อสีตินิปาตํ
๑ จุลฺลหํสชาตกํ
[๑๖๓] สุมุข อนุปจินนฺตา ปกฺกมนฺติ วิหงฺคมา
คจฺฉ ตุวํปิ มา กงฺขิ นตฺถิ พนฺเธ ๑- สหายตา ฯ
[๑๖๔] |๑๖๔.๑| คจฺเฉ วาหํ น วา คจฺเฉ น เตน อมโร สิยํ
สุขิตนฺตํ อุปาสิตฺวา ทุกฺขิตนฺตํ กถํ ชเห ฯ
|๑๖๔.๒| มรณํ วา ตยา สทฺธึ ชีวิตํ วา ตยา วินา
ตเทว มรณํ เสยฺโย ยญฺเจ ชีเว ตยา วินา ฯ
|๑๖๔.๓| เนส ธมฺโม มหาราช ยนฺตํ เอวํ คตํ ชเห
ยา คติ ตุยฺหํ สา มยฺหํ รุจฺจเต วิหคาธิป ฯ
[๑๖๕] |๑๖๕.๑| กา นุ ปาเสน พนฺธสฺส ๒- คติ อญฺญา มหานสา
สา กถํ เจตยานสฺส มุตฺตสฺส ตว รุจฺจติ ฯ
|๑๖๕.๒| กํ วา ตฺวํ ปสฺสเส อตฺถํ มม ตุยฺหญฺจ ปกฺขิม
ญาตีนํวาวสิฏฺฐานํ อุภินฺนํ ชีวิตกฺขเย ฯ
|๑๖๕.๓| ยนฺน กญฺจนเทฺวปิจฺฉ ๓- อนฺเธน ตมสา กตํ
ตาทิเส สญฺจชํ ปาณํ กิมตฺถมภิโชตเย ๔- ฯ
[๑๖๖] |๑๖๖.๑| กถํ นุ ปตตํ เสฏฺฐ ธมฺเม อตฺถํ น พุชฺฌสิ
ธมฺโม อปจิโต สนฺโต อตฺถํ ทสฺเสติ ปาณินํ ฯ
|๑๖๖.๒| โสหํ ธมฺมํ อเปกฺขาโน ธมฺมา จตฺถํ สมุฏฺฐิตํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. พทฺเธ ฯ ๒ ม. พทฺธสฺส ฯ ๓ ม. กญฺจนเทปิญฺฉ ฯ ๔ ม. กมตฺถ ... ฯ
ภตฺติญฺจ ตยิ สมฺปสฺสํ นาวกงฺขามิ ชีวิตํ ฯ
|๑๖๖.๓| อทฺธา เอโส สตํ ธมฺโม โย มิตฺโต มิตฺตมาปเท
น จเช ชีวิตสฺสาปิ เหตุ ธมฺมมนุสฺสรํ ฯ
[๑๖๗] |๑๖๗.๑| สฺวายํ ธมฺโม จ เต จิณฺโณ ภตฺติ จ วิทิตา มยิ
กามํ กรสฺสุ มเยฺหตํ คจฺเฉวานุมโต มยา ฯ
|๑๖๗.๒| อปิเตฺววํ คเต กาเล ยํ ขณฺฑํ ๑- ญาตินํ มยา
ตยา ตํ พุทฺธิสมฺปนฺน ๒- อสฺส ปรมสํวุตํ ฯ
[๑๖๘] |๑๖๘.๑| อิจฺเจวํ มนฺตยนฺตานํ อริยานํ อริยวุตฺตินํ
ปจฺจทิสฺสถ เนสาโท อาตุรานมิวนฺตโก ฯ
|๑๖๘.๒| เต สตฺตุมภิสญฺจิกฺข ทีฆรตฺตํ หิตา ทิชา
ตุณฺหี มาสิตฺถ อุภโย น สญฺจเลสุมาสนา ฯ
|๑๖๘.๓| ธตรฏฺเฐ จ ทิสฺวาน สมุฑฺเฑนฺเต ตโต ตโต
อภิกฺกมถ เวเคน ทิชสตฺตุ ทิชาธิเป ฯ
|๑๖๘.๔| โส จ เวเคนภิกฺกมฺม อาสชฺช ปรเม ทิเช
ปจฺจกมฺปิตฺถ ๓- เนสาโท พนฺธา อิติ วิจินฺตยํ ฯ
