พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๗ สุตฺต. ขุ. ขุทฺทกปาฐ-ธมฺมปทคาถา-อุทานํ-อิติวุตฺตก-สุตฺตนิปาตา

     [๒๙๓]   ๑๓  วุตฺตํ  เหตํ  ภควตา  วุตฺตมรหตาติ  เม  สุตํ โลโก
ภิกฺขเว    ตถาคเตน    อภิสมฺพุทฺโธ   โลกสฺมา   ตถาคโต   วิสํยุตฺโต
โลกสมุทโย   ภิกฺขเว   ตถาคเตน  อภิสมฺพุทฺโธ  โลกสมุทโย  ตถาคตสฺส
ปหีโน   โลกนิโรโธ   ภิกฺขเว   ตถาคเตน   อภิสมฺพุทฺโธ   โลกนิโรโธ
ตถาคตสฺส   สจฺฉิกโต   โลกนิโรธคามินี   ปฏิปทา   ภิกฺขเว  ตถาคเตน
อภิสมฺพุทฺธา โลกนิโรธคามินี ปฏิปทา ตถาคตสฺส ภาวิตา ฯ
     {๒๙๓.๑}   ยํ  ภิกฺขเว  สเทวกสฺส โลกสฺส สมารกสฺส สพฺรหฺมกสฺส
สสฺสมณพฺราหฺมณิยา     ปชาย    สเทวมนุสฺสาย    ทิฏฺฐํ    สุตํ    มุตํ
วิญฺญาตํ   ปตฺตํ   ปริเยสิตํ   อนุวิจริตํ   มนสา   ยสฺมา  ตํ  ตถาคเตน
อภิสมฺพุทฺธํ   ตสฺมา   ตถาคโตติ   วุจฺจติ   ฯ   ยญฺจ   ภิกฺขเว   รตฺตึ
ตถาคโต     อนุตฺตรํ    สมฺมาสมฺโพธึ    อภิสมฺพุชฺฌติ    ยญฺจ    รตฺตึ
อนุปาทิเสสาย    นิพฺพานธาตุยา    ปรินิพฺพายติ    ยเมตสฺมึ    อนฺตเร
ภาสติ   ลภติ   นิทฺทิสติ   สพฺพนฺตํ   ตเถว  โหติ  โน  อญฺญถา  ตสฺมา
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ว ฯ
ตถาคโตติ วุจฺจติ ฯ
     {๒๙๓.๒}   ยถาวาที  ภิกฺขเว  ตถาคโต  ตถาการี  ยถาการี ๑-
ตถาวาที     อิติ     ยถาวาที     ตถาการี    ยถาการี    ตถาวาที
ตสฺมา   ตถาคโตติ   วุจฺจติ   ฯ   สเทวเก  ภิกฺขเว  โลเก  สมารเก
สพฺรหฺมเก    สสฺสมณพฺราหฺมณิยา    ปชาย    สเทวมนุสฺสาย   ตถาคโต
อภิภู     อนภิภูโต    อญฺญทตฺถุทโส    วสวตฺตี    ตสฺมา    ตถาคโตติ
วุจฺจตีติ ฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจ ฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ
          สพฺพโลกํ อภิญฺญาย          สพฺพโลเก ยถาตถํ
          สพฺพโลกวิสํยุตฺโต              สพฺพโลเก อนูปโม ๒-
          สพฺเพ ๓- สพฺพาภิภู ธีโร     สพฺพคนฺถปฺปโมจโน ฯ
          ผุฏฺฐสฺส ๔- ปรมา สนฺติ      นิพฺพานํ อกุโตภยํ ฯ
          เอส ขีณาสโว พุทฺโธ           อนีโฆ ฉินฺนสํสโย
          สพฺพกมฺมกฺขยํ ปตฺโต         วิมุตฺโต อุปธิสงฺขเย
          เอส โส ภควา พุทฺโธ          เอส สีโห อนุตฺตโร
          สเทวกสฺส โลกสฺส             พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺตยิ ฯ
          อิติ เทวา มนุสฺสา จ           เย พุทฺธํ สรณํ คตา
          สงฺคมฺม ตํ นมสฺสนฺติ          มหนฺตํ วีตสารทํ ฯ
          ทนฺโต ทมยตํ เสฏฺโฐ          สนฺโต สมยตํ อิสี
          มุตฺโต โมจยตํ อคฺโค          ติณฺโณ ตารยตํ วโร ฯ
          อิติ เหตํ นมสฺสนฺติ             มหนฺตํ วีตสารทํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ยถาวาที ตถาคโต ตถาวาที ฯ  ๒ อฏฺฐกถายํ สนูสโย ฯ ม. อนูปโย ฯ
@๓ ม. ส เว ฯ ๔ ม. ผุฏฺฐาสฺส ฯ
          สเทวกสฺมึ โลกสฺมึ              นตฺถิ เต ปฏิปุคฺคโลติ ฯ
          อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา      อิติ เม สุตนฺติ ฯ เตรสมํ ฯ
                            จตุกฺกนิปาโต นิฏฺฐิโต ฯ
                                    ตสฺสุทฺทานํ
          พฺราหฺมณา ๑- จตฺตาริ ชานํ  สมณสีลา ตณฺหา พฺรหฺมา
          พหุการา กุหนา ๒- ปุริสา   จรํ ๓- สมฺปนฺนโลเกน เตรสาติ ฯ
                อิติวุตฺตเก ทฺวาทสาธิกสตสุตฺตนฺติ
                             อิติวุตฺตกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
