ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
read First itemread Previous itemแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 12 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 4 : Sutta. Ma. Mū.
                      Alagaddupamasuttam
     [274]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tena   kho   pana  samayena
aritthassa  nama  bhikkhuno  gandhavadhipubbassa  1-  evarupam  papakam  ditthigatam
uppannam   hoti   tathaham   bhagavata   dhammam   desitam   ajanami   yatha
yeme   antarayika   dhamma   vutta   bhagavata  te  patisevato  nalam
antarayayati   .   assosum   kho   sambahula   bhikkhu   aritthassa  kira
nama   bhikkhuno   gandhavadhipubbassa   evarupam   papakam   ditthigatam  uppannam
tathaham   bhagavata   dhammam   desitam  ajanami  yatha  yeme  antarayika
dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati.
     {274.1}  Atha  kho  te  bhikkhu  yena arittho bhikkhu gandhavadhipubbo
tenupasankamimsu   upasankamitva   arittham   bhikkhum   gandhavadhipubbam  etadavocum
saccam  kira  te  avuso  arittha  evarupam  papakam  ditthigatam uppannam tathaham
bhagavata   dhammam   desitam   ajanami  yatha  yeme  antarayika  dhamma
vutta   bhagavata  te  patisevato  nalam  antarayayati  .  evam  bya
kho   aham   avuso   bhagavata   dhammam  desitam  ajanami  yatha  yeme
antarayika    dhamma    vutta    bhagavata    te   patisevato   nalam
antarayayati   .   atha   kho  te  bhikkhu  arittham  bhikkhum  gandhavadhipubbam
@Footnote: 1 Ma. Yu. gaddhabadhi.... ito param evam natabbam.
Etasma     papaka     ditthigata     vivecetukama     samanuyunjanti
samanuggahanti   samanubhasanti   ma   hevam   avuso   arittha  avaca  ma
bhagavantam  abbhacikkhi  na  hi  sadhu  bhagavato  abbhakkhanam  na hi bhagava evam
vadeyya   anekapariyayena   avuso  arittha  antarayika  dhamma  vutta
bhagavata    alanca   pana   te   patisevato   antarayaya   appassada
kama   vutta   bhagavata   bahudukkha   bahupayasa   adinavo   ettha
bhiyyo   atthikankhalupama   kama  vutta  bhagavata  bahudukkha  bahupayasa
adinavo     ettha     bhiyyo     mamsapesupama     kama     vutta
bhagavata ....
     {274.2}  Tinukkupama kama vutta bhagavata .... Angarakasupama
kama  vutta  bhagavata  ... . Supinakupama kama vutta bhagavata ....
Yacitakupama  kama  vutta  bhagavata  ...  .  rukkhaphalupama kama vutta
bhagavata  ...  .  asisunupama  kama  vutta bhagavata .... Sattisulupama
kama   vutta  bhagavata  ...  .  sappasirupama  kama  vutta  bhagavata
bahudukkha    bahupayasa    adinavo   ettha   bhiyyoti   .   evampi
kho   arittho   bhikkhu   gandhavadhipubbo   tehi   bhikkhuhi  samanuyunjiyamano
samanuggahiyamano   samanubhasiyamano   tadeva   papakam   ditthigatam  thamasa
paramassa  1-  abhinivissa  voharati  evam  bya  kho  aham avuso bhagavata
dhammam   desitam   ajanami   yatha   yeme  antarayika  dhamma  vutta
bhagavata te patisevato nalam antarayayati.
     [275]    Yato   kho   te   bhikkhu   nasakkhimsu   arittham   bhikkhum
@Footnote: 1 Po. Ma. paramasa.
Gandhavadhipubbam  etasma  papaka  ditthigata  vivecetum  atha  kho te bhikkhu
yena    bhagava   tenupasankamimsu   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva
ekamantam   nisidimsu   .   ekamantam   nisinna   kho  te  bhikkhu  bhagavantam
etadavocum   aritthassa   nama  bhante  bhikkhuno  gandhavadhipubbassa  evarupam
papakam   ditthigatam   uppannam   tathaham   bhagavata  dhammam  desitam  ajanami
yatha   yeme   antarayika   dhamma   vutta  bhagavata  te  patisevato
nalam   antarayayati   assumha   kho   mayam   bhante   aritthassa  kira
nama   bhikkhuno   gandhavadhipubbassa   evarupam   papakam   ditthigatam  uppannam
tathaham   bhagavata   dhammam   desitam  ajanami  yatha  yeme  antarayika
dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati
     {275.1}  atha  kho  mayam  bhante yena arittho bhikkhu gandhavadhipubbo
tenupasankamimha     upasankamitva     arittham     bhikkhum    gandhavadhipubbam
etadavocumha  saccam  kira  te  avuso  arittha  evarupam  papakam ditthigatam
uppannam   tathaham   bhagavata   dhammam   desitam   ajanami   yatha  yeme
antarayika  dhamma  vutta  bhagavata  te  patisevato nalam antarayayati
evam   vutte  bhante  arittho  bhikkhu  gandhavadhipubbo  amhe  etadavoca
evam  bya  kho  aham  avuso  bhagavata  dhammam  desitam  ajanami  yatha
yeme   antarayika   dhamma   vutta   bhagavata  te  patisevato  nalam
antarayayati  atha  kho  mayam  bhante  arittham bhikkhum gandhavadhipubbam etasma
papaka    ditthigata    vivecetukama    samanuyunjimha   samanuggahimha
Samanubhasimha    ma   hevam   avuso   arittha   avaca   ma   bhagavantam
abbhacikkhi   na   hi   sadhu   bhagavato  abbhakkhanam  na  hi  bhagava  evam
vadeyya   anekapariyayena   avuso  arittha  antarayika  dhamma  vutta
bhagavata    alanca   pana   te   patisevato   antarayaya   appassada
kama   vutta   bhagavata   bahudukkha   bahupayasa   adinavo   ettha
bhiyyo   atthikankhalupama   kama  vutta  bhagavata  bahudukkha  bahupayasa
adinavo   ettha   bhiyyo  .pe.  sappasirupama  kama  vutta  bhagavata
bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyoti
     {275.2}   evampi   kho  bhante  arittho  bhikkhu  gandhavadhipubbo
amhehi      samanuyunjiyamano     samanuggahiyamano     samanubhasiyamano
tadeva   papakam   ditthigatam   thamasa  paramassa  abhinivissa  voharati  evam
bya  kho  aham  avuso  bhagavata  dhammam  desitam  ajanami  yatha yeme
antarayika  dhamma  vutta  bhagavata  te  patisevato nalam antarayayati
yato   kho   mayam   bhante   nasakkhimha   arittham   bhikkhum  gandhavadhipubbam
etasma   papaka   ditthigata   vivecetum  atha  mayam  etamattham  bhagavato
arocemati.
     [276]   Atha   kho   bhagava   annataram   bhikkhum  amantesi  ehi
tvam   bhikkhu   mama   vacanena   arittham   bhikkhum   gandhavadhipubbam  amantehi
sattha   tam   avuso  arittha  amantetiti  .  evam  bhanteti  kho  so
bhikkhu    bhagavato   patissutva   yena   arittho   bhikkhu   gandhavadhipubbo
tenupasankami   upasankamitva   arittham   bhikkhum   gandhavadhipubbam   etadavoca
Sattha  tam  avuso  arittha  amantetiti  .  evamavusoti  kho  arittho
bhikkhu    gandhavadhipubbo    tassa   bhikkhuno   patissutva   yena   bhagava
tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi .
Ekamantam   nisinnam   kho  arittham  bhikkhum  gandhavadhipubbam  bhagava  etadavoca
saccam   kira   te   arittha   evarupam   papakam  ditthigatam  uppannam  tathaham
bhagavata   dhammam   desitam   ajanami  yatha  yeme  antarayika  dhamma
vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati.
     {276.1}   Evam  bya  kho  aham  bhante  bhagavata  dhammam  desitam
ajanami   yatha   yeme   antarayika   dhamma  vutta  bhagavata  te
patisevato   nalam   antarayayati  .  kassa  kho  nama  tvam  moghapurisa
maya   evam   dhammam   desitam   ajanasi   .   nanu   maya  moghapurisa
anekapariyayena    antarayika    dhamma   vutta   alanca   pana   te
patisevato   antarayaya   appassada   kama  vutta  maya  bahudukkha
bahupayasa   adinavo   ettha   bhiyyo  atthikankhalupama  kama  vutta
maya  ...  .  mamsapesupama  kama vutta maya .... Tinukkupama kama
vutta  maya .... Angarakasupama kama vutta maya .... Supinakupama
kama vutta maya .... Yacitakupama kama vutta maya .... Rukkhaphalupama
kama vutta maya .... Asisunupama kama vutta maya .... Sattisulupama
kama  vutta  maya  ...  .  sappasirupama  kama vutta maya bahudukkha
bahupayasa  adinavo  ettha  bhiyyo  atha  ca  pana tvam moghapurisa attana
Duggahitena   amhe  ceva  abbhacikkhasi  attananca  khanasi  bahunca  apunnam
pasavasi   tanhi  te  moghapurisa  bhavissati  digharattam  ahitaya  dukkhayati .
Atha  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  tam  kim  mannatha  bhikkhave  apinayam 1-
arittho   bhikkhu   gandhavadhipubbo   usmikatopi   imasmim   dhammavinayeti .
Kinhi  2-  siya  bhante  no  hetam  bhanteti  .  evam  vutte  arittho
bhikkhu    gandhavadhipubbo   tunhibhuto   mankubhuto   pattakkhandho   adhomukho
pajjhayanto appatibhano nisidi.
     [277]   Atha   kho  bhagava  arittham  bhikkhum  gandhavadhipubbam  tunhibhutam
mankubhutam    pattakkhandham    adhomukham    pajjhayantam    appatibhanam   viditva
arittham    bhikkhum    gandhavadhipubbam   etadavoca   pannayissasi   kho   tvam
moghapurisa    etena    sakena   papakena   ditthigatena   idhaham   bhikkhu
patipucchissamiti   .   atha   kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  tumhepi  me
bhikkhave  evam  dhammam  desitam ajanatha yathayam arittho bhikkhu gandhavadhipubbo
attana     duggahite     amhe    ceva    abbhacikkhati    attananca
khanati   bahunca   apunnam  pasavatiti  .  no  hetam  bhante  anekapariyayena
hi   no   bhante   antarayika   dhamma   vutta  bhagavata  alanca  pana
te   patisevato   antarayaya   appassada   kama   vutta  bhagavata
bahudukkha    bahupayasa    adinavo   ettha   bhiyyo   atthikankhalupama
kama   vutta   bhagavata   bahudukkha   bahupayasa   adinavo   ettha
bhiyyo    .pe.    sappasirupama   kama   vutta   bhagavata   bahudukkha
@Footnote: 1 Po. atha panayam. 2 Po. kinci siya.
Bahupayasa  adinavo  ettha  bhiyyoti  .  sadhu  1-  kho  me  tumhe
bhikkhave   evam   dhammam   desitam   ajanatha   anekapariyayena  hi  vo
bhikkhave  antarayika  dhamma  vutta  maya  alanca  pana  te  patisevato
antarayaya     appassada     kama    vutta    maya    bahudukkha
bahupayasa   adinavo   ettha   bhiyyo  atthikankhalupama  kama  vutta
maya    bahudukkha    bahupayasa   adinavo   ettha   bhiyyo   .pe.
Sappasirupama   kama   vutta   maya   bahudukkha  bahupayasa  adinavo
ettha    bhiyyo   atha   ca   panayam   arittho   bhikkhu   gandhavadhipubbo
attana   duggahitena   amhe   ceva   abbhacikkhati   attananca   khanati
bahunca    apunnam    pasavati    tanhi    tassa    moghapurisassa    bhavissati
digharattam   ahitaya   dukkhaya  .  so  vata  bhikkhave  annatreva  kamehi
annatra   kamasannaya   annatra   kamavitakkehi   kame   patisevissatiti
netam thanam vijjati.
     [278]   Idha   bhikkhave  ekacce  moghapurisa  dhammam  pariyapunanti
suttam   geyyam   veyyakaranam  gatham  udanam  itivuttakam  jatakam  abbhutadhammam
vedallam   te   tam   dhammam  pariyapunitva  tesam  dhammanam  pannaya  attham
na   upaparikkhanti   tesam   te   dhamma   pannaya   attham   anupaparikkhatam
na   nijjhanam   khamanti   te   uparambhanisamsa  ceva  dhammam  pariyapunanti
itivadappamokkhanisamsa   ca   yassatthaya   dhammam   pariyapunanti   tancassa
@Footnote: 1 Si. Yu. sadhu bhikkhave. 2 Ma. sadhu sadhu bhikkhave.
Attham   nanubhonti   tesam   te   dhamma   duggahita   digharattam  ahitaya
dukkhaya samvattanti tam kissa hetu duggahitatta bhikkhave dhammanam.
     {278.1}  Seyyathapi  bhikkhave  puriso  alagaddatthiko alagaddagavesi
alagaddapariyesanam  caramano  so  passeyya  mahantam  alagaddam  tamenam bhoge
va  nangutthe  va  ganheyya  tassa  so  alagaddo  patinivattitva hatthe
va  bahaya  va  annatarasmim  va  angapaccange  damseyya so tatonidanam
maranam  va  niggaccheyya  maranamattam  va  dukkham  tam  kissa hetu duggahitatta
bhikkhave  alagaddassa  evameva  kho  bhikkhave  idhekacce  moghapurisa dhammam
pariyapunanti   suttam  geyyam  veyyakaranam  gatham  udanam  itivuttakam  jatakam
abbhutadhammam  vedallam  te  tam  dhammam  pariyapunitva  tesam  dhammanam pannaya
attham  na  upaparikkhanti  tesam  te  dhamma  pannaya  attham  anupaparikkhatam na
nijjhanam    khamanti   te   uparambhanisamsa   ceva   dhammam   pariyapunanti
itivadappamokkhanisamsa   ca  yassatthaya  1-  dhammam  pariyapunanti  tancassa
attham   nanubhonti   tesam   te   dhamma   duggahita   digharattam  ahitaya
dukkhaya samvattanti tam kissa hetu duggahitatta bhikkhave dhammanam.
     [279]  Idha  pana  bhikkhave  ekacce  kulaputta  dhammam pariyapunanti
suttam   geyyam   veyyakaranam  gatham  udanam  itivuttakam  jatakam  abbhutadhammam
vedallam   te   tam   dhammam  pariyapunitva  tesam  dhammanam  pannaya  attham
upaparikkhanti    tesam    te    dhamma    pannaya    attham   upaparikkhatam
@Footnote: 1 Ma. yassa catthaya.
Nijjhanam   khamanti   te   na   ceva  uparambhanisamsa  dhammam  pariyapunanti
na    itivadappamokkhanisamsa    ca    yassatthaya    dhammam   pariyapunanti
tancassa   attham   anubhonti  tesam  te  dhamma  sugahita  digharattam  hitaya
sukhaya samvattanti tam kissa hetu sugahitatta bhikkhave dhammanam.
     {279.1}  Seyyathapi  bhikkhave  puriso  alagaddatthiko alagaddagavesi
alagaddapariyesanam   caramano   so   passeyya   mahantam   alagaddam  tamenam
ajapadena    dandena    suniggahitam    nigganheyya    ajapadena   dandena
suniggahitam    niggahetva    givayam   sugahitam   ganheyya   kincapi   so
bhikkhave   alagaddo   tassa   purisassa   hattham   va  baham  va  annataram
va  angapaccangam  bhogehi  palivedheyya  atha  kho  so  neva  tatonidanam
maranam  va  niggaccheyya  maranamattam  va  dukkham  tam  kissa  hetu sugahitatta
bhikkhave  alagaddassa  evameva  kho  bhikkhave  idhekacce  kulaputta  dhammam
pariyapunanti    suttam   geyyam   veyyakaranam   gatham   udanam   itivuttakam
jatakam   abbhutadhammam   vedallam   te   tam   dhammam   pariyapunitva   tesam
dhammanam   pannaya   attham   upaparikkhanti   tesam   te   dhamma  pannaya
attham   upaparikkhatam   nijjhanam   khamanti   te   na  ceva  uparambhanisamsa
dhammam    pariyapunanti    na    itivadappamokkhanisamsa    ca   yassatthaya
dhammam     pariyapunanti    tancassa    attham    anubhonti    tesam    te
dhamma    sugahita    digharattam   hitaya   sukhaya   samvattanti   tam   kissa
hetu    sugahitatta    bhikkhave    dhammanam    .    tasmatiha   bhikkhave
Yassa   me   bhasitassa   attham   ajaneyyatha   tatha  nam  dhareyyatha
yassa   ca   pana   me   bhasitassa   attham  na  ajaneyyatha  aham  vo
tattheva   patipucchitabbo   ye   va   panassu   viyatta   bhikkhu  kullupamam
vo   bhikkhave   dhammam   desissami   nittharanatthaya   no  gahanatthaya  tam
sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  te
bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [280]    Bhagava    etadavoca    seyyathapi   bhikkhave   puriso
addhanamaggapatipanno    so    passeyya   mahantam   udakannavam   orimatiram
sasankam   sappatibhayam   parimatiram   khemam   appatibhayam   na   cassa  nava
santarani   uttarasetu   va   apara   param  gamanaya  tassa  evamassa
ayam   kho   maha   udakannavo   orimatiram  sasankam  sappatibhayam  parimatiram
khemam   appatibhayam   natthi  ca  nava  santarani  uttarasetu  va  apara
param    gamanaya    yannunaham   tinakatthasakhapalasam   sankaddhitva   kullam
bandhitva   tam   kullam   nissaya   hatthehi  ca  padehi  ca  vayamamano
sotthina param uttareyyanti.
     {280.1}   Atha   kho   so  bhikkhave  puriso  tinakatthasakhapalasam
sankaddhitva   kullam   bandhitva  tam  kullam  nissaya  hatthehi  ca  padehi
ca  vayamamano  sotthina  param  uttareyya  tassa  [1]- uttinnassa 2-
paragatassa   evamassa   bahukaro   kho  me  ayam  kullo  imaham  kullam
nissaya   hatthehi   ca   padehi   ca   vayamamano   sotthina   param
uttinno   yannunaham    imam   kullam   sise   3-   va   aropetva
@Footnote: 1 Ma. purisassa. 2 Yu. tinnassa. 3 Ma. thale va ussadetva udake va
@opilapetva.
Khandhe  va  paccaropetva  yenakamam  pakkameyyanti  .  tam  kim  mannatha
bhikkhave   api   nu   so   puriso   evamkari   tasmim  kulle  kiccakari
assati   .   no  hetam  bhante  .  kathamkari  ca  so  bhikkhave  puriso
tasmim   kulle  kiccakari  assa  .  idha  bhikkhave  tassa  purisassa  [1]-
paragatassa   evamassa   bahukaro   kho  me  ayam  kullo  imaham  kullam
nissaya   hatthehi   ca   padehi   ca   vayamamano   sotthina   param
uttinno   yannunaham   imam  kullam  thale  va  ussapetva  2-  udake
va   opilapetva   yenakamam   pakkameyyanti  .  evamkari  kho  so
bhikkhave   puriso   tasmim   kulle   kiccakari   assa  .  evameva  kho
bhikkhave    kullupamo    maya    dhammo   desito   nittharanatthaya   no
gahanatthaya    kullupamam    vo   bhikkhave   dhammam   desitam   ajanantehi
dhammapi vo pahatabba pageva adhamma.
     [281]   Chayimani   bhikkhave   ditthitthanani   .  katamani  cha .
Idha   bhikkhave   assutava   puthujjano   ariyanam   adassavi  ariyadhammassa
akovido   ariyadhamme   avinito   sappurisanam   adassavi  sappurisadhammassa
akovido    sappurisadhamme    avinito   rupam   etam   mama   esohamasmi
eso   me   attati   samanupassati   vedanam   etam   mama  esohamasmi
eso   me   attati   samanupassati   sannam   etam   mama   esohamasmi
eso   me   attati   samanupassati   sankhare  etam  mama  esohamasmi
@Footnote: 1 Yu. tinnassa. Si. Yu. ussaretva. 2 Ma. usasadetva.
Eso   me  attati  samanupassati  yampidam  1-  dittham  sutam  mutam  vinnatam
pattam   pariyesitam   anuvicaritam   manasa   tampi   etam   mama  esohamasmi
eso    me   attati   samanupassati   yampidam   2-   ditthitthanam   so
loko   so   atta   so   pecca   bhavissami  nicco  dhuvo  sassato
aviparinamadhammo    sassatisamam    tatheva   thassamiti   tampi   etam   mama
esohamasmi eso me attati samanupassati.
     {281.1}  Sutava  ca  kho  bhikkhave  ariyasavako  ariyanam dassavi
ariyadhammassa    kovido    ariyadhamme    suvinito   sappurisanam   dassavi
sappurisadhammassa    kovido   sappurisadhamme   suvinito   rupam   netam   mama
nesohamasmi   na   meso   attati   samanupassati   vedanam   netam   mama
nesohamasmi    na   meso   attati   samanupassati   sannam   netam   mama
nesohamasmi    na    meso    attati   samanupassati   sankhare   netam
mama    nesohamasmi   na   meso   attati   samanupassati   yampidam   3-
dittham   sutam   mutam   vinnatam   pattam   pariyesitam  anuvicaritam  manasa  tampi
netam   mama   nesohamasmi   na  meso  attati  samanupassati  yampidam  3-
ditthitthanam   so   loko   so   atta  so  pecca  bhavissami  nicco
dhuvo   sassato   aviparinamadhammo   sassatisamam   tatheva   thassamiti  tampi
netam   mama   nesohamasmi   na   meso  attati  samanupassati  so  evam
samanupassanto asati na paritassatiti.
     [282]   Evam   vutte   annataro   bhikkhu   bhagavantam  etadavoca
siya   nu   kho   bhante  bahiddha  asati  paritassanati  .  siya  bhikkhuti
@Footnote:1-2-3 Po. Ma. yampi tam.
Bhagava   avoca   idha   bhikkhu   ekaccassa   evam  hoti  ahu  vata  me
tam   vata   me   natthi   siya   vata  me  tam  vataham  na  labhamiti  so
socati    kilamati    paridevati   urattalim   kandati   sammoham   apajjati
evam kho bhikkhu bahiddha asati paritassana hotiti.
     {282.1}   Siya   pana  bhante  bahiddha  asati  aparitassanati .
Siya  bhikkhuti  bhagava  avoca  idha  bhikkhu  ekaccassa na evam hoti ahu vata
me  tam  vata  me  natthi siya vata me tam vataham na labhamiti so na socati na
kilamati   na   paridevati   na   urattalim   kandati  na  sammoham  apajjati
evam kho bhikkhu bahiddha asati aparitassana hotiti.
     {282.2}  Siya  nu  kho  bhante  ajjhattam  asati  paritassanati .
