พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๙ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๖ อภิ. ยมกํ (๒)

                                     อภิธมฺมปิฏเก ยมกํ
                                         ทุติโย ภาโค
                                           ---------
                     นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ
                                       จิตฺตยมกํ อฏฺฐมํ
                                     ปุคฺคลวารุทฺเทโส
     [๑]   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ
น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ยสฺส   วา   ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ
ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   น   นิรุชฺฌติ   ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ
นิรุชฺฌติ   ตสฺส   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิสฺสติ   อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน
จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ นิรุชฺฌติ ฯ
     [๒]   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ยสฺส  วา ปน
จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตสฺส   จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ
ตสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปนฺนํ   ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส
จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ ฯ
     [๓]   ยสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ยสฺส  วา  ปน
จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตสฺส   จิตฺตํ   นิรุชฺฌติ   ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ
ตสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปนฺนํ   ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส
จิตฺตํ น นิรุชฺฌติ ฯ
     [๔]   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ ยสฺส วา ปน
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ
ตสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถ   ยสฺส   วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ
ตสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชติ   ฯ   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ    ยสฺส    วา   ปน   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตสฺส   จิตฺตํ
อุปฺปชฺชติ   ฯ   ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ
ยสฺส   วา   ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ฯ
ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน
จิตฺตํ    อุปฺปชฺชิสฺสติ    ตสฺส    จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   ฯ   ยสฺส   จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตสฺส   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๕]   ยสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ยสฺส  วา ปน
จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ   ตสฺส   จิตฺตํ   นิรุชฺฌติ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ
ตสฺส   จิตฺตํ   น  นิรุชฺฌิตฺถ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส
จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌติ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ
ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   ตสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ฯ  ยสฺส
จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ
น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ ตสฺส
จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ
นิรุชฺฌิตฺถ   ฯ   ยสฺส   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ
ยสฺส วา ปน จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส จิตฺตํ น นิรุชฺฌิตฺถ ฯ
     [๖]   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ยสฺส วา ปน
จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ   ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ
ตสฺส   จิตฺตํ   น  นิรุชฺฌิตฺถ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส
จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ
ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยสฺส
จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ
น   นิรุชฺฌิสฺสติ   ตสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ
ตสฺส   จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิตฺถ   ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ
ยสฺส วา ปน จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๗]   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  จิตฺตํ  น นิรุชฺฌติ ยสฺส วา ปน
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ
ตสฺส   จิตฺตํ   นิรุชฺฌติ   ยสฺส   วา   ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชติ ฯ
     [๘]   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ ยสฺส วา ปน
จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น อุปฺปชฺชมานํ
ตสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชมานํ ฯ
     [๙]   ยสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌมานํ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ยสฺส วา ปน
จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌมานํ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌมานํ
ตสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส จิตฺตํ
น นิรุชฺฌมานํ ฯ
     [๑๐]   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ ยสฺส วา ปน
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ฯ   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ
ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ยสฺส   วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตสฺส
จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ
ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ฯ ยสฺส
จิตฺตํ   น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๑๑]   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ
ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ
ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   ฯ   ยสฺส   จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน   จ   ตสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปนฺนํ   ตสฺส  จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ  ตสฺส
จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๑๒]   อุปฺปนฺนํ    อุปฺปชฺชมานํ    อุปฺปชฺชมานํ    อุปฺปนฺนํ   ฯ
น อุปฺปนฺนํ น อุปฺปชฺชมานํ น อุปฺปชฺชมานํ น อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๑๓]   นิรุทฺธํ   นิรุชฺฌมานํ   นิรุชฺฌมานํ   นิรุทฺธํ  ฯ  น  นิรุทฺธํ
น นิรุชฺฌมานํ น นิรุชฺฌมานํ น นิรุทฺธํ ฯ
     [๑๔]   ยสฺส    จิตฺตํ    อุปฺปชฺชมานํ    ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ
อติกฺกนฺตกาลํ    นิรุชฺฌมานํ    ขณํ    ขณํ    วีติกฺกนฺตํ    อติกฺกนฺตกาลํ
ตสฺส   จิตฺตํ   ยสฺส   วา   ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌมานํ  ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ
อติกฺกนฺตกาลํ    อุปฺปชฺชมานํ    ขณํ    ขณํ    วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ
ตสฺส   จิตฺตํ   ฯ   ยสฺส   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชมานํ  ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ
อติกฺกนฺตกาลํ    น   นิรุชฺฌมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ
ตสฺส   จิตฺตํ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌมานํ  ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ
อติกฺกนฺตกาลํ   น   อุปฺปชฺชมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ
ตสฺส จิตฺตํ ฯ
                                       ธมฺมวารุทฺเทโส
     [๑๕]   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ
น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ยํ   วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   น  นิรุชฺฌติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  นิรุชฺฌติ  ตํ
จิตฺตํ   น  นิรุชฺฌิสฺสติ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ
อุปฺปชฺชิสฺสติ ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ นิรุชฺฌติ ฯ
     [๑๖]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ยํ  วา  ปน จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  น
อุปฺปนฺนํ ยํ วา ปน จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ ฯ
     [๑๗]   ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ   ตํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌติ   ฯ   ยํ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ
น อุปฺปนฺนํ ยํ วา ปน จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌติ ฯ
     [๑๘]   ยํ   จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ยํ  วา  ปน
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตํ
จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถ   ยํ   วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ
น  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยํ วา ปน
จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ ตํ
จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ
น  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ ยํ วา ปน
จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น อุปฺปชฺชิตฺถ
ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ
จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๑๙]   ยํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌติ   ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ยํ  วา  ปน
จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ   ตํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตํ
จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิตฺถ   ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ
น   นิรุชฺฌติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ยํ  วา  ปน
จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตํ
จิตฺตํ   น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  น
นิรุชฺฌติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ นิรุชฺฌิสฺสติ ยํ วา ปน จิตฺตํ
นิรุชฺฌิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ ตํ จิตฺตํ
น นิรุชฺฌิสฺสติ ยํ วา ปน จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌิตฺถ ฯ
     [๒๐]   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ยํ  วา  ปน
จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตํ
จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิตฺถ   ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ
น  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ยํ  วา ปน
จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ
ตํ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ
น  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ยํ วา ปน
จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ
ตํ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๒๑]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ยํ  วา  ปน
จิตฺตํ   น  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตํ
จิตฺตํ นิรุชฺฌติ ยํ วา ปน จิตฺตํ นิรุชฺฌติ ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ ฯ
     [๒๒]   ยํ   จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ยํ  วา  ปน
จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตํ   จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชมานํ
ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปนฺนํ   ยํ   วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชมานํ ฯ
     [๒๓]   ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌมานํ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ยํ  วา ปน จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ   ตํ   จิตฺตํ  นิรุชฺฌมานํ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌมานํ  ตํ  จิตฺตํ
น อุปฺปนฺนํ ยํ วา ปน จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌมานํ ฯ
     [๒๔]   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ยํ  วา  ปน
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ฯ   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตํ
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตํ   จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ยํ วา ปน
จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ
ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ
จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๒๕]   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตํ
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ  ตํ
จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ
โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยํ  วา  ปน
จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   โน   จ   ตํ   จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๒๖]   อุปฺปนฺนํ    อุปฺปชฺชมานํ    อุปฺปชฺชมานํ    อุปฺปนฺนํ   ฯ
น อุปฺปนฺนํ น อุปฺปชฺชมานํ น อุปฺปชฺชมานํ น อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๒๗]   นิรุทฺธํ   นิรุชฺฌมานํ   นิรุชฺฌมานํ   นิรุทฺธํ  ฯ  น  นิรุทฺธํ
น นิรุชฺฌมานํ น นิรุชฺฌมานํ น นิรุทฺธํ ฯ
     [๒๘]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ  อติกฺกนฺตกาลํ
นิรุชฺฌมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   ตํ   จิตฺตํ  ยํ  วา
ปน    จิตฺตํ    นิรุชฺฌมานํ    ขณํ    ขณํ    วีติกฺกนฺตํ    อติกฺกนฺตกาลํ
อุปฺปชฺชมานํ    ขณํ    ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   ตํ   จิตฺตํ   ฯ
ยํ    จิตฺตํ    น   อุปฺปชฺชมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ
น   นิรุชฺฌมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   ตํ   จิตฺตํ  ยํ
วา   ปน   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌมานํ   ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ  อติกฺกนฺตกาลํ
น อุปฺปชฺชมานํ ขณํ ขณํ วีติกฺกนฺตํ อติกฺกนฺตกาลํ ตํ จิตฺตํ ฯ
                                 ปุคฺคลธมฺมวารุทฺเทโส
     [๒๙]   ยสฺส   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌิสฺสติ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ยสฺส   วา   ปน  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ
น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌติ  ฯ  ยสฺส  ยํ
จิตฺตํ    น   อุปฺปชฺชติ   นิรุชฺฌติ   ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิสฺสติ
อุปฺปชฺชิสฺสติ   ยสฺส   วา   ปน   ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  อุปฺปชฺชิสฺสติ
ตสฺส ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ นิรุชฺฌติ ฯ
     [๓๐]   ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ
ยสฺส   วา   ปน   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ
ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ยสฺส
วา ปน ยํ จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ ฯ
     [๓๑]   ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌติ   ตสฺส   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ
ยสฺส   วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ฯ  ยสฺส
ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ
จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌติ ฯ
     [๓๒]   ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ
ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ ฯ ยสฺส
ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ยสฺส  วา  ปน
ยํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยสฺส  ยํ
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ
จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตสฺส   ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยสฺส  ยํ
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ยสฺส   วา  ปน
ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  ฯ  ยสฺส  ยํ
จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน
ยํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๓๓]   ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌติ   ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ
ยสฺส   วา   ปน   ยํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ฯ
ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ ยสฺส วา ปน
ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ฯ  ยสฺส  ยํ จิตฺตํ
นิรุชฺฌติ   ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   ยสฺส   วา   ปน  ยํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌิสฺสติ   ตสฺส   ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ
ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  น นิรุชฺฌิสฺสติ
ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  ตํ
จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   ยสฺส   วา   ปน   ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  ตํ
จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ   ฯ   ยสฺส   ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
น   นิรุชฺฌิสฺสติ   ยสฺส   วา   ปน  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  ตํ
จิตฺตํ น นิรุชฺฌิตฺถ ฯ
     [๓๔]   ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ
ยสฺส   วา   ปน   ยํ   จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ
ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น นิรุชฺฌิตฺถ ยสฺส วา ปน
ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยสฺส ยํ จิตฺตํ
อุปฺปชฺชติ   ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   ยสฺส   วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ
ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  น นิรุชฺฌิสฺสติ
ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส
ตํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   ยสฺส   วา   ปน  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส
ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   ฯ   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  ตํ
จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส
ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๓๕]   ยสฺส   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ
ยสฺส   วา   ปน  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ฯ
ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ยสฺส  วา  ปน
ยํ จิตฺตํ นิรุชฺฌติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ ฯ
     [๓๖]   ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ
ยสฺส   วา   ปน   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  ฯ
ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชมานํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ยสฺส
วา ปน ยํ จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชมานํ ฯ
     [๓๗]   ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌมานํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ
ยสฺส   วา   ปน   ยํ   จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌมานํ  ฯ
ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌมานํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ยสฺส
วา ปน ยํ จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌมานํ ฯ
     [๓๘]   ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ
ยสฺส   วา   ปน   ยํ   จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ฯ
ยสฺส   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน
ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปนฺนํ   ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ
จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๓๙]   ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ   ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ยสฺส   วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ   โน   จ   ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิตฺถ  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๔๐]   อุปฺปนฺนํ    อุปฺปชฺชมานํ    อุปฺปชฺชมานํ    อุปฺปนฺนํ   ฯ
น อุปฺปนฺนํ น อุปฺปชฺชมานํ น อุปฺปชฺชมานํ น อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๔๑]   นิรุทฺธํ   นิรุชฺฌมานํ   นิรุชฺฌมานํ   นิรุทฺธํ  ฯ  น  นิรุทฺธํ
น นิรุชฺฌมานํ น นิรุชฺฌมานํ น นิรุทฺธํ ฯ
     [๔๒]   ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ
อติกฺกนฺตกาลํ   นิรุชฺฌมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ  ตสฺส
ตํ   จิตฺตํ   ยสฺส   วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌมานํ  ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ
อติกฺกนฺตกาลํ    อุปฺปชฺชมานํ    ขณํ    ขณํ    วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ
ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชมานํ  ขณํ  ขณํ วีติกฺกนฺตํ
อติกฺกนฺตกาลํ    น   นิรุชฺฌมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ
ตสฺส   ตํ   จิตฺตํ   ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌมานํ  ขณํ  ขณํ
วีติกฺกนฺตํ    อติกฺกนฺตกาลํ    น    อุปฺปชฺชมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ
อติกฺกนฺตกาลํ ตสฺส ตํ จิตฺตํ ฯ
                                      มิสฺสกวารุทฺเทโส
     [๔๓]   ยสฺส   สราคํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ยสฺส  วีตราคํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชติ    ยสฺส   สโทสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ยสฺส   วีตโทสํ   จิตฺตํ
อุปฺปชฺชติ    ยสฺส   สโมหํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ยสฺส   วีตโมหํ   จิตฺตํ
อุปฺปชฺชติ   ยสฺส   สงฺขิตฺตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ยสฺส   วิกฺขิตฺตํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชติ    ยสฺส    มหคฺคตํ    จิตฺตํ    อุปฺปชฺชติ    ยสฺส   อมหคฺคตํ
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ยสฺส   สอุตฺตรํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ยสฺส   อนุตฺตรํ
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ยสฺส   สมาหิตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ยสฺส  อสมาหิตํ
จิตฺตํ    อุปฺปชฺชติ   ยสฺส   วิมุตฺตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ยสฺส   อวิมุตฺตํ
จิตฺตํ    อุปฺปชฺชติ    ยสฺส    กุสลํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ยสฺส   อกุสลํ
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ยสฺส   อพฺยากตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ยสฺส   สุขาย
เวทนาย    สมฺปยุตฺตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   (เอเตน   อุปาเยน   ยาว
สรณอรณา   อุทฺธริตพฺพา)   ยสฺส   อรณํ   จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌติ
ตสฺส   อรณํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ยสฺส   วา  ปน
อรณํ    จิตฺตํ    นิรุชฺฌิสฺสติ    น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตสฺส   อรณํ   จิตฺตํ
อุปฺปชฺชติ น นิรุชฺฌติ ฯ
                                     อุทฺเทสวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
                                        ---------------
                                     ปุคฺคลวารนิทฺเทโส
     [๔๔]   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ นิรุชฺฌิสฺสติ
น    อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:     ปจฺฉิมจิตฺตสฺส    อุปฺปาทกฺขเณ    เตสํ   จิตฺตํ
อุปฺปชฺชติ   น   นิรุชฺฌติ  นิรุชฺฌิสฺสติ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  อิตเรสํ  จิตฺตสฺส
อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   น  นิรุชฺฌติ  นิรุชฺฌิสฺสติ  เจว
อุปฺปชฺชิสฺสติ   จ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ
ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   น   นิรุชฺฌตีติ:   อามนฺตา   ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชติ   นิรุชฺฌติ   ตสฺส   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
โน  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชติ นิรุชฺฌตีติ: นตฺถิ ฯ
     [๔๕]   ยสฺส    จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนนฺติ:
อามนฺตา   ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:
จิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน   จ   เตสํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชติ    จิตฺตสฺส    อุปฺปาทกฺขเณ    เตสํ    จิตฺตํ    อุปฺปนฺนญฺเจว
อุปฺปชฺชติ  จ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  จิตฺตํ  น อุปฺปนฺนนฺติ:
จิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปนฺนํ   นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ  จิตฺตํ  น  เจว
อุปฺปชฺชติ  น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส
จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๔๖]   ยสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ: อามนฺตา ฯ
ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตสฺส   จิตฺตํ  นิรุชฺฌตีติ:  จิตฺตสฺส
อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน   จ  เตสํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ
จิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนญฺเจว   นิรุชฺฌติ   จ   ฯ
ยสฺส   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌติ   ตสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปนฺนนฺติ:  จิตฺตสฺส
อุปฺปาทกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ  น อุปฺปนฺนํ
นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ  เตสํ  จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌติ  น  จ
อุปฺปนฺนํ   ฯ   ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ   น   อุปฺปนฺนํ   ตสฺส   จิตฺตํ
น นิรุชฺฌตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๔๗]   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:
อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ อุปฺปชฺชตีติ:
จิตฺตสฺส    ภงฺคกฺขเณ   นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ   จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิตฺถ   โน   จ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ  จิตฺตสฺส  อุปฺปาทกฺขเณ
เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  เจว  อุปฺปชฺชติ  จ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ
ตสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:   อุปฺปชฺชิตฺถ   ฯ   ยสฺส   วา  ปน
จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ: นตฺถิ ฯ
     {๔๗.๑}   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส  อุปฺปาทกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ   อิตเรสํ   จิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ
เจว  อุปฺปชฺชิสฺสติ  จ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตํ
อุปฺปชฺชตีติ:    จิตฺตสฺส    ภงฺคกฺขเณ   นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ
เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   โน   จ   เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  จิตฺตสฺส
อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   เจว   อุปฺปชฺชติ   จ   ฯ
ยสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:  จิตฺตสฺส
ภงฺคกฺขเณ   นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ  เตสํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ
โน   จ   เตสํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ปจฺฉิมจิตฺตสฺส  ภงฺคกฺขเณ  เตสํ
จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน จิตฺตํ
น    อุปฺปชฺชิสฺสติ    ตสฺส    จิตฺตํ    น   อุปฺปชฺชตีติ:   ปจฺฉิมจิตฺตสฺส
อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ  น
อุปฺปชฺชติ   ปจฺฉิมจิตฺตสฺส  ภงฺคกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชิสฺสติ
น จ อุปฺปชฺชติ ฯ
     {๔๗.๒}   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน   จ  เตสํ
จิตฺตํ    อุปฺปชฺชิสฺสติ    อิตเรสํ    เตสํ    จิตฺตํ    อุปฺปชฺชิตฺถ   เจว
อุปฺปชฺชิสฺสติ   จ   ฯ   ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิตฺถาติ:   อามนฺตา   ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   นตฺถ   ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ
ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ: อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๔๘]   ยสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ นิรุชฺฌิตฺถาติ: อามนฺตา ฯ
ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ   ตสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌตีติ:  จิตฺตสฺส
อุปฺปาทกฺขเณ     นิโรธสมาปนฺนานํ     อสญฺญสตฺตานํ     เตสํ    จิตฺตํ
