุจฺฉามีติ  สกฺกาติ  สกฺโก ฯ ภควา สกฺยกุลา
ปพฺพชิโตติปิ   สกฺโก  ฯเปฯ  ปหีนภยเภรโว  วิคตโลมหํโสติปิ  สกฺโก  ฯ
ญาณํ        สกฺกานุปุจฺฉามีติ        ตสฺส       ญาณํ       ปุจฺฉามิ
@เชิงอรรถ:  ม. ปฏิลทฺธสฺส ฯ  ม. ปฏิสนฺธิโก ฯ  ม. ตทงฺคสมติกฺกมา วิกฺขมฺภนปหาเนน ฯ
@ ม. ยํ ฯ
[๑]-   กีทิสํ   กึสณฺฐิตํ   กึปการํ  กึปฏิภาคํ  [๒]-  อิจฺฉิตพฺพนฺติ  ญาณํ
สกฺกานุปุจฺฉามิ ฯ
     [๔๗๗]   กถํ  เนยฺโย  ตถาวิโธติ  กถํ  โส  เนตพฺโพ  วิเนตพฺโพ
อภิเนตพฺโพ   ๓-   ปญฺญาเปตพฺโพ   อภินิชฺฌาเปตพฺโพ  ๔-  เปกฺขิตพฺโพ
ปสาเทตพฺโพ   กถมสฺส   ๕-   อุตฺตริญาณํ  อุปฺปาเทตพฺพํ  ฯ  ตถาวิโธติ
ตถาวิโธ   ตาทิโส   ตสฺสณฺฐิโต   ตปฺปกาโร   ตปฺปฏิภาโค   โย   โส
อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติลาภีติ   กถํ   เนยฺโย   ตถาวิโธ   ฯ   เตนาห
โส พฺราหฺมโณ
                       วิภูตรูปสญฺญิสฺส                 สพฺพกายปฺปหายิโน
                       อชฺฌตฺตญฺจ พหิทฺธา จ        นตฺถิ กิญฺจีติ ปสฺสโต
                       ญาณํ สกฺกานุปุจฺฉามิ         กถํ เนยฺโย ตถาวิโธติ *- ฯ
     [๔๗๘]        วิญฺญาณฏฺฐิติโย สพฺพา (โปสาลาติ ภควา)
                       อภิชานํ ตถาคโต
                       ติฏฺฐนฺตเมนํ ชานาติ
                       วิมุตฺตํ ๖- ตปฺปรายนํ ฯ
     [๔๗๙]   วิญฺญาณฏฺฐิติโย  สพฺพาติ  ภควา  อภิสงฺขารวเสน  จตสฺโส
วิญฺญาณฏฺฐิติโย     ชานาติ     ปฏิสนฺธิวเสน    สตฺต    วิญฺญาณฏฺฐิติโย
ชานาติ   ฯ   กถํ   ภควา   อภิสงฺขารวเสน   จตสฺโส  วิญฺญาณฏฺฐิติโย
ชานาติ   ฯ   วุตฺตเญฺหตํ  ภควตา  รูปูปายํ  ๗-  วา  ภิกฺขเว  วิญฺญาณํ
ติฏฺฐมานํ     ติฏฺฐติ    ๘-    รูปารมฺมณํ    รูปปฺปติฏฺฐํ    นนฺทูปเสวนํ
@เชิงอรรถ:  ม. ปญฺหํ ปุจฺฉามิ สมฺพุทฺธํ ปุจฺฉามิ ฯ  ม. ญาณํ ฯ  ม. อนุเนตพฺโพ ฯ
@ ม. นิชฺฌาเปตพฺโพ ฯ  ม. กถํ เตน ฯ  ม. ธิมุตฺตํ ฯ เอวมุปริปิ ฯ
@ ม. รูปุปยํ ฯ  ม. ติฏฺเฐยฺย ฯ เอวมุปริปิ ฯ  ม. นนฺทูปเสจนํ ฯ เอวมุปริปิ ฯ
@* มีการแก้ไขคำ ตธาวิโธติ เป็น ตถาวิโธติ
วุฑฺฒึ  วิรูฬฺหึ  เวปุลฺลํ  อาปชฺชติ  ๑-  เวทนูปายํ  ๒- วา ภิกฺขเว ฯเปฯ