Siya  bhikkhuti  bhagava  avoca  idha  bhikkhu  ekaccassa  evam ditthi hoti so
loko   so   atta   so   pecca   bhavissami  nicco  dhuvo  sassato
aviparinamadhammo     sassatisamam     tatheva    thassamiti    so    sunati
tathagatassa   va   tathagatasavakassa   va   sabbesam  ditthitthanadhitthana-
pariyutthanabhinivesanusayanam       samugghataya       sabbasankharasamathaya
sabbupadhipatinissaggaya       tanhakkhayaya       viragaya       nirodhaya
nibbanaya dhammam desentassa.
     {282.3}   Tassevam   hoti   ucchijjissami  namassu  vinassissami
namassu  nassu  nama  bhavissamiti  so  socati  kilamati  paridevati urattalim
kandati   sammoham  apajjati  evam  kho  bhikkhu  ajjhattam  asati  paritassana
hotiti  .  siya  1-  pana  bhante  ajjhattam  asati  aparitassanati. Siya
@Footnote: 1 Po. siya nukho bhante.
Bhikkhuti   bhagava  avoca  idha  bhikkhave  ekaccassa  na  evam  ditthi  hoti
so   loko  so  atta  so  pecca  bhavissami  nicco  dhuvo  sassato
aviparinamadhammo     sassatisamam     tatheva    thassamiti    so    sunati
tathagatassa   va   tathagatasavakassa   va   sabbesam  ditthitthanadhitthana-
pariyutthanabhinivesanusayanam       samugghataya       sabbasankharasamathaya
sabbupadhipatinissaggaya    tanhakkhayaya    viragaya   nirodhaya   nibbanaya
dhammam   desentassa   .   tassa  na  evam  hoti  ucchijjissami  namassu
vinassissami   namassu   nassu   nama   bhavissamiti   so  na  socati  na
kilamati   na   paridevati   na   urattalim   kandati  na  sammoham  apajjati
evam kho bhikkhu ajjhattam asati aparitassana hoti.
     [283] Tam 1- bhikkhave pariggaham parigganheyyatha yvassa 2- pariggaho
nicco  dhuvo  sassato  aviparinamadhammo  sassatisamam  tatheva  tittheyya  3-
passatha  no  tumhe  bhikkhave  tam  pariggaham  yvassa  2-  pariggaho nicco
dhuvo   sassato   aviparinamadhammo   sassatisamam   tatheva   tittheyyati .
No  hetam  bhante  .  sadhu  bhikkhave  ahampi  kho  tam  bhikkhave  pariggaham
na   samanupassami   yvassa   2-   pariggaho   nicco   dhuvo   sassato
aviparinamadhammo  sassatisamam tatheva tittheyya.
     {283.1}   Tam  bhikkhave  attavadupadanam  upadiyetha  yassa   4-
attavadupadanam     upadiyato     na     uppajjeyyum    sokaparideva-
dukkhadomanassupayasa     passatha     no     tumhe    bhikkhave    tam
@Footnote: 1 Po. tanca bhikkhave. 2 Po. yavassu pariggaho. 3 Po. tittheyyati.
@4 Si. Yu. yam assa.
Attavadupadanam   yassa   attavadupadanam   upadiyato   na  uppajjeyyum
sokaparidevadukkhadomanassupayasati   .   no   hetam   bhante   .  sadhu
bhikkhave   ahampi   kho   tam   bhikkhave  attavadupadanam  na  samanupassami
yassa   attavadupadanam   upadiyato   na  uppajjeyyum  sokaparidevadukkha-
domanassupayasa.
     {283.2}   Tam   bhikkhave  ditthinissayam  nissayetha  yassa  ditthinissayam
nissayato      na      uppajjeyyum     sokaparidevadukkhadomanassupayasa
passatha  no  tumhe  bhikkhave  tam  ditthinissayam  yassa  ditthinissayam  nissayato
na    uppajjeyyum   sokaparidevadukkhadomanassupayasati   .   no   hetam
bhante   .   sadhu   bhikkhave   ahampi   kho   tam   bhikkhave  ditthinissayam
na    samanupassami    yassa    ditthinissayam   nissayato   na   uppajjeyyum
sokaparidevadukkhadomanassupayasa.
     [284]   Attani   va  bhikkhave  sati  attaniyam  meti  assati .
Evam  bhante  .  attaniye  va  bhikkhave  sati  atta  meti  assati.
Evam  bhante  .  attani  ca  bhikkhave  attaniye  1-  ca saccato thetato
anupalabbhiyamane   yampidam  2-  ditthitthanam  so  loko  so  atta  so
pecca   bhavissami   nicco   dhuvo   sassato  aviparinamadhammo  sassatisamam
tatheva   thassamiti   nanayam   bhikkhave  kevalo  paripuro  baladhammoti .
Kinhi  no  siya  bhante  kevalo hi 3- bhante 4- paripuro baladhammoti.
Tam   kim   mannatha   bhikkhave   rupam   niccam  va  aniccam  vati  .  aniccam
@Footnote: 1 Po. attaniyeva saccato thetato ca. 2 Po. Ma. yampitam.
@3-4 Si. Yu. ayam patho natthi.
Bhante  .  yampananiccam  dukkham  va  tam  sukham  vati  .  dukkham  bhante .
Yampananiccam   dukkham   viparinamadhammam   kallam   nu   tam   samanupassitum  etam
mama   esohamasmi   eso  me  attati  .  no  hetam  bhante  .  tam
kim  mannatha  bhikkhave  vedana  .pe.  sanna  ... Sankhara ... Vinnanam
niccam   va   aniccam   vati   .  aniccam  bhante  .  yampananiccam  dukkham
va  tam  sukham  vati  .  dukkham  bhante  .  yampananiccam dukkham viparinamadhammam
kallam nu tam samanupassitum etam mama esohamasmi eso me attati.
     {284.1}  No  hetam  bhante  .  tasmatiha  bhikkhave  yankinci rupam
atitanagatapaccuppannam   ajjhattam   va   bahiddha   va   olarikam   va
sukhumam  va  hinam  va  panitam  va  yam  dure santike va sabbam rupam netam mama
nesohamasmi   na   meso   attati   evametam   yathabhutam  sammappannaya
datthabbam   .   yakaci  vedana  .pe.  yakaci  sanna  ...  yekeci
sankhara    ...   yankinci   vinnanam   atitanagatapaccuppannam   ajjhattam
va   bahiddha   va   olarikam   va  sukhumam  va  hinam  va  panitam  va
yam   dure   santike   va   sabbam   vinnanam   netam   mama  nesohamasmi
na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam.
     [285]   Evam   passam   bhikkhave   sutava   ariyasavako  rupasmimpi
nibbindati   vedanayapi   nibbindati  sannayapi  nibbindati  sankharesupi  1-
nibbindati   vinnanasmimpi   nibbindati   nibbindam   2-   virajjati   viraga
@Footnote: 1 Si. Ma. Yu. pancasu thanesu pisaddo na dissati. 2 Ma. nibbida.
Vimuccati    vimuttasmim    vimuttamiti   nanam   hoti   khina   jati   vusitam
brahmacariyam   katam  karaniyam  naparam  itthattayati  pajanatiti  1-  .  ayam
vuccati     bhikkhave    bhikkhu    ukkhittapaligho    itipi    sankinnaparikkho
itipi    abbhulhesiko    itipi   niraggalo   itipi   ariyo   pannaddhajo
pannabharo visamyutto itipi.
     {285.1}   Kathanca   bhikkhave  bhikkhu  ukkhittapaligho  hoti  .  idha
bhikkhave   bhikkhuno   avijja   pahina  hoti  ucchinnamula  talavatthukata
anabhavangata    ayatim   anuppadadhamma   evam   kho   bhikkhave   bhikkhu
ukkhittapaligho hoti.
     {285.2}      Kathanca     bhikkhave     bhikkhu     sankinnaparikkho
hoti    .    idha    bhikkhave   bhikkhuno   ponobbhaviko   jatisankharo
pahino    hoti    ucchinnamulo   talavatthukato   anabhavangato   ayatim
anuppadadhammo evam kho bhikkhave bhikkhu sankinnaparikkho hoti.
     {285.3}   Kathanca   bhikkhave  bhikkhu  abbhulhesiko  hoti  .  idha
bhikkhave   bhikkhuno   tanha   pahina   hoti  ucchinnamula  talavatthukata
anabhavangata    ayatim   anuppadadhamma   evam   kho   bhikkhave   bhikkhu
abbhulhesiko  hoti  .  kathanca  bhikkhave  bhikkhu  niraggalo  hoti  .  idha
bhikkhave    bhikkhuno   pancorambhagiyani   sannojanani   pahinani   honti
ucchinnamulani       talavatthukatani       anabhavangatani       ayatim
anuppadadhammani evam kho bhikkhave bhikkhu niraggalo hoti.
     {285.4}    Kathanca    bhikkhave    bhikkhu    ariyo    pannaddhajo
pannabharo     visamyutto     hoti    .    idha    bhikkhave    bhikkhuno
asmimano      pahino      hoti      ucchinnamulo     talavatthukato
@Footnote: 1 Po. Ma. itisaddo natthi.
Anabhavangato    ayatim   anuppadadhammo   evam   kho   bhikkhave   bhikkhu
ariyo pannaddhajo pannabharo visamyutto hoti.
     [286]   Evam   vimuttacittam  kho  bhikkhave  bhikkhum  sainda  deva
sabrahmaka    sapajapatika    anvesanta    nadhigacchanti   idam   nissitam
tathagatassa   vinnananti   tam   kissa   hetu  ditthevaham  bhikkhave  dhamme
tathagatam  ananuvajjoti  1-  vadami . Evamvadim kho mam bhikkhave evamakkhayim
eke   samanabrahmana   asata   tuccha   musa  abhutena  abbhacikkhanti
venayiko   samano   gotamo   sato   sattassa   ucchedam   vinasam  vibhavam
pannapetiti   .   yatha   caham   bhikkhave   na  yatha  caham  na  vadami
tatha    mam    te   bhonto   samanabrahmana   asata   tuccha   musa
abhutena   abbhacikkhanti   venayiko   samano   gotamo   sato   sattassa
ucchedam   vinasam  vibhavam  pannapetiti  .  pubbe  caham  bhikkhave  etarahi
ca dukkhanceva pannapemi dukkhassa ca nirodham.
     {286.1} Tatra ce bhikkhave pare tathagatam akkosanti paribhasanti rosenti
vihesenti  ghattenti  2-  tatra  bhikkhave  tathagatassa na hoti aghato na
appaccayo  na  cetaso  anabhinandi  3- . Tatra ce bhikkhave pare tathagatam
sakkaronti  garukaronti  manenti  pujenti  tatra  bhikkhave  tathagatassa  na
hoti anando na somanassam  [4]- cetaso ubbilavitattam. Tatra ce bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. ananuvijjo. Yu. ananuvejjoti vadami. 2 Si. Ma. Yu. vihesenti ghattentiti
@ime patha na dissanti. 3 Si. Ma. Yu. anabhiraddhi. 4 Ma. Yu. nasaddo dissati.
Pare  tathagatam  sakkaronti  garukaronti  manenti  pujenti  tatra  bhikkhave
tathagatassa   evam   hoti   yam   kho  idam  pubbe  parinnatam  tattha  me
evarupa kara kariyantiti.
     [287]   Tasmatiha   bhikkhave   tumhe   cepi  pare  akkoseyyum
paribhaseyyum  roseyyum  viheseyyum  ghatteyyum 1- tatra tumhehi na aghato
na  appaccayo  na  cetaso  abhinandi  2-  karaniya  .  tasmatiha bhikkhave
tumhe   cepi   pare   sakkareyyum  garukareyyum  maneyyum  pujeyyum  tatra
tumhehi   na   anando   na   somanassam   na   cetaso   ubbilavitattam
karaniyam  .  tasmatiha  bhikkhave  tumhe  cepi  pare  sakkareyyum garukareyyum
maneyyum   pujeyyum   tatra   tumhakam   evamassa   yam  kho  idam  pubbe
parinnatam   tattha   no   3-  evarupa  kara  kariyantiti  .  tasmatiha
bhikkhave   yam   na   tumhakam  tam  pajahatha  tam  vo  pahinam  digharattam  hitaya
sukhaya bhavissati.
     {287.1}   Kinca   bhikkhave   na   tumhakam   rupam   bhikkhave   na
tumhakam  tam  pajahatha  tam  vo  pahinam  digharattam  hitaya  sukhaya  bhavissati .
Vedana   bhikkhave   na   tumhakam  tam  pajahatha  sa  vo  pahina  digharattam
hitaya   sukhaya   bhavissati   .  sanna  bhikkhave  na  tumhakam  tam  pajahatha
sa  vo  pahina  digharattam  hitaya  sukhaya  bhavissati  .  sankhara bhikkhave
na   tumhakam   te   pajahatha   te  vo  pahina  digharattam  hitaya  sukhaya
bhavissanti   .   vinnanam   bhikkhave   na   tumhakam   tam  pajahatha  tam  vo
pahinam   digharattam   hitaya   sukhaya   bhavissati  .  tam  kim  mannatha  bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. ghatteyyunti patho natthi. Yu. viheseyyum ghatteyyunti ime patha na
@disasanti. 2 Si. Ma. Yu. anabhiraddhi. 3 Po. Ma. me.
Yam   imasmim   jetavane   tinakatthasakhapalasam   tam   jano   hareyya  va
daheyya   va   yathapaccayam   va   kareyya  api  nu  tumhakam  evamassa
amhe   jano  harati  va  dahati  va  yathapaccayam  va  karotiti  .  no
hetam   bhante   tam   kissa   hetu   na   hi  no  etam  bhante  atta
va attaniyam vati.
     {287.2}  Evameva  kho  bhikkhave  yam  na  tumhakam  tam  pajahatha tam
vo   pahinam   digharattam   hitaya   sukhaya  bhavissati  .  kinca  bhikkhave  na
tumhakam   rupam  bhikkhave  na  tumhakam  tam  pajahatha  tam  vo  pahinam  digharattam
hitaya   sukhaya   bhavissati  .  vedana  bhikkhave  .pe.  sanna  bhikkhave
.pe.   sankhara   bhikkhave   .pe.  vinnanam  bhikkhave  na  tumhakam  tam
pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya sukhaya bhavissati.
     [288]  Evam  svakkhato  bhikkhave  maya  dhammo uttano vivato
pakasito   chinnapilotiko   evam   svakkhate   bhikkhave   maya  dhamme
uttane   vivate   pakasite   chinnapilotike  ye  te  bhikkhu  arahanto
khinasava    vusitavanto    katakaraniya    ohitabhara    anuppattasadattha
parikkhinabhavasannojana       sammadannavimutta      vattantesam      natthi
pannapanaya   .   evam   svakkhato  bhikkhave  maya  dhammo  uttano
vivato   pakasito   chinnapilotiko   evam   svakkhate   bhikkhave  maya
dhamme    uttane   vivate   pakasite   chinnapilotike   yesam   bhikkhunam
pancorambhagiyani    sannojanani   pahinani   sabbe   te   opapatika
Tattha  parinibbayino  anavattidhamma  tasma  loka  .  evam svakkhato
bhikkhave   maya   dhammo   uttano   vivato   pakasito   chinnapilotiko
evam   svakkhate   bhikkhave  maya  dhamme  uttane  vivate  pakasite
chinnapilotike     yesam     bhikkhunam     tini     sannojanani    pahinani
ragadosamohatanubhuta    sabbe    te    sakadagamino    sakideva   imam
lokam agantva dukkhassantam karissanti.
     {288.1}  Evam  svakkhato  bhikkhave maya dhammo uttano vivato
pakasito  chinnapilotiko  evam  svakkhate  bhikkhave maya dhamme uttane
vivate  pakasite  chinnapilotike  yesam  bhikkhunam  tini  sannojanani  pahinani
sabbe te sotapanna avinipatadhamma niyata sambodhiparayana.
     {288.2}  Evam  svakkhato  bhikkhave maya dhammo uttano vivato
pakasito  chinnapilotiko  evam  svakkhate  bhikkhave maya dhamme uttane
vivate  pakasite  chinnapilotike ye te bhikkhu dhammanusarino saddhanusarino
sabbe te sambodhiparayana.
     {288.3}  Evam  svakkhato  bhikkhave maya dhammo uttano vivato
pakasito   chinnapilotiko  evam  svakkhate bhikkhave maya dhamme uttane
vivate   pakasite   chinnapilotike   yesam   mayi   saddhamattam   pemamattam
sabbe te saggaparayanati.
     Idamavocabhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti.
                 Alagaddupamasuttam nitthitam dutiyam.
                    --------------
                        Vammikasuttam
     [289]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tena   kho   pana  samayena
ayasma   kumarakassapo   andhavane   viharati   .   atha  kho  annatara
devata   abhikkantaya   rattiya   abhikkantavanna   kevalakappam   andhavanam
obhasetva   yenayasma   kumarakassapo   tenupasankami   upasankamitva
ekamantam   atthasi   .  ekamantam  thita  kho  sa  devata  ayasmantam
kumarakassapam   etadavoca  bhikkhu  bhikkhu  ayam  vammiko  rattim  dhumayati  1-
diva    pajjalati    brahmano    evamaha    abhikkhana   sumedha   sattham
adayati.
     {289.1}  Abhikkhananto  sumedho  sattham  adaya  addasa palingam 2-
palinga  bhanteti  3-  .  brahmano  evamaha  ukkhipa  palingam  abhikkhana
sumedha   sattham   adayati   .   abhikkhananto   sumedho  sattham  adaya
addasa   uddhumayikam   uddhumayika   bhanteti   .   brahmano  evamaha
ukkhipa   uddhumayikam   abhikkhana  sumedha  sattham  adayati  .  abhikkhananto
sumedho   sattham   adaya   addasa   dvidhapatham   dvidhapatho  bhanteti .
Brahmano    evamaha    ukkhipa   dvidhapatham   abhikkhana   sumedha   sattham
adayati.
     {289.2}  Abhikkhananto  sumedho  sattham adaya addasa pankavaram 4-
pankavaro  bhanteti  .  [5]-  ukkhipa  pankavaram  abhikkhana  sumedha  sattham
adayati   .   abhikkhananto   sumedho   sattham   adaya  addasa  kummam
@Footnote: 1 Si. dhupayati. 2 Si. Yu. palangim. 3 Ma. Yu. bhadanteti. sabbattha idisameva.
@4 Si. Ma. Yu. cangavaram. 5 brahmano evamahati ime patha nattha bhaveyyum.
Kummo   bhanteti   .   brahmano   evamaha   ukkhipa   kummam  abhikkhana
sumedha   sattham   adayati   .   abhikkhananto   sumedho  sattham  adaya
addasa   asisunam   asisuna   bhanteti   .   brahmano  evamaha  ukkhipa
asisunam   abhikkhana   sumedha   sattham   adayati  .  abhikkhananto  sumedho
sattham   adaya   addasa   mamsapesim   mamsapesi   bhanteti   .  brahmano
evamaha ukkhipa mamsapesim abhikkhana sumedha sattham adayati.
     {289.3}   Abhikkhananto   sumedho   sattham  adaya  addasa  nagam
nago   bhanteti   .   brahmano  evamaha  titthatu  nago  ma  nagam
ghattesi  namo  karohi  nagassati  .  ime  kho tvam bhikkhu pannarasam panhe
bhagavantam   upasankamitva   puccheyyasi   yatha   te   bhagava  byakaroti
tatha   nam   dhareyyasi   .  nahantam  bhikkhu  passami  sadevake  loke
samarake    sabrahmake    sassamanabrahmaniya    pajaya   sadevamanussaya
yo   imesam   panhanam   veyyakaranena   cittam   aradheyya   annatra
tathagatena   va   tathagatasavakena   va   ito  va  pana  sutvati .
Idamavoca sa devata idam vatva tattheva antaradhayi.
     [290]   Atha   kho   ayasma   kumarakassapo   tassa  rattiya
accayena    yena    bhagava    tenupasankami    upasankamitva    bhagavantam
abhivadetva   ekamantam   nisidi   .  ekamantam  nisinno  kho  ayasma
kumarakassapo    bhagavantam   etadavoca   imam   bhante   rattim   annatara
devata   abhikkantaya   rattiya   abhikkantavanna   kevalakappam   andhavanam
Obhasetva  yenaham  tenupasankami  upasankamitva  ekamantam  atthasi .
Ekamantam   thita  kho  bhante  sa  devata  mam  etadavoca  bhikkhu  bhikkhu
ayam   vammiko   rattim   dhumayati   diva   pajjalati  brahmano  evamaha
abhikkhana   sumedha   sattham   adayati   .   abhikkhananto  sumedho  sattham
adaya   addasa   palingam   palinga   bhanteti  .  brahmano  evamaha
ukkhipa   palingam   abhikkhana   sumedha   sattham   adayati  .  abhikkhananto
sumedho   sattham   adaya   addasa   uddhumayikam   uddhumayika   bhanteti
.pe.   addasa   nagam   nago   bhanteti   .   brahmano   evamaha
titthatu nago ma nagam ghattesi namo karohi nagassati.
     {290.1}   Ime   kho   tvam   bhikkhu   pannarasa  panhe  bhagavantam
upasankamitva   puccheyyasi   yatha   te   bhagava  byakaroti  tatha  nam
dhareyyasi  .  nahantam bhikkhu passami sadevake loke samarake sabrahmake
sassamanabrahmaniya    pajaya    sadevamanussaya   yo   imesam   panhanam
veyyakaranena  cittam  aradheyya  annatra tathagatena va tathagatasavakena
va  ito  va  pana  sutvati  .  idamavoca bhante sa devata idam vatva
tattheva  antaradhayi  .  ko  nu  kho  bhante  vammiko ka rattim dhumayana
ka  diva  pajjalana  ko brahmano ko sumedho kim sattham ka abhikkhana 1-
ka  palingi  ka  uddhumayika  ko  dvidhapatho kim pankavaram ko kummo ka
@Footnote: 1 Yu. kim abhikkhanam.
Asisuna ka mamsapesi ko nagoti.
     [291]    Vammikoti   kho   bhikkhu   imassetam   catummahabhutikassa
kayassa      adhivacanam     matapettikasambhavassa     odanakummasupacayassa
aniccucchadanaparimaddanabhedanaviddhamsanadhammassa    .    ka   rattim   dhumayanati
yam  kho  bhikkhu  diva  kammante  arabbha  rattim  anuvitakketi  anuvicareti
ayam   rattim   dhumayana  .  ka  diva  pajjalanati  yam  kho  bhikkhu  rattim
anuvitakketva   anuvicaretva   diva   kammante   payojeti   kayena
vacaya  ayam  diva  pajjalana  .  brahmanoti  kho  bhikkhu  tathagatassetam
adhivacanam   arahato  sammasambuddhassa  .  sumedhoti  kho  bhikkhu  sekhassetam
bhikkhuno adhivacanam. Satthanti kho bhikkhu ariyayetam pannaya adhivacanam.
