ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลี อักษรไทย พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๓ อภิ. ธาตุกถา เจว ปุคฺคลปญฺญตฺติ จ

                                        จตุกฺกนิทฺเทโส
     [๑๐๔]   กตโม   จ   ปุคฺคโล   อสปฺปุริโส   อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
ปาณาติปาตี   โหติ   อทินฺนาทายี   โหติ   กาเมสุ   มิจฺฉาจารี   โหติ
มุสาวาที    โหติ    สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐายี    โหติ    อยํ   วุจฺจติ
ปุคฺคโล อสปฺปุริโส ฯ
     {๑๐๔.๑}   กตโม   จ   ปุคฺคโล   อสปฺปุริเสน   อสปฺปุริสตโร
อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  อตฺตนา  จ  ปาณาติปาตี  โหติ  ปรญฺจ ปาณาติปาเต
สมาทเปติ   อตฺตนา   จ   อทินฺนาทายี   โหติ   ปรญฺจ   อทินฺนาทาเน
สมาทเปติ   อตฺตนา   จ   กาเมสุ   มิจฺฉาจารี  โหติ  ปรญฺจ  กาเมสุ
มิจฺฉาจาเร  สมาทเปติ  อตฺตนา  จ  มุสาวาที  โหติ  ปรญฺจ  มุสาวาเท
สมาทเปติ    อตฺตนา    จ   สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐายี   โหติ   ปรญฺจ
สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐาเน  สมาทเปติ  อยํ  วุจฺจติ  ปุคฺคโล  อสปฺปุริเสน
อสปฺปุริสตโร ฯ
     {๑๐๔.๒}   กตโม   จ   ปุคฺคโล  สปฺปุริโส  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
ปาณาติปาตา    ปฏิวิรโต    โหติ    อทินฺนาทานา    ปฏิวิรโต   โหติ
กาเมสุ   มิจฺฉาจารา   ปฏิวิรโต   โหติ   มุสาวาทา   ปฏิวิรโต  โหติ
สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา    ปฏิวิรโต   โหติ   อยํ   วุจฺจติ   ปุคฺคโล
สปฺปุริโส ฯ
     {๑๐๔.๓}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  สปฺปุริเสน  สปฺปุริสตโร อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล  อตฺตนา  จ  ปาณาติปาตา  ปฏิวิรโต  โหติ  ปรญฺจ ปาณาติปาตา
เวรมณิยา   สมาทเปติ   อตฺตนา   จ   อทินฺนาทานา   ปฏิวิรโต  โหติ
ปรญฺจ   อทินฺนาทานา   เวรมณิยา   สมาทเปติ   อตฺตนา   จ  กาเมสุ
มิจฺฉาจารา   ปฏิวิรโต   โหติ  ปรญฺจ  กาเมสุ  มิจฺฉาจารา  เวรมณิยา
สมาทเปติ   อตฺตนา  จ  มุสาวาทา  ปฏิวิรโต  โหติ  ปรญฺจ  มุสาวาทา
เวรมณิยา    สมาทเปติ    อตฺตนา    จ    สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา
ปฏิวิรโต    โหติ    ปรญฺจ    สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา    เวรมณิยา
สมาทเปติ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล สปฺปุริเสน สปฺปุริสตโร ฯ
     [๑๐๕]   กตโม  จ  ปุคฺคโล  ปาโป  อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล ปาณาติปาตี
โหติ   อทินฺนาทายี   โหติ   กาเมสุ  มิจฺฉาจารี  โหติ  มุสาวาที  โหติ
ปิสุณวาโจ   โหติ   ผรุสวาโจ   โหติ   สมฺผปฺปลาปี   โหติ   อภิชฺฌาลุ
โหติ   พฺยาปนฺนจิตฺโต   โหติ   มิจฺฉาทิฏฺฐิ   โหติ  อยํ  วุจฺจติ  ปุคฺคโล
ปาโป ฯ
     {๑๐๕.๑}   กตโม  จ  ปุคฺคโล ปาเปน ปาปตโร อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล
อตฺตนา   จ   ปาณาติปาตี   โหติ   ปรญฺจ   ปาณาติปาเต   สมาทเปติ
อตฺตนา   จ   อทินฺนาทายี   โหติ   ปรญฺจ   อทินฺนาทาเน   สมาทเปติ
อตฺตนา   จ   กาเมสุ   มิจฺฉาจารี  โหติ  ปรญฺจ  กาเมสุ  มิจฺฉาจาเร
สมาทเปติ   อตฺตนา  จ  มุสาวาที  โหติ  ปรญฺจ  มุสาวาเท  สมาทเปติ
อตฺตนา   จ   ปิสุณวาโจ   โหติ   ปรญฺจ  ปิสุณาย  วาจาย  สมาทเปติ
อตฺตนา   จ   ผรุสวาโจ   โหติ   ปรญฺจ  ผรุสาย  วาจาย  สมาทเปติ
อตฺตนา   จ   สมฺผปฺปลาปี   โหติ   ปรญฺจ   สมฺผปฺปลาเป   สมาทเปติ
อตฺตนา   จ   อภิชฺฌาลุ   โหติ   ปรญฺจ  อภิชฺฌาย  สมาทเปติ  อตฺตนา
จ   พฺยาปนฺนจิตฺโต   โหติ   ปรญฺจ  พฺยาปาเท  สมาทเปติ  อตฺตนา  จ
มิจฺฉาทิฏฺฐิ    โหติ   ปรญฺจ   มิจฺฉาทิฏฺฐิยา   สมาทเปติ   อยํ   วุจฺจติ
ปุคฺคโล ปาเปน ปาปตโร ฯ
     {๑๐๕.๒}   กตโม   จ   ปุคฺคโล  กลฺยาโณ  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
ปาณาติปาตา    ปฏิวิรโต    โหติ    อทินฺนาทานา    ปฏิวิรโต   โหติ
กาเมสุ   มิจฺฉาจารา   ปฏิวิรโต   โหติ   มุสาวาทา   ปฏิวิรโต  โหติ
ปิสุณาย   วาจาย   ปฏิวิรโต   โหติ  ผรุสาย  วาจาย  ปฏิวิรโต  โหติ
สมฺผปฺปลาปา    ปฏิวิรโต   โหติ   อนภิชฺฌาลุ   โหติ   อพฺยาปนฺนจิตฺโต
โหติ สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล กลฺยาโณ ฯ
     {๑๐๕.๓}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  กลฺยาเณน  กลฺยาณตโร อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล  อตฺตนา  จ  ปาณาติปาตา  ปฏิวิรโต  โหติ  ปรญฺจ ปาณาติปาตา
เวรมณิยา  สมาทเปติ  อตฺตนา  จ  อทินฺนาทานา  ปฏิวิรโต  โหติ ปรญฺจ
อทินฺนาทานา   เวรมณิยา  สมาทเปติ  อตฺตนา  จ  กาเมสุ  มิจฺฉาจารา
ปฏิวิรโต   โหติ   ปรญฺจ   กาเมสุ  มิจฺฉาจารา  เวรมณิยา  สมาทเปติ
อตฺตนา   จ  มุสาวาทา  ปฏิวิรโต  โหติ  ปรญฺจ  มุสาวาทา  เวรมณิยา
สมาทเปติ   อตฺตนา   จ   ปิสุณาย   วาจาย   ปฏิวิรโต  โหติ  ปรญฺจ
ปิสุณาย   วาจาย  เวรมณิยา  สมาทเปติ  อตฺตนา  จ  ผรุสาย  วาจาย
ปฏิวิรโต   โหติ   ปรญฺจ   ผรุสาย   วาจาย   เวรมณิยา   สมาทเปติ
อตฺตนา   จ   สมฺผปฺปลาปา   ปฏิวิรโต   โหติ   ปรญฺจ   สมฺผปฺปลาปา
เวรมณิยา    สมาทเปติ    อตฺตนา    จ   อนภิชฺฌาลุ   โหติ   ปรญฺจ
อนภิชฺฌาย   สมาทเปติ   อตฺตนา   จ   อพฺยาปนฺนจิตฺโต   โหติ  ปรญฺจ
อพฺยาปาเท  สมาทเปติ  อตฺตนา  จ  สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ ปรญฺจ สมฺมาทิฏฺฐิยา
สมาทเปติ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล กลฺยาเณน กลฺยาณตโร ฯ
     [๑๐๖]   กตโม   จ   ปุคฺคโล   ปาปธมฺโม   อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
ปาณาติปาตี    โหติ   อทินฺนาทายี   โหติ   ฯเปฯ   มิจฺฉาทิฏฺฐิ   โหติ
อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล ปาปธมฺโม ฯ
     {๑๐๖.๑}   กตโม   จ   ปุคฺคโล   ปาปธมฺเมน   ปาปธมฺมตโร
อิเธกจฺโจ      ปุคฺคโล     อตฺตนา     จ     ปาณาติปาตี     โหติ
ปรญฺจ   ปาณาติปาเต   สมาทเปติ   อตฺตนา   จ   อทินฺนาทายี   โหติ
ปรญฺจ   อทินฺนาทาเน   สมาทเปติ   ฯเปฯ   อตฺตนา   จ   มิจฺฉาทิฏฺฐิ
โหติ    ปรญฺจ    มิจฺฉาทิฏฺฐิยา    สมาทเปติ   อยํ   วุจฺจติ   ปุคฺคโล
ปาปธมฺเมน ปาปธมฺมตโร ฯ
     {๑๐๖.๒}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  กลฺยาณธมฺโม  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
ปาณาติปาตา   ปฏิวิรโต   โหติ   อทินฺนาทานา  ปฏิวิรโต  โหติ  ฯเปฯ
สมฺมาทิฏฺฐิ โหติ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล กลฺยาณธมฺโม ฯ
     {๑๐๖.๓}   กตโม   จ  ปุคฺคโล  กลฺยาณธมฺเมน  กลฺยาณธมฺมตโร
อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล  อตฺตนา  จ  ปาณาติปาตา  ปฏิวิรโต  โหติ  ปรญฺจ
ปาณาติปาตา   เวรมณิยา   สมาทเปติ   ฯเปฯ  อตฺตนา  จ  สมฺมาทิฏฺฐิ
โหติ    ปรญฺจ    สมฺมาทิฏฺฐิยา    สมาทเปติ   อยํ   วุจฺจติ   ปุคฺคโล
กลฺยาณธมฺเมน กลฺยาณธมฺมตโร ฯ
     [๑๐๗]   กตโม   จ   ปุคฺคโล   สาวชฺโช   อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล
สาวชฺเชน   กายกมฺเมน   สมนฺนาคโต   โหติ   สาวชฺเชน   วจีกมฺเมน
สมนฺนาคโต   โหติ   สาวชฺเชน   มโนกมฺเมน   สมนฺนาคโต  โหติ  อยํ
วุจฺจติ ปุคฺคโล สาวชฺโช ฯ
     {๑๐๗.๑}   กตโม   จ  ปุคฺคโล  วชฺชพหุโล  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
สาวชฺเชน   พหุลํ   กายกมฺเมน   สมนฺนาคโต   โหติ  อปฺปํ  อนวชฺเชน
สาวชฺเชน   พหุลํ   วจีกมฺเมน   สมนฺนาคโต   โหติ   อปฺปํ  อนวชฺเชน
สาวชฺเชน   พหุลํ   มโนกมฺเมน   สมนฺนาคโต   โหติ  อปฺปํ  อนวชฺเชน
อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล วชฺชพหุโล ฯ
     {๑๐๗.๒}   กตโม    จ   ปุคฺคโล   อปฺปสาวชฺโช   อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล           อนวชฺเชน           พหุลํ          กายกมฺเมน
สมนฺนาคโต   โหติ   อปฺปํ   สาวชฺเชน   อนวชฺเชน   พหุลํ  วจีกมฺเมน
สมนฺนาคโต   โหติ   อปฺปํ   สาวชฺเชน   อนวชฺเชน  พหุลํ  มโนกมฺเมน
สมนฺนาคโต โหติ อปฺปํ สาวชฺเชน อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล อปฺปสาวชฺโช ฯ
     {๑๐๗.๓}   กตโม จ ปุคฺคโล อนวชฺโช อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล อนวชฺเชน
กายกมฺเมน   สมนฺนาคโต   โหติ   อนวชฺเชน   วจีกมฺเมน  สมนฺนาคโต
โหติ    อนวชฺเชน    มโนกมฺเมน   สมนฺนาคโต   โหติ   อยํ   วุจฺจติ
ปุคฺคโล อนวชฺโช ฯ
     [๑๐๘]   กตโม   จ  ปุคฺคโล  อุคฺฆฏิตญฺญู   ยสฺส  ปุคฺคลสฺส  สห
อุทาหฏเวลาย ธมฺมาภิสมโย โหติ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล อุคฺฆฏิตญฺญู ฯ
     {๑๐๘.๑}   กตโม  จ  ปุคฺคโล วิปญฺจิตญฺญู ยสฺส ปุคฺคลสฺส สงฺขิตฺเตน
ภาสิตสฺส   วิตฺถาเรน   อตฺเถ   วิภชิยมาเน   ธมฺมาภิสมโย  โหติ  อยํ
วุจฺจติ ปุคฺคโล วิปญฺจิตญฺญู ฯ
     {๑๐๘.๒}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  เนยฺโย  ยสฺส ปุคฺคลสฺส อุทฺเทสโต
ปริปุจฺฉโต    โยนิโส    มนสิกโรโต   กลฺยาณมิตฺเต   เสวโต   ภชโต
ปยิรุปาสโต  เอวํ  อนุปุพฺเพน  ธมฺมาภิสมโย  โหติ  อยํ  วุจฺจติ  ปุคฺคโล