                                  -----------
               สตฺตวิเสกนิปาตํ
               ทุกฺกํ พาวีสสุตฺตสงฺคหิตํ
               สมปญฺญาสมถ ติกํ
               เตรส จตุกฺกญฺจ อิติ ยมิทํ
               ทฺวิทสุตฺตรสุตฺตสเต
               สํคายิตฺวา สมาทหํสุ ปุรา
               อรหนฺโต จิรฏฺฐิติยา
               ตมาหุ นาเมน อิติวุตฺตนฺติ ฯ
               อิติวุตฺตกปาฬิ นิฏฺฐิตา ฯ
               อิทํ มรมฺมโปตฺถเก อาคตํ ฯ
                                 ---------
@เชิงอรรถ: ๑ ม. พฺราหฺมณสุลภา ฯ  ๒ ม. กุหปุริสา ฯ  ๓ ม. จรสมฺปนฺน ... ฯ
                   สุตฺตนฺตปิฏเก ขุทฺทกนิกายสฺส
                              สุตฺตนิปาโต
                                 --------
            นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ
                         ปฐโม อุรควคฺโค
                          ปฐมํ อุรคสุตฺตํ
     [๒๙๔]   /ขุ.สุ./ |๒๙๔.๔๒๔| ๑ โย เว ๑- อุปฺปติตํ วิเนติ โกธํ
                          วิสฏํ สปฺปวิสํว โอสเถหิ ๒-
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๒๕|   โย ราคมุทจฺฉิทา อเสสํ
                          ภึสปุปฺผํว ๓- สโรรุหํ วิคยฺห
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๒๖|   โย ตณฺหมุทจฺฉิทา อเสสํ
                          สริตํ สีฆสรํ วิโสสยิตฺวา
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. เวสทฺโท นตฺถิ ฯ  ๒ ม. โอสเธหิ ฯ  ๓ ม. ยุ. ภิสปุปฺผํว ฯ
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๒๗|   โย มานมุทพฺพธี อเสสํ
                          นฬเสตุํว สุทุพฺพลํ มโหโฆ
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๒๘|   โย นาชฺฌคมา ภเวสุ สารํ
                          วิจินํ ปุปฺผมิว อุทุมฺพเรสุ
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๒๙|   ยสฺสนฺตรโต น สนฺติ โกปา
                          อิติ ภวาภวตญฺจ วีติวตฺโต
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๓๐|   ยสฺส วิตกฺกา วิธูปิตา
                          อชฺฌตฺตํ สุวิกปฺปิตา อเสสา
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๓๑|   โย นาจฺจสารี น ปจฺจสารี
                          สพฺพํ อจฺจุคมา ๑- อิมํ ปปญฺจํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อจฺจคมา ฯ
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๓๒|   โย นาจฺจสารี น ปจฺจสารี
                          สพฺพํ วิตถมิทนฺติ ญตฺวา ๑- โลเก
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๓๓|   โย นาจฺจสารี น ปจฺจสารี
                          สพฺพํ วิตถมิทนฺติ วีตโลโภ
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๓๔|   โย นาจฺจสารี น ปจฺจสารี
                          สพฺพํ วิตถมิทนฺติ วีตราโค
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๓๕|   โย นาจฺจสารี น ปจฺจสารี
                          สพฺพํ วิตถมิทนฺติ วีตโทโส
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๓๖|   โย นาจฺจสารี น ปจฺจสารี
                          สพฺพํ วิตถมิทนฺติ วีตโมโห
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ญตฺว ฯ
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๓๗|   ยสฺสานุสยา น สนฺติ เกจิ
                          มูลา [๑]- อกุสลา สมูหตาเส