     {291.1}  Abhikkhanati  kho bhikkhu viriyarambhassetam adhivacanam. Palingiti
kho  bhikkhu  avijjayetam  adhivacanam  .  ukkhipa  palingam  pajaha avijjam abhikkhana
sumedha   sattham   adayati   ayametassa   attho  .  uddhumayikati  kho
bhikkhu    kodhupayasassetam    adhivacanam   .   ukkhipa   uddhumayikam   pajaha
kodhupayasam   abhikkhana   sumedha  sattham  adayati  ayametassa  attho .
Dvidhapathoti   kho   bhikkhu   vicikicchayetam  adhivacanam  .  ukkhipa  dvidhapatham
pajaha  vicikiccham  abhikkhana  sumedha  sattham  adayati  ayametassa  attho .
Pankavaranti  kho  bhikkhu  pancannetam  nivarananam  adhivacanam  kamachandanivaranassa
byapadanivaranassa        thinamiddhanivaranassa        uddhaccakukkuccanivaranassa
vicikicchanivaranaya      .     ukkhipa     pankavaram     pajaha     panca
Nivarane   abhikkhana   sumedha   sattham   adayati   ayametassa  attho .
Kummoti   kho   bhikkhu   pancannetam  upadanakkhandhanam  adhivacanam  seyyathidam
rupupadanakkhandhassa       vedanupadanakkhandhassa      sannupadanakkhandhassa
sankharupadanakkhandhassa      vinnanupadanakkhandhassa      .      ukkhipa
kummam   pajaha   pancupadanakkhandhe   abhikkhana   sumedha   sattham  adayati
ayametassa   attho   .   asisunati   kho  bhikkhu  pancannetam  kamagunanam
adhivacanam    cakkhuvinneyyanam    rupanam    itthanam    kantanam   manapanam
piyarupanam   kamupasanhitanam   rajaniyanam   sotavinneyyanam   saddanam  ...
Ghanavinneyyanam    gandhanam    ...   jivhavinneyyanam   rasanam   ...
Kayavinneyyanam     photthabbanam     itthanam     kantanam     manapanam
piyarupanam kamupasanhitanam rajaniyanam.
     {291.2}   Ukkhipa   asisunam   pajaha   panca   kamagune   abhikkhana
sumedha   sattham   adayati  ayametassa  attho  .  mamsapesiti  kho  bhikkhu
nandiragassetam   adhivacanam   .  ukkhipa  mamsapesim  pajaha  nandiragam  abhikkhana
sumedha   sattham   adayati   ayametassa  attho  .  nagoti  kho  bhikkhu
khinasavassetam   bhikkhuno  adhivacanam  .  titthatu  nago  ma  nagam  ghattesi
namo karohi nagassati ayametassa atthoti.
     Idamavoca   bhagava   attamano   ayasma   kumarakassapo  bhagavato
bhasitam abhinanditi.
                  Vammikasuttam nitthitam tatiyam.
                       --------
                       Rathavinitasuttam
     [292]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  rajagahe  viharati
veluvane  kalandakanivape  .  atha  kho  sambahula  jatibhumika  1-  bhikkhu
jatibhumiyam   vassam   vuttha   yena   bhagava   tenupasankamimsu  upasankamitva
bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu.
     {292.1}  Ekamantam  nisinne  kho  te  bhikkhu  bhagava  etadavoca
ko  nu  kho  bhikkhave  jatibhumiyam  jatibhumikanam  bhikkhunam  sabrahmacarinam evam
sambhavito    attana   ca   appiccho   appicchakathanca   bhikkhunam   katta
attana    ca    santuttho    santutthikathanca   bhikkhunam   katta   attana
ca   pavivitto   vivekakathanca   bhikkhunam   katta   attana   ca  asamsattho
asamsaggakathanca     bhikkhunam     katta     attana    ca    araddhaviriyo
viriyarambhakathanca     bhikkhunam     katta    attana    ca    silasampanno
silasampadakathanca    bhikkhunam    katta    attana    ca    samadhisampanno
samadhisampadakathanca    bhikkhunam    katta    attana   ca   pannasampanno
pannasampadakathanca    bhikkhunam    katta    attana   ca   vimuttisampanno
vimuttisampadakathanca       bhikkhunam       katta       attana       ca
vimuttinanadassanasampanno vimuttinanadassanasampadakathanca
bhikkhunam  katta  ovadako  vinnapako  sandassako  samadapako samuttejako
sampahamsako    sabrahmacarinanti   .   punno   nama   bhante   ayasma
@Footnote: 1 Si. Yu. jatibhumaka.
Mantaniputto    jatibhumiyam   jatibhumikanam   bhikkhunam   sabrahmacarinam   evam
sambhavito    attana   ca   appiccho   appicchakathanca   bhikkhunam   katta
attana   ca   santuttho   .pe.  attana  ca  pavivitto  ...  attana
ca asamsattho ... Attana ca araddhaviriyo ... Attana ca silasampanno ...
Attana   ca   samadhisampanno   ...  attana  ca  pannasampanno  ...
Attana   ca  vimuttisampanno  ...  attana  ca  vimuttinanadassanasampanno
vimuttinanadassanasampadakathanca       bhikkhunam       katta      ovadako
vinnapako     sandassako     samadapako     samuttejako    sampahamsako
sabrahmacarinanti.
     [293]   Tena  kho  pana  samayena  ayasma  sariputto  bhagavato
avidure    nisinno   hoti   .   atha   kho   ayasmato   sariputtassa
etadahosi    labha    ayasmato    punnassa   mantaniputtassa   suladdham
ayasmato    punnassa    mantaniputtassa    yassa    vinnu   sabrahmacari
satthu   sammukha   anumassa   anumassa   vannam   bhasanti   tanca  sattha
abbhanumodati    appevanama    mayampi    kadaci    karahaci    ayasmata
punnena    mantaniputtena   saddhim   samagamam   gaccheyyama   appevanama
siya kocideva kathasallapoti.
     [294]   Atha  kho  bhagava  rajagahe  yathabhirantam  viharitva  yena
savatthi   tena   carikam   pakkami   anupubbena   carikancaramano  yena
savatthi   tadavasari   .   tatra  sudam  bhagava  savatthiyam  viharati  jetavane
Anathapindikassa    arame    .    assosi   kho   ayasma   punno
mantaniputto   bhagava   kira   savatthim   anuppatto   savatthiyam   viharati
jetavane   anathapindikassa   arameti   .  atha  kho  ayasma  punno
mantaniputto   senasanam  samsametva  pattacivaram  adaya  yena  savatthi
tena   carikam   pakkami   anupubbena   carikancaramano   yena  savatthi
jetavanam  anathapindikassa  aramo  yena  bhagava tenupasankami upasankamitva
bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi.
     {294.1}   Ekamantam  nisinnam  kho  ayasmantam  punnam  mantaniputtam
bhagava  dhammiya  kathaya  sandassesi  samadapesi  samuttejesi sampahamsesi.
Atha   kho   ayasma   punno   mantaniputto  bhagavata  dhammiya  kathaya
sandassito    samadapito    samuttejito   sampahamsito   bhagavato   bhasitam
abhinanditva    anumoditva    utthayasana    bhagavantam    abhivadetva
padakkhinam katva yena andhavanam tenupasankami divaviharaya.
     [295]   Atha   kho   annataro   bhikkhu   yenayasma  sariputto
tenupasankami   upasankamitva   ayasmantam   sariputtam   etadavoca   yassa
kho   tvam   avuso   sariputta  punnassa  nama  bhikkhuno  mantaniputtassa
abhinham    kittayamano    ahosi    so    bhagavata    dhammiya   kathaya
sandassito    samadapito    samuttejito   sampahamsito   bhagavato   bhasitam
abhinanditva    anumoditva    utthayasana    bhagavantam    abhivadetva
padakkhinam   katva   yena   andhavanam  tena  pakkanto  divaviharayati .
Atha  kho  ayasma  sariputto  taramanarupo  nisidanam  adaya  ayasmantam
punnam    mantaniputatam    pitthito    pitthito   anubandhi   sisanuloki  .
Atha   kho   ayasma   punno   mantaniputto  andhavanam  ajjhogahetva
annatarasmim   rukkhamule   divaviharam   nisidi   ayasmapi  kho  sariputto
andhavanam ajjhogahetva annatarasmim rukkhamule divaviharam nisidi.
     [296]  Atha  kho  ayasma  sariputto  sayanhasamayam  patisallana
vutthito   yenayasma   punno  mantaniputto  tenupasankami  upasankamitva
ayasmata    punnena    mantaniputtena    saddhim   sammodi   sammodaniyam
katham  saraniyam  vitisaretva  ekamantam  nisidi  .  ekamantam  nisinno kho
ayasma    sariputto    ayasmantam   punnam   mantaniputtam   etadavoca
bhagavati no avuso brahmacariyam vussatiti.
     {296.1}  Evamavusoti  .  kinnu  kho avuso silavisuddhattham bhagavatam
brahmacariyam  vussatiti  .  no  hidam  avuso  .  kim panavuso cittavisuddhattham
bhagavati  brahmacariyam  vussatiti  .  no  hidam  avuso  .  kinnu kho avuso
ditthivisuddhattham   bhagavati   brahmacariyam   vussatiti  .  no  hidam  avuso .
Kim   panavuso   kankhavitaranavisuddhattham   bhagavati   brahmacariyam   vussatiti .
No   hidam  avuso  .  kinnu  kho  avuso  maggamaggananadassanavisuddhattham
bhagavati    brahmacariyam    vussatiti    .    no    hidam    avuso   .
Kim     panavuso     patipadananadassanavisuddhattham     bhagavati    brahmacariyam
vussatiti  .  no  hidam  avuso  .  kinnu  kho avuso nanadassanavisuddhattham
Bhagavati   brahmacariyam   vussatiti   .   no   hidam  avuso  .  kinnu  kho
avuso     silavisuddhattham     bhagavati     brahmacariyam     vussatiti    iti
puttho  samano  no  hidam  avusoti  vadesi  kim  panavuso  cittavisuddhattham
bhagavati     brahmacariyam     vussatiti    iti    puttho    samano    no
hidam   avusoti   vadesi   kinnu   kho   avuso   ditthivisuddhattham  bhagavati
brahmacariyam    vussatiti   iti   puttho   samano   no   hidam   avusoti
vadesi   kim   panavuso   kankhavitaranavisuddhattham  ...  kinnu  kho  avuso
maggamaggananadassanavisuddhattham   ...   kim   panavuso   patipadananadassana-
visuddhattham   ...   kinnu   kho   avuso   nanadassanavisuddhattham   bhagavati
brahmacariyam   vussatiti   iti  puttho  samano  no  hidam  avusoti  vadesi
kimattham  carahavuso  bhagavati  brahmacariyam  vussatiti  .  anupadaparinibbanattham
kho avuso bhagavati brahmacariyam vussatiti.
     {296.2}   Kinnu  kho  avuso  silavisuddhi anupadaparinibbananti.
No  hidam  avuso  .  kim  panavuso  cittavisuddhi  anupadaparinibbananti.
No  hidam  avuso . Kinnu kho avuso ditthivisuddhi anupadaparinibbananti.
No  hidam  avuso. Kim panavuso kankhavitaranavisuddhi anupadaparinibbananti.
No   hidam   avuso   .  kinnu  kho  avuso  maggamaggananadassanavisuddhi
anupadaparinibbananti    .   no   hidam   avuso   .   kim   panavuso
patipadananadassanavisuddhi   anupadaparinibbananti  .  no  hidam  avuso .
Kinnu   kho   avuso   nanadassanavisuddhi   anupadaparinibbananti  .  no
Hidam    avuso    .    kim    panavuso    annatra   imehi   dhammehi
anupadaparinibbananti    .    no    hidam   avuso   .   kinnu   kho
avuso      silavisuddhi      anupadaparinibbananti      iti     puttho
samano    no   hidam   avusoti   vadesi   kim   panavuso   cittavisuddhi
anupadaparinibbananti     iti     puttho     samano     no     hidam
avusoti      vadesi      kinnu      kho     avuso     ditthivisuddhi
anupadaparinibbananti   .pe.   kim   panavuso   kankhavitaranavisuddhi  ...
Kinnu   kho   avuso   maggamaggananadassanavisuddhi   ...   kim  panavuso
patipadananadassanavisuddhi   ...   kinnu   kho   avuso   nanadassanavisuddhi
anupadaparinibbananti    iti   puttho   samano   no   hidam   avusoti
vadesi   kim   panavuso   annatra  imehi  dhammehi  anupadaparinibbananti
iti   puttho   samano   no  hidam  avusoti  vadesi  yathakatham  panavuso
imassa bhasitassa attho datthabboti.
     [297]   Silavisuddhim   ce   avuso   bhagava   anupadaparinibbanam
pannapessa       saupadananneva      samanam      anupadaparinibbanam
pannapessa   .   cittavisuddhim   ce  avuso  bhagava  anupadaparinibbanam
pannapessa       saupadananneva      samanam      anupadaparinibbanam
pannapessa   .   ditthivisuddhim   ce  avuso  bhagava  anupadaparinibbanam
pannapessa       saupadananneva      samanam      anupadaparinibbanam
pannapessa  .  kankhavitaranavisuddhim  ce  avuso bhagava anupadaparinibbanam
pannapessa       saupadananneva      samanam      anupadaparinibbanam
Pannapessa    .    maggamaggananadassanavisuddhim   ce   avuso   bhagava
anupadaparinibbanam       pannapessa      saupadananneva      samanam
anupadaparinibbanam  pannapessa  .  patipadananadassanavisuddhim  ce  avuso
bhagava    anupadaparinibbanam    pannapessa    saupadananneva   samanam
anupadaparinibbanam   pannapessa   .   nanadassanavisuddhim   ce   avuso
bhagava    anupadaparinibbanam    pannapessa    saupadananneva   samanam
anupadaparinibbanam   pannapessa   .   annatra   ce   avuso  imehi
dhammehi    anupadaparinibbanam    abhavissa    puthujjano    parinibbayeyya
puthujjano   hi   avuso   annatra   imehi   dhammehi   .  tenahavuso
upamante   karissami   upamayapidhekacce   vinnu  purisa  bhasitassa  attham
ajananti.
     [298]    Seyyathapi   avuso   ranno   pasenadissa   kosalassa
savatthiyam    pativasantassa    sakete    kincideva    accayikam   karaniyam
uppajjeyya   tassa   antara   ca  savatthim  antara  ca  saketam  satta
rathavinitani   upatthapeyyum   atha   kho  avuso  raja  pasenadi  kosalo
savatthiya   nikkhamitva   antepuradvare   pathamam   rathavinitam   abhiruheyya
pathamena    rathavinitena    dutiyam   rathavinitam   papuneyya   pathamam   rathavinitam
vissajjeyya   dutiyam   rathavinitam   abhiruheyya   dutiyena   rathavinitena  tatiyam
rathavinitam    papuneyya   dutiyam   rathavinitam   vissajjeyya   tatiyam   rathavinitam
abhiruheyya   tatiyena   rathavinitena   catuttham   rathavinitam   papuneyya  tatiyam
Rathavinitam   vissajjeyya  catuttham  rathavinitam  abhiruheyya  catutthena  rathavinitena
pancamam   rathavinitam   papuneyya   catuttham   rathavinitam   vissajjeyya   pancamam
rathavinitam   abhiruheyya   pancamena   rathavinitena  chattham  rathavinitam  papuneyya
pancamam   rathavinitam   vissajjeyya   chattham   rathavinitam   abhiruheyya   chatthena
rathavinitena   sattamam   rathavinitam   papuneyya   chattham  rathavinitam  vissajjeyya
sattamam  rathavinitam  abhiruheyya  sattamena  rathavinitena  saketam  anupapuneyya
antepuradvaram     tamenam    antepuradvaragatam    samanam    mittamacca
natisalohita   evam   puccheyyum   imina   tvam   maharaja  rathavinitena
savatthiyam   saketam   anuppatto   antepuradvaranti   katham  byakaramano
nu     kho     avuso    maharaja    pasenadi    kosalo    samma
byakaramano byakareyyati.
     {298.1}  Evam  byakaramano  kho avuso raja pasenadi kosalo
samma   byakaramano   byakareyya   idha   me  savatthiyam  pativasantassa
sakete   kincideva  accayikam  karaniyam  uppajji  tassa  me  antara  ca
savatthim  antara  ca  saketam  satta  rathavinitani  upatthapesum  atha  khvaham
savatthiya  nikkhamitva  antepuradvare  pathamam  rathavinitam  abhiruyhim  pathamena
rathavinitena  dutiyam  rathavinitam  papunim  pathamam  rathavinitam  nissajjim  dutiyam rathavinitam
abhiruyhim  dutiyena  rathavinitena  tatiyam  rathavinitam papunim dutiyam rathavinitam nissajjim
tatiyam   rathavinitam   abhiruyhim   tatiyena  rathavinitena  catuttham  rathavinitam  papunim
tatiyam   rathavinitam  nissajjim  catuttham  rathavinitam  abhiruyhim  catutthena  rathavinitena
Pancamam   rathavinitam   papunim   catuttham   rathavinitam   nissajjim  pancamam  rathavinitam
abhiruyhim    pancamena    rathavinitena    chattham   rathavinitam   papunim   pancamam
rathavinitam    nissajjim    chattham   rathavinitam   abhiruyhim   chatthena   rathavinitena
sattamam   rathavinitam   papunim   chattham   rathavinitam   nissajjim   sattamam  rathavinitam
abhiruyhim   sattamena   rathavinitena   saketam  anuppatto  antepuradvaranti
evam   byakaramano   kho   avuso   raja  pasenadi  kosalo  samma
byakaramano byakareyyati
     {298.2}  evameva  kho avuso silavisuddhi yavadeva cittavisuddhattha
cittavisuddhi     yavadeva     ditthivisuddhattha     ditthivisuddhi    yavadeva
kankhavitaranavisuddhattha     kankhavitaranavisuddhi     yavadeva    maggamagga-
nanadassanavisuddhattha maggamaggananadassanavisuddhi
yavadeva       patipadananadassanavisuddhattha       patipadananadassanavisuddhi
yavadeva      nanadassanavisuddhattha      nanadassanavisuddhi      yavadeva
anupadaparinibbanattha    anupadaparinibbanattham   kho   avuso   bhagavati
brahmacariyam vussatiti.
     [299]   Evam   vutte   ayasma  sariputto  ayasmantam  punnam
mantaniputtam   etadavoca   ko   namo   ayasma  kathanca  panayasmantam
sabrahmacari    janantiti    .   punnoti   kho   me   avuso   namam
mantaniputtoti  ca  pana  mam  sabrahmacari  janantiti  .  acchariyam  avuso
abbhutam   avuso   yathatam   sutavata   savakena  sammadeva  satthu  sasanam
ajanantena     evamevam     ayasmata    punnena    mantaniputtena
Gambhira    gambhira   panna   anumassa   anumassa   byakata   labha
sabrahmacarinam   suladdham  sabrahmacarinam  ye  ayasmantam  punnam  mantaniputtam
labhanti    dassanaya   labhanti   payirupasanaya   velandukena   1-   cepi
sabrahmacari   ayasmantam   mantaniputtam   muddhana   pariharanta   labheyyum
dassanaya   labheyyum   payirupasanaya   tesampi   labha   tesampi  suladdham
amhakampi   labha   amhakampi   suladdham   ye   mayam  ayasmantam  punnam
mantaniputtam labhama dassanaya labhama payirupasanayati.
     [300]  Evam  vutte  ayasma  punno  mantaniputto  ayasmantam
sariputtam   etadavoca   ko   namo   ayasma   kathanca   panayasmantam
sabrahmacari   janantiti   .   upatissoti   kho   me   avuso   namam
sariputtoti   ca   pana   mam   sabrahmacari   janantiti   .  satthukappena
vata   kira   bho   savakena   saddhim  mantayamana  na  janimha  ayasma
sariputtoti    sace   hi   mayam   janeyyama   ayasma   sariputtoti
ettakampi   no   nappatibhaseyya   acchariyam   avuso   abbhutam  avuso
yathatam   sutavata   savakena   sammadeva   satthu    sasanam  ajanantena
evamevam   ayasmata  sariputtena  gambhira  gambhira   panna  anumassa
anumassa    pucchita    labha    sabrahmacarinam   suladdham   sabrahmacarinam
ye   ayasmantam   sariputtam   labhanti   dassanaya   labhanti  payirupasanaya
velandukena    cepi    sabrahmacari    ayasmantam   sariputtam   muddhana
@Footnote: 1 Si. Yu. celandukena.
Pariharanta   labheyyum   dassanaya  labheyyum  payirupasanaya  tesampi  labha
tesampi   suladdham   amhakampi   labha   amhakampi   suladdham   ye  mayam
ayasmantam sariputtam labhama dassanaya labhama payirupasanayati.
     Itiha     te    ubhopi    mahanaga    annamannassa    subhasitam
samanumodimsuti.
                 Rathavinitasuttam nitthitam catuttham.
                      -----------
                        Nivapasuttam
     [301]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi   bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum .
Bhagava   etadavoca   na  bhikkhave  nevapiko  nivapam  nivapati  migajatanam
imam   me   nivapam  nivuttam  migajata  paribhunjanta  dighayuka  vannavanto
ciram   dighamaddhanam   yapentuti   .   evanca   kho  bhikkhave  nevapiko
nivapam    nivapati   migajatanam   imam   me   nivapam   nivuttam   migajata
anupakhajja    mucchita    bhojanani    bhunjissanti    anupakhajja    mucchita
bhojanani   bhunjamana   madam   apajjissanti   matta   samana   pamadam
apajjissanti   pamatta   samana   yathakamakaraniya   bhavissanti   imasmim
nivapeti.
     [302]   Tatra   bhikkhave   pathama  migajata  amum  nivapam  nivuttam
nevapikassa    anupakhajja    mucchita    bhojanani   bhunjimsu   te   tattha
anupakhajja    mucchita    bhunjamana   madam   apajjimsu   matta   samana
pamadam    apajjimsu    pamatta    samana    yathakamakaraniya    ahesum
nevapikassa   amusmim   nivape  evanhi  te  bhikkhave  pathama  migajata
na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava.
     [303]   Tatra  bhikkhave  dutiya  migajata  evam  samacintesum  ye
Kho   te  pathama  migajata  amum  nivapam  nivuttam  nevapikassa  anupakhajja
mucchita   bhojanani   bhunjimsu   te   tattha  anupakhajja  mucchita  bhojanani
bhunjamana   madam   apajjimsu  matta  samana  pamadam  apajjimsu  pamatta
samana    yathakamakaraniya    ahesum    nevapikassa   amusmim   nivape
evanhi    te    pathama    migajata    na    parimuccimsu   nevapikassa
iddhanubhava    yannuna   mayam   sabbaso   nivapabhojana   pativirameyyama
bhayabhoga   pativirata   arannayatanani   ajjhogahetva   vihareyyamati
te     sabbaso    nivapabhojana    pativiramimsu    bhayabhoga    pativirata
arannayatanani ajjhogahetva viharimsu.
