ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ฉบับหลวง   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๒ สุตฺต. ขุ. จูฬนิทฺเทโส
                                   นนฺทมาณวกปญฺหานิทฺเทโส
     [๒๘๑]        สนฺติ โลเก มุนโย (อิจฺจายสฺมา นนฺโท)
                       ชนา วทนฺติ ตยิทํ กถํสุ
                       าณูปปนฺนํ มุนิ โน วทนฺติ
                       อุทาหุ เว ชีวิเกนูปปนฺนํ ๑- ฯ
     [๒๘๒]   สนฺติ   โลเก  มุนโยติ  สนฺตีติ  สนฺติ  สํวิชฺชนฺติ  [๒]-
อุปลพฺภนฺติ    ฯ    โลเกติ   อปายโลเก   ฯเปฯ   อายตนโลเก   ฯ
มุนโยติ   มุนินามกา   อาชีวกา   นิคฺคนฺถา   ชฏิลา   ตาปสาติ   สนฺติ
โลเก    มุนโย   ฯ   อิจฺจายสฺมา   นนฺโทติ   อิจฺจาติ   ปทสนฺธิ   ฯ
อายสฺมาติ   ปิยวจนํ   ฯ   นนฺโทติ   ตสฺส   พฺราหฺมณสฺส  นามํ  ฯเปฯ
อภิลาโปติ อิจฺจายสฺมา นนฺโท ฯ
     [๒๘๓]   ชนา   วทนฺติ   ตยิทํ   กถํสูติ   ชนาติ   ขตฺติยา   จ
พฺราหฺมณา   จ   เวสฺสา   จ   สุทฺทา   จ  คหฏฺา  จ  ปพฺพชิตา  จ
เทวา   จ   มนุสฺสา   จ   ฯ   วทนฺตีติ   กเถนฺติ   ภณนฺติ   ทีปยนฺติ
โวหรนฺติ   ฯ   ตยิทํ   กถํสูติ   สํสยปุจฺฉา   วิมติปุจฺฉา  เทฺวฬฺหกปุจฺฉา
อเนกํสปุจฺฉา    เอวํ    นุโข   น   นุโข   กึ   นุโข   กถํ   นุโขติ
ชนา วทนฺติ ตยิทํ กถํสุ ฯ
     [๒๘๔]   าณูปปนฺนํ   มุนิ   โน   วทนฺตีติ   อฏฺสมาปตฺติาเณน
วา   ปญฺจาภิญฺาเณน   วา   อุเปตํ   สมุเปตํ   อุปาคตํ   สมุปาคตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ชีวเตนูปปนฺนํ ฯ เอวมุปริปิ ฯ  ม. อตฺถิ ฯ
อุปปนฺนํ    สมุปปนฺนํ    สมนฺนาคตํ    มุนึ    วทนฺติ   กเถนฺติ   ภณนฺติ
ทีปยนฺติ โวหรนฺตีติ าณูปปนฺนํ มุนิ โน วทนฺติ ฯ
     [๒๘๕]   อุทาหุ  เว  ชีวิเกนูปปนฺนนฺติ  อุทาหุ  อเนกวิวิธอติปรม-
ทุกฺกรการิกลูขชีวิกานุโยเคน    อุเปตํ    สมุเปตํ   อุปาคตํ   สมุปาคตํ
อุปปนฺนํ    สมุปปนฺนํ    สมนฺนาคตํ    มุนึ    วทนฺติ   กเถนฺติ   ภณนฺติ
ทีปยนฺติ   โวหรนฺตีติ   อุทาหุ   เว   ชีวิเกนูปปนฺนํ   ฯ   เตนาห  โส
พฺราหฺมโณ
                       สนฺติ โลเก มุนโย (อิจฺจายสฺมา นนฺโท)
                       ชนา วทนฺติ ตยิทํ กถํสุ
                       าณูปปนฺนํ มุนิ โน วทนฺติ
                       อุทาหุ เว ชีวิเกนูปปนฺนนฺติ ฯ
     [๒๘๖]        น ทิฏฺิยา น สุติยา น าเณน
                       มุนีธ นนฺท กุสลา วทนฺติ
                       วิเสนิกตฺวา อนิฆา ๑- นิราสา
                       จรนฺติ เย เต มุนโยติ พฺรูมิ ฯ
     [๒๘๗]   น   ทิฏฺิยา   น  สุติยา  น  าเณนาติ  น  ทิฏฺิยาติ
น   ทิฏฺสุทฺธิยา   ฯ   น   สุติยาติ  น  สุตสุทฺธิยา  ฯ  น  าเณนาติ
นปิ   อฏฺสมาปตฺติาเณน   [๒]-   นปิ   มิจฺฉาาเณนาติ  น  ทิฏฺิยา
น สุติยา น าเณน ฯ
     [๒๘๘]   มุนีธ   นนฺท   กุสลา   วทนฺตีติ   กุสลาติ   เย   เต
@เชิงอรรถ:  ม. อนีฆา ฯ เอวมุปริปิ ฯ  ม. นปิ ปญฺจาภิญฺาเณน ฯ เอวมุปริปิ ฯ
ขนฺธกุสลา   ธาตุกุสลา   อายตนกุสลา  ปฏิจฺจสมุปฺปาทกุสลา  สติปฏฺาน-
กุสลา       สมฺมปฺปธานกุสลา      อิทฺธิปาทกุสลา      อินฺทฺริยกุสลา
พลกุสลา     โพชฺฌงฺคกุสลา    มคฺคกุสลา    ผลกุสลา    นิพฺพานกุสลา
เต   กุสลา   ทิฏฺสุทฺธิยา   วา   สุตสุทฺธิยา  วา  อฏฺสมาปตฺติาเณน
วา   มิจฺฉาาเณน   วา   อุเปตํ  สมุเปตํ  อุปาคตํ  สมุปาคตํ  อุปปนฺนํ
สมุปปนฺนํ   สมนฺนาคตํ   มุนึ   น   วทนฺติ   น  กเถนฺติ  น  ภณนฺติ  น
ทีปยนฺติ น โวหรนฺตีติ มุนีธ นนฺท กุสลา วทนฺติ ฯ
     [๒๘๙]   วิเสนิกตฺวา  อนิฆา  นิราสา  จรนฺติ  เย  เต  มุนโยติ
พฺรูมีติ    เสนา    วุจฺจติ   มารเสนา   ฯ   กายทุจฺจริตํ   มารเสนา
วจีทุจฺจริตํ   มารเสนา   มโนทุจฺจริตํ   มารเสนา   ราโค   มารเสนา
โทโส    มารเสนา   โมโห   มารเสนา   โกโธ   อุปนาโห   มกฺโข
ปฬาโส   อิสฺสา   มจฺฉริยํ   มายา  สาเยฺยํ  ถมฺโภ  สารมฺโภ  มาโน