สญฺญูปายํ  ๓-  วา  ภิกฺขเว  ฯเปฯ  สงฺขารูปายํ ๔- วา ภิกฺขเว วิญฺญาณํ
ติฏฺฐมานํ   ติฏฺฐติ   สงฺขารารมฺมณํ   สงฺขารปฺปติฏฺฐํ   นนฺทูปเสวนํ  วุฑฺฒึ
วิรูฬฺหึ   เวปุลฺลํ  อาปชฺชตีติ  ฯ  เอวํ  ภควา  อภิสงฺขารวเสน  จตสฺโส
วิญฺญาณฏฺฐิติโย    ชานาติ    ฯ    กถํ   ภควา   ปฏิสนฺธิวเสน   สตฺต
วิญฺญาณฏฺฐิติโย ชานาติ ฯ
     {๔๗๙.๑}   วุตฺตเญฺหตํ  ภควตา  สนฺติ  ภิกฺขเว  สตฺตา นานตฺตกายา
นานตฺตสญฺญิโน   เสยฺยถาปิ  มนุสฺสา  เอกจฺเจ  จ  เทวา  เอกจฺเจ  จ
วินิปาติกา    อยํ    ปฐมา    วิญฺญาณฏฺฐิติ    สนฺติ   ภิกฺขเว   สตฺตา
นานตฺตกายา    เอกตฺตสญฺญิโน    เสยฺยถาปิ    เทวา    พฺรหฺมกายิกา
ปฐมาภินิพฺพตฺตา   อยํ   ทุติยา   วิญฺญาณฏฺฐิติ   สนฺติ   ภิกฺขเว   สตฺตา
เอกตฺตกายา  นานตฺตสญฺญิโน  เสยฺยถาปิ  [๕]-  อาภสฺสรา  อยํ  ตติยา
วิญฺญาณฏฺฐิติ    สนฺติ   ภิกฺขเว   สตฺตา   เอกตฺตกายา   เอกตฺตสญฺญิโน
เสยฺยถาปิ   เทวา   สุภกิณฺหกา   ๖-   อยํ  จตุตฺถา  ๗-  วิญฺญาณฏฺฐิติ
สนฺติ   ภิกฺขเว   สตฺตา   สพฺพโส   รูปสญฺญานํ  สมติกฺกมา  ปฏิฆสญฺญานํ
อตฺถงฺคมา     นานตฺตสญฺญานํ     อมนสิการา    อนนฺโต    อากาโสติ
อากาสานญฺจายตนูปคา    อยํ    ปญฺจมา   ๘-   วิญฺญาณฏฺฐิติ   สพฺพโส
อากิญฺจญฺญายตนํ         สมติกฺกมฺม         อนนฺตํ        วิญฺญาณนฺติ
วิญฺญาณญฺจายตนูปคา    อยํ    ฉฏฺฐา    ๙-    วิญฺญาณฏฺฐิติ    สพฺพโส
วิญฺญาณญฺจายตนํ    สมติกฺกมฺม    นตฺถิ    กิญฺจีติ    อากิญฺจญฺญายตนูปคา
อยํ       สตฺตมา       ๑๐-      วิญฺญาณฏฺฐิตีติ      ฯ      เอวํ
@เชิงอรรถ:  ม. อาปชฺเชยฺย ฯ เอวมีทิเสสุ ปเทสุ ฯ  ม. เวทนุปยํ ฯ  ม. สญฺญุปยํ ฯ
@ ม. สงฺขารุปยํ ฯ  ม. เทวา ฯ  ม. สุภกิณฺหา ฯ  ม. จตุตฺถี ฯ  ม. ปญฺจมี ฯ
@ ม. ฉฏฺฐี ฯ ๑๐ ม. สตฺตมี ฯ
ภควา      ปฏิสนฺธิวเสน      สตฺต      วิญฺญาณฏฺฐิติโย     ชานาตีติ
วิญฺญาณฏฺฐิติโย   สพฺพา   ฯ   โปสาลาติ   ภควาติ   โปสาลาติ  ภควา
ตํ   พฺราหฺมณํ   นาเมน  อาลปติ  ฯ  ภควาติ  คารวาธิวจนเมตํ  ฯเปฯ
สจฺฉิกา ปญฺญตฺติ ยทิทํ ภควาติ โปสาลาติ ภควา ฯ
     [๔๘๐]   อภิชานํ   ตถาคโตติ   อภิชานนฺติ   อภิชานนฺโต  [๑]-
