[๑๘๗] ปญฺจิเม ภิกฺขเว ยถาสนฺถติกา ฯเปฯ
[๑๘๘] ปญฺจิเม ภิกฺขเว เอกาสนิกา ฯเปฯ
[๑๘๙] ปญฺจิเม ภิกฺขเว ขลุปจฺฉาภตฺติกา ฯเปฯ
[๑๙๐] ปญฺจิเม ภิกฺขเว ปตฺตปิณฺฑิกา กตเม ปญฺจ มนฺทตฺตา
โมมูหตฺตา ปตฺตปิณฺฑิโก โหติ ปาปิจฺโฉ อิจฺฉาปกโต ปตฺตปิณฺฑิโก
โหติ อุมฺมาทา จิตฺตกฺเขปา ปตฺตปิณฺฑิโก โหติ วณฺณิตํ
พุทฺเธหิ พุทฺธสาวเกหีติ ปตฺตปิณฺฑิโก โหติ อปฺปิจฺฉตญฺเญว
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
นิสฺสาย สนฺตุฏฺฐิญฺเญว นิสฺสาย สลฺเลขญฺเญว นิสฺสาย
ปวิเวกญฺเญว นิสฺสาย อิทมตฺถิตญฺเญว นิสฺสาย ปตฺตปิณฺฑิโก
โหติ อิเม โข ภิกฺขเว ปญฺจ ปตฺตปิณฺฑิกา อิเมสํ โข ภิกฺขเว
ปญฺจนฺนํ ปตฺตปิณฺฑิกานํ ยฺวายํ ปตฺตปิณฺฑิโก อปฺปิจฺฉตญฺเญว
นิสฺสาย สนฺตุฏฺฐิญฺเญว นิสฺสาย สลฺเลขญฺเญว นิสฺสาย
ปวิเวกญฺเญว นิสฺสาย อิทมตฺถิตญฺเญว นิสฺสาย ปตฺตปิณฺฑิโก
โหติ อยํ อิเมสํ ปญฺจนฺนํ ปตฺตปิณฺฑิกานํ อคฺโค จ เสฏฺโฐ
จ โมกฺโข จ อุตฺตโม จ ปวโร จ
{๑๙๐.๑} เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว ควา ขีรํ ขีรมฺหา ทธิ ทธิมฺหา
นวนีตํ นวนีตมฺหา สปฺปิ สปฺปิมฺหา สปฺปิมณฺโฑ สปฺปิมณฺโฑ ตตฺถ
อคฺคมกฺขายติ เอวเมว โข ภิกฺขเว อิเมสํ ปญฺจนฺนํ ปตฺตปิณฺฑิกานํ
ยฺวายํ ปตฺตปิณฺฑิโก อปฺปิจฺฉตญฺเญว นิสฺสาย สนฺตุฏฺฐิญฺเญว นิสฺสาย
สลฺเลขญฺเญว นิสฺสาย ปวิเวกญฺเญว นิสฺสาย อิทมตฺถิตญฺเญว นิสฺสาย
ปตฺตปิณฺฑิโก โหติ อยํ อิเมสํ ปญฺจนฺนํ ปตฺตปิณฺฑิกานํ อคฺโค
จ เสฏฺโฐ จ โมกฺโข จ อุตฺตโม จ ปวโร จาติ ฯ
อรญฺญวคฺโค จตุตฺโถ ฯ
ตสฺสุทฺทานํ
อรญฺญํ จีวรํ รุกฺข- สุสานํ อพฺโภกาสกํ ๑-
เนสชฺชํ สนฺถตํ เอกํ ๒- ขลุปจฺฉา ปิณฺฑิเกน จาติ ฯ
-----------
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อพฺโภกาสิกํ ฯ ยุ. อรญฺญํ ปํสุรุกฺขสุสาเนน ... ฯ ๒ ม. เอกาสนิกํ ฯ
@ยุ. เอกาสนิกา ... ฯ
พฺราหฺมณวคฺโค ปญฺจโม
[๑๙๑] ปญฺจิเม ภิกฺขเว โปราณา พฺราหฺมณธมฺมา เอตรหิ
สุนเขสุ สนฺทิสฺสนฺติ โน พฺราหฺมเณสุ กตเม ปญฺจ ปุพฺเพ สุทํ
ภิกฺขเว พฺราหฺมณา พฺราหฺมณึ ๑- คจฺฉนฺติ โน อพฺราหฺมณึ เอตรหิ
ภิกฺขเว พฺราหฺมณา พฺราหฺมณิมฺปิ คจฺฉนฺติ อพฺราหฺมณิมฺปิ คจฺฉนฺติ
เอตรหิ ภิกฺขเว สุนขา สุนขิญฺเญว คจฺฉนฺติ โน อสุนขึ อยํ
ภิกฺขเว ปฐโม โปราโณ พฺราหฺมณธมฺโม เอตรหิ สุนเขสุ สนฺทิสฺสติ
โน พฺราหฺมเณสุ ฯ
{๑๙๑.๑} ปุพฺเพ สุทํ ภิกฺขเว พฺราหฺมณา พฺราหฺมณึ อุตุนิญฺเญว
คจฺฉนฺติ โน อนุตุนึ เอตรหิ ภิกฺขเว พฺราหฺมณา พฺราหฺมณึ
อุตุนิมฺปิ คจฺฉนฺติ อนุตุนิมฺปิ คจฺฉนฺติ เอตรหิ ภิกฺขเว สุนขา
สุนขึ อุตุนิญฺเญว คจฺฉนฺติ โน อนุตุนึ อยํ ภิกฺขเว ทุติโย โปราโณ
พฺราหฺมณธมฺโม เอตรหิ สุนเขสุ สนฺทิสฺสติ โน พฺราหฺมเณสุ ฯ
{๑๙๑.๒} ปุพฺเพ สุทํ ภิกฺขเว พฺราหฺมณา พฺราหฺมณึ เนว กีณนฺติ
โน วิกฺกีณนฺติ สมฺปิเยเนว สํวาสํ สมฺพนฺธาย ๒- สมฺปวตฺเตนฺติ เอตรหิ
ภิกฺขเว พฺราหฺมณา พฺราหฺมณึ กีณนฺติปิ วิกฺกีณนฺติปิ สมฺปิเยเนว สํวาสํ
สมฺพนฺธาย ๒- สมฺปวตฺเตนฺติ เอตรหิ ภิกฺขเว สุนขา สุนขึ เนว กีณนฺติ โน
วิกฺกีณนฺติ สมฺปิเยเนว สํวาสํ สมฺพนฺธาย ๒- สมฺปวตฺเตนฺติ อยํ ภิกฺขเว
ตติโย โปราโณ พฺราหฺมณธมฺโม เอตรหิ สุนเขสุ สนฺทิสฺสติ โน
พฺราหฺมเณสุ ฯ
{๑๙๑.๓} ปุพฺเพ สุทํ ภิกฺขเว พฺราหฺมณา สนฺนิธึ น กโรนฺติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. พฺราหฺมณึเยว ฯ ๒ ยุ. สํสคฺคตฺถาย ฯ
ธนสฺสปิ ธญฺญสฺสปิ รชตสฺสปิ ชาตรูปสฺสปิ เอตรหิ ภิกฺขเว พฺราหฺมณา
สนฺนิธึ กโรนฺติ ธนสฺสปิ ธญฺญสฺสปิ รชตสฺสปิ ชาตรูปสฺสปิ เอตรหิ
ภิกฺขเว สุนขา น สนฺนิธึ กโรนฺติ ธนสฺสปิ ธญฺญสฺสปิ รชตสฺสปิ
ชาตรูปสฺสปิ อยํ ภิกฺขเว จตุตฺโถ โปราโณ พฺราหฺมณธมฺโม เอตรหิ
สุนเขสุ สนฺทิสฺสติ โน พฺราหฺมเณสุ ฯ
{๑๙๑.๔} ปุพฺเพ สุทํ ภิกฺขเว พฺราหฺมณา สายํ สายมาสาย ปาโต
ปาตราสาย ภิกฺขํ ปริเยสนฺติ เอตรหิ ภิกฺขเว พฺราหฺมณา ยาวทตฺถํ
อุทราวเทหกํ ภุญฺชิตฺวา อวเสสํ อาทาย ปกฺกมนฺติ เอตรหิ ภิกฺขเว