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๓๘|   ยสฺส ทรถชา น สนฺติ เกจิ
                          โอรํ อาคมนาย ปจฺจยาเส
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๓๙|   ยสฺส วนถชา น สนฺติ เกจิ
                          วินิพนฺธาย ภวาย เหตุกปฺปา
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณํ ฯ
     |๒๙๔.๔๔๐|   โย นีวรเณ ปหาย ปญฺจ
                          อนีโฆ ติณฺณกถงฺกโถ วิสลฺโล
                          โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ
                          อุรโค ชิณฺณมิว ตจํ ปุราณนฺติ ฯ
                                      อุรคสุตฺตํ ปฐมํ ฯ
                                 -----------
@เชิงอรรถ: ๑ ม. จสทฺโท ทิสฺสติ ฯ
             สุตฺตนิปาเต อุรควคฺคสฺส ทุติยํ ธนิยสุตฺตํ
     [๒๙๕]   |๒๙๕.๔๔๑| ๒ ปกฺโกทโน ทุกฺขขีโรหมสฺมิ (อิติ ธนิโย โคโป)
                          อนุตีเร มหิยา สมานวาโส
                          ฉนฺนา กุฏิ อาหิโต คินิ
                          อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว ฯ
     |๒๙๕.๔๔๒|   อกฺโกธโน วิคตขิโลหมสฺมิ (อิติ ภควา)
                          อนุตีเร มหิเยกรตฺติวาโส
                          วิวฏา กุฏิ นิพฺพุโต คินิ
                          อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว ฯ
     |๒๙๕.๔๔๓|   อนฺธกมกสา น วิชฺชเร (อิติ ธนิโย โคโป)
                          กจฺเฉ รูฬฺหติเณ จรนฺติ คาโว
                          วุฏฺฐิมฺปิ สเหยฺยุมาคตํ
                          อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว ฯ
     |๒๙๕.๔๔๔|   ภทฺธา หิ ๑- ภิสี สุสงฺขตา (อิติ ภควา)
                          ติณฺโณ ปารคโต วิเนยฺย โอฆํ
                          อตฺโถ ภิสิยา น วิชฺชติ
                          อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว ฯ
     |๒๙๕.๔๔๕|   โคปี มม อสฺสวา อโลลา (อิติ ธนิโย โคโป)
                          ทีฆรตฺตํ สํวาสิยา มนาปา
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ภทฺธาสิ ฯ
                          ตสฺสา น สุณามิ กิญฺจิ ปาปํ
                          อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว ฯ
     |๒๙๕.๔๔๖|   จิตฺตํ มม อสฺสวํ วิมุตฺตํ (อิติ ภควา)
                          ทีฆรตฺตํ ปริภาวิตํ สุทนฺตํ
                          ปาปํ ปน เม น วิชฺชติ
                          อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว ฯ
     |๒๙๕.๔๔๗|   อตฺตเวตฺตนภโตหมสฺมิ (อิติ ธนิโย โคโป)
                          ปุตฺตา จ เม สมานิยา อโรคา
                          เตสํ น สุณามิ กิญฺจิ ปาปํ
                          อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว ฯ
     |๒๙๕.๔๔๘|   นาหํ ภตโกสฺมิ กสฺสจิ (อิติ ภควา)
                          นิพฺพิฏฺเฐน จรามิ สพฺพโลเก
                          อตฺโถ ภติยา น วิชฺชติ
                          อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว ฯ
     |๒๙๕.๔๔๙|   อตฺถิ วสา อตฺถิ เธนุปา (อิติ ธนิโย โคโป)
                          โคธรณิโย ปเวนิโยปิ อตฺถิ
                          อุสโภปิ ควมฺปตี ๑- จ อตฺถิ