ปฏิวิชานนฺโต    ปฏิวิชฺฌนฺโต    ฯ    ตถาคโตติ   วุตฺตเญฺหตํ   ภควตา
อตีตญฺเจปิ   จุนฺท   โหติ   อภูตํ  อตจฺฉํ  อนตฺถสญฺหิตํ  น  ตํ  ตถาคโต
พฺยากโรติ    อตีตญฺเจปิ    จุนฺท    โหติ    ภูตํ   ตจฺฉํ   อนตฺถสญฺหิตํ
ตมฺปิ   ตถาคโต   น   พฺยากโรติ   อตีตญฺเจปิ  จุนฺท  โหติ  ภูตํ  ตจฺฉํ
อตฺถสญฺหิตํ   ตตฺร   กาลญฺญู   ตถาคโต   โหติ   ตสฺส   ๒-   ปญฺหสฺส
เวยฺยากรณาย   อนาคตญฺเจปิ   จุนฺท   โหติ   ฯเปฯ   ปจฺจุปฺปนฺนญฺเจปิ
จุนฺท   โหติ   อภูตํ   อตจฺฉํ  อนตฺถสญฺหิตํ  น  ตํ  ตถาคโต  พฺยากโรติ
ปจฺจุปฺปนฺนญฺเจปิ    โหติ    [๓]-    ภูตํ   ตจฺฉํ   อนตฺถสญฺหิตํ   ตมฺปิ
ตถาคโต   น   พฺยากโรติ   ปจฺจุปฺปนฺนญฺเจปิ   จุนฺท   โหติ  ภูตํ  ตจฺฉํ
อตฺถสญฺหิตํ    ตตฺร    กาลญฺญู    ตถาคโต    โหติ    ตสฺส   ปญฺหสฺส
เวยฺยากรณาย    อิติ   โข   จุนฺท   อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺเนสุ   ธมฺเมสุ
ตถาคโต   กาลวาที   ภูตวาที   อตฺถวาที   ธมฺมวาที  วินยวาที  ตสฺมา
ตถาคโตติ   วุจฺจติ   ฯ  ยํ  โข  จุนฺท  สเทวกสฺส  โลกสฺส  สมารกสฺส
สพฺรหฺมกสฺส       สสฺสมณพฺราหฺมณิยา       ปชาย      สเทวมนุสฺสาย
ทิฏฺฐํ     สุตํ     มุตํ     วิญฺญาตํ     ปตฺตํ    ปริเยสิตํ    อนุวิจริตํ
@เชิงอรรถ:  ม. วิชานนฺโต ฯ  ม. ตสฺเสว ฯ  ม. จุนฺท ฯ
มนสา     สพฺพนฺตํ    ตถาคเตน    อภิสมฺพุทฺธํ    ตสฺมา    ตถาคโตติ
วุจฺจติ   ฯ   ยญฺจ   จุนฺท   รตฺตึ   ตถาคโต   อนุตฺตรํ   สมฺมาสมฺโพธึ
อภิสมฺพุชฺฌติ      ยญฺจ     รตฺตึ     อนุปาทิเสสาย     นิพฺพานธาตุยา
ปรินิพฺพายติ   ยํ   เอตสฺมึ   อนฺตเร   ภาสติ   ลปติ  นิทฺทิสติ  สพฺพนฺตํ
ตเถว    โหติ    โน    อญฺญถา    ตสฺมา   ตถาคโตติ   วุจฺจติ   ฯ
ยถาวาที    จุนฺท    ตถาคโต   ตถาการี   ยถาการี   ตถาวาที   อิติ
ยถาวาที   ตถาการี  ยถาการี  ตถาวาที  ตสฺมา  ตถาคโตติ  วุจฺจติ  ฯ
สเทวเก    จุนฺท   โลเก   สมารเก   สพฺรหฺมเก   สสฺสมณพฺราหฺมณิยา
ปชาย    สเทวมนุสฺสาย    ตถาคโต   อภิภู   อนภิภูโต   อญฺญทตฺถุทโส
วสวตฺตี ตสฺมา ตถาคโตติ วุจฺจตีติ อภิชานํ ตถาคโต ฯ