|๑๖๘.๕| เอกญฺจ พนฺธมาสีนํ อพนฺธญฺจ ปุนาปรํ
อาสชฺช พนฺธมาสีนํ เปกฺขมานมทีนวํ ฯ
|๑๖๘.๖| ตโต โส วิมโตเยว ปณฺฑเร อชฺฌภาสถ
ปวฑฺฒกาเย อาสีเน ทิชสงฺฆคณาธิเป ฯ
|๑๖๘.๗| ยนฺนุ ปาเสน มหตา พนฺโธ น กุรุเต ทิสํ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. พทฺธํ ฯ ยุ. พนฺธํ ฯ ๒ ม. พุทฺธิสมฺปนฺนํ ฯ ๓ ม. ปจฺจกมิตฺถ ฯ
อถ กสฺมา อพนฺโธ ตฺวํ พลี ปกฺขี น คจฺฉสิ ฯ
|๑๖๘.๘| กึ นุ ตฺยายํ ทิโช โหติ มุตฺโต พนฺธํ อุปาสสิ
โอหาย สกุณา ยนฺติ กึ เอโก อวหียสิ ฯ
[๑๖๙] ราชา เม โส ทิชามิตฺต สขา ปาณสโม จ เม
เนว นํ วิชหิสฺสามิ ยาว กาลปริยายํ ๑- ฯ
[๑๗๐] กถํ ปนายํ วิหงฺโค นาทฺทส ปาสโมฑฺฑิตํ
ปทํ เหตํ มหนฺตานํ โพทฺธุมรหนฺติ อาปทํ ฯ
[๑๗๑] ยทา ปราภโว โหติ โปโส ชีวิตสงฺขเย
อถ ชาลญฺจ ปาสญฺจ อาสชฺชาปิ น พุชฺฌติ ฯ
[๑๗๒] อปิ เตฺวว มหาปญฺญ ปาสา พหุวิธา กตา
คุยฺหมาสชฺช ๒- พชฺฌนฺติ อเถวํ ชีวิตกฺขเย ฯ
[๑๗๓] อปิ นายํ ตยา สทฺธึ สํวาสสฺส ๓- สุขุทฺรโย
อปิ โน อนุมญฺญาสิ อปิ โน ชีวิตํ ทเท ฯ
[๑๗๔] น เจว เม ตฺวํ พนฺโธสิ นปิ อิจฺฉามิ เต วธํ
กามํ ขิปฺปมิโต คนฺตฺวา ชีว ตฺวํ อนิโฆ จิรํ ฯ
[๑๗๕] |๑๗๕.๑| เนวาหเมตมิจฺฉามิ อญฺญเตฺรตสฺส ชีวิตา
สเจ เอเกน ตุฏฺโฐสิ มุญฺเจตํ มญฺจ ภกฺขย ฯ
|๑๗๕.๒| อาโรหปริณาเหน ตุลฺยสฺมา วยสา อุโภ
น เต ลาเภน ชินตฺถิ ๔- เอเตน นิมินา ตุวํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ กาลปริสฺสยนฺติปิ ฯ ๒ สี. ยุ. คูฬฺหมาสชฺช ฯ ๓ สี. ยุ. สมฺภาสสฺส ฯ
@๔ ม. ชีวตฺถิ ฯ โอนตาติปิ ฯ
|๑๗๕.๓| ตทิงฺฆ สมเปกฺขสฺสุ ๑- โหตุ คิทฺธิ ตวสฺมสุ ๒-
มํ ปุพฺเพ พนฺธปาเสน ปจฺฉา มุญฺจ ทิชาธิปํ ฯ
|๑๗๕.๔| ตาวเทว จ เต ลาโภ กตสฺส ๓- ยาจนาย จ
มิตฺติ จ ธตรฏฺเฐหิ ยาว ชีวาย เต สิยา ฯ
[๑๗๖] |๑๗๖.๑| ปสฺสนฺตุ โน มหาสงฺฆา ตยา มุตฺตํ อิโต คตํ
มิตฺตามจฺจา จ ภจฺจา จ ปุตฺตทารา จ พนฺธวา ฯ
|๑๗๖.๒| น จ เต ตาทิสา มิตฺตา พหูนํ อิธ วิชฺชเร