     {303.1}    Tesam   gimhanam   pacchime   mase   tinodakasankhaye
adhimattakasimanam     patto    kayo    hoti    tesam    adhimattakasimanam
pattakayanam     balaviriyam     parihayi    balaviriye    parihine    tameva
nivapam   nivuttam   nevapikassa  paccagamimsu  te  tattha  anupakhajja  mucchita
bhojanani   bhunjimsu   te  tattha  anupakhajja  mucchita  bhojanani  bhunjamana
madam   apajjimsu   matta   samana   pamadam  apajjimsu  pamatta  samana
yathakamakaraniya   ahesum   nevapikassa   amusmim   nivape  evanhi  te
bhikkhave dutiyapi migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava.
     [304]   Tatra  bhikkhave  tatiya  migajata  evam  samacintesum  ye
kho   te   pathama   migajata  amum  nivapam  nivuttam  nevapikassa  .pe.
Evanhi  te  pathama  migajata  na  parimuccimsu  nevapikassa  iddhanubhava
yepi   te   dutiya  migajata  evam  samacintesum  ye  kho  te  pathama
Migajata  amum  nivapam  nivuttam  nevapikassa  .pe.  evanhi  te  pathama
migajata  na  parimuccimsu  nevapikassa  iddhanubhava  yannuna  mayam  sabbaso
nivapabhojana    pativirameyyama    bhayabhoga   pativirata   arannayatanani
ajjhogahetva     vihareyyamati     te    sabbaso    nivapabhojana
pativiramimsu    bhayabhoga    pativirata    arannayatanani    ajjhogahetva
viharimsu   tesam   gimhanam  pacchime  mase  tinodakasankhaye  adhimattakasimanam
patto     kayo     hoti     tesam    adhimattakasimanam    pattakayanam
balaviriyam  parihayi  balaviriye  parihine  tameva  nivapam  nivuttam  nevapikassa
paccagamimsu   te   tatra   anupakhajja   mucchita   bhojanani   bhunjimsu  te
tatra    anupakhajja    mucchita   bhojanani   bhunjamana   madam   apajjimsu
matta   samana   pamadam   apajjimsu  pamatta  samana  yathakamakaraniya
ahesum   nevapikassa   amusmim  nivape  evanhi  te  dutiyapi  migajata
na   parimuccimsu   nevapikassa   iddhanubhava   yannuna   mayam  amum  nivapam
nivuttam    nevapikassa    upanissaya    asayam   kappeyyama   tatrasayam
kappetva   amum  nivapam  nivuttam  nevapikassa  ananupakhajja  amucchita  1-
bhojanani    bhunjissama   ananupakhajja   amucchita   bhojanani   bhunjamana
na   madam   apajjissama   amatta   samana   nappamadam   apajjissama
appamatta    samana    na   yathakamakaraniya   bhavissama   nevapikassa
amusmim nivapeti.
     {304.1}   Te   amum   nivapam   nivuttam  nevapikassa  upanissaya
asayam   kappayimsu  tatrasayam  kappetva  amum  nivapam  nivuttam  nevapikassa
@Footnote: 1 Po. mucchita. ito param evam natabbam.
Ananupakhajja    amucchita    bhojanani   bhunjimsu   te   tatra   ananupakhajja
amucchita   bhojanani   bhunjamana   na  madam  apajjimsu  amatta  samana
nappamadam    apajjimsu    appamatta    samana    na   yathakamakaraniya
ahesum   nevapikassa  amusmim  nivapeti  1-  tatra  bhikkhave  nevapikassa
ca  nevapikaparisaya  ca  etadahosi  apissu  2-  namime tatiya migajata
ketubhino   iddhimantassu  3-  namime  tatiya  migajata  parajana  imanca
nama   nivapam   nivuttam   paribhunjanti  na  ca  nesam  janama  agatim  va
gatim   va   yannuna  mayam  imam  nivapam  nivuttam  mahatihi  dandavagurahi  4-
samanta   sappadesam   anuparivareyyama  appevanama  tatiyanam  migajatanam
asayam passeyyama yattha te gaham gaccheyyunti.
     {304.2}  Te  amum  nivapam  nivuttam  mahatihi  dandavagurahi samanta
sappadesam   anuparivaresum   .   addasasum   kho  bhikkhave  nevapiko  ca
nevapikaparisa   ca   tatiyanam   migajatanam   asayam   yattha   te  gaham
agamamsu   .   evanhi   te   bhikkhave  tatiyapi  migajata  na  parimuccimsu
nevapikassa iddhanubhava.
     [305]   Tatra   bhikkhave   catuttha   migajata  evam  samacintesum
ye  kho  te  pathama  migajata  .pe.  evanhi  te  pathama  migajata
na   parimuccimsu   nevapikassa  iddhanubhava  yepi  te  dutiya  migajata
evam  samacintesum  ye  kho  te  pathama  migajata  .pe.  evanhi  te
pathama   migajata   na   parimuccimsu   nevapikassa   iddhanubhava  yannuna
@Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi. 2 Si. Yu. sathassu. Ma. sathassu. sabubatth idisameva.
@3 Po. Ma. iddhimantassu. sabbattha idisameva. 4 Si. Ma. Yu. dandavakarahi.
Mayam   .pe.  evanhi  te  dutiya  migajata  na  parimuccimsu  nevapikassa
iddhanubhava   yepi   te   tatiya   migajata   evam  samacintesum  ye
kho   te   pathama   migajata   .pe.  evanhi  te  pathama  migajata
na   parimuccimsu   nevapikassa  iddhanubhava  yepi  te  dutiya  migajata
evam   samacintesum   ye   kho   te  pathama  migajata  .pe.  evanhi
te    pathama   migajata   na   parimuccimsu   nevapikassa   iddhanubhava
yannuna   mayam   .pe.   evanhi   te   dutiya  migajata  na  parimuccimsu
nevapikassa    iddhanubhava    yannuna    mayam    amum   nivapam   nivuttam
nevapikassa upanissaya asayam kappeyyama
     {305.1}  tatrasayam  kappetva  amum  nivapam  nivuttam  nevapikassa
ananupakhajja    amucchita   bhojanani   bhunjissama   ananupakhajja   amucchita
bhojanani    bhunjamana    na   madam   apajjissama   amatta   samana
nappamadam    apajjissama   appamatta   samana   na   yathakamakaraniya
bhavissama   nevapikassa   amusmim   nivapeti   te   amum  nivapam  nivuttam
nevapikassa   upanissaya   asayam   kappayimsu   tatrasayam  kappetva  amum
nivapam    nivuttam    nevapikassa    ananupakhajja    amucchita    bhojanani
bhunjimsu    te    tattha   ananupakhajja   amucchita   bhojanani   bhunjamana
na   madam   apajjimsu   amatta  samana  nappamadam  apajjimsu  appamatta
samana   na   yathakamakaraniya  ahesum  nevapikassa  amusmim  nivape .
Tatra    nevapikassa    ca   nevapikaparisaya   ca   etadahosi   apissu
namime     tatiya    migajata    ketubhino    iddhimantassu    namime
Tatiya   migajata   parajana   .pe.   addasasum   kho   nevapiko  ca
nevapikaparisa  ca  tatiyanam  migajatanam  asayam  yattha  te  gaham  agamamsu
evanhi   te   tatiyapi   migajata  na  parimuccimsu  nevapikassa  iddhanu
bhava   yannuna   mayampi   yattha  agati  nevapikassa  ca  nevapikaparisaya
ca   tatrasayam   kappeyyama   tatrasayam  kappetva  amum  nivapam  nivuttam
nevapikassa   ananupakhajja   amucchita   bhojanani   bhunjamana   na   madam
apajjissama      amatta     samana     nappamadam     apajjissama
appamatta    samana    na   yathakamakaraniya   bhavissama   nevapikassa
amusmim nivapeti.
     {305.2}  Te  yattha  agati  nevapikassa  ca  nevapikaparisaya  ca
tatrasayam    kappayimsu    tatrasayam    kappetva   amum   nivapam   nivuttam
nevapikassa    ananupakhajja   amucchita   bhojanani   bhunjimsu   te   tattha
ananupakhajja    amucchita    bhojanani   bhunjamana   na   madam   apajjimsu
amatta    samana    nappamadam   apajjimsu   appamatta   samana   na
yathakamakaraniya  ahesum  nevapikassa  amusmim  nivape  .  tatra  bhikkhave
nevapikassa   ca   nevapikaparisaya   ca   etadahosi   apissu   namime
catuttha   migajata   ketubhino  iddhimantassu  namime  catuttha  migajata
parajana   imanca   nama   nivapam   nivuttam   paribhunjanti   na   ca  nesam
janama  agatim  va  gatim  va  yannuna  mayam  imam  nivapam  nivuttam  mahatihi
dandavagurahi    samanta    sappadesam    anuparivareyyama   appevanama
catutthanam  migajatanam  asayam  passeyyama  yattha  te  gaham  gaccheyyunti
Te   amum   nivapam   nivuttam   mahatihi   dandavagurahi  samanta  sappadesam
anuparivaresum  .  neva  kho bhikkhave addasasum nevapiko ca nevapikaparisa
ca   catutthanam   migajatanam   asayam   yattha   te   gaham  gaccheyyum .
Tatra   bhikkhave   nevapikassa  ca  nevapikaparisaya  ca  etadahosi  sace
kho   mayam   catutthe   migajate   ghattessama   te   ghattita   anne
ghattessanti  evam  imam  nivapam  nivuttam  sabbaso  migajata rincissanti 1-
yannuna   mayam   catutthe   migajate  ajjhupekkheyyamati  .  ajjhupekkhimsu
kho   bhikkhave   nevapiko   ca   nevapikaparisa  ca  catutthe  migajate
evanhi   te   bhikkhave   catutthapi   migajata   parimuccimsu  nevapikassa
iddhanubhava.
     [306]  Upama  kho  me  ayam bhikkhave kata atthassa vinnapanaya.
Ayancevettha  attho  .  nivapoti  kho  bhikkhave  pancannetam  kamagunanam
adhivacanam  .  nevapikoti  kho  bhikkhave  marassetam  papimato  adhivacanam.
Nevapikaparisati   kho   bhikkhave  maraparisayetam  adhivacanam  .  migajatati
kho bhikkhave samanabrahmananametam adhivacanam.
     [307]   Tatra   bhikkhave   pathama   samanabrahmana   amum  nivapam
nivuttam   marassa   amuni   ca  lokamisani  anupakhajja  mucchita  bhojanani
bhunjimsu   te   tattha   anupakhajja   mucchita   bhojanani   bhunjamana  madam
apajjimsu    matta    samana   pamadam   apajjimsu   pamatta   samana
yathakamakaraniya    ahesum    marassa    amusmim   nivape   amusmim   ca
@Footnote: 1 Ma. parimuccissanti.
Lokamise    evanhi    te    bhikkhave   pathama   samanabrahmana   na
parimuccimsu   marassa   iddhanubhava  .  seyyathapi  te  bhikkhave  pathama
migajata tathupame aham ime pathame samanabrahmane vadami.
     [308]   Tatra  bhikkhave  dutiya  samanabrahmana  evam  samacintesum
ye   kho   te   pathama   samanabrahmana  amum  nivapam  nivuttam  marassa
amuni   ca   lokamisani   anupakhajja   mucchita   bhojanani   bhunjimsu  te
tattha    anupakhajja    mucchita   bhojanani   bhunjamana   madam   apajjimsu
matta   samana   pamadam   apajjimsu  pamatta  samana  yathakamakaraniya
ahesum   marassa   amusmim   nivape   amusmim   ca   lokamise  evanhi
te   pathama   samanabrahmana   na   parimuccimsu   marassa   iddhanubhava
yannuna    mayam    sabbaso    nivapabhojana   lokamisa   pativirameyyama
bhayabhoga pativirata arannayatanani ajjhogahetva vihareyyamati
     {308.1}   te   sabbaso   nivapabhojana   lokamisa  pativiramimsu
te   sabbaso   nivapabhojana  lokamisa  pativirata  bhayabhoga  pativirata
arannayatanani   ajjhogahetva  viharimsu  te  tattha  sakabhakkhapi  ahesum
samakabhakkhapi   ahesum   nivarabhakkhapi   ahesum   daddulabhakkhapi   ahesum
hatabhakkhapi    ahesum    kanabhakkhapi    ahesum    acamabhakkhapi   ahesum
pinnakabhakkhapi    ahesum    tinabhakkhapi   ahesum   gomayabhakkhapi   ahesum
vanamulaphalahara    yapesum    pavattaphalabhoji   tesam   gimhanam   pacchime
mase   tinodakasankhaye   adhimattakasimanam   patto   kayo   hoti  tesam
Adhimattakasimanam    pattakayanam   balaviriyam   parihayi   balaviriye   parihine
cetovimutti   parihayi   cetovimuttiya  parihinaya  tameva  nivapam  nivuttam
marassa   paccagamimsu   tani   ca   lokamisani   te   tattha  anupakhajja
mucchita   bhojanani   bhunjimsu   te   tattha  anupakhajja  mucchita  bhojanani
bhunjamana   madam   apajjimsu  matta  samana  pamadam  apajjimsu  pamatta
samana   yathakamakaraniya   ahesum   marassa   amusmim   nivape  amusmim
ca   lokamise   evanhi   te   bhikkhave   dutiyapi  samanabrahmana  na
parimuccimsu   marassa   iddhanubhava  .  seyyathapi  te  bhikkhave  dutiya
migajata tathupame aham ime dutiye samanabrahmane vadami.
     [309]   Tatra  bhikkhave  tatiya  samanabrahmana  evam  samacintesum
ye   kho   te   pathama   samanabrahmana  .pe.  evanhi  te  pathama
samanabrahmana    na   parimuccimsu   marassa   iddhanubhava   yepi   te
dutiya   samanabrahmana   evam   samacintesum   ye   kho   te   pathama
samanabrahmana    .pe.    evanhi    te    pathama    samanabrahmana
na  parimuccimsu  marassa  iddhanubhava  yannuna  mayam  sabbaso  nivapabhojana
lokamisa    pativirameyyama    bhayabhoga    pativirata    arannayatanani
ajjhogahetva     vihareyyamati     te    sabbaso    nivapabhojana
lokamisa  pativiramimsu  bhayabhoga  pativirata  arannayatanani ajjhogahetva
viharimsu
     {309.1}   te  tattha  sakabhakkhapi  ahesum  .pe.  pavattaphalabhoji
tesam    gimhanam    pacchime    mase   tinodakasankhaye   adhimattakasimanam
Patto   kayo   hoti   tesam   adhimattakasimanam   pattakayanam   balaviriyam
parihayi    balaviriye   parihine   cetovimutti   parihayi   cetovimuttiya
parihinaya  tameva  nivapam  nivuttam  marassa  paccagamimsu  tani  lokamisani
te   tattha   anupakhajja  mucchita  bhojanani  bhunjimsu  te  tattha  anupakhajja
mucchita    bhojanani    bhunjamana   madam   apajjimsu   matta   samana
pamadam    apajjimsu    pamatta    samana    yathakamakaraniya    ahesum
marassa   amusmim  nivape  amusmim  ca  lokamise  evanhi  te  dutiyapi
samanabrahmana    na    parimuccimsu    marassa    iddhanubhava    yannuna
mayam   amum   nivapam   nivuttam  marassa  amuni  ca  lokamisani  upanissaya
asayam    kappeyyama    tatrasayam   kappetva   amum   nivapam   nivuttam
marassa    amuni   ca   lokamisani   ananupakhajja   amucchita   bhojanani
bhunjissama    ananupakhajja   amucchita   bhojanani   bhunjamana   na   madam
apajjissama      amatta     samana     nappamadam     apajjissama
appamatta    samana    na    yathakamakaraniya    bhavissama    marassa
amusmim  nivape  amusmim  ca  lokamiseti  te  amum  nivapam nivuttam marassa
amuni   ca   lokamisani   upanissaya   asayam   kappayimsu   .  tatrasayam
kappetva   amum   nivapam   nivuttam   marassa   amuni   ca   lokamisani
ananupakhajja    amucchita    bhojanani   bhunjamana   na   madam   apajjimsu
amatta    samana    nappamadam   apajjimsu   appamatta   samana   na
yathakamakaraniya    ahesum    marassa    amusmim   nivape   amusmim   ca
Lokamise.
     {309.2}   Apica   kho   evam  ditthika  ahesum  sassato  loko
itipi   asassato   loko   itipi   antava   loko   itipi   anantava
loko   itipi   tam   jivam   tam   sariram   itipi   annam  jivam  annam  sariram
itipi    hoti    tathagato   parammarana   itipi   na   hoti   tathagato
parammarana   itipi   hoti   ca   na   ca   hoti   tathagato  parammarana
itipi   neva   hoti  na  na  hoti  tathagato  parammarana  itipi  evanhi
te    bhikkhave    tatiyapi    samanabrahmana   na   parimuccimsu   marassa
iddhanubhava   .   seyyathapi  te  bhikkhave  tatiya  migajata  tathupame
aham ime tatiye samanabrahmane vadami.
     [310]  Tatra  bhikkhave  catuttha  samanabrahmana  evam  samacintesum
ye   kho   te   pathama   samanabrahmana  .pe.  evanhi  te  pathama
samanabrahmana   na  parimuccimsu  marassa  iddhanubhava  yepi  te  dutiya
samanabrahmana   evam  samacintesum  ye  kho  te  pathama  samanabrahmana
.pe.   evanhi   te   pathama   samanabrahmana  na  parimuccimsu  marassa
iddhanubhava   yannuna  mayam  .pe.  evanhi  te  dutiya  samanabrahmana
na   parimuccimsu  marassa  iddhanubhava  yepi  te  tatiya  samanabrahmana
evam samacintesum ye kho te pathama samanabrahmana .pe. Evanhi te pathama
samanabrahmana   na  parimuccimsu  marassa  iddhanubhava  yepi  te  dutiya
samanabrahmana   evam  samacintesum  ye  kho  te  pathama  samanabrahmana
.pe.   Evanhi   te   pathama   samanabrahmana  na  parimuccimsu  marassa
iddhanubhava    yannuna    mayam    .pe.    evanhi    te    dutiyapi
samanabrahmana      na      parimuccimsu      marassa      iddhanubhava
yannuna   mayam   amum   nivapam   nivuttam   marassa   amuni  ca  lokamisani
upanissaya   asayam   kappeyyama   tatrasayam   kappetva   amum  nivapam
nivuttam   marassa   amuni   ca  lokamisani  .pe.  ananupakhajja  amucchita
bhojanani    bhunjamana    na   madam   apajjissama   amatta   samana
nappamadam    apajjissama   appamatta   samana   na   yathakamakaraniya
bhavissama   marassa   amusmim   nivape   amusmim   ca   lokamiseti  te
amum   nivapam   nivuttam   marassa   amuni   ca   lokamisani   upanissaya
asayam   kappayimsu   tatrasayam   kappetva   amum  nivapam  nivuttam  marassa
amuni   ca   lokamisani   ananupakhajja   amucchita  bhojanani  bhunjimsu  te
tattha   ananupakhajja   amucchita   bhojanani  bhunjamana  na  madam  apajjimsu
amatta    samana    nappamadam   apajjimsu   appamatta   samana   na
yathakamakaraniya ahesum marassa amusmim nivape amusmim ca lokamise.
     {310.1}  Apica  kho  evam  ditthika  ahesum  sassato loko itipi
.pe.   neva  hoti  na  na  hoti  tathagato  parammarana  itipi  evanhi
te   tatiyapi   samanabrahmana   na   parimuccimsu   marassa  iddhanubhava
yannuna   mayam   yattha   agati   marassa   ca   maraparisaya  ca  tatrasayam
kappeyyama    tatrasayam   kappetva   amum   nivapam   nivuttam   marassa
Amuni   ca   lokamisani   ananupakhajja   amucchita   bhojanani  bhunjissama
ananupakhajja   amucchita   bhojanani   bhunjamana   na   madam  apajjissama
amatta   samana   nappamadam   apajjissama   appamatta   samana  na
yathakamakaraniya    bhavissama   marassa   amusmim   nivape   amusmim   ca
lokamiseti   te   yattha  agati  marassa  ca  maraparisaya  ca  tatrasayam
kappayimsu   tatrasayam   kappetva   amum   nivapam   nivuttam  marassa  amuni
ca   lokamisani   ananupakhajja   amucchita   bhojanani  bhunjimsu  te  tattha
ananupakhajja    amucchita    bhojanani   bhunjamana   na   madam   apajjimsu
amatta    samana    nappamadam   apajjimsu   appamatta   samana   na
yathakamakaraniya    ahesum    marassa    amusmim   nivape   amusmim   ca
lokamise    evanhi    te    bhikkhave    catutthapi    samanabrahmana
parimuccimsu   marassa  iddhanubhava  .  seyyathapi  te  bhikkhave  catuttha
migajata tathupame aham ime catutthe samanabrahmane vadami.
     [311]   Kathanca  bhikkhave  agati  marassa  ca  maraparisaya  ca .
Idha   bhikkhave   bhikkhu   vivicceva   kamehi   vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham   pathamam   jhanam  upasampajja  viharati
ayam   vuccati  bhikkhave  bhikkhu  andhamakasi  maram  apadam  vadhitva  maracakkhum
adassanam gato papimato.
     {311.1}   Puna   caparam   bhikkhave  bhikkhu  vitakkavicaranam  vupasama
ajjhattam    sampasadanam    cetaso    ekodibhavam    avitakkam    avicaram
samadhijam   pitisukham   dutiyam   jhanam   .pe.   tatiyam   jhanam  .pe.  catuttham
Jhanam   upasampajja   viharati   ayam   vuccati   bhikkhave   bhikkhu  andhamakasi
maram apadam vadhitva maracakkhum adassanam gato papimato.
     {311.2}   Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu   sabbaso   rupasannanam
samatikkama        patighasannanam        atthangama       nanattasannanam
amanasikara    ananto    akasoti    akasanancayatanam   upasampajja
viharati   ayam   vuccati   bhikkhave  bhikkhu  andhamakasi  maram  apadam  vadhitva
maracakkhum adassanam gato papimato.
     {311.3}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  sabbaso  akasanancayatanam
samatikkamma     anantam     vinnananti     vinnanancayatanam    upasampajja
viharati   .pe.   sabbaso   vinnanancayatanam   samatikkamma   natthi  kinciti
akincannayatanam   upasampajja   viharati   .pe.  sabbaso  akincannayatanam
samatikkamma nevasannanasannayatanam upasampajja viharati .pe.