เนยฺโย ฯ
     {๑๐๘.๓}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  ปทปรโม  ยสฺส  ปุคฺคลสฺส  พหุมฺปิ
สุณโต   พหุมฺปิ   ภณโต   พหุมฺปิ  ธารยโต  พหุมฺปิ  วาจยโต  น  ตาย
ชาติยา ธมฺมาภิสมโย โหติ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล ปทปรโม ฯ
     [๑๐๙]   กตโม   จ   ปุคฺคโล  ยุตฺตปฏิภาโณ  โน  มุตฺตปฏิภาโณ
อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   ปญฺหํ   ปุฏฺโฐ   สมาโน   ยุตฺตํ  วทติ  โน  สีฆํ
อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล ยุตฺตปฏิภาโณ โน มุตฺตปฏิภาโณ ฯ
     {๑๐๙.๑}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  มุตฺตปฏิภาโณ  โน  ยุตฺตปฏิภาโณ
อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  ปญฺหํ  ปุฏฺโฐ  สมาโน  สีฆํ วทติ โน ยุตฺตํ อยํ วุจฺจติ
ปุคฺคโล มุตฺตปฏิภาโณ โน ยุตฺตปฏิภาโณ ฯ
     {๑๐๙.๒}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  ยุตฺตปฏิภาโณ  จ  มุตฺตปฏิภาโณ จ
อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล  ปญฺหํ  ปุฏฺโฐ  สมาโน  ยุตฺตญฺจ  วทติ  สีฆญฺจ  อยํ
วุจฺจติ ปุคฺคโล ยุตฺตปฏิภาโณ จ มุตฺตปฏิภาโณ จ ฯ
     {๑๐๙.๓}   กตโม  จ  ปุคฺคโล เนว ยุตฺตปฏิภาโณ โน มุตฺตปฏิภาโณ
อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  ปญฺหํ  ปุฏฺโฐ  สมาโน  เนว  ยุตฺตํ วทติ โน สีฆํ อยํ
วุจฺจติ ปุคฺคโล เนว ยุตฺตปฏิภาโณ โน มุตฺตปฏิภาโณ ฯ
     [๑๑๐]   ตตฺถ  กตเม  จตฺตาโร  ธมฺมกถิกา  ปุคฺคลา  อิเธกจฺโจ
ธมฺมกถิโก    อปฺปญฺจ    ภาสติ    อสหิตญฺจ   ปริสา   จสฺส   อกุสลา
โหติ    สหิตาสหิตสฺส    เอวรูโป    ธมฺมกถิโก   เอวรูปาย   ปริสาย
ธมฺมกถิโกเตฺวว สงฺขํ คจฺฉติ ฯ
     {๑๑๐.๑}   อิธ  ปเนกจฺโจ  ธมฺมกถิโก  อปฺปญฺจ  ภาสติ  สหิตญฺจ
ปริสา  จสฺส  กุสลา  โหติ  สหิตาสหิตสฺส  เอวรูโป ธมฺมกถิโก เอวรูปาย
ปริสาย ธมฺมกถิโกเตฺวว สงฺขํ คจฺฉติ ฯ
     {๑๑๐.๒}   อิธ  ปเนกจฺโจ  ธมฺมกถิโก  พหุญฺจ  ภาสติ  อสหิตญฺจ
ปริสา  จสฺส  อกุสลา  โหติ  สหิตาสหิตสฺส เอวรูโป ธมฺมกถิโก เอวรูปาย
ปริสาย ธมฺมกถิโกเตฺวว สงฺขํ คจฺฉติ ฯ
     {๑๑๐.๓}   อิธ   ปเนกจฺโจ  ธมฺมกถิโก  พหุญฺจ  ภาสติ  สหิตญฺจ
ปริสา        จสฺส        กุสลา        โหติ        สหิตาสหิตสฺส
เอวรูโป    ธมฺมกถิโก   เอวรูปาย   ปริสาย   ธมฺมกถิโกเตฺวว   สงฺขํ
คจฺฉติ ฯ อิเม จตฺตาโร ธมฺมกถิกา ปุคฺคลา ฯ
                       ตตฺถ กตเม จตฺตาโร วลาหกูปมา ปุคฺคลา ฯ
     [๑๑๑]   จตฺตาโร   วลาหกา   คชฺชิตา   โน  วสฺสิตา  วสฺสิตา
โน คชฺชิตา คชฺชิตา จ วสฺสิตา จ เนว คชฺชิตา โน วสฺสิตา ฯ
     [๑๑๒]   เอวเมว   จตฺตาโรเม   วลาหกูปมา   ปุคฺคลา  สนฺโต
สํวิชฺชมานา  โลกสฺมึ  ฯ  กตเม  จตฺตาโร ฯ คชฺชิตา โน วสฺสิตา วสฺสิตา
โน คชฺชิตา คชฺชิตา จ วสฺสิตา จ เนว คชฺชิตา โน วสฺสิตา ฯ
     {๑๑๒.๑}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  คชฺชิตา  โหติ  โน วสฺสิตา อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล  ภาสิตา  โหติ  โน กตฺตา เอวํ ปุคฺคโล คชฺชิตา โหติ โน วสฺสิตา
เสยฺยถาปิ โส วลาหโก คชฺชิตา โน วสฺสิตา ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๑๒.๒}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  วสฺสิตา  โหติ  โน คชฺชิตา อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล  กตฺตา  โหติ  โน ภาสิตา เอวํ ปุคฺคโล วสฺสิตา โหติ โน คชฺชิตา
เสยฺยถาปิ โส วลาหโก วสฺสิตา โน คชฺชิตา ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๑๒.๓}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  คชฺชิตา  จ โหติ วสฺสิตา จ อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล  ภาสิตา  จ  โหติ  กตฺตา  จ  เอวํ  ปุคฺคโล  คชฺชิตา  จ โหติ
วสฺสิตา   จ   เสยฺยถาปิ   โส   วลาหโก   คชฺชิตา   จ  วสฺสิตา  จ
ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๑๒.๔}   กถญฺจ   ปุคฺคโล  เนว  คชฺชิตา  โหติ  โน  วสฺสิตา
อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   เนว  ภาสิตา  โหติ  โน  กตฺตา  เอวํ  ปุคฺคโล
เนว    คชฺชิตา   โหติ   โน   วสฺสิตา   เสยฺยถาปิ   โส   วลาหโก
เนว คชฺชิตา โน วสฺสิตา ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๑๒.๕}   อิเม  จตฺตาโร  วลาหกูปมา ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา
โลกสฺมึ ฯ
                        ตตฺถ กตเม จตฺตาโร มูสิกูปมา ปุคฺคลา ฯ
     [๑๑๓]   จตสฺโส  มูสิกา  คาธํ  กตฺตา  โน วสิตา วสิตา โน คาธํ
กตฺตา คาธํ กตฺตา จ วสิตา จ เนว คาธํ กตฺตา โน วสิตา ฯ
     [๑๑๔]   เอวเมว  จตฺตาโรเม มูสิกูปมา ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา
โลกสฺมึ  ฯ  กตเม  จตฺตาโร  ฯ  คาธํ กตฺตา โน วสิตา วสิตา โน คาธํ
กตฺตา คาธํ กตฺตา จ วสิตา จ เนว คาธํ กตฺตา โน วสิตา ฯ
     {๑๑๔.๑}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  คาธํ กตฺตา โหติ โน วสิตา อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล   ธมฺมํ   ปริยาปุณาติ   สุตฺตํ  เคยฺยํ  เวยฺยากรณํ  คาถํ  อุทานํ
อิติวุตฺตกํ   ชาตกํ   อพฺภูตธมฺมํ   เวทลฺลํ   โส   อิทํ  ทุกฺขนฺติ  ยถาภูตํ
นปฺปชานาติ  อยํ  ทุกฺขสมุทโยติ  ยถาภูตํ  นปฺปชานาติ  อยํ  ทุกฺขนิโรโธติ
ยถาภูตํ    นปฺปชานาติ    อยํ    ทุกฺขนิโรธคามินี   ปฏิปทาติ   ยถาภูตํ
นปฺปชานาติ  เอวํ  ปุคฺคโล  คาธํ  กตฺตา  โหติ  โน  วสิตา  เสยฺยถาปิ
สา มูสิกา คาธํ กตฺตา โน วสิตา ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๑๔.๒}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  วสิตา โหติ โน คาธํ กตฺตา อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล  ธมฺมํ  น  ปริยาปุณาติ  สุตฺตํ  เคยฺยํ  เวยฺยากรณํ  คาถํ  อุทานํ
อิติวุตฺตกํ   ชาตกํ   อพฺภูตธมฺมํ   เวทลฺลํ   โส   อิทํ  ทุกฺขนฺติ  ยถาภูตํ
ปชานาติ       อยํ       ทุกฺขสมุทโยติ       ยถาภูตํ      ปชานาติ
อยํ    ทุกฺขนิโรโธติ    ยถาภูตํ    ปชานาติ    อยํ    ทุกฺขนิโรธคามินี
ปฏิปทาติ   ยถาภูตํ   ปชานาติ   เอวํ   ปุคฺคโล   วสิตา   โหติ   โน
คาธํ  กตฺตา  เสยฺยถาปิ  สา  มูสิกา  วสิตา  โน  คาธํ  กตฺตา ตถูปโม
อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๑๔.๓}   กถญฺจ   ปุคฺคโล  คาธํ  กตฺตา  จ  โหติ  วสิตา  จ
อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   ธมฺมํ   ปริยาปุณาติ   สุตฺตํ   เคยฺยํ  เวยฺยากรณํ
คาถํ   อุทานํ  อิติวุตฺตกํ  ชาตกํ  อพฺภูตธมฺมํ  เวทลฺลํ  โส  อิทํ  ทุกฺขนฺติ
ยถาภูตํ    ปชานาติ    อยํ   ทุกฺขสมุทโยติ   ยถาภูตํ   ปชานาติ   อยํ
ทุกฺขนิโรโธติ    ยถาภูตํ   ปชานาติ   อยํ   ทุกฺขนิโรธคามินี   ปฏิปทาติ
ยถาภูตํ   ปชานาติ   เอวํ  ปุคฺคโล  คาธํ  กตฺตา  จ  โหติ  วสิตา  จ
เสยฺยถาปิ   สา   มูสิกา   คาธํ   กตฺตา  จ  วสิตา  จ  ตถูปโม  อยํ
ปุคฺคโล ฯ
     {๑๑๔.๔}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  เนว  คาธํ  กตฺตา  โหติ  โน วสิตา
อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   ธมฺมํ  น  ปริยาปุณาติ  สุตฺตํ  เคยฺยํ  เวยฺยากรณํ
คาถํ    อุทานํ   อิติวุตฺตกํ   ชาตกํ   อพฺภูตธมฺมํ   เวทลฺลํ   โส   อิทํ
ทุกฺขนฺติ     ยถาภูตํ    นปฺปชานาติ    อยํ    ทุกฺขสมุทโยติ    ยถาภูตํ
นปฺปชานาติ     อยํ    ทุกฺขนิโรโธติ    ยถาภูตํ    นปฺปชานาติ    อยํ
ทุกฺขนิโรธคามินี    ปฏิปทาติ    ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ   เอวํ   ปุคฺคโล
เนว  คาธํ  กตฺตา  โหติ  โน  วสิตา  เสยฺยถาปิ  สา มูสิกา เนว คาธํ
กตฺตา  โน  วสิตา  ตถูปโม  อยํ  ปุคฺคโล  ฯ  อิเม  จตฺตาโร มูสิกูปมา
ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมึ ฯ
                        ตตฺถ กตเม จตฺตาโร อมฺพูปมา ปุคฺคลา ฯ
     [๑๑๕]   จตฺตาริ   อมฺพานิ   อามํ   ปกฺกวณฺณี   ปกฺกํ   อามวณฺณี
อามํ อามวณฺณี ปกฺกํ ปกฺกวณฺณี ฯ
     [๑๑๖]   เอวเมว  จตฺตาโรเม  อมฺพูปมา ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา
โลกสฺมึ   ฯ   กตเม  จตฺตาโร  ฯ  อาโม  ปกฺกวณฺณี  ปกฺโก  อามวณฺณี
อาโม อามวณฺณี ปกฺโก ปกฺกวณฺณี ฯ
     {๑๑๖.๑}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อาโม  โหติ  ปกฺกวณฺณี  อิเธกจฺจสฺส
ปุคฺคลสฺส   ปาสาทิกํ   โหติ   อภิกฺกนฺตํ   ปฏิกฺกนฺตํ   อาโลกิตํ  วิโลกิตํ
สมฺมิญฺชิตํ    ปสาริตํ    สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารณํ    โส    อิทํ    ทุกฺขนฺติ
ยถาภูตํ    นปฺปชานาติ    อยํ    ทุกฺขสมุทโยติ   ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ
อยํ    ทุกฺขนิโรโธติ    ยถาภูตํ    นปฺปชานาติ   อยํ   ทุกฺขนิโรธคามินี
ปฏิปทาติ    ยถาภูตํ    นปฺปชานาติ    เอวํ   ปุคฺคโล   อาโม   โหติ
ปกฺกวณฺณี เสยฺยถาปิ ตํ อมฺพํ อามํ ปกฺกวณฺณี ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๑๖.๒}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  ปกฺโก  โหติ  อามวณฺณี  อิเธกจฺจสฺส
ปุคฺคลสฺส   น   ปาสาทิกํ  โหติ  อภิกฺกนฺตํ  ปฏิกฺกนฺตํ  อาโลกิตํ  วิโลกิตํ
