พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๖ สุตฺต. ม. อุปริปณฺณาสกํ

     [๖๙๐]   เสยฺยถาปิ  ภิกฺขุ  ทฺวินฺนํ  กฏฺฐานํ  สงฺฆฏา ๑- สโมธานา
อุสฺมา    ชายติ    เตโช   อภินิพฺพตฺตติ   เตสํเยว   ทฺวินฺนํ   กฏฺฐานํ
นานาภาวา  วินิกฺเขปา  ยา  ตชฺชา  อุสฺมา  สา  นิรุชฺฌติ  สา วูปสมฺมติ
เอวเมว   โข   ภิกฺขุ   สุขเวทนียํ   ผสฺสํ   ปฏิจฺจ   อุปฺปชฺชติ   สุขา
เวทนา   ฯ   โส   สุขํ   เวทนํ  เวทิยมาโน  สุขํ  เวทนํ  เวทิยามีติ
ปชานาติ   ตสฺเสว   สุขเวทนียสฺส  ผสฺสสฺส  นิโรธา  ยํ  ตชฺชํ  เวทยิตํ
สุขเวทนียํ   ผสฺสํ   ปฏิจฺจ  อุปฺปนฺนา  สุขา  เวทนา  สา  นิรุชฺฌติ  สา
วูปสมฺมตีติ   ปชานาติ   ฯ   ทุกฺขเวทนียํ  ภิกฺขุ  ผสฺสํ  ปฏิจฺจ  อุปฺปชฺชติ
ทุกฺขา   เวทนา   ฯ   โส   ทุกฺขํ   เวทนํ  เวทิยมาโน  ทุกฺขํ  เวทนํ
เวทิยามีติ    ปชานาติ    ตสฺเสว   ทุกฺขเวทนียสฺส   ผสฺสสฺส   นิโรธา
ยํ   ตชฺชํ   เวทยิตํ   ทุกฺขเวทนียํ   ผสฺสํ   ปฏิจฺจ   อุปฺปนฺนา   ทุกฺขา
เวทนา   สา  นิรุชฺฌติ  สา  วูปสมฺมตีติ  ปชานาติ  ฯ  อทุกฺขมสุขเวทนียํ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. สมฺผสฺสสโมธานา ฯ
ภิกฺขุ    ผสฺสํ    ปฏิจฺจ   อุปฺปชฺชติ   อทุกฺขมสุขา   เวทนา   ฯ   โส
อทุกฺขมสุขํ    เวทนํ    เวทิยมาโน    อทุกฺขมสุขํ   เวทนํ   เวทิยามีติ
ปชานาติ   ตสฺเสว   อทุกฺขมสุขเวทนียสฺส   ผสฺสสฺส   นิโรธา  ยํ  ตชฺชํ
เวทยิตํ    อทุกฺขมสุขเวทนียํ    ผสฺสํ   ปฏิจฺจ   อุปฺปนฺนา   อทุกฺขมสุขา
เวทนา    สา   นิรุชฺฌติ   สา   วูปสมฺมตีติ   ปชานาติ   ฯ   อถาปรํ
อุเปกฺขาเยว   อวสิสฺสติ   ปริสุทฺธา   ปริโยทาตา   มุทุ   จ  กมฺมญฺญา
จ ปภสฺสรา จ ฯ
     [๖๙๑]   เสยฺยถาปิ  ภิกฺขุ ทกฺโข สุวณฺณกาโร วา สุวณฺณการนฺเตวาสี
วา    อุกฺกํ    พนฺเธยฺย    อุกฺกํ   พนฺธิตฺวา   อุกฺกามุขํ   อาลิมฺเปยฺย
อุกฺกามุขํ   อาลิมฺเปตฺวา   สณฺฑาเสน   ชาตรูปํ   คเหตฺวา   อุกฺกามุเข
ปกฺขิเปยฺย  ฯ  ตเมนํ  กาเลน  กาลํ  อภิธเมยฺย  กาเลน  กาลํ อุทเกน
ปริปฺโผเสยฺย  กาเลน  กาลํ  อชฺฌุเปกฺเขยฺย  ฯ ตํ โหติ ชาตรูปํ ๑- นิหตํ
นินฺนีตกสาวํ    มุทุ   จ   กมฺมญฺญํ   จ   ปภสฺสรญฺจ   ยสฺสา   ยสฺสาว
ปิลนฺธนวิกติยา   อากงฺขติ   ยทิ   ปวฏฺฏิกาย   ๒-  ยทิ  กุณฺฑลาย  ยทิ
คีเวยฺยกาย   ยทิ   สุวณฺณมาลาย   ตญฺจสฺส   อตฺถํ   อนุโภติ  เอวเมว