ยถา ตฺวํ ธตรฏฺฐสฺส ปาณสาธารโณ สขา ฯ
|๑๗๖.๓| โส เต สหายํ มุญฺจามิ โหติ ราชา ตวานุโค
กามํ ขิปฺปมิโต คนฺตฺวา ญาติมชฺเฌ วิโรจถ ฯ
[๑๗๗] |๑๗๗.๑| โส ปตีโต ปมุตฺเตน ภตฺตุนา ภตฺตุคารโว
อชฺฌภาสถ วงฺกงฺโค วาจํ กณฺณสุขํ ภณํ
|๑๗๗.๒| เอวํ ลุทฺทก นนฺทสฺสุ สห สพฺเพหิ ญาติภิ
ยถาหมชฺช นนฺทามิ มุตฺตํ ทิสฺวา ทิชาธิปํ ฯ
[๑๗๘] |๑๗๘.๑| เอหิ ตํ อนุสิกฺขามิ ยถา ตฺวมปิ ลจฺฉเส
ลาภํ ตวายํ ธตรฏฺโฐ ปาปํ กิญฺจิ น ทกฺขติ ฯ
|๑๗๘.๒| ขิปฺปมนฺเตปุรํ คนฺตฺวา ๔- รญฺโญ ทสฺเสหิ โน อุโภ
อพนฺเธ ปกตีภูเต กาเช อุภยโต ฐิเต ฯ
|๑๗๘.๓| ธตรฏฺฐา มหาราช หํสาธิปติโน อิเม
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ย. สมเวกฺขสฺสุ ฯ ๒ ม. ตวมฺหสุ ฯ ๓ ม. กตาสฺส ฯ ๔ ม. เนตฺวา ฯ
อยํ หิ ราชา หํสานํ อยํ เสนาปตีตโร ฯ
|๑๗๘.๔| อสํสยํ อิมํ ทิสฺวา หํสราชํ นราธิโป
ปตีโต สุมโน วิตฺโต พหุํ ทสฺสติ เต ธนํ ฯ
[๑๗๙] |๑๗๙.๑| ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา กมฺมุนา อุปปาทยิ
ขิปฺปมนฺเตปุรํ คนฺตฺวา รญฺโญ หํเส อทสฺสยิ
อพนฺเธ ปกตีภูเต กาเช อุภยโต ฐิเต ฯ
|๑๗๙.๒| ธตรฏฺฐา มหาราช หํสาธิปติโน อิเม
อยํ หิ ราชา หํสานํ อยํ เสนาปตีตโร ฯ
[๑๘๐] กถํ ปนิเม วิหงฺคา ตว หตฺถตฺถมาคตา ๑-
กถํ ลุทฺโท มหนฺตานํ อิสฺสเร อิธ อชฺฌคา ฯ
[๑๘๑] |๑๘๑.๑| วิหิตา สนฺติเม ปาสา ปลฺลเลสุ ชนาธิป
ยํ ยทายตนํ มญฺเญ ทิชานํ ปาณโรธนํ ฯ
|๑๘๑.๒| ตาทิสํ ปาสมาสชฺช หํสราชา อพชฺฌถ
ตํ อพนฺโธ อุปาสีโน มมายํ อชฺฌภาสถ ฯ
|๑๘๑.๓| สุทุกฺกรํ อนริเยหิ ทหเต ภาวมุตฺตมํ
ภตฺตุรตฺเถ ปรกฺกนฺโต ธมฺมยุตฺโต วิหงฺคโม ฯ
|๑๘๑.๔| อตฺตโนยํ ๒- จชิตฺวาน ชีวิตํ ชีวิตารโห
อนุตฺถุนนฺโต อาสีโน ภตฺตุ ยาจิตฺถ ชีวิตํ ฯ
|๑๘๑.๕| ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา ปสาทมหมชฺฌคา
ตโต นํ ปามุจึ ปาสา อนุญฺญาสึ สุเขน จ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. หตฺถตฺตมาคตา ฯ ๒ ม. อตฺตนายํ ฯ