สุนขา สายํ สายมาสาย ปาโต ปาตราสาย ภิกฺขํ ปริเยสนฺติ อยํ
ภิกฺขเว ปญฺจโม โปราโณ พฺราหฺมณธมฺโม เอตรหิ สุนเขสุ สนฺทิสฺสติ
โน พฺราหฺมเณสุ ฯ อิเม โข ภิกฺขเว ปญฺจ โปราณา พฺราหฺมณธมฺมา
เอตรหิ สุนเขสุ สนฺทิสฺสนฺติ โน พฺราหฺมเณสูติ ฯ
[๑๙๒] อถโข โทโณ พฺราหฺมโณ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา ภควตา สทฺธึ สมฺโมทิ สมฺโมทนียํ กถํ สาราณียํ ๑-
วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข โทโณ พฺราหฺมโณ
ภควนฺตํ เอตทโวจ สุตํ เมตํ โภ โคตม น สมโณ
โคตโม พฺราหฺมเณ ชิณฺเณ วุฑฺเฒ มหลฺลเก อทฺธคเต วโยอนุปฺปตฺเต
อภิวาเทติ วา ปจฺจุฏฺเฐติ วา อาสเนน วา นิมนฺเตตีติ ฯ ตยิทํ
โภ โคตม ตเถว น หิ ภวํ โคตโม พฺราหฺมเณ ชิณฺเณ วุฑฺเฒ
มหลฺลเก อทฺธคเต วโยอนุปฺปตฺเต อภิวาเทติ วา ปจฺจุฏฺเฐติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สารณียํ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ
วา อาสเนน วา นิมนฺเตติ ๑- ฯ ตยิทํ โภ โคตม น สมฺปนฺนเมวาติ ฯ
ตฺวํปิ โน โทณ พฺราหฺมโณ ปฏิชานาสีติ ฯ ยํ หิ ตํ โภ โคตม
สมฺมา วทมาโน วเทยฺย พฺราหฺมโณ อุภโต สุชาโต มาติโต จ
ปิติโต จ สํสุทฺธคหณิโก ยาว สตฺตมา ปิตามหยุคา อกฺขิตฺโต
อนุปกุฏฺโฐ ชาติวาเทน อชฺฌายิโก ๒- มนฺตธโร ติณฺณํ เวทานํ
ปารคู สนิฆณฺฑุเกฏุภานํ สากฺขรปฺปเภทานํ อิติหาสปญฺจมานํ
ปทโก เวยฺยากรโณ โลกายตมหาปุริสลกฺขเณสุ อนวโยติ มเมว
ตํ โภ โคตม สมฺมา วทมาโน วเทยฺย อหํ หิ โภ โคตม พฺราหฺมโณ
อุภโต สุชาโต มาติโต จ ปิติโต จ สํสุทฺธคหณิโก ยาว สตฺตมา
ปิตามหยุคา อกฺขิตฺโต อนุปกุฏฺโฐ ชาติวาเทน อชฺฌายิโก มนฺตธโร
ติณฺณํ เวทานํ ปารคู สนิฆณฺฑุเกฏุภานํ สากฺขรปฺปเภทานํ
อิติหาสปญฺจมานํ ปทโก เวยฺยากรโณ โลกายตมหาปุริสลกฺขเณสุ
อนวโยติ
{๑๙๒.๑} เย โข เต โทณ พฺราหฺมณานํ ปุพฺพกา อิสิโย
มนฺตานํ กตฺตาโร มนฺตานํ ปวตฺตาโร เยสมิทํ เอตรหิ พฺราหฺมณา
โปราณํ มนฺตปทํ คีตํ ปวุตฺตํ สมิหิตํ ตทนุคายนฺติ ตทนุภาสนฺติ
ภาสิตมนุภาสนฺติ [๓]- วาจิตมนุวาเจนฺติ เสยฺยถีทํ อฏฺฐโก
วามโก วามเทโว เวสฺสามิตฺโต ยมทคฺคิ องฺคีรโส
ภารทฺวาโช วาเสฏฺโฐ กสฺสโป ภคุ ตฺยสฺสุเม ปญฺจ พฺราหฺมเณ
ปญฺญาเปนฺติ พฺรหฺมสมํ เทวสมํ มริยาทํ สมฺภินฺนมริยาทํ
พฺราหฺมณจณฺฑาลญฺเญว ปญฺจมํ เตสํ ตฺวํ โทณ กตโมติ ฯ
น โข มยํ โภ โคตม อิเม ๔- ปญฺจ พฺราหฺมเณ ชานาม อถโข มยํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. นิมนฺเตตีติ ฯ ๒ โป. ม. ยุ. อชฺฌายโก ฯ ๓ ม. สชฺฌายิตมนุสชฺฌายนฺติ ... ฯ
@๔ ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
พฺราหฺมณาเตฺวว ชานาม สาธุ เม ภวํ โคตโม ตถา ธมฺมํ เทเสตุ
ยถา อหํ อิเม ปญฺจ พฺราหฺมเณ ชาเนยฺยนฺติ ฯ เตนหิ โทณ ๑-
สุณาหิ สาธุกํ มนสิกโรหิ ภาสิสฺสามีติ เอวํ โภติ โข โทโณ
พฺราหฺมโณ ภควโต ปจฺจสฺโสสิ ฯ
{๑๙๒.๒} ภควา เอตทโวจ กถญฺจ โทณ พฺราหฺมโณ พฺรหฺมสโม
โหติ อิธ โทณ พฺราหฺมโณ อุภโต สุชาโต โหติ มาติโต จ ปิติโต จ
สํสุทฺธคหณิโก ยาว สตฺตมา ปิตามหยุคา อกฺขิตฺโต อนุปกุฏฺโฐ
ชาติวาเทน โส อฏฺฐจตฺตาฬีสวสฺสานิ โกมารํ พฺรหฺมจริยํ จรติ มนฺเต
อธียมาโน อฏฺฐจตฺตาฬีสวสฺสานิ โกมารํ พฺรหฺมจริยํ จริตฺวา มนฺเต
อธียิตฺวา อาจริยสฺส อาจริยธนํ ปริเยสติ ธมฺเมเนว โน อธมฺเมน
{๑๙๒.๓} ตตฺถ จ โทณ โก ธมฺโม เนว กสิยา น วณิชฺชาย
น โครกฺเขน น อิสฺสตฺเถน น ราชโปริเสน น สิปฺปญฺญตเรน เกวลํ
ภิกฺขาจริยาย กปาลํ อนติมญฺญมาโน โส อาจริยสฺส อาจริยธนํ
นิยฺยาเทตฺวา เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา
อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชติ โส เอวํ ปพฺพชิโต สมาโน
เมตฺตาสหคเตน เจตสา เอกํ ทิสํ ผริตฺวา วิหรติ ตถา ทุติยํ
ตถา ตติยํ ตถา จตุตฺถํ อิติ อุทฺธมโธ ติริยํ สพฺพธิ สพฺพตฺตตาย
สพฺพาวนฺตํ โลกํ เมตฺตาสหคเตน เจตสา วิปุเลน มหคฺคเตน
อปฺปมาเณน อเวเรน อพฺยาปชฺเฌน ผริตฺวา วิหรติ กรุณาสหคเตน