     [๔๘๑]   ติฏฺฐนฺตเมนํ  ชานาตีติ  ภควา  อิธฏฺฐญฺเญว  ๑-  ชานาติ
กมฺมาภิสงฺขารวเสน    อยํ    ปุคฺคโล    กายสฺส   เภทา   ปรมฺมรณา
อปายํ   ทุคฺคตึ   วินิปาตํ   นิรยํ  อุปปชฺชิสฺสตีติ  ฯ  ภควา  อิธฏฺฐญฺเญว
ชานาติ    กมฺมาภิสงฺขารวเสน    อยํ    ปุคฺคโล    กายสฺส    เภทา
ปรมฺมรณา    ติรจฺฉานโยนึ    อุปปชฺชิสฺสตีติ   ฯ   ภควา   อิธฏฺฐญฺเญว
ชานาติ    กมฺมาภิสงฺขารวเสน    อยํ    ปุคฺคโล    กายสฺส    เภทา
ปรมฺมรณา    ปิตฺติวิสยํ    อุปปชฺชิสฺสตีติ    ฯ    ภควา    อิธฏฺฐญฺเญว
ชานาติ   กมฺมาภิสงฺขารวเสน  อยํ  ปุคฺคโล  กายสฺส  เภทา  ปรมฺมรณา
มนุสฺเสสุ     อุปปชฺชิสฺสตีติ     ฯ    ภควา    อิธฏฺฐญฺเญว    ชานาติ
กมฺมาภิสงฺขารวเสน    อยํ    ปุคฺคโล    กายสฺส   เภทา   ปรมฺมรณา
@เชิงอรรถ:  ม. อิตฺถญฺเญว ฯ เอวมุปริปิ ฯ
สุคตึ    สคฺคํ   โลกํ   อุปปชฺชิสฺสตีติ   ฯ   วุตฺตเญฺหตํ   ภควตา   อิธ
ปนาหํ   สารีปุตฺต   เอกจฺจํ   ปุคฺคลํ   เอวํ   เจตสา   เจโต  ปริจฺจ
ปชานามิ    ตถายํ    ปุคฺคโล   ปฏิปนฺโน   ตถา   จ   อิริยติ   ตญฺจ
มคฺคํ   สมารูโฬฺห   ยถา   กายสฺส   เภทา  ปรมฺมรณา  อปายํ  ทุคฺคตึ
วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชิสฺสตีติ ฯ
     {๔๘๑.๑}   อิธ  ปนาหํ  สารีปุตฺต  เอกจฺจํ  ปุคฺคลํ  เอวํ  เจตสา
เจโต   ปริจฺจ   ปชานามิ  ตถายํ  ปุคฺคโล  ปฏิปนฺโน  ตถา  จ  อิริยติ
ตญฺจ    มคฺคํ    สมารูโฬฺห    ยถา    กายสฺส    เภทา   ปรมฺมรณา
ติรจฺฉานโยนึ อุปปชฺชิสฺสตีติ ฯ
     {๔๘๑.๒}   อิธ  ปนาหํ สารีปุตฺต เอกจฺจํ ปุคฺคลํ เอวํ เจตสา เจโต
ปริจฺจ   ปชานามิ   ตถายํ   ปุคฺคโล  ปฏิปนฺโน  ตถา  จ  อิริยติ  ตญฺจ
มคฺคํ    สมารูโฬฺห    ยถา   กายสฺส   เภทา   ปรมฺมรณา   ปิตฺติวิสยํ
อุปปชฺชิสฺสตีติ ฯ
     {๔๘๑.๓}   อิธ  ปนาหํ  สารีปุตฺต  เอกจฺจํ  ปุคฺคลํ  เอวํ  เจตสา
เจโต   ปริจฺจ   ปชานามิ  ตถายํ  ปุคฺคโล  ปฏิปนฺโน  ตถา  จ  อิริยติ
ตญฺจ   มคฺคํ   สมารูโฬฺห   ยถา  กายสฺส  เภทา  ปรมฺมรณา  มนุสฺเสสุ
อุปปชฺชิสฺสตีติ ฯ
     {๔๘๑.๔}   อิธ  ปนาหํ  สารีปุตฺต  เอกจฺจํ  ปุคฺคลํ  เอวํ  เจตสา
เจโต   ปริจฺจ   ปชานามิ  ตถายํ  ปุคฺคโล  ปฏิปนฺโน  ตถา  จ  อิริยติ