อติมาโน   มโท   ปมาโท   สพฺเพ   กิเลสา  สพฺเพ  ทุจฺจริตา  สพฺเพ
ทรถา    สพฺเพ   ปริฬาหา   สพฺเพ   สนฺตาปา   สพฺพากุสลาภิสงฺขารา
มารเสนา ฯ วุตฺตํ เหตํ ภควตา
                     กามา เต ปมา เสนา       ทุติยารติ วุจฺจติ
                     ตติยา ขุปฺปิปาสา เต         จตุตฺถี ตณฺหา ปวุจฺจติ
                     ปญฺจมํ ถีนมิทฺธนฺเต          ฉฏฺา ภีรู ปวุจฺจติ
                     สตฺตมี วิจิกิจฺฉา เต            มกฺโข ถมฺโภ เต อฏฺโม
                     ลาโภ สิโลโก สกฺกาโร        มิจฺฉาลทฺโธ จ โย ยโส
                     โย จตฺตานํ สมุกฺกํเส         ปเร จ อวชานติ ๑-
                     เอสา เต นมุจิ เสนา ๒-     กณฺหสฺสาภิปฺปหาริณี
                     น นํ อสูโร ชินาติ              เชตฺวา จ ลภเต สุขนฺติ ฯ
     {๒๘๙.๑}   ยโต จตูหิ อริยมคฺเคหิ สพฺพา จ มารเสนา สพฺเพ จ [๓]-
กิเลสา  ชิตา  ปราชิตา  ปภญฺชิตา  วิปฺปลุตฺตา  ๔-  ปรมฺมุขา  เต  ๕-
วุจฺจนฺติ  วิเสนิกตฺวา  ฯ  อนิฆาติ  ราโค  นีโฆ  โทโส นีโฆ โมโห นีโฆ
โกโธ   นีโฆ   อุปนาโห  นีโฆ  ฯเปฯ  สพฺพากุสลาภิสงฺขารา  นีฆา  ฯ
เยสํ    เอเต   นีฆา   ปหีนา   สมุจฺฉินฺนา   วูปสนฺตา   ปฏิปฺปสฺสทฺธา
อภพฺพุปฺปตฺติกา    าณคฺคินา    ทฑฺฒา    เต    วุจฺจนฺติ   อนิฆา   ฯ
นิราสาติ  อาสา  วุจฺจติ  ตณฺหา  โย  ราโค  สาราโค  ฯเปฯ  อภิชฺฌา
โลโภ   อกุสลมูลํ   ฯ  เยสํ  เอสา  อาสา  ตณฺหา  ปหีนา  สมุจฺฉินฺนา
วูปสนฺตา        ปฏิปฺปสฺสทฺธา        อภพฺพุปฺปตฺติกา       าณคฺคินา
ทฑฺฒา   เต  วุจฺจนฺติ  นิราสา  ฯ  [๖]-  วิเสนิกตฺวา  อนิฆา  นิราสา
จรนฺติ   เย   เต  มุนโยติ  พฺรูมีติ  เย  เต  อรหนฺโต  ขีณาสวา  ๗-
วิเสนิกตฺวา   จ   อนิฆา   จ   นิราสา  จ  จรนฺติ  อิริยนฺติ  วตฺเตนฺติ
ปาเลนฺติ   ยเปนฺติ   ยาเปนฺติ   เต  โลเก  มุนโยติ  พฺรูมิ  อาจิกฺขามิ
เทเสมิ    ปญฺเปมิ    ปฏฺเปมิ    วิวรามิ    วิภชามิ   อุตฺตานีกโรมิ
ปกาเสมีติ   วิเสนิกตฺวา   อนิฆา   นิราสา   จรนฺติ  เย  เต  มุนโยติ
พฺรูมิ ฯ เตนาห ภควา
                       น ทิฏฺิยา น สุติยา น าเณน
@เชิงอรรถ:  ม. อวชานาติ ฯ  ม. เอสา นมุจิ เต เสนา ฯ  ม. ปฏิเสนิกรา ฯ  ม. ชิตา
@จ ปราชิตา จ ภคฺคา วิปฺปลุคฺคา ฯ  ม. เตน ฯ  ม. อรหนฺโต ขีณาสวา ฯ
@ ม. อิเม เทฺว ปาา นตฺถิ ฯ
                       มุนีธ นนฺท กุสลา วทนฺติ
                       วิเสนิกตฺวา อนิฆา นิราสา
                       จรนฺติ เย เต มุนโยติ พฺรูมีติ ฯ
     [๒๙๐]        เยเกจิเม สมณพฺราหฺมณา เส (อิจฺจายสฺมา นนฺโท)
                       ทิฏฺสุเตนาปิ ๑- วทนฺติ สุทฺธึ
                       สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ
                       อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ
                       กจฺจิสฺสุ เต (ภควา) ตตฺถ ยตา จรนฺตา
                       อตารุ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส
                       ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ
     [๒๙๑]   เยเกจิเม   สมณพฺราหฺมณา   เสติ   เยเกจีติ  สพฺเพน
สพฺพํ   สพฺพถา  สพฺพํ  อเสสํ  นิสฺเสสํ  ปริยาทายวจนเมตํ  เยเกจีติ  ฯ
สมณาติ   เยเกจิ  อิโต  พหิทฺธา  ปพฺพชฺชูปคตา  ปริพฺพาชกสมาปนฺนา  ฯ
พฺราหฺมณาติ   เยเกจิ   โภวาทิกาติ  เยเกจิเม  สมณพฺราหฺมณา  เส  ฯ
อิจฺจายสฺมา   นนฺโทติ   อิจฺจาติ   ปทสนฺธิ   ฯ  อายสฺมาติ  ปิยวจนํ  ฯ
นนฺโทติ   ตสฺส   พฺราหฺมณสฺส   นามํ   ฯเปฯ   อภิลาโปติ  อิจฺจายสฺมา
นนฺโท ฯ
     [๒๙๒]   ทิฏฺสุเตนาปิ   วทนฺติ  สุทฺธินฺติ  ทิฏฺเนปิ  สุทฺธึ  วิสุทฺธึ
ปริสุทฺธึ   มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ   วทนฺติ   กเถนฺติ   ภณนฺติ  ทีปยนฺติ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ทิฏฺเน สุเตนาปิ ฯ