เจตสา ... มุทิตาสหคเตน เจตสา ... อุเปกฺขาสหคเตน
เจตสา เอกํ ทิสํ ผริตฺวา วิหรติ ตถา ทุติยํ ตถา ตติยํ ตถา
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. พฺราหฺมณ ฯ
จตุตฺถํ อิติ อุทฺธมโธ ติริยํ สพฺพธิ สพฺพตฺตตาย สพฺพาวนฺตํ โลกํ
อุเปกฺขาสหคเตน เจตสา วิปุเลน มหคฺคเตน อปฺปมาเณน
อเวเรน อพฺยาปชฺเฌน ผริตฺวา วิหรติ โส อิเม จตฺตาโร
พฺรหฺมวิหาเร ภาเวตฺวา กายสฺส เภทา ปรมฺมรณา สุคตึ
พฺรหฺมโลกํ อุปปชฺชติ เอวํ โข โทณ พฺราหฺมโณ พฺรหฺมสโม
โหติ ฯ
{๑๙๒.๔} กถญฺจ โทณ พฺราหฺมโณ เทวสโม โหติ อิธ โทณ
พฺราหฺมโณ อุภโต สุชาโต โหติ มาติโต จ ปิติโต จ สํสุทฺธคหณิโก
ยาว สตฺตมา ปิตามหยุคา อกฺขิตฺโต อนุปกุฏฺโฐ ชาติวาเทน โส
อฏฺฐจตฺตาฬีสวสฺสานิ โกมารํ พฺรหฺมจริยํ จรติ มนฺเต อธียมาโน
อฏฺฐจตฺตาฬีสวสฺสานิ โกมารํ พฺรหฺมจริยํ จริตฺวา มนฺเต อธียิตฺวา
อาจริยสฺส อาจริยธนํ ปริเยสติ ธมฺเมเนว โน อธมฺเมน ตตฺถ จ
โทณ โก ธมฺโม เนว กสิยา น วณิชฺชาย น โครกฺเขน น อิสฺสตฺเถน
น ราชโปริเสน น สิปฺปญฺญตเรน เกวลํ ภิกฺขาจริยาย กปาลํ
อนติมญฺญมาโน โส อาจริยสฺส อาจริยธนํ นิยฺยาเทตฺวา ทารํ
ปริเยสติ ธมฺเมเนว โน อธมฺเมน ตตฺถ จ โทณ โก ธมฺโม เนว กเยน
น วิกฺกเยน พฺราหฺมณึเยว อุทกูปสฏฺฐํ โส พฺราหฺมณึเยว คจฺฉติ
น ขตฺติยึ น เวสฺสึ น สุทฺทึ น จณฺฑาลึ น เนสาทึ น เวณึ น รถการึ
น ปุกฺกุสึ คจฺฉติ น คพฺภินึ คจฺฉติ น ปายมานํ คจฺฉติ น อนุตุนึ
คจฺฉติ กสฺมา จ โทณ พฺราหฺมโณ น คพฺภินึ คจฺฉติ สเจ โทณ พฺราหฺมโณ
คพฺภินึ คจฺฉติ อติมิฬฺหโช นาม โส โหติ มาณวโก วา มาณวิกา
วา ตสฺมา โทณ พฺราหฺมโณ น คพฺภินึ คจฺฉติ กสฺมา จ โทณ
พฺราหฺมโณ น ปายมานํ คจฺฉติ สเจ โทณ พฺราหฺมโณ ปายมานํ
คจฺฉติ อสุจิปฏิปีโต ๑- นาม โส โหติ มาณวโก วา มาณวิกา วา
ตสฺมา โทณ พฺราหฺมโณ น ปายมานํ คจฺฉติ [๒]- ตสฺส สา โหติ
พฺราหฺมณี เนว กามตฺถา น ทวตฺถา น รตตฺถา ปชตฺถาว ๓-
พฺราหฺมณสฺส พฺราหฺมณี โหติ โส เมถุนํ อุปฺปาเทตฺวา เกสมสฺสุํ
โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ
ปพฺพชติ โส เอวํ ปพฺพชิโต สมาโน วิวิจฺเจว กาเมหิ ฯเปฯ จตุตฺถํ
ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ โส อิเม จตฺตาโร ฌาเน ภาเวตฺวา กายสฺส
เภทา ปรมฺมรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชติ เอวํ โข โทณ
พฺราหฺมโณ เทวสโม โหติ ฯ
{๑๙๒.๕} กถญฺจ โทณ พฺราหฺมโณ มริยาโท โหติ อิธ โทณ
พฺราหฺมโณ อุภโต สุชาโต โหติ มาติโต จ ปิติโต จ สํสุทฺธคหณิโก
ยาว สตฺตมา ปิตามหยุคา อกฺขิตฺโต อนุปกุฏฺโฐ ชาติวาเทน โส
อฏฺฐจตฺตาฬีสวสฺสานิ โกมารํ พฺรหฺมจริยํ จรติ มนฺเต อธียมาโน
อฏฺฐจตฺตาฬีสวสฺสานิ โกมารํ พฺรหฺมจริยํ จริตฺวา มนฺเต
อธียิตฺวา อาจริยสฺส อาจริยธนํ ปริเยสติ ธมฺเมเนว โน อธมฺเมน
ตตฺถ จ โทณ โก ธมฺโม เนว กสิยา น วณิชฺชาย น โครกฺเขน
น อิสฺสตฺเถน น ราชโปริเสน น สิปฺปญฺญตเรน เกวลํ
ภิกฺขาจริยาย กปาลํ อนติมญฺญมาโน โส อาจริยสฺส อาจริยธนํ
นิยฺยาเทตฺวา ทารํ ปริเยสติ ธมฺเมเนว โน อธมฺเมน ตตฺถ จ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อสุจิปฏิปีฬิโต ฯ ๒ ยุ. กสฺมา จ โทณ พฺราหฺมโณ น อนุตุนึ คจฺฉติ สเจ
@โทณ พฺราหฺมโณ อนุตุนึ คจฺฉตีติ ทิสฺสนฺติ ฯ ๓ โป. น มชฺขตฺถา จ ฯ
โทณ โก ธมฺโม เนว กเยน น วิกฺกเยน พฺราหฺมณึเยว
อุทกูปสฏฺฐํ โส พฺราหฺมณึเยว คจฺฉติ น ขตฺติยึ น เวสฺสึ น สุทฺทึ
น จณฺฑาลึ น เนสาทึ น เวณึ น รถการึ น ปุกฺกุสึ คจฺฉติ น
คพฺภินึ คจฺฉติ น ปายมานํ คจฺฉติ น อนุตุนึ คจฺฉติ กสฺมา
จ โทณ พฺราหฺมโณ น คพฺภินึ คจฺฉติ สเจ โทณ พฺราหฺมโณ
คพฺภินึ คจฺฉติ อติมิฬฺหโช นาม โส โหติ มาณวโก วา มาณวิกา
วา ตสฺมา โทณ พฺราหฺมโณ เนว คพฺภินึ คจฺฉติ กสฺมา
จ โทณ พฺราหฺมโณ น ปายมานํ คจฺฉติ สเจ โทณ พฺราหฺมโณ
ปายมานํ คจฺฉติ อสุจิปฏิปีโต นาม โส โหติ มาณวโก วา
มาณวิกา วา ตสฺมา โทณ พฺราหฺมโณ น ปายมานํ คจฺฉติ
ตสฺส สา โหติ พฺราหฺมณี เนว กามตฺถา น ทวตฺถา น รตตฺถา