นิรุชฺฌิตฺถ   โน   จ   เตสํ   จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  จิตฺตสฺส  ภงฺคกฺขเณ  เตสํ
จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ  เจว  นิรุชฺฌติ  จ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถาติ:  นิรุชฺฌิตฺถ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ น นิรุชฺฌิตฺถ
ตสฺส จิตฺตํ น นิรุชฺฌตีติ: นตฺถิ ฯ
     {๔๘.๑}   ยสฺส   จิตฺตํ   นิรุชฺฌติ   ตสฺส   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส     ภงฺคกฺขเณ    เตสํ    จิตฺตํ    นิรุชฺฌติ    โน    จ
เตสํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   อิตเรสํ   จิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌติ   เจว   นิรุชฺฌิสฺสติ   จ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ
ตสฺส    จิตฺตํ   นิรุชฺฌตีติ:   จิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ   นิโรธสมาปนฺนานํ
อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ
จิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ  เจว  นิรุชฺฌติ  จ  ฯ
ยสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ
ยสฺส วา ปน จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส จิตฺตํ น นิรุชฺฌตีติ: นิรุชฺฌติ ฯ
     {๔๘.๒}   ยสฺส   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ   ตสฺส   จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ   เตสํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌิสฺสติ  อิตเรสํ  เตสํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  เจว  นิรุชฺฌิสฺสติ  จ ฯ ยสฺส
วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถาติ:  อามนฺตา ฯ ยสฺส
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:  นตฺถิ ฯ ยสฺส วา ปน
จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส จิตฺตํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ: นิรุชฺฌิตฺถ ฯ
     [๔๙]   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถาติ:
อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:
จิตฺตสฺส    ภงฺคกฺขเณ   นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ   จิตฺตํ
นิรุชฺฌิตฺถ   โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  จิตฺตสฺส  อุปฺปาทกฺขเณ  เตสํ
จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  เจว  อุปฺปชฺชติ  จ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ ตสฺส
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถาติ:  นิรุชฺฌิตฺถ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ น นิรุชฺฌิตฺถ
ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ: นตฺถิ ฯ
     {๔๙.๑}   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส   จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
อามนฺตา    ฯ   ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   ตสฺส   จิตฺตํ
อุปฺปชฺชตีติ:        จิตฺตสฺส        ภงฺคกฺขเณ       นิโรธสมาปนฺนานํ
อสญฺญสตฺตานํ    เตสํ    จิตฺตํ    นิรุชฺฌิสฺสติ   โน   จ   เตสํ   จิตฺตํ
อุปฺปชฺชติ    จิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   เจว
อุปฺปชฺชติ  จ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
จิตฺตสฺส        ภงฺคกฺขเณ       นิโรธสมาปนฺนานํ       อสญฺญสตฺตานํ
เตสํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชติ   โน   จ   เตสํ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   น   เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ
นิรุชฺฌิสฺสติ   ฯ   ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชตีติ: อามนฺตา ฯ
     {๔๙.๒}   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน   จ  เตสํ
จิตฺตํ    นิรุชฺฌิสฺสติ    อิตเรสํ    เตสํ    จิตฺตํ    อุปฺปชฺชิตฺถ    เจว
นิรุชฺฌิสฺสติ   จ   ฯ   ยสฺส   วา   ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิตฺถาติ:   อามนฺตา   ฯ   ยสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตสฺส
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:  นตฺถิ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ
ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ: อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๕๐]   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส จิตฺตํ น นิรุชฺฌตีติ: อามนฺตา ฯ
ยสฺส   วา   ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:  นิโรธ-
สมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  โน  จ  เตสํ
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   จิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   น  นิรุชฺฌติ
เจว  อุปฺปชฺชติ  จ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส จิตฺตํ นิรุชฺฌตีติ:
นิโรธสมาปนฺนานํ  อสญฺญสตฺตานํ  เตสํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ เตสํ
จิตฺตํ   นิรุชฺฌติ   จิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  เจว
นิรุชฺฌติ   จ   ฯ   ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ  น
อุปฺปชฺชตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๕๑]   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชมานํ   ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนนฺติ:
อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส จิตฺตํ อุปฺปชฺชมานนฺติ:
จิตฺตสฺส  ภงฺคกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  โน  จ เตสํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชมานํ
จิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ  อุปฺปนฺนญฺเจว  อุปฺปชฺชมานญฺจ  ฯ
ยสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชมานํ   ตสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนนฺติ:  จิตฺตสฺส
ภงฺคกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชมานํ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ
นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ   จิตฺตํ   น  เจว  อุปฺปชฺชมานํ
น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ  น
อุปฺปชฺชมานนฺติ: อามนฺตา ฯ
     [๕๒]   ยสฺส   จิตฺตํ   นิรุชฺฌมานํ   ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนนฺติ:
อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ นิรุชฺฌมานนฺติ:
จิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌมานํ     จิตฺตสฺส    ภงฺคกฺขเณ    เตสํ    จิตฺตํ    อุปฺปนฺนญฺเจว
นิรุชฺฌมานญฺจ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌมานํ  ตสฺส  จิตฺตํ น อุปฺปนฺนนฺติ:
จิตฺตสฺส  อุปฺปาทกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌมานํ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปนฺนํ   นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ  จิตฺตํ  น  เจว
นิรุชฺฌมานํ  น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ ตสฺส
จิตฺตํ น นิรุชฺฌมานนฺติ: อามนฺตา ฯ
     [๕๓]   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:
อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ อุปฺปนฺนนฺติ:
นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน   จ
เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   จิตฺตสมงฺคีนํ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  เจว
อุปฺปนฺนญฺจ ฯ
     {๕๓.๑}   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตสฺส   จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ    เตสํ    จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน   จ   เตสํ   จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ    อิตเรสํ    จิตฺตสมงฺคีนํ    เตสํ    จิตฺตํ   อุปฺปนฺนญฺเจว
อุปฺปชฺชิสฺสติ   จ   ฯ   ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนนฺติ:     นิโรธสมาปนฺนานํ     อสญฺญสตฺตานํ     เตสํ     จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ   โน   จ   เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  จิตฺตสมงฺคีนํ  เตสํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ  เจว  อุปฺปนฺนญฺจ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ
น  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  อุปฺปชฺชิตฺถ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ
ตสฺส   จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนนฺติ:  นตฺถิ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส
จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ฯ   ยสฺส   วา  ปน  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปนฺนนฺติ: อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๕๔]   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ
ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   อามนฺตา   ฯ   ยสฺส   วา  ปน  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ   โน  จ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:
อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ
ตสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   นตฺถิ   ฯ   ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   โน   จ   ตสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชิตฺถาติ: อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๕๕]   อุปฺปนฺนํ   อุปฺปชฺชมานนฺติ:   ภงฺคกฺขเณ  อุปฺปนฺนํ  โน  จ
อุปฺปชฺชมานํ     อุปฺปาทกฺขเณ     อุปฺปนฺนญฺเจว    อุปฺปชฺชมานญฺจ    ฯ
อุปฺปชฺชมานํ     อุปฺปนฺนนฺติ:    อามนฺตา    ฯ    น    อุปฺปนฺนํ    น
อุปฺปชฺชมานนฺติ:    อามนฺตา   ฯ   น   อุปฺปชฺชมานํ   น   อุปฺปนฺนนฺติ:
ภงฺคกฺขเณ    น   อุปฺปชฺชมานํ   โน   จ   น   อุปฺปนฺนํ   อตีตานาคตํ
จิตฺตํ น เจว อุปฺปชฺชมานํ น จ อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๕๖]   นิรุทฺธํ   นิรุชฺฌมานนฺติ:   โน  ฯ  นิรุชฺฌมานํ  นิรุทฺธนฺติ:
