บาลี ข้อ 195-202 พระไตรปิฎกเล่มที่ 22

     [๑๙๕]   เอกํ   สมยํ   ภควา   เวสาลิยํ   วิหรติ   มหาวเน
กูฏาคารสาลายํ  ฯ  เตน โข ปน สมเยน ปญฺจมตฺตานิ ลิจฺฉวิสตานิ ภควนฺตํ
ปยิรุปาสนฺติ   อปฺเปกจฺเจ   ลิจฺฉวี   นีลา   โหนฺติ  นีลวณฺณา  นีลวตฺถา
นีลาลงฺการา   อปฺเปกจฺเจ   ลิจฺฉวี   ปีตา  โหนฺติ  ปีตวณฺณา  ปีตวตฺถา
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. เอวเมวํ ฯ
ปีตาลงฺการา   อปฺเปกจฺเจ   ลิจฺฉวี   โลหิตกา   โหนฺติ   โลหิตกวณฺณา
โลหิตกวตฺถา   โลหิตกาลงฺการา   อปฺเปกจฺเจ  ลิจฺฉวี  โอทาตา  โหนฺติ
โอทาตวณฺณา   โอทาตวตฺถา   โอทาตาลงฺการา   ตฺยสฺสุทํ   ^๑-  ภควา
อติโรจติ   วณฺเณน   เจว   ยสสา   จ   อถโข  ปิงฺคิยานี  พฺราหฺมโณ
อุฏฺฐายาสนา   เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   เยน  ภควา  เตนญฺชลึ
ปณาเมตฺวา    ภควนฺตํ    เอตทโวจ   ปฏิภาติ   มํ   ภควา   ปฏิภาติ
มํ   สุคตาติ   ฯ   ปฏิภาตุ   ตํ  ปิงฺคิยานีติ  ภควา  อโวจ  ฯ  อถโข
ปิงฺคิยานี พฺราหฺมโณ ภควโต สมฺมุขา สารูปาย ^๒- คาถาย อภิตฺถวิ
               ปทฺมํ ^๓- ยถา โกกนุทํ ^๔- สุคนฺธํ
               ปาโต สิยา ผุลฺลมวีตคนฺธํ
               องฺคีรสํ ปสฺส วิโรจมานํ
               ตปนฺตมาทิจฺจมิวนฺตลิกฺเขติ ฯ
     อถโข  เต  ลิจฺฉวี  ปญฺจหิ  อุตฺตราสงฺคสเตหิ  ปิงฺคิยานึ  พฺราหฺมณํ
อจฺฉาเทสุํ  ฯ  อถโข  ปิงฺคิยานี  พฺราหฺมโณ เตหิ ปญฺจหิ อุตฺตราสงฺคสเตหิ
ภควนฺตํ   อจฺฉาเทสิ   ฯ   อถโข   ภควา   เต   ลิจฺฉวี   เอตทโวจ
ปญฺจนฺนํ    ลิจฺฉวี   รตนานํ   ปาตุภาโว   ทุลฺลโภ   โลกสฺมึ   กตเมสํ
ปญฺจนฺนํ   ตถาคตสฺส   อรหโต   สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส   ปาตุภาโว   ทุลฺลโภ
โลกสฺมึ  ตถาคตปฺปเวทิตสฺส  ธมฺมวินยสฺส  เทสิตา  ^๕-  ปุคฺคโล  ทุลฺลโภ
โลกสฺมึ     ตถาคตปฺปเวทิตสฺส    ธมฺมวินยสฺส    เทสิตสฺส    วิญฺญาตา
ปุคฺคโล   ทุลฺลโภ   โลกสฺมึ   ตถาคตปฺปเวทิตสฺส  ธมฺมวินยสฺส  เทสิตสฺส
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ตฺยาสฺสุทํ ฯ  ^๒ โป. ม. ยุ. สารุปฺปาย ฯ  ^๓ โป. ม. ยุ. ปทุมํ ฯ
@^๔ ม. ยุ. โกกนทํ ฯ  ^๕ ม. ยุ. เทเสตา ฯ
วิญฺญาตา     ธมฺมานุธมฺมปฏิปนฺโน     ปุคฺคโล     ทุลฺลโภ     โลกสฺมึ
กตญฺญุกตเวที   ปุคฺคโล   ทุลฺลโภ  โลกสฺมึ  อิเมสํ  โข  ลิจฺฉวี  ปญฺจนฺนํ