โข  ภิกฺขุ  อถาปรํ  อุเปกฺขาเยว  อวสิสฺสติ  ปริสุทฺธา  ปริโยทาตา  มุทุ
จ กมฺมญฺญา จ ปภสฺสรา จ ฯ
     {๖๙๑.๑}   โส   เอวํ   ปชานาติ  อิมญฺเจ  อหํ  อุเปกฺขํ  เอวํ
ปริสุทฺธํ     เอวํ     ปริโยทาตํ     อากาสานญฺจายตนํ    อุปสํหเรยฺยํ
ตทนุธมฺมญฺจ     จิตฺตํ     ภาเวยฺยํ     เอวมฺเม     อยํ    อุเปกฺขา
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ม. อิโต ปรํ  ธนฺตํ สุทฺธนฺตํ  นิทฺธนฺตนฺติ ทิสฺสติ ฯ  ๒ ม. ปฏิฏฺฏิกาย ฯ
ตนฺนิสฺสิตา   ตทุปาทานา   จิรํ   ทีฆมทฺธานํ   ติฏฺเฐยฺย   อิมญฺเจ   อหํ
อุเปกฺขํ   เอวํ  ปริสุทฺธํ  เอวํ  ปริโยทาตํ  วิญฺญาณญฺจายตนํ  อุปสํหเรยฺยํ
ตทนุธมฺมญฺจ   จิตฺตํ   ภาเวยฺยํ   เอวมฺเม   อยํ   อุเปกฺขา  ตนฺนิสฺสิตา
ตทุปาทานา    จิรํ    ทีฆมทฺธานํ   ติฏฺเฐยฺย   อิมญฺเจ   อหํ   อุเปกฺขํ
เอวํ    ปริสุทฺธํ    เอวํ    ปริโยทาตํ   อากิญฺจญฺญายตนํ   อุปสํหเรยฺยํ
ตทนุธมฺมญฺจ   จิตฺตํ   ภาเวยฺยํ   เอวมฺเม   อยํ   อุเปกฺขา  ตนฺนิสฺสิตา
ตทุปาทานา    จิรํ    ทีฆมทฺธานํ   ติฏฺเฐยฺย   อิมญฺเจ   อหํ   อุเปกฺขํ
เอวํ      ปริสุทฺธํ     เอวํ     ปริโยทาตํ     เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ
อุปสํหเรยฺยํ   ตทนุธมฺมญฺจ   จิตฺตํ   ภาเวยฺยํ   เอวมฺเม  อยํ  อุเปกฺขา
ตนฺนิสฺสิตา ตทุปาทานา จิรํ ทีฆมทฺธานํ ติฏฺเฐยฺยาติ ฯ
     {๖๙๑.๒}   โส  เอวํ  ปชานาติ  อิมญฺเจ อหํ อุเปกฺขํ เอวํ ปริสุทฺธํ
เอวํ   ปริโยทาตํ   อากาสานญฺจายตนํ   อุปสํหเรยฺยํ  ตทนุธมฺมญฺจ  จิตฺตํ
ภาเวยฺยํ  สงฺขตเมตํ  อิมญฺเจ  อหํ  อุเปกฺขํ เอวํ ปริสุทฺธํ เอวํ ปริโยทาตํ
วิญฺญาณญฺจายตนํ   อุปสํหเรยฺยํ   ตทนุธมฺมญฺจ  จิตฺตํ  ภาเวยฺยํ  สงฺขตเมตํ
อิมญฺเจ  อหํ  อุเปกฺขํ  เอวํ  ปริสุทฺธํ  เอวํ  ปริโยทาตํ  อากิญฺจญฺญายตนํ
อุปสํหเรยฺยํ   ตทนุธมฺมญฺจ   จิตฺตํ   ภาเวยฺยํ   สงฺขตเมตํ  อิมญฺเจ  อหํ
อุเปกฺขํ    เอวํ   ปริสุทฺธํ   เอวํ   ปริโยทาตํ   เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ
อุปสํหเรยฺยํ ตทนุธมฺมญฺจ จิตฺตํ ภาเวยฺยํ สงฺขตเมตนฺติ ฯ
     {๖๙๑.๓}   โส เนวาภิสงฺขโรติ ๑- นาภิสญฺเจตยติ ภวาย วา วิภวาย
วา   ฯ   โส   อนภิสงฺขโรนฺโต  อนภิสญฺเจตยนฺโต  ภวาย  วิภวาย  น
@เชิงอรรถ: ๑ ม. โส เนว ตํ อภิสงฺขโรติ ฯ
กิญฺจิ    โลเก    อุปาทิยติ    อนุปาทิยํ    น    ปริตสฺสติ   อปริตสฺสํ