โน   ฯ  น  นิรุทฺธํ  น  นิรุชฺฌมานนฺติ:  ภงฺคกฺขเณ  น  นิรุทฺธํ  โน  จ
น   นิรุชฺฌมานํ   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ   จิตฺตํ   น   เจว  นิรุทฺธํ
น   จ   นิรุชฺฌมานํ   ฯ   น   นิรุชฺฌมานํ  น  นิรุทฺธนฺติ:  อตีตํ  จิตฺตํ
น   นิรุชฺฌมานํ   โน   จ   น  นิรุทฺธํ  อุปฺปาทกฺขเณ  อนาคตญฺจ  จิตฺตํ
น เจว นิรุชฺฌมานํ น จ นิรุทฺธํ ฯ
     [๕๗]   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ อติกฺกนฺตกาลํ
นิรุชฺฌมานํ    ขณํ    ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   ตสฺส   จิตฺตนฺติ:
ภงฺคกฺขเณ    จิตฺตํ    อุปฺปาทกฺขณํ    วีติกฺกนฺตํ   ภงฺคกฺขณํ   อวีติกฺกนฺตํ
อตีตํ   จิตฺตํ   อุปฺปาทกฺขณญฺจ   วีติกฺกนฺตํ   ภงฺคกฺขณญฺจ   วีติกฺกนฺตํ   ฯ
ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ  นิรุชฺฌมานํ  ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ  อติกฺกนฺตกาลํ
อุปฺปชฺชมานํ    ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   ตสฺส   จิตฺตนฺติ:
อตีตํ จิตฺตํ ฯ
     {๕๗.๑}   ยสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชมานํ   ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ
อติกฺกนฺตกาลํ    น   นิรุชฺฌมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ
ตสฺส   จิตฺตนฺติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน
จิตฺตํ    น    นิรุชฺฌมานํ    ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   น
อุปฺปชฺชมานํ    ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   ตสฺส   จิตฺตนฺติ:
ภงฺคกฺขเณ    จิตฺตํ    ภงฺคกฺขณํ    อวีติกฺกนฺตํ   โน   จ   อุปฺปาทกฺขณํ
อวีติกฺกนฺตํ      อุปฺปาทกฺขเณ     อนาคตญฺจ     จิตฺตํ     ภงฺคกฺขณญฺจ
อวีติกฺกนฺตํ อุปฺปาทกฺขณญฺจ อวีติกฺกนฺตํ ฯ
                                      ธมฺมวารนิทฺเทโส
     [๕๘]   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ
น   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   อามนฺตา   ฯ   ยํ   วา   ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ
น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌตีติ:  อามนฺตา  ฯ  ยํ
จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  น นิรุชฺฌิสฺสติ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
โน   ฯ   ยํ   วา   ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชติ นิรุชฺฌตีติ: นตฺถิ ฯ
     [๕๙]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:  อามนฺตา  ฯ
ยํ   วา   ปน  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:  ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ    โน    จ    ตํ    จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ
อุปฺปนฺนญฺเจว   อุปฺปชฺชติ   จ   ฯ   ยํ   จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปนฺนนฺติ:  ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น
อุปฺปนฺนํ   อตีตานาคตํ   จิตฺตํ   น  เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ
ยํ วา ปน จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๖๐]   ยํ   จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:  อามนฺตา  ฯ
ยํ   วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌตีติ:  อุปฺปาทกฺขเณ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ   โน   จ   ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนญฺเจว
นิรุชฺฌติ   จ   ฯ   ยํ   จิตฺตํ   น  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนนฺติ:
อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌติ   โน   จ   ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ
อตีตานาคตํ  จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌติ  น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยํ  วา  ปน
จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๖๑]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถาติ: โน ฯ ยํ วา
ปน   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:  โน  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น
อุปฺปชฺชติ   ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:   อตีตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ
โน   จ   ตํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ภงฺคกฺขเณ  อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  น
เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถ
ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  โน
จ   ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชติ  ภงฺคกฺขเณ  อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  น  เจว
อุปฺปชฺชิตฺถ น จ อุปฺปชฺชติ ฯ
     {๖๑.๑}   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ: โน ฯ ยํ วา
ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชตีติ: โน ฯ ยํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ
ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   อนาคตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ
ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ภงฺคกฺขเณ   อตีตญฺจ   จิตฺตํ   น  เจว
อุปฺปชฺชติ   น  จ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ
ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ
โน   จ   ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ภงฺคกฺขเณ  อตีตญฺจ  จิตฺตํ  น  เจว
อุปฺปชฺชิสฺสติ น จ อุปฺปชฺชติ ฯ
     {๖๑.๒}   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:  โน  ฯ
ยํ   วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  โน  ฯ  ยํ
จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:  อนาคตํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน   จ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ปจฺจุปฺปนฺนํ  จิตฺตํ
น   เจว   อุปฺปชฺชิตฺถ  น  จ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น
อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  อตีตํ  จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ
โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ปจฺจุปฺปนฺนํ  จิตฺตํ  น เจว อุปฺปชฺชิสฺสติ
น จ อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๖๒]   ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ นิรุชฺฌิตฺถาติ: โน ฯ ยํ วา ปน
จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌตีติ:  โน  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ
ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถาติ:  อตีตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ
น   นิรุชฺฌิตฺถ   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ   จิตฺตํ   น   เจว  นิรุชฺฌติ
น   จ   นิรุชฺฌิตฺถ   ฯ   ยํ   วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ
น   นิรุชฺฌตีติ:   ภงฺคกฺขเณ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิตฺถ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ
น   นิรุชฺฌติ   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ   จิตฺตํ   น   เจว  นิรุชฺฌิตฺถ
น จ นิรุชฺฌติ ฯ
     {๖๒.๑}   ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:  โน  ฯ  ยํ
วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌตีติ:  โน  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น
นิรุชฺฌติ    ตํ    จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิสฺสตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  อตีตํ จิตฺตํ น เจว
นิรุชฺฌติ   น  จ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตํ
จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌตีติ:   ภงฺคกฺขเณ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  โน  จ  ตํ
จิตฺตํ น นิรุชฺฌติ อตีตํ จิตฺตํ น เจว นิรุชฺฌิสฺสติ น จ นิรุชฺฌติ ฯ
     {๖๒.๒}   ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:  โน  ฯ ยํ
วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถาติ:  โน  ฯ  ยํ จิตฺตํ น
นิรุชฺฌิตฺถ    ตํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิสฺสตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ ภงฺคกฺขเณ จิตฺตํ น
เจว  นิรุชฺฌิตฺถ  น  จ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ
ตํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิตฺถาติ:  อตีตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  โน  จ  ตํ
จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิตฺถ   ภงฺคกฺขเณ   จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌิสฺสติ  น  จ
นิรุชฺฌิตฺถ ฯ
     [๖๓]   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถาติ:  โน  ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:  โน  ฯ  ยํ
จิตฺตํ    น   อุปฺปชฺชติ   ตํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิตฺถาติ:   อตีตํ   จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชติ   โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ภงฺคกฺขเณ  อนาคตญฺจ
จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ  นิรุชฺฌิตฺถ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น
นิรุชฺฌิตฺถ    ตํ   จิตฺตํ    น   อุปฺปชฺชตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ   น
นิรุชฺฌิตฺถ   โน   จ   ตํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชติ  ภงฺคกฺขเณ  อนาคตญฺจ
จิตฺตํ น เจว นิรุชฺฌิตฺถ น จ อุปฺปชฺชติ ฯ
     {๖๓.๑}   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ: อามนฺตา ฯ
ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:  อนาคตํ จิตฺตํ
นิรุชฺฌิสฺสติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  อุปฺปาทกฺขเณ จิตฺตํ นิรุชฺฌิสฺสติ
เจว  อุปฺปชฺชติ  จ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
อนาคตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น นิรุชฺฌิสฺสติ ภงฺคกฺขเณ
อตีตญฺจ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ  นิรุชฺฌิสฺสติ ฯ ยํ วา ปน จิตฺตํ
น นิรุชฺฌิสฺสติ ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ: อามนฺตา ฯ
     {๖๓.๒}   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:  โน ฯ ยํ
วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  โน  ฯ ยํ จิตฺตํ น
อุปฺปชฺชิตฺถ   ตํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิสฺสตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ
จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน   จ  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ   น  เจว  อุปฺปชฺชิตฺถ  น  จ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ
น    นิรุชฺฌิสฺสติ   ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:   อตีตํ   จิตฺตํ   น
นิรุชฺฌิสฺสติ   โน   จ   ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถ   ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ
น เจว นิรุชฺฌิสฺสติ น จ อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๖๔]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌตีติ:  อามนฺตา ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:  อตีตานาคตํ
จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌติ   โน   จ   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   อุปฺปาทกฺขเณ
จิตฺตํ   น  นิรุชฺฌติ  เจว  อุปฺปชฺชติ  จ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตํ
จิตฺตํ   นิรุชฺฌตีติ:   อตีตานาคตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌติ   ภงฺคกฺขเณ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชติ   เจว   นิรุชฺฌติ   จ  ฯ
ยํ วา ปน จิตฺตํ นิรุชฺฌติ ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๖๕]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:  อามนฺตา ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานนฺติ:  ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน   จ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  อุปฺปาทกฺขเณ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนญฺเจว    อุปฺปชฺชมานญฺจ    ฯ    ยํ    จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชมานํ
ตํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปนฺนนฺติ:  ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชมานํ  โน  จ
ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  อตีตานาคตํ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชมานํ  น  จ
อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชมานนฺติ:
อามนฺตา ฯ
     [๖๖]   ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌมานํ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:  อามนฺตา  ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌมานนฺติ:  อุปฺปาทกฺขเณ
จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน   จ   ตํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌมานํ   ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนญฺเจว    นิรุชฺฌมานญฺจ    ฯ   ยํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌมานํ   ตํ
จิตฺตํ   น   อุปฺปนฺนนฺติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌมานํ  โน  จ
ตํ   จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  อตีตานาคตํ  จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌมานํ  น  จ
อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ น นิรุชฺฌมานนฺติ:
อามนฺตา ฯ
     [๖๗]   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  โน  ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:  โน  ฯ  ยํ
จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:  โน  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนนฺติ:   โน  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ
ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  อตีตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ
น  อุปฺปชฺชิตฺถ  อนาคตํ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปนฺนํ  น  จ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ฯ
ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนนฺติ: ปจฺจุปฺปนฺนํ
จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  อนาคตํ  จิตฺตํ
น  เจว  อุปฺปชฺชิตฺถ  น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ ตํ จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   อนาคตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปนฺนํ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ
น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  อตีตํ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปนฺนํ  น  จ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตํ   จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนนฺติ:
ปจฺจุปฺปนฺนํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   โน   จ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ
อตีตํ จิตฺตํ น เจว อุปฺปชฺชิสฺสติ น จ อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๖๘]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตํ จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   โน   ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ  ตํ
จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:   โน   ฯ   ยํ  จิตฺตํ  น
อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
อามนฺตา   ฯ   ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ
น อุปฺปนฺนํ ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ: อามนฺตา ฯ
     [๖๙]   อุปฺปนฺนํ   อุปฺปชฺชมานนฺติ:   ภงฺคกฺขเณ  อุปฺปนฺนํ  โน  จ
อุปฺปชฺชมานํ     อุปฺปาทกฺขเณ     อุปฺปนฺนญฺเจว    อุปฺปชฺชมานญฺจ    ฯ
อุปฺปชฺชมานํ     อุปฺปนฺนนฺติ:    อามนฺตา    ฯ    น    อุปฺปนฺนํ    น
อุปฺปชฺชมานนฺติ    อามนฺตา    ฯ   น   อุปฺปชฺชมานํ   น   อุปฺปนฺนนฺติ:
ภงฺคกฺขเณ    น   อุปฺปชฺชมานํ   โน   จ   น   อุปฺปนฺนํ   อตีตานาคตํ
จิตฺตํ น เจว อุปฺปชฺชมานํ น จ อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๗๐]   นิรุทฺธํ   นิรุชฺฌมานนฺติ:   โน  ฯ  นิรุชฺฌมานํ  นิรุทฺธนฺติ:
โน   ฯ  น  นิรุทฺธํ  น  นิรุชฺฌมานนฺติ:  ภงฺคกฺขเณ  น  นิรุทฺธํ  โน  จ
น   นิรุชฺฌมานํ   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ   จิตฺตํ   น   เจว  นิรุทฺธํ
น   จ   นิรุชฺฌมานํ  ฯ  น  นิรุชฺฌมานํ  น  นิรุทฺธนฺติ:  อตีตํ  จิตฺตํ  น
นิรุชฺฌมานํ   โน   จ   น   นิรุทฺธํ   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ   จิตฺตํ
น เจว นิรุชฺฌมานํ น จ นิรุทฺธํ ฯ
     [๗๑]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ  อติกฺกนฺตกาลํ
นิรุชฺฌมานํ   ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ  อติกฺกนฺตกาลํ  ตํ  จิตฺตนฺติ:  ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ     อุปฺปาทกฺขณํ     วีติกฺกนฺตํ    ภงฺคกฺขณํ    อวีติกฺกนฺตํ    อตีตํ
จิตฺตํ     อุปฺปาทกฺขณญฺจ    วีติกฺกนฺตํ    ภงฺคกฺขณญฺจ    วีติกฺกนฺตํ    ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ   นิรุชฺฌมานํ   ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ  อติกฺกนฺตกาลํ
อุปฺปชฺชมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ  ตํ  จิตฺตนฺติ:  อตีตํ
จิตฺตํ   ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชมานํ  ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ  อติกฺกนฺตกาลํ
น   นิรุชฺฌมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   ตํ   จิตฺตนฺติ:
อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌมานํ
ขณํ    ขณํ    วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   น   อุปฺปชฺชมานํ   ขณํ   ขณํ
วีติกฺกนฺตํ     อติกฺกนฺตกาลํ     ตํ     จิตฺตนฺติ:    ภงฺคกฺขเณ    จิตฺตํ
ภงฺคกฺขณํ     อวีติกฺกนฺตํ     โน     จ     อุปฺปาทกฺขณํ    อวีติกฺกนฺตํ
อุปฺปาทกฺขเณ      อนาคตญฺจ     จิตฺตํ     ภงฺคกฺขณญฺจ     อวีติกฺกนฺตํ
อุปฺปาทกฺขณญฺจ อวีติกฺกนฺตํ ฯ
                                ปุคฺคลธมฺมวารนิทฺเทโส
     [๗๒]   ยสฺส   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌิสฺสติ   น  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:  อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌิสฺสติ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌตีติ:
อามนฺตา   ฯ   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
น   นิรุชฺฌิสฺสติ   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   โน   ฯ   ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ
น    นิรุชฺฌิสฺสติ    อุปฺปชฺชิสฺสติ    ตสฺส    ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชติ
นิรุชฺฌตีติ: นตฺถิ ฯ
     [๗๓]   ยสฺส   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:
อามนฺตา   ฯ   ยสฺส   วา   ปน   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชตีติ:   ภงฺคกฺขเณ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน   จ   ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชติ    อุปฺปาทกฺขเณ    จิตฺตํ   อุปฺปนฺนญฺเจว   อุปฺปชฺชติ   จ   ฯ
ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น อุปฺปนฺนนฺติ: ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  อตีตานาคตํ
จิตฺตํ   น   เจว   อุปฺปชฺชติ   น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ
จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๗๔]   ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:
อามนฺตา   ฯ   ยสฺส   วา   ปน   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน   จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌติ   ภงฺคกฺขเณ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนญฺเจว   นิรุชฺฌติ   จ   ฯ   ยสฺส
ยํ   จิตฺตํ   น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนนฺติ:  อุปฺปาทกฺขเณ
จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  อตีตานาคตํ
จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌติ  น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ
น อุปฺปนฺนํ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๗๕]   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:
โน   ฯ   ยสฺส   วา   ปน   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชตีติ:   โน   ฯ   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  อตีตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ภงฺคกฺขเณ  อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ
อุปฺปชฺชิตฺถ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตสฺส
ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ภงฺคกฺขเณ  อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  น เจว อุปฺปชฺชิตฺถ
น จ อุปฺปชฺชติ ฯ
     {๗๕.๑}   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
โน  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชตีติ:
โน  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
อนาคตํ   จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ
ภงฺคกฺขเณ   อตีตญฺจ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ฯ
ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ:
อุปฺปาทกฺขเณ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ
ภงฺคกฺขเณ อตีตญฺจ จิตฺตํ น เจว อุปฺปชฺชิสฺสติ น จ อุปฺปชฺชติ ฯ
     {๗๕.๒}   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
โน  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ:
โน  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
อนาคตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ
ปจฺจุปฺปนฺนํ   จิตฺตํ   น  เจว  อุปฺปชฺชิตฺถ  น  จ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ฯ  ยสฺส
วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตสฺส ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ: อตีตํ
จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น อุปฺปชฺชิตฺถ ปจฺจุปฺปนฺนํ
จิตฺตํ น เจว อุปฺปชฺชิสฺสติ น จ อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๗๖]   ยสฺส   ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถาติ:
โน  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ นิรุชฺฌตีติ:
โน  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ: อตีตํ
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  อุปฺปาทกฺขเณ
อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌติ  น  จ  นิรุชฺฌิตฺถ  ฯ  ยสฺส วา ปน
ยํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิตฺถ   ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌตีติ:  ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  อุปฺปาทกฺขเณ
อนาคตญฺจ จิตฺตํ น เจว นิรุชฺฌิตฺถ น จ นิรุชฺฌติ ฯ
     {๗๖.๑}   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
โน  ฯ  ยสฺส  วา  ปน ยํ จิตฺตํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ นิรุชฺฌตีติ: โน ฯ
ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ: อุปฺปาทกฺขเณ
อนาคตญฺจ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ
อตีตํ   จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌติ  น  จ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน
ยํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌตีติ:  ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  อตีตํ  จิตฺตํ
น เจว นิรุชฺฌิสฺสติ น จ นิรุชฺฌติ ฯ
     {๗๖.๒}   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
โน  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ นิรุชฺฌิตฺถาติ:
โน  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
อุปฺปาทกฺขเณ  อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  โน  จ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ น
นิรุชฺฌิสฺสติ  ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌิตฺถ  น  จ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ
ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ: อตีตํ
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ น เจว นิรุชฺฌิสฺสติ น จ นิรุชฺฌิตฺถ ฯ
                                     มิสฺสกวารนิทฺเทโส
     [๗๗]   ยสฺสจิตฺตเก     สกภาเวนนิทฺทิฏฺเฐ    ยํจิตฺตเก    จ
ยสฺสยํจิตฺตเก   จ   เอกฏฺเฐนนิทฺทิฏฺเฐ   ฯ  ยสฺส  สราคํ  จิตฺตํ  ฯเปฯ
กุสลา   ธมฺมา   อกุสลา   ธมฺมา  อพฺยากตา  ธมฺมา  สุขาย  เวทนาย
สมฺปยุตฺตา     ธมฺมา     ทุกฺขาย    เวทนาย    สมฺปยุตฺตา    ธมฺมา
อทุกฺขมสุขาย    เวทนาย    สมฺปยุตฺตา    ธมฺมา   ฯเปฯ   สนิทสฺสน-
สปฺปฏิฆา    ธมฺมา    อนิทสฺสนสปฺปฏิฆา    ธมฺมา    อนิทสฺสนาปฺปฏิฆา
ธมฺมา   เหตู   ธมฺมา  น  เหตู  ธมฺมา  ฯเปฯ  สรณา  ธมฺมา  อรณา
ธมฺมา   ฯ   มูลยมกํ   จิตฺตยมกํ   ธมฺมยมกนฺติ   ตีณิ   ยมกานิ   ยาว
สรณอรณา คจฺฉนฺติ ฯ
                                        จิตฺตยมกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
                                         -------------
                                           ธมฺมยมกํ
                                         ปณฺณตฺติวาโร
                                           อุทฺเทสวาโร
     [๗๘]   กุสลา   กุสลา   ธมฺมา   กุสลา   ธมฺมา   กุสลา   ฯ
อกุสลา   อกุสลา   ธมฺมา   อกุสลา   ธมฺมา   อกุสลา  ฯ  อพฺยากตา
อพฺยากตา ธมฺมา อพฺยากตา ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๗๙]   น  กุสลา  น  กุสลา  ธมฺมา  น กุสลา ธมฺมา น กุสลา ฯ
น   อกุสลา   น  อกุสลา  ธมฺมา  น  อกุสลา  ธมฺมา  น  อกุสลา  ฯ
น อพฺยากตา น อพฺยากตา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา น อพฺยากตา ฯ
                                           ----------
     [๘๐]   กุสลา  กุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  อกุสลา  ธมฺมา  ฯ  กุสลา
กุสลา   ธมฺมา  ธมฺมา  อพฺยากตา  ธมฺมา  ฯ  อกุสลา  อกุสลา  ธมฺมา
ธมฺมา   กุสลา  ธมฺมา  ฯ  อกุสลา  อกุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  อพฺยากตา
ธมฺมา   ฯ   อพฺยากตา   อพฺยากตา  ธมฺมา  ธมฺมา  กุสลา  ธมฺมา  ฯ
อพฺยากตา อพฺยากตา ธมฺมา ธมฺมา อกุสลา ธมฺมา ฯ
     [๘๑]   น  กุสลา  น  กุสลา  ธมฺมา น ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมา ฯ
น   กุสลา   น   กุสลา  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  อพฺยากตา  ธมฺมา  ฯ
น   อกุสลา   น   อกุสลา   ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  กุสลา  ธมฺมา  ฯ
น   อกุสลา  น  อกุสลา  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  อพฺยากตา  ธมฺมา  ฯ
น  อพฺยากตา  น  อพฺยากตา  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  กุสลา  ธมฺมา  ฯ
น อพฺยากตา น อพฺยากตา ธมฺมา น ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมา ฯ
                                          -----------
     [๘๒]   กุสลา   ธมฺมา   ธมฺมา   กุสลา   ฯ   อกุสลา  ธมฺมา
ธมฺมา อกุสลา ฯ อพฺยากตา ธมฺมา ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๘๓]   น  กุสลา  น  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  กุสลา ฯ น อกุสลา
น  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  อกุสลา  ฯ  น  อพฺยากตา น ธมฺมา น ธมฺมา
น อพฺยากตา ฯ
                                        ---------------
     [๘๔]   กุสลา   ธมฺมา   ธมฺมา   อกุสลา   ฯ   กุสลา  ธมฺมา
ธมฺมา   อพฺยากตา   ฯ   อกุสลา   ธมฺมา  ธมฺมา  กุสลา  ฯ  อกุสลา
ธมฺมา   ธมฺมา   อพฺยากตา   ฯ  อพฺยากตา  ธมฺมา  ธมฺมา  กุสลา  ฯ
อพฺยากตา ธมฺมา ธมฺมา อกุสลา ฯ
     [๘๕]   น  กุสลา  น  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  อกุสลา ฯ น กุสลา
น  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  อพฺยากตา  ฯ  น  อกุสลา น ธมฺมา น ธมฺมา
น   กุสลา   ฯ  น  อกุสลา  น  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  อพฺยากตา  ฯ
น  อพฺยากตา  น  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น กุสลา ฯ น อพฺยากตา น ธมฺมา
น ธมฺมา น อกุสลา ฯ
                                        อุทฺเทสวาโร ฯ
                                          -----------
                                         นิทฺเทสวาโร
     [๘๖]   กุสลา   กุสลา   ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  กุสลา  ธมฺมา
กุสลาติ:   อามนฺตา   ฯ   อกุสลา   อกุสลา   ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ
อกุสลา   ธมฺมา   อกุสลาติ:   อามนฺตา   ฯ   อพฺยากตา   อพฺยากตา
ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ อพฺยากตา ธมฺมา อพฺยากตาติ: อามนฺตา ฯ
     [๘๗]   น  กุสลา  น  กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  กุสลา
ธมฺมา   น  กุสลาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  อกุสลา  น  อกุสลา  ธมฺมาติ:
อามนฺตา   ฯ   น   อกุสลา   ธมฺมา   น   อกุสลาติ:   อามนฺตา  ฯ
น   อพฺยากตา   น  อพฺยากตา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  อพฺยากตา
ธมฺมา น อพฺยากตาติ: อามนฺตา ฯ
                                         -------------
     [๘๘]   กุสลา   กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา  อกุสลา
ธมฺมาติ:   อกุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว  อกุสลา  ธมฺมา  จ  อวเสสา
ธมฺมา   น  อกุสลา  ธมฺมา  ฯ  กุสลา  กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ
ธมฺมา    อพฺยากตา    ธมฺมาติ:   อพฺยากตา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว
อพฺยากตา ธมฺมา จ อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา ฯ
     {๘๘.๑}   อกุสลา  อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา กุสลา
ธมฺมาติ:  กุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว  กุสลา  ธมฺมา จ อวเสสา ธมฺมา
น  กุสลา  ธมฺมา  ฯ  อกุสลา  อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา
อพฺยากตา   ธมฺมาติ:   อพฺยากตา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว  อพฺยากตา
ธมฺมา จ อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา ฯ
     {๘๘.๒}   อพฺยากตา  อพฺยากตา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา
กุสลา  ธมฺมาติ:  กุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว  กุสลา ธมฺมา จ อวเสสา
ธมฺมา  น  กุสลา  ธมฺมา  ฯ  อพฺยากตา อพฺยากตา ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ
ธมฺมา   อกุสลา   ธมฺมาติ:   อกุสลา   ธมฺมา   ธมฺมา  เจว  อกุสลา
ธมฺมา จ อวเสสา ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมา ฯ
     [๘๙]   น  กุสลา  น  กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ น ธมฺมา น
อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น กุสลา น กุสลา ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ
น   ธมฺมา   น   อพฺยากตา   ธมฺมาติ:   อามนฺตา   ฯ   น  อกุสลา
น   อกุสลา   ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  ธมฺมา  น  กุสลา  ธมฺมาติ:
อามนฺตา  ฯ  น  อกุสลา  น  อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ น ธมฺมา
น   อพฺยากตา   ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  อพฺยากตา  น  อพฺยากตา
ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  ธมฺมา  น  กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา ฯ น
อพฺยากตา  น  อพฺยากตา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  ธมฺมา น อกุสลา
ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ
                                          ------------
     [๙๐]   กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา  กุสลา  ธมฺมาติ:
กุสลา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว   กุสลา   ธมฺมา  จ  อวเสสา  ธมฺมา
น  กุสลา  ธมฺมา  ฯ  อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา  อกุสลา
ธมฺมาติ:   อกุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว  อกุสลา  ธมฺมา  จ  อวเสสา
ธมฺมา   น   อกุสลา   ธมฺมา   ฯ  อพฺยากตา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ
ธมฺมา    อพฺยากตา    ธมฺมาติ:   อพฺยากตา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว
อพฺยากตา ธมฺมา จ อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา ฯ
     [๙๑]   น  กุสลา  น  ธมฺมาติ:  กุสลํ  ฐเปตฺวา  อวเสสา ธมฺมา
น  กุสลา  ธมฺมา  กุสลญฺจ  ธมฺเม  จ  ฐเปตฺวา อวเสสา น เจว กุสลา
น  จ  ธมฺมา  ฯ  น  ธมฺมา  น  กุสลา ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ น อกุสลา
น   ธมฺมาติ:   อกุสลํ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  ธมฺมา  น  อกุสลา  ธมฺมา
อกุสลญฺจ  ธมฺเม  จ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  น เจว อกุสลา น จ ธมฺมา ฯ
น  ธมฺมา  น  อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ น อพฺยากตา น ธมฺมาติ:
อพฺยากตํ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  ธมฺมา  น  อพฺยากตา  ธมฺมา อพฺยากตญฺจ
ธมฺเม  จ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  น  เจว  อพฺยากตา  น  จ  ธมฺมา  ฯ
น ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ
                                         --------------
     [๙๒]   กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา  อกุสลา  ธมฺมาติ:
อกุสลา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว  อกุสลา  ธมฺมา  จ  อวเสสา  ธมฺมา
น  อกุสลา  ธมฺมา  ฯ  กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ ธมฺมา อพฺยากตา
ธมฺมาติ:   อพฺยากตา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว   อพฺยากตา  ธมฺมา  จ
อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา ฯ
     {๙๒.๑}   อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา กุสลา ธมฺมาติ:
กุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว  กุสลา  ธมฺมา  จ อวเสสา ธมฺมา น กุสลา
ธมฺมา  ฯ  อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา  อพฺยากตา ธมฺมาติ:
อพฺยากตา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว   อพฺยากตา   ธมฺมา  จ  อวเสสา
ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา ฯ
     {๙๒.๒}   อพฺยากตา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา ฯ ธมฺมา กุสลา ธมฺมาติ:
กุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว  กุสลา  ธมฺมา  จ อวเสสา ธมฺมา น กุสลา
ธมฺมา  ฯ  อพฺยากตา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา  อกุสลา ธมฺมาติ:
อกุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว อกุสลา ธมฺมา จ อวเสสา ธมฺมา น อกุสลา
ธมฺมา ฯ
     [๙๓]   น  กุสลา  น  ธมฺมาติ:   กุสลํ  ฐเปตฺวา อวเสสา ธมฺมา
น   กุสลา   ธมฺมา  กุสลญฺจ  ธมฺเม  จ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  น  เจว
กุสลา  น  จ  ธมฺมา  ฯ  น  ธมฺมา  น  อกุสลา  ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ
น   กุสลา  น  ธมฺมาติ:  กุสลํ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  ธมฺมา  น  กุสลา
ธมฺมา  กุสลญฺจ  ธมฺเม  จ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  น  เจว  กุสลา  น จ
ธมฺมา ฯ
     {๙๓.๑}   น  ธมฺมา  น อพฺยากตา ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ น อกุสลา
น   ธมฺมาติ:   อกุสลํ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  ธมฺมา  น  อกุสลา  ธมฺมา
อกุสลญฺจ   ธมฺเม   จ   ฐเปตฺวา  อวเสสา  น  เจว  อกุสลา  น  จ
ธมฺมา   ฯ  น  ธมฺมา  น  กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  อกุสลา
น   ธมฺมาติ:   อกุสลํ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  ธมฺมา  น  อกุสลา  ธมฺมา
อกุสลญฺจ   ธมฺเม   จ   ฐเปตฺวา  อวเสสา  น  เจว  อกุสลา  น  จ
ธมฺมา ฯ
     {๙๓.๒}   น ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ น อพฺยากตา
น   ธมฺมาติ:   อพฺยากตํ   ฐเปตฺวา   อวเสสา  ธมฺมา  น  อพฺยากตา
ธมฺมา  อพฺยากตญฺจ  ธมฺเม  จ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  น  เจว อพฺยากตา
น  จ  ธมฺมา  ฯ  น  ธมฺมา น กุสลา ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ น อพฺยากตา
น   ธมฺมาติ:   อพฺยากตํ   ฐเปตฺวา   อวเสสา  ธมฺมา  น  อพฺยากตา
ธมฺมา  อพฺยากตญฺจ  ธมฺเม  จ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  น  เจว อพฺยากตา
น จ ธมฺมา ฯ น ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ
                                        นิทฺเทสวาโร ฯ
                                      ปณฺณตฺติวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
                                        ---------------
                                          ปวตฺติวาโร
     [๙๔]   ยสฺส   กุสลา  ธมฺมา  อุปฺปชฺชนฺติ  ตสฺส  อกุสลา  ธมฺมา
อุปฺปชฺชนฺตีติ:   โน   ฯ   ยสฺส   วา  ปน  อกุสลา  ธมฺมา  อุปฺปชฺชนฺติ
ตสฺส กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตีติ: โน ฯ
     [๙๕]   ยสฺส   กุสลา   ธมฺมา   อุปฺปชฺชนฺติ   ตสฺส   อพฺยากตา
ธมฺมา   อุปฺปชฺชนฺตีติ:   อรูเป   กุสลานํ   อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ  กุสลา
ธมฺมา   อุปฺปชฺชนฺติ   โน   จ   เตสํ   อพฺยากตา   ธมฺมา  อุปฺปชฺชนฺติ
ปญฺจโวกาเร    กุสลานํ    อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   กุสลา   จ   ธมฺมา
อุปฺปชฺชนฺติ   อพฺยากตา   จ   ธมฺมา   อุปฺปชฺชนฺติ   ฯ  ยสฺส  วา  ปน
อพฺยากตา   ธมฺมา   อุปฺปชฺชนฺติ   ตสฺส   กุสลา   ธมฺมา  อุปฺปชฺชนฺตีติ:
สพฺเพสํ    อุปปชฺชนฺตานํ   ปวตฺเต   กุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ
เตสํ   อพฺยากตา   ธมฺมา   อุปฺปชฺชนฺติ   โน  จ  เตสํ  กุสลา  ธมฺมา
อุปฺปชฺชนฺติ   ปญฺจโวกาเร   กุสลานํ  อุปฺปาทกฺขเณ  เตสํ  อพฺยากตา  จ
ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ กุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ฯ
     [๙๖]   ยสฺส   อกุสลา   ธมฺมา   อุปฺปชฺชนฺติ   ตสฺส  อพฺยากตา
ธมฺมา   อุปฺปชฺชนฺตีติ:   อรูเป   อกุสลานํ  อุปฺปาทกฺขเณ  เตสํ  อกุสลา
ธมฺมา   อุปฺปชฺชนฺติ   โน   จ   เตสํ   อพฺยากตา   ธมฺมา  อุปฺปชฺชนฺติ
ปญฺจโวกาเร   อกุสลานํ   อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   อกุสลา   จ   ธมฺมา
อุปฺปชฺชนฺติ   อพฺยากตา   จ   ธมฺมา   อุปฺปชฺชนฺติ   ฯ  ยสฺส  วา  ปน
อพฺยากตา   ธมฺมา   อุปฺปชฺชนฺติ   ตสฺส   อกุสลา  ธมฺมา  อุปฺปชฺชนฺตีติ:
สพฺเพสํ   อุปปชฺชนฺตานํ   ปวตฺเต   อกุสลวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ
เตสํ   อพฺยากตา   ธมฺมา   อุปฺปชฺชนฺติ  โน  จ  เตสํ  อกุสลา  ธมฺมา
อุปฺปชฺชนฺติ   ปญฺจโวกาเร   อกุสลานํ   อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ  อพฺยากตา
จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ อกุสลา จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๙ หน้าที่ ๑-๔๓.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=39&item=1&items=96
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=39&item=1&items=96&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=39&item=1&items=96
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=39&item=1&items=96
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=39&i=1
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๙
https://84000.org/tipitaka/read/?index_39
https://84000.org/tipitaka/english/?index_39