รตนานํ ปาตุภาโว ทุลฺลโภ โลกสฺมินฺติ ฯ
     [๑๙๖]   ตถาคตสฺส   ภิกฺขเว  อรหโต  สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส  ปุพฺเพว
สมฺโพธา    อนภิสมฺพุทฺธสฺส   โพธิสตฺตสฺเสว   สโต   ปญฺจ   มหาสุปินา
ปาตุรเหสุํ   กตเม  ปญฺจ  ตถาคตสฺส  ภิกฺขเว  อรหโต  สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
ปุพฺเพว   สมฺโพธา  อนภิสมฺพุทฺธสฺส  โพธิสตฺตสฺเสว  สโต  อยํ  มหาปฐวี
มหาสยนํ   อโหสิ  หิมวา  ปพฺพตราชา  พิมฺโพหนํ  ^๑-  อโหสิ  ปุรตฺถิเม
สมุทฺเท   วาโม   หตฺโถ   โอหิโต   อโหสิ  ปจฺฉิเม  สมุทฺเท  ทกฺขิโณ
หตฺโถ  โอหิโต  อโหสิ  ทกฺขิเณ  สมุทฺเท  อุโภ  ปาทา  โอหิตา  อเหสุํ
ตถาคตสฺส    ภิกฺขเว   อรหโต   สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส   ปุพฺเพว   สมฺโพธา
อนภิสมฺพุทฺธสฺส โพธิสตฺตสฺเสว สโต อยํ ปฐโม มหาสุปิโน ปาตุรโหสิ ฯ
     {๑๙๖.๑}   ปุน  จปรํ  ภิกฺขเว  ตถาคตสฺส อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
ปุพฺเพว   สมฺโพธา   อนภิสมฺพุทฺธสฺส  โพธิสตฺตสฺเสว  สโต  ติริยา  นาม
ติณชาติ   นาภิยา   อุคฺคนฺตฺวา   นภํ  อาหจฺจ  ฐิตา  อโหสิ  ตถาคตสฺส
ภิกฺขเว   อรหโต   สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส   ปุพฺเพว  สมฺโพธา  อนภิสมฺพุทฺธสฺส
โพธิสตฺตสฺเสว สโต อยํ ทุติโย มหาสุปิโน ปาตุรโหสิ ฯ
     {๑๙๖.๒}   ปุน จปรํ ภิกฺขเว ตถาคตสฺส อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปุพฺเพว
สมฺโพธา  อนภิสมฺพุทฺธสฺส  โพธิสตฺตสฺเสว สโต เสตา กิมี กณฺหสีสา ปาเทหิ
อุสฺสกฺกิตฺวา  ^[๒]-  ยาว  ชานุมณฺฑลา  ปฏิจฺฉาเทสุํ  ตถาคตสฺส  ภิกฺขเว
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ม. พิพฺโพหนํ ฯ  ^๒ ม. อคฺคนขโตติ ทิสฺสติ ฯ
อรหโต     สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส     ปุพฺเพว    สมฺโพธา    อนภิสมฺพุทฺธสฺส
โพธิสตฺตสฺเสว สโต อยํ ตติโย มหาสุปิโน ปาตุรโหสิ ฯ
     {๑๙๖.๓}   ปุน  จปรํ  ภิกฺขเว  ตถาคตสฺส อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
ปุพฺเพว   สมฺโพธา   อนภิสมฺพุทฺธสฺส   โพธิสตฺตสฺเสว   สโต   จตฺตาโร
สกุณา   นานาวณฺณา   จตูหิ   ทิสาหิ   อาคนฺตฺวา   ปาทมูเล  นิปติตฺวา
สพฺพเสตา   สมฺปชฺชึสุ   ตถาคตสฺส   ภิกฺขเว   อรหโต  สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