ปจฺจตฺตํเยว     ปรินิพฺพายติ     ขีณา     ชาติ    วุสิตํ    พฺรหฺมจริยํ
กตํ กรณียํ นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ ปชานาติ ฯ
     {๖๙๑.๔}   โส  สุขญฺเจ  เวทนํ  เวเทติ  สา  อนิจฺจาติ ปชานาติ
อนชฺโฌสิตาติ    ปชานาติ    อนภินนฺทิตาติ    ปชานาติ   ฯ   ทุกฺขญฺเจ
เวทนํ   เวเทติ   สา   อนิจฺจาติ   ปชานาติ   อนชฺโฌสิตาติ  ปชานาติ
อนภินนฺทิตาติ   ปชานาติ   ฯ   อทุกฺขมสุขญฺเจ   เวทนํ   เวเทติ   สา
อนิจฺจาติ     ปชานาติ     อนชฺโฌสิตาติ     ปชานาติ    อนภินนฺทิตาติ
ปชานาติ ฯ
     {๖๙๑.๕}   โส  สุขญฺเจ  เวทนํ เวเทติ วิสํยุตฺโต นํ เวเทติ ฯ โส
ทุกฺขญฺเจ  เวทนํ  เวเทติ  วิสํยุตฺโต  นํ  เวเทติ ฯ อทุกฺขมสุขญฺเจ เวทนํ
เวเทติ  วิสํยุตฺโต  นํ  เวเทติ  ฯ  โส  กายปริยนฺติกํ เวทนํ เวทิยมาโน
กายปริยนฺติกํ   เวทนํ   เวทิยามีติ   ปชานาติ  ฯ  ชีวิตปริยนฺติกํ  เวทนํ
เวทิยมาโน   ชีวิตปริยนฺติกํ   เวทนํ   เวทิยามีติ  ปชานาติ  ฯ  กายสฺส
เภทา  [๑]-  อุทฺธํ  ชีวิตปริยาทานา  อิเธว  สพฺพเวทยิตานิ อภินนฺทิตานิ
สีติภวิสฺสนฺตีติ ปชานาติ ฯ
     [๖๙๒]   เสยฺยถาปิ   ภิกฺขุ   เตลญฺจ   ปฏิจฺจ   วฏฺฏิญฺจ  ปฏิจฺจ
เตลปฺปทีโป   ฌายติ  ฯ  ตสฺเสว  เตลสฺส  จ  วฏฺฏิยา  จ  ปริยาทานา
อญฺญสฺส   จ   อนุปหารา   อนาหาโร   นิพฺพายติ  เอวเมว  โข  ภิกฺขุ
กายปริยนฺติกํ   เวทนํ   เวทิยมาโน   กายปริยนฺติกํ   เวทนํ  เวทิยามีติ
ปชานาติ   ฯ   ชีวิตปริยนฺติกํ  เวทนํ  เวทิยมาโน  ชีวิตปริยนฺติกํ  เวทนํ
เวทิยามีติ  ปชานาติ  ฯ  กายสฺส  เภทา  อุทฺธํ  ชีวิตปริยาทานา  อิเธว
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ปรํ มรณา ฯ
สพฺพเวทยิตานิ   อภินนฺทิตานิ   สีติภวิสฺสนฺตีติ  ปชานาติ  ฯ  ตสฺมา  เอวํ
สมนฺนาคโต    ภิกฺขุ   อิมินา   ปรเมน   ปญฺญาธิฏฺฐาเนน   สมนฺนาคโต
โหติ  ฯ  เอสา  หิ  ภิกฺขุ  ปรมา  อริยา  ปญฺญา  ยทิทํ  สพฺพทุกฺขกฺขเย
ญาณํ     ฯ     ตสฺส    สา    วิมุตฺติ    สจฺเจ    ฐิตา    อกุปฺปา
โหติ   ฯ   ตํ  หิ  ภิกฺขุ  มุสา  ยํ  โมสธมฺมํ  ตํ  สจฺจํ  ยํ  อโมสธมฺมํ
นิพฺพานํ    ตสฺมา    เอวํ    สมนฺนาคโต    ภิกฺขุ    อิมินา   ปรเมน
สจฺจาธิฏฺฐาเนน  สมนฺนาคโต  โหติ  ฯ  เอตํ  หิ  ภิกฺขุ  ปรมํ  อริยสจฺจํ
ยทิทํ อโมสธมฺมํ นิพฺพานํ ฯ