                          อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว ฯ
     |๒๙๕.๔๕๐|   นตฺถิ วสา นตฺถิ เธนุปา (อิติ ภควา)
                          โคธรณิโย ปเวนิโยปิ นตฺถิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. สพฺพตฺถ ควมฺปตีธาติ ทิสฺสติ ฯ
                          อุสโภปิ ควมฺปตี จ นตฺถิ
                          อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว ฯ
     |๒๙๕.๔๕๑|   ขีลา นิขาตา อสมฺปเวที (อิติ ธนิโย โคโป)
                          ทามา มุญฺชมยา นวา สุสณฺฐานา
                          น หิ สกฺขินฺติ เธนุปาปิ เฉตฺตุํ
                          อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว ฯ
     |๒๙๕.๔๕๒|   อุสโภริว เฉตฺวา ๑- พนฺธนานิ (อิติ ภควา)
                          นาโค ปูติลตํว ทาลยิตฺวา
                          นาหํ ปุน ๒- อุเปสฺสํ คพฺภเสยฺยํ
                          อถ เจ ปตฺถยสี ปวสฺส เทว ฯ
     |๒๙๕.๔๕๓|   นินฺนญฺจ ถลญฺจ ปูรยนฺโต
                          มหาเมโฆ ปาวสฺสิ ตาวเทว
                          สุตฺวา เทวสฺส วสฺสโต
                          อิมมตฺถํ ธนิโย อภาสถ
     |๒๙๕.๔๕๔|   ลาภา วต โน อนปฺปกา
                          เย มยํ ภควนฺตํ อทฺทสาม
                          สรณํ ตํ อุเปม จกฺขุม
                          สตฺถา โน โหหิ ๓- มหามุนิ ฯ
     |๒๙๕.๔๕๕|   โคปี จ อหญฺจ อสฺสวา
                          พฺรหฺมจริยํ สุคเต จรามเส
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. เฉตฺว ฯ ๒ ม. ปุนุเปสฺสํ ฯ โป. อุเปยฺยํ ฯ ๓ โป. ม. ยุ. ตุวํ ฯ
                          ชาติมรณสฺส ปารคา ๑-
                          ทุกฺขสฺสนฺตกรา ภวามเส ฯ
     |๒๙๕.๔๕๖|   นนฺทติ ปุตฺเตหิ ปุตฺติมา (อิติ มาโร ปาปิมา)
                          โคปิโก ๒- โคหิ ตเถว นนฺทติ
                          อุปธีหิ นรสฺส นนฺทนา
                          น หิ โส นนฺทติ โย นิรูปธิ ฯ
     |๒๙๕.๔๕๗|   โสจติ ปุตฺเตหิ ปุตฺติมา (อิติ ภควา)
                          โคปิโก โคหิ ตเถว โสจติ
                          อุปธีหิ นรสฺส โสจนา
                          น หิ โส โสจติ โย นิรูปธีติ ฯ
                                      ธนิยสุตฺตํ ทุติยํ ฯ
                                        -----------
           สุตฺตนิปาเต อุรควคฺคสฺส ตติยํ ขคฺควิสาณสุตฺตํ
     [๒๙๖]   |๒๙๖.๔๕๘| ๓ สพฺเพสุ ภูเตสุ นิธาย ทณฺฑํ
                          อวิเหฐยํ อญฺญตรมฺปิ เตสํ
                          น ปุตฺตมิจฺเฉยฺย กุโต สหายํ
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๕๙|   สํสคฺคชาตสฺส ภวนฺติ เสฺนหา
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ปารคู ฯ ๒ โป. โคปิโก ฯ ม. โคมา. ฯ ยุ. สี. โคมิโก ฯ
                          เสฺนหนฺวยํ ทุกฺขมิทํ ปโหติ
                          อาทีนวํ เสฺนหชํ เปกฺขมาโน
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๖๐|   มิตฺเต สุหชฺเช อนุกมฺปมาโน
                          หาเปติ อตฺถํ ปฏิพทฺธจิตฺโต
                          เอตํ ภยํ สนฺถวเปกฺขมาโน ๑-
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๖๑|   วํโส วิสาโล ว ยถา วิสตฺโต
                          ปุตฺเตสุ ทาเรสุ จ ยา อเปกฺขา
                          วํสากฬีโร ๒- ว อสชฺชมาโน