โวหรนฺติ   สุเตนปิ   สุทฺธึ   วิสุทฺธึ   ปริสุทฺธึ  มุตฺตึ  วิมุตฺตึ  ปริมุตฺตึ
วทนฺติ    กเถนฺติ    ภณนฺติ   ทีปยนฺติ   โวหรนฺติ   ทิฏฺสุเตนปิ   สุทฺธึ
วิสุทฺธึ   ปริสุทฺธึ   มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ   วทนฺติ   กเถนฺติ  ภณนฺติ
ทีปยนฺติ โวหรนฺตีติ ทิฏฺสุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ ฯ
     [๒๙๓]   สีลพฺพเตนาปิ   วทนฺติ   สุทฺธินฺติ  สีเลนปิ  สุทฺธึ  วิสุทฺธึ
ปริสุทฺธึ   มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ   วทนฺติ   กเถนฺติ   ภณนฺติ  ทีปยนฺติ
โวหรนฺติ  วตฺเตนปิ  ๑-  สุทฺธึ  วิสุทฺธึ  ปริสุทฺธึ  มุตฺตึ  วิมุตฺตึ ปริมุตฺตึ
วทนฺติ    กเถนฺติ    ภณนฺติ   ทีปยนฺติ   โวหรนฺติ   สีลพฺพเตนปิ   สุทฺธึ
วิสุทฺธึ   ปริสุทฺธึ   มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ   วทนฺติ   กเถนฺติ  ภณนฺติ
ทีปยนฺติ โวหรนฺตีติ สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ ฯ
     [๒๙๔]   อเนกรูเปน  วทนฺติ สุทฺธินฺติ อเนกวิธวตฺตกุตูหลมงฺคเลน ๒-
สุทฺธึ  วิสุทฺธึ  ปริสุทฺธึ  มุตฺตึ  วิมุตฺตึ  ปริมุตฺตึ  วทนฺติ กเถนฺติ ภณนฺติ
ทีปยนฺติ โวหรนฺตีติ อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ ฯ
     [๒๙๕]   กจฺจิสฺสุ  เต  (ภควา)  ตตฺถ  ยตา  จรนฺตาติ  กจฺจิสฺสูติ
สํสยปุจฺฉา     วิมติปุจฺฉา     เทฺวฬฺหกปุจฺฉา     อเนกํสปุจฺฉา    เอวํ
นุ    โข   นนุ   โข   กินฺนุ   โข   กถํ   นุ   โขติ   กจฺจิสฺสุ   ฯ
เตติ   ทิฏฺิคติกา   ฯ   ภควาติ   คารวาธิวจนเมตํ   ฯเปฯ   สจฺฉิกา
ปญฺตฺติ   ยทิทํ   ภควาติ   กจฺจิสฺสุ   เต   ภควา   ฯ   ตตฺถ   ยตา
จรนฺตาติ   ตตฺถาติ   สกาย   ทิฏฺิยา   สกาย  ขนฺติยา  สกาย  รุจิยา
สกาย  ลทฺธิยา  ฯ  ยตาติ  ยตา  ปฏิยตา  ๓- โคปิตา รกฺขิตา สํวุตา ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. วเตนปิ ฯ เอวมุปริปิ ฯ  ม. อเนกวิธโกตูหลมงฺคเลน ฯ เอวมุปริปิ ฯ
@ ม. ยตฺตา ปฏิยตฺตา คุตฺตา ฯ เอวมุปริปิ ฯ
จรนฺตาติ  จรนฺตา  วิจรนฺตา  อิริยนฺตา  วตฺเตนฺตา  ปาเลนฺตา  ยเปนฺตา
ยาเปนฺตาติ กจฺจิสฺสุ เต (ภควา) ตตฺถ ยตา จรนฺตา ฯ
     [๒๙๖]   อตารุ    ชาติญฺจ   ชรญฺจ   มาริสาติ   ชาติชรามรณํ
อตรึสุ    อุตฺตรึสุ    ปตรึสุ    สมติกฺกมึสุ    วีติวตฺตึสุ   ฯ   มาริสาติ
ปิยวจนํ   [๑]-   สคารวสปฺปติสฺสาธิวจนเมตํ  มาริสาติ  อตารุ  ชาติญฺจ
ชรญฺจ มาริส ฯ
     [๒๙๗]   ปุจฺฉามิ   ตํ   ภควา  พฺรูหิ  เม  ตนฺติ  ปุจฺฉามิ  ตนฺติ
ปุจฺฉามิ  ตํ  ยาจามิ  ตํ  อชฺเฌสามิ  ตํ  ปสาเทมิ  ๒-  ตํ  กถสฺสุ เมติ
ปุจฺฉามิ    ตํ    ฯ    ภควาติ    คารวาธิวจนเมตํ   ฯเปฯ   สจฺฉิกา
ปญฺตฺติ   ยทิทํ   ภควาติ   ฯ   พฺรูหิ   เม   ตนฺติ   พฺรูหิ  อาจิกฺขาหิ
เทเสหิ    ปญฺเปหิ    ปฏฺเปหิ    วิวราหิ    วิภชาหิ   อุตฺตานีกโรหิ
ปกาเสหีติ ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ เตนาห โส พฺราหฺมโณ
                       เยเกจิเม สมณพฺราหฺมณา เส (อิจฺจายสฺมา นนฺโท)
                       ทิฏฺสุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ
                       สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ
                       อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ
                       กจฺจิสฺสุ เต (ภควา) ตตฺถ ยตา จรนฺตา
                       อตารุ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส
                       ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตนฺติ ฯ
     [๒๙๘]        เยเกจิเม สมณพฺราหฺมณา เส (นนฺทาติ ภควา)
@เชิงอรรถ:  ม. ครุวจนํ ฯ เอวมุปริปิ ฯ  ม. อิเม เทฺว ปาา นตฺถิ ฯ
                       ทิฏฺสุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ
                       สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ
                       อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ
                       กิญฺจาปิ เต ตตฺถ ยตา จรนฺติ
                       นาตรึสุ ชาติชรนฺติ พฺรูมิ ฯ
     [๒๙๙]   เยเกจีติ  สพฺเพน  สพฺพํ  สพฺพถา  สพฺพํ  อเสสํ  นิสฺเสสํ
ปริยาทายวจนเมตํ   เยเกจีติ   ฯ   สมณาติ   เยเกจิ   อิโต  พหิทฺธา
ปพฺพชฺชูปคตา     ปริพฺพาชกสมาปนฺนา     ฯ    พฺราหฺมณาติ    เยเกจิ
โภวาทิกาติ   เยเกจิเม   สมณพฺราหฺมณา   เส   ฯ   นนฺทาติ  ภควาติ
นนฺทาติ    ภควา    ตํ   พฺราหฺมณํ   นาเมน   อาลปติ   ฯ   ภควาติ
คารวาธิวจนเมตํ     ฯเปฯ    สจฺฉิกา    ปญฺตฺติ    ยทิทํ    ภควาติ
นนฺทาติ ภควา ฯ
     [๓๐๐]   ทิฏฺสุเตนาปิ   วทนฺติ  สุทฺธินฺติ  ทิฏฺเนปิ  สุทฺธึ  วิสุทฺธึ
ปริสุทฺธึ   มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ   วทนฺติ   กเถนฺติ   ภณนฺติ  ทีปยนฺติ
โวหรนฺติ     สุเตนปิ    สุทฺธึ    วิสุทฺธึ    ปริสุทฺธึ    มุตฺตึ    วิมุตฺตึ
ปริมุตฺตึ   วทนฺติ   กเถนฺติ   ภณนฺติ   ทีปยนฺติ   โวหรนฺติ   ทิฏฺสุเตนปิ
สุทฺธึ   วิสุทฺธึ   ปริสุทฺธึ   มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ   วทนฺติ  กเถนฺติ
ภณนฺติ ทีปยนฺติ โวหรนฺตีติ ทิฏฺสุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ ฯ
     [๓๐๑]   สีลพฺพเตนาปิ   วทนฺติ   สุทฺธินฺติ  สีเลนปิ  สุทฺธึ  วิสุทฺธึ
ปริสุทฺธึ   มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ   วทนฺติ   กเถนฺติ   ภณนฺติ  ทีปยนฺติ
โวหรนฺติ   วตฺเตนปิ   สุทฺธึ   วิสุทฺธึ  ปริสุทฺธึ  มุตฺตึ  วิมุตฺตึ  ปริมุตฺตึ
วทนฺติ    กเถนฺติ    ภณนฺติ   ทีปยนฺติ   โวหรนฺติ   สีลพฺพเตนปิ   สุทฺธึ
วิสทฺธึ   ปริสุทฺธึ   มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ   วทนฺติ   กเถนฺติ   ภณนฺติ
ทีปยนฺติ โวหรนฺตีติ สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ ฯ
     [๓๐๒]   อเนกรูเปน  วทนฺติ  สุทฺธินฺติ  อเนกวิธวตฺตกุตูหลมงฺคเลน
สุทฺธึ     วิสุทฺธึ     ปริสุทฺธึ     มุตฺตึ    วิมุตฺตึ    ปริมุตฺตึ    วทนฺติ
กเถนฺติ ภณนฺติ ทีปยนฺติ โวหรนฺตีติ อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ ฯ
     [๓๐๓]   กิญฺจาปิ    เต    ตตฺถ   ยตา   จรนฺตีติ   กิญฺจาปีติ
ปทสนฺธิ    ปทสํสคฺโค    ปทปาริปูริ    อกฺขรสมวาโย   พฺยญฺชนสิลิฏฺตา
ปทานุปุพฺพกเมตํ    กิญฺจาปีติ    ฯ    เตติ   ทิฏฺิคติกา   ฯ   ตตฺถาติ
สกาย   ทิฏฺิยา   สกาย   ขนฺติยา  สกาย  รุจิยา  สกาย  ลทฺธิยา  ฯ
ยตาติ   ยตา   ปฏิยตา   โคปิตา  รกฺขิตา  สํวุตา  ฯ  จรนฺตีติ  จรนฺติ
วิจรนฺติ   อิริยนฺติ   วตฺเตนฺติ   ปาเลนฺติ   ยเปนฺติ  ยาเปนฺตีติ  กิญฺจาปิ
เต ตตฺถ ยตา จรนฺติ ฯ
     [๓๐๔]   นาตรึสุ  ชาติชรนฺติ  พฺรูมีติ  ชาติชรามรณํ  น  ตรึสุ  น
อุตฺตรึสุ   น   ปตรึสุ   น   สมติกฺกมึสุ   น   วีติวตฺตึสุ  ชาติชรามรณา
อนิกฺขนฺตา   อนิสฺสฏฺา   อนติกฺกนฺตา   [๑]-   อวีติวตฺตา  อนฺโตชาติ-
ชรามรเณ    ปริวตฺเตนฺติ    อนฺโตสํสารปเถ    ปริวตฺเตนฺติ   ชาติยา
อนุคตา   ชราย   อนุสฏา   พฺยาธินา   อภิภูตา   มรเณน   อพฺภาหตา
อตาณา     อเลณา     อสรณา    อสรณีภูตาติ    พฺรูมิ    อาจิกฺขามิ
@เชิงอรรถ:  ม. สมติกฺกนฺตา ฯ เอวมุปริปิ ฯ
เทเสมิ    ปญฺเปมิ    ปฏฺเปมิ    วิวรามิ    วิภชามิ   อุตฺตานีกโรมิ
ปกาเสมีติ นาตรึสุ ชาติชรนฺติ พฺรูมิ ฯ เตนาห ภควา
                       เยเกจิเม สมณพฺราหฺมณา เส (นนฺทาติ ภควา)
                       ทิฏฺสุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ
                       สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ
                       อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ
                       กิญฺจาปิ เต ตตฺถ ยตา จรนฺติ
                       นาตรึสุ ชาติชรนฺติ พฺรูมีติ ฯ