ปุพฺเพว   สมฺโพธา   อนภิสมฺพุทฺธสฺส  โพธิสตฺตสฺเสว  สโต  อยํ  จตุตฺโถ
มหาสุปิโน ปาตุรโหสิ ฯ
     {๑๙๖.๔}   ปุน  จปรํ ภิกฺขเว ตถาคโต อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ ปุพฺเพว
สมฺโพธา   อนภิสมฺพุทฺโธ   โพธิสตฺโตว   สมาโน   มหโต  มิฬฺหปพฺพตสฺส
อุปรูปริ   จงฺกมติ   อลิปฺปมาโน   มิเฬฺหน  ตถาคตสฺส  ภิกฺขเว  อรหโต
สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส    ปุพฺเพว   สมฺโพธา   อนภิสมฺพุทฺธสฺส   โพธิสตฺตสฺเสว
สโต อยํ ปญฺจโม มหาสุปิโน ปาตุรโหสิ ฯ
     {๑๙๖.๕}   ยมฺปิ   ภิกฺขเว  ตถาคตสฺส  อรหโต  สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
ปุพฺเพว    สมฺโพธา    อนภิสมฺพุทฺธสฺส    โพธิสตฺตสฺเสว    สโต   อยํ
มหาปฐวี   มหาสยนํ   อโหสิ   หิมวา   ปพฺพตราชา   พิมฺโพหนํ  อโหสิ
ปุรตฺถิเม   สมุทฺเท   วาโม   หตฺโถ  โอหิโต  อโหสิ  ปจฺฉิเม  สมุทฺเท
ทกฺขิโณ   หตฺโถ   โอหิโต   อโหสิ   ทกฺขิเณ   สมุทฺเท   อุโภ  ปาทา
โอหิตา  อเหสุํ  ตถาคเตน  ภิกฺขเว  อรหตา  สมฺมาสมฺพุทฺเธน  อนุตฺตรา
สมฺมาสมฺโพธิ   อภิสมฺพุทฺธา  ตสฺส  อภิสมฺโพธาย  อยํ  ปฐโม  มหาสุปิโน
ปาตุรโหสิ ฯ
     {๑๙๖.๖}   ยมฺปิ   ภิกฺขเว  ตถาคตสฺส  อรหโต  สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
ปุพฺเพว    สมฺโพธา    อนภิสมฺพุทฺธสฺส   โพธิสตฺตสฺเสว   สโต   ติริยา
นาม  ติณชาติ  นาภิยา  อุคฺคนฺตฺวา  นภํ  อาหจฺจ  ฐิตา อโหสิ ตถาคเตน
ภิกฺขเว    อรหตา    สมฺมาสมฺพุทฺเธน    อริโย    อฏฺฐงฺคิโก   มคฺโค
อภิสมฺพุชฺฌิตฺวา   ยาว   เทวมนุสฺเสหิ   สุปฺปกาสิโต  ตสฺส  อภิสมฺโพธาย
อยํ ทุติโย มหาสุปิโน ปาตุรโหสิ ฯ
     {๑๙๖.๗}   ยมฺปิ   ภิกฺขเว  ตถาคตสฺส  อรหโต  สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
ปุพฺเพว   สมฺโพธา   อนภิสมฺพุทฺธสฺส   โพธิสตฺตสฺเสว  สโต  เสตา  กิมี
กณฺหสีสา    ปาเทหิ    อุสฺสกฺกิตฺวา   ยาว   ชานุมณฺฑลา   ปฏิจฺฉาเทสุํ
พหู   ภิกฺขเว   คิหี  โอทาตวสนา  ตถาคตํ  ปาณุเปตํ  ^๑-  สรณํ  คตา
ตสฺส อภิสมฺโพธาย อยํ ตติโย มหาสุปิโน ปาตุรโหสิ ฯ
     {๑๙๖.๘}   ยมฺปิ   ภิกฺขเว  ตถาคตสฺส  อรหโต  สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
ปุพฺเพว  สมฺโพธา  อนภิสมฺพุทฺธสฺส  โพธิสตฺตสฺเสว  สโต  จตฺตาโร สกุณา