ปชตฺถาว พฺราหฺมณสฺส พฺราหฺมณี โหติ โส เมถุนํ อุปฺปาเทตฺวา
ตเมว ปุตฺตสฺสาทํ นิกามยมาโน กุฏุมฺพํ อชฺฌาวสติ น อคารสฺมา
อนคาริยํ ปพฺพชติ ยาว โปราณานํ พฺราหฺมณานํ มริยาโท ๑-
ตตฺถ ติฏฺฐติ ตํ น วีติกฺกมติ ยาว โปราณานํ พฺราหฺมณานํ
มริยาโท ตตฺถ พฺราหฺมโณ ฐิโต ตํ น วีติกฺกมตีติ โข โทณ
ตสฺมา พฺราหฺมโณ มริยาโทติ วุจฺจติ เอวํ โข โทณ พฺราหฺมโณ
มริยาโท โหติ ฯ
{๑๙๒.๖} กถญฺจ โทณ พฺราหฺมโณ สมฺภินฺนมริยาโท โหติ
อิธ โทณ พฺราหฺมโณ อุภโต สุชาโต โหติ มาติโต จ ปิติโต จ
สํสุทฺธคหณิโก ยาว สตฺตมา ปิตามหยุคา อกฺขิตฺโต อนุปกุฏฺโฐ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ยุ. มริยาทา ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
ชาติวาเทน [๑]- อฏฺฐจตฺตาฬีสวสฺสานิ โกมารํ พฺรหฺมจริยํ จรติ
มนฺเต อธียมาโน อฏฺฐจตฺตาฬีสวสฺสานิ โกมารํ พฺรหฺมจริยํ จริตฺวา
มนฺเต อธียิตฺวา อาจริยสฺส อาจริยธนํ ปริเยสติ ธมฺเมเนว โน
อธมฺเมน ตตฺถ จ โทณ โก ธมฺโม เนว กสิยา น วณิชฺชาย น
โครกฺเขน น อิสฺสตฺเถน น ราชโปริเสน น สิปฺปญฺญตเรน
เกวลํ ภิกฺขาจริยาย กปาลํ อนติมญฺญมาโน
{๑๙๒.๗} โส อาจริยสฺส อาจริยธนํ นิยฺยาเทตฺวา ทารํ
ปริเยสติ ธมฺเมนปิ อธมฺเมนปิ กเยนปิ วิกฺกเยนปิ [๒]- อุทกูปสฏฺฐํ
โส พฺราหฺมณิมฺปิ คจฺฉติ ขตฺติยิมฺปิ คจฺฉติ เวสฺสิมฺปิ คจฺฉติ
สุทฺทิมฺปิ คจฺฉติ จณฺฑาลิมฺปิ คจฺฉติ เนสาทิมฺปิ คจฺฉติ เวณิมฺปิ
คจฺฉติ รถการิมฺปิ คจฺฉติ ปุกฺกุสิมฺปิ คจฺฉติ คพฺภินิมฺปิ คจฺฉติ
ปายมานมฺปิ คจฺฉติ อุตุนิมฺปิ คจฺฉติ อนุตุนิมฺปิ คจฺฉติ ตสฺส
สา โหติ พฺราหฺมณี กามตฺถาปิ ทวตฺถาปิ รตตฺถาปิ ปชตฺถาปิ
พฺราหฺมณสฺส พฺราหฺมณี โหติ ยาว โปราณานํ พฺราหฺมณานํ มริยาโท
ตตฺถ น ติฏฺฐติ ตํ วีติกฺกมติ ยาว โปราณานํ พฺราหฺมณานํ
มริยาโท ตตฺถ พฺราหฺมโณ น ฐิโต ตํ วีติกฺกมตีติ โข โทณ
ตสฺมา พฺราหฺมโณ สมฺภินฺนมริยาโทติ วุจฺจติ เอวํ โข โทณ
พฺราหฺมโณ สมฺภินฺนมริยาโท โหติ ฯ
{๑๙๒.๘} กถญฺจ โทณ พฺราหฺมโณ พฺราหฺมณจณฺฑาโล
โหติ อิธ โทณ พฺราหฺมโณ อุภโต สุชาโต โหติ มาติโต
จ ปิติโต จ สํสุทฺธคหณิโก ยาว สตฺตมา ปิตามหยุคา
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. โส ฯ ๒ ม. ยุ. พฺราหฺมณิมฺปิ
อกฺขิตฺโต อนุปกุฏฺโฐ ชาติวาเทน โส อฏฺฐจตฺตาฬีสวสฺสานิ โกมารํ
พฺรหฺมจริยํ จรติ มนฺเต อธียมาโน อฏฺฐจตฺตาฬีสวสฺสานิ โกมารํ
พฺรหฺมจริยํ จริตฺวา มนฺเต อธียิตฺวา อาจริยสฺส อาจริยธนํ ปริเยสติ
ธมฺเมนปิ อธมฺเมนปิ กสิยาปิ วณิชฺชายปิ โครกฺเขนปิ อิสฺสตฺเถนปิ
สิปฺปญฺญตเรนปิ ราชโปริเสนปิ เกวลํ ภิกฺขาจริยาย กปาลํ
อนติมญฺญมาโน โส อาจริยสฺส อาจริยธนํ นิยฺยาเทตฺวา ทารํ
ปริเยสติ ธมฺเมนปิ อธมฺเมนปิ กเยนปิ วิกฺกเยนปิ อุทกูปสฏฺฐํ โส
พฺราหฺมณิมฺปิ คจฺฉติ ขตฺติยิมฺปิ คจฺฉติ เวสฺสิมฺปิ คจฺฉติ สุทฺทิมฺปิ
คจฺฉติ จณฺฑาลิมฺปิ คจฺฉติ เนสาทิมฺปิ คจฺฉติ เวณิมฺปิ คจฺฉติ
รถการิมฺปิ คจฺฉติ ปุกฺกุสิมฺปิ คจฺฉติ คพฺภินิมฺปิ คจฺฉติ
ปายมานมฺปิ คจฺฉติ อุตุนิมฺปิ คจฺฉติ อนุตุนิมฺปิ คจฺฉติ ตสฺส
สา โหติ พฺราหฺมณี กามตฺถาปิ ทวตฺถาปิ รตตฺถาปิ ปชตฺถาปิ
พฺราหฺมณสฺส พฺราหฺมณี โหติ โส สพฺพกมฺเมหิ ชีวิตํ กปฺเปติ ตเมนํ
พฺราหฺมณา เอวมาหํสุ กสฺมา ภวํ พฺราหฺมโณ ปฏิชานมาโน
สพฺพกมฺเมหิ ชีวิตํ กปฺเปตีติ โส เอวมาห เสยฺยถาปิ โภ อคฺคิ
สุจิมฺปิ ทหติ อสุจิมฺปิ ทหติ น จ เตน อคฺคิ อุปลิปฺปติ เอวเมว
โข โภ สพฺพกมฺเมหิ เจปิ พฺราหฺมโณ ชีวิตํ กปฺเปติ น จ
เตน พฺราหฺมโณ อุปลิปฺปติ สพฺพกมฺเมหิ ชีวิตํ กปฺเปตีติ โข โทณ
ตสฺมา พฺราหฺมโณ พฺราหฺมณจณฺฑาโลติ วุจฺจติ เอวํ โข โทณ
พฺราหฺมโณ พฺราหฺมณจณฺฑาโล โหติ เย โข เต โทณ พฺราหฺมณานํ
ปุพฺพกา อิสิโย มนฺตานํ กตฺตาโร มนฺตานํ ปวตฺตาโร เยสมิทํ ๑-
เอตรหิ พฺราหฺมณา โปราณํ มนฺตปทํ คีตํ ปวุตฺตํ สมิหิตํ ตทนุคายนฺติ
ตทนุภาสนฺติ ภาสิตมนุภาสนฺติ [๒]- วาจิตมนุวาเจนฺติ เสยฺยถีทํ