     {311.4}  Puna  caparam  bhikkhave bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam
samatikkamma    sannavedayitanirodham   upasampajja   viharati   pannaya   cassa
disva  asava  parikkhina  honti  ayam  vuccati  bhikkhave  bhikkhu andhamakasi
maram  apadam  vadhitva  maracakkhum  adassanam  gato  papimato  tinno  loko
visattikanti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                  Nivapasuttam nitthitam pancamam.
                     ------------
                     Pasarasisuttam 1-
     [312]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame  .  atha  kho  bhagava  pubbanhasamayam
nivasetva     pattacivaramadaya    savatthim    pindaya    pavisi   .
Atha   kho   sambahula   bhikkhu   yena  ayasma  anando  tenupasankamimsu
upasankamitva   ayasmantam   anandam  etadavocum  cirassuta  no  avuso
ananda   bhagavata   sammukha   dhammi  katha  sadhu  mayam  avuso  ananda
labheyyama  bhagavato  sammukha  dhammim  katham  savanayati  .  tenahayasmanto
yena    rammakassa   brahmanassa   assamo   tenupasankamatha   appevanama
labheyyatha   bhagavato   sammukha  dhammim  katham  savanayati  .  evamavusoti
kho te bhikkhu ayasmato anandassa paccassosum.
     {312.1}  Atha  kho  bhagava  savatthiyam  pindaya caritva pacchabhattam
pindapatapatikkanto    ayasmantam    anandam   amantesi   ayamananda
yena  pubbaramo migaramatu pasado tenupasankamissama divaviharayati.
Evam  bhanteti  kho  ayasma  anando  bhagavato  paccassosi . Atha kho
bhagava   ayasmata   anandena   saddhim   yena  pubbaramo  migaramatu
pasado   tenupasankami  divaviharaya  .  atha  kho  bhagava  sayanhasamayam
patisallana   vutthito   ayasmantam   anandam   amantesi  ayamananda
@Footnote: 1 Yu. ariyapariyesanasuttanti dissati.
Yena    pubbakotthako    tenupasankamissama   gattani   parisincitunti  .
Evam   bhanteti   kho  ayasma  anando  bhagavato  paccassosi  .  atha
kho    bhagava    ayasmata   anandena   saddhim   yena   pubbakotthako
tenupasankami   gattani   parisincitum   pubbakotthake   gattani  parisincitva
paccuttaritva ekacivaro atthasi gattani pubbapayamano.
     {312.2}  Atha  kho  ayasma  anando  bhagavantam  etadavoca ayam
bhante  rammakassa  brahmanassa  assamo  avidure  ramaniyo bhante rammakassa
brahmanassa    assamo    pasadiko   bhante   rammakassa   brahmanassa
assamo    sadhu    bhante    bhagava    yena   rammakassa   brahmanassa
assamo   tenupasankamatu   anukampam   upadayati   .  adhivasesi  bhagava
tunhibhavena   .   atha   kho   bhagava   yena   rammakassa   brahmanassa
assamo   tenupasankami   .   tena   kho  pana  samayena  sambahula  bhikkhu
rammakassa    brahmanassa    assame    dhammiya    kathaya    sannisinna
honti   .  atha  kho  bhagava  bahidvarakotthake  atthasi  kathapariyosanam
agamayamano.
     [313]   Atha   kho  bhagava  kathapariyosanam  viditva  ukkasitva
aggalam  akotesi  .  vivarimsu  kho  te  bhikkhu  bhagavato dvaram. Atha kho
bhagava     rammakassa    brahmanassa    assamam    pavisitva    pannatte
asane   nisidi   .  nisajja  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  kaya  nuttha
bhikkhave   etarahi  kathaya  sannisinna  ka  ca  pana  vo  antara  katha
Vippakatati   .   bhagavantameva   kho   no  bhante  arabbha  dhammi  katha
vippakata   atha   bhagava   anuppattoti   .   sadhu  bhikkhave  etam  kho
bhikkhave   tumhakam   patirupam   kulaputtanam   saddha   agarasma  anagariyam
pabbajitanam    yam    tumhe    dhammiya    kathaya    sannisideyyatha  .
Sannipatitanam   vo  bhikkhave  dvayam  karaniyam  dhammi  va  katha  ariyo  va
tunhibhavo  .  dvema  bhikkhave  pariyesana  1-  anariya  ca pariyesana
ariya ca pariyesana.
     [314]  Katama  ca  bhikkhave  anariya  pariyesana  .  idha bhikkhave
ekacco    attana   jatidhammo   samano   jatidhammanneva   pariyesati
attana    jaradhammo    samano   jaradhammanneva   pariyesati   attana
byadhidhammo     samano     byadhidhammanneva     pariyesati     attana
maranadhammo   samano   maranadhammanneva   pariyesati   attana   sokadhammo
samano   sokadhammanneva   pariyesati   attana   sankilesadhammo  samano
sankilesadhammanneva pariyesati.
     {314.1}  Kinca  bhikkhave  jatidhammam  vadetha  .  puttabhariyam bhikkhave
jatidhammam    dasidasam    jatidhammam    ajelakam    jatidhammam   kukkutasukaram
jatidhammam    hatthigavassavalavam    jatidhammam   jataruparajatam   jatidhammam  .
Jatidhamma    hete   bhikkhave   upadhayo   etthayam   gadhito   mucchito
ajjhapanno     attana     jatidhammo     samano     jatidhammanneva
pariyesati.
     {314.2}   Kinca   bhikkhave   jaradhammam   vadetha   .   puttabhariyam
bhikkhave     jaradhammam    dasidasam    jaradhammam    ajelakam    jaradhammam
@Footnote: 1 Ma. Yu. ariya ca pariyesana anariya ca pariyesana.
Kukkutasukaram     jaradhammam    hatthigavassavalavam    jaradhammam    jataruparajatam
jaradhammam   .   jaradhamma   hete  bhikkhave  upadhayo  etthayam  gadhito
mucchito   ajjhapanno   attana   jaradhammo   samano   jaradhammanneva
pariyesati.
     {314.3}   Kinca   bhikkhave   byadhidhammam   vadetha   .  puttabhariyam
bhikkhave    byadhidhammam    dasidasam    byadhidhammam   ajelakam   byadhidhammam
kukkutasukaram    byadhidhammam    hatthigavassavalavam    byadhidhammam   jataruparajatam
byadhidhammam   .  byadhidhamma  hete  bhikkhave  upadhayo  etthayam  gadhito
mucchito   ajjhapanno   attana   byadhidhammo  samano  byadhidhammanneva
pariyesati.
     {314.4}  Kinca  bhikkhave  maranadhammam  vadetha  .  puttabhariyam bhikkhave
maranadhammam    dasidasam   maranadhammam   aje   lakam   maranadhammam   kukkutasukaram
maranadhammam    hatthigavassavalavam    maranadhammam   jataruparajatam   maranadhammam  .
Maranadhamma    hete   bhikkhave   upadhayo   etthayam   gadhito   mucchito
ajjhapanno     attana     maranadhammo     samano     maranadhammanneva
pariyesati.
     {314.5}  Kinca  bhikkhave  sokadhammam  vadetha  .  puttabhariyam bhikkhave
sokadhammam    dasi   dasam   sokadhammam   ajelakam   sokadhammam   kukkutasukaram
sokadhammam   hatthigavassavalavam   sokadhammam   jataruparajatam  1-  sokadhammam .
Sokadhamma  hete  bhikkhave  upadhayo  etthayam gadhito mucchito ajjhapanno
attana sokadhammo samano sokadhammanneva pariyesati.
     {314.6}   Kinca   bhikkhave   sankilesadhammam  vadetha  .  puttabhariyam
bhikkhave      sankilesadhammam     dasidasam     sankilesadhammam     ajelakam
@Footnote: 1 Ma. Yu. jataruparajatam sokadhammanti ime patha na dissanti.
Sankilesadhammam       kukkutasukaram      sankilesadhammam      hatthigavassavalavam
sankilesadhammam   jataruparajatam   sankilesadhammam   .   sankilesadhamma  hete
bhikkhave   upadhayo   etthayam   gadhito   mucchito   ajjhapanno  attana
sankilesadhammo    samano    sankilesadhammanneva    pariyesati   .   ayam
bhikkhave anariya pariyesana.
     [315]  Katama  ca  bhikkhave  ariya  pariyesana  .  idha  bhikkhave
ekacco   attana   jatidhammo   samano  jatidhamme  adinavam  viditva
ajatam   anuttaram   yogakkhemam   nibbanam   pariyesati  attana  jaradhammo
samano   jaradhamme   adinavam   viditva   ajaram   anuttaram   yogakkhemam
nibbanam    pariyesati    attana    byadhidhammo   samano   byadhidhamme
adinavam   viditva   abyadhim   anuttaram   yogakkhemam   nibbanam  pariyesati
attana   maranadhammo   samano   maranadhamme   adinavam   viditva   amatam
anuttaram   yogakkhemam   nibbanam   pariyesati  attana  sokadhammo  samano
sokadhamme   adinavam   viditva   asokam   anuttaram   yogakkhemam  nibbanam
pariyesati   attana   sankilesadhammo   samano   sankilesadhamme  adinavam
viditva    asankilittham   anuttaram   yogakkhemam   nibbanam   pariyesati  .
Ayampi bhikkhave ariya pariyesana.
     [316]   Ahampi   sudam  bhikkhave  pubbeva  sambodha  anabhisambuddho
bodhisattova   samano   attana   jatidhammo   samano   jatidhammanneva
pariyesami   attana   jaradhammo   samano   jaradhammanneva  pariyesami
Attana   byadhidhammo   samano   byadhidhammanneva   pariyesami  attana
maranadhammo   samano   maranadhammanneva   pariyesami   attana  sokadhammo
samano   sokadhammanneva   pariyesami   attana  sankilesadhammo  samano
sankilesadhammanneva   pariyesami   tassa  mayham  bhikkhave  etadahosi  kinnu
kho   aham   attana   jatidhammo   samano   jatidhammanneva  pariyesami
attana  jaradhammo  samano  ...  byadhidhammo  samano ... Maranadhammo
samano  ...  sokadhammo  samano  ...  attana sankilesadhammo samano
sankilesadhammanneva     pariyesami    yannunaham    attana    jatidhammo
samano   jatidhamme   adinavam   viditva   ajatam   anuttaram  yogakkhemam
nibbanam    pariyeseyyam    attana    jaradhammo   samano   jaradhamme
adinavam   viditva   ajaram   anuttaram   yogakkhemam   nibbanam  pariyeseyyam
attana   byadhidhammo   samano  byadhidhamme  adinavam  viditva  abyadhim
anuttaram   yogakkhemam  nibbanam  pariyeseyyam  attana  maranadhammo  samano
maranadhamme   adinavam   viditva   amatam   anuttaram   yogakkhemam   nibbanam
pariyeseyyam   attana  sokadhammo  samano  sokadhamme  adinavam  viditva
asokam  anuttaram  yogakkhemam  nibbanam  pariyeseyyam  attana sankilesadhammo
samano  sankilesadhamme  adinavam  viditva  asankilittham  anuttaram yogakkhemam
nibbanam pariyeseyyanti.
     [317]  So  kho  aham  bhikkhave  aparena  samayena daharova samano
Susukalakeso    bhadrena    yobbanena   samannagato   pathamena   vayasa
akamakanam   matapitunam   assumukhanam  rodantanam  kesamassum  oharetva
kasayani    vatthani    acchadetva   agarasma   anagariyam   pabbajim
so    evam   pabbajito   samano   kimkusalagavesi   anuttaram   santivarapadam
pariyesamano   yena   alaro   kalamo   tenupasankamim  upasankamitva
alaram   kalamam   etadavocam   icchamaham   avuso   kalama   imasmim
dhammavinaye brahmacariyam caritunti.
     {317.1}  Evam  vutte  bhikkhave  alaro kalamo mam etadavoca
viharatayasma  tadiso  ayam  dhammo  yattha  vinnu  puriso  nacirasseva  sakam
acariyakam   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja  vihareyyati  .  so
kho  aham  bhikkhave  nacirasseva  khippameva  tam  dhammam  pariyapunim so kho aham
bhikkhave      tavatakeneva      otthapahatamattena     lapitalapanamattena
nanavadanca   vadami   theravadanca   janami   passamiti  ca  patijanami
ahanceva  anne  ca  .  tassa  mayham  bhikkhave etadahosi na kho alaro
kalamo   imam   dhammam  kevalam  saddhamattakena  sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja  viharamiti  pavedeti  addha  alaro kalamo imam dhammam janam
passam viharatiti.
     {317.2}   Atha   khvaham   bhikkhave   yena   alaro  kalamo
tenupasankamim      upasankamitva     alaram     kalamam     etadavocam
kittavata   no  avuso  kalama  imam  dhammam  sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja   pavedesiti  .   evam  vutte  bhikkhave  alaro  kalamo
Akincannayatanam   pavedesi   .   tassa   mayham  bhikkhave  etadahosi  na
kho   alarasseva  kalamassa  atthi  saddha  mayhampatthi  saddha  na  kho
alarasseva   kalamassa   atthi   viriyam   mayhampatthi   viriyam   na   kho
alarasseva    kalamassa    atthi   sati   mayhampatthi   sati   na   kho
alarasseva   kalamassa   atthi   samadhi   mayhampatthi   samadhi  na  kho
alarasseva   kalamassa   atthi   panna   mayhampatthi  panna  yannunaham
yam   dhammam   alaro   kalamo   sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja
viharamiti   pavedeti   .   tassa  dhammassa  sacchikiriyaya  padaheyyanti .
So   kho   aham  bhikkhave  nacirasseva  khippameva  tam  dhammam  sayam  abhinna
sacchikatva upasampajja vihasim.
     {317.3}  Atha  khvaham bhikkhave yena alaro kalamo tenupasankamim
upasankamitva   alaram   kalamam  etadavocam  ettavata  kho  avuso
kalama  imam  dhammam  sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja  pavedesiti .
Ettavata   kho   aham   avuso  imam  dhammam  sayam  abhinna  sacchikitva
upasampajja   pavedemiti   .  ahampi  kho  avuso  kalama  ettavata
imam   dhammam   sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja  viharamiti  .  labha
no  avuso  suladdham  no  avuso  ye mayam ayasmantam tadisam sabrahmacarim
passama  iti  yaham  dhammam  sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja pavedemi
tam  tvam  dhammam  sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja  viharasi  yam tvam dhammam
sayam    abhinna   sacchikatva   upasampajja   viharasi   tamaham   dhammam   sayam
@Footnote: 1 Ma. Yu. ayam patho natthi.
Abhinna    sacchikatva    upasampajja    pavedemi    iti   yaham   dhammam
janami   tam   tvam  dhammam  janasi  yam  tvam  dhammam  janasi  tamaham  dhammam
janami   iti   yadiso   aham   tadiso   tvam   yadiso  tvam  tadiso
aham   ehidani   avuso   ubho   vasanta   imam  ganam  pariharamati .
Iti  kho  bhikkhave  alaro  kalamo  acariyo  me samano antevasim
mam  samanam  attana  samasamam  thapeti  ularaya  ca  mam  pujaya  pujesi .
Tassa    mayham    bhikkhave   etadahosi   nayam   dhammo   nibbidaya   na
viragaya   na   nirodhaya   na   upasamaya  na  abhinnaya  na  sambodhaya
na    nibbanaya    samvattati   yavadeva   akincannayatanupapattiyati  .
So   kho   aham   bhikkhave   tam   dhammam   analankaritva   tamha  dhamma
nibbijja apakkamim.
     [318]  So  kho  aham  bhikkhave  kimkusalagavesi  anuttaram  santivarapadam
pariyesamano   yena   uddako   ramaputto   tenupasankamim  upasankamitva
uddakam    ramaputtam    etadavocam   icchamaham   avuso   rama   imasmim
dhammavinaye   brahmacariyam   caritunti   .   evam  vutte  bhikkhave  uddako
ramaputto   mam   etadavoca   viharatayasma  tadiso  ayam  dhammo  yattha
vinnu   puriso   nacirasseva   sakam   acariyakam   sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja   vihareyyati   .   so   kho   aham   bhikkhave   nacirasseva
khippameva  tam  dhammam  pariyapunim  .  so  kho  aham  bhikkhave  tavatakeneva
otthapahatamattakena           lapitalapanamattakena          nanavadanca
Vadami    theravadanca    pajanami    passamiti   patijanami   ahanceva
anne   ca   .   tassa   mayham   bhikkhave   etadahosi  na  kho  ramo
imam    dhammam    kevalam    saddhamattakena    sayam   abhinna   sacchikatva
upasampajja   viharamiti   pavedesi   .  addha  ramo  imam  dhammam  janam
passam   vihasiti   .    atha  khvaham  bhikkhave  yena  uddako  ramaputto
tenupasankamim      upasankamitva     uddakam     ramaputtam     etadavocam
kittavata   no   avuso   rama  imam  dhammam  sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja pavedesiti.
     Evam  vutte  bhikkhave  uddako  ramaputto  nevasannanasannayatanam
pavedesi  .  tassa  mayham  bhikkhave  etadahosi  na  kho ramasseva ahosi
saddha  mayhampatthi  saddha  na  kho  ramasseva ahosi viriyam .pe. Sati ...
Samadhi  ...  panna  mayhampatthi  panna  yannunaham  yam  dhammam  ramo  sayam
abhinna   sacchikatva   upasampajja   viharamiti   pavedeti  tassa  dhammassa
sacchikiriyaya padaheyyanti.
     {318.1}  So  kho  aham  bhikkhave nacirasseva khippameva tam dhammam sayam
abhinna   sacchikatva  upasampajja  vihasim  .  atha  khvaham  bhikkhave  yena
uddako    ramaputto   tenupasankamim   upasankamitva   uddakam   ramaputtam
etadavocam  ettavata  no  avuso  rama  1-  imam  dhammam sayam abhinna
sacchikatva  upasampajja  pavedesiti  .  ettavata  kho  aham 2- avuso
imam  dhammam  sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja  pavedemiti 3-. Ahampi
kho avuso ettavata
@Footnote: 1 Ma. Yu. ramo 2 Ma. Yu. ayam patho natthi. 3 Ma. Yu. pavedesiti.
Imam    dhammam   sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja   viharamiti  .
Labha  no  avuso  suladdham  no  avuso  ye  mayam  ayasmantam  tadisam
sabrahmacarim   passama   iti  yam  dhammam  ramo  sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja  pavedeti  tam  tvam  dhammam  sayam  abhinna  sacchikatva upasampajja
viharasi  1-  yam  tvam  dhammam  sayam  abhinna sacchikatva upasampajja viharasi 2-
tam  dhammam  ramo  sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja  pavedesi iti 3-
yam  dhammam  ramo  annasi  4-  tvam  dhammam janasi yam tvam dhammam janasi tam
dhammam  ramo  annasi  5-  iti yadiso ramo ahosi tadiso tvam yadiso
tvam tadiso ramo ahosi ehidani avuso tuvam [6]- ganam pariharati.
     {318.2}  Iti  kho  bhikkhave  uddako  ramaputto sabrahmacari me
samano  acariyatthane  ca  mam  thapesi  ularaya  ca  mam pujaya pujesi.
Tassa   mayham  bhikkhave  etadahosi  nayam  dhammo  nibbidaya  na  viragaya
na  nirodhaya  na  upasamaya  na  abhinnaya  na  sambodhaya  na  nibbanaya
samvattati    yavadeva   nevasannanasannayatanupapattiyati   .   so   kho
aham bhikkhave tam dhammam analankaritva tasma dhamma nibbijja apakkamim.
     [319]  So  kho  aham  bhikkhave  kimkusalagavesi  anuttaram  santivarapadam
pariyesamano   magadhesu   anupubbena   carikancaramano   yena  uruvela
senanigamo   tadavasarim   .   tatthaddasam   ramaniyam   bhumibhagam   pasadikanca
vanasandam    nadinca   sandantim   setakam   supatittham   ramaniyam   samanta   ca
@Footnote: 1-2 Po. pavedesi. 3 Po. itisaddo natthi. 4-5 Po. Ma. abhinnasi.
@6 Ma. Yu. imam.
Gocaragamam    .   tassa   mayham   bhikkhave   etadahosi   ramaniyo   vata
bhumibhago   pasadiko  ca  vanasando  nadi  ca  sandati  setaka  supatittha
ramaniya   samanta  ca  gocaragamo  alam  vatidam  kulaputtassa  padhanatthikassa
padhanayati   .   so   kho   aham   bhikkhave   tattheva   nisidim  alamidam
padhanayati.
     [320]   So   kho   aham  bhikkhave  attana  jatidhammo  samano
jatidhamme   adinavam   viditva   ajatam   anuttaram   yogakkhemam  nibbanam
pariyesamano   ajatam   anuttaram   yogakkhemam  nibbanam  ajjhagamam  attana
jaradhammo  samano  ...  attana  byadhidhammo  samano  ...  attana
maranadhammo   samano  ...  attana  sokadhammo  samano  ...  attana
sankilesadhammo   samano   sankilesadhamme   adinavam  viditva  asankilittham
anuttaram    yogakkhemam    nibbanam   pariyesamano   asankilittham   anuttaram
yogakkhemam   nibbanam   ajjhagamam   nananca   pana   me   dassanam  udapadi
akuppa me vimutti ayamantima jati natthidani punabbhavoti.
     [321]  Tassa  mayham  bhikkhave  etadahosi adhigato kho myayam dhammo
gambhiro   duddaso   duranubodho   santo   panito   atakkavacaro  nipuno
panditavedaniyo  alayarama  kho  panayam  paja  alayarata alayasammudita
alayaramaya   kho   1-   pajaya  alayarataya  alayasammuditaya  duddasam
idam   thanam   yadidam   idappaccayatapaticcasamuppado   idampi   kho   thanam
duddasam        yadidam        sabbasankharasamatho       sabbupadhipatinissaggo
@Footnote: 1 Ma. Yu. kho pana.
Tanhakkhayo   virago   nirodho   nibbanam   ahanceva   kho   pana  dhammam
deseyyam   pare   ca   me  na  ajaneyyum  so  mamassa  kilamatho  sa
mamassa   vihesati   .   apissu   mam  bhikkhave  ima  anacchariya  gatha
patibhamsu pubbe assutapubba
       kicchena me adhigatam      halandani pakasitum
       ragadosaparetehi       nayam dhammo susambudho
       patisotagamim nipunam       gambhiram duddasam anum
       ragaratta na dakkhanti    tamokkhandhena avutati.
Itiha    me   bhikkhave   patisancikkhato   appossukkataya   cittam   namati
no dhammadesanayati.
     [322]   Atha   kho  bhikkhave  brahmuno  sahampatissa  mama  cetasa
cetoparivitakkamannaya   etadahosi   nassati   vata   bho  loko  vinassati
vata   bho  loko  yatra  hi  nama  tathagatassa  arahato  sammasambuddhassa
appossukkataya   cittam   namati   no   dhammadesanayati   .   atha  kho
bhikkhave   brahma   sahampati  seyyathapi  nama  balava  puriso  samminjitam
va  baham  pasareyya  pasaritam va baham samminjeyya evameva 1- kho 2-
brahmaloke   antarahito  mama  purato  paturahosi  .  atha  kho  bhikkhave
brahma     sahampati     ekamsam     uttarasangam    karitva    yenaham
tenanjalimpanametva  mam  etadavoca  desetu  me  bhante  bhagava  dhammam
@Footnote: 1 Si. Yu. evamevam. 2 Ma. Yu. khoti saddo natthi.
Desetu   sugato   dhammam   santi   satta   apparajakkhajatika  assavanata
dhammassa   parihayanti   bhavissanti   dhammassa   annataroti  .  idamavoca
bhikkhave brahma sahampati idam vatvana athaparam etadavoca
            paturahosi magadhesu pubbe
            dhammo asuddho samalehi cintito
            apapuretam amatassa dvaram
            sunantu dhammam vimalenanubuddham
            sele yatha pabbatamuddhanitthito
            yathapi passe janatam samantato
            tathupamam dhammamayam sumedha
            pasadamaruyha samantacakkhu
            sokavakinnam 1- janatamapetasoko
            avekkhassu jatijarabhibhutam
            utthehi vira vijitasangama
            satthavaha anana vicara loke
     desetu 2- bhagava dhammam annataro bhavissantiti.
     [323]   Atha   khvaham  bhikkhave  brahmuno  ca  ajjhesanam  viditva
sattesu   ca   karunnatam   paticca   buddhacakkhuna   lokam   volokesim .
Addasam   kho   aham   bhikkhave   buddhacakkhuna  lokam  volokento  satte
@Footnote: 1 Si. Ma. Yu. sokavatinnam. 2 Si. Ma. Yu. desassu.
Apparajakkhe  maharajakkhe  tikkhindriye  mudindriye  svakare  dvakare
suvinnapaye   duvinnapaye   appekacce   paralokavajjabhayadassavino   1-
viharante  2-  .  seyyathapi  nama  uppaliniyam va paduminiyam va pundarikiniyam
va   appekaccani   uppalani   va   padumani   va   pundarikani  va
udake   jatani   udake  samvaddhani  udakanuggatani  antonimuggapositani
appekaccani   uppalani   va   padumani   va  pundarikani  va  udake
jatani   udake  samvaddhani  udakanuggatani  samodakanthitani  appekaccani
uppalani   va   padumani  va  pundarikani  va  udake  jatani  udake
samvaddhani   udakam   accuggamma   titthanti   3-   anuppalittani   udakena
evameva  kho  aham  bhikkhave  buddhacakkhuna lokam volokento addasam satte
apparajakkhe  maharajakkhe  tikkhindriye  mudindriye  svakare  dvakare
suvinnapaye     duvinnapaye     appekacce    paralokavajjabhayadassavino
viharante. Atha khvaham bhikkhave brahmanam sahampatim gathaya ajjhabhasim 4-
           aparuta tesam amatassa dvara
           ye sotavanto pamuncantu saddham
           vihimsasanni pagunam na bhasim
           dhammam panitam manujesu brahmeti.
Atha   kho   bhikkhave   brahma   sahampati   katavakaso  khomhi  bhagavata
dhammadesanayati mam abhivadetva padakkhinam katva tatthevantaradhayi.
@Footnote: 1 Ma. Yu. paralokavajjabhayadassavine. 2 Ma. ito param appekacce na
@paralokavajjabhayadassavine viharanteti dissati. 3 Ma. thitani .  4 Ma. Yu. paccabhasim.
     [324]   Tassa   mayham   bhikkhave  etadahosi  kassa  nu  kho  aham
pathamam   dhammam   deseyyam   ko   imam  dhammam  khippameva  ajanissatiti .
Tassa   mayham   bhikkhave   etadahosi   ayam   kho   alaro   kalamo
pandito    viyatto    medhavi   digharattam   apparajakkhajatiko   yannunaham
alarassa  kalamassa  pathamam  dhammam  deseyyam  so  imam  dhammam  khippameva
ajanissatiti  .  atha  kho mam bhikkhave devata upasankamitva etadavoca 1-
sattahakalakato   bhante   alaro   kalamoti  .  nananca  pana  me
dassanam   udapadi   sattahakalakato   alaro   kalamoti   .   tassa
mayham   bhikkhave   etadahosi   mahajaniyo   kho   alaro   kalamo
sace hi so imam dhammam suneyya khippameva ajaneyyati.
     {324.1}  Tassa  mayham  bhikkhave  etadahosi kassa nu kho pathamam dhammam
deseyyam  ko  imam  dhammam  khippameva  ajanissatiti . Tassa mayham bhikkhave
etadahosi   ayam   kho   uddako  ramaputto  pandito  viyatto  medhavi
digharattam     apparajakkhajatiko     yannunaham    uddakassa    ramaputtassa
pathamam  dhammam  deseyyam  so  imam  dhammam  khippameva ajanissatiti. Atha kho
mam   bhikkhave   devata   upasankamitva  etadavoca  2-  abhidosakalakato
bhante   uddako   ramaputtoti   .  nananca  pana  me  dassanam  udapadi
abhidosakalakato    uddako   ramaputtoti   .   tassa   mayham   bhikkhave
etadahosi   mahajaniyo   kho  uddako  ramaputto  sace  hi  so  imam
dhammam suneyya khippameva ajaneyyati.
@Footnote: 1-2 Yu. etadavocum.
     {324.2}   Tassa   mayham   bhikkhave   etadahosi  kassa  nu  kho  aham
pathamam  dhammam  deseyyam  ko  imam  dhammam  khippameva  ajanissatiti . Tassa
mayham   bhikkhave   etadahosi   bahukara   kho   me  pancavaggiya  bhikkhu
ye   mam   padhanapahitattam   upatthahimsu   yannunaham   pancavaggiyanam   bhikkhunam
pathamam   dhammam   deseyyanti   .   tassa  mayham  bhikkhave  etadahosi  kaham
nu  kho  etarahi  pancavaggiya  bhikkhu  viharantiti  .  addasam  kho  bhikkhave
dibbena     cakkhuna     visuddhena    atikkantamanusakena    pancavaggiye
bhikkhu  baranasiyam  viharante  isipatane  migadaye  .  atha  khvaham bhikkhave
uruvelayam yathabhirantam viharitva yena baranasi tena carikam pakkamim.
     [325]  Addasa  kho  mam  bhikkhave  upako ajivako antara ca gayam
antara    ca   bodhim   addhanamaggapatipannam   disvana   mam   etadavoca
vippasannani   kho   te   avuso   indriyani   parisuddho   chavivanno
pariyodato  kamsi  tvam  avuso  uddissa  pabbajito  ko  va te sattha
kassa  va  tam  dhammam  rocesiti . Evam vutte aham bhikkhave upakam ajivakam
gathaya 1- ajjhabhasim
             sabbabhibhu sabbaviduhamasmi
             sabbesu dhammesu anupalitto
             sabbanjaho tanhakkhaye vimutto
             sayam abhinnaya kamuddiseyyam
@Footnote: 1 Ma. Yu. gathahi.
         Na me acariyo atthi          sadiso me na vijjati
         sadevakasmi lokasmim         natthi me patipuggalo
         ahanhi araha loke        aham sattha anuttaro
         ekomhi sammasambuddho    sitibhutosmi nibbuto
         dhammacakkam pavattetum                gacchami kasinam puram
         andhabhutasmi lokasmim              ahannim 1- amatadundubhinti.
         Yatha kho tvam avuso patijanasi    arahasi anantajinoti.
         Madisa ve jina honti                  ye patta asavakkhayam
         jita me papaka dhamma                    tasmaham upaka jinoti.
Evam  vutte bhikkhave so upako huveyyavusoti 2- vatva sisam okampetva
ummaggam gahetva pakkami.
     [326]   Atha  khvaham  bhikkhave  anupubbena  carikancaramano  yena
baranasi    yena    isipatanam    migadayo   yena   pancavaggiya   bhikkhu
tenupasankamim   .   addasamsu   3-  kho  mam  bhikkhave  pancavaggiya   bhikkhu
duratova    agacchantam    disvava    annamannam    santhapesum   ayam   kho
avuso    samano    gotamo    agacchati   bahulliko   padhanavibbhanto
avatto   bahullaya   so   neva   abhivadetabbo  na  paccutthatabbo
nassa   pattacivaram   patiggahetabbam   apica   kho  asanam  thapetabbam  sace
akankhissati  nisidissatiti  .  yatha  yatha  kho  aham  bhikkhave upasankamim 4-
@Footnote: 1 Ma. Yu. ahancham. 2. Ma. hupeyyapavusoti. Yu. huveyyapavusoti.
@3 Yu. addasasum. 4 Yu. upasankamami.
Tatha   tatha   pancavaggiya   bhikkhu   nasakkhimsu  sakaya  katikaya  santhatum
appekacce    mam   paccuggantva   pattacivaram   patiggahesum   appekacce
asanam   pannapesum   appekacce   padodakam  upatthapesum  apica  kho  mam
namena   ca   avusovadena  ca  samudacaranti  .  [1]-  aham  bhikkhave
pancavaggiye   bhikkhu   etadavocam   ma   bhikkhave   tathagatam  namena  ca
avusovadena     ca   samudacarittha   2-   araham   bhikkhave   tathagato
sammasambuddho    odahatha   bhikkhave   sotam   amatamadhigatam   ahamanusasami
aham    dhammam    desemi   yathanusittham   3-   patipajjamana   nacirasseva
yassatthaya    kulaputta    sammadeva   agarasma   anagariyam   pabbajanti
tadanuttaram    brahmacariyapariyosanam    dittheva    dhamme    sayam   abhinna
sacchikatva upasampajja viharissathati.
     {326.1}    Evam   vutte   bhikkhave   pancavaggiya   bhikkhu   mam
etadavocum    tayapi   kho   tvam   avuso   gotama   ariyaya   taya
patipadaya    taya   dukkarakarikaya   najjhagama   uttari   manussadhamma
alamariyananadassanavisesam     kim     pana    tvam    etarahi    bahulliko
padhanavibbhanto      avatto     bahullaya     adhigamissasi     uttari
manussadhamma   alamariyananadassanavisesanti   .  evam  vutte  aham  bhikkhave
pancavaggiye   bhikkhu   etadavocam   na  bhikkhave  tathagato  bahulliko  na
padhanavibbhanto   na   avatto   bahullaya   araham   bhikkhave  tathagato
sammasambuddho    odahatha   bhikkhave   sotam   amatamadhigatam   ahamanusasami
aham   dhammam   desemi   yathanusittham  patipajjamana  nacirasseva  yassatthaya
@Footnote: 1 Ma. Yu. evam vutteti dve patha dissanti. 2 Ma. samudacaratha.
@3 Ma. Yu. ito param tathasaddo dissati.
Kulaputta    sammadeva    agarasma    anagariyam   pabbajanti   tadanuttaram
brahmacariyapariyosanam    dittheva    dhamme    sayam   abhinna   sacchikatva
upasampajja    viharissathati   .   dutiyampi   kho   bhikkhave   pancavaggiya
bhikkhu  mam  etadavocum  tayapi  kho  tvam  *-  avuso gotama ariyaya taya
patipadaya    taya    dukkarakarikaya   najjhagama   uttari   manussadhamma
alamariyananadassanavisesam     kim     pana    tvam    etarahi    bahulliko
padhanavibbhanto      avatto     bahullaya     adhigamissasi     uttari
manussadhamma      alamariyananadassanavisesanti     .     dutiyampi     kho
aham   bhikkhave   pancavaggiye   bhikkhu   etadavocam  na  bhikkhave  tathagato
bahulliko .pe. Upasampajja viharissathati.
     {326.2}  Tatiyampi  kho  bhikkhave  pancavaggiya  bhikkhu mam etadavocum
tayapi  kho  tvam avuso gotama ariyaya taya patipadaya taya dukkarakarikaya
najjhagama    uttari    manussadhamma   alamariyananadassanavisesam   kim   pana
tvam  etarahi  bahulliko  padhanavibbhanto  avatto  bahullaya adhigamissasi
uttari   manussadhamma   alamariyananadassanavisesanti   .  evam  vutte  aham
bhikkhave  pancavaggiye  bhikkhu  etadavocam  abhijanatha me no tumhe bhikkhave
ito  pubbe  evarupam  bhasitametanti  .  no  hetam  bhante. Na bhikkhave
tathagato  bahulliko  na  padhanavibbhanto  na  avatto  bahullaya  araham
bhikkhave   tathagato   sammasambuddho  odahatha  bhikkhave  sotam  amatamadhigatam
ahamanusasami    aham    dhammam    desemi    yathanusittham    patipajjamana
@Footnote:* mikar—kr khagoe tavam peDna tvam
Nacirasseva    yassatthaya   kulaputta   sammadeva   agarasma   anagariyam
pabbajanti    tadanuttaram    brahmacariyapariyosanam    dittheva   dhamme   sayam
abhinna   sacchikatva   upasampajja   viharissathati   .   asakkhim  kho  aham
bhikkhave   pancavaggiye   bhikkhu   sannapetum   .   dvepi   sudam  bhikkhave
bhikkhu   ovadami   tayo   bhikkhu   pindaya   caranti   yam   tayo   bhikkhu
pindaya   caritva  aharanti  tena  chabbagga  1-   yapema  .  tayopi
sudam   bhikkhave   bhikkhu   ovadami   dvepi   bhikkhu   pindaya  caranti  yam
dvepi bhikkhu pindaya caritva aharanti tena chabbagga yapema.
     {326.3}   Atha   kho   bhikkhave  pancavaggiya  bhikkhu  maya  evam
ovadiyamana    evam   anusasiyamana   attana   jatidhamma   samana
jatidhamme   adinavam   viditva   ajatam   anuttaram   yogakkhemam  nibbanam
pariyesamana   ajatam   anuttaram  yogakkhemam  nibbanam  ajjhagamamsu  attana
jaradhamma  samana  jaradhamme  adinavam  viditva ajaram anuttaram yogakkhemam
nibbanam   pariyesamana   ajaram   anuttaram  yogakkhemam  nibbanam  ajjhagamamsu
attana  byadhidhamma  samana  .pe.  attana  maranadhamma  samana ...
Attana   sokadhamma   samana   ...  attana  sankilesadhamma  samana
sankilesadhamme    adinavam   viditva   asankilittham   anuttaram   yogakkhemam
nibbanam    pariyesamana    asankilittham   anuttaram   yogakkhemam   nibbanam
ajjhagamamsu    .    nananca    pana   nesam   dassanam   udapadi   akuppa
@Footnote: 1 Ma. chabbaggiya. Yu. chabbaggo.
No vimutti ayamantima jati natthidani punabbhavoti.
     [327]  Pancime  bhikkhave  kamaguna  katame  panca  cakkhuvinneyya
rupa    ittha    kanta   manapa   piyarupa   kamupasanhita   rajaniya
sotavinneyya    sadda    .pe.    ghanavinneyya    gandha    ...
Jivhavinneyya   rasa  ...  kayavinneyya  photthabba  ittha  kanta
manapa   piyarupa   kamupasanhita   rajaniya   ime  kho  bhikkhave  panca
kamaguna   .   yekeci   bhikkhave   samana  va  brahmana  va  ime
panca    kamagune   gadhita   mucchita   ajjhapanna   anadinavadassavino
anissaranapanna      paribhunjanti      te      evamassu     veditabba
anayamapanna byasanamapanna yathakamakaraniya papimato.
     [328]  Seyyathapi  bhikkhave  arannako  migo 2- bandho pasarasim
adhisayeyya   so   evamassa   veditabbo   anayamapanno  byasanamapanno
yathakamakaraniyo    luddassa   agacchante   ca   ludde   na   yenakamam
pakkamissatiti  evameva  kho  bhikkhave  yekeci  samana  va brahmana va
ime   panca  kamagune  gadhita  mucchita  ajjhapanna  anadinavadassavino
anissaranapanna   paribhunjanti   te   evamassu   veditabba  anayamapanna
byasanamapanna    yathakamakaraniya    papimato   .   yekeci   bhikkhave
samana   va  brahmana  va  ime  panca  kamagune  agadhita  amucchita
anajjhapanna      adinavadassavino      nissaranapanna      paribhunjanti
te    evamassu   veditabba   na   anayamapanna   na   byasanamapanna
@Footnote: 1 Ma. Yu. mago.
Na yathakamakaraniya papimato.
     {328.1}   Seyyathapi   bhikkhave  arannako  migo  abandho  1-
pasarasim   adhisayeyya   so   evamassa   veditabbo   na  anayamapanno
na    byasanamapanno    na    yathakamakaraniyo    luddassa   agacchante
ca  pana  ludde  yenakamam  pakkamissatiti  evameva  kho  bhikkhave  yekeci
samana    va    brahmana   va   ime   panca   kamagune   agadhita
amucchita       anajjhapanna      adinavadassavino      nissaranapanna
paribhunjanti    te    evamassu    veditabba    na   anayamapanna   na
byasanamapanna na yathakamakaraniya papimato.
     {328.2}  Seyyathapi  bhikkhave  arannako  migo  aranne  pavane
caramano  visattho  gacchati  visattho  titthati  visattho nisidati visattho seyyam
kappeti   tam   kissa   hetu   anapathagato  bhikkhave  luddassa  evameva
kho   bhikkhave   bhikkhu   vivicceva   kamehi   vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham   pathamam   jhanam  upasampajja  viharati
ayam   vuccati  bhikkhave  bhikkhu  andhamakasi  maram  apadam  vadhitva  maracakkhum
adassanam gato papimato.
     {328.3}   Puna   caparam   bhikkhave  bhikkhu  vitakkavicaranam  vupasama
ajjhattam    sampasadanam    cetaso    ekodibhavam    avitakkam    avicaram
samadhijam   pitisukham   dutiyam   jhanam  ...  tatiyam  jhanam  ...  catuttham  jhanam
upasampajja   viharati   ayam   vuccati   bhikkhave   bhikkhu   andhamakasi  maram
apadam   vadhitva   maracakkhum   adassanam   gato   papimato  .  puna  caparam
bhikkhave    bhikkhu    sabbaso    rupasannanam    samatikkama    patighasannanam
@Footnote: 1 Ma. Yu. abaddho.
Atthangama     nanattasannanam     amanasikara    ananto    akasoti
akasanancayatanam   upasampajja   viharati   ayam   vuccati   bhikkhave  bhikkhu
andhamakasi  maram  apadam  vadhitva  maracakkhum  adassanam  gato  papimato .
Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu   sabbaso   akasanancayatanam  samatikkamma
anantam    vinnananti    vinnanancayatanam    upasampajja   viharati   .pe.
Puna    caparam   bhikkhave   bhikkhu   sabbaso   vinnanancayatanam   samatikkamma
natthi    kinciti    akincannayatanam   upasampajja   viharati   .pe.   puna
caparam     bhikkhave    bhikkhu    sabbaso    akincannayatanam    samatikkamma
nevasannanasannayatanam    upasampajja    viharati    .pe.    puna   caparam
bhikkhave     bhikkhu     sabbaso     nevasannanasannayatanam    samatikkamma
sannavedayitanirodham    upasampajja    viharati    .   pannayapassa   disva
asava   parikkhina   honti   ayam   vuccati   bhikkhave  bhikkhu  andhamakasi
maram   apadam   vadhitva   maracakkhum  adassanam  gato  papimato  .  tinno
loke   visattikam   so   visattho   gacchati   visattho   titthati   visattho
nisidati   visattho   seyyam   kappeti   tam   kissa   hetu   anapathagato
bhikkhave papimatoti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                 Pasarasisuttam nitthitam chattham.
                     ------------
                     Culahatthipadopamasuttam
     [329]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tena   kho   pana  samayena
janussoni   brahmano   sabbasetena   valavabhirathena   1-   savatthiya
niyyati   divadivassa   .  addasa  kho  janussoni  brahmano  pilotikam
paribbajakam    duratova    agacchantam    disvana    pilotikam   paribbajakam
etadavoca  handa  kuto  nu  bhavam  vacchayano  agacchati  divadivassati .
Ito   hi   kho  aham  bho  agacchami  samanassa  gotamassa  santikati .
Kim 2- bhavam gotamassa pannaveyyattiyam pandito mannatiti.
     {329.1}  Ko  caham  bho  3-  samanassa gotamassa pannaveyyattiyam
janissami    sopi    nunassa    tadisova    yo   samanassa   gotamassa
pannaveyyattiyam   janeyyati   .   ularaya   khalu   bhavam   vacchayano
samanam   gotamam   pasamsaya   pasamsatiti   .   ko  caham  bho  samanam  gotamam
pasamsissami  pasatthappasatthova  so  bhavam  gotamo settho devamanussananti.
Tam   pana   bhavam   vacchayano  atthavasam  passamano  samane  gotame  evam
abhippasanno hotiti.
     [330]   Ko   caham  bho  samane  gotame  evam  abhippasannomhi
seyyathapi   bho   kusalo  nagavaniko  nagavanam  paviseyya  so  passeyya
@Footnote: 1 Si. Yu. valabhirathena. 2 Si. Yu. tam kim mannati bhavam vacchayanoti ime patha
@dissanti. 3 Si. Yu. ko caham bho ko cati ime patha dissanti.
Nagavane   mahantam   hatthipadam   dighato   ca   ayatam  tiriyanca  vitthatam .
So   nittham   gaccheyya   maha   vata  bho  nagoti  evameva  kho  aham
yato   addasam   samane   gotame   cattari   padani   athaham  nitthamagamam
sammasambuddho    bhagava    svakkhato   bhagavata   dhammo   supatipanno
bhagavato   savakasanghoti   1-   .   katamani   cattari  .  idhaham  bho
passami      ekacce     khattiyapandite     nipune     kataparappavade
valavedhirupe     te     bhindanta    manne    caranti    pannagatena
ditthigatani   te   sunanti   samano   khalu   bho   gotamo   amukam  nama
gamam va nigamam va osarissatiti.
     {330.1}   Te   panham   abhisankharonti   imam   mayam  panham  samanam
gotamam    upasankamitva    pucchissama   evance   no   puttho   evam
byakarissati   evamassa   mayam   vadam   aropessama   evancepi  no
puttho   evam  byakarissati  evampissa  mayam  vadam  aropessamati .