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๖๒|   มิโค อรญฺญมฺหิ ยถา อพนฺโธ ๓-
                          เยนิจฺฉกํ คจฺฉติ โคจราย
                          วิญฺญู นโร เสริตํ เปกฺขมาโน
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๖๓|   อามนฺตนา โหติ สหายมชฺเฌ
                          วาเส ฐาเน คมเน จาริกาย
                          อนภิชฺฌิตํ เสริตํ เปกฺขมาโน
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. สนฺถเว เปกฺขมาโนติปิ ฯ ๒ โป. วํสกฬิโรว ฯ ม. วํสกฺกฬีโรว ฯ
@๓ ม. ยุ. อพทฺโธ ฯ
     |๒๙๖.๔๖๔|   ขิฑฺฑา รตี โหติ สหายมชฺเฌ
                          ปุตฺเตสุ จ วิปูลํ โหติ เปมํ
                          ปิยวิปฺปโยคํ วิชิคุจฺฉมาโน
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๖๕|   จาตุทฺทิโส อปฺปฏิโฆ จ โหติ
                          สนฺตุสฺสมาโน อิตรีตเรน
                          ปริสฺสยานํ สหิตา อฉมฺภี
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๖๖|   ทุสฺสงฺคหา ปพฺพชิตาปิ เอเก
                          อโถ คหฏฺฐา ฆรมาวสนฺตา
                          อปฺโปสฺสุโก ปรปุตฺเตสุ หุตฺวา
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๖๗|   โอโรปยิตฺวา คิหิพฺยญฺชนานิ
                          สญฺฉินฺนปตฺโต ๑- ยถา โกวิฬาโร
                          เฉตฺวาน ธีโร คิหิพนฺธนานิ
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๖๘|   สเจ ลเภถ นิปกํ สหายํ
                          สทฺธึจรํ สาธุวิหาริธีรํ
                          อภิภุยฺย สพฺพานิ ปริสฺสยานิ
                          จเรยฺย เตนตฺตมโน สติมา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. สํสีนนปตฺโต ฯ
     |๒๙๖.๔๖๙|   โน เจ ลเภถ นิปกํ สหายํ
                          สทฺธึจรํ สาธุวิหาริธีรํ
                          ราชาว รฏฺฐํ วิชิตํ ปหาย
                          เอโก จเร มาตงฺครญฺเญว นาโค ฯ
     |๒๙๖.๔๗๐|   อทฺธา ปสํสาม สหายสมฺปทํ
                          เสฏฺฐา สมา เสวิตพฺพา สหายา
                          เอเต อลทฺธา อนวชฺชโภชี
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๗๑|   ทิสฺวา สุวณฺณสฺส ปภสฺสรานิ
                          กมฺมารปุตฺเตน สุนิฏฺฐิตานิ
                          สงฺฆฏฺฏมานานิ ทุเว ภุชสฺมึ
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๗๒|   เอวํ ทุติเยน สหามมสฺส
                          วาจาภิลาโป อภิสชฺชนา วา
                          เอตํ ภยํ อายติ เปกฺขมาโน
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๗๓|   กามา หิ จิตฺรา มธุรา มโนรมา
                          วิรูปรูเปน มเถนฺติ จิตฺตํ
                          อาทีนวํ กามคุเณสุ ทิสฺวา
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๗๔|   อีตี จ คณฺโฑ จ อุปทฺทโว จ
                          โรโค จ สลฺลญฺจ ภยญฺจ เมตํ
                          เอตํ ภยํ กามคุเณสุ ทิสฺวา
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๗๕|   สีตญฺจ อุณฺหญฺจ ขุทํ ปิปาสํ
                          วาตาตเป ฑํสสิรึสเป ๑- จ
                          สพฺพานิเปตานิ อภิสมฺภวิตฺวา
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๗๖|   นาโคว ยูถานิ วิวชฺชยิตฺวา