สมฺมิญฺชิตํ   ปสาริตํ   สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารณํ   โส  อิทํ  ทุกฺขนฺติ  ยถาภูตํ
ปชานาติ   อยํ   ทุกฺขสมุทโยติ   ยถาภูตํ   ปชานาติ  อยํ  ทุกฺขนิโรโธติ
ยถาภูตํ    ปชานาติ    อยํ     ทุกฺขนิโรธคามินี    ปฏิปทาติ   ยถาภูตํ
ปชานาติ   เอวํ  ปุคฺคโล  ปกฺโก  โหติ  อามวณฺณี  เสยฺยถาปิ  ตํ  อมฺพํ
ปกฺกํ อามวณฺณี ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๑๖.๓}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อาโม  โหติ  อามวณฺณี  อิเธกจฺจสฺส
ปุคฺคลสฺส   น   ปาสาทิกํ  โหติ  อภิกฺกนฺตํ  ปฏิกฺกนฺตํ  อาโลกิตํ  วิโลกิตํ
สมฺมิญฺชิตํ   ปสาริตํ   สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารณํ   โส  อิทํ  ทุกฺขนฺติ  ยถาภูตํ
นปฺปชานาติ    ฯเปฯ    อยํ    ทุกฺขนิโรธคามินี    ปฏิปทาติ   ยถาภูตํ
นปฺปชานาติ  เอวํ  ปุคฺคโล  อาโม  โหติ  อามวณฺณี   เสยฺยถาปิ ตํ อมฺพํ
อามํ อามวณฺณี ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๑๖.๔}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  ปกฺโก  โหติ  ปกฺกวณฺณี  อิเธกจฺจสฺส
ปุคฺคลสฺส   ปาสาทิกํ   โหติ   อภิกฺกนฺตํ   ปฏิกฺกนฺตํ   อาโลกิตํ  วิโลกิตํ
สมฺมิญฺชิตํ    ปสาริตํ    สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารณํ    โส    อิทํ    ทุกฺขนฺติ
ยถาภูตํ   ปชานาติ   ฯเปฯ   อยํ   ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ  ยถาภูตํ
ปชานาติ   เอวํ  ปุคฺคโล  ปกฺโก  โหติ  ปกฺกวณฺณี  เสยฺยถาปิ  ตํ  อมฺพํ
ปกฺกํ   ปกฺกวณฺณี   ตถูปโม  อยํ  ปุคฺคโล  ฯ  อิเม  จตฺตาโร  อมฺพูปมา
ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมึ ฯ
                      ตตฺถ กตเม จตฺตาโร กุมฺภูปมา ปุคฺคลา ฯ
     [๑๑๗]   จตฺตาโร   กุมฺภา   ตุจฺโฉ  ปิหิโต  ปูโร  วิวโฏ  ตุจฺโฉ
วิวโฏ ปูโร ปิหิโต ฯ
     [๑๑๘]   เอวเมว    จตฺตาโรเม   กุมฺภูปมา   ปุคฺคลา   สนฺโต
สํวิชฺชมานา  โลกสฺมึ  ฯ  กตเม  จตฺตาโร  ฯ  ตุจฺโฉ ปิหิโต ปูโร วิวโฏ
ตุจฺโฉ วิวโฏ ปูโร ปิหิโต ฯ
     {๑๑๘.๑}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   ตุจฺโฉ  โหติ  ปิหิโต  อิเธกจฺจสฺส
ปุคฺคลสฺส   ปาสาทิกํ   โหติ   อภิกฺกนฺตํ   ปฏิกฺกนฺตํ   อาโลกิตํ  วิโลกิตํ
สมฺมิญฺชิตํ    ปสาริตํ    สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารณํ    โส    อิทํ    ทุกฺขนฺติ
ยถาภูตํ       นปฺปชานาติ      ฯเปฯ      อยํ      ทุกฺขนิโรธคามินี
ปฏิปทาติ   ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ   เอวํ  ปุคฺคโล  ตุจฺโฉ  โหติ  ปิหิโต
เสยฺยถาปิ โส กุมฺโภ ตุจฺโฉ ปิหิโต ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๑๘.๒}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  ปูโร โหติ วิวโฏ อิเธกจฺจสฺส ปุคฺคลสฺส
น   ปาสาทิกํ   โหติ  อภิกฺกนฺตํ  ปฏิกฺกนฺตํ  อาโลกิตํ  วิโลกิตํ  สมฺมิญฺชิตํ
ปสาริตํ   สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารณํ   โส   อิทํ  ทุกฺขนฺติ  ยถาภูตํ  ปชานาติ
ฯเปฯ  อยํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ  ยถาภูตํ  ปชานาติ  เอวํ ปุคฺคโล
ปูโร โหติ วิวโฏ เสยฺยถาปิ โส กุมฺโภ ปูโร วิวโฏ ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๑๘.๓}   กถญฺจ  ปุคฺคโล ตุจฺโฉ โหติ วิวโฏ อิเธกจฺจสฺส ปุคฺคลสฺส
น   ปาสาทิกํ   โหติ  อภิกฺกนฺตํ  ปฏิกฺกนฺตํ  อาโลกิตํ  วิโลกิตํ  สมฺมิญฺชิตํ
ปสาริตํ   สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารณํ  โส  อิทํ  ทุกฺขนฺติ  ยถาภูตํ  นปฺปชานาติ
ฯเปฯ  อยํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ  ยถาภูตํ นปฺปชานาติ เอวํ ปุคฺคโล
ตุจฺโฉ โหติ วิวโฏ เสยฺยถาปิ โส กุมฺโภ ตุจฺโฉ วิวโฏ ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๑๘.๔}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  ปูโร โหติ ปิหิโต อิเธกจฺจสฺส ปุคฺคลสฺส
ปาสาทิกํ   โหติ   อภิกฺกนฺตํ   ปฏิกฺกนฺตํ   อาโลกิตํ   วิโลกิตํ  สมฺมิญฺชิตํ
ปสาริตํ   สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารณํ   โส   อิทํ  ทุกฺขนฺติ  ยถาภูตํ  ปชานาติ
ฯเปฯ  อยํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ  ยถาภูตํ  ปชานาติ  เอวํ ปุคฺคโล
ปูโร  โหติ ปิหิโต เสยฺยถาปิ โส กุมฺโภ ปูโร ปิหิโต ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
อิเม จตฺตาโร กุมฺภูปมา ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมึ ฯ
                      ตตฺถ กตเม จตฺตาโร อุทกรหทูปมา ปุคฺคลา ฯ
     [๑๑๙]   จตฺตาโร   อุทกรหทา   อุตฺตาโน  คมฺภีโรภาโส  คมฺภีโร
อุตฺตาโนภาโส อุตฺตาโน อุตฺตาโนภาโส คมฺภีโร คมฺภีโรภาโส ฯ
     [๑๒๐]   เอวเมว   จตฺตาโรเม   อุทกรหทูปมา   ปุคฺคลา  สนฺโต
สํวิชฺชมานา   โลกสฺมึ  ฯ  กตเม  จตฺตาโร  ฯ  อุตฺตาโน  คมฺภีโรภาโส
คมฺภีโร     อุตฺตาโนภาโส     อุตฺตาโน     อุตฺตาโนภาโส    คมฺภีโร
คมฺภีโรภาโส ฯ
     {๑๒๐.๑}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   อุตฺตาโน   โหติ   คมฺภีโรภาโส
อิเธกจฺจสฺส   ปุคฺคลสฺส   ปาสาทิกํ  โหติ  อภิกฺกนฺตํ  ปฏิกฺกนฺตํ  อาโลกิตํ
วิโลกิตํ    สมฺมิญฺชิตํ    ปสาริตํ    สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารณํ    โส    อิทํ
ทุกฺขนฺติ   ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ  ฯเปฯ  อยํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ
ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ   เอวํ   ปุคฺคโล   อุตฺตาโน  โหติ  คมฺภีโรภาโส
เสยฺยถาปิ   โส   อุทกรหโท   อุตฺตาโน   คมฺภีโรภาโส   ตถูปโม  อยํ
ปุคฺคโล ฯ
     {๑๒๐.๒}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   คมฺภีโร   โหติ   อุตฺตาโนภาโส
อิเธกจฺจสฺส    ปุคฺคลสฺส   น   ปาสาทิกํ   โหติ   อภิกฺกนฺตํ   ปฏิกฺกนฺตํ
อาโลกิตํ   วิโลกิตํ   สมฺมิญฺชิตํ  ปสาริตํ  สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารณํ  โส  อิทํ
ทุกฺขนฺติ   ยถาภูตํ   ปชานาติ   ฯเปฯ   อยํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ
ยถาภูตํ   ปชานาติ   เอวํ   ปุคฺคโล   คมฺภีโร   โหติ   อุตฺตาโนภาโส
เสยฺยถาปิ   โส   อุทกรหโท   คมฺภีโร   อุตฺตาโนภาโส   ตถูปโม  อยํ
ปุคฺคโล ฯ
     {๑๒๐.๓}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   อุตฺตาโน   โหติ   อุตฺตาโนภาโส
อิเธกจฺจสฺส  ปุคฺคลสฺส  น  ปาสาทิกํ  โหติ  อภิกฺกนฺตํ  ปฏิกฺกนฺตํ อาโลกิตํ
วิโลกิตํ    สมฺมิญฺชิตํ    ปสาริตํ    สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารณํ    โส    อิทํ
ทุกฺขนฺติ   ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ  ฯเปฯ  อยํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ
ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ   เอวํ   ปุคฺคโล  อุตฺตาโน  โหติ  อุตฺตาโนภาโส
เสยฺยถาปิ   โส   อุทกรหโท   อุตฺตาโน   อุตฺตาโนภาโส  ตถูปโม  อยํ
ปุคฺคโล ฯ
     {๑๒๐.๔}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  คมฺภีโร โหติ คมฺภีโรภาโส อิเธกจฺจสฺส
ปุคฺคลสฺส   ปาสาทิกํ   โหติ   อภิกฺกนฺตํ   ปฏิกฺกนฺตํ   อาโลกิตํ  วิโลกิตํ
สมฺมิญฺชิตํ    ปสาริตํ    สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารณํ    โส    อิทํ    ทุกฺขนฺติ
ยถาภูตํ   ปชานาติ   ฯเปฯ   อยํ   ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ  ยถาภูตํ
ปชานาติ   เอวํ   ปุคฺคโล   คมฺภีโร   โหติ   คมฺภีโรภาโส  เสยฺยถาปิ
โส   อุทกรหโท   คมฺภีโร   คมฺภีโรภาโส   ตถูปโม   อยํ  ปุคฺคโล  ฯ
อิเม จตฺตาโร อุทกรหทูปมา ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมึ ฯ
                      ตตฺถ กตเม จตฺตาโร พลิพทฺธูปมา ปุคฺคลา ฯ
     [๑๒๑]   จตฺตาโร   พลิพทฺธา   สกควจณฺโฑ   โน   ปรควจณฺโฑ
ปรควจณฺโฑ    โน    สกควจณฺโฑ    สกควจณฺโฑ    จ    ปรควจณฺโฑ
จ เนว สกควจณฺโฑ โน ปรควจณฺโฑ ฯ
     [๑๒๒]   เอวเมว   จตฺตาโรเม   พลิพทฺธูปมา   ปุคฺคลา   สนฺโต
สํวิชฺชมานา   โลกสฺมึ   ฯ   กตเม   จตฺตาโร   ฯ   สกควจณฺโฑ  โน
ปรควจณฺโฑ    ปรควจณฺโฑ    โน    สกควจณฺโฑ    สกควจณฺโฑ    จ
ปรควจณฺโฑ จ เนว สกควจณฺโฑ โน ปรควจณฺโฑ ฯ
     {๑๒๒.๑}   กถญฺจ    ปุคฺคโล    สกควจณฺโฑ    โหติ    โน
ปรควจณฺโฑ          อิเธกจฺโจ          ปุคฺคโล          สกปริสํ
อุพฺเพชิตา   โหติ   โน   ปรปริสํ   เอวํ   ปุคฺคโล  สกควจณฺโฑ  โหติ
โน    ปรควจณฺโฑ    เสยฺยถาปิ   โส   พลิพทฺโธ   สกควจณฺโฑ   โน
ปรควจณฺโฑ ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๒๒.๒}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  ปรควจณฺโฑ  โหติ  โน  สกควจณฺโฑ
อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  ปรปริสํ  อุพฺเพชิตา  โหติ  โน สกปริสํ เอวํ ปุคฺคโล
ปรควจณฺโฑ    โหติ   โน   สกควจณฺโฑ   เสยฺยถาปิ   โส   พลิพทฺโธ
ปรควจณฺโฑ โน สกควจณฺโฑ ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๒๒.๓}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  สกควจณฺโฑ  จ  โหติ  ปรควจณฺโฑ จ
อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   สกปริสญฺจ   อุพฺเพชิตา   โหติ  ปรปริสญฺจ  เอวํ