Te   sunanti   samano  khalu  bho  gotamo  amukam  nama  gamam  va  nigamam
va   osatoti   te   yena   samano  gotamo  tenupasankamanti  .  te
samano   gotamo   dhammiya   kathaya  sandasseti  samadapeti  samuttejeti
sampahamseti    te   samanena   gotamena   dhammiya   kathaya   sandassita
samadapita   samuttejita   sampahamsita   na   ceva   samanam  gotamam  panham
pucchanti    kutassa    vadam    aropessanti    annadatthum    samanasseva
gotamassa   savaka   sampajjanti   .  yadaham  bho  samane  gotame  imam
@Footnote: 1 katthaci potthake supatipanno sanghotipi patho.
Pathamam    padam    addasam    athaham    nitthamagamam   sammasambuddho   bhagava
svakkhato   bhagavata   dhammo   supatipanno   bhagavato  savakasanghoti .
Puna    caparaham   bho   passami   idhekacce   brahmanapandite   .pe.
Gahapatipandite     .pe.     samanapandite     nipune     kataparappavade
valavedhirupe     te     bhindanta    manne    caranti    pannagatena
ditthigatani   te   sunanti   samano   khalu   bho   gotamo   amukam  nama
gamam va nigamam va osarissatiti.
     {330.2}   Te   panham   abhisankharonti   imam   mayam  panham  samanam
gotamam    upasankamitva    pucchissama   evance   no   puttho   evam
byakarissati   evamassa   mayam   vadam   aropessama   evancepi  no
puttho   evam  byakarissati  evampissa  mayam  vadam  aropessamati .
Te  sunanti  samano  khalu  bho  gotamo  amukam  nama  gamam  va nigamam va
osatoti te yena samano gotamo tenupasankamanti.
     {330.3}   Te   samano   gotamo   dhammiya  kathaya  sandasseti
samadapeti   samuttejeti   sampahamseti   te  samanena  gotamena  dhammiya
kathaya   sandassita   samadapita   samuttejita   sampahamsita   na   ceva
samanam    gotamam    panham    pucchanti    kutassa    vadam   aropessanti
annadatthum   samanamyeva   gotamam   okasam   yacanti  agarasma  anagariyam
pabbajjaya  .  te  samano  gotamo  pabbajeti  te  tattha pabbajita 1-
samana     2-     vupakattha    appamatta    atapino    pahitatta
@Footnote: 1 Si. Yu. pabbajita. 2 Si. Yu. eketi patho atthi.
Viharanta    nacirasseva   yassatthaya   kulaputta   sammadeva   agarasma
anagariyam   pabbajanti   tadanuttaram   brahmacariyapariyosanam   dittheva  dhamme
sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja   viharanti   .  te  evamahamsu
manam   vata   bho   anassama   manam   vata  bho  anassama  mayanhi  pubbe
assamanava   samana   samanamhati   patijanimha   abrahmanava   samana
brahmanamhati    patijanimha    anarahantava    samana    arahantamhati
patijanimha    idani   khomha   samana   idani   khomha   brahmana
idani   khomha   arahantoti   .   yadaham   bho  samane  gotame  imam
catuttham    padam    addasam    athaham   nitthamagamam   sammasambuddho   bhagava
svakkhato   bhagavata   dhammo   supatipanno   bhagavato  savakasanghoti .
Yato   kho   aham  bho  samane  gotame  imani  cattari  padani  addasam
athaham    nitthamagamam    sammasambuddho    bhagava   svakkhato   bhagavata
dhammo supatipanno bhagavato savakasanghoti.
     [331]    Evam    vutte   janussoni   brahmano   sabbaseta
valavabhiratha   orohitva   ekamsam   uttarasangam  karitva  yena  bhagava
tenanjalimpanametva    tikkhattum    udanam    udanesi    namo   tassa
bhagavato   arahato   sammasambuddhassa   namo   tassa   bhagavato   arahato
sammasambuddhassa    appevanama    kadaci    karahaci    tena    samanena
gotamena    saddhim    samagaccheyyama    appevanama   siya   kocideva
kathasallapoti   .   atha   kho   janussoni   brahmano  yena  bhagava
Tenupasankami    upasankamitva    bhagavata    saddhim   sammodi   sammodaniyam
katham  saraniyam  vitisaretva  ekamantam  nisidi  .  ekamantam  nisinno kho
janussoni   brahmano   yavatako   ahosi   pilotikaya   paribbajakena
saddhim   kathasallapo   tam   sabbam  bhagavato  arocesi  .  evam  vutte
bhagava    janussonim    brahmanam    etadavoca    na   kho   brahmana
ettavata    hatthipadopamo    vittharena    paripuro    hoti    apica
brahmana    yatha    hatthipadopamo    vittharena   paripuro   hoti   tam
sunahi    sadhukam    manasikarohi   bhasissamiti   .   evam   bhoti   kho
janussoni brahmano bhagavato paccassosi.
     [332]   Bhagava   etadavoca   seyyathapi   brahmana  nagavaniko
nagavanam   paviseyya   so   passeyya  nagavane  mahantam  hatthipadam  dighato
ca   ayatam   tiriyanca   vitthatam   yo   hoti   kusalo  nagavaniko  neva
tava   nittham   gacchati  maha  vata  bho  nagoti  .  tam  kissa  hetu .
Santi   hi   brahmana   nagavane   vamanika  nama  hatthiniyo  mahapada
tasampetam padam assati.
     {332.1}      So     tamanugacchati     tamanugacchanto     passati
nagavane    mahantam   hatthipadam   dighato   ca   ayatam   tiriyanca   vitthatam
ucca   ca   nisevitam  yo  hoti  kusalo  nagavaniko  neva  tava  nittham
gacchati   maha   vata   bho   nagoti  .  tam  kissa  hetu  .  santi  hi
brahmana      nagavane      uccakalarika      nama      hatthiniyo
mahapada tasampetam padam assati.
     {332.2}      So     tamanugacchati     tamanugacchanto     passati
Nagavane    mahantam   hatthipadam   dighato   ca   ayatam   tiriyanca   vitthatam
ucca   ca   nisevitam   ucca   ca   dantehi   aranjitani  yo  hoti
kusalo   nagavaniko   neva   tava   nittham   gacchati   maha   vata   bho
nagoti   .   tam   kissa   hetu   .   santi   hi  brahmana  nagavane
uccakaneruka     nama    hatthiniyo    mahapada    tasampetam    padam
assati.
     {332.3}   So   tamanugacchati   tamanugacchanto   passati   nagavane
mahantam  hatthipadam  dighato  ca  ayatam  tiriyanca  vitthatam  ucca  ca  nisevitam
ucca   ca   dantehi   aranjitani  ucca  ca  sakhabhangam  tanca  nagam
passeti   rukkhamulagatam   va   abbhokasagatam  va  gacchantam  va  thitam  va
nisinnam va nipannam va. So nittham gacchati ayameva so mahanagoti.
     {332.4}  Evameva  kho  brahmana  idha tathagato loke uppajjati
araham   sammasambuddho   vijjacaranasampanno   sugato   lokavidu  anuttaro
purisadammasarathi  sattha  devamanussanam  buddho  bhagava so imam lokam sadevakam
samarakam   sabrahmakam   sassamanabrahmanim   pajam   sadevamanussam  sayam  abhinna
sacchikatva   pavedeti   so   dhammam  deseti  adikalyanam  majjhekalyanam
pariyosanakalyanam   sattham   sabyanjanam  kevalaparipunnam  parisuddham  brahmacariyam
pakaseti  tam  dhammam  sunati  gahapati  va  gahapatiputto  va annatarasmim va
kule  paccha  jato  so  tam dhammam sutva tathagate saddham patilabhati so tena
saddhapatilabhena   samannagato   iti   patisancikkhati  sambadho  gharavaso
Rajapatho   abbhokaso   pabbajja   nayidam   sukaram   agaram  ajjhavasata
ekantaparipunnam     ekantaparisuddham     sankhalikhitam     brahmacariyam    caritum
yannunaham   kesamassum   oharetva   kasayani  vatthani  acchadetva
agarasma   anagariyam   pabbajeyyanti   .  so  aparena  samayena  appam
va   bhogakkhandham   pahaya   mahantam   va  bhogakkhandham  pahaya  appam  va
natiparivattam    pahaya   mahantam   va   natiparivattam   pahaya   kesamassum
oharetva   kasayani   vatthani  acchadetva  agarasma  anagariyam
pabbajati.
     [333]  So  evam  pabbajito  samano bhikkhunam sikkhasajivasamapanno
panatipatam    pahaya    panatipata    pativirato   hoti   nihitadando
nihitasattho    lajji    dayapanno    sabbapanabhutahitanukampi   viharati  .
Adinnadanam    pahaya    adinnadana    pativirato   hoti   dinnadayi
dinnapatikankhi   athenena   sucibhutena   attana   viharati  .  abrahmacariyam
pahaya   brahmacari   hoti   aracari  virato  methuna  gamadhamma .
Musavadam   pahaya   musavada   pativirato   hoti  saccavadi  saccasandho
theto   1-   paccayiko   avisamvadako  lokassa  .  pisunam  vacam  pahaya
pisunaya   vacaya   pativirato  hoti  ito  sutva  na  amutra  akkhata
imesam  bhedaya  amutra  va  sutva  na  imesam  akkhata  amusam bhedaya
iti   bhinnanam   va  sandhata  sahitanam  va  anuppadata  samaggaramo
samaggarato       samagganandi       samaggakaranim      vacam      bhasita
@Footnote: 1 Ma. theto.
Hoti   .   pharusam  vacam  pahaya  pharusaya  vacaya  pativirato  hoti  ya
sa   vaca  nela  kannasukha  pemaniya  hadayangama  pori  bahujanakanta
bahujanamanapa    tatharupim    vacam    bhasita   hoti   .   samphappalapam
pahaya   samphappalapa   pativirato   hoti   kalavadi  bhutavadi  atthavadi
dhammavadi   vinayavadi   nidhanavatim   vacam   bhasita   kalena   sapadesam
pariyantavatim.
     {333.1}   So   vijagamabhutagamasamarambha   pativirato   hoti .
Ekabhattiko     hoti     rattuparato     virato    vikalabhojana   .
Naccagitavaditavisukadassana     pativirato     hoti     .     malagandha-
vilepanadharanamandanavibhusanatthana        pativirato       hoti      .
Uccasayanamahasayana    pativirato    hoti    .    jataruparajatapatiggahana
pativirato    hoti    .    amakadhannapatiggahana   pativirato   hoti  .
Amakamamsapatiggahana     pativirato    hoti    .    itthikumarikapatiggahana
pativirato    hoti    .    dasidasapatiggahana    pativirato   hoti  .
Ajelakapatiggahana     pativirato     hoti     .    kukkutasukarapatiggahana
pativirato   hoti   .   hatthigavassavalavapatiggahana   pativirato   hoti .
Khettavatthupatiggahana    pativirato    hoti   .   duteyyapahinagamananuyoga
pativirato  hoti  .  kayavikkaya  pativirato  hoti . Tulakutakamsakutamanakuta
pativirato     hoti     .     ukkotanavancananikatisaviyoga    pativirato
hoti     .     chedanavadhabandhanaviparamosaalopasahasakara     pativirato
hoti.
     {333.2}      So     santuttho     hoti     kayapariharikena
civarena         kucchipariharikena          pindapatena         yena
Yeneva   pakkamati   samadayeva   pakkamati   .  seyyathapi  nama  pakkhi
sakuno   yena   yeneva   deti   sapattabharova   deti  evameva  bhikkhu
santuttho     hoti     kayapariharikena     civarena    kucchipariharikena
pindapatena   yena   yeneva   pakkamati   samadayeva  pakkamati  .  so
imina    ariyena    silakkhandhena    samannagato   ajjhattam   anavajjasukham
patisamvedeti.
     {333.3}   So   cakkhuna   rupam   disva  na  nimittaggahi  hoti
nanubyanjanaggahi    yatvadhikaranamenam    cakkhundriyam    asamvutam    viharantam
abhijjhadomanassa    papaka   akusala   dhamma   anvassaveyyum   tassa
samvaraya   patipajjati  rakkhati  cakkhundriyam  cakkhundriye  samvaram  apajjati .
Sotena  saddam  sutva  ...  ghanena  gandham  ghayitva  ... Jivhaya rasam
sayitva  ...  kayena  photthabbam  phusitva  ...  manasa  dhammam vinnaya
na     nimittaggahi     hoti     nanubyanjanaggahi     yatvadhikaranamenam
manindriyam    asamvutam    viharantam    abhijjhadomanassa   papaka   akusala
dhamma   anvassaveyyum   tassa   samvaraya   patipajjati   rakkhati  manindriyam
manindriye   samvaram   apajjati   .  so  imina  ariyena  indriyasamvarena
samannagato ajjhattam abyasekasukham patisamvedeti.
     {333.4}   So   abhikkante   patikkante   sampajanakari   hoti
alokite    vilokite    sampajanakari   hoti   samminjite   pasarite
sampajanakari    hoti    sanghatipattacivaradharane    sampajanakari   hoti
asite  pite  khayite  sayite  sampajanakari  hoti  uccarapassavakamme
sampajanakari   hoti   gate   thite  nisinne  sutte  jagarite  bhasite
Tunhibhave sampajanakari hoti.
     [334]  So  imina  ca  ariyena  silakkhandhena  samannagato  imina
ca  ariyena  indriyasamvarena  samannagato  imina ca ariyena satisampajannena
samannagato    vivittam    senasanam    bhajati   arannam   rukkhamulam   pabbatam
kandaram    giriguham    susanam    vanapattham    abbhokasam    palalapunjam  .
So    pacchabhattam    pindapatapatikkanto   nisidati   pallankam   abhujitva
ujum   kayam   panidhaya   parimukham   satim   upatthapetva   .   so  abhijjham
loke    pahaya    vigatabhijjhena   cetasa   viharati   abhijjhaya   cittam
parisodheti    .    byapadapadosam    pahaya   abyapannacitto   viharati
sabbapanabhutahitanukampi     byapadapadosa     cittam    parisodheti   .
Thinamiddham   pahaya   vigatathinamiddho   viharati  alokasanni  sato  sampajano
thinamiddha   cittam   parisodheti   .   uddhaccakukkuccam   pahaya   anuddhato
viharati   ajjhattam   vupasantacitto   uddhaccakukkucca  cittam  parisodheti .
Vicikiccham   pahaya   tinnavicikiccho   viharati   akathamkathi   kusalesu   dhammesu
vicikicchaya cittam parisodheti.
     [335]   So  ime  panca  nivarane  pahaya  cetaso  upakkilese
pannaya   dubbalikarane   vivicceva   kamehi   vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakkam   savicaram   vivekajam  pitisukham  pathamam  jhanam  upasampajja  viharati .
Idam    vuccati    brahmana   tathagatapadam   itipi   tathagatanisevitam   itipi
tathagataranjitam   itipi   .  na  tveva  tava  ariyasavako  nittham  gacchati
Sammasambuddho    bhagava    svakkhato   bhagavata   dhammo   supatipanno
bhagavato   savakasanghoti   .  puna  caparam  brahmana  bhikkhu  vitakkavicaranam
vupasama   ajjhattam   sampasadanam   cetaso  ekodibhavam  avitakkam  avicaram
samadhijam   pitisukham   dutiyam   jhanam   .pe.   tatiyam   jhanam   ...  catuttham
jhanam   upasampajja   viharati   .   idam   vuccati   brahmana   tathagatapadam
itipi   tathagatanisevitam   itipi   tathagataranjitam   itipi   .   na  tveva
tava   ariyasavako   nittham   gacchati  sammasambuddho  bhagava  svakkhato
bhagavata dhammo supatipanno bhagavato savakasanghoti.
     [336]   So   evam   samahite   citte   parisuddhe  pariyodate
anangane   vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite  anenjappatte
pubbenivasanussatinanaya   cittam   abhininnameti   .   so   anekavihitam
pubbenivasam   anussarati   seyyathidam   ekampi   jatim   dvepi   jatiyo
.pe.   iti   sakaram  sauddesam  anekavihitam  pubbenivasam  anussarati .
Idampi   vuccati   brahmana   tathagatapadam   itipi   tathagatanisevitam   itipi
tathagataranjitam   itipi   .  na  tveva  tava  ariyasavako  nittham  gacchati
sammasambuddho    bhagava    svakkhato   bhagavata   dhammo   supatipanno
bhagavato savakasanghoti.
     [337]   So   evam   samahite   citte   parisuddhe  pariyodate
anangane   vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite  anenjappatte
sattanam    cutupapatananaya   cittam   abhininnameti   .   so   dibbena
Cakkhuna     visuddhena     atikkantamanusakena    .pe.    yathakammupage
satte   pajanati   .   idampi   vuccati   brahmana   tathagatapadam  itipi
tathagatanisevitam   itipi   tathagataranjitam   itipi   .   na   tveva  tava
ariyasavako    nittham    gacchati    sammasambuddho   bhagava   svakkhato
bhagavata dhammo supatipanno bhagavato savakasanghoti.
     [338]   So   evam   samahite   citte   parisuddhe  pariyodate
anangane   vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite  anenjappatte
asavanam   khayananaya   cittam   abhininnameti   .   so   idam  dukkhanti
yathabhutam    pajanati    ayam   dukkhasamudayoti   yathabhutam   pajanati   ayam
dukkhanirodhoti    yathabhutam   pajanati   ayam   dukkhanirodhagamini   patipadati
yathabhutam   pajanati   .   ime   asavati   yathabhutam   pajanati   ayam
asavasamudayoti    yathabhutam    pajanati   ayam   asavanirodhoti   yathabhutam
pajanati ayam asavanirodhaganini patipadati yathabhutam pajanati.
     {338.1}    Idampi    vuccati    brahmana    tathagatapadam   itipi
tathagatanisevitam   itipi   tathagataranjitam   itipi   .   na   tveva  tava
ariyasavako  nitthangato  hoti  .  apica  kho  nittham gacchati sammasambuddho
bhagava  svakkhato  bhagavata  dhammo  supatipanno  bhagavato savakasanghoti.
Tassa  evam  janato  evam  passato  kamasavapi cittam vimuccati bhavasavapi
cittam   vimuccati   avijjasavapi   cittam  vimuccati  vimuttasmim  vimuttamiti
nanam   hoti   khina   jati   vusitam   brahmacariyam   katam   karaniyam  naparam
Itthattayati   pajanati   .   idampi   vuccati   brahmana   tathagatapadam
itipi   tathagatanisevitam   itipi   tathagataranjitam   itipi   .  ettavata
kho    brahmana    ariyasavako    nitthangato    hoti   sammasambuddho
bhagava     svakkhato     bhagavata    dhammo    supatipanno    bhagavato
savakasanghoti    .    ettavata    kho    brahmana    hatthipadopamo
vittharena paripuro hoti.
     [339]   Evam  vutte  janussoni  brahmano  bhagavantam  etadavoca
abhikkantam   bho   gotama  abhikkantam  bho  gotama  seyyathapi  bho  gotama
nikkujjitam   va   ukkujjeyya   paticchannam   va  vivareyya  mulhassa  va
maggam   acikkheyya   andhakare  va  telapajjotam  dhareyya  cakkhumanto
rupani   dakkhantiti   evamevam  bhota  gotamena  anekapariyayena  dhammo
pakasito    esaham    bhagavantam    gotamam    saranam   gacchami   dhammanca
bhikkhusanghanca   upasakam   mam  bhavam  gotamo  dharetu  ajjatagge  panupetam
saranangatanti.
               Culahatthipadopamasuttam nitthitam sattamam.
                     ------------
                    Mahahatthipadopamasuttam
     [340]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane  anathapindikassa  arame  .  tatra  kho  ayasma  sariputto
bhikkhu   amantesi   avuso   bhikkhavoti   .  avusoti  kho  te  bhikkhu
ayasmato    sariputtassa    paccassosum    .    ayasma   sariputto
etadavoca    seyyathapi    avuso    yanikanici   jangalanam   pananam
padajatani   sabbani   tani   hatthipade   samodhanam   gacchanti   hatthipadam
tesam    aggamakkhayati   yadidam   mahantattena   evameva   kho   avuso
yekeci  kusala  dhamma  sabbe  te  catusu  ariyasaccesu  sangaham  gacchanti
katamesu   catusu  dukkhe  ariyasacce  dukkhasamudaye  ariyasacce  dukkhanirodhe
ariyasacce dukkhanirodhagaminiya patipadaya ariyasacce.
     [341]   Katamancavuso   dukkham   ariyasaccam   jatipi  dukkha  jarapi
dukkha    maranampi    dukkham    sokaparidevadukkhadomanassupayasapi    dukkha
yampiccham    na    labhati   tampi   dukkham   sankhittena   paccupadanakkhandha
dukkha     .     katame    cavuso    pancupadanakkhandha    seyyathidam
rupupadanakkhandho        vedanupadanakkhandho        sannupadanakkhandho
sankharupadanakkhandho    vinnanupadanakkhandho    .    katamo   cavuso
rupupadanakkhandho   cattari   ca   mahabhutani   catunnam   ca   mahabhutanam
upadarupam    .    katame   cavuso   cattaro   mahabhuta   pathavidhatu
Apodhatu tejodhatu vayodhatu.
     [342]  Katama  cavuso  pathavidhatu  .  pathavidhatu  siya  ajjhattika
siya  bahira  .  katama  cavuso  ajjhattika  pathavidhatu  .  yam ajjhattam
paccattam   kakkhalam   kharigatam   upadinnam   seyyathidam   kesa  loma  nakha
danta   taco  mamsam  nharu  atthi  atthiminjam  vakkam  hadayam  yakanam  kilomakam
pihakam   papphasam   antam   antagunam   udariyam   karisam   yam   va  panannampi
kinci   ajjhattam   paccattam   kakkhalam   kharigatam  upadinnam  ayam  vuccatavuso
ajjhattika   pathavidhatu   .   ya  ceva  kho  pana  ajjhattika  pathavidhatu
ya   ca   bahira   pathavidhatu   pathavidhaturevesa   .   tam  netam  mama
nesohamasmi   na   meso   attati   evametam   yathabhutam  sammappannaya
datthabbam   .   evametam   yathabhutam   sammappannaya   disva  pathavidhatuya
nibbindati pathavidhatuya cittam virajeti.
     {342.1} Hoti kho so avuso samayo yam bahira apodhatu pakuppati
antarahita  tasmim  samaye  bahira pathavidhatu hoti. Tassa hi nama avuso
bahiraya    pathavidhatuya    tava   mahallikaya   aniccata   pannayissati
khayadhammata    pannayissati    vayadhammata   pannayissati   viparinamadhammata
pannayissati   .   kim   panimassa   mattatthakassa   kayassa  tanhupadinnassa
ahanti  va  mamanti  va asmiti va atha khvassa no tevettha hoti. Tance
avuso   bhikkhum   pare  akkosanti  paribhasanti  rosenti  vihesenti .
So   evam   pajanati  uppanna  kho  me  ayam  sotasamphassaja  dukkha
Vedana  sa  ca  kho  paticca  no  appaticca  kim  paticca  phassam paticca.