|๑๘๑.๖| โส ปตีโต ปมุตฺเตน ภตฺตุนา ภตฺตุคารโว
อชฺฌภาสถ วงฺกงฺโค วาจํ กณฺณสุขํ ภณํ ฯ
|๑๘๑.๗| เอวํ ลุทฺทก นนฺทสฺสุ สห สพฺเพหิ ญาติภิ
ยถาหมชฺช นนฺทามิ มุตฺตํ ทิสฺวา ทิชาธิปํ ฯ
|๑๘๑.๘| เอหิ ตํ อนุสิกฺขามิ ยถา ตฺวมปิ ลจฺฉเส
ลาภํ ตฺยายํ ๑- ธตรฏฺโฐ ปาปํ กิญฺจิ น ทกฺขติ ฯ
|๑๘๑.๙| ขิปฺปมนฺเตปุรํ คนฺตฺวา ๒- รญฺโญ ทสฺเสหิ โน อุโภ
อพนฺเธ ปกตีภูเต กาเช อุภยโต ฐิเต ฯ
|๑๘๑.๑๐| ธตรฏฺฐา มหาราช หํสาธิปติโน อิเม
อยญฺหิ ราชา หํสานํ อยํ เสนาปตีตโร ฯ
|๑๘๑.๑๑| อสํสยํ อิมํ ทิสฺวา หํสราชํ นราธิโป
ปตีโต สุมโน วิตฺโต พหุํ ทสฺสติ เต ธนํ ฯ
|๑๘๑.๑๒| เอวเมตสฺส วจนา อานีตาเม อุโภ มยา
เอตฺเถว หิ อิเม อสฺสุ ๓- อุโภ อนุมตา มยา ฯ
|๑๘๑.๑๓| โสยํ เอวงฺคโต ปกฺขี ทิโช ปรมธมฺมิโก
มาทิสสฺส หิ ลุทฺทสฺส ชนเยยฺยาถ มทฺทวํ ฯ
|๑๘๑.๑๔| อุปยานญฺจ เต เทว นาญฺญํ ปสฺสามิ เอทิสํ
สพฺพสากุณิกคาเม ๔- ตํ ปสฺส มนุชาธิป ฯ
[๑๘๒] |๑๘๒.๑| ทิสฺวา นิสินฺนํ ราชานํ ปีเฐ โสวณฺณเย สุเภ
อชฺฌภาสถ วงฺกงฺโค วาจํ กณฺณสุขํ ภณํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ตวายํ ฯ ๒ ม. เนตฺวา ฯ ๓ ม. อาสุํ ฯ ๔ ม...กุณิกาคาเม ฯ
|๑๘๒.๒| กจฺจิ นุ โภโต กุสลํ กจฺจิ โภโต อนามยํ
กจฺจิ รฏฺฐมิทํ ผีตํ ธมฺเมน มนุสาสสิ ฯ
[๑๘๓] กุสลญฺเจว เม หํส อโถ หํส อนามยํ
อโถ รฏฺฐมิทํ ผีตํ ธมฺเมน มนุสาสหํ ฯ
[๑๘๔] กจฺจิ นุ เต ๑- อมจฺเจสุ โทโส โกจิ น วิชฺชติ
กจฺจิ จ เต ตวตฺเถสุ นาวกงฺขนฺติ ชีวิตํ ฯ
[๑๘๕] อโถปิ เม อมจฺเจสุ โทโส โกจิ น วิชฺชติ
อโถปิ เต มมตฺเถสุ นาวกงฺขนฺติ ชีวิตํ ฯ
[๑๘๖] กจฺจิ เต สาทิสี ภริยา อสฺสวา ปิยภาณินี
ปุตฺตรูปยสูเปตา ตว ฉนฺทวสานุคา ฯ
[๑๘๗] อโถ เม สาทิสี ภริยา อสฺสวา ปิยภาณินี
ปุตฺตรูปยสูเปตา มม ฉนฺทวสานุคา ฯ
[๑๘๘] |๑๘๘.๑| ภวนฺนุ ๒- กจฺจิ นุ มหา- สตฺตุหตฺถตฺถตํ ๓- คโต
ทุกฺขมาปชฺช ๔- วิปุลํ ตสฺมึ ปฐมมาปเท ฯ