ตญฺจ    มคฺคํ    สมารูโฬฺห    ยถา    กายสฺส    เภทา   ปรมฺมรณา
สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชิสฺสตีติ ฯ
     {๔๘๑.๕}   อิธ   ปนาหํ   สารีปุตฺต   เอกจฺจํ   ปุคฺคลํ   เอวํ
เจตสา    เจโต    ปริจฺจ    ปชานามิ   ตถายํ   ปุคฺคโล   ปฏิปนฺโน
ตถา       จ       อิริยติ       ตญฺจ       มคฺคํ      สมารูโฬฺห
ยถา  อาสวานํ  ขยา  อนาสวํ  เจโตวิมุตฺตึ  ปญฺญาวิมุตฺตึ  ทิฏฺเฐว ธมฺเม
สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   วิหริสฺสตีติ   ๑-  ติฏฺฐนฺตเมนํ
ชานาติ ฯ
     [๔๘๒]   วิมุตฺตํ    ตปฺปรายนนฺติ   วิมุตฺตนฺติ   อากิญฺจญฺญายตเน
วิมุตฺตํ ๒- [๓]- ตทธิมุตฺตํ ตทาธิปเตยฺยํ ฯ
     {๔๘๒.๑}   อถวา   ภควา   ชานาติ  อยํ  ปุคฺคโล  รูปาธิมุตฺโต
สทฺทาธิมุตฺโต      คนฺธาธิมุตฺโต      รสาธิมุตฺโต     โผฏฺฐพฺพาธิมุตฺโต
กุลาธิมุตฺโต       คณาธิมุตฺโต      อาวาสาธิมุตฺโต      ลาภาธิมุตฺโต
ยสาธิมุตฺโต       ปสํสาธิมุตฺโต       สุขาธิมุตฺโต       จีวราธิมุตฺโต
ปิณฺฑปาตาธิมุตฺโต         เสนาสนาธิมุตฺโต        คิลานปจฺจยเภสชฺช-
ปริกฺขาราธิมุตฺโต           สุตฺตนฺตาธิมุตฺโต           วินยาธิมุตฺโต
อภิธมฺมาธิมุตฺโต         ปํสุกูลิกงฺคาธิมุตฺโต        เตจีวริกงฺคาธิมุตฺโต
ปิณฺฑปาติกงฺคาธิมุตฺโต สปทานจาริกงฺคาธิมุตฺโต
เอกาสนิกงฺคาธิมุตฺโต ปตฺตปิณฺฑิกงฺคาธิมุตฺโต
ขลุปจฺฉาภตฺติกงฺคาธิมุตฺโต อารญฺญิกงฺคาธิมุตฺโต
รุกฺขมูลิกงฺคาธิมุตฺโต      อพฺโภกาสิกงฺคาธิมุตฺโต     โสสานิกงฺคาธิมุตฺโต
ยถาสนฺถติกงฺคาธิมุตฺโต      เนสชฺชิกงฺคาธิมุตฺโต      ปฐมชฺฌานาธิมุตฺโต
ทุติยชฺฌานาธิมุตฺโต        ตติยชฺฌานาธิมุตฺโต       จตุตฺถชฺฌานาธิมุตฺโต
อากาสานญฺจายตนสมาปตฺตาธิมุตฺโต วิญฺญาณญฺจายตน-
สมาปตฺตาธิมุตฺโต อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺตาธิมุตฺโต
เนวสญฺญานาสญฺญายตนสมาปตฺตาธิมุตฺโตติ วิมุตฺตํ ฯ
     {๔๘๒.๒}   ตปฺปรายนนฺติ          อากิญฺจญฺญายตนมยํ
ตปฺปรายนํ         กมฺมปรายนํ        วิปากปรายนํ        กมฺมครุกํ