นานาวณฺณา   จตูหิ   ทิสาหิ  อาคนฺตฺวา  ปาทมูเล  นิปติตฺวา  สพฺพเสตา
สมฺปชฺชึสุ   จตฺตาโรเม   ภิกฺขเว   วณฺณา  ขตฺติยา  พฺราหฺมณา  เวสฺสา
สุทฺทา    เต    ตถาคตปฺปเวทิเต   ธมฺมวินเย   อคารสฺมา   อนคาริยํ
ปพฺพชิตฺวา  อนุตฺตรํ  วิมุตฺตึ  สจฺฉิกโรนฺติ  ตสฺส  อภิสมฺโพธาย อยํ จตุตฺโถ
มหาสุปิโน ปาตุรโหสิ ฯ
     {๑๙๖.๙}   ยมฺปิ  ภิกฺขเว  ตถาคโต  อรหํ  สมฺมาสมฺพุทฺโธ ปุพฺเพว
สมฺโพธา   อนภิสมฺพุทฺโธ   โพธิสตฺโตว   สมาโน   มหโต  มิฬฺหปพฺพตสฺส
อุปรูปริ   จงฺกมติ   อลิปฺปมาโน   มิเฬฺหน   ลาภี   ภิกฺขเว   ตถาคโต
จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานํ ตตฺถ
จ   ตถาคโต   อคธิโต   ^๒-   อมุจฺฉิโต  อนชฺโฌปนฺโน  อาทีนวทสฺสาวี
นิสฺสรณปญฺโญ   ปริภุญฺชติ   ตสฺส  อภิสมฺโพธาย  อยํ  ปญฺจโม  มหาสุปิโน
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ม. ปาณุเปตา ฯ  ^๒ ม. ตํ ตถาคโต อคถิโต ฯ
ปาตุรโหสิ    ฯ    ตถาคตสฺส    ภิกฺขเว    อรหโต   สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
ปุพฺเพว   สมฺโพธา   อนภิสมฺพุทฺธสฺส   โพธิสตฺตสฺเสว  สโต  อิเม  ปญฺจ
มหาสุปินา ปาตุรเหสุนฺติ ฯ
     [๑๙๗]   ปญฺจิเม   ภิกฺขเว   วสฺสสฺส   อนฺตรายา  ยํ  เนมิตฺตา
น   ชานนฺติ  ยตฺถ  เนมิตฺตานํ  จกฺขุํ  ^๑-  นกฺกมติ  กตเม  ปญฺจ  อุปริ
ภิกฺขเว    อากาเส   เตโชธาตุ   ปกุปฺปติ   เตน   อุปฺปนฺนา   เมฆา
ปฏิวิคจฺฉนฺติ   อยํ   ภิกฺขเว   ปฐโม  วสฺสสฺส  อนฺตราโย  ยํ  เนมิตฺตา
น   ชานนฺติ   ยตฺถ  เนมิตฺตานํ  จกฺขุํ  นกฺกมติ  ฯ  ปุน  จปรํ  ภิกฺขเว
อุปริ    อากาเส    วาโยธาตุ    ปกุปฺปติ   เตน   อุปฺปนฺนา   เมฆา
ปฏิวิคจฺฉนฺติ   อยํ   ภิกฺขเว   ทุติโย  วสฺสสฺส  อนฺตราโย  ยํ  เนมิตฺตา
น   ชานนฺติ   ยตฺถ  เนมิตฺตานํ  จกฺขุํ  นกฺกมติ  ฯ  ปุน  จปรํ  ภิกฺขเว
ราหุ   อสุรินฺโท   ปาณินา  อุทกํ  ปฏิจฺฉิตฺวา  ^๒-  มหาสมุทฺเท  ฉฑฺเฑติ
อยํ  ภิกฺขเว  ตติโย  วสฺสสฺส  อนฺตราโย  ยํ  เนมิตฺตา  น ชานนฺติ ยตฺถ
เนมิตฺตานํ   จกฺขุํ   นกฺกมติ   ฯ   ปุน   จปรํ   ภิกฺขเว  วสฺสวลาหกา
เทวปุตฺตา  ^๓-  ปมตฺตา  โหนฺติ  อยํ  ภิกฺขเว จตุตฺโถ วสฺสสฺส อนฺตราโย
ยํ   เนมิตฺตา   น   ชานนฺติ  ยตฺถ  เนมิตฺตานํ  จกฺขุํ  นกฺกมติ  ฯ  ปุน
จปรํ   ภิกฺขเว   มนุสฺสา   อธมฺมิกา   โหนฺติ   อยํ   ภิกฺขเว  ปญฺจโม
วสฺสสฺส   อนฺตราโย   ยํ   เนมิตฺตา   น   ชานนฺติ   ยตฺถ  เนมิตฺตานํ