                          สญฺชาตกฺขนฺโธ ปทุมี อุฬาโร
                          ยถาภิรนฺตํ วิหรํ ๒- อรญฺเญ
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๗๗|   อฏฺฐาน ตํ สงฺคณิการตสฺส
                          ยํ ผุสฺสเย ๓- สามยิกํ วิมุตฺตํ
                          อาทิจฺจพนฺธุสฺส วโจ นิสมฺม
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๗๘|   ทิฏฺฐีวิสูกานิ อุปาติวตฺโต
                          ปตฺโต นิยามํ ปฏิลทฺธมคฺโค
                          อุปฺปนฺนญาโณมฺหิ อนญฺญเนยฺโย
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ฑํสสรีสเป ฯ ๒ ยุ. วิหเร ฯ ๓ ม. ยุ. ผสฺสเย ฯ
     |๒๙๖.๔๗๙|   นิลฺโลลุโป นิกฺกุโห นิปฺปิปาโส
                          นิมฺมกฺโข นิทฺธนฺตกสาวโมโห
                          นิราสโย สพฺพโลเก ภวิตฺวา
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๘๐|   ปาปํ สหายํ ปริวชฺชเยถ
                          อนตฺถทสฺสึ วิสเม นิวิฏฺฐํ
                          สยํ น เสเว ปสุตํ ปมตฺตํ
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๘๑|   พหุสฺสุตํ ธมฺมธรํ ภเชถ
                          มิตฺตํ อุฬารํ ปฏิภาณวนฺตํ
                          อญฺญาย อตฺถานิ วิเนยฺย กงฺขํ
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๘๒|   ขิฑฺฑํ รตึ กามสุขญฺจ โลเก
                          อนลงฺกริตฺวา อนเปกฺขมาโน
                          วิภูสนฏฺฐานา วิรโต สจฺจวาที
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๘๓|   ปุตฺตญฺจ ทารํ ปิตรญฺจ มาตรํ
                          ธนานิ ธญฺญานิ จ พนฺธวานิ ๑-
                          หิตฺวาน กามานิ ยโถธิกานิ
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. พนฺธนานิ จ ฯ
     |๒๙๖.๔๘๔|   สงฺโค เอโส ปริตฺตเมตฺถ โสขฺยํ
                          อปฺปสฺสาโท ทุกฺขเมตฺถ ภิยฺโย
                          คณฺโฑ ๑- เอโส อิติ ญตฺวา มติมา ๒-
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๘๕|   สนฺทาลยิตฺวาน สํโยชนานิ
                          ชาลํ ว เฉตฺวา ๓- สลิลมฺพุจารี
                          อคฺคีว ทฑฺฒํ อนิวตฺตมาโน
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๘๖|   โอกฺขิตฺตจกฺขุ ๔- น จ ปาทโลโล
                          คุตฺตินฺทฺริโย รกฺขิตมานสาโน
                          อนวสฺสุโต อปริฑยฺหมาโน
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๘๗|   โอหารยิตฺวา คิหิพฺยญฺชนานิ
                          สญฺฉินฺนปตฺโต ๕- ยถา ปาริฉตฺโต
                          กาสายวตฺโถ อภินิกฺขมิตฺวา
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๘๘|   รเสสุ เคธํ อกรํ อโลโล
                          อนญฺญโปสี สปทานจารี
                          กุเล กุเล อปฺปฏิพทฺธจิตฺโต
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. คโฬ ฯ  ๒ ม. ยุ. มุตีมา ฯ  ๓ โป. ภิตฺวา ฯ  ๔ โป. ม. ยุ.
@โอกฺขิตฺตจกฺขู ฯ  ๕ ม. สญฺฉนฺนปตฺโต ฯ
     |๒๙๖.๔๘๙|   ปหาย ปญฺจาวรณานิ เจตโส
                          อุปกฺกิเลเส พฺยปนุชฺช สพฺเพ
                          อนิสฺสิโต เฉตฺวา สิเนหโทสํ
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๙๐|   วิปิฏฺฐิกตฺวาน สุขํ ทุกฺขญฺจ
                          ปุพฺเพว จ โสมนสฺสโทมนสฺสํ