@เชิงอรรถ:  ม. วิหรตีติ ฯ  ม. อากิญฺจญฺญายตนํ ธิมุตฺตนฺติ ฯ  ม. วิโมกฺเขน ธิมุตตํ
@ตตฺราธิมุตฺตํ ฯ
ปฏิสนฺธิครุกํ   ฯ   อถวา   ภควา   ชานาติ  อยํ  ปุคฺคโล  รูปปรายโน
ฯเปฯ เนวสญฺญานาสญฺญายตนสมาปตฺติปรายโนติ
วิมุตฺตํ ตปฺปรายนํ ฯ เตนาห ภควา
                       วิญฺญาณฏฺฐิติโย สพฺพา (โปสาลาติ ภควา)
                       อภิชานํ ตถาคโต
                       ติฏฺฐนฺตเมนํ ชานาติ
                       วิมุตฺตํ ตปฺปรายนนฺติ ฯ
     [๔๘๓]        อากิญฺจญฺญาสมฺภวํ ญตฺวา      นนฺทิสญฺโญชนํ อิติ
                       เอวเมตํ อภิญฺญาย                  ตโต ตตฺถ วิปสฺสติ
                       เอตํ ญาณํ ตถํ ตสฺส                 พฺราหฺมณสฺส วุสีมโต ฯ
     [๔๘๔]   อากิญฺจญฺญาสมฺภวํ     ญตฺวาติ     อากิญฺจญฺญาสมฺภโว
วุจฺจติ   อากิญฺจญฺญายตนสํวตฺตนิโก  กมฺมาภิสงฺขาโร  ฯ  อากิญฺจญฺญายตน-
สํวตฺตนิกํ    กมฺมาภิสงฺขารํ    อากิญฺจญฺญาสมฺภโวติ   ญตฺวา   ลคฺคนนฺติ
ญตฺวา   พนฺธนนฺติ   ญตฺวา   ปลิโพโธติ   ญตฺวา   ชานิตฺวา   ตุลยิตฺวา
ตีรยิตฺวา วิภาวยิตฺวา วิภูตํ กตฺวาติ อากิญฺจญฺญาสมฺภวํ ญตฺวา ฯ
     [๔๘๕]   นนฺทิสญฺโญชนํ  อิตีติ  นนฺทิสญฺโญชนํ  วุจฺจติ  อรูปราโค  ฯ
อรูปราเคน  ตํ  กมฺมํ  ลคฺคํ  ลคฺคิตํ  ปลิพุทฺธํ  อรูปราคํ  นนฺทิสญฺโญชนนฺติ
ญตฺวา  ลคฺคนนฺติ  ญตฺวา  พนฺธนนฺติ  ญตฺวา  ปลิโพโธติ  ญตฺวา  ชานิตฺวา
ตุลยิตฺวา ตีรยิตฺวา วิภาวยิตฺวา
วิภูตํ   กตฺวา   ฯ   อิตีติ   ปทสนฺธิ   ฯเปฯ   ปทานุปุพฺพกเมตํ   อิตีติ
นนฺทิสญฺโญชนํ อิติ ฯ
     [๔๘๖]   เอวเมตํ  อภิญฺญายาติ  เอวํ  เอตํ  อภิญฺญาย  ชานิตฺวา
ตุลยิตฺวา ตีรยิตฺวา วิภาวยิตฺวา วิภูตํ กตฺวาติ เอวเมตํ อภิญฺญาย ฯ
     [๔๘๗]   ตโต   ตตฺถ   วิปสฺสตีติ  อากิญฺจญฺญายตนํ  สมาปชฺชิตฺวา
ตโต  วุฏฺฐหิตฺวา  ตตฺถ  ชาเต  จิตฺตเจตสิเก  ธมฺเม  อนิจฺจโต  วิปสฺสติ
ทุกฺขโต  วิปสฺสติ  โรคโต  ฯเปฯ  อนิสฺสรณโต  วิปสฺสติ ทกฺขติ โอโลเกติ
นิชฺฌายติ อุปปริกฺขตีติ ตโต ตตฺถ วิปสฺสติ ฯ
     [๔๘๘]   เอตํ  ญาณํ  ตถํ  ตสฺสาติ  เอตํ  ญาณํ  ตจฺฉํ ภูตํ ยาถาวํ
อวิปรีตํ ตสฺสาติ เอตํ ญาณํ ตถํ ตสฺส ฯ