จกฺขุํ   นกฺกมติ   ฯ  อิเม  โข  ภิกฺขเว  ปญฺจ  วสฺสสฺส  อนฺตรายา  ยํ
เนมิตฺตา น ชานนฺติ ยตฺถ เนมิตฺตานํ จกฺขุํ นกฺกมตีติ ฯ
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ม. ยุ. จกฺขุ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ  ^๒ โป. ม. สมฺปฏิฉิตฺวา ฯ  ^๓ ม. เทวา ฯ
     [๑๙๘]   ปญฺจหิ  ภิกฺขเว  องฺเคหิ  สมนฺนาคตา  วาจา  สุภาสิตา
โหติ   โน   ทุพฺภาสิตา  อนวชฺชา  จ  อนนุวชฺชา  ^๑-  วิญฺญูนํ  กตเมหิ
ปญฺจหิ   กาเลน   จ   ภาสิตา   โหติ   สจฺจา   จ   ภาสิตา   โหติ
สณฺหา  จ  ภาสิตา  โหติ  อตฺถสญฺหิตา  จ  ภาสิตา  โหติ  เมตฺตจิตฺเตน
จ    ภาสิตา   โหติ   ฯ   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหิ   องฺเคหิ
สมนฺนาคตา   วาจา   สุภาสิตา   โหติ   โน  ทุพฺภาสิตา  อนวชฺชา  จ
อนนุวชฺชา ^๑- วิญฺญูนนฺติ ฯ
     [๑๙๙]   ยํ  ^๒-  ภิกฺขเว  สีลวนฺโต ปพฺพชิตา กุลํ อุปสงฺกมนฺติ ตตฺถ
มนุสฺสา    ปญฺจหิ   ฐาเนหิ   พหุํ   ปุญฺญํ   ปสวนฺติ   กตเมหิ   ปญฺจหิ
ยสฺมึ  ภิกฺขเว  สมเย  สีลวนฺเต  ปพฺพชิเต กุลํ อุปสงฺกมนฺเต มนุสฺสานํ ^๓-
ทิสฺวา   จิตฺตานิ   ปสีทนฺติ   ^๔-  สคฺคสํวตฺตนิกํ  ภิกฺขเว  ตํ  กุลํ  ตสฺมึ
สมเย  ปฏิปทํ  ปฏิปนฺนํ  โหติ  ฯ  ยสฺมึ ภิกฺขเว สมเย สีลวนฺเต ปพฺพชิเต
กุลํ   อุปสงฺกมนฺเต   มนุสฺสา   ปจฺจุฏฺเฐนฺติ  อภิวาเทนฺติ  อาสนํ  เทนฺติ
อุจฺจากุลิกสํวตฺตนิกํ  ^๕-  ภิกฺขเว  ตํ  กุลํ  ตสฺมึ  สมเย  ปฏิปทํ  ปฏิปนฺนํ
โหติ  ฯ  ยสฺมึ  ภิกฺขเว  สมเย  สีลวนฺเต  ปพฺพชิเต  กุลํ  อุปสงฺกมนฺเต
มนุสฺสา  มจฺเฉรมลํ  ปฏิวิเนนฺติ  ^๖-  มเหสกฺขสํวตฺตนิกํ  ภิกฺขเว  ตํ  กุลํ
ตสฺมึ  สมเย  ปฏิปทํ  ปฏิปนฺนํ  โหติ  ฯ  ยสฺมึ  ภิกฺขเว  สมเย สีลวนฺเต
ปพฺพชิเต  กุลํ  อุปสงฺกมนฺเต  มนุสฺสา  ยถาสตฺติ  ^๗-  ยถาพลํ  สํวิภชนฺติ
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ม. ยุ. อนนุวชฺชา จ ฯ  ^๒ ยุ. ยสฺมึ ภิกฺขเว สมเย ฯ  ^๓ โป. ม. ยุ. มนุสฺสา ฯ
@^๔ ม. ยุ. ปสาเทนฺติ ฯ  ^๕ ม. ยุ. อุจฺจากุลีน ... ฯ  ^๖ ยุ. ปฏิวิโนเทนฺติ ฯ
@^๗ ยุ. ยถาสตฺตึ ฯ
มหาโภคสํวตฺตนิกํ   ภิกฺขเว   ตํ   กุลํ   ตสฺมึ   สมเย  ปฏิปทํ  ปฏิปนฺนํ
โหติ  ฯ  ยสฺมึ  ภิกฺขเว  สมเย  สีลวนฺเต  ปพฺพชิเต  กุลํ  อุปสงฺกมนฺเต
มนุสฺสา    ปริปุจฺฉนฺติ   ปริปญฺหนฺติ   ธมฺมํ   สุณนฺติ   มหาปญฺญาสํวตฺตนิกํ
ภิกฺขเว  ตํ  กุลํ  ตสฺมึ  สมเย  ปฏิปทํ  ปฏิปนฺนํ  โหติ  ฯ  ยสฺมึ ภิกฺขเว
สมเย  สีลวนฺโต  ^๑-  ปพฺพชิตา  กุลํ  อุปสงฺกมนฺติ  ตตฺถ  มนุสฺสา อิเมหิ
ปญฺจหิ ฐาเนหิ พหุํ ปุญฺญํ ปสวนฺตีติ ฯ
     [๒๐๐]   ปญฺจิมา  ภิกฺขเว  นิสฺสารณิยา  ^๒-  ธาตุโย  กตมา ปญฺจ
อิธ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  กาเม  ^๓-  มนสิกโรโต กาเมสุ จิตฺตํ น ปกฺขนฺทติ
น  ปสีทติ  น  สนฺติฏฺฐติ  น  วิมุจฺจติ  เนกฺขมฺมํ  โข  ปนสฺส มนสิกโรโต
เนกฺขมฺเม    จิตฺตํ    ปกฺขนฺทติ    ปสีทติ   สนฺติฏฺฐติ   วิมุจฺจติ   ตสฺส
ตํ  จิตฺตํ  สุคตํ  ^๔-  สุภาวิตํ  สุวุฏฺฐิตํ  สุวิมุตฺตํ  สุวิสํยุตฺตํ กาเมหิ เย
จ   กามปจฺจยา   อุปฺปชฺชนฺติ   อาสวา   วิฆาตปริฬาหา   มุตฺโต   โส
เตหิ น โส ตํ เวทนํ เวทิยติ อิทมกฺขาตํ กามานํ นิสฺสรณํ ฯ
     {๒๐๐.๑}   ปุน   จปรํ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  พฺยาปาทํ  มนสิกโรโต
พฺยาปาเท   จิตฺตํ   น  ปกฺขนฺทติ  น  ปสีทติ  น  สนฺติฏฺฐติ  น  วิมุจฺจติ
อพฺยาปาทํ   โข   ปนสฺส   มนสิกโรโต   อพฺยาปาเท   จิตฺตํ  ปกฺขนฺทติ
ปสีทติ  สนฺติฏฺฐติ  วิมุจฺจติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  สุคตํ  ^๔-  สุภาวิตํ สุวุฏฺฐิตํ
สุวิมุตฺตํ   สุวิสํยุตฺตํ   พฺยาปาเทน   เย  จ  พฺยาปาทปจฺจยา  อุปฺปชฺชนฺติ
อาสวา  วิฆาตปริฬาหา  มุตฺโต  โส  เตหิ  น  โส  ตํ  เวทนํ  เวทิยติ
อิทมกฺขาตํ พฺยาปาทสฺส นิสฺสรณํ ฯ
     {๒๐๐.๒}   ปุน     จปรํ     ภิกฺขเว     ภิกฺขุโน    วิเหสํ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยํ ภิกฺขเว สีลวนฺโต ฯ  ^๒ ม. นิสฺสารณียา ฯ ยุ. นิสฺสรณียา ฯ
@^๓ โป. ม. ยุ. กามํ ฯ  ^๔ ยุ. สุกตํ ฯ
มนสิกโรโต   วิเหสาย   จิตฺตํ   น  ปกฺขนฺทติ  น  ปสีทติ  น  สนฺติฏฺฐติ
น   วิมุจฺจติ   อวิเหสํ   โข   ปนสฺส   มนสิกโรโต   อวิเหสาย  จิตฺตํ
ปกฺขนฺทติ   ปสีทติ   สนฺติฏฺฐติ   วิมุจฺจติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  สุคตํ  สุภาวิตํ
สุวุฏฺฐิตํ  สุวิมุตฺตํ  สุวิสํยุตฺตํ  วิเหสาย  เย  จ  วิเหสาปจฺจยา อุปฺปชฺชนฺติ
อาสวา  วิฆาตปริฬาหา  มุตฺโต  โส  เตหิ  น  โส  ตํ  เวทนํ  เวทิยติ
อิทมกฺขาตํ วิเหสาย นิสฺสรณํ ฯ
     {๒๐๐.๓}   ปุน จปรํ ภิกฺขเว ภิกฺขุโน รูเป ^๑- มนสิกโรโต รูเปสุ ^๒-
จิตฺตํ  น  ปกฺขนฺทติ  น  ปสีทติ  น  สนฺติฏฺฐติ  น วิมุจฺจติ อรูปํ โข ปนสฺส
มนสิกโรโต   อรูเป   จิตฺตํ  ปกฺขนฺทติ  ปสีทติ  สนฺติฏฺฐติ  วิมุจฺจติ  ตสฺส
ตํ  จิตฺตํ  สุคตํ  สุภาวิตํ  สุวุฏฺฐิตํ  สุวิมุตฺตํ  สุวิสํยุตฺตํ  รูเปหิ  เย จ
รูปปจฺจยา   อุปฺปชฺชนฺติ   อาสวา   วิฆาตปริฬาหา   มุตฺโต   โส  เตหิ
น โส ตํ เวทนํ เวทิยติ อิทมกฺขาตํ รูปานํ นิสฺสรณํ ฯ
     {๒๐๐.๔}   ปุน  จปรํ ภิกฺขเว ภิกฺขุโน สกฺกายํ มนสิกโรโต สกฺกาเย
จิตฺตํ  น  ปกฺขนฺทติ  น  ปสีทติ  น  สนฺติฏฺฐติ  น  วิมุจฺจติ  สกฺกายนิโรธํ
โข   ปนสฺส   มนสิกโรโต   สกฺกายนิโรเธ   จิตฺตํ   ปกฺขนฺทติ   ปสีทติ
สนฺติฏฺฐติ  วิมุจฺจติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  สุคตํ  สุภาวิตํ  สุวุฏฺฐิตํ สุวิมุตฺตํ
สุวิสํยุตฺตํ   สกฺกาเยน   เย   จ   สกฺกายปจฺจยา   อุปฺปชฺชนฺติ  อาสวา
วิฆาตปริฬาหา  มุตฺโต  โส  เตหิ  น  โส  ตํ  เวทนํ เวทิยติ อิทมกฺขาตํ
สกฺกายสฺส นิสฺสรณํ ฯ
     {๒๐๐.๕}   ตสฺส      กามนนฺทิปิ      ^๓-      นานุเสติ
พฺยาปาทนนฺทิปิ          นานุเสติ         วิเหสานนฺทิปิ         ^๔-
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ม. ยุ. รูปํ ฯ  ^๒ ม. ยุ. รูเป ฯ  ^๓-๔ ม. ...นนฺทีปิ ฯ
นานุเสติ   รูปนนฺทิปิ   ^๑-  นานุเสติ  สกฺกายนนฺทิปิ  ^๒-  นานุเสติ  โส
กามนนฺทิยาปิ   อนนุสยา   พฺยาปาทนนฺทิยาปิ   อนนุสยา  วิเหสานนฺทิยาปิ
อนนุสยา  รูปนนฺทิยาปิ  อนนุสยา  สกฺกายนนฺทิยาปิ  อนนุสยา  อยํ  วุจฺจติ
ภิกฺขเว   ภิกฺขุ  นิราลโย  ^๓-  อจฺเฉชฺชิ  ^๔-  ตณฺหํ  วิวฏฺฏยิ  สญฺโญชนํ
สมฺมามานาภิสมยา   อนฺตมกาสิ   ทุกฺขสฺส  ฯ  อิมา  โข  ภิกฺขเว  ปญฺจ
นิสฺสารณิยา ธาตุโยติ ฯ
                  พฺราหฺมณวคฺโค ปญฺจโม ฯ
                 จตุตฺโถ ปณฺณาสโก นิฏฺฐิโต ฯ
                        ตสฺสุทฺทานํ
        โสโณ โทโณ สํคารโว     การณปาลี จ ปิงฺคิยานี
        สุปินา จ วสฺสา วาจา        กุลํ นิสฺสรณิเยน จาติ ฯ
                     ------------
@เชิงอรรถ: ^๑-๒ ม. ... นนฺทีปิ ฯ  ^๓ ม. ยุ. นิรมุสโย ฯ  ^๔ โป. ม. อจฺเฉจฺฉิ ฯ
                      ปญฺจมปณฺณาสโก
                     กิมฺพิลวคฺโค ปฐโม
     [๒๐๑]   เอกํ  สมยํ  ภควา  กิมิลายํ ^๑- วิหรติ เวฬุวเน ฯ อถโข
อายสฺมา   กิมฺพิโล   ^๒-   เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข
อายสฺมา   กิมฺพิโล   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   โก  นุ  โข  ภนฺเต  เหตุ
โก   ปจฺจโย   เยน   ตถาคเต   ปรินิพฺพุเต  สทฺธมฺโม  น  จิรฏฺฐิติโก
โหตีติ  ฯ  อิธ  กิมฺพิล  ตถาคเต  ปรินิพฺพุเต  ภิกฺขู  ภิกฺขุนิโย  อุปาสกา
อุปาสิกาโย   สตฺถริ   อคารวา   วิหรนฺติ  อปฺปติสฺสา  ธมฺเม  อคารวา
วิหรนฺติ   อปฺปติสฺสา   สงฺเฆ   อคารวา   วิหรนฺติ  อปฺปติสฺสา  สิกฺขาย
อคารวา    วิหรนฺติ    อปฺปติสฺสา    อญฺญมญฺญํ    อคารวา    วิหรนฺติ
อปฺปติสฺสา   อยํ   โข   กิมฺพิล   เหตุ   อยํ  ปจฺจโย  เยน  ตถาคเต
ปรินิพฺพุเต  สทฺธมฺโม  น  จิรฏฺฐิติโก  โหตีติ  ฯ  โก ปน ภนฺเต เหตุ โก
ปจฺจโย   เยน   ตถาคเต  ปรินิพฺพุเต  สทฺธมฺโม  จิรฏฺฐิติโก  โหตีติ  ฯ
อิธ  กิมฺพิล  ตถาคเต  ปรินิพฺพุเต  ภิกฺขู  ภิกฺขุนิโย  อุปาสกา อุปาสิกาโย
สตฺถริ   สคารวา   วิหรนฺติ   สปฺปติสฺสา   ธมฺเม   สคารวา   วิหรนฺติ
สปฺปติสฺสา   สงฺเฆ   สคารวา   วิหรนฺติ  สปฺปติสฺสา  สิกฺขาย  สคารวา
วิหรนฺติ    สปฺปติสฺสา    อญฺญมญฺญํ    สคารวา    วิหรนฺติ   สปฺปติสฺสา
อยํ   โข   กิมฺพิล   เหตุ   อยํ   ปจฺจโย  เยน  ตถาคเต  ปรินิพฺพุเต
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. กิมฺมิลายํ ฯ ยุ. กิมฺพิลายํ ฯ  ^๒ ม. กิมิ ... ฯ
สทฺธมฺโม จิรฏฺฐิติโก โหตีติ ฯ
     [๒๐๒]   ปญฺจิเม   ภิกฺขเว  อานิสํสา  ธมฺมสฺสวเน  กตเม  ปญฺจ
อสฺสุตํ   สุณาติ   สุตํ   ปริโยทเปติ   กงฺขํ   วิหนติ   ^๑-   ทิฏฺฐึ  อุชุํ
กโรติ    จิตฺตมสฺส   ปสีทติ   อิเม   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจ   อานิสํสา
ธมฺมสฺสวเนติ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๒ หน้าที่ ๒๖๕-๒๗๖. https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=22&item=195&items=8 อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=22&item=195&items=8&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=22&item=195&items=8 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=22&item=195&items=8 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=195 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ https://84000.org/tipitaka/read/?index_22 https://84000.org/tipitaka/english/?index_22