อฏฺฐโก วามโก วามเทโว เวสฺสามิตฺโต ยมทคฺคิ องฺคีรโส ภารทฺวาโช
วาเสฏฺโฐ กสฺสโป ภคุ ตฺยสฺสุเม ปญฺจ พฺราหฺมเณ ปญฺญาเปนฺติ
พฺรหฺมสมํ เทวสมํ มริยาทํ สมฺภินฺนมริยาทํ พฺราหฺมณจณฺฑาลญฺเญว
ปญฺจมํ เตสํ ตฺวํ โทณ กตโมติ ฯ เอวํ สนฺเต โภ โคตม
พฺราหฺมณจณฺฑาลมฺปิ น ปูเรม อภิกฺกนฺตํ โภ โคตม ฯเปฯ
อุปาสกํ มํ ภวํ โคตโม ธาเรตุ อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณํ คตนฺติ ฯ
[๑๙๓] อถโข สงฺคารโว พฺราหฺมโณ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา ภควตา สทฺธึ สมฺโมทิ สมฺโมทนียํ กถํ สาราณียํ
วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข สงฺคารโว
พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ โก นุ โข โภ โคตม เหตุ โก
ปจฺจโย เยเนกทา ๓- ทีฆรตฺตํ สชฺฌายกตาปิ มนฺตา นปฺปฏิภนฺติ
ปเคว อสชฺฌายกตา ฯ โก ปน โภ โคตม เหตุ โก ปจฺจโย
เยเนกทา ทีฆรตฺตํ อสชฺฌายกตาปิ มนฺตา ปฏิภนฺติ ปเคว
สชฺฌายกตาติ ฯ
{๑๙๓.๑} ยสฺมึ พฺราหฺมณ สมเย กามราคปริยุฏฺฐิเตน เจตสา
วิหรติ กามราคปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส จ กามราคสฺส
นิสฺสรณํ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ อตฺตตฺถมฺปิ ตสฺมึ
สมเย ยถาภูตํ นปฺปชานาติ น ปสฺสติ ปรตฺถมฺปิ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. เยสญฺจิทํ ฯ ๒ ม. สชฺฌายิตมนุสชฺฌายนฺตีติ ทิสฺสติ ฯ ๓ ม. เยน กทาจิ ฯ
ตสฺมึ สมเย ยถาภูตํ นปฺปชานาติ น ปสฺสติ อุภยตฺถมฺปิ ตสฺมึ
สมเย ยถาภูตํ นปฺปชานาติ น ปสฺสติ ทีฆรตฺตํ สชฺฌายกตาปิ
มนฺตา นปฺปฏิภนฺติ ปเคว อสชฺฌายกตา ฯ เสยฺยถาปิ พฺราหฺมณ
อุทปตฺโต สํสฏฺโฐ ลาขาย วา หลิทฺทิยา วา นีลิยา วา มญฺชิฏฺฐาย
วา ตตฺถ จกฺขุมา ปุริโส สกํ มุขนิมิตฺตํ ปจฺจเวกฺขมาโน ยถาภูตํ
นปฺปชาเนยฺย น ปสฺเสยฺย เอวเมว โข พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย
กามราคปริยุฏฺฐิเตน เจตสา วิหรติ กามราคปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส
จ กามราคสฺส นิสฺสรณํ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ อตฺตตฺถมฺปิ ตสฺมึ
สมเย ยถาภูตํ นปฺปชานาติ น ปสฺสติ ปรตฺถมฺปิ ตสฺมึ สมเย
ยถาภูตํ นปฺปชานาติ น ปสฺสติ อุภยตฺถมฺปิ ตสฺมึ สมเย ยถาภูตํ
นปฺปชานาติ น ปสฺสติ ทีฆรตฺตํ สชฺฌายกตาปิ มนฺตา นปฺปฏิภนฺติ
ปเคว อสชฺฌายกตา ฯ
{๑๙๓.๒} ปุน จปรํ พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย พฺยาปาทปริยุฏฺฐิเตน
เจตสา วิหรติ พฺยาปาทปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส จ พฺยาปาทสฺส
นิสฺสรณํ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ สชฺฌายกตาปิ
มนฺตา นปฺปฏิภนฺติ ปเคว อสชฺฌายกตา เสยฺยถาปิ พฺราหฺมณ
อุทปตฺโต อคฺคินา สนฺตตฺโต อุกฺกุฏฺฐิโต ๑- อุสฺสทกชาโต ๒- ตตฺถ
จกฺขุมา ปุริโส สกํ มุขนิมิตฺตํ ปจฺจเวกฺขมาโน ยถาภูตํ นปฺปชาเนยฺย
น ปสฺเสยฺย เอวเมว โข พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย พฺยาปาทปริยุฏฺฐิเตน
เจตสา วิหรติ พฺยาปาทปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส จ พฺยาปาทสฺส นิสฺสรณํ
ยถาภูตํ นปฺปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ สชฺฌายกตาปิ มนฺตา
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อุกฺกุธิโต ฯ ยุ. อุกฺกฏฺฐิโต ฯ ๒ ม. อุสุมกชาโต ฯ
นปฺปฏิภนฺติ ปเคว อสชฺฌายกตา ฯ
{๑๙๓.๓} ปุน จปรํ พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย ถีนมิทฺธปริยุฏฺฐิเตน
เจตสา วิหรติ ถีนมิทฺธปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส จ ถีนมิทฺธสฺส นิสฺสรณํ
ยถาภูตํ นปฺปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ สชฺฌายกตาปิ มนฺตา
นปฺปฏิภนฺติ ปเคว อสชฺฌายกตา เสยฺยถาปิ พฺราหฺมณ อุทปตฺโต
เสวาลปณกปริโยนทฺโธ ตตฺถ จกฺขุมา ปุริโส สกํ มุขนิมิตฺตํ
ปจฺจเวกฺขมาโน ยถาภูตํ นปฺปชาเนยฺย น ปสฺเสยฺย เอวเมว โข
พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย ถีนมิทฺธปริยุฏฺฐิเตน เจตสา วิหรติ
ถีนมิทฺธปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส จ ถีนมิทฺธสฺส นิสฺสรณํ ยถาภูตํ
นปฺปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ สชฺฌายกตาปิ มนฺตา นปฺปฏิภนฺติ
ปเคว อสชฺฌายกตา ฯ
{๑๙๓.๔} ปุน จปรํ พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจปริยุฏฺฐิเตน
เจตสา วิหรติ อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส จ อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจสฺส
นิสฺสรณํ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ สชฺฌายกตาปิ
มนฺตา นปฺปฏิภนฺติ ปเคว อสชฺฌายกตา เสยฺยถาปิ พฺราหฺมณ
อุทปตฺโต วาเตริโต จลิโต ภนฺโต อูมิชาโต ตตฺถ จกฺขุมา ปุริโส
สกํ มุขนิมิตฺตํ ปจฺจเวกฺขมาโน ยถาภูตํ นปฺปชาเนยฺย น ปสฺเสยฺย
เอวเมว โข พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจปริยุฏฺฐิเตน เจตสา
วิหรติ อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส จ อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจสฺส
นิสฺสรณํ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ สชฺฌายกตาปิ มนฺตา
นปฺปฏิภนฺติ ปเคว อสชฺฌายกตา ฯ
{๑๙๓.๕} ปุน จปรํ พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย วิจิกิจฺฉาปริยุฏฺฐิเตน เจตสา วิหรติ
วิจิกิจฺฉาปเรเตน อุปฺปนฺนาย จ วิจิกิจฺฉาย นิสฺสรณํ ยถาภูตํ
นปฺปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ สชฺฌายกตาปิ มนฺตา นปฺปฏิภนฺติ
ปเคว อสชฺฌายกตา เสยฺยถาปิ พฺราหฺมณ อุทปตฺโต อาวิโล
ลุฬิโต กลลีภูโต อนฺธกาเร นิกฺขิตฺโต ตตฺถ จกฺขุมา ปุริโส สกํ
มุขนิมิตฺตํ ปจฺจเวกฺขมาโน ยถาภูตํ นปฺปชาเนยฺย น ปสฺเสยฺย
เอวเมว โข พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย วิจิกิจฺฉาปริยุฏฺฐิเตน เจตสา วิหรติ
วิจิกิจฺฉาปเรเตน อุปฺปนฺนาย จ วิจิกิจฺฉาย นิสฺสรณํ ยถาภูตํ
นปฺปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ สชฺฌายกตาปิ มนฺตา นปฺปฏิภนฺติ
ปเคว อสชฺฌายกตา ยสฺมิญฺจ โข พฺราหฺมณ สมเย น กามราคปริยุฏฺฐิเตน
เจตสา วิหรติ น กามราคปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส จ กามราคสฺส
นิสฺสรณํ ยถาภูตํ ปชานาติ อตฺตตฺถมฺปิ ตสฺมึ สมเย ยถาภูตํ
ปชานาติ ปสฺสติ ปรตฺถมฺปิ ตสฺมึ สมเย ยถาภูตํ ปชานาติ ปสฺสติ
อุภยตฺถมฺปิ ตสฺมึ สมเย ยถาภูตํ ปชานาติ ปสฺสติ ทีฆรตฺตํ
อสชฺฌายกตาปิ มนฺตา ปฏิภนฺติ ปเคว สชฺฌายกตา เสยฺยถาปิ
พฺราหฺมณ อุทปตฺโต อสํสฏฺโฐ ลาขาย วา หลิทฺทิยา วา นีลิยา วา
มญฺชิฏฺฐาย วา ตตฺถ จกฺขุมา ปุริโส สกํ มุขนิมิตฺตํ ปจฺจเวกฺขมาโน
ยถาภูตํ ปชาเนยฺย ๑- ปสฺเสยฺย เอวเมว โข พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย
น กามราคปริยุฏฺฐิเตน เจตสา วิหรติ น กามราคปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส
จ กามราคสฺส ยถาภูตํ ปชานาติ อตฺตตฺถมฺปิ ตสฺมึ สมเย
ยถาภูตํ ปชานาติ ปสฺสติ ปรตฺถมฺปิ ตสฺมึ สมเย ยถาภูตํ ปชานาติ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ชาเนยฺย ฯ
ปสฺสติ อุภยตฺถมฺปิ ตสฺมึ สมเย ยถาภูตํ ปชานาติ ปสฺสติ ทีฆรตฺตํ
อสชฺฌายกตาปิ มนฺตา ปฏิภนฺติ ปเคว สชฺฌายกตา ฯ
{๑๙๓.๖} ปุน จปรํ พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย น พฺยาปาทปริยุฏฺฐิเตน
เจตสา วิหรติ น พฺยาปาทปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส จ พฺยาปาทสฺส นิสฺสรณํ
ยถาภูตํ ปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ อสชฺฌายกตาปิ มนฺตา ปฏิภนฺติ ปเคว
สชฺฌายกตา เสยฺยถาปิ พฺราหฺมณ อุทปตฺโต อคฺคินา อสนฺตตฺโต
อนุกฺกุฏฺฐิโต อนุสฺสทกชาโต ตตฺถ จกฺขุมา ปุริโส สกํ มุขนิมิตฺตํ
ปจฺจเวกฺขมาโน ยถาภูตํ ปชาเนยฺย ปสฺเสยฺย เอวเมว โข พฺราหฺมณ
ยสฺมึ สมเย น พฺยาปาทปริยุฏฺฐิเตน เจตสา วิหรติ น พฺยาปาทปเรเตน
