พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๙ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๖ อภิ. ยมกํ (๒)

     [๔๗]   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:
อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ อุปฺปชฺชตีติ:
จิตฺตสฺส    ภงฺคกฺขเณ   นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ   จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิตฺถ   โน   จ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ  จิตฺตสฺส  อุปฺปาทกฺขเณ
เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  เจว  อุปฺปชฺชติ  จ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ
ตสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:   อุปฺปชฺชิตฺถ   ฯ   ยสฺส   วา  ปน
จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ: นตฺถิ ฯ
     {๔๗.๑}   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส  อุปฺปาทกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ   อิตเรสํ   จิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ
เจว  อุปฺปชฺชิสฺสติ  จ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตํ
อุปฺปชฺชตีติ:    จิตฺตสฺส    ภงฺคกฺขเณ   นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ
เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   โน   จ   เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  จิตฺตสฺส
อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสติ   เจว   อุปฺปชฺชติ   จ   ฯ
ยสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:  จิตฺตสฺส
ภงฺคกฺขเณ   นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ  เตสํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ
โน   จ   เตสํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ปจฺฉิมจิตฺตสฺส  ภงฺคกฺขเณ  เตสํ
จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน จิตฺตํ
น    อุปฺปชฺชิสฺสติ    ตสฺส    จิตฺตํ    น   อุปฺปชฺชตีติ:   ปจฺฉิมจิตฺตสฺส
อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ  น
อุปฺปชฺชติ   ปจฺฉิมจิตฺตสฺส  ภงฺคกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชิสฺสติ
น จ อุปฺปชฺชติ ฯ
     {๔๗.๒}   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน   จ  เตสํ
จิตฺตํ    อุปฺปชฺชิสฺสติ    อิตเรสํ    เตสํ    จิตฺตํ    อุปฺปชฺชิตฺถ   เจว
อุปฺปชฺชิสฺสติ   จ   ฯ   ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิตฺถาติ:   อามนฺตา   ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   นตฺถ   ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ
ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ: อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๔๘]   ยสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ นิรุชฺฌิตฺถาติ: อามนฺตา ฯ
ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ   ตสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌตีติ:  จิตฺตสฺส
อุปฺปาทกฺขเณ     นิโรธสมาปนฺนานํ     อสญฺญสตฺตานํ     เตสํ    จิตฺตํ
นิรุชฺฌิตฺถ   โน   จ   เตสํ   จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  จิตฺตสฺส  ภงฺคกฺขเณ  เตสํ
จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ  เจว  นิรุชฺฌติ  จ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถาติ:  นิรุชฺฌิตฺถ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ น นิรุชฺฌิตฺถ
ตสฺส จิตฺตํ น นิรุชฺฌตีติ: นตฺถิ ฯ
     {๔๘.๑}   ยสฺส   จิตฺตํ   นิรุชฺฌติ   ตสฺส   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส     ภงฺคกฺขเณ    เตสํ    จิตฺตํ    นิรุชฺฌติ    โน    จ
เตสํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   อิตเรสํ   จิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌติ   เจว   นิรุชฺฌิสฺสติ   จ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ
ตสฺส    จิตฺตํ   นิรุชฺฌตีติ:   จิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ   นิโรธสมาปนฺนานํ
อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ
จิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ  เจว  นิรุชฺฌติ  จ  ฯ
ยสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ
ยสฺส วา ปน จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส จิตฺตํ น นิรุชฺฌตีติ: นิรุชฺฌติ ฯ
     {๔๘.๒}   ยสฺส   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ   ตสฺส   จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ   เตสํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌิสฺสติ  อิตเรสํ  เตสํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  เจว  นิรุชฺฌิสฺสติ  จ ฯ ยสฺส
วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถาติ:  อามนฺตา ฯ ยสฺส
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:  นตฺถิ ฯ ยสฺส วา ปน
จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส จิตฺตํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ: นิรุชฺฌิตฺถ ฯ
     [๔๙]   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถาติ:
อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:
จิตฺตสฺส    ภงฺคกฺขเณ   นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ   จิตฺตํ
นิรุชฺฌิตฺถ   โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  จิตฺตสฺส  อุปฺปาทกฺขเณ  เตสํ
จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  เจว  อุปฺปชฺชติ  จ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ ตสฺส
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถาติ:  นิรุชฺฌิตฺถ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ น นิรุชฺฌิตฺถ
ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ: นตฺถิ ฯ
     {๔๙.๑}   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ตสฺส   จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
อามนฺตา    ฯ   ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   ตสฺส   จิตฺตํ
อุปฺปชฺชตีติ:        จิตฺตสฺส        ภงฺคกฺขเณ       นิโรธสมาปนฺนานํ
อสญฺญสตฺตานํ    เตสํ    จิตฺตํ    นิรุชฺฌิสฺสติ   โน   จ   เตสํ   จิตฺตํ