     [๓๐๕]        เยเกจิเม สมณพฺราหฺมณา เส (อิจฺจายสฺมา นนฺโท)
                       ทิฏฺสุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ
                       สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ
                       อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ
                       เต เจ มุนี พฺรูสิ อโนฆติณฺเณ
                       อถ โก จรหิ เทวมนุสฺสโลเก
                       อตาริ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส
                       ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ
     [๓๐๖]   เยเกจิเม   สมณพฺราหฺมณา   เสติ   เยเกจีติ  สพฺเพน
สพฺพํ   สพฺพถา  สพฺพํ  อเสสํ  นิสฺเสสํ  ปริยาทายวจนเมตํ  เยเกจีติ  ฯ
สมณาติ   เยเกจิ  อิโต  พหิทฺธา  ปพฺพชฺชูปคตา  ปริพฺพาชกสมาปนฺนา  ฯ
พฺราหฺมณาติ   เยเกจิ   โภวาทิกาติ  เยเกจิเม  สมณพฺราหฺมณา  เส  ฯ
อิจฺจายสฺมา   นนฺโทติ   อิจฺจาติ   ปทสนฺธิ   ฯ  อายสฺมาติ  ปิยวจนํ  ฯ
นนฺโทติ   ตสฺส   พฺราหฺมณสฺส   นามํ   ฯเปฯ   อภิลาโปติ  อิจฺจายสฺมา
นนฺโท ฯ
     [๓๐๗]   ทิฏฺสุเตนาปิ   วทนฺติ  สุทฺธินฺติ  ทิฏฺเนปิ  สุทฺธึ  วิสุทฺธึ
ปริสุทฺธึ   มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ   วทนฺติ   กเถนฺติ   ภณนฺติ  ทีปยนฺติ
โวหรนฺติ   สุเตนปิ   สุทฺธึ   วิสุทฺธึ   ปริสุทฺธึ  มุตฺตึ  วิมุตฺตึ  ปริมุตฺตึ
วทนฺติ    กเถนฺติ    ภณนฺติ   ทีปยนฺติ   โวหรนฺติ   ทิฏฺสุเตนปิ   สุทฺธึ
วิสุทฺธึ   ปริสุทฺธึ   มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ   วทนฺติ   กเถนฺติ  ภณนฺติ
ทีปยนฺติ โวหรนฺตีติ ทิฏฺสุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ ฯ
     [๓๐๘]   สีลพฺพเตนาปิ   วทนฺติ   สุทฺธินฺติ  สีเลนปิ  สุทฺธึ  วิสุทฺธึ
ปริสุทฺธึ   มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ   วทนฺติ   กเถนฺติ   ภณนฺติ  ทีปยนฺติ
โวหรนฺติ   วตฺเตนปิ   สุทฺธึ   วิสุทฺธึ  ปริสุทฺธึ  มุตฺตึ  วิมุตฺตึ  ปริมุตฺตึ
วทนฺติ    กเถนฺติ    ภณนฺติ   ทีปยนฺติ   โวหรนฺติ   สีลพฺพเตนปิ   สุทฺธึ
วิสุทฺธึ   ปริสุทฺธึ   มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ   วทนฺติ   กเถนฺติ  ภณนฺติ
ทีปยนฺติ โวหรนฺตีติ สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ ฯ
     [๓๐๙]   อเนกรูเปน  วทนฺติ  สุทฺธินฺติ  อเนกวิธวตฺตกุตูหลมงฺคเลน
สุทฺธึ   วิสุทฺธึ   ปริสุทฺธึ   มุตฺตึ   วิมุตฺตึ   ปริมุตฺตึ   วทนฺติ  กเถนฺติ
ภณนฺติ ทีปยนฺติ โวหรนฺตีติ อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ ฯ
     [๓๑๐]   เต  เจ  มุนี  พฺรูสิ  อโนฆติณฺเณติ เต เจติ ทิฏฺิคติเก ฯ
มุนีติ     โมนํ     วุจฺจติ    าณํ    ฯเปฯ    สงฺคชาลมติจฺจ    โส
มุนิ   ฯ   พฺรูสิ   อโนฆติณฺเณติ   กาโมฆํ   ภโวฆํ   ทิฏฺโฆํ  อวิชฺโชฆํ
อติณฺเณ   อนุตฺติณฺเณ   ๑-   อนิตฺติณฺเณ  ๒-  อนติกฺกนฺเต  อสมติกฺกนฺเต
อวีติวตฺเต     อนฺโตชาติชรามรเณ     ปริวตฺตนฺเต     อนฺโตสํสารปเถ
ปริวตฺตนฺเต   ชาติยา   อนุคเต   ชราย   อนุสเฏ   พฺยาธินา  อภิภูเต
มรเณน   อพฺภาหเต   อตาเณ  อเลเณ  อสรเณ  อสรณีภูเต  ฯ  พฺรูสีติ
พฺรูสิ    อาจิกฺขสิ    เทเสสิ    ปญฺเปสิ   ปฏฺเปสิ   วิวรสิ   วิภชสิ
อุตฺตานีกโรสิ ปกาเสสีติ เต เจ มุนี พฺรูสิ อโนฆติณฺเณ ฯ
     [๓๑๑]   อถ   โก   จรหิ   เทวมนุสฺสโลเก   อตาริ   ชาติญฺจ
ชรญฺจ  มาริสาติ  อถ  โก  เอโส  สเทวเก  โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก
สสฺสมณพฺราหฺมณิยา    ปชาย    สเทวมนุสฺสาย    ชาติชรามรณํ   อตาริ
อุตฺตาริ   ปตริ   สมติกฺกมิ   วีติวตฺตยิ   ฯ  มาริสาติ  ปิยวจนํ  ครุวจนํ
สคารวสปฺปติสฺสาธิวจนเมตํ   มาริสาติ   อถ  โก  จรหิ  เทวมนุสฺสโลเก
อตาริ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส ฯ