Sopi   kho  phasso  aniccoti  passati  vedana  aniccati  passati  sanna
aniccati   passati   sankhara   aniccati   passati   vinnanam   aniccanti
passati   tassa   dhatarammanameva   cittam   pakkhandati   pasidati   santitthati
vimuccati.
     {342.2}  Tance  avuso bhikkhum pare anitthehi akantehi amanapehi
samudacaranti     panisamphassenapi    leddusamphassenapi    dandasamphassenapi
satthasamphassenapi   .   so  evam  pajanati  tathabhuto  kho  ayam  kayo
yathabhutasmim   kaye   panisamphassapi   kamanti   leddusamphassapi   kamanti
dandasamphassapi   kamanti   satthasamphassapi   kamanti  .  vuttam  kho  panetam
bhagavata  kakacupame  1-  ovade  ubhatodandakena  cepi  bhikkhave kakacena
cora  ocaraka  angamangani  okkanteyyum  tatrapi yo mano padoseyya
na  me  so  tena  sasanakaroti  .  araddham  kho  pana me viriyam bhavissati
asallinam   upatthita  sati  appammuttha  2-  passaddho  kayo  asaraddho
samahitam   cittam   ekaggam   kamamdani   imasmim   kaye   panisamphassapi
kamantu      leddusamphassapi      kamantu     dandasamphassapi     kamantu
satthasamphassapi   kamantu   kariyati  hidam  buddhanam  sasananti  .  tassa  ce
avuso   bhikkhuno   evam   buddham   anussarato   evam  dhammam  anussarato
evam   sangham   anussarato   upekkha  kusalanissita  na  santhati  .  so
@Footnote: 1 Yu. kakacupamovade. 2 Yu. asammuttha.
Tena  samvijjati  samvegam  apajjati  alabha  vata  me  na  vata  me labha
dulladdham  vata  me  na  vata  me  suladdham  yassa  me evam buddham anussarato
evam   dhammam  anussarato  evam  sangham  anussarato  upekkha  kusalanissita
na   santhatiti   .  seyyathapi  avuso  sunisa  sassuram  disva  samvijjati
samvegam  apajjati  evameva  kho  avuso  tassa  ce  bhikkhuno evam buddham
anussarato   evam   dhammam  anussarato  evam  sangham  anussarato  upekkha
kusalanissita   na   santhati   .   so  tena  samvijjati  samvegam  apajjati
alabha  vata  me  na  vata  me  labha dulladdham vata me na vata me suladdham
yassa  me  evam  buddham  anussarato  evam  dhammam  anussarato  evam  sangham
anussarato  upekkha  kusalanissita  na  santhatiti  .   tassa  ce avuso
bhikkhuno   evam   buddham  anussarato  evam  dhammam  anussarato  evam  sangham
anussarato   upekkha   kusalanissita   santhati  .  so  tena  attamano
hoti. Ettavatapi kho avuso bhikkhuno bahukatam hoti.
     [343]  Katama  cavuso  apodhatu  .  apodhatu siya ajjhattika
siya  bahira  .  katama  cavuso  ajjhattika  apodhatu . Yam ajjhattam
paccattam    apo    apogatam    upadinnam   seyyathidam   pittam   semham
pubbo   lohitam   sedo  medo  assu  vasa  khelo  singhanika  lasika
muttam    yam    va    panannampi    kinci    ajjhattam   paccattam   apo
apogatam   upadinnam   ayam   vuccatavuso   ajjhattika   apodhatu  .
Ya  ceva  kho  pana  ajjhattika  apodhatu  ya  ca  bahira apodhatu
apodhaturevesa   .  tam  netam  mama  nesohamasmi  na  meso  attati
evametam   yathabhutam   sammappannaya   datthabbam   .   evametam   yathabhutam
sammappannaya   disva   apodhatuya   nibbindati   apodhatuya   cittam
virajeti  .  hoti  kho  so avuso samayo yam bahira apodhatu pakuppati
sa   gamampi   vahati   nigamampi  vahati   nagarampi  vahati  janapadampi  vahati
janapadapadesampi  vahati  .  hoti  kho  so  avuso  samayo yam mahasamudde
yojanasatikanipi    udakani    oggacchanti    dviyojanasatikanipi   udakani
oggacchanti   tiyojanasatikanipi   udakani   oggacchanti  catuyojanasatikanipi
udakani    oggacchanti    pancayojanasatikanipi    udakani    oggacchanti
chayojanasatikanipi    udakani   oggacchanti   sattayojanasatikanipi   udakani
oggacchanti.
     {343.1}  Hoti  kho so avuso samayo yam mahasamudde sattatalampi
udakam   santhati   chatalampi   udakam  santhati  pancatalampi  udakam  santhati
catutalampi    udakam   santhati   titalampi   udakam   santhati   dvitalampi
udakam  santhati  talamattampi  udakam  santhati  .  hoti  kho  so  avuso
samayo   yam   mahasamudde   sattaporisampi   udakam   santhati   chaporisampi
udakam    santhati   pancaporisampi   udakam   santhati   catuporisampi   udakam
santhati    tiporisampi   udakam   santhati   dviporisampi   udakam   santhati
porisamattampi   udakam   santhati  .  hoti  kho  so  avuso  samayo  yam
Mahasamudde      addhaporisampi      udakam      santhati     katimattampi
udakam     santhati    jannumattampi    udakam    santhati    goppakamattampi
udakam   santhati   .   hoti  kho  so  avuso  samayo  yam  mahasamudde
angulipabbatemanamattampi   udakam   na  hoti  .  tassa  hi  nama  avuso
bahiraya    apodhatuya   tava   mahallikaya   aniccata   pannayissati
khayadhammata         pannayissati        vayadhammata        pannayissati
viparinamadhammata     pannayissati    .    kim    panimassa    mattatthakassa
kayassa   tanhupadinnassa   ahanti   va   mamanti  va  asmiti  va  atha
khvassa  no  tevettha  hoti  .  tassa  ce  avuso  bhikkhuno evam buddham
anussarato   evam   dhammam  anussarato  evam  sangham  anussarato  upekkha
kusalanissita   santhati  .  so  tena  attamano  hoti  .  ettavatapi
kho so avuso bhikkhuno bahukatam hoti.
     [344]  Katama  cavuso  tejodhatu  .  tejodhatu siya ajjhattika
siya  bahira  .  katama  cavuso  ajjhattika  tejodhatu . Yam ajjhattam
paccattam  tejo  tejogatam  upadinnam  seyyathidam  yena ca santappati yena ca
jirati  yena  ca  paridayhati  yena  ca  asitapitakhayitasayitam  samma  parinamam
gacchati   yam   va   panannampi  kinci  ajjhattam  paccattam  tejo  tejogatam
upadinnam  ayam  vuccatavuso  ajjhattika  tejodhatu  .  ya ceva kho pana
ajjhattika tejodhatu ya ca bahira tejodhatu tejodhaturevesa. Tam netam
Mama   nesohamasmi  na  meso  attati  evametam  yathabhutam  sammappannaya
datthabbam   .   evametam   yathabhutam   sammappannaya  disva  tejodhatuya
nibbindati  tejodhatuya  cittam  virajeti  .  hoti kho so avuso samayo
yam   bahira   tejodhatu   pakuppati  sa  gamampi  dahati  nagarampi  dahati
nigamampi    dahati   janapadampi   dahati   janapadapadesampi   dahati   .   sa
haritantam   va   panthantam   va  selantam  va  udakantam  va  ramaniyam  va
bhumibhagam agamma anahara nibbayati.
     {344.1}   Hoti   kho  so  avuso  samayo  yam  kukkutapattenapi
nharudaddalenapi  aggim  gavesanti  .  tasma  hi  nama  avuso bahiraya
tejodhatuya   tava   mahallikaya   aniccata   pannayissati   khayadhammata
pannayissati       vayadhammata       pannayissati       viparinamadhammata
pannayissati   .   kim   panimassa   mattatthakassa   kayassa  tanhupadinnassa
ahanti  va  mamanti  va  asmiti va atha khvassa no tevettha hoti. Tassa
ce  avuso  bhikkhuno  evam  buddham  anussarato evam dhammam anussarato evam
sangham  anussarato  upekkha  kusalanissita  santhati  .  so tena attamano
hoti. Ettavatapi kho so avuso bhikkhuno bahukatam hoti.
     [345]  Katama  cavuso  vayodhatu  .  vayodhatu siya ajjhattika
siya   bahira   .   katama   cavuso   ajjhattika  vayodhatu  .  yam
ajjhattam   paccattam   vayo   vayogatam   upadinnam  seyyathidam  uddhangama
vata    adhogama    vata   kucchisaya   vata   kotthasaya   vata
Angamanganusarino   vata   assaso   passaso   iti   va  yam  va
panannampi    kinci    ajjhattam   paccattam   vayo   vayogatam   upadinnam
ayam   vuccatavuso   ajjhattika   vayodhatu   .   ya  ceva  kho  pana
ajjhattika  vayodhatu  ya  ca  bahira  vayodhatu vayodhaturevesa.
Tam   netam   mama   nesohamasmi   na  meso  attati  evametam  yathabhutam
sammappannaya    datthabbam    .    evametam    yathabhutam    sammappannaya
disva vayodhatuya nibbindati vayodhatuya cittam virajeti.
     {345.1}  Hoti  kho  so  avuso  samayo  yam bahira vayodhatu
pakuppati    sa    gamampi    vahati   nigamampi   vahati   nagarampi   vahati
janapadampi   vahati   janapadapadesampi   vahati   .  hoti  kho  so  avuso
samayo   yam   gimhanam   pacchime  mase  talapannenapi  vidhupanenapi  vatam
pariyesanti   ossavanepi  tinani  na  injanti  .  tassa  hi  namavuso
bahiraya    vayodhatuya   tava   mahallikaya   aniccata   pannayissati
khayadhammata    pannayissati    vayadhammata   pannayissati   viparinamadhammata
pannayissati   .   kim   panimassa   mattatthakassa   kayassa  tanhupadinnassa
ahanti  va  mamanti  va  asmiti  va  atha  khvassa  no tevettha hoti.
Tance    avuso    bhikkhum   pare   akkosanti   paribhasanti   rosenti
vihesenti  .  so  evam  pajanati  uppanna kho me ayam sotasamphassaja
dukkha   vedana  sa  ca  kho  paticca  no  appaticca  kim  paticca  phassam
paticca    .    sopi    kho    phasso    aniccoti   passati   vedana
Aniccati    passati   sanna   aniccati   passati   sankhara   aniccati
passati     vinnanam     aniccanti    passati    tassa    dhatarammanameva
cittam pakkhandati pasidati santitthati vimuccati.
     {345.2}  Tance  avuso bhikkhum pare anitthehi akantehi amanapehi
samudacaranti     panisamphassenapi    leddusamphassenapi    dandasamphassenapi
satthasamphassenapi  .  so evam pajanati tathabhuto kho ayam kayo yathabhutasmim
kaye   panisamphassapi   kamanti  leddusamphassapi  kamanti  dandasamphassapi
kamanti  satthasamphassapi  kamanti  .  vuttam  kho  panetam  bhagavata  kakacupame
ovade  ubhatodandakena cepi bhikkhave kakacena cora ocaraka angamangani
okkanteyyum  tatrapi  yo mano padoseyya na me so tena sasanakaroti.
Araddham  kho  pana  me  viriyam  bhavissati  asallinam upatthita sati appammuttha
passaddho   kayo  asaraddho  samahitam  cittam  ekaggam  kamamdani  imasmim
kaye   panisamphassapi   kamantu  leddusamphassapi  kamantu  dandasamphassapi
kamantu satthasamphassapi kamantu kariyati hidam buddhanam sasananti.
     {345.3}  Tassa  ce  avuso  bhikkhuno evam buddham anussarato evam
dhammam   anussarato   evam   sangham  anussarato  upekkha  kusalanissita  na
santhati  .  so  tena  samvijjati  samvegam  apajjati  alabha  vata  me na
vata  me  labha  dulladdham  vata  me na vata me suladdham yassa me evam buddham
anussarato   evam  dhammam  anussarato   evam  sangham  anussarato  upekkha
Kusalanissita   na   santhatiti   .   seyyathapi   avuso  sunisa  sassuram
disva   samvijjati   samvegam   apajjati   evameva   kho   avuso  tassa
ce   bhikkhuno   evam   buddham  anussarato  evam  dhammam  anussarato  evam
sangham   anussarato   upekkha   kusalanissita  na  santhati  .  so  tena
samvijjati   samvegam   apajjati   alabha   vata  me  na  vata  me  labha
dulladdham  vata  me  na  vata  me  suladdham  yassa  me evam buddham anussarato
evam   dhammam  anussarato  evam  sangham  anussarato  upekkha  kusalanissita
na   santhatiti  .  tassa  ce  avuso  bhikkhuno  evam  buddham  anussarato
evam   dhammam  anussarato  evam  sangham  anussarato  upekkha  kusalanissita
santhati  .  so  tena  attamano  hoti  .  ettavatapi  kho  avuso
bhikkhuno bahukatam hoti.
     [346]   Seyyathapi   avuso   katthanca   paticca  vallinca  paticca
mattikanca   paticca   tinanca   paticca  akaso  parivarito  agarantveva
sankhyam   gacchati   evameva   kho   avuso   atthinca  paticca  nharunca
paticca    mamsanca    paticca    cammanca   paticca   akaso   parivarito
rupantveva   sankhyam   gacchati  .  ajjhattikance  avuso  cakkhum  aparibhinnam
hoti   bahira   ca   rupa   na   apatham  agacchanti  no  ca  tajjo
samannaharo   hoti   neva   tava  tajjassa  vinnanabhagassa  patubhavo
hoti   .   ajjhattikanca   avuso   cakkhum   aparibhinnam   hoti   bahira
ca   rupa   apatham   agacchanti   no  ca  tajjo  samannaharo  hoti
Neva  tava  tajjassa  vinnanabhagassa  patubhavo  hoti  .  yato  ca kho
avuso   ajjhattikanceva   cakkhum   aparibhinnam   hoti   bahira  ca  rupa
apatham    agacchanti   tajjo   ca   samannaharo   hoti   .   evam
tajjassa   vinnanabhagassa   patubhavo   hoti   .   yam  tathabhutassa  rupam
tam   rupupadanakkhandhe   sangaham   gacchati   .   ya  tathabhutassa  vedana
sa   vedanupadanakkhandhe   sangaham   gacchati  .  ya  tathabhutassa  sanna
sa   sannupadanakkhandhe   sangaham  gacchati  .  ye  tathabhutassa  sankhara
te   sankharupadanakkhandhe  sangaham  gacchanti  .  yam  tathabhutassa  vinnanam
tam vinnanupadanakkhandhe sangaham gacchati.
     {346.1} So evam pajanati evam kirimesam pancannam upadanakkhandhanam
sangaho  sannipato  samavayo  hoti  .  vuttam  kho  panetam  bhagavata yo
paticcasamuppadam   passati   so   dhammam   passati   yo  dhammam  passati  so
paticcasamuppadam    passatiti   .   paticcasamuppanna   kho   panime   yadidam
pancupadanakkhandha    yo   imesu   pancasu   upadanakkhandhesu   chando
alayo   anunayo   ajjhosanam   so   dukkhasamudayo  yo  imesu  pancasu
upadanakkhandhesu  chandaragavinayo  chandaragappahanam  so  dukkhanirodhoti .
Ettavatapi kho avuso bhikkhuno bahukatam hoti.
     {346.2}  Ajjhattikance  avuso  sotam  aparibhinnam hoti ... Ghanam
aparibhinnam hoti ... Jivha aparibhinna hoti ... Kayo aparibhinno hoti ...
Ajjhattiko  ce  avuso mano aparibhinno hoti bahira ca dhamma na apatham
Agacchanti    no    ca   tajjo   samannaharo   hoti   neva   tava
tajjassa    vinnanabhagassa    patubhavo   hoti   .   ajjhattiko   ce
avuso    mano   aparibhinno   hoti   bahira   ca   dhamma   apatham
agacchanti   no   ca  tajjo  samannaharo  hoti  neva  tava  tajjassa
vinnanabhagassa  patubhavo  hoti  .  yato  ca  kho  avuso  ajjhattiko
ceva   mano  aparibhinno  hoti  bahira  ca  dhamma  apatham  agacchanti
tajjo   ca   samannaharo   hoti   .   evam  tajjassa  vinnanabhagassa
patubhavo   hoti   .   yam   tathabhutassa   rupam   tam   rupupadanakkhandhe
sangaham   gacchati   .  ya  tathabhutassa  vedana  sa  vedanupadanakkhandhe
sangaham   gacchati   .   ya   tathabhutassa  sanna  sa  sannupadanakkhandhe
sangaham  gacchati  .  ye  tathabhutassa  sankhara  te  sankharupadanakkhandhe
sangaham   gacchanti   .  yam  tathabhutassa  vinnanam  tam  vinnanupadanakkhandhe
sangaham gacchati.
     {346.3} So evam pajanati evam kirimesam pancannam upadanakkhandhanam
sangaho   sannipato   samavayo  hoti  .  vuttam  kho  panetam  bhagavata
yo   paticcasamuppadam   passati   so   dhammam  passati  yo  dhammam  passati
so    paticcasamuppadam   passatiti   .   paticcasamuppanna   kho   panime
yadidam    pancupadanakkhandha   yo   imesu   pancasu   upadanakkhandhesu
chando   alayo   anunayo   ajjhosanam   so  dukkhasamudayo  yo  imesu
pancasu    upadanakkhandhesu    chandaragavinayo    chandaragappahanam    so
dukkhanirodhoti. Ettavatapi kho avuso bhikkhuno bahukatam hotiti.
     Idamavoca   ayasma  sariputto  attamana  te  bhikkhu  ayasmato
sariputtassa bhasitam abhinandunti.
              Mahahatthipadopamasuttam nitthitam atthamam.
                     ------------
                     Mahasaropamasuttam
     [347]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  rajagahe  viharati
gijjhakute   pabbate   .   acirapakkante   devadatte  tatra  kho  bhagava
devadattam   arabbha  bhikkhu  amantesi  idha  bhikkhave  ekacco  kulaputto
saddha   agarasma   anagariyam   pabbajito   hoti  otinnomhi  jatiya
jaraya   maranena   sokaparidevadukkhadomanassupayasehi   1-   dukkhotinno
dukkhapareto   appevanama   imassa   kevalassa  dukkhakkhandhassa  antakiriya
pannayethati   .   so   evam   pabbajito   samano  labhasakkarasilokam
abhinibbatteti    .    so    tena    labhasakkarasilokena    attamano
hoti     paripunnasankappo    .    so    tena    labhasakkarasilokena
attanukkamseti   param   vambheti   ahamasmi   labhi  sakkarasilokava  ime
pananne    bhikkhu    appannata    appesakkhati    .    so    tena
labhasakkarasilokena    majjati    pamajjati   pamadam   apajjati   pamatto
samano dukkham viharati.
     {347.1}   Seyyathapi   bhikkhave   puriso  saratthiko  saragavesi
sarapariyesanam    caramano    mahato    rukkhassa    titthato    saravato
atikkammeva    saram    atikkamma   pheggum   atikkamma   tacam   atikkamma
pappatikam  sakhapalasam  chetva  adaya  pakkameyya  saranti mannamano.
Tamenam   cakkhuma  puriso  disva  evam  vadeyya  na  vatayam  bhavam  puriso
@Footnote: 1 katthaci potthake jaramaranena sokehi ... upayasehitipi dissanti.
Annasi   saram   na   annasi   pheggum   na  annasi  tacam  na  annasi
pappatikam   na   annasi   sakhapalasam   tathahayam  bhavam  puriso  saratthiko
saragavesi    sarapariyesanam    caramano    mahato    rukkhassa   titthato
saravato    atikkammeva    saram   atikkamma   pheggum   atikkamma   tacam
atikkamma    pappatikam    sakhapalasam    chetva    adaya    pakkanto
saranti     mannamano    yancassa    sarena    sarakaraniyam    tancassa
attham   nanubhavissatiti   evameva   kho   bhikkhave   idhekacco  kulaputto
saddha   agarasma   anagariyam   pabbajito   hoti  otinnomhi  jatiya
jaraya     maranena     sokaparidevadukkhadomanassupayasehi    dukkhotinno
dukkhapareto   appevanama   imassa   kevalassa  dukkhakkhandhassa  antakiriya
pannayethati.
     {347.2}   So   evam   pabbajito   samano   labhasakkarasilokam
abhinibbatteti   .   so   tena   labhasakkarasilokena   attamano  hoti
paripunnasankappo   .   so   tena   labhasakkarasilokena  attanukkamseti
param   vambheti   ahamasmi   labhi   sakkarasilokava  ime  pananne  bhikkhu
appannata   appesakkhati   .  so  tena  labhasakkarasilokena  majjati
pamajjati  pamadam  apajjati  pamatto  samano  dukkham  viharati . Ayam vuccati
bhikkhave   bhikkhu  sakhapalasam  aggahesi  brahmacariyassa  tena  ca  vosanam
apadi.
     [348]  Idha  pana  bhikkhave  ekacco  kulaputto  saddha agarasma
anagariyam   pabbajito   hoti   otinnomhi   jatiya   jaraya   maranena
Sokaparidevadukkhadomanassupayasehi        dukkhotinno       dukkhapareto
appevanama      imassa     kevalassa     dukkhakkhandhassa     antakiriya
pannayethati   .   so   evam   pabbajito   samano  labhasakkarasilokam
abhinibbatteti    .   so   tena   labhasakkarasilokena   na   attamano
hoti   na   paripunnasankappo   .   so   tena  labhasakkarasilokena  na
attanukkamseti   na   param   vambheti  .  so  tena  labhasakkarasilokena
na    majjati   nappamajjati   nappamadam   apajjati   appamatto   samano
silasampadam   aradheti   .   so   taya   silasampadaya  attamano  hoti
paripunnasankappo   .   so   taya   silasampadaya   attanukkamseti   param
vambheti    ahamasmi    silava    kalyanadhammo   ime   pananne   bhikkhu
dussila   papadhammati   .   so   taya   silasampadaya  majjati  pamajjati
pamadam apajjati pamatto samano dukkham viharati.
     {348.1}   Seyyathapi   bhikkhave   puriso  saratthiko  saragavesi
sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa  titthato  saravato  atikkammeva
saram  atikkamma  pheggum  atikkamma  tacam pappatikam chetva adaya pakkameyya
saranti  mannamano  .  tamenam  cakkhuma  puriso  disva  evam vadeyya na
vatayam   bhavam   puriso   annasi  saram  na  annasi  pheggum  na  annasi
tacam    na    annasi   pappatikam   na   annasi   sakhapalasam   tathahayam
bhavam   puriso   saratthiko   saragavesi   sarapariyesanam  caramano  mahato
rukkhassa   titthato   saravato   atikkammeva   saram   atikkamma   pheggum