ปุคฺคโล  สกควจณฺโฑ  จ  โหติ  ปรควจณฺโฑ  จ  เสยฺยถาปิ โส พลิพทฺโธ
สกควจณฺโฑ จ ปรควจณฺโฑ จ ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๒๒.๔}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  เนว สกควจณฺโฑ โหติ โน ปรควจณฺโฑ
อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  เนว  สกปริสํ  อุพฺเพชิตา  โหติ  โน  ปรปริสํ เอวํ
ปุคฺคโล   เนว   สกควจณฺโฑ   โหติ  โน  ปรควจณฺโฑ  เสยฺยถาปิ  โส
พลิพทฺโธ  เนว  สกควจณฺโฑ  โน  ปรควจณฺโฑ  ตถูปโม  อยํ  ปุคฺคโล ฯ
อิเม จตฺตาโร พลิพทฺธูปมา ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมึ ฯ
                       ตตฺถ กตเม จตฺตาโร อาสิวิสูปมา ปุคฺคลา ฯ
     [๑๒๓]   จตฺตาโร    อาสิวิสา    อาคตวิโส    โน   โฆรวิโส
โฆรวิโส    โน   อาคตวิโส   อาคตวิโส   จ   โฆรวิโส   จ   เนว
อาคตวิโส โน โฆรวิโส ฯ
     [๑๒๔]   เอวเมว   จตฺตาโรเม   อาสิวิสูปมา   ปุคฺคลา   สนฺโต
สํวิชฺชมานา  โลกสฺมึ  ฯ  กตเม  จตฺตาโร  ฯ  อาคตวิโส  โน โฆรวิโส
โฆรวิโส  โน  อาคตวิโส  อาคตวิโส  จ  โฆรวิโส  จ  เนว อาคตวิโส
โน โฆรวิโส ฯ
     {๑๒๔.๑}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   อาคตวิโส   โหติ  โน  โฆรวิโส
อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   อภิณฺหํ   กุชฺฌติ  โส  จ  ขฺวสฺส  โกโธ  น  จิรํ
ทีฆรตฺตํ   อนุเสติ   เอวํ   ปุคฺคโล   อาคตวิโส   โหติ  โน  โฆรวิโส
เสยฺยถาปิ   โส   อาสิวิโส   อาคตวิโส   โน  โฆรวิโส  ตถูปโม  อยํ
ปุคฺคโล ฯ
     {๑๒๔.๒}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   โฆรวิโส   โหติ  โน  อาคตวิโส
อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  น  เหว  โข  อภิณฺหํ  กุชฺฌติ  โส  จ ขฺวสฺส โกโธ
จิรํ   ทีฆรตฺตํ  อนุเสติ  เอวํ  ปุคฺคโล  โฆรวิโส  โหติ  โน  อาคตวิโส
เสยฺยถาปิ   โส   อาสิวิโส   โฆรวิโส   โน  อาคตวิโส  ตถูปโม  อยํ
ปุคฺคโล ฯ
     {๑๒๔.๓}   กถญฺจ   ปุคฺคโล  อาคตวิโส  จ  โหติ  โฆรวิโส  จ
อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  อภิณฺหํ  กุชฺฌติ  โส  จ  ขฺวสฺส  โกโธ  จิรํ ทีฆรตฺตํ
อนุเสติ   เอวํ  ปุคฺคโล  อาคตวิโส  จ  โหติ  โฆรวิโส  จ  เสยฺยถาปิ
โส อาสิวิโส อาคตวิโส จ โฆรวิโส จ ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๒๔.๔}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  เนว  อาคตวิโส  โหติ  โน โฆรวิโส
อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  น  เหว  โข  อภิณฺหํ  กุชฺฌติ โส จ ขฺวสฺส โกโธ น
จิรํ   ทีฆรตฺตํ   อนุเสติ   เอวํ   ปุคฺคโล  เนว  อาคตวิโส  โหติ  โน
โฆรวิโส   เสยฺยถาปิ   โส  อาสิวิโส  เนว  อาคตวิโส  โน  โฆรวิโส
ตถูปโม   อยํ   ปุคฺคโล   ฯ   อิเม   จตฺตาโร   อาสิวิสูปมา  ปุคฺคลา
สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมึ ฯ
     [๑๒๕]   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อนนุวิจฺจ  อปริโยคาเหตฺวา  อวณฺณารหสฺส
วณฺณํ     ภาสิตา     โหติ     อิเธกจฺโจ    ปุคฺคโล    ทุปฺปฏิปนฺนานํ
มิจฺฉาปฏิปนฺนานํ   ติตฺถิยานํ   ติตฺถิยสาวกานํ   วณฺณํ   ภาสติ  สุปฏิปนฺนา
อิติปิ  สมฺมาปฏิปนฺนา  อิติปีติ  เอวํ  ปุคฺคโล  อนนุวิจฺจ  อปริโยคาเหตฺวา
อวณฺณารหสฺส วณฺณํ ภาสิตา โหติ ฯ
     {๑๒๕.๑}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อนนุวิจฺจ อปริโยคาเหตฺวา วณฺณารหสฺส
อวณฺณํ  ภาสิตา  โหติ  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  สุปฏิปนฺนานํ  สมฺมาปฏิปนฺนานํ
พุทฺธานํ  พุทฺธสาวกานํ  อวณฺณํ  ภาสติ  ทุปฺปฏิปนฺนา  อิติปิ  มิจฺฉาปฏิปนฺนา
อิติปีติ   เอวํ  ปุคฺคโล  อนนุวิจฺจ  อปริโยคาเหตฺวา  วณฺณารหสฺส  อวณฺณํ
ภาสิตา โหติ ฯ
     {๑๒๕.๒}   กถญฺจ    ปุคฺคโล    อนนุวิจฺจ    อปริโยคาเหตฺวา
อปฺปสาทนีเย   ฐาเน   ปสาทํ   อุปทํสิตา   โหติ   อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
ทุปฺปฏิปทาย    มิจฺฉาปฏิปทาย    ปสาทํ    ชเนติ    สุปฏิปทา    อิติปิ
สมฺมาปฏิปทา    อิติปีติ   เอวํ   ปุคฺคโล   อนนุวิจฺจ   อปริโยคาเหตฺวา
อปฺปสาทนีเย ฐาเน ปสาทํ อุปทํสิตา โหติ ฯ
     {๑๒๕.๓}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อนนุวิจฺจ  อปริโยคาเหตฺวา ปสาทนีเย
ฐาเน   อปฺปสาทํ   อุปทํสิตา   โหติ   อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล  สุปฏิปทาย
สมฺมาปฏิปทาย    อปฺปสาทํ   ชเนติ   ทุปฺปฏิปทา   อิติปิ   มิจฺฉาปฏิปทา
อิติปีติ   เอวํ   ปุคฺคโล  อนนุวิจฺจ  อปริโยคาเหตฺวา  ปสาทนีเย  ฐาเน
อปฺปสาทํ อุปทํสิตา โหติ ฯ
     [๑๒๖]   กถญฺจ   ปุคฺคโล  อนุวิจฺจ  ปริโยคาเหตฺวา  อวณฺณารหสฺส
อวณฺณํ  ภาสิตา  โหติ  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  ทุปฺปฏิปนฺนานํ มิจฺฉาปฏิปนฺนานํ
ติตฺถิยานํ      ติตฺถิยสาวกานํ      อวณฺณํ      ภาสติ     ทุปฺปฏิปนฺนา
อิติปิ   มิจฺฉาปฏิปนฺนา   อิติปีติ  เอวํ  ปุคฺคโล  อนุวิจฺจ  ปริโยคาเหตฺวา
อวณฺณารหสฺส อวณฺณํ ภาสิตา โหติ ฯ
     {๑๒๖.๑}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อนุวิจฺจ  ปริโยคาเหตฺวา  วณฺณารหสฺส
วณฺณํ   ภาสิตา  โหติ  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  สุปฏิปนฺนานํ  สมฺมาปฏิปนฺนานํ
พุทฺธานํ   พุทฺธสาวกานํ   วณฺณํ  ภาสติ  สุปฏิปนฺนา  อิติปิ  สมฺมาปฏิปนฺนา
อิติปีติ   เอวํ   ปุคฺคโล   อนุวิจฺจ   ปริโยคาเหตฺวา  วณฺณารหสฺส  วณฺณํ
ภาสิตา โหติ ฯ
     {๑๒๖.๒}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อนุวิจฺจ  ปริโยคาเหตฺวา อปฺปสาทนีเย
ฐาเน   อปฺปสาทํ   อุปทํสิตา   โหติ   อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  ทุปฺปฏิปทาย
มิจฺฉาปฏิปทาย    อปฺปสาทํ   ชเนติ   ทุปฺปฏิปทา   อิติปิ   มิจฺฉาปฏิปทา
อิติปีติ   เอวํ   ปุคฺคโล  อนุวิจฺจ  ปริโยคาเหตฺวา  อปฺปสาทนีเย  ฐาเน
อปฺปสาทํ อุปทํสิตา โหติ ฯ
     {๑๒๖.๓}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อนุวิจฺจ  ปริโยคาเหตฺวา  ปสาทนีเย
ฐาเน    ปสาทํ   อุปทํสิตา   โหติ   อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   สุปฏิปทาย
สมฺมาปฏิปทาย    ปสาทํ    ชเนติ    สุปฏิปทา    อิติปิ   สมฺมาปฏิปทา
อิติปีติ   เอวํ   ปุคฺคโล   อนุวิจฺจ   ปริโยคาเหตฺวา  ปสาทนีเย  ฐาเน
ปสาทํ อุปทํสิตา โหติ ฯ
     [๑๒๗]   กถญฺจ   ปุคฺคโล   อวณฺณารหสฺส   อวณฺณํ  ภาสิตา  โหติ
ภูตํ  ตจฺฉํ  กาเลน  โน  จ  โข  วณฺณารหสฺส  วณฺณํ  ภาสิตา  โหติ ภูตํ
ตจฺฉํ    กาเลน   อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   วณฺโณปิ   สํวิชฺชติ   อวณฺโณปิ
สํวิชฺชติ   โย   ตตฺถ   อวณฺโณ   ตํ   ภณติ   ภูตํ  ตจฺฉํ  กาเลน  โย
ตตฺถ   วณฺโณ   ตํ   น   ภณติ   ภูตํ   ตจฺฉํ   กาเลน  เอวํ  ปุคฺคโล
อวณฺณารหสฺส   อวณฺณํ   ภาสิตา   โหติ   ภูตํ   ตจฺฉํ  กาเลน  โน  จ
โข วณฺณารหสฺส วณฺณํ ภาสิตา โหติ ภูตํ ตจฺฉํ กาเลน ฯ
     {๑๒๗.๑}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   วณฺณารหสฺส  วณฺณํ  ภาสิตา  โหติ
ภูตํ   ตจฺฉํ  กาเลน  โน  จ  โข  อวณฺณารหสฺส  อวณฺณํ  ภาสิตา  โหติ
ภูตํ   ตจฺฉํ   กาเลน   อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  วณฺโณปิ  สํวิชฺชติ  อวณฺโณปิ
สํวิชฺชติ   โย   ตตฺถ   วณฺโณ   ตํ   ภณติ   ภูตํ   ตจฺฉํ  กาเลน  โย
ตตฺถ   อวณฺโณ   ตํ   น   ภณติ   ภูตํ   ตจฺฉํ  กาเลน  เอวํ  ปุคฺคโล
วณฺณารหสฺส   วณฺณํ   ภาสิตา   โหติ  ภูตํ  ตจฺฉํ  กาเลน  โน  จ  โข
อวณฺณารหสฺส อวณฺณํ ภาสิตา โหติ ภูตํ ตจฺฉํ กาเลน ฯ
     {๑๒๗.๒}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   อวณฺณารหสฺส  จ  อวณฺณํ  ภาสิตา
โหติ   ภูตํ   ตจฺฉํ  กาเลน  วณฺณารหสฺส  จ  วณฺณํ  ภาสิตา  โหติ  ภูตํ
ตจฺฉํ    กาเลน   อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   วณฺโณปิ   สํวิชฺชติ   อวณฺโณปิ
สํวชฺชติ   โย  ตตฺถ  อวณฺโณ  ตํ  ภณติ  ภูตํ  ตจฺฉํ  กาเลน  โย  ตตฺถ
วณฺโณ   ตมฺปิ   ภณติ   ภูตํ  ตจฺฉํ  กาเลน  ตตฺถ  กาลญฺญู  โหติ  ตสฺส
ปญฺหสฺส   เวยฺยากรณาย   เอวํ   ปุคฺคโล   อวณฺณารหสฺส    จ  อวณฺณํ
ภาสิตา   โหติ   ภูตํ   ตจฺฉํ   กาเลน  วณฺณารหสฺส  จ  วณฺณํ  ภาสิตา
โหติ ภูตํ ตจฺฉํ กาเลน ฯ
     {๑๒๗.๓}   กถญฺจ    ปุคฺคโล    เนว   อวณฺณารหสฺส   อวณฺณํ
ภาสิตา     โหติ     ภูตํ    ตจฺฉํ    กาเลน    โนปิ    วณฺณารหสฺส
วณฺณํ    ภาสิตา   โหติ   ภูตํ   ตจฺฉํ   กาเลน   อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล
วณฺโณปิ    สํวิชฺชติ    อวณฺโณปิ   สํวิชฺชติ   โย   ตตฺถ   อวณฺโณ   ตํ
น   ภณติ   ภูตํ   ตจฺฉํ   กาเลน  โยปิ  ตตฺถ  วณฺโณ  ตมฺปิ  น  ภณติ
ภูตํ   ตจฺฉํ   กาเลน   อุเปกฺขโก   วิหรติ   สโต   สมฺปชาโน   เอวํ
ปุคฺคโล  เนว  อวณฺณารหสฺส  อวณฺณํ  ภาสิตา  โหติ  ภูตํ  ตจฺฉํ  กาเลน
โนปิ วณฺณารหสฺส วณฺณํ ภาสิตา โหติ ภูตํ ตจฺฉํ กาเลน ฯ
     [๑๒๘]   กตโม   จ   ปุคฺคโล   อุฏฺฐานผลูปชีวี  โน  ปุญฺญผลูปชีวี
ยสฺส   ปุคฺคลสฺส   อุฏฺฐหโต   ฆฏโต   วายมโต   อาชีโว  อภินิพฺพตฺตติ
โน ปุญฺญโต อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล อุฏฺฐานผลูปชีวี โน ปุญฺญผลูปชีวี ฯ
     {๑๒๘.๑}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  ปุญฺญผลูปชีวี  โน  อุฏฺฐานผลูปชีวี
ปรนิมฺมิตวสวตฺติเทเว    อุปาทาย    ตตฺถุปริ    เทวา   ปุญฺญผลูปชีวีโน
น อุฏฺฐานผลูปชีวิโน ฯ
     {๑๒๘.๒}   กตโม   จ  ปุคฺคโล  อุฏฺฐานผลูปชีวี  จ  ปุญฺญผลูปชีวี
จ   ยสฺส   ปุคฺคลสฺส  อุฏฺฐหโต  ฆฏโต  วายมโต  อาชีโว  อภินิพฺพตฺตติ
ปุญฺญโต จ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล อุฏฺฐานผลูปชีวี จ ปุญฺญผลูปชีวี จ ฯ
     {๑๒๘.๓}   กตโม  จ  ปุคฺคโล เนว อุฏฺฐานผลูปชีวี โน ปุญฺญผลูปชีวี
เนรยิกา เนว อุฏฺฐานผลูปชีวิโน โน ปุญฺญผลูปชีวิโน ฯ
     [๑๒๙]   กถญฺจ   ปุคฺคโล   ตโม   โหติ  ตมปรายโน  อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล  นีเจ  กุเล  ปจฺจาชาโต  โหติ  จณฺฑาลกุเล วา เนสาทกุเล วา
เวณกุเล  วา  รถการกุเล  วา ปุกฺกุสกุเล วา ทลิทฺเท อปฺปนฺนปานโภชเน
กสิรวุตฺติเก    ยตฺถ    กสิเรน    ฆาสจฺฉาโท    ลพฺภติ    โส    จ
โหติ   ทุพฺพณฺโณ   ทุทฺทสิโก   โอโกฏิมโก   พหฺวาพาโธ   กาโณ   วา
กุณี   วา   ขญฺโช   วา   ปกฺขหโต   วา  น  ลาภี  อนฺนสฺส  ปานสฺส
วตฺถสฺส    ยานสฺส   มาลาคนฺธวิเลปนสฺส   เสยฺยาวสถปทีเปยฺยสฺส   โส
กาเยน   ทุจฺจริตํ  จรติ  วาจาย  ทุจฺจริตํ  จรติ  มนสา  ทุจฺจริตํ  จรติ
โส  กาเยน  ทุจฺจริตํ  จริตฺวา  วาจาย  ทุจฺจริตํ  จริตฺวา มนสา ทุจฺจริตํ
จริตฺวา   กายสฺส   เภทา   ปรมฺมรณา   อปายํ  ทุคฺคตึ  วินิปาตํ  นิรยํ
อุปปชฺชติ เอวํ ปุคฺคโล ตโม โหติ ตมปรายโน ฯ
     {๑๒๙.๑}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  ตโม  โหติ  โชติปรายโน  อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล  นีเจ  กุเล  ปจฺจาชาโต  โหติ  จณฺฑาลกุเล วา เนสาทกุเล วา
เวณกุเล  วา  รถการกุเล  วา ปุกฺกุสกุเล วา ทลิทฺเท อปฺปนฺนปานโภชเน
กสิรวุตฺติเก  ยตฺถ  กสิเรน  ฆาสจฺฉาโท  ลพฺภติ  โส  จ  โหติ ทุพฺพณฺโณ
ทุทฺทสิโก  โอโกฏิมโก  พหฺวาพาโธ กาโณ วา กุณี วา ขญฺโช วา ปกฺขหโต
วา   น  ลาภี  อนฺนสฺส  ปานสฺส  วตฺถสฺส  ยานสฺส  มาลาคนฺธวิเลปนสฺส
เสยฺยาวสถปทีเปยฺยสฺส   โส   กาเยน   สุจริตํ   จรติ  วาจาย  สุจริตํ
จรติ   มนสา   สุจริตํ   จรติ   โส  กาเยน  สุจริตํ  จริตฺวา  วาจาย
สุจริตํ   จริตฺวา   มนสา   สุจริตํ  จริตฺวา  กายสฺส  เภทา  ปรมฺมรณา
สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติ เอวํ ปุคฺคโล ตโม โหติ โชติปรายโน ฯ
     {๑๒๙.๒}   กถญฺจ ปุคฺคโล โชติ โหติ ตมปรายโน อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล
อุจฺเจ  กุเล ปจฺจาชาโต โหติ ขตฺติยมหาสาลกุเล วา พฺราหฺมณมหาสาลกุเล
วา     คหปติมหาสาลกุเล    วา    อฑฺเฒ    มหทฺธเน    มหาโภเค
ปหูตชาตรูปรชเต     ปหูตวิตฺตูปกรเณ     ปหูตธนธญฺเญ     โส     จ
โหติ    อภิรูโป    ทสฺสนีโย    ปาสาทิโก   ปรมาย   วณฺณโปกฺขรตาย
สมนฺนาคโต     ลาภี     อนฺนสฺส     ปานสฺส     วตฺถสฺส    ยานสฺส
มาลาคนฺธวิเลปนสฺส      เสยฺยาวสถปทีเปยฺยสฺส      โส      กาเยน
ทุจฺจริตํ    จรติ   วาจาย   ทุจฺจริตํ   จรติ   มนสา   ทุจฺจริตํ   จรติ
โส   กาเยน   ทุจฺจริตํ   จริตฺวา   วาจาย   ทุจฺจริตํ  จริตฺวา  มนสา
ทุจฺจริตํ    จริตฺวา    กายสฺส    เภทา   ปรมฺมรณา   อปายํ   ทุคฺคตึ
วินิปาตํ นิรยํ อุปปชฺชติ เอวํ ปุคฺคโล โชติ โหติ ตมปรายโน ฯ
     {๑๒๙.๓}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  โชติ  โหติ  โชติปรายโน  อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล   อุจฺเจ   กุเล   ปจฺจาชาโต   โหติ   ขตฺติยมหาสาลกุเล  วา
พฺราหฺมณมหาสาลกุเล     วา     คหปติมหาสาลกุเล     วา    อฑฺเฒ
มหทฺธเน       มหาโภเค      ปหูตชาตรูปรชเต      ปหูตวิตฺตูปกรเณ
ปหูตธนธญฺเญ    โส    จ    โหติ    อภิรูโป   ทสฺสนีโย   ปาสาทิโก
ปรมาย      วณฺณโปกฺขรตาย      สมนฺนาคโต      ลาภี     อนฺนสฺส
ปานสฺส         วตฺถสฺส         ยานสฺส         มาลคนฺธวิเลปนสฺส
เสยฺยาวสถปทีเปยฺยสฺส    โส    กาเยน    สุจริตํ    จรติ    วาจาย
สุจริตํ   จรติ   มนสา   สุจริตํ   จรติ   โส  กาเยน  สุจริตํ  จริตฺวา
วาจาย   สุจริตํ   จริตฺวา   มนสา   สุจริตํ   จริตฺวา  กายสฺส  เภทา
ปรมฺมรณา    สุคตึ   สคฺคํ   โลกํ   อุปปชฺชติ   เอวํ   ปุคฺคโล   โชติ
โหติ โชติปรายโน ฯ
     [๑๓๐]   กถญฺจ  ปุคฺคโล  โอณโตณโต  โหติ  ฯเปฯ  เอวํ  ปุคฺคโล
โอณโตณโต   โหติ   ฯ   กถญฺจ   ปุคฺคโล   โอณตุณฺณโต  โหติ  ฯเปฯ
เอวํ   ปุคฺคโล   โอณตุณฺณโต   โหติ  ฯ   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อุณฺณโตณโต
โหติ   ฯเปฯ   เอวํ  ปุคฺคโล  อุณฺณโตณโต  โหติ  ฯ   กถญฺจ  ปุคฺคโล
อุณฺณตุณฺณโต โหติ ฯเปฯ เอวํ ปุคฺคโล อุณฺณตุณฺณโต โหติ ฯ
                        ตตฺถ กตเม จตฺตาโร รุกฺขูปมา ปุคฺคลา ฯ
     [๑๓๑]   จตฺตาโร  รุกฺขา  เผคฺคุ สารปริวาโร สาโร เผคฺคุปริวาโร
เผคฺคุ เผคฺคุปริวาโร สาโร สารปริวาโร ฯ
     [๑๓๒]   เอวเมว  จตฺตาโรเม  รุกฺขูปมา ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา
โลกสฺมึ  ฯ  กตเม  จตฺตาโร ฯ เผคฺคุ สารปริวาโร สาโร เผคฺคุปริวาโร
เผคฺคุ เผคฺคุปริวาโร สาโร สารปริวาโร ฯ
     {๑๓๒.๑}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  เผคฺคุ  โหติ  สารปริวาโร อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล   ทุสฺสีโล   โหติ   ปาปธมฺโม  ปริสา  จ  ขฺวสฺส  โหติ  สีลวตี
กลฺยาณธมฺมา   เอวํ   ปุคฺคโล   เผคฺคุ  โหติ  สารปริวาโร  เสยฺยถาปิ
โส รุกฺโข เผคฺคุ สารปริวาโร ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๓๒.๒}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  สาโร  โหติ เผคฺคุปริวาโร อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล   สีลวา  โหติ  กลฺยาณธมฺโม  ปริสา  จ  ขฺวสฺส  โหติ  ทุสฺสีลา
ปาปธมฺมา  เอวํ  ปุคฺคโล  สาโร  โหติ  เผคฺคุปริวาโร  เสยฺยถาปิ  โส
รุกฺโข สาโร เผคฺคุปริวาโร ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๓๒.๓}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  เผคฺคุ  โหติ เผคฺคุปริวาโร อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล  ทุสฺสีโล  โหติ  ปาปธมฺโม  ปริสาปิสฺส  โหติ  ทุสฺสีลา ปาปธมฺมา
เอวํ   ปุคฺคโล   เผคฺคุ   โหติ  เผคฺคุปริวาโร  เสยฺยถาปิ  โส  รุกฺโข
เผคฺคุ เผคฺคุปริวาโร ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
     {๑๓๒.๔}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  สาโร  โหติ  สารปริวาโร อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล    สีลวา    โหติ   กลฺยาณธมฺโม   ปริสาปิสฺส   โหติ   สีลวตี
กลฺยาณธมฺมา   เอวํ   ปุคฺคโล   สาโร  โหติ  สารปริวาโร  เสยฺยถาปิ
โส  รุกฺโข  สาโร  สารปริวาโร  ตถูปโม  อยํ ปุคฺคโล ฯ อิเม จตฺตาโร
รุกฺขูปมา ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมึ ฯ
     [๑๓๓]   กตโม  จ  ปุคฺคโล  รูปปฺปมาโณ  รูปปฺปสนฺโน  อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล   อาโรหํ   วา   ปสฺสิตฺวา   ปริณาหํ   วา  ปสฺสิตฺวา  สณฺฐานํ
วา   ปสฺสิตฺวา  ปาริปูรึ  วา  ปสฺสิตฺวา  ตตฺถ  ปมาณํ  คเหตฺวา  ปสาทํ
ชเนติ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล รูปปฺปมาโณ รูปปฺปสนฺโน ฯ
     {๑๓๓.๑}   กตโม   จ   ปุคฺคโล   โฆสปฺปมาโณ   โฆสปฺปสนฺโน
อิเธกจฺโจ     ปุคฺคโล     ปรวณฺณนาย     ปรโถมนาย    ปรปสํสนาย
ปรวณฺณหาริกาย   ตตฺถ   ปมาณํ   คเหตฺวา  ปสาทํ  ชเนติ  อยํ  วุจฺจติ
ปุคฺคโล โฆสปฺปมาโณ โฆสปฺปสนฺโน ฯ
     {๑๓๓.๒}   กตโม    จ   ปุคฺคโล   ลูขปฺปมาโณ   ลูขปฺปสนฺโน
อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   จีวรลูขํ   วา  ปสฺสิตฺวา  ปตฺตลูขํ  วา  ปสฺสิตฺวา
เสนาสนลูขํ   วา   ปสฺสิตฺวา   วิวิธํ  วา  ทุกฺกรการิกํ  ปสฺสิตฺวา  ตตฺถ
ปมาณํ   คเหตฺวา   ปสาทํ   ชเนติ   อยํ  วุจฺจติ  ปุคฺคโล  ลูขปฺปมาโณ
ลูขปฺปสนฺโน ฯ
     {๑๓๓.๓}   กตโม   จ   ปุคฺคโล   ธมฺมปฺปมาโณ   ธมฺมปฺปสนฺโน
อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   สีลํ  วา  ปสฺสิตฺวา  สมาธึ  วา  ปสฺสิตฺวา  ปญฺญํ
วา   ปสฺสิตฺวา   ตตฺถ   ปมาณํ   คเหตฺวา  ปสาทํ  ชเนติ  อยํ  วุจฺจติ
ปุคฺคโล ธมฺมปฺปมาโณ ธมฺมปฺปสนฺโน ฯ
     [๑๓๔]   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อตฺตหิตาย  ปฏิปนฺโน  โหติ  โน ปรหิตาย
อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล  อตฺตนา  สีลสมฺปนฺโน  โหติ  โน  ปรํ  สีลสมฺปทาย
สมาทเปติ   อตฺตนา   สมาธิสมฺปนฺโน   โหติ   โน  ปรํ  สมาธิสมฺปทาย
สมาทเปติ   อตฺตนา   ปญฺญาสมฺปนฺโน   โหติ   โน  ปรํ  ปญฺญาสมฺปทาย
สมาทเปติ   อตฺตนา   วิมุตฺติสมฺปนฺโน   โหติ   โน  ปรํ  วิมุตฺติสมฺปทาย
สมาทเปติ    อตฺตนา    วิมุตฺติญาณทสฺสนสมฺปนฺโน    โหติ    โน   ปรํ
วิมุตฺติญาณทสฺสนสมฺปทาย    สมาทเปติ    เอวํ    ปุคฺคโล    อตฺตหิตาย
ปฏิปนฺโน โหติ โน ปรหิตาย ฯ
     {๑๓๔.๑}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   ปรหิตาย   ปฏิปนฺโน   โหติ  โน
อตฺตหิตาย     อิเธกจฺโจ     ปุคฺคโล    อตฺตนา    น    สีลสมฺปนฺโน
โหติ    ปรํ   สีลสมฺปทาย   สมาทเปติ   อตฺตนา   น   สมาธิสมฺปนฺโน
โหติ   ปรํ   สมาธิสมฺปทาย   สมาทเปติ   อตฺตนา   น  ปญฺญาสมฺปนฺโน
โหติ   ปรํ   ปญฺญาสมฺปทาย   สมาทเปติ   อตฺตนา   น  วิมุตฺติสมฺปนฺโน
โหติ  ปรํ  วิมุตฺติสมฺปทาย  สมาทเปติ  อตฺตนา น วิมุตฺติญาณทสฺสนสมฺปนฺโน
โหติ    ปรํ    วิมุตฺติญาณทสฺสนสมฺปทาย    สมาทเปติ   เอวํ   ปุคฺคโล
ปรหิตาย ปฏิปนฺโน โหติ โน อตฺตหิตาย ฯ
     {๑๓๔.๒}   กถญฺจ    ปุคฺคโล    อตฺตหิตาย   เจว   ปฏิปนฺโน
โหติ   ปรหิตาย   จ   อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล  อตฺตนา  จ  สีลสมฺปนฺโน
โหติ   ปรญฺจ   สีลสมฺปทาย   สมาทเปติ   อตฺตนา   จ  สมาธิสมฺปนฺโน
โหติ      ปรญฺจ     สมาธิสมฺปทาย     สมาทเปติ     อตฺตนา    จ
ปญฺญาสมฺปนฺโน          โหติ         ปรญฺจ         ปญฺญาสมฺปทาย
สมาทเปติ     อตฺตนา     จ     วิมุตฺติสมฺปนฺโน     โหติ     ปรญฺจ
วิมุตฺติสมฺปทาย    สมาทเปติ    อตฺตนา    จ   วิมุตฺติญาณทสฺสนสมฺปนฺโน
โหติ    ปรญฺจ   วิมุตฺติญาณทสฺสนสมฺปทาย   สมาทเปติ   เอวํ   ปุคฺคโล
อตฺตหิตาย เจว ปฏิปนฺโน โหติ ปรหิตาย จ ฯ
     {๑๓๔.๓}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  เนว  อตฺตหิตาย  ปฏิปนฺโน  โหติ โน
ปรหิตาย  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  อตฺตนา  น  สีลสมฺปนฺโน  โหติ  โน  ปรํ
สีลสมฺปทาย   สมาทเปติ   อตฺตนา   น  สมาธิสมฺปนฺโน  โหติ  โน  ปรํ
สมาธิสมฺปทาย   สมาทเปติ   อตฺตนา   น   ปญฺญาสมฺปนฺโน   โหติ  โน
ปรํ   ปญฺญาสมฺปทาย   สมาทเปติ   อตฺตนา   น   วิมุตฺติสมฺปนฺโน  โหติ
โน   ปรํ   วิมุตฺติสมฺปทาย   สมาทเปติ   อตฺตนา  น  วิมุตฺติญาณทสฺสน-
สมฺปนฺโน    โหติ    โน   ปรํ   วิมุตฺติญาณทสฺสนสมฺปทาย   สมาทเปติ
เอวํ ปุคฺคโล เนว อตฺตหิตาย ปฏิปนฺโน โหติ โน ปรหิตาย ฯ
     [๑๓๕]   กถญฺจ  ปุคฺคโล อตฺตนฺตโป โหติ อตฺตปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต
อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   อเจลโก   โหติ  มุตฺตาจาโร  หตฺถาวเลขโน  น
เอหิภทนฺติโก   น   ติฏฺฐภทนฺติโก  นาภิหฏํ  น  อุทิสฺส  กตํ  น  นิมนฺตนํ
สาทิยติ   โส   น   กุมฺภีมุขา  ปฏิคฺคณฺหาติ  น  กโลปิมุขา  ปฏิคฺคณฺหาติ
น   เอฬกมนฺตรํ  น  ทณฺฑมนฺตรํ  น  มูสลมนฺตรํ  น  ทฺวินฺนํ  ภุญฺชมานานํ
น  คพฺภินิยา  น  ปายมานาย  น  ปุริสนฺตรคตาย  น  สงฺกิตฺตีสุ  น ยตฺถ
สา   อุปฏฺฐิโต   โหติ   น   ยตฺถ   มกฺขิกา  สณฺฑสณฺฑจารินี  น  มจฺฉํ
น   มํสํ   น   สุรํ   น  เมรยํ  น  ถุโสทกํ  ปิวติ  โส  เอกาคาริโก
วา   โหติ   เอกาโลปิโก  ทฺวาคาริโก  วา  โหติ  ทฺวาโลปิโก  ฯเปฯ
สตฺตาคาริโก   วา   โหติ   สตฺตาโลปิโก  เอกิสฺสาปิ  ทตฺติยา  ยาเปติ
ทฺวีหิปิ   ทตฺตีหิ   ยาเปติ  ฯเปฯ  สตฺติหิปิ  ทตฺตีหิ  ยาเปติ  เอกาหิกมฺปิ
อาหารํ     อาหาเรติ    ทฺวีหิกมฺปิ    อาหารํ    อาหาเรติ    ฯเปฯ
สตฺตาหิกมฺปิ    อาหารํ    อาหาเรติ    อิติ    เอวรูปํ   อฑฺฒมาสิกมฺปิ
ปริยายภตฺตโภชนานุโยคมนุยุตฺโต วิหรติ
     {๑๓๕.๑}   โส  สากภกฺโข  วา  โหติ  สามากภกฺโข  วา  โหติ
นีวารภกฺโข   วา   โหติ  ททฺทุลภกฺโข  วา  โหติ  หฏภกฺโข  วา  โหติ
กณภกฺโข   วา   โหติ   อาจามภกฺโข   วา   โหติ  ปิญฺญากภกฺโข  วา
โหติ   ติณภกฺโข   วา   โหติ  โคมยภกฺโข  วา  โหติ  วนมูลผลาหาโร
ยาเปติ     ปวตฺตผลโภชี    โส    สาณานิปิ    ธาเรติ    มสาณานิปิ
ธาเรติ    ฉวทุสฺสานิปิ    ธาเรติ    ปํสุกูลานิปิ    ธาเรติ   ติรีฏานิปิ
ธาเรติ   อชินมฺปิ   ธาเรติ   อชินกฺขิปมฺปิ   ธาเรติ  กุสจิรมฺปิ  ธาเรติ
วากจีรมฺปิ    ธาเรติ    ผลกจีรมฺปิ   ธาเรติ   เกสกมฺพลมฺปิ   ธาเรติ
วาลกมฺพลมฺปิ    ธาเรติ    อุลุกปกฺขมฺปิ    ธาเรติ    เกสมสฺสุโลจโกปิ
โหติ       เกสมสฺสุโลจนานุโยคมนุยุตฺโต       อุพฺภฏฺฐโกปิ      โหติ
อาสนปฏิกฺขิตฺโต      อุกฺกุฏิโกปิ      โหติ      อุกฺกุฏิกปฺปธานมนุยุตฺโต
กณฺฏกาปสฺสยิโกปิ      โหติ     กณฺฏกาปสฺสเย     เสยฺยํ     กปฺเปติ
สายํตติยกมฺปิ       อุทโกโรหนานุโยคมนุยุตฺโต       วิหรติ       อิติ
เอวรูปํ     อเนกวิหิตํ     กายสฺส     อาตาปนปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต
วิหรติ เอวํ ปุคฺคโล อตฺตนฺตโป โหติ อตฺตปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต ฯ
     {๑๓๕.๒}   กถญฺจ ปุคฺคโล ปรนฺตโป โหติ ปรปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต
อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  โอรพฺภิโก  โหติ  สูกริโก  มาควิโก สากุณิโก ลุทฺโท
มจฺฉฆาตโก   โจโร   โจรฆาตโก  โคฆาตโก  พนฺธนาคาริโก  เย  วา
ปนญฺเญปิ    เกจิ    กุรูรกมฺมนฺตา   เอวํ   ปุคฺคโล   ปรนฺตโป   โหติ
ปรปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต    ฯ    กถญฺจ    ปุคฺคโล   อตฺตนฺตโป   จ
โหติ         อตฺตปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต        ปรนฺตโป        จ
ปรปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต   อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   ราชา   วา   โหติ
ขตฺติโย   มุทฺธาภิสิตฺโต   พฺราหฺมโณ   วา   มหาสาโล  โส  ปุรตฺถิเมน
นครสฺส    นวํ    สนฺถาคารํ   การาเปตฺวา   เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา
ขุราชินํ   นิวาเสตฺวา   สปฺปิเตเลน   กายํ   อพฺภญฺชิตฺวา   มิควิสาเณน
ปิฏฺฐึ   กณฺฑุวมาโน  สนฺถาคารํ  ปวิสติ  สทฺธึ  มเหสิยา  พฺราหฺมเณน  จ
ปุโรหิเตน   โส   ตตฺถ   อนนฺตรหิตาย   ภูมิยา   หริตุปลิตฺตาย  เสยฺยํ
กปฺเปติ   เอติสฺสา  คาวิยา  สรูปวจฺฉาย  ยํ  เอกสฺมึ  ถเน  ขีรํ  โหติ
เตน  ราชา  ยาเปติ  ยํ  ทุติยสฺมึ  ถเน  ขีรํ  โหติ เตน มเหสี ยาเปติ
ยํ   ตติยสฺมึ  ถเน  ขีรํ  โหติ  เตน  พฺราหฺมโณ  ปุโรหิโต  ยาเปติ  ยํ
จตุตฺถสฺมึ  ถเน  ขีรํ  โหติ  เตน  อคฺคึ  ชุหติ อวเสเสน วจฺฉโก ยาเปติ
โส  เอวมาห  เอตฺตกา  อุสภา  หญฺญนฺตุ  ยญฺญตฺถาย  เอตฺตกา วจฺฉตรา
หญฺญนฺตุ    ยญฺญตฺถาย    เอตฺตกา    วจฺฉตริโย   หญฺญนฺตุ   ยญฺญตฺถาย
เอตฺตกา   อชา   หญฺญนฺตุ   ยญฺญตฺถาย   เอตฺตกา   อุรพฺภา   หญฺญนฺตุ
ยญฺญตฺถาย    เอตฺตกา    อสฺสา    หญฺญนฺตุ    ยญฺญตฺถาย    เอตฺตกา
รุกฺขา  ฉิชฺชนฺตุ  ยูปตฺถาย  เอตฺตกา  ทพฺพา  ลุยนฺตุ  ปริหึสตฺถายาติ  ๑-
เยปิสฺส  เต  โหนฺติ  ทาสาติ  วา  เปสฺสาติ  วา  กมฺมกราติ  วา เตปิ
ทณฺฑตชฺชิตา    ภยตชฺชิตา   อสฺสุมุขา   รุทมานา   ปริกมฺมานิ   กโรนฺติ
เอวํ    ปุคฺคโล   อตฺตนฺตโป   จ   โหติ   อตฺตปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต
ปรนฺตโป จ ปรปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต ฯ
     {๑๓๕.๓}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   เนว   อตฺตนฺตโป   จ  โหติ  น
อตฺตปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต       น       ปรนฺตโป      จ      น
ปรปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต     ฯ     โส    อนตฺตนฺตโป    อปรนฺตโป
ทิฏฺเฐว     ธมฺเม     นิจฺฉาโต    นิพฺพุโต    สีตีภูโต    สุขปฏิสํเวที
พฺรหฺมภูเตน อตฺตนา วิหรติ ฯ
     {๑๓๕.๔}   อิธ  ตถาคโต  โลเก  อุปฺปชฺชติ  อรหํ  สมฺมาสมฺพุทฺโธ
วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน     สุคโต    โลกวิทู    อนุตฺตโร    ปุริสทมฺมสารถิ
สตฺถา   เทวมนุสฺสานํ  พุทฺโธ  ภควา  โส  อิมํ  โลกํ  สเทวกํ  สมารกํ
สพฺรหฺมกํ     สสฺสมณพฺราหฺมณึ    ปชํ    สเทวมนุสฺสํ    สยํ    อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา   ปเวเทติ   โส   ธมฺมํ  เทเสติ  อาทิกลฺยาณํ  มชฺเฌกลฺยาณํ
ปริโยสานกลฺยาณํ     สาตฺถํ     สพฺยญฺชนํ     เกวลปริปุณฺณํ    ปริสุทฺธํ
พฺรหฺมจริยํ  ปกาเสติ  ฯ  ตํ  ธมฺมํ  สุณาติ  คหปติ  วา  คหปติปุตฺโต วา
อญฺญตรสฺมึ  วา  กุเล  ปจฺจาชาโต  ฯ  โส  ตํ  ธมฺมํ  สุตฺวา  ตถาคเต
สทฺธํ      ปฏิลภติ      ฯ      โส      เตน      สทฺธาปฏิลาเภน
@เชิงอรรถ:  ปริสนฺถายาติปิ ปาโฐ ฯ
ลาเภน    สมนฺนาคโต    อิติ    ปฏิสญฺจิกฺขติ    สมฺพาโธ   ฆราวาโส
รชาปโถ   อพฺโภกาโส   ปพฺพชฺชา   น  ยิทํ  สุกรํ  อคารํ  อชฺฌาวสตา
เอกนฺตปริปุณฺณํ       เอกนฺตปริสุทฺธํ       สงฺขลิกฺขิตํ       พฺรหฺมจริยํ
จริตุํ    ยนฺนูนาหํ    เกสมสฺสุํ    โอหาเรตฺวา    กาสายานิ   วตฺถานิ
อจฺฉาเทตฺวา   อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพเชยฺยนฺติ   ฯ  โส  อปเรน
สมเยน   อปฺปํ   วา   โภคกฺขนฺธํ   ปหาย   มหนฺตํ   วา   โภคกฺขนฺธํ
ปหาย   อปฺปํ   วา   ญาติปริวฏฺฏํ   ปหาย   มหนฺตํ   วา  ญาติปริวฏฺฏํ
ปหาย   เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา   กาสายานิ   วตฺถานิ   อจฺฉาเทตฺวา
อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชติ ฯ
     {๑๓๕.๕}   โส  เอวํ ปพฺพชิโต สมาโน ภิกฺขูนํ สิกฺขาสาชีวสมาปนฺโน
ปาณาติปาตํ    ปหาย    ปาณาติปาตา    ปฏิวิรโต   โหติ   นิหิตทณฺโฑ
นิหิตสตฺโถ ลชฺชี ทยาปนฺโน สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี วิหรติ
     {๑๓๕.๖}   อทินฺนาทานํ   ปหาย   อทินฺนาทานา  ปฏิวิรโต  โหติ
ทินฺนาทายี ทินฺนปาฏิกงฺขี อเถเนน สุจิภูเตน อตฺตนา วิหรติ
     {๑๓๕.๗}   อพฺรหฺมจริยํ  ปหาย พฺรหฺมจารี โหติ อาราจารี ปฏิวิรโต