อุปฺปนฺนสฺส จ พฺยาปาทสฺส นิสฺสรณํ ยถาภูตํ ปชานาติ ฯเปฯ
ทีฆรตฺตํ อสชฺฌายกตาปิ มนฺตา ปฏิภนฺติ ปเคว อสชฺฌายกตา ฯ
{๑๙๓.๗} ปุน จปรํ พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย น ถีนมิทฺธปริยุฏฺฐิเตน
เจตสา วิหรติ น ถีนมิทฺธปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส จ ถีนมิทฺธสฺส
นิสฺสรณํ ยถาภูตํ ปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ อสชฺฌายกตาปิ
มนฺตา ปฏิภนฺติ ปเคว สชฺฌายกตา เสยฺยถาปิ พฺราหฺมณ
อุทปตฺโต น เสวาลปณกปริโยนทฺโธ ตตฺถ จกฺขุมา
ปุริโส สกํ มุขนิมิตฺตํ ปจฺจเวกฺขมาโน ยถาภูตํ ปชาเนยฺย
ปสฺเสยฺย เอวเมว โข พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย น ถีนมิทฺธปริยุฏฺฐิเตน
เจตสา วิหรติ น ถีนมิทฺธปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส จ ถีนมิทฺธสฺส
นิสฺสรณํ ยถาภูตํ ปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ อสชฺฌายกตาปิ
มนฺตา ปฏิภนฺติ ปเคว สชฺฌายกตา ฯ ปุน จปรํ
พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย น อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจปริยุฏฺฐิเตน เจตสา วิหรติ
น อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส จ อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจสฺส นิสฺสรณํ
ยถาภูตํ ปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ อสชฺฌายกตาปิ มนฺตา ปฏิภนฺติ
ปเคว สชฺฌายกตา เสยฺยถาปิ พฺราหฺมณ อุทปตฺโต น วาเตริโต
น จลิโต น ภนฺโต น อูมิชาโต ตตฺถ จกฺขุมา ปุริโส สกํ
มุขนิมิตฺตํ ปจฺจเวกฺขมาโน ยถาภูตํ ปชาเนยฺย ปสฺเสยฺย เอวเมว
โข พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย น อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจปริยุฏฺฐิเตน เจตสา
วิหรติ น อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจปเรเตน อุปฺปนฺนสฺส จ อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจสฺส
นิสฺสรณํ ยถาภูตํ ปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ อสชฺฌายกตาปิ มนฺตา
ปฏิภนฺติ ปเคว สชฺฌายกตา ฯ
{๑๙๓.๘} ปุน จปรํ พฺราหฺมณ ยสฺมึ สมเย น วิจิกิจฺฉาปริยุฏฺฐิเตน
เจตสา วิหรติ น วิจิกิจฺฉาปเรเตน อุปฺปนฺนาย จ วิจิกิจฺฉาย นิสฺสรณํ
ยถาภูตํ ปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ อสชฺฌายกตาปิ มนฺตา ปฏิภนฺติ
ปเคว สชฺฌายกตา เสยฺยถาปิ พฺราหฺมณ อุทปตฺโต อจฺโฉ วิปฺปสนฺโน
อนาวิโล อาโลเก นิกฺขิตฺโต ตตฺถ จกฺขุมา ปุริโส สกํ มุขนิมิตฺตํ
ปจฺจเวกฺขมาโน ยถาภูตํ ปชาเนยฺย ปสฺเสยฺย เอวเมว โข พฺราหฺมณ
ยสฺมึ สมเย น วิจิกิจฺฉาปริยุฏฺฐิเตน เจตสา วิหรติ น วิจิกิจฺฉาปเรเตน
อุปฺปนฺนาย จ วิจิกิจฺฉาย นิสฺสรณํ ยถาภูตํ ปชานาติ ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ
อสชฺฌายกตาปิ มนฺตา ปฏิภนฺติ ปเคว สชฺฌายกตา ฯ อยํ โข พฺราหฺมณ
เหตุ อยํ ปจฺจโย เยเนกทา ทีฆรตฺตํ สชฺฌายกตาปิ มนฺตา นปฺปฏิภนฺติ ปเคว
อสชฺฌายกตา อยํ ปน พฺราหฺมณ เหตุ อยํ ปจฺจโย เยเนกทา
ทีฆรตฺตํ อสชฺฌายกตาปิ มนฺตา ปฏิภนฺติ ปเคว สชฺฌายกตาติ ฯ
อภิกฺกนฺตํ โภ โคตม ฯเปฯ อุปาสกํ มํ ภวํ โคตโม ธาเรตุ อชฺชตคฺเค
ปาณุเปตํ สรณํ คตนฺติ ฯ
[๑๙๔] เอกํ สมยํ ภควา เวสาลิยํ วิหรติ มหาวเน
กูฏาคารสาลายํ ฯ เตน โข ปน สมเยน การณปาลี
พฺราหฺมโณ ลิจฺฉวีนํ กมฺมนฺตํ กาเรติ อทฺทสา โข การณปาลี
พฺราหฺมโณ ปิงฺคิยานึ พฺราหฺมณํ ทูรโตว อาคจฺฉนฺตํ ทิสฺวาน
ปิงฺคิยานึ พฺราหฺมณํ เอตทโวจ หนฺท กุโต นุ ภวํ ปิงฺคิยานี
อาคจฺฉติ ทิวา ทิวสฺสาติ ฯ อิธาหํ ๑- โภ อาคจฺฉามิ สมณสฺส
โคตมสฺส สนฺติกาติ ตํ กึ มญฺญติ ภวํ ปิงฺคิยานี สมณสฺส โคตมสฺส
ปญฺญาเวยฺยตฺติยํ ปณฺฑิโต มญฺเญติ โกจาหํ โภ โก จ สมณสฺส
โคตมสฺส ปญฺญาเวยฺยตฺติยํ ชานิสฺสามิ โสปิ นูนสฺส ตาทิโสว
โย สมณสฺส โคตมสฺส ปญฺญาเวยฺยตฺติยํ ชาเนยฺยาติ อุฬาราย