     [๔๘๙]   พฺราหฺมณสฺส    วุสีมโตติ    พฺราหฺมณสฺสาติ    สตฺตนฺนํ
ธมฺมานํ   พาหิตตฺตา  พฺราหฺมโณ  ฯเปฯ  อนิสฺสิโต  ๑-  ตาทิ  ปวุจฺจเต
ส    พฺรหฺมาติ    พฺราหฺมณสฺส   ฯ   วุสีมโตติ   กลฺยาณปุถุชฺชเน   ๒-
อุปาทาย   สตฺต   เสกฺขา   อปฺปตฺตสฺส   ปตฺติยา  อนธิคตสฺส  อธิคมาย
อสจฺฉิกตสฺส   สจฺฉิกิริยาย   วสนฺติ   สํวสนฺติ   อาวสนฺติ   ปริวสนฺติ  ฯ
อรหา     วุสิตวา     กตกรณีโย     โอหิตภาโร     อนุปฺปตฺตสทตฺโถ
ปริกฺขีณภวสญฺโญชโน     สมฺมทญฺญา     วิมุตฺโต     โส     วุฏฺฐวาโส
จิณฺณจรโณ    ฯเปฯ    ชาติชรามรณสํสาโร   นตฺถิ   ตสฺส   ปุนพฺภโวติ
@เชิงอรรถ:  ม. อสิโต ฯ  ม. ปุถุชฺชนกลฺยาณํ ฯ
พฺราหฺมณสฺส วุสีมโต ฯ เตนาห ภควา
                       อากิญฺจญฺญาสมฺภวํ ญตฺวา      นนฺทิสญฺโญชนํ อิติ
                       เอวเมตํ อภิญฺญาย                  ตโต ตตฺถ วิปสฺสติ
                       เอตํ ญาณํ ตถํ ตสฺส                 พฺราหฺมณสฺส วุสีมโตติ ฯ
สห    คาถาปริโยสานา    ฯเปฯ    สตฺถา    เม    ภนฺเต   ภควา
สาวโกหมสฺมีติ ฯ
                           โปสาลมาณวกปญฺหานิทฺเทโส จุทฺทสโม ฯ
                                             -------------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓๐ หน้าที่ ๒๒๑-๒๓๔. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=4578&w=&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=4578&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=30&item=467&items=23              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=30&siri=33              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=467              อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=46&A=1246              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=1246              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐ https://84000.org/tipitaka/read/?index_30 https://84000.org/tipitaka/english/?index_30

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]