เมถุนา คามธมฺมา
     {๑๓๕.๘}   มุสาวาทํ  ปหาย  มุสาวาทา  ปฏิวิรโต  โหติ สจฺจวาที
สจฺจสนฺโธ เถโต ปจฺจยิโก อวิสํวาทโก โลกสฺส
     {๑๓๕.๙}   ปิสุณํ  วาจํ  ปหาย ปิสุณาย วาจาย ปฏิวิรโต โหติ อิโต
สุตฺวา  น  อมุตฺร  อกฺขาตา  อิเมสํ  เภทาย  อมุตฺร วา สุตฺวา น อิเมสํ
อกฺขาตา   อมูสํ  เภทาย  อิติ  ภินฺนานํ  วา  สนฺธาตา  สมาหิตานํ  วา
อนุปฺปทาตา สมคฺคาราโม สมคฺครโต
สมคฺคนนฺที สมคฺคกรณึ วาจํ ภาสิตา โหติ
     {๑๓๕.๑๐}   ผรุสํ  วาจํ  ปหาย ผรุสาย วาจาย ปฏิวิรโต โหติ ยา
สา   วาจา  เนลา  กณฺณสุขา  เปมนียา  หทยงฺคมา  โปรี  พหุชนกนฺตา
พหุชนมนาปา ตถารูปึ วาจํ ภาสิตา โหติ
     {๑๓๕.๑๑}   สมฺผปฺปลาปํ   ปหาย  สมฺผปฺปลาปา  ปฏิวิรโต  โหติ
กาลวาที  ภูตวาที  อตฺถวาที  ธมฺมวาที  วินยวาที  นิธานวตึ วาจํ ภาสิตา
กาเลน สาปเทสํ ปริยนฺตวตึ อตฺถสญฺหิตํ ฯ
     {๑๓๕.๑๒}   โส    พีชคามภูตคามสมารมฺภา   ปฏิวิรโต   โหติ
เอกภตฺติโก  โหติ  รตฺตูปรโต วิรโต วิกาลโภชนา นจฺจคีตวาทิตวิสูกทสฺสนา
ปฏิวิรโต    โหติ    มาลาคนฺธวิเลปนธารณมณฺฑนวิภูสนฏฺฐานา   ปฏิวิรโต
โหติ    อุจฺจาสยนมหาสยนา    ปฏิวิรโต   โหติ   ชาตรูปรชตปฏิคฺคหณา
ปฏิวิรโต โหติ
     {๑๓๕.๑๓}   อามกธญฺญปฏิคฺคหณา      ปฏิวิรโต      โหติ
อามกมํสปฏิคฺคหณา    ปฏิวิรโต   โหติ   อิตฺถีกุมารีปฏิคฺคหณา   ปฏิวิรโต
โหติ     ทาสีทาสปฏิคฺคหณา     ปฏิวิรโต    โหติ    อเชฬกปฏิคฺคหณา
ปฏิวิรโต      โหติ      กุกฺกุฏสูกรปฏิคฺคหณา      ปฏิวิรโต     โหติ
หตฺถิควสฺสวฬวปฏิคฺคหณา     ปฏิวิรโต     โหติ     เขตฺตวตฺถุปฏิคฺคหณา
ปฏิวิรโต   โหติ   ทูเตยฺยปหีนคมนานุโยคา   ปฏิวิรโต  โหติ  กยวิกฺกยา
ปฏิวิรโต      โหติ      ตุลากูฏกํสกูฏมานกูฏา     ปฏิวิรโต     โหติ
อุกฺโกฏนวญฺจนนิกติสาวิโยคา   ปฏิวิรโต   โหติ   เฉทนวธพนฺธวิปราโมส-
อาโลปสหสาการา ปฏิวิรโต โหติ ฯ
     {๑๓๕.๑๔}   โส   สนฺตุฏฺโฐ   โหติ   กายปริหาริเกน   จีวเรน
กุจฺฉิปริหาริเกน           ปิณฺฑปาเตน          โส          เยน
เยเนว    ปกฺกมติ   สมาทาเยว   ปกฺกมติ   เสยฺยถาปิ   นาม   ปกฺขี
สกุโณ   เยน   เยเนว   เฑติ   สปตฺตภาโรว   เฑติ  เอวเมว  ภิกฺขุ
สนฺตุฏฺโฐ   โหติ  กายปริหาริเกน  จีวเรน  กุจฺฉิปริหาริเกน  ปิณฺฑปาเตน
โส   เยน   เยเนว   ปกฺกมติ   สมาทาเยว  ปกฺกมติ  ฯ  โส  อิมินา
อริเยน สีลกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต อชฺฌตฺตํ อนวชฺชสุขํ ปฏิสํเวเทติ ฯ
     {๑๓๕.๑๕}   โส   จกฺขุนา   รูปํ  ทิสฺวา  น  นิมิตฺตคฺคาหี  โหติ
นานุพฺยญฺชนคฺคาหี    ยตฺวาธิกรณเมนํ    จกฺขุนฺทฺริยํ    อสํวุตํ    วิหรนฺตํ
อภิชฺฌาโทมนสฺสา    ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา   อนฺวาสฺสเวยฺยุํ   ตสฺส
สํวราย   ปฏิปชฺชติ   รกฺขติ   จกฺขุนฺทฺริยํ   จกฺขุนฺทฺริเย  สํวรํ  อาปชฺชติ
โสเตน  สทฺทํ  สุตฺวา  ฯเปฯ  ฆาเนน  คนฺธํ  ฆายิตฺวา  ฯเปฯ  ชิวฺหาย
รสํ  สายิตฺวา  ฯเปฯ  กาเยน  โผฏฺฐพฺพํ  ผุสิตฺวา  ฯเปฯ  มนสา  ธมฺมํ
วิญฺญาย   น   นิมิตฺตคฺคาหี   โหติ   นานุพฺยญฺชนคฺคาหี   ยตฺวาธิกรณเมนํ
มนินฺทฺริยํ   อสํวุตํ   วิหรนฺตํ  อภิชฺฌาโทมนสฺสา  ปาปกา  อกุสลา  ธมฺมา
อนฺวาสฺสเวยฺยุํ   ตสฺส   สํวราย  ปฏิปชฺชติ  รกฺขติ  มนินฺทฺริยํ  มนินฺทฺริเย
สํวรํ   อาปชฺชติ   ฯ  โส  อิมินา  อริเยน  อินฺทฺริยสํวเรน  สมนฺนาคโต
อชฺฌตฺตํ อพฺยาเสกสุขํ ปฏิสํเวเทติ ฯ
     {๑๓๕.๑๖}   โส    อภิกฺกนฺเต    ปฏิกฺกนฺเต    สมฺปชานการี
โหติ    อาโลกิเต    วิโลกิเต    สมฺปชานการี    โหติ    สมฺมิญฺชิเต
ปสาริเต       สมฺปชานการี       โหติ       สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารเณ
สมฺปชานการี   โหติ   อสิเต   ปีเต   ขายิเต   สายิเต  สมฺปชานการี
โหติ   อุจฺจารปสฺสาวกมฺเม   สมฺปชานการี   โหติ  คเต  ฐิเต  นิสินฺเน
สุตฺเต ชาคริเต ภาสิเต ตุณฺหีภาเว สมฺปชานการี โหติ ฯ
     {๑๓๕.๑๗}   โส   อิมินา  จ  อริเยน  สีลกฺขนฺเธน  สมนฺนาคโต
อิมินา   จ   อริเยน   อินฺทฺริยสํวเรน  สมนฺนาคโต  อิมินา  จ  อริเยน
สติสมฺปชญฺเญน    สมนฺนาคโต    อิมาย    จ    อริยาย    สนฺตุฏฺฐิยา
สมนฺนาคโต    วิวิตฺตํ    เสนาสนํ    ภชติ   อรญฺญํ   รุกฺขมูลํ   ปพฺพตํ
กนฺทรํ    คิริคุหํ    สุสานํ    วนปตฺถํ    อพฺโภกาสํ    ปลาลปุญฺชํ   ฯ
โส    ปจฺฉาภตฺตํ    ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต   นิสีทติ   ปลฺลงฺกํ   อาภุชิตฺวา
อุชุํ   กายํ  ปณิธาย  ปริมุขํ  สตึ  อุปฏฺฐเปตฺวา  ฯ  โส  อภิชฺฌํ  โลเก
ปหาย   วิคตาภิชฺเฌน   เจตสา   วิหรติ   อภิชฺฌาย   จิตฺตํ  ปริโสเธติ
พฺยาปาทปโทสํ   ปหาย   อพฺยาปนฺนจิตฺโต   วิหรติ  สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี
พฺยาปาทปโทสา    จิตฺตํ   ปริโสเธติ   ถีนมิทฺธํ   ปหาย   วิคตถีนมิทฺโธ
วิหรติ   อาโลกสญฺญี   สโต   สมฺปชาโน   ถีนมิทฺธา   จิตฺตํ  ปริโสเธติ
อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจํ    ปหาย    อนุทฺธโต   วิหรติ   อชฺฌตฺตํ   วูปสนฺตจิตฺโต
อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจา    จิตฺตํ   ปริโสเธติ   วิจิกิจฺฉํ   ปหาย   ติณฺณวิจิกิจฺโฉ
วิหรติ อกถงฺกถี กุสเลสุ ธมฺเมสุ วิจิกิจฺฉาย จิตฺตํ ปริโสเธติ ฯ
     {๑๓๕.๑๘}   โส  อิเม  ปญฺจ  นีวรเณ  ปหาย เจตโส อุปกฺกิเลเส
ปญฺญาย   ทุพฺพลีกรเณ   วิวิจฺเจว   กาเมหิ   วิวิจฺจ  อกุสเลหิ  ธมฺเมหิ
สวิตกฺกํ   สวิจารํ   วิเวกชํ   ปีติสุขํ   ปฐมํ   ฌานํ  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ
วิตกฺกวิจารานํ   วูปสมา   อชฺฌตฺตํ   สมฺปสาทนํ   เจตโส   เอโกทิภาวํ
อวิตกฺกํ  อวิจารํ  สมาธิชํ  ปีติสุขํ  ทุติยํ  ฌานํ  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ ปีติยา
จ  วิราคา  อุเปกฺขโก  จ  วิหรติ  สโต  จ  สมฺปชาโน  สุขญฺจ กาเยน
ปฏิสํเวเทติ   ยนฺตํ   อริยา   อาจิกฺขนฺติ  อุเปกฺขโก  สติมา  สุขวิหารีติ
ตติยํ  ฌานํ  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  สุขสฺส  จ  ปหานา  ทุกฺขสฺส  จ ปหานา
ปุพฺเพว        โสมนสฺสโทมนสฺสานํ       อตฺถงฺคมา       อทุกฺขมสุขํ
อุเปกฺขาสติปาริสุทฺธึ จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ฯ
     {๑๓๕.๑๙}   โส  เอวํ  สมาหิเต  จิตฺเต  ปริสุทฺเธ  ปริโยทาเต
อนงฺคเณ   วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนีเย   ฐิเต  อาเนญฺชปฺปตฺเต
ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาณาย   จิตฺตํ   อภินินฺนาเมติ   ฯ   โส   อเนกวิหิตํ
ปุพฺเพนิวาสํ  อนุสฺสรติ  ฯ  เสยฺยถีทํ  ฯ  เอกมฺปิ  ชาตึ  เทฺวปิ  ชาติโย
ติสฺโสปิ   ชาติโย   จตสฺโสปิ   ชาติโย  ปญฺจปิ  ชาติโย  ทสปิ  ชาติโย
วีสมฺปิ   ชาติโย   ตึสมฺปิ   ชาติโย   จตฺตาลีสมฺปิ   ชาติโย  ปญฺญาสมฺปิ
ชาติโย     ชาติสตมฺปิ    ชาติสหสฺสมฺปิ    ชาติสตสหสฺสมฺปิ    อเนเกปิ
สํวฏฺฏกปฺเป    อเนเกปิ    วิวฏฺฏกปฺเป    อเนเกปิ   สํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺเป
อมุตฺราสึ     เอวํนาโม     เอวํโคตฺโต    เอวํวณฺโณ    เอวมาหาโร
เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที    เอวมายุปริยนฺโต    โส   ตโต   จุโต   อมุตฺร
อุทปาทึ   ตตฺราปาสึ   เอวํนาโม  เอวํโคตฺโต  เอวํวณฺโณ  เอวมาหาโร
เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที  เอวมายุปริยนฺโต  โส  ตโต  จุโต  อิธูปปนฺโนติ  ฯ
อิติ สาการํ สอุทฺเทสํ อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ ฯ
     {๑๓๕.๒๐}   โส  เอวํ  สมาหิเต  จิตฺเต  ปริสุทฺเธ  ปริโยทาเต
อนงฺคเณ   วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนีเย   ฐิเต  อาเนญฺชปฺปตฺเต
สตฺตานํ     จุตูปปาตญาณาย     จิตฺตํ     อภินินฺนาเมติ     ฯ    โส
ทิพฺเพน    จกฺขุนา    วิสุทฺเธน    อติกฺกนฺตมานุสเกน   สตฺเต   ปสฺสติ
จวมาเน   อุปปชฺชมาเน   หีเน   ปณีเต   สุวณฺเณ   ทุพฺพณฺเณ   สุคเต
ทุคฺคเต   ยถากมฺมูปเค   สุตฺเต   ปชานาติ  อิเม  วต  โภนฺโต  สตฺตา
กายทุจฺจริเตน       สมนฺนาคตา       วจีทุจฺจริเตน      สมนฺนาคตา
มโนทุจฺจริเตน    สมนฺนาคตา    อริยานํ    อุปวาทกา    มิจฺฉาทิฏฺฐิกา
มิจฺฉาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา    เต   กายสฺส   เภทา   ปรมฺมรณา   อปายํ
ทุคฺคตึ   วินิปาตํ   นิรยํ   อุปปนฺนา   อิเม   วาปน   โภนฺโต   สตฺตา
กายสุจริเตน    สมนฺนาคตา   วจีสุจริเตน   สมนฺนาคตา   มโนสุจริเตน
สมนฺนาคตา         อริยานํ        อนุปวาทกา        สมฺมาทิฏฺฐิกา
สมฺมาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา     เต     กายสฺส     เภทา     ปรมฺมรณา
สุคตึ  สคฺคํ  โลกํ  อุปปนฺนาติ  ฯ  โส  อิติ  ทิพฺเพน  จกฺขุนา  วิสุทฺเธน
อติกฺกนฺตมานุสเกน    สตฺเต   ปสฺสติ   จวมาเน   อุปปชฺชมาเน   หีเน
ปณีเต     สุวณฺเณ     ทุพฺพณฺเณ    สุคเต    ทุคฺคเต    ยถากมฺมูปเค
สตฺเต ปชานาติ ฯ
     {๑๓๕.๒๑}   โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ
วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนีเย   ฐิเต   อาเนญฺชปฺปตฺเต  อาสวานํ
ขยญาณาย  จิตฺตํ  อภินินฺนาเมติ  ฯ  โส  อิทํ  ทุกฺขนฺติ  ยถาภูตํ ปชานาติ
อยํ   ทุกฺขสมุทโยติ   ยถาภูตํ   ปชานาติ   อยํ   ทุกฺขนิโรโธติ  ยถาภูตํ