ขลุ ภวํ ปิงฺคิยานี สมณํ โคตมํ ปสํสาย ปสํสตีติ โกจาหํ โภ โก จ
สมณํ โคตมํ ปสํสิสฺสามิ ปสฏฺฐปสฏฺโฐ จ ๒- โส ภวํ โคตโม เสฏฺโฐ
เทวมนุสฺสานนฺติ กึ ปน ภวํ ปิงฺคิยานี อตฺถวสํ สมฺปสฺสมาโน สมเณ
โคตเม เอวํ อภิปฺปสนฺโนติ
{๑๙๔.๑} เสยฺยถาปิ โภ ปุริโส อคฺครสปริติตฺโต น อญฺเญสํ
หีนานํ รสานํ ปิเหติ เอวเมว โข โภ ยโต ยโต ตสฺส โภโต
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อิโตหํ ฯ ๒ ม. ยุ. ปสตฺถปฺปสตฺโถว ฯ
โคตมสฺส ธมฺมํ สุณาติ ยทิ สุตฺตโส ยทิ เคยฺยโส ยทิ เวยฺยากรณโส
ยทิ อพฺภุตธมฺมโส ตโต ตโต น อญฺเญสํ ปุถุสมณปฺปวาทานํ ๑-
ปิเหติ
{๑๙๔.๒} เสยฺยถาปิ โภ ปุริโส ชิฆจฺฉาทุพฺพลฺยปเรโต มธุปิณฺฑิกํ
อธิคจฺเฉยฺย โส ยโต ยโต สาเยถ ลภเตว ๒- สาทุรสํ อเสจนกํ
เอวเมว โข โภ ยโต ยโต ตสฺส โภโต โคตมสฺส ธมฺมํ สุณาติ
ยทิ สุตฺตโส ยทิ เคยฺยโส ยทิ เวยฺยากรณโส ยทิ อพฺภุตธมฺมโส
ตโต ตโต ลภเตว ๒- อตฺตมนตํ ลภติ เจตโส ปสาทํ ฯ
{๑๙๔.๓} เสยฺยถาปิ โภ ปุริโส จนฺทนฆฏิกํ อธิคจฺเฉยฺย
หริจนฺทนสฺส วา โลหิตจนฺทนสฺส วา [๓]- ยโต ยโต ฆาเยถ ยทิ
มูลโต ยทิ มชฺฌโต ยทิ อคฺคโต อธิคจฺฉเตว สุรภิคนฺธํ อเสจนกํ
เอวเมว โข โภ ยโต ยโต ตสฺส โภโต โคตมสฺส ธมฺมํ สุณาติ ยทิ
สุตฺตโส ยทิ เคยฺยโส ยทิ เวยฺยากรณโส ยทิ อพฺภุตธมฺมโส ตโต
ตโต อธิคจฺฉติ ปามุชฺชํ อธิคจฺฉติ โสมนสฺสํ ฯ
{๑๙๔.๔} เสยฺยถาปิ โภ ปุริโส อาพาธิโก ทุกฺขิโต พาฬฺหคิลาโน
ตสฺส กุสโล ภิสโก ฐานโส อาพาธํ นีหเรยฺย เอวเมว โข โภ ยโต ยโต
ตสฺส โภโต โคตมสฺส ธมฺมํ สุณาติ ยทิ สุตฺตโส ยทิ เคยฺยโส ยทิ
เวยฺยากรณโส ยทิ อพฺภุตธมฺมโส ตโต ตโต โสกปริเทวทุกฺข-
โทมนสฺสุปายาสา อพฺภตฺถํ คจฺฉนฺติ ฯ เสยฺยถาปิ โภ โปกฺขรณี
อจฺโฉทกา สาโตทกา สีโตทกา เสโตทกา ๔- สุปติฏฺฐา รมณียา
อถ ปุริโส อาคจฺเฉยฺย ฆมฺมาภิตตฺโต ฆมฺมปเรโต กิลนฺโต ตสิโต
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ปุถุสมณพฺราหฺมณปฺปวาทานํ ฯ ๒ โป. ลเภเถว ฯ ๓ ม. ยุ. โสติ อตฺถิ ฯ
@๔ ม. เสตกา ฯ
ปิปาสิโต โส ตํ โปกฺขรณึ โอคาเหตฺวา นฺหาตฺวา จ ปิวิตฺวา จ
สพฺพทรถกิลมถปริฬาหํ ปฏิปฺปสฺสมฺเภยฺย เอวเมว โข โภ ยโต
ยโต ตสฺส โภโต โคตมสฺส ธมฺมํ สุณาติ ยทิ สุตฺตโส ยทิ เคยฺยโส
ยทิ เวยฺยากรณโส ยทิ อพฺภุตธมฺมโส ตโต ตโต สพฺพทรถกิลมถปริฬาหา
ปฏิปฺปสฺสมฺภนฺตีติ ฯ
{๑๙๔.๕} เอวํ วุตฺเต การณปาลี พฺราหฺมโณ อุฏฺฐายาสนา เอกํสํ
อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา ทกฺขิณชานุมณฺฑลํ ปฐวิยํ นิหนฺตฺวา เยน ภควา
เตนญฺชลึ ปณาเมตฺวา ติกฺขตฺตุํ อุทานํ อุทาเนสิ นโม ตสฺส ภควโต
อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ อภิกฺกนฺตํ โภ ปิงฺคิยานิ
อภิกฺกนฺตํ โภ ปิงฺคิยานิ เสยฺยถาปิ โภ ปิงฺคิยานิ นิกฺกุชฺชิตํ วา
อุกฺกุชฺเชยฺย ปฏิจฺฉนฺนํ วา วิวเรยฺย มูฬฺหสฺส วา มคฺคํ อาจิกฺเขยฺย
อนฺธกาเร วา เตลปฺปชฺโชตํ ธาเรยฺย จกฺขุมนฺโต รูปานิ ทกฺขนฺตีติ
เอวเมว ๑- โภตา ปิงฺคิยานินา อเนกปริยาเยน ธมฺโม ปกาสิโต ฯ
เอสาหํ โภ ปิงฺคิยานิ ตํ ภวนฺตํ โคตมํ สรณํ คจฺฉามิ ธมฺมญฺจ
ภิกฺขุสงฺฆญฺจ อุปาสกํ มํ ภวํ ปิงฺคยานี ธาเรตุ อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ
สรณํ คตนฺติ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๒ หน้าที่ ๒๔๖-๒๖๕.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=22&item=187&items=8
อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=22&item=187&items=8&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=22&item=187&items=8
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=22&item=187&items=8
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=187
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒
https://84000.org/tipitaka/read/?index_22
https://84000.org/tipitaka/english/?index_22
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