     [๓๑๒]   ปุจฺฉามิ   ตํ   ภควา  พฺรูหิ  เม  ตนฺติ  ปุจฺฉามิ  ตนฺติ
ปุจฺฉามิ   ตํ   ยาจามิ   ตํ   อชฺเฌสามิ   ตํ   ปสาเทมิ   ตํ  กถยสฺสุ
เมติ   ปุจฺฉามิ   ตํ   ฯ   ภควาติ   คารวาธิวจนเมตํ  ฯเปฯ  สจฺฉิกา
ปญฺตฺติ   ยทิทํ   ภควาติ   ฯ   พฺรูหิ   เม   ตนฺติ   พฺรูหิ  อาจิกฺขาหิ
เทเสหิ    ปญฺเปหิ    ปฏฺเปหิ    วิวราหิ    วิภชาหิ   อุตฺตานีกโรหิ
ปกาเสหีติ ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ เตนาห โส พฺราหฺมโณ
                       เยเกจิเม สมณพฺราหฺมณา เส (อิจฺจายสฺมา นนฺโท)
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. อิเม เทฺว ปาา นตฺถิ ฯ
                       ทิฏฺสุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ
                       สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ
                       อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ
                       เต เจ มุนี พฺรูสิ อโนฆติณฺเณ
                       อถ โก จรหิ เทวมนุสฺสโลเก
                       อตาริ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส
                       ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตนฺติ ฯ
     [๓๑๓]        นาหํ สพฺเพ สมณพฺราหฺมณา เส (นนฺทาติ ภควา)
                       ชาติชราย นิวุตาติ พฺรูมิ
                       เยสีธ ทิฏฺว สุตํ มุตํ วา
                       สีลพฺพตํ วาปิ ปหาย สพฺพํ
                       อเนกรูปมฺปิ ปหาย สพฺพํ
                       ตณฺหํ ปริญฺาย อนาสวา เย ๑-
                       เต เว นรา โอฆติณฺณาติ พฺรูมิ ฯ
     [๓๑๔]   นาหํ   สพฺเพ   สมณพฺราหฺมณา  เส  (นนฺทาติ  ภควา)
ชาติชราย    นิวุตาติ   พฺรูมีติ   นาหํ   นนฺท   สพฺเพ   สมณพฺราหฺมณา
ชาติชราย  อาวุตา  นิวุตา  โอผุฏา  ๒-  ปิหิตา  ปฏิจฺฉนฺนา ปฏิกุชฺชิตาติ
วทามิ   อตฺถิ   เต   สมณพฺราหฺมณา   เยสํ   ชาติ   จ   ชรามรณญฺจ
ปหีนา     อุจฺฉินฺนมูลา     ตาลาวตฺถุกตา     อนภาวงฺคตา     อายตึ
อนุปฺปาทธมฺมาติ    พฺรูมิ    อาจิกฺขามิ   เทเสมิ   ปญฺเปมิ   ปฏฺเปมิ
@เชิงอรรถ:  ม. อนาสวา เส ฯ เอวมุปริปิ ฯ  ม. โอวุฏา ฯ เอวมุปริปิ ฯ
วิวรามิ   วิภชามิ   อุตฺตานีกโรมีติ   นาหํ   สพฺเพ  สมณพฺราหฺมณา  เส
(นนฺทาติ ภควา) ชาติชราย นิวุตาติ พฺรูมิ ฯ
     [๓๑๕]   เยสีธ  ทิฏฺว  สุตํ  มุตํ  วา สีลพฺพตํ วาปิ ปหาย สพฺพนฺติ
เย  สพฺพา  ทิฏฺสุทฺธิโย  ปหาย [๑]- ปชหิตฺวา วิโนเทตฺวา พฺยนฺตีกริตฺวา
อนภาวงฺคเมตฺวา   เย   สพฺพา  สุตสุทฺธิโย  เย  สพฺพา  ทิฏฺสุตสุทฺธิโย
เย  สพฺพา  มุตสุทฺธิโย  เย  สพฺพา  สีลสุทฺธิโย  เย  สพฺพา วตฺตสุทฺธิโย
เย  สพฺพา  สีลพฺพตฺตสุทฺธิโย  ปหาย  ปชหิตฺวา  วิโนเทตฺวา พฺยนฺตีกริตฺวา
อนภาวงฺคเมตฺวาติ เยสีธ ทิฏฺว สุตํ มุตํ วา สีลพฺพตํ วาปิ ปหาย สพฺพํ ฯ
     [๓๑๖]   อเนกรูปมฺปิ  ปหาย  สพฺพนฺติ  อเนกวิธวตฺตกุตูหลมงฺคเลน
สุทฺธึ  วิสุทฺธึ  ปริสุทฺธึ  มุตฺตึ วิมุตฺตึ ปริมุตฺตึ ปหาย ปชหิตฺวา วิโนเทตฺวา
พฺยนฺตีกริตฺวา อนภาวงฺคเมตฺวาติ อเนกรูปมฺปิ ปหาย สพฺพํ ฯ
     [๓๑๗]   ตณฺหํ  ปริญฺาย  อนาสวา  เย  เต เว นรา โอฆติณฺณาติ
พฺรูมีติ    ตณฺหนฺติ    รูปตณฺหา    สทฺทตณฺหา    คนฺธตณฺหา    รสตณฺหา
โผฏฺพฺพตณฺหา   ธมฺมตณฺหา   ฯ   ปริญฺายาติ   ตณฺหํ   ตีหิ   ปริญฺาหิ
ปริชานิตฺวา าตปริญฺาย ตีรณปริญฺาย ปหานปริญฺาย ฯ
     {๓๑๗.๑}   กตมา  าตปริญฺา  ฯ  ตณฺหํ  ปชานาติ ๒- อยํ รูปตณฺหา
อยํ   สทฺทตณฺหา   อยํ   คนฺธตณฺหา  อยํ  รสตณฺหา  อยํ  โผฏฺพฺพตณฺหา
@เชิงอรรถ:  ม. ชหิตฺวา ฯ เอวมุปริปิ ฯ  ม. ชานาติ ฯ
อยํ ธมฺมตณฺหาติ ปชานาติ ปสฺสติ อยํ าตปริญฺา ฯ
     {๓๑๗.๒}   กตมา  ตีรณปริญฺา  ฯ  เอวํ  าตํ  กตฺวา ตณฺหํ ตีเรติ
อนิจฺจโต   ทุกฺขโต   โรคโต   คณฺฑโต   ฯเปฯ   อนิสฺสรณโต   ตีเรติ
อยํ ตีรณปริญฺา ฯ