                          ลทฺธานุเปกฺขํ สมถํ วิสุทฺธํ
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๙๑|   อารทฺธวิริโย ปรมตฺถปตฺติยา
                          อลีนจิตฺโต อกุสีตวุตฺตี
                          ทฬฺหนิกฺกโม ถามพลูปปนฺโน
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๙๒|   ปฏิสลฺลานํ ฌานมริญฺจมาโน
                          ธมฺเมสุ นิจฺจํ อนุธมฺมจารี
                          อาทีนวํ สมฺมสิตา ภเวสุ
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๙๓|   ตณฺหกฺขยํ ปตฺถยํ อปฺปมตฺโต
                          อเนลมูโค สุตวา สติมา
                          สงฺขาตธมฺโม นิยโต ปธานวา
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๙๔|   สีโหว สทฺเทสุ อสนฺตสนฺโต
                          วาโตว ชาลมฺหิ อสชฺชมาโน
                          ปทุมํว โตเยน อลิมฺปมาโน ๑-
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๙๕|   สีโห ยถา ทาฐพลี ปสยฺห
                          ราชา มิคานํ อภิภุยฺยจารี
                          เสเวถ ปนฺตานิ เสนาสนานิ
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๙๖|   เมตฺตํ อุเปกฺขํ กรุณํ วิมุตฺตํ ๒-
                          อาเสวมาโน มุทิตญฺจ กาเล
                          สพฺเพน โลเกน อวิรุชฺฌมาโน
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๙๗|   ราคญฺจ โทสญฺจ ปหาย โมหํ
                          สนฺทาลยิตฺวาน สํโยชนานิ
                          อสนฺตสํ ชีวิตสงฺขยมฺหิ
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
     |๒๙๖.๔๙๘|   ภชนฺติ เสวนฺติ จ การณตฺถา
                          นิกฺการณา ทุลฺลภา อชฺช มิตฺตา
                          อตฺตตฺถปญฺญา อสุจี มนุสฺสา
                          เอโก จเร ขคฺควิสาณกปฺโป ฯ
                                      ขคฺควิสาณสุตฺตํ ตติยํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อลิปฺปมาโน ฯ ๒ ม. ยุ. วิมุตฺตึ ฯ
          สุตฺตนิปาเต อุรควคฺคสฺส จตุตฺถํ กสิภารทฺวาชสุตฺตํ
     [๒๙๗]   ๔   เอวมฺเม   สุตํ   ฯ  เอกํ  สมยํ  ภควา  มคเธสุ
วิหรติ   ทกฺขิณาคิริสฺมึ   เอกนาฬายํ  พฺราหฺมณคาเม  ฯ  เตน  โข  ปน
สมเยน    กสิภารทฺวาชสฺส    พฺราหฺมณสฺส    ปญฺจมตฺตานิ   นงฺคลสตานิ
ปยุตฺตานิ   โหนฺติ   วปฺปกาเล   ฯ   อถ   โข   ภควา   ปุพฺพณฺหสมยํ
นิวาเสตฺวา    ปตฺตจีวรมาทาย    เยน   กสิภารทฺวาชสฺส   พฺราหฺมณสฺส
กมฺมนฺโต   เตนุปสงฺกมิ   ฯ   เตน  โข  ปน  สมเยน  กสิภารทฺวาชสฺส
พฺราหฺมณสฺส ปริเวสนา วตฺตติ ฯ
     {๒๙๗.๑}   อถ โข ภควา เยน ปริเวสนา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา
เอกมนฺตํ  อฏฺฐาสิ  ฯ  อทฺทสา  โข  กสิภารทฺวาโช  พฺราหฺมโณ  ภควนฺตํ
ปิณฺฑาย   ฐิตํ  ทิสฺวาน  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  อหํ  โข  สมณ  กสามิ  จ
วปฺปามิ  จ  กสิตฺวา  จ  วปฺปิตฺวา  จ  ภุญฺชามิ  ฯ  ตฺวมฺปิ  สมณ กสสฺสุ
จ   วปฺปสฺสุ   จ  กสิตฺวา  จ  วปฺปิตฺวา  จ  ภุญฺชาหีติ  ๑-  ฯ  อหมฺปิ
โข   พฺราหฺมณ   กสามิ   จ   วปฺปามิ   จ   กสิตฺวา   จ   วปฺปิตฺวา
จ   ภุญฺชามีติ   ฯ  น  โข  ปน  ๒-  สมณ  ปสฺสาม  โภโต  โคตมสฺส
ยุคํ  วา  นงฺคลํ  วา  ผาลํ  วา  ปาจนํ  วา  พลิพทฺเธ  ๓-  วา  อถ
จ   ปน   ภวํ   โคตโม   เอวมาห  อหมฺปิ  โข  พฺราหฺมณ  กสามิ  จ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ภุญฺชสฺสติ ฯ ๒ โป. ม. ยุ. ปน มยํ ฯ  ๓ ม. ยุ. พลิพทฺเท ฯ