อุปฺปชฺชติ    จิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิสฺสติ   เจว
อุปฺปชฺชติ  จ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
จิตฺตสฺส        ภงฺคกฺขเณ       นิโรธสมาปนฺนานํ       อสญฺญสตฺตานํ
เตสํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชติ   โน   จ   เตสํ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   น   เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ
นิรุชฺฌิสฺสติ   ฯ   ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชตีติ: อามนฺตา ฯ
     {๔๙.๒}   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตสฺส  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
ปจฺฉิมจิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน   จ  เตสํ
จิตฺตํ    นิรุชฺฌิสฺสติ    อิตเรสํ    เตสํ    จิตฺตํ    อุปฺปชฺชิตฺถ    เจว
นิรุชฺฌิสฺสติ   จ   ฯ   ยสฺส   วา   ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิตฺถาติ:   อามนฺตา   ฯ   ยสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตสฺส
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:  นตฺถิ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ
ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ: อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๕๐]   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส จิตฺตํ น นิรุชฺฌตีติ: อามนฺตา ฯ
ยสฺส   วา   ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:  นิโรธ-
สมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  โน  จ  เตสํ
จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   จิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   น  นิรุชฺฌติ
เจว  อุปฺปชฺชติ  จ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส จิตฺตํ นิรุชฺฌตีติ:
นิโรธสมาปนฺนานํ  อสญฺญสตฺตานํ  เตสํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ เตสํ
จิตฺตํ   นิรุชฺฌติ   จิตฺตสฺส   ภงฺคกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  เจว
นิรุชฺฌติ   จ   ฯ   ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  จิตฺตํ  น
อุปฺปชฺชตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๕๑]   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชมานํ   ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนนฺติ:
อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส จิตฺตํ อุปฺปชฺชมานนฺติ:
จิตฺตสฺส  ภงฺคกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  โน  จ เตสํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชมานํ
จิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ  อุปฺปนฺนญฺเจว  อุปฺปชฺชมานญฺจ  ฯ
ยสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชมานํ   ตสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนนฺติ:  จิตฺตสฺส
ภงฺคกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชมานํ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ
นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ   จิตฺตํ   น  เจว  อุปฺปชฺชมานํ
น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ  น
อุปฺปชฺชมานนฺติ: อามนฺตา ฯ
     [๕๒]   ยสฺส   จิตฺตํ   นิรุชฺฌมานํ   ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนนฺติ:
อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ นิรุชฺฌมานนฺติ:
จิตฺตสฺส   อุปฺปาทกฺขเณ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌมานํ     จิตฺตสฺส    ภงฺคกฺขเณ    เตสํ    จิตฺตํ    อุปฺปนฺนญฺเจว
นิรุชฺฌมานญฺจ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌมานํ  ตสฺส  จิตฺตํ น อุปฺปนฺนนฺติ:
จิตฺตสฺส  อุปฺปาทกฺขเณ  เตสํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌมานํ  โน  จ  เตสํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปนฺนํ   นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ  จิตฺตํ  น  เจว
นิรุชฺฌมานํ  น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ ตสฺส
จิตฺตํ น นิรุชฺฌมานนฺติ: อามนฺตา ฯ
     [๕๓]   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:
อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  จิตฺตํ อุปฺปนฺนนฺติ:
นิโรธสมาปนฺนานํ   อสญฺญสตฺตานํ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน   จ
เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   จิตฺตสมงฺคีนํ   เตสํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  เจว
อุปฺปนฺนญฺจ ฯ
     {๕๓.๑}   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตสฺส   จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
ปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ    เตสํ    จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน   จ   เตสํ   จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ    อิตเรสํ    จิตฺตสมงฺคีนํ    เตสํ    จิตฺตํ   อุปฺปนฺนญฺเจว
อุปฺปชฺชิสฺสติ   จ   ฯ   ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตสฺส  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนนฺติ:     นิโรธสมาปนฺนานํ     อสญฺญสตฺตานํ     เตสํ     จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ   โน   จ   เตสํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  จิตฺตสมงฺคีนํ  เตสํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ  เจว  อุปฺปนฺนญฺจ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ
น  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  อุปฺปชฺชิตฺถ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ
ตสฺส   จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนนฺติ:  นตฺถิ  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส
จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ฯ   ยสฺส   วา  ปน  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปนฺนนฺติ: อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๕๔]   ยสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ
ตสฺส   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   อามนฺตา   ฯ   ยสฺส   วา  ปน  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ   โน  จ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:
อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตสฺส จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ
ตสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   นตฺถิ   ฯ   ยสฺส  วา  ปน  จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   โน   จ   ตสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชิตฺถาติ: อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๕๕]   อุปฺปนฺนํ   อุปฺปชฺชมานนฺติ:   ภงฺคกฺขเณ  อุปฺปนฺนํ  โน  จ
อุปฺปชฺชมานํ     อุปฺปาทกฺขเณ     อุปฺปนฺนญฺเจว    อุปฺปชฺชมานญฺจ    ฯ
อุปฺปชฺชมานํ     อุปฺปนฺนนฺติ:    อามนฺตา    ฯ    น    อุปฺปนฺนํ    น
อุปฺปชฺชมานนฺติ:    อามนฺตา   ฯ   น   อุปฺปชฺชมานํ   น   อุปฺปนฺนนฺติ:
ภงฺคกฺขเณ    น   อุปฺปชฺชมานํ   โน   จ   น   อุปฺปนฺนํ   อตีตานาคตํ
จิตฺตํ น เจว อุปฺปชฺชมานํ น จ อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๕๖]   นิรุทฺธํ   นิรุชฺฌมานนฺติ:   โน  ฯ  นิรุชฺฌมานํ  นิรุทฺธนฺติ:
โน   ฯ  น  นิรุทฺธํ  น  นิรุชฺฌมานนฺติ:  ภงฺคกฺขเณ  น  นิรุทฺธํ  โน  จ
น   นิรุชฺฌมานํ   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ   จิตฺตํ   น   เจว  นิรุทฺธํ
น   จ   นิรุชฺฌมานํ   ฯ   น   นิรุชฺฌมานํ  น  นิรุทฺธนฺติ:  อตีตํ  จิตฺตํ
น   นิรุชฺฌมานํ   โน   จ   น  นิรุทฺธํ  อุปฺปาทกฺขเณ  อนาคตญฺจ  จิตฺตํ
น เจว นิรุชฺฌมานํ น จ นิรุทฺธํ ฯ
     [๕๗]   ยสฺส  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ อติกฺกนฺตกาลํ
นิรุชฺฌมานํ    ขณํ    ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   ตสฺส   จิตฺตนฺติ:
ภงฺคกฺขเณ    จิตฺตํ    อุปฺปาทกฺขณํ    วีติกฺกนฺตํ   ภงฺคกฺขณํ   อวีติกฺกนฺตํ
อตีตํ   จิตฺตํ   อุปฺปาทกฺขณญฺจ   วีติกฺกนฺตํ   ภงฺคกฺขณญฺจ   วีติกฺกนฺตํ   ฯ
ยสฺส   วา   ปน   จิตฺตํ  นิรุชฺฌมานํ  ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ  อติกฺกนฺตกาลํ
อุปฺปชฺชมานํ    ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   ตสฺส   จิตฺตนฺติ:
อตีตํ จิตฺตํ ฯ
     {๕๗.๑}   ยสฺส   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชมานํ   ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ
อติกฺกนฺตกาลํ    น   นิรุชฺฌมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ
ตสฺส   จิตฺตนฺติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน
จิตฺตํ    น    นิรุชฺฌมานํ    ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   น
อุปฺปชฺชมานํ    ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   ตสฺส   จิตฺตนฺติ:
ภงฺคกฺขเณ    จิตฺตํ    ภงฺคกฺขณํ    อวีติกฺกนฺตํ   โน   จ   อุปฺปาทกฺขณํ
อวีติกฺกนฺตํ      อุปฺปาทกฺขเณ     อนาคตญฺจ     จิตฺตํ     ภงฺคกฺขณญฺจ
อวีติกฺกนฺตํ อุปฺปาทกฺขณญฺจ อวีติกฺกนฺตํ ฯ
                                      ธมฺมวารนิทฺเทโส
     [๕๘]   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ
น   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   อามนฺตา   ฯ   ยํ   วา   ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ
น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌตีติ:  อามนฺตา  ฯ  ยํ
จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  น นิรุชฺฌิสฺสติ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
โน   ฯ   ยํ   วา   ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ
น อุปฺปชฺชติ นิรุชฺฌตีติ: นตฺถิ ฯ
     [๕๙]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:  อามนฺตา  ฯ
ยํ   วา   ปน  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:  ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ    โน    จ    ตํ    จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ
อุปฺปนฺนญฺเจว   อุปฺปชฺชติ   จ   ฯ   ยํ   จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปนฺนนฺติ:  ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น
อุปฺปนฺนํ   อตีตานาคตํ   จิตฺตํ   น  เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ
ยํ วา ปน จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๖๐]   ยํ   จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:  อามนฺตา  ฯ
ยํ   วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌตีติ:  อุปฺปาทกฺขเณ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ   โน   จ   ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนญฺเจว
นิรุชฺฌติ   จ   ฯ   ยํ   จิตฺตํ   น  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนนฺติ:
อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌติ   โน   จ   ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ
อตีตานาคตํ  จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌติ  น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยํ  วา  ปน
จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๖๑]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถาติ: โน ฯ ยํ วา
ปน   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:  โน  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น
อุปฺปชฺชติ   ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:   อตีตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ
โน   จ   ตํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ภงฺคกฺขเณ  อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  น
เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถ
ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  โน
จ   ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชติ  ภงฺคกฺขเณ  อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  น  เจว
อุปฺปชฺชิตฺถ น จ อุปฺปชฺชติ ฯ
     {๖๑.๑}   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ: โน ฯ ยํ วา
ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชตีติ: โน ฯ ยํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ
ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   อนาคตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ
ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ภงฺคกฺขเณ   อตีตญฺจ   จิตฺตํ   น  เจว
อุปฺปชฺชติ   น  จ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ
ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ
โน   จ   ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ภงฺคกฺขเณ  อตีตญฺจ  จิตฺตํ  น  เจว
อุปฺปชฺชิสฺสติ น จ อุปฺปชฺชติ ฯ
     {๖๑.๒}   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:  โน  ฯ
ยํ   วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  โน  ฯ  ยํ
จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถ   ตํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:  อนาคตํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน   จ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ปจฺจุปฺปนฺนํ  จิตฺตํ
น   เจว   อุปฺปชฺชิตฺถ  น  จ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น
อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  อตีตํ  จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิสฺสติ
โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ปจฺจุปฺปนฺนํ  จิตฺตํ  น เจว อุปฺปชฺชิสฺสติ
น จ อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๖๒]   ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ นิรุชฺฌิตฺถาติ: โน ฯ ยํ วา ปน
จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌตีติ:  โน  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ
ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถาติ:  อตีตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ
น   นิรุชฺฌิตฺถ   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ   จิตฺตํ   น   เจว  นิรุชฺฌติ
น   จ   นิรุชฺฌิตฺถ   ฯ   ยํ   วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ
น   นิรุชฺฌตีติ:   ภงฺคกฺขเณ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิตฺถ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ
น   นิรุชฺฌติ   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ   จิตฺตํ   น   เจว  นิรุชฺฌิตฺถ
น จ นิรุชฺฌติ ฯ
     {๖๒.๑}   ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:  โน  ฯ  ยํ
วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌตีติ:  โน  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น
นิรุชฺฌติ    ตํ    จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิสฺสตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  อตีตํ จิตฺตํ น เจว
นิรุชฺฌติ   น  จ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตํ
จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌตีติ:   ภงฺคกฺขเณ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  โน  จ  ตํ
จิตฺตํ น นิรุชฺฌติ อตีตํ จิตฺตํ น เจว นิรุชฺฌิสฺสติ น จ นิรุชฺฌติ ฯ
     {๖๒.๒}   ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:  โน  ฯ ยํ
วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถาติ:  โน  ฯ  ยํ จิตฺตํ น
นิรุชฺฌิตฺถ    ตํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิสฺสตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ ภงฺคกฺขเณ จิตฺตํ น
เจว  นิรุชฺฌิตฺถ  น  จ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ
ตํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิตฺถาติ:  อตีตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  โน  จ  ตํ
จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิตฺถ   ภงฺคกฺขเณ   จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌิสฺสติ  น  จ
นิรุชฺฌิตฺถ ฯ
     [๖๓]   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถาติ:  โน  ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ   นิรุชฺฌิตฺถ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:  โน  ฯ  ยํ
จิตฺตํ    น   อุปฺปชฺชติ   ตํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิตฺถาติ:   อตีตํ   จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชติ   โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ภงฺคกฺขเณ  อนาคตญฺจ
จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ  นิรุชฺฌิตฺถ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น
นิรุชฺฌิตฺถ    ตํ   จิตฺตํ    น   อุปฺปชฺชตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ   น
นิรุชฺฌิตฺถ   โน   จ   ตํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชติ  ภงฺคกฺขเณ  อนาคตญฺจ
จิตฺตํ น เจว นิรุชฺฌิตฺถ น จ อุปฺปชฺชติ ฯ
     {๖๓.๑}   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ: อามนฺตา ฯ
ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:  อนาคตํ จิตฺตํ
นิรุชฺฌิสฺสติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  อุปฺปาทกฺขเณ จิตฺตํ นิรุชฺฌิสฺสติ
เจว  อุปฺปชฺชติ  จ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
อนาคตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น นิรุชฺฌิสฺสติ ภงฺคกฺขเณ
อตีตญฺจ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ  นิรุชฺฌิสฺสติ ฯ ยํ วา ปน จิตฺตํ
น นิรุชฺฌิสฺสติ ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ: อามนฺตา ฯ
     {๖๓.๒}   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:  โน ฯ ยํ
วา  ปน  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  โน  ฯ ยํ จิตฺตํ น
อุปฺปชฺชิตฺถ   ตํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิสฺสตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ
จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน   จ  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ   น  เจว  อุปฺปชฺชิตฺถ  น  จ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ
น    นิรุชฺฌิสฺสติ   ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:   อตีตํ   จิตฺตํ   น
นิรุชฺฌิสฺสติ   โน   จ   ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถ   ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ
น เจว นิรุชฺฌิสฺสติ น จ อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๖๔]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌตีติ:  อามนฺตา ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชตีติ:  อตีตานาคตํ
จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌติ   โน   จ   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   อุปฺปาทกฺขเณ
จิตฺตํ   น  นิรุชฺฌติ  เจว  อุปฺปชฺชติ  จ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตํ
จิตฺตํ   นิรุชฺฌตีติ:   อตีตานาคตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌติ   ภงฺคกฺขเณ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชติ   เจว   นิรุชฺฌติ   จ  ฯ
ยํ วา ปน จิตฺตํ นิรุชฺฌติ ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๖๕]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:  อามนฺตา ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานนฺติ:  ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน   จ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  อุปฺปาทกฺขเณ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนญฺเจว    อุปฺปชฺชมานญฺจ    ฯ    ยํ    จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชมานํ
ตํ   จิตฺตํ   น  อุปฺปนฺนนฺติ:  ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชมานํ  โน  จ
ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  อตีตานาคตํ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชมานํ  น  จ
อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชมานนฺติ:
อามนฺตา ฯ
     [๖๖]   ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌมานํ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:  อามนฺตา  ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌมานนฺติ:  อุปฺปาทกฺขเณ
จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน   จ   ตํ   จิตฺตํ   นิรุชฺฌมานํ   ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนญฺเจว    นิรุชฺฌมานญฺจ    ฯ   ยํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌมานํ   ตํ
จิตฺตํ   น   อุปฺปนฺนนฺติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌมานํ  โน  จ
ตํ   จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  อตีตานาคตํ  จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌมานํ  น  จ
อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ น นิรุชฺฌมานนฺติ:
อามนฺตา ฯ
     [๖๗]   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  โน  ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:  โน  ฯ  ยํ
จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:  โน  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนนฺติ:   โน  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ
ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  อตีตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ
น  อุปฺปชฺชิตฺถ  อนาคตํ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปนฺนํ  น  จ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ฯ
ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนนฺติ: ปจฺจุปฺปนฺนํ
จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิตฺถ   โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  อนาคตํ  จิตฺตํ
น  เจว  อุปฺปชฺชิตฺถ  น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ ตํ จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   อนาคตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปนฺนํ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ
น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  อตีตํ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปนฺนํ  น  จ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   ตํ   จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนนฺติ:
ปจฺจุปฺปนฺนํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชิสฺสติ   โน   จ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ
อตีตํ จิตฺตํ น เจว อุปฺปชฺชิสฺสติ น จ อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๖๘]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตํ จิตฺตํ
อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   โน   ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ  ตํ
จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ตํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:   โน   ฯ   ยํ  จิตฺตํ  น
อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
อามนฺตา   ฯ   ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ  ตํ  จิตฺตํ
น อุปฺปนฺนํ ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ: อามนฺตา ฯ
     [๖๙]   อุปฺปนฺนํ   อุปฺปชฺชมานนฺติ:   ภงฺคกฺขเณ  อุปฺปนฺนํ  โน  จ
อุปฺปชฺชมานํ     อุปฺปาทกฺขเณ     อุปฺปนฺนญฺเจว    อุปฺปชฺชมานญฺจ    ฯ
อุปฺปชฺชมานํ     อุปฺปนฺนนฺติ:    อามนฺตา    ฯ    น    อุปฺปนฺนํ    น
อุปฺปชฺชมานนฺติ    อามนฺตา    ฯ   น   อุปฺปชฺชมานํ   น   อุปฺปนฺนนฺติ:
ภงฺคกฺขเณ    น   อุปฺปชฺชมานํ   โน   จ   น   อุปฺปนฺนํ   อตีตานาคตํ
จิตฺตํ น เจว อุปฺปชฺชมานํ น จ อุปฺปนฺนํ ฯ
     [๗๐]   นิรุทฺธํ   นิรุชฺฌมานนฺติ:   โน  ฯ  นิรุชฺฌมานํ  นิรุทฺธนฺติ:
โน   ฯ  น  นิรุทฺธํ  น  นิรุชฺฌมานนฺติ:  ภงฺคกฺขเณ  น  นิรุทฺธํ  โน  จ
น   นิรุชฺฌมานํ   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ   จิตฺตํ   น   เจว  นิรุทฺธํ
น   จ   นิรุชฺฌมานํ  ฯ  น  นิรุชฺฌมานํ  น  นิรุทฺธนฺติ:  อตีตํ  จิตฺตํ  น
นิรุชฺฌมานํ   โน   จ   น   นิรุทฺธํ   อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ   จิตฺตํ
น เจว นิรุชฺฌมานํ น จ นิรุทฺธํ ฯ
     [๗๑]   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชมานํ  ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ  อติกฺกนฺตกาลํ
นิรุชฺฌมานํ   ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ  อติกฺกนฺตกาลํ  ตํ  จิตฺตนฺติ:  ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ     อุปฺปาทกฺขณํ     วีติกฺกนฺตํ    ภงฺคกฺขณํ    อวีติกฺกนฺตํ    อตีตํ
จิตฺตํ     อุปฺปาทกฺขณญฺจ    วีติกฺกนฺตํ    ภงฺคกฺขณญฺจ    วีติกฺกนฺตํ    ฯ
ยํ   วา   ปน   จิตฺตํ   นิรุชฺฌมานํ   ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ  อติกฺกนฺตกาลํ
อุปฺปชฺชมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ  ตํ  จิตฺตนฺติ:  อตีตํ
จิตฺตํ   ฯ  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชมานํ  ขณํ  ขณํ  วีติกฺกนฺตํ  อติกฺกนฺตกาลํ
น   นิรุชฺฌมานํ   ขณํ   ขณํ   วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   ตํ   จิตฺตนฺติ:
อุปฺปาทกฺขเณ   อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  ฯ  ยํ  วา  ปน  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌมานํ
ขณํ    ขณํ    วีติกฺกนฺตํ   อติกฺกนฺตกาลํ   น   อุปฺปชฺชมานํ   ขณํ   ขณํ
วีติกฺกนฺตํ     อติกฺกนฺตกาลํ     ตํ     จิตฺตนฺติ:    ภงฺคกฺขเณ    จิตฺตํ
ภงฺคกฺขณํ     อวีติกฺกนฺตํ     โน     จ     อุปฺปาทกฺขณํ    อวีติกฺกนฺตํ
อุปฺปาทกฺขเณ      อนาคตญฺจ     จิตฺตํ     ภงฺคกฺขณญฺจ     อวีติกฺกนฺตํ
อุปฺปาทกฺขณญฺจ อวีติกฺกนฺตํ ฯ
                                ปุคฺคลธมฺมวารนิทฺเทโส
     [๗๒]   ยสฺส   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌิสฺสติ   น  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:  อามนฺตา  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌิสฺสติ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  น  นิรุชฺฌตีติ:
อามนฺตา   ฯ   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
น   นิรุชฺฌิสฺสติ   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:   โน   ฯ   ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ
น    นิรุชฺฌิสฺสติ    อุปฺปชฺชิสฺสติ    ตสฺส    ตํ   จิตฺตํ   น   อุปฺปชฺชติ
นิรุชฺฌตีติ: นตฺถิ ฯ
     [๗๓]   ยสฺส   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:
อามนฺตา   ฯ   ยสฺส   วา   ปน   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชตีติ:   ภงฺคกฺขเณ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน   จ   ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชติ    อุปฺปาทกฺขเณ    จิตฺตํ   อุปฺปนฺนญฺเจว   อุปฺปชฺชติ   จ   ฯ
ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น อุปฺปนฺนนฺติ: ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  อตีตานาคตํ
จิตฺตํ   น   เจว   อุปฺปชฺชติ   น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ
จิตฺตํ น อุปฺปนฺนํ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๗๔]   ยสฺส   ยํ   จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนนฺติ:
อามนฺตา   ฯ   ยสฺส   วา   ปน   ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปนฺนํ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   โน   จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
นิรุชฺฌติ   ภงฺคกฺขเณ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนญฺเจว   นิรุชฺฌติ   จ   ฯ   ยสฺส
ยํ   จิตฺตํ   น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนนฺติ:  อุปฺปาทกฺขเณ
จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปนฺนํ  อตีตานาคตํ
จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌติ  น  จ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ
น อุปฺปนฺนํ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌตีติ: อามนฺตา ฯ
     [๗๕]   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถาติ:
โน   ฯ   ยสฺส   วา   ปน   ยํ   จิตฺตํ   อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
อุปฺปชฺชตีติ:   โน   ฯ   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชิตฺถาติ:  อตีตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ
น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ภงฺคกฺขเณ  อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ
อุปฺปชฺชิตฺถ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ
น   อุปฺปชฺชตีติ:   อุปฺปาทกฺขเณ   จิตฺตํ   น  อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตสฺส
ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ภงฺคกฺขเณ  อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  น เจว อุปฺปชฺชิตฺถ
น จ อุปฺปชฺชติ ฯ
     {๗๕.๑}   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
โน  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชตีติ:
โน  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
อนาคตํ   จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ
ภงฺคกฺขเณ   อตีตญฺจ  จิตฺตํ  น  เจว  อุปฺปชฺชติ  น  จ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ฯ
ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชตีติ:
อุปฺปาทกฺขเณ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชติ
ภงฺคกฺขเณ อตีตญฺจ จิตฺตํ น เจว อุปฺปชฺชิสฺสติ น จ อุปฺปชฺชติ ฯ
     {๗๕.๒}   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
โน  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชิตฺถาติ:
โน  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิสฺสตีติ:
อนาคตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิตฺถ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ
ปจฺจุปฺปนฺนํ   จิตฺตํ   น  เจว  อุปฺปชฺชิตฺถ  น  จ  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ฯ  ยสฺส
วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  ตสฺส ตํ จิตฺตํ น อุปฺปชฺชิตฺถาติ: อตีตํ
จิตฺตํ  น  อุปฺปชฺชิสฺสติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น อุปฺปชฺชิตฺถ ปจฺจุปฺปนฺนํ
จิตฺตํ น เจว อุปฺปชฺชิสฺสติ น จ อุปฺปชฺชิตฺถ ฯ
     [๗๖]   ยสฺส   ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถาติ:
โน  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ นิรุชฺฌตีติ:
โน  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ: อตีตํ
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  อุปฺปาทกฺขเณ
อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌติ  น  จ  นิรุชฺฌิตฺถ  ฯ  ยสฺส วา ปน
ยํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิตฺถ   ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌตีติ:  ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  อุปฺปาทกฺขเณ
อนาคตญฺจ จิตฺตํ น เจว นิรุชฺฌิตฺถ น จ นิรุชฺฌติ ฯ