|๑๘๘.๒| กจฺจิ ยนฺนาปติตฺวาน ทณฺเฑน สมโปถยิ
เอวเมเตสํ ชมฺมานํ ปาติกํ ภวติ ตาวเท ฯ
[๑๘๙] |๑๘๙.๑| เขมมาสิ มหาราช เอวมาปริยาสติ ๕-
น จายํ กิญฺจิรสฺมาสุ สตฺตูว สมปชฺชถ ฯ
|๑๘๙.๒| ปจฺจกมฺปิตฺถ ๖- เนสาโท ปุพฺเพว อชฺฌภาสถ
ตทายํ สุมุโขเยว ปณฺฑิโต ปจฺจภาสถ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. กจฺจิ โภโต ฯ ๒ ม. ภวนฺตํ ฯ สี. ยุ. ภวํ ตุ ฯ ๓ ม. ...สตฺตุหตฺถตฺตํ ฯ
@๔ ม. ทุกฺขมาปชฺชิ ฯ ๕ ม. เอวมาปทิยา สติ ฯ สี. ยุ. เอวมาปทิ สํสติ ฯ
@๖ ม. ปจฺจกมิตฺถ ฯ
|๑๘๙.๓| ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา ปสาทมยมชฺฌคา
ตโต มํ ปามุจิ ปาสา อนุญฺญาสิ สุเขน จ ฯ
|๑๘๙.๔| อิทญฺจ สุมุเขเนว เอตทตฺถาย จินฺติตํ
โภโต สกาเส อาคมนํ เอตสฺส ธนมิจฺฉตา ฯ
[๑๙๐] สฺวาคตญฺเจวิทํ ภวตํ ปตีโต จสฺมิ ทสฺสนา
เอโส จาปิ พหุวิตฺตํ ลภตํ ยาวทิจฺฉติ ฯ
[๑๙๑] สนฺตปฺปยิตฺวา เนสาทํ โภเคหิ มนุชาธิโป
อชฺฌภาสถ วงฺกงฺโค ๑- วาจํ กณฺณสุขํ ภณํ ฯ
[๑๙๒] |๑๙๒.๑| ยํ ขลุ ธมฺมมาธีนํ วโส วตฺตติ กิญฺจิ นํ ๒-
สพฺพตฺถิสฺสริยํ ภวตํ ปสาสถ ยทิจฺฉถ ฯ
|๑๙๒.๒| ทานตฺถํ อุปโภตฺตุํ วา ยญฺจญฺญํ อุปกปฺปติ
เอตํ ททามิ โว วิตฺตํ อิสฺสริยํ วิสฺสชามิ โว ฯ
[๑๙๓] ยถา จ มฺยายํ สุมุโข อชฺฌภาเสยฺย ปณฺฑิโต
กามสา พุทฺธิสมฺปนฺโน ตมสฺส ๓- ปรมปฺปิยํ ฯ
[๑๙๔] |๑๙๔.๑| อหํ ขลุ มหาราช นาคราชาริวนฺตรํ
ปฏิวตฺตุํ น สกฺโกมิ น เม โส วินโย สิยา ฯ
|๑๙๔.๒| อมฺหากญฺเจว โส ๔- เสฏฺโฐ ตฺวญฺจ อุตฺตมสตฺตโว
ภูมิปาโล มนุสฺสินฺโท ปูชา พหูหิ เหตุภิ ฯ
|๑๙๔.๓| เตสํ อุภินฺนํ ภณตํ วตฺตมาเน วินิจฺฉเย
นนฺตรํ ๕- ปฏิวตฺตพฺพํ เปสฺเสน มนุชาธิป ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. วกุกงฺคํ ฯ ๒ ม. กิญฺจนํ ฯ ๓ ม. ตํ มฺยาสฺส ฯ ๔ สี. ยุ. โย ฯ
@๕ สี. ยุ. นานฺตรํ ฯ
[๑๙๕] |๑๙๕.๑| ธมฺเมน กิร เนสาโท ปณฺฑิโต อณฺฑโช อิติ
น เหว อกตตฺตสฺส นโย เอตาทิโส สิยา ฯ