ปชานาติ   อยํ   ทุกฺขนิโรธคามินี   ปฏิปทาติ   ยถาภูตํ  ปชานาติ  อิเม
อาสวาติ   ยถาภูตํ   ปชานาติ   อยํ  อาสวสมุทโยติ  ยถาภูตํ  ปชานาติ
อยํ  อาสวนิโรโธติ  ยถาภูตํ  ปชานาติ  อยํ  อาสวนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ
ยถาภูตํ  ปชานาติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  ชานโต  เอวํ  ปสฺสโต  กามาสวาปิ
จิตฺตํ     วิมุจฺจติ     ภวาสวาปิ     จิตฺตํ    วิมุจฺจติ    อวิชฺชาสวาปิ
จิตฺตํ   วิมุจฺจติ   ฯ   วิมุตฺตสฺมึ  วิมุตฺตมิติ  ญาณํ  โหติ  ฯ  ขีณา  ชาติ
วุสิตํ   พฺรหฺมจริยํ   กตํ   กรณียํ   นาปรํ   อิตฺถตฺตายาติ  ปชานาติ  ฯ
เอวํ   ปุคฺคโล  เนว  อตฺตนฺตโป  โหติ  น  อตฺตปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต
น    ปรนฺตโป    น    ปรปริตาปนานุโยคมนุยุตฺโต   โส   อนตฺตนฺตโป
อปรนฺตโป   ทิฏฺเฐว   ธมฺเม   นิจฺฉาโต  นิพฺพุโต  สีตีภูโต  สุขปฏิสํเวที
พฺรหฺมภูเตน อตฺตนา วิหรติ ฯ
     [๑๓๖]   กตโม  จ  ปุคฺคโล  สราโค ยสฺส ปุคฺคลสฺส ราโค อปฺปหีโน
อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล สราโค ฯ
     {๑๓๖.๑}   กตโม จ ปุคฺคโล สโทโส ยสฺส ปุคฺคลสฺส โทโส อปฺปหีโน
อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล สโทโส ฯ
     {๑๓๖.๒}   กตโม จ ปุคฺคโล สโมโห ยสฺส ปุคฺคลสฺส โมโห อปฺปหีโน
อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล สโมโห ฯ
     {๑๓๖.๓}   กตโม จ ปุคฺคโล สมาโน ยสฺส ปุคฺคลสฺส มาโน อปฺปหีโน
อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล สมาโน ฯ
     [๑๓๗]   กถญฺจ   ปุคฺคโล   ลาภี   โหติ   อชฺฌตฺตํ  เจโตสมถสฺส
น   ลาภี   อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนาย   อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   ลาภี  โหติ
รูปสหคตานํ  วา  อรูปสหคตานํ  วา  สมาปตฺตีนํ  น ลาภี โลกุตฺตรมคฺคสฺส
วา   ผลสฺส   วา   เอวํ  ปุคฺคโล  ลาภี  โหติ  อชฺฌตฺตํ  เจโตสมถสฺส
น ลาภี อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนาย ฯ
     {๑๓๗.๑}   กถญฺจ   ปุคฺคโล  ลาภี  โหติ  อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนาย
น        ลาภี        อชฺฌตฺตํ       เจโตสมถสฺส       อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล   ลาภี   โหติ   โลกุตฺตรมคฺคสฺส   วา   ผลสฺส  วา  น  ลาภี
รูปสหคตานํ    วา   อรูปสหคตานํ   วา   สมาปตฺตีนํ   เอวํ   ปุคฺคโล
ลาภี โหติ อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนาย น ลาภี อชฺฌตฺตํ เจโตสมถสฺส ฯ
     {๑๓๗.๒}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  ลาภี  เจว โหติ อชฺฌตฺตํ เจโตสมถสฺส
ลาภี   จ   อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนาย   อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   ลาภี  โหติ
รูปสหคตานํ   วา  อรูปสหคตานํ  วา  สมาปตฺตีนํ  ลาภี  โลกุตฺตรมคฺคสฺส
วา  ผลสฺส  วา  เอวํ  ปุคฺคโล  ลาภี  เจว  โหติ อชฺฌตฺตํ เจโตสมถสฺส
ลาภี จ อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนาย ฯ
     {๑๓๗.๓}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  เนว  ลาภี โหติ อชฺฌตฺตํ เจโตสมถสฺส
น  ลาภี  อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนาย  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  เนว  ลาภี  โหติ
รูปสหคตานํ    วา    อรูปสหคตานํ    วา    สมาปตฺตีนํ    น   ลาภี
โลกุตฺตรมคฺคสฺส   วา   ผลสฺส   วา  เอวํ  ปุคฺคโล  เนว  ลาภี  โหติ
อชฺฌตฺตํ เจโตสมถสฺส น ลาภี อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนาย ฯ
     [๑๓๘]   กตโม   จ   ปุคฺคโล   อนุโสตคามี  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
กาเม   จ   ปฏิเสวติ   ปาปญฺจ   กมฺมํ   กโรติ  อยํ  วุจฺจติ  ปุคฺคโล
อนุโสตคามี ฯ
     {๑๓๘.๑}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  ปฏิโสตคามี  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
กาเม   จ   น   ปฏิเสวติ   ปาปญฺจ   กมฺมํ   น  กโรติ  โส  สหาปิ
ทุกฺเขน   สหาปิ   โทมนสฺเสน  อสฺสุมุเขนปิ  รุทมาโน  ปริปุณฺณํ  ปริสุทฺธํ
พฺรหฺมจริยํ จรติ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล ปฏิโสตคามี ฯ
     {๑๓๘.๒}   กตโม    จ    ปุคฺคโล    ฐิตตฺโต    อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล ปญฺจนฺนํ โอรมฺภาคิยานํ
สญฺโญชนานํ    ปริกฺขยา    โอปปาติโก    โหติ    ตตฺถ    ปรินิพฺพายี
อนาวตฺติธมฺโม ตสฺมา โลกา อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล ฐิตตฺโต ฯ
     {๑๓๘.๓}   กตโม จ ปุคฺคโล ติณฺโณ ปารคโต ถเล ติฏฺฐติ พฺราหฺมโณ
อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล  อาสวานํ  ขยา  อนาสวํ  เจโตวิมุตฺตึ  ปญฺญาวิมุตฺตึ
ทิฏฺเฐว    ธมฺเม    สยํ    อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ
อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล ติณฺโณ ปารคโต ถเล ติฏฺฐติ พฺราหฺมโณ ฯ
     [๑๓๙]   กถญฺจ   ปุคฺคโล   อปฺปสฺสุโต   โหติ  สุเตน  อนุปปนฺโน
อิเธกจฺจสฺส   ปุคฺคลสฺส   อปฺปกํ   สุตํ  โหติ  สุตฺตํ  เคยฺยํ  เวยฺยากรณํ
คาถํ  อุทานํ  อิติวุตฺตกํ  ชาตกํ  อพฺภูตธมฺมํ  เวทลฺลํ  โส  ตสฺส อปฺปกสฺส
สุตสฺส   น   อตฺถมญฺญาย   น   ธมฺมมญฺญาย   น   ธมฺมานุธมฺมปฏิปนฺโน
โหติ เอวํ ปุคฺคโล อปฺปสฺสุโต โหติ สุเตน อนุปปนฺโน ฯ
     {๑๓๙.๑}   กถญฺจ   ปุคฺคโล  อปฺปสฺสุโต  โหติ  สุเตน  อุปปนฺโน
อิเธกจฺจสฺส   ปุคฺคลสฺส   อปฺปกํ   สุตํ  โหติ  สุตฺตํ  เคยฺยํ  เวยฺยากรณํ
คาถํ   อุทานํ   อิติวุตฺตกํ   ชาตกํ   อพฺภูตธมฺมํ   เวทลฺลํ   โส   ตสฺส
อปฺปกสฺส    สุตสฺส    อตฺถมญฺญาย    ธมฺมมญฺญาย   ธมฺมานุธมฺมปฏิปนฺโน
โหติ เอวํ ปุคฺคโล อปฺปสฺสุโต โหติ สุเตน อุปปนฺโน ฯ
     {๑๓๙.๒}   กถญฺจ    ปุคฺคโล    พหุสฺสุโต    โหติ    สุเตน
อนุปปนฺโน    อิเธกจฺจสฺส    ปุคฺคลสฺส    พหุกํ    สุตํ    โหติ   สุตฺตํ
เคยฺยํ    เวยฺยากรณํ   คาถํ   อุทานํ   อิติวุตฺตกํ   ชาตกํ   อพฺภูตธมฺมํ
เวทลฺลํ     โส     ตสฺส     พหุกสฺส    สุตสฺส    น    อตฺถมญฺญาย
น    ธมฺมมญฺญาย    น   ธมฺมานุธมฺมปฏิปนฺโน   โหติ   เอวํ   ปุคฺคโล
พหุสฺสุโต โหติ สุเตน อนุปปนฺโน ฯ
     {๑๓๙.๓}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   พหุสฺสุโต  โหติ  สุเตน  อุปปนฺโน
อิเธกจฺจสฺส  ปุคฺคลสฺส  พหุกํ  สุตํ  โหติ  สุตฺตํ  เคยฺยํ  เวยฺยากรณํ คาถํ
อุทานํ  อิติวุตฺตกํ  ชาตกํ  อพฺภูตธมฺมํ  เวทลฺลํ  โส  ตสฺส  พหุกสฺส สุตสฺส
อตฺถมญฺญาย   ธมฺมมญฺญาย   ธมฺมานุธมฺมปฏิปนฺโน   โหติ   เอวํ  ปุคฺคโล
พหุสฺสุโต โหติ สุเตน อุปปนฺโน ฯ
     [๑๔๐]   กตโม   จ   ปุคฺคโล   สมณมจโล   อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
ติณฺณํ    สญฺโญชนานํ    ปริกฺขยา   โสตาปนฺโน   โหติ   อวินิปาตธมฺโม
นิยโต สมฺโพธิปรายโน อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล สมณมจโล ฯ
     {๑๔๐.๑}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  สมณปทุโม อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล ติณฺณํ
สญฺโญชนานํ  ปริกฺขยา  ราคโทสโมหานํ  ตนุตฺตา  สกทาคามี โหติ สกิเทว
อิมํ โลกํ อาคนฺตฺวา ทุกฺขสฺสนฺตํ กโรติ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล สมณปทุโม ฯ
     {๑๔๐.๒}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  สมณปุณฺฑรีโก  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
ปญฺจนฺนํ   โอรมฺภาคิยานํ   สญฺโญชนานํ   ปริกฺขยา   โอปปาติโก   โหติ
ตตฺถ   ปรินิพฺพายี   อนาวตฺติธมฺโม  ตสฺมา  โลกา  อยํ  วุจฺจติ  ปุคฺคโล
สมณปุณฺฑรีโก ฯ
     {๑๔๐.๓}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  สมเณสุ  สมณสุขุมาโล  อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล   อาสวานํ   ขยา   อนาสวํ  เจโตวิมุตฺตึ  ปญฺญาวิมุตฺตึ  ทิฏฺเฐว
ธมฺเม  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  อยํ  วุจฺจติ ปุคฺคโล
สมเณสุ สมณสุขุมาโลติ ฯ
                                   จตุกฺกนิทฺเทโส นิฏฺฐิโต ฯ
                                         ------------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้าที่ ๑๘๐-๒๑๙. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=3599&w=&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=3599&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=36.2&item=104&items=37              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=36&siri=30              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=619              อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=1845              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=1845              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ https://84000.org/tipitaka/read/?index_36 https://84000.org/tipitaka/english/?index_36

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]