     {๗๖.๑}   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
โน  ฯ  ยสฺส  วา  ปน ยํ จิตฺตํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ นิรุชฺฌตีติ: โน ฯ
ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสตีติ: อุปฺปาทกฺขเณ
อนาคตญฺจ   จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ
อตีตํ   จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌติ  น  จ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ  ยสฺส  วา  ปน
ยํ   จิตฺตํ   น   นิรุชฺฌิสฺสติ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌตีติ:  ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌติ  อตีตํ  จิตฺตํ
น เจว นิรุชฺฌิสฺสติ น จ นิรุชฺฌติ ฯ
     {๗๖.๒}   ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
โน  ฯ  ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ  นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ นิรุชฺฌิตฺถาติ:
โน  ฯ  ยสฺส  ยํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น นิรุชฺฌิสฺสตีติ:
อุปฺปาทกฺขเณ  อนาคตญฺจ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  โน  จ  ตสฺส  ตํ จิตฺตํ น
นิรุชฺฌิสฺสติ  ภงฺคกฺขเณ  จิตฺตํ  น  เจว  นิรุชฺฌิตฺถ  น  จ  นิรุชฺฌิสฺสติ  ฯ
ยสฺส  วา  ปน  ยํ  จิตฺตํ น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตํ จิตฺตํ น นิรุชฺฌิตฺถาติ: อตีตํ
จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิสฺสติ  โน  จ  ตสฺส  ตํ  จิตฺตํ  น  นิรุชฺฌิตฺถ  ภงฺคกฺขเณ
จิตฺตํ น เจว นิรุชฺฌิสฺสติ น จ นิรุชฺฌิตฺถ ฯ
                                     มิสฺสกวารนิทฺเทโส
     [๗๗]   ยสฺสจิตฺตเก     สกภาเวนนิทฺทิฏฺเฐ    ยํจิตฺตเก    จ
ยสฺสยํจิตฺตเก   จ   เอกฏฺเฐนนิทฺทิฏฺเฐ   ฯ  ยสฺส  สราคํ  จิตฺตํ  ฯเปฯ
กุสลา   ธมฺมา   อกุสลา   ธมฺมา  อพฺยากตา  ธมฺมา  สุขาย  เวทนาย
สมฺปยุตฺตา     ธมฺมา     ทุกฺขาย    เวทนาย    สมฺปยุตฺตา    ธมฺมา
อทุกฺขมสุขาย    เวทนาย    สมฺปยุตฺตา    ธมฺมา   ฯเปฯ   สนิทสฺสน-
สปฺปฏิฆา    ธมฺมา    อนิทสฺสนสปฺปฏิฆา    ธมฺมา    อนิทสฺสนาปฺปฏิฆา
ธมฺมา   เหตู   ธมฺมา  น  เหตู  ธมฺมา  ฯเปฯ  สรณา  ธมฺมา  อรณา
ธมฺมา   ฯ   มูลยมกํ   จิตฺตยมกํ   ธมฺมยมกนฺติ   ตีณิ   ยมกานิ   ยาว
สรณอรณา คจฺฉนฺติ ฯ
                                        จิตฺตยมกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
                                         -------------
                                           ธมฺมยมกํ
                                         ปณฺณตฺติวาโร
                                           อุทฺเทสวาโร
     [๗๘]   กุสลา   กุสลา   ธมฺมา   กุสลา   ธมฺมา   กุสลา   ฯ
อกุสลา   อกุสลา   ธมฺมา   อกุสลา   ธมฺมา   อกุสลา  ฯ  อพฺยากตา
อพฺยากตา ธมฺมา อพฺยากตา ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๗๙]   น  กุสลา  น  กุสลา  ธมฺมา  น กุสลา ธมฺมา น กุสลา ฯ
น   อกุสลา   น  อกุสลา  ธมฺมา  น  อกุสลา  ธมฺมา  น  อกุสลา  ฯ
น อพฺยากตา น อพฺยากตา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา น อพฺยากตา ฯ
                                           ----------
     [๘๐]   กุสลา  กุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  อกุสลา  ธมฺมา  ฯ  กุสลา
กุสลา   ธมฺมา  ธมฺมา  อพฺยากตา  ธมฺมา  ฯ  อกุสลา  อกุสลา  ธมฺมา
ธมฺมา   กุสลา  ธมฺมา  ฯ  อกุสลา  อกุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  อพฺยากตา
ธมฺมา   ฯ   อพฺยากตา   อพฺยากตา  ธมฺมา  ธมฺมา  กุสลา  ธมฺมา  ฯ
อพฺยากตา อพฺยากตา ธมฺมา ธมฺมา อกุสลา ธมฺมา ฯ
     [๘๑]   น  กุสลา  น  กุสลา  ธมฺมา น ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมา ฯ
น   กุสลา   น   กุสลา  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  อพฺยากตา  ธมฺมา  ฯ
น   อกุสลา   น   อกุสลา   ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  กุสลา  ธมฺมา  ฯ
น   อกุสลา  น  อกุสลา  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  อพฺยากตา  ธมฺมา  ฯ
น  อพฺยากตา  น  อพฺยากตา  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  กุสลา  ธมฺมา  ฯ
น อพฺยากตา น อพฺยากตา ธมฺมา น ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมา ฯ
                                          -----------
     [๘๒]   กุสลา   ธมฺมา   ธมฺมา   กุสลา   ฯ   อกุสลา  ธมฺมา
ธมฺมา อกุสลา ฯ อพฺยากตา ธมฺมา ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๘๓]   น  กุสลา  น  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  กุสลา ฯ น อกุสลา
น  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  อกุสลา  ฯ  น  อพฺยากตา น ธมฺมา น ธมฺมา
น อพฺยากตา ฯ
                                        ---------------
     [๘๔]   กุสลา   ธมฺมา   ธมฺมา   อกุสลา   ฯ   กุสลา  ธมฺมา
ธมฺมา   อพฺยากตา   ฯ   อกุสลา   ธมฺมา  ธมฺมา  กุสลา  ฯ  อกุสลา
ธมฺมา   ธมฺมา   อพฺยากตา   ฯ  อพฺยากตา  ธมฺมา  ธมฺมา  กุสลา  ฯ
อพฺยากตา ธมฺมา ธมฺมา อกุสลา ฯ
     [๘๕]   น  กุสลา  น  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  อกุสลา ฯ น กุสลา
น  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  อพฺยากตา  ฯ  น  อกุสลา น ธมฺมา น ธมฺมา
น   กุสลา   ฯ  น  อกุสลา  น  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น  อพฺยากตา  ฯ
น  อพฺยากตา  น  ธมฺมา  น  ธมฺมา  น กุสลา ฯ น อพฺยากตา น ธมฺมา
น ธมฺมา น อกุสลา ฯ
                                        อุทฺเทสวาโร ฯ
                                          -----------
                                         นิทฺเทสวาโร
     [๘๖]   กุสลา   กุสลา   ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  กุสลา  ธมฺมา
กุสลาติ:   อามนฺตา   ฯ   อกุสลา   อกุสลา   ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ
อกุสลา   ธมฺมา   อกุสลาติ:   อามนฺตา   ฯ   อพฺยากตา   อพฺยากตา
ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ อพฺยากตา ธมฺมา อพฺยากตาติ: อามนฺตา ฯ
     [๘๗]   น  กุสลา  น  กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  กุสลา
ธมฺมา   น  กุสลาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  อกุสลา  น  อกุสลา  ธมฺมาติ:
อามนฺตา   ฯ   น   อกุสลา   ธมฺมา   น   อกุสลาติ:   อามนฺตา  ฯ
น   อพฺยากตา   น  อพฺยากตา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  อพฺยากตา
ธมฺมา น อพฺยากตาติ: อามนฺตา ฯ
                                         -------------
     [๘๘]   กุสลา   กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา  อกุสลา
ธมฺมาติ:   อกุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว  อกุสลา  ธมฺมา  จ  อวเสสา
ธมฺมา   น  อกุสลา  ธมฺมา  ฯ  กุสลา  กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ
ธมฺมา    อพฺยากตา    ธมฺมาติ:   อพฺยากตา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว
อพฺยากตา ธมฺมา จ อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา ฯ
     {๘๘.๑}   อกุสลา  อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา กุสลา
ธมฺมาติ:  กุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว  กุสลา  ธมฺมา จ อวเสสา ธมฺมา
น  กุสลา  ธมฺมา  ฯ  อกุสลา  อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา
อพฺยากตา   ธมฺมาติ:   อพฺยากตา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว  อพฺยากตา
ธมฺมา จ อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา ฯ
     {๘๘.๒}   อพฺยากตา  อพฺยากตา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา
กุสลา  ธมฺมาติ:  กุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว  กุสลา ธมฺมา จ อวเสสา
ธมฺมา  น  กุสลา  ธมฺมา  ฯ  อพฺยากตา อพฺยากตา ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ
ธมฺมา   อกุสลา   ธมฺมาติ:   อกุสลา   ธมฺมา   ธมฺมา  เจว  อกุสลา
ธมฺมา จ อวเสสา ธมฺมา น อกุสลา ธมฺมา ฯ
     [๘๙]   น  กุสลา  น  กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ น ธมฺมา น
อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น กุสลา น กุสลา ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ
น   ธมฺมา   น   อพฺยากตา   ธมฺมาติ:   อามนฺตา   ฯ   น  อกุสลา
น   อกุสลา   ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  ธมฺมา  น  กุสลา  ธมฺมาติ:
อามนฺตา  ฯ  น  อกุสลา  น  อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ น ธมฺมา
น   อพฺยากตา   ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  อพฺยากตา  น  อพฺยากตา
ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  ธมฺมา  น  กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา ฯ น
อพฺยากตา  น  อพฺยากตา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  น  ธมฺมา น อกุสลา
ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ
                                          ------------
     [๙๐]   กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา  กุสลา  ธมฺมาติ:
กุสลา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว   กุสลา   ธมฺมา  จ  อวเสสา  ธมฺมา
น  กุสลา  ธมฺมา  ฯ  อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา  อกุสลา
ธมฺมาติ:   อกุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว  อกุสลา  ธมฺมา  จ  อวเสสา
ธมฺมา   น   อกุสลา   ธมฺมา   ฯ  อพฺยากตา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ
ธมฺมา    อพฺยากตา    ธมฺมาติ:   อพฺยากตา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว
อพฺยากตา ธมฺมา จ อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา ฯ
     [๙๑]   น  กุสลา  น  ธมฺมาติ:  กุสลํ  ฐเปตฺวา  อวเสสา ธมฺมา
น  กุสลา  ธมฺมา  กุสลญฺจ  ธมฺเม  จ  ฐเปตฺวา อวเสสา น เจว กุสลา
น  จ  ธมฺมา  ฯ  น  ธมฺมา  น  กุสลา ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ น อกุสลา
น   ธมฺมาติ:   อกุสลํ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  ธมฺมา  น  อกุสลา  ธมฺมา
อกุสลญฺจ  ธมฺเม  จ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  น เจว อกุสลา น จ ธมฺมา ฯ
น  ธมฺมา  น  อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ น อพฺยากตา น ธมฺมาติ:
อพฺยากตํ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  ธมฺมา  น  อพฺยากตา  ธมฺมา อพฺยากตญฺจ
ธมฺเม  จ  ฐเปตฺวา  อวเสสา  น  เจว  อพฺยากตา  น  จ  ธมฺมา  ฯ
น ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมาติ: อามนฺตา ฯ
                                         --------------
     [๙๒]   กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา  อกุสลา  ธมฺมาติ:
อกุสลา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว  อกุสลา  ธมฺมา  จ  อวเสสา  ธมฺมา
น  อกุสลา  ธมฺมา  ฯ  กุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ ธมฺมา อพฺยากตา
ธมฺมาติ:   อพฺยากตา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว   อพฺยากตา  ธมฺมา  จ
อวเสสา ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา ฯ
     {๙๒.๑}   อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา กุสลา ธมฺมาติ:
กุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว  กุสลา  ธมฺมา  จ อวเสสา ธมฺมา น กุสลา
ธมฺมา  ฯ  อกุสลา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา  อพฺยากตา ธมฺมาติ:
อพฺยากตา   ธมฺมา   ธมฺมา   เจว   อพฺยากตา   ธมฺมา  จ  อวเสสา
ธมฺมา น อพฺยากตา ธมฺมา ฯ
     {๙๒.๒}   อพฺยากตา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา ฯ ธมฺมา กุสลา ธมฺมาติ:
กุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว  กุสลา  ธมฺมา  จ อวเสสา ธมฺมา น กุสลา
ธมฺมา  ฯ  อพฺยากตา  ธมฺมาติ:  อามนฺตา  ฯ  ธมฺมา  อกุสลา ธมฺมาติ:
อกุสลา  ธมฺมา  ธมฺมา  เจว อกุสลา ธมฺมา จ อวเสสา ธมฺมา น อกุสลา
ธมฺมา ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๙ หน้าที่ ๑๖-๔๐.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=39&item=47&items=46
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=39&item=47&items=46&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=39&item=47&items=46
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=39&item=47&items=46
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=39&i=47
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๙
https://84000.org/tipitaka/read/?index_39
https://84000.org/tipitaka/english/?index_39