วปฺปามิ   จ   กสิตฺวา   จ   วปฺปิตฺวา   จ   ภุญฺชามีติ   ฯ  อถ  โข
กสิภารทฺวาโช พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ
     [๒๙๘]   |๒๙๘.๔๙๙| กสฺสโก ปฏิชานาสิ  น จ ปสฺสาม เต กสึ
                          กสึ โน ปุจฺฉิโต พฺรูหิ    ยถา ชาเนมุ เต กสึ ฯ
     |๒๙๘.๕๐๐|   สทฺธา พีชํ ตโป วุฏฺฐิ   ปญฺญา เม ยุคนงฺคลํ
                         หิรี อีสา มโน โยตฺตํ    สติ เม ผาลปาจนํ ฯ
     |๒๙๘.๕๐๑|   กายคุตฺโต วจีคุตฺโต     อาหาเร อุทเร ยโต
                          สจฺจํ กโรมิ นิทฺธานํ    โสรจฺจมฺเม ปโมจนํ ฯ
     |๒๙๘.๕๐๒|   วิริยํ เม ธุรโธรยฺหํ        โยคกฺเขมาธิวาหนํ
                          คจฺฉติ อนิวตฺตนฺตํ      ยตฺถ คนฺตฺวา น โสจติ ฯ
     |๒๙๘.๕๐๓|   เอวํ เม สา กสิ กฏฺฐา   สา โหติ อมตปฺผลา
                          เอตํ กสึ กสิตฺวาน       สพฺพทุกฺขา ปมุจฺจตีติ ฯ
     [๒๙๙]   อถ    โข    กสิภารทฺวาโช   พฺราหฺมโณ   มหติยา
กํสปาติยา   ปายาสํ   วฑฺเฒตฺวา   ภควโต   อุปนาเมสิ   ภุญฺชตุ   ภวํ
โคตโม    ปายาสํ   กสฺสโก   ภวํ   ยญฺหิ   ภวํ   โคตโม   อมตปฺผลํ
กสึ กสตีติ ฯ
     |๒๙๙.๕๐๔|   คาถาภิคีตมฺเม อโภชเนยฺยํ
                         สมฺปสฺสตํ พฺราหฺมณ เนส ธมฺโม
                         คาถาภิคีตํ ปนุทนฺติ พุทฺธา
                         ธมฺเม สตี พฺราหฺมณ ๑- วุตฺติเรสา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. พฺราหฺมณสฺส ฯ
     |๒๙๙.๕๐๕|   อญฺเญน จ เกวลินํ มเหสึ
                         ขีณาสวํ กุกฺกุจฺจวูปสนฺตํ
                         อนฺเนน ปาเนน อุปฏฺฐหสฺสุ
                         เขตฺตญฺหิ ตํ ปุญฺญเปกฺขสฺส โหตีติ ฯ
     [๓๐๐]   อถ  กสฺส  จาหํ  โภ  โคตม  อิมํ  ปายาสํ  ทมฺมีติ  ฯ
น  ขฺวาหํ  ตํ  พฺราหฺมณ  ปสฺสามิ  สเทวเก  โลเก  สมารเก สพฺรหฺมเก
สสฺสมณพฺราหฺมณิยา     ปชาย    สเทวมนุสฺสาย    เยน    ๑-    โส
ปายาโส   ภุตฺโต   สมฺมา   ปริณามํ   คจฺเฉยฺย   อญฺญตฺร   ตถาคตสฺส
วา   ตถาคตสาวกสฺส   วา   เตน   หิ   ตฺวํ   พฺราหฺมณ  ตํ  ปายาสํ
อปฺปหริเต   วา   ฉฑฺเฑหิ   อปฺปาณเก   วา  อุทเก  โอปิลาเปหีติ  ฯ
อถ   โข   กสิภารทฺวาโช   พฺราหฺมโณ  ตํ  ปายาสํ  อปฺปาณเก  อุทเก
โอปิลาเปสิ   ฯ  อถ  โข  โส  ปายาโส  อุทเก  ปกฺขิตฺโต  จิจฺจิฏายติ
จิฏิจิฏายติ    สํธูมายติ     ๒-   สมฺปธูมายติ   ฯ   เสยฺยถาปิ   นาม
อโยคุโล   ทิวสสนฺตตฺโต   ๓-  อุทเก  ปกฺขิตฺโต  จิจฺจิฏายติ  จิฏิจิฏายติ
สํธูมายติ   สมฺปธูมายติ   เอวเมว   โส   ปายาโส   อุทเก  ปกฺขิตฺโต
จิจฺจิฏายติ จิฏิจิฏายติ สํธูมายติ สมฺปธูมายติ ฯ


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๕ หน้าที่ ๓๒๑-๓๔๒.
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=25&item=293&items=8&modeTY=2
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=25&item=293&items=8&modeTY=2&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=25&item=293&items=8&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=25&item=293&items=8&modeTY=2
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=293
             The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=9118
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=9118
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_25