     {๖๙๒.๑}   ตสฺเสว   โข  ปน  ปุพฺเพ  อวิทฺทสุโน  อุปธี  โหนฺติ
สมตฺตา    สมาทินฺนา    ฯ    ตฺยสฺส    ปหีนา   โหนฺติ   อุจฺฉินฺนมูลา
ตาลาวตฺถุกตา     อนภาวงฺคตา     อายตึ    อนุปฺปาทธมฺมา    ตสฺมา
เอวํ   สมนฺนาคโต  ภิกฺขุ  อิมินา  ปรเมน  จาคาธิฏฺฐาเนน  สมนฺนาคโต
โหติ ฯ เอโส หิ ภิกฺขุ ปรโม อริโย จาโค ยทิทํ สพฺพูปธิปฏินิสฺสคฺโค ฯ
     {๖๙๒.๒}   ตสฺเสว   โข   ปน   ปุพฺเพ   อวิทฺทสุโน   อภิชฺฌา
โหติ    ฉนฺโท    สาราโค    สฺวาสฺส    ปหีโน   โหติ   อุจฺฉินฺนมูโล
ตาลาวตฺถุกโต    อนภาวงฺคโต   อายตึ   อนุปฺปาทธมฺโม   ฯ   ตสฺเสว
โข   ปน   ปุพฺเพ   อวิทฺทสุโน  อาฆาโต  โหติ  พฺยาปาโท  สมฺปโทโส
สฺวาสฺส    ปหีโน   โหติ   อุจฺฉินฺนมูโล   ตาลาวตฺถุกโต   อนภาวงฺคโต
อายตึ   อนุปฺปาทธมฺโม   ฯ   ตสฺเสว   โข   ปน   ปุพฺเพ  อวิทฺทสุโน
อวิชฺชา  โหติ  สมฺโมโห  สมฺปโมโห  สฺวาสฺส  ปหีโน  โหติ  อุจฺฉินฺนมูโล
ตาลาวตฺถุกโต     อนภาวงฺคโต     อายตึ    อนุปฺปาทธมฺโม    ตสฺมา
เอวํ    สมนฺนาคโต    ภิกฺขุ    อิมินา    ปรเมน    อุปสมาธิฏฺฐาเนน
สมนฺนาคโต   โหติ  ฯ  เอโส  หิ  ภิกฺขุ  ปรโม  อริโย  อุปสโม  ยทิทํ
ราคโทสโมหานํ   อุปสโม   ฯ   ปญฺญํ   นปฺปมชฺเชยฺย   สจฺจมนุรกฺเขยฺย
จาคมนุพฺรูเหยฺย    สนฺติเมว    โส   สิกฺเขยฺยาติ   อิติ   ยนฺตํ   วุตฺตํ
อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ ฯ
     [๖๙๓]   ยตฺถ   ฐิตํ   มญฺญสฺสวา   นปฺปวตฺตนฺติ  มญฺญสฺสเว  โข
ปน   นปฺปวตฺตมาเน  มุนิ  สนฺโตติ  วุจฺจตีติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ
กิญฺเจตํ   ปฏิจฺจ   วุตฺตํ   ฯ  อสฺมีติ  ภิกฺขุ  มญฺญิตเมตํ  นาหมสฺมีติ  ๑-
มญฺญิตเมตํ     ภวิสฺสนฺติ    มญฺญิตเมตํ    น    ภวิสฺสนฺติ    มญฺญิตเมตํ
รูปี    ภวิสฺสนฺติ    มญฺญิตเมตํ    อรูปี   ภวิสฺสนฺติ   มญฺญิตเมตํ   สญฺญี
ภวิสฺสนฺติ       มญฺญีตเมตํ      อสญฺญี      ภวิสฺสนฺติ      มญฺญิตเมตํ
เนวสญฺญีนาสญฺญี    ภวิสฺสนฺติ   มญฺญิตเมตํ   ฯ   มญฺญิตํ   ภิกฺขุ   โรโค
มญฺญิตํ    คณฺโฑ    มญฺญิตํ   สลฺลํ   ฯ   สพฺพมญฺญิตานํ   เตฺวว   ภิกฺขุ
สมติกฺกมา   มุนิ   สนฺโตติ  วุจฺจติ  ฯ  มุนิ  โข  ปน  ภิกฺขุ  สนฺโต  น
ชายติ  น  ชิยฺยติ  น  มิยฺยติ  น  กุปฺปติ  นปฺปิเหติ  ฯ ตมฺปิสฺส ๒- ภิกฺขุ
นตฺถิ  เยน  ชาเยถ  อชายมาโน  กึ  ชิยฺยิสฺสติ  อชิยฺยมาโน กึ มิยฺยิสฺสติ