|๑๙๕.๒| เอวํ อคฺคปกติมา เอวํ อุตฺตมสตฺตโว
ยาวตตฺถิ มยา ทิฏฺฐา นาญฺญํ ปสฺสามิ เอทิสํ ฯ
|๑๙๕.๓| ตุฏฺโฐสฺมิ โว ปกติยา วากฺเยน มธุเรน จ
เอโส จาปิ มมจฺฉนฺโท จิรํ ปสฺเสยฺย โว อุโภ ฯ
[๑๙๖] |๑๙๖.๑| ยํ กิจฺจํ ปรเม มิตฺเต กตมสฺมาสุ ตํ ตยา
ปตฺตา นิสฺสํสยํ ตฺยมฺหา ภตฺติรสฺมาสุ ยา ตว ฯ
|๑๙๖.๒| อทุญฺจ นูน สุมหา- ญาติสงฺฆสฺสมนฺตรํ
อทสฺสเนน อสฺมากํ ทุกฺขํ พหูสุ ปกฺขิสุ ฯ
|๑๙๖.๓| เตสํ โสกวิฆาตาย ตยา อนุมตา มยํ
ตํ ปทกฺขิณโต กตฺวา ญาตี ปสฺเสมุรินฺทม ฯ
|๑๙๖.๔| อทฺธาหํ วิปุลํ ปีตึ ภวตํ วินฺทามิ ทสฺสนา
เอโส วาปิ มหาอตฺโถ ญาติวิสฺสาสนา สิยา ฯ
[๑๙๗] |๑๙๗.๑| อิทํ วตฺวา ธตรฏฺโฐ หํสราชา นราธิปํ
อุตฺตมํ ชวมนฺวาย ญาติสงฺฆมุปาคมุํ ฯ
|๑๙๗.๒| เต อโรเค อนุปฺปตฺเต ทิสฺวาน ปรเม ทิเช
เกกาติมกรุํ หํสา ปุถุสทฺโท อชายถ ฯ
|๑๙๗.๓| เต ปตีตา ปมุตฺเตน ภตฺตุนา ภตฺตุคารวา
สมนฺตา ปริกรึสุ ๑- อณฺฑชา ลทฺธปจฺจยา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ปริกิรึสุ ฯ
[๑๙๘] เอวํ มิตฺตวตํ อตฺถา สพฺเพ โหนฺติ ปทกฺขิณา
หํสา ยถา ธตรฏฺฐา ญาติสงฺฆมุปาคมุนฺติ ฯ
จุลฺลหํสชาตกํ ปฐมํ ฯ
---------
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๖๘-๗๗.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=28&item=163&items=36
อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=28&item=163&items=36&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=28&item=163&items=36
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=28&item=163&items=36
ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=163
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘
https://84000.org/tipitaka/read/?index_28
https://84000.org/tipitaka/english/?index_28
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