     {๓๑๗.๓}   กตมา  ปหานปริญฺา  ฯ  เอวํ  ตีเรตฺวา  ตณฺหํ  ปชหติ
วิโนเทติ   พฺยนฺตีกโรติ   อนภาวงฺคเมติ   ฯ  วุตฺตํ  เหตํ  ภควตา  โย
ภิกฺขเว   ตณฺหาย   ฉนฺทราโค   ตํ   ปชหถ  เอวํ  สา  ตณฺหา  ปหีนา
ภวิสฺสติ     อุจฺฉินฺนมูลา     ตาลาวตฺถุกตา     อนภาวงฺคตา    อายตึ
อนุปฺปาทธมฺมาติ    ฯ   อยํ   ปหานปริญฺา   ฯ   ตณฺหํ   อิมาหิ   ตีหิ
ปริญฺาหิ ปริชานิตฺวาติ ตณฺหํ ปริญฺาย ฯ
     {๓๑๗.๔}   อนาสวาติ จตฺตาโร อาสวา กามาสโว ภวาสโว ทิฏฺาสโว
อวิชฺชาสโว   เยสํ   อิเม  อาสวา  ปหีนา  อุจฺฉินฺนมูลา  ตาลาวตฺถุกตา
อนภาวงฺคตา   อายตึ   อนุปฺปาทธมฺมา   เต   วุจฺจนฺติ   อนาสวา   ฯ
เยติ ๑- อรหนฺโต ขีณาสวา ฯ
     {๓๑๗.๕}   ตณฺหํ  ปริญฺาย  อนาสวา เย เต เว นรา โอฆติณฺณาติ
พฺรูมีติ   เย   ตณฺหํ   ปริญฺาย  อนาสวา  เต  กาโมฆํ  ติณฺณา  ภโวฆํ
ติณฺณา   ทิฏฺโฆํ   ติณฺณา   อวิชฺโชฆํ   ติณฺณา   สพฺพํ  สํสารปถํ  ติณฺณา
อุตฺติณฺณา    นิตฺติณฺณา    ๒-    อติกฺกนฺตา    สมติกฺกนฺตา   วีติวตฺตาติ
พฺรูมิ   อาจิกฺขามิ   เทเสมิ   ปญฺเปมิ   ปฏฺเปมิ   วิวรามิ   วิภชามิ
อุตฺตานีกโรมิ          ปกาเสมีติ          ตณฺหํ          ปริญฺาย
@เชิงอรรถ:  ม. อยํ ปาโ นตฺถิ ฯ  ม. นิตฺถิณฺณา ฯ เอวมุปริปิ ฯ
อนาสวา เย เต เว นรา โอฆติณฺณาติ พฺรูมิ ฯ เตนาห ภควา
                       นาหํ สพฺเพ สมณพฺราหฺมณา เส (นนฺทาติ ภควา)
                       ชาติชราย นิวุตาติ พฺรูมิ
                       เยสีธ ทิฏฺว สุตํ มุตํ วา
                       สีลพฺพตํ วาปิ ปหาย สพฺพํ
                       อเนกรูปมฺปิ ปหาย สพฺพํ
                       ตณฺหํ ปริญฺาย อนาสวา เย
                       เต เว นรา โอฆติณฺณาติ พฺรูมีติ ฯ
     [๓๑๘]        เอตาภินนฺทามิ วโจ มเหสิโน
                       สุกิตฺติตํ โคตม นูปธีกํ
                       เยสีธ ทิฏฺว สุตํ มุตํ วา
                       สีลพฺพตํ วาปิ ปหาย สพฺพํ
                       อเนกรูปมฺปิ ปหาย สพฺพํ
                       ตณฺหํ ปริญฺาย อนาสวา เย
                       อหมฺปิ เต โอฆติณฺณาติ พฺรูมิ ฯ
     [๓๑๙]   เอตาภินนฺทามิ   วโจ  มเหสิโนติ  เอตนฺติ  ตุยฺหํ  วจนํ
พฺยปถํ  เทสนํ  อนุสนฺธึ  นนฺทามิ  อภินนฺทามิ  โมทามิ  อนุโมทานิ อิจฺฉามิ
สาทิยามิ   ปตฺถยามิ  ปิหยามิ  อภิชปฺปามิ  ฯ  มเหสิโนติ  [๑]-  มเหสี
ภควา  ฯ  มหนฺตํ  สีลกฺขนฺธํ  เอสิ  คเวสิ  ปริเยสีติ  มเหสี  ฯเปฯ กหํ
เทวเทโว กหํ นราสโภติ มเหสีติ เอตาภินนฺทามิ วโจ มเหสิโน ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ถึ. ฯ
     [๓๒๐]   สุกิตฺติตํ   โคตม   นูปธีกนฺติ   สุกิตฺติตนฺติ   สุอาจิกฺขิตํ
สุเทสิตํ    สุปญฺปิตํ    สุปฏฺปิตํ    สุวิวริตํ    สุวิภตฺตํ    สุอุตฺตานีกตํ
สุปกาสิตํ   ฯ   โคตม   นูปธีกนฺติ   อุปธี  วุจฺจนฺติ  กิเลสา  จ  ขนฺธา
จ   อภิสงฺขารา   จ   ฯ   อุปธิปหานํ   อุปธิวูปสโม   อุปธิปฏินิสฺสคฺโค
อุปธิปฏิปฺปสฺสทฺธิ ๑- อมตํ นิพฺพานนฺติ สุกิตฺติตํ โคตม นูปธีกํ ฯ
     [๓๒๑]   เยสีธ   ทิฏฺว   สุตํ  มุตํ  วา  สีลพฺพตํ  วาปิ  ปหาย
สพฺพนฺติ   เย   สพฺพา   ทิฏฺสุทฺธิโย   ปหาย   ปชหิตฺวา   วิโนเทตฺวา
พฺยนฺตีกริตฺวา    อนภาวงฺคเมตฺวา    เย    สพฺพา    สุตสุทฺธิโย   เย
สพฺพา    ทิฏฺสุตสุทฺธิโย    เย    สพฺพา    มุตสุทฺธิโย   เย   สพฺพา
สีลสุทฺธิโย   เย   สพฺพา   วตฺตสุทฺธิโย   เย   สพฺพา  สีลพฺพตฺตสุทฺธิโย
ปหาย    ปชหิตฺวา    วิโนเทตฺวา    พฺยนฺตีกริตฺวา   อนภาวงฺคเมตฺวาติ
เยสีธ     ทิฏฺว    สุตํ    มุตํ    วา    สีลพฺพตํ    วาปิ    ปหาย
สพฺพํ ฯ
     [๓๒๒]   อเนกรูปมฺปิ  ปหาย  สพฺพนฺติ  อเนกวิธวตฺตกุตูหลมงฺคเลน
สุทฺธึ  วิสุทฺธึ  ปริสุทฺธึ  มุตฺตึ วิมุตฺตึ ปริมุตฺตึ ปหาย ปชหิตฺวา วิโนเทตฺวา
พฺยนฺตีกริตฺวา อนภาวงฺคเมตฺวาติ อเนกรูปมฺปิ ปหาย สพฺพํ ฯ