อมิยฺยมาโน   กึ  กุปฺปิสฺสติ  อกุปฺปมาโน  กิสฺส  ปิเหสฺสติ  ฯ  ยตฺถ  ฐิตํ
มญฺญสฺสวา    นปฺปวตฺตนฺติ    มญฺญสฺสเว    โข    ปน   นปฺปวตฺตมาเน
มุนิ   สนฺโตติ   วุจฺจตีติ   อิติ   ยนฺตํ  วุตฺตํ  อิทเมตํ  ปฏิจฺจ  วุตฺตํ  ฯ
อิมํ โข เม ตฺวํ ภิกฺขุ สงฺขิตฺเตน ฉธาตุวิภงฺคํ ธาเรหีติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อยมหสฺมีติ ฯ  ๒ โป. กิญฺจิสฺส ฯ
     [๖๙๔]   อถ   อายสฺมา  ปุกฺกุสาติ  สตฺถา  กิร  เม  อนุปฺปตฺโต
สุคโต   กิร   เม   อนุปฺปตฺโต   สมฺมาสมฺพุทฺโธ  กิร  เม  อนุปฺปตฺโตติ
อุฏฺฐายาสนา    เอกํสํ    จีวรํ    กตฺวา   ภควโต   ปาเทสุ   สิรสา
นิปติตฺวา    ภควนฺตํ    เอตทโวจ    อจฺจโย   มํ   ภนฺเต   อจฺจคมา
ยถาพาลํ    ยถามูฬฺหํ    ยถาอกุสลํ    โยหํ   ภควนฺตํ   อาวุโสวาเทน
สมุทาจริตพฺพํ   อมญฺญิสฺสํ   ตสฺส   เม  ภนฺเต  ภควา  อจฺจยํ  อจฺจยโต
ปฏิคฺคณฺหาตุ อายตึ สํวรายาติ ฯ
     [๖๙๕]   ตคฺฆ    ตฺวํ   ภิกฺขุ   อจฺจโย   อจฺจคมา   ยถาพาลํ
ยถามูฬฺหํ    ยถาอกุสลํ   ยํ   มํ   ตฺวํ   อาวุโสวาเทน   สมุทาจริตพฺพํ
อมญฺญิตฺโถ   ๑-   ยโต   จ  โข  ตฺวํ  ภิกฺขุ  อจฺจยํ  อจฺจยโต  ทิสฺวา
ยถาธมฺมํ    ปฏิกฺกโรสิ    ตนฺเต    มยํ   ปฏิคฺคณฺหาม   วุฑฺฒิ   เหสา
ภิกฺขุ   อริยสฺส   วินเย   โย   อจฺจยํ   อจฺจยโต   ทิสฺวา   ยถาธมฺมํ
ปฏิกฺกโรติ   อายตึ   สํวรํ   อาปชฺชตีติ  ฯ  ลเภยฺยาหํ  ภนฺเต  ภควโต
สนฺติเก   อุปสมฺปทนฺติ   ฯ   ปริปุณฺณํ   ปน  เต  ภิกฺขุ  ปตฺตจีวรนฺติ  ฯ
น  โข  เม  ภนฺเต  ปริปุณฺณํ  ปตฺตจีวรนฺติ  ฯ  น  โข  ภิกฺขุ  ตถาคตา
อปริปุณฺณปตฺตจีวรํ อุปสมฺปาเทนฺตีติ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๔ หน้าที่ ๔๔๑-๔๔๗.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=14&item=690&items=6
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=14&item=690&items=6&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=14&item=690&items=6
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=14&item=690&items=6
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=690
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔
https://84000.org/tipitaka/read/?index_14
https://84000.org/tipitaka/english/?index_14