     [๓๒๓]   ตณฺหํ  ปริญฺาย  อนาสวา  เย  อหมฺปิ  เต  โอฆติณฺณาติ
พฺรูมีติ    ตณฺหนฺติ    รูปตณฺหา    สทฺทตณฺหา    คนฺธตณฺหา    รสตณฺหา
โผฏฺพฺพตณฺหา     ธมฺมตณฺหา     ฯ     ตณฺหํ    ปริญฺายาติ    ตณฺหํ
@เชิงอรรถ:  ม. อุปธิวูปสมํ อุปธินิสฺสคฺคํ อุปธิปฏิปฺปสฺสทฺธํ ฯ
ตีหิ      ปริญฺาหิ     ปริชานิตฺวา     าตปริญฺาย     ตีรณปริญฺาย
ปหานปริญฺาย ฯ
     {๓๒๓.๑}   กตมา  าตปริญฺา  ฯ ตณฺหํ ปชานาติ อยํ รูปตณฺหา อยํ
สทฺทตณฺหา    อยํ   คนฺธตณฺหา   อยํ   รสตณฺหา   อยํ   โผฏฺพฺพตณฺหา
อยํ ธมฺมตณฺหาติ ปชานาติ ปสฺสติ อยํ าตปริญฺา ฯ
     {๓๒๓.๒}   กตมา  ตีรณปริญฺา  ฯ  เอวํ  าตํ กตฺวา ตณฺหํ ตีเรติ
อนิจฺจโต  ทุกฺขโต  โรคโต  คณฺฑโต  สลฺลโต  อฆโต  อาพาธโต  ปรโต
ปโลกโต   อีติโต   อุปทฺทวโต   ภยโต   อุปสคฺคโต   จลโต  ปภงฺคุโต
อทฺธุวโต    อตาณโต    อเลณโต    อสรณโต   อสรณีภูตโต   ริตฺตโต
ตุจฺฉโต   สุญฺโต   อนตฺตโต   อาทีนวโต   วิปริณามธมฺมโต  อสารกโต
อฆมูลกโต   วธกโต  สาสวโต  ๑-  สงฺขตโต  มารามิสโต  ชาติธมฺมโต
ชราธมฺมโต      พฺยาธิธมฺมโต      มรณธมฺมโต      โสกปริเทวทุกฺข-
โทมนสฺสุปายาสธมฺมโต    สมุทยโต    อตฺถงฺคมโต   อนสฺสาทโต   ๒-
อาทีนวโต อนิสฺสรณโต ตีเรติ อยํ ตีรณปริญฺา ฯ
     {๓๒๓.๓}   กตมา  ปหานปริญฺา  ฯ  เอวํ  ตีเรตฺวา  ตณฺหํ ปชหติ
วิโนเทติ   พฺยนฺตีกโรติ   อนภาวงฺคเมติ   อยํ   ปหานปริญฺา   ฯ   ตํ
ตณฺหํ อิมาหิ ตีหิ ปริญฺาหิ ปริชานิตฺวาติ ตณฺหํ ปริญฺาย ฯ
     {๓๒๓.๔}   อนาสวาติ   จตฺตาโร  อาสวา  กามาสโว  ภวาสโว
ทิฏฺาสโว   อวิชฺชาสโว   ฯ  เยสํ  อิเม  อาสวา  ปหีนา  อุจฺฉินฺนมูลา
ตาลาวตฺถุกตา   อนภาวงฺคตา   อายตึ   อนุปฺปาทธมฺมา   เต   วุจฺจนฺติ
@เชิงอรรถ:  ม. วิภวโต ฯ  ม. อสฺสาทโต ฯ เอวมุปริปิ ฯ
อนาสวา ฯ เยติ ๑- อรหนฺโต ขีณาสวา ฯ
     {๓๒๓.๕}   ตณฺหํ  ปริญฺาย  อนาสวา  เย  อหมฺปิ เต โอฆติณฺณาติ
พฺรูมีติ    เย    ตณฺหํ   ปริญฺาย   อนาสวา   อหมฺปิ   เต   กาโมฆํ
ติณฺณา    ภโวฆํ    ติณฺณา    ทิฏฺโฆํ    ติณฺณา    อวิชฺโชฆํ    ติณฺณา
สพฺพํ     สํสารปถํ     ติณฺณา     อุตฺติณฺณา    นิตฺติณฺณา    อติกฺกนฺตา
สมติกฺกนฺตา   วีติวตฺตาติ   พฺรูมิ   วทามีติ   ตณฺหํ   ปริญฺาย  อนาสวา
เย อหมฺปิ เต โอฆติณฺณาติ พฺรูมิ ฯ เตนาห โส พฺราหฺมโณ
                       เอตาภินนฺทามิ วโจ มเหสิโน
                       สุกิตฺติตํ โคตม นูปธีกํ
                       เยสีธ ทิฏฺว สุตํ มุตํ วา
                       สีลพฺพตํ วาปิ ปหาย สพฺพํ
                       อเนกรูปมปิ ปหาย สพฺพํ
                       ตณฺหํ ปริญฺาย อนาสวา เย
                       อหมฺปิ เต โอฆติณฺณาติ พฺรูมีติ ฯ
สห คาถาปริโยสานา ฯเปฯ สตฺถา เม ภนฺเต ภควา สาวโกหมสฺมีติ ๒- ฯ
                               นนฺทมาณวกปญฺหานิทฺเทโส สตฺตโม ฯ
                                             --------------
@เชิงอรรถ:  ม. อยํ ปาโ นตฺถิ ฯ    อิเม ปาา นตฺถิ ฯ



             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๐ หน้าที่ ๑๔๒-๑๖๐. http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=30&item=281&items=43              อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=30&item=281&items=43&mode=bracket              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=30&item=281&items=43              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=30&item=281&items=43              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=281              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=46&A=810              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=810              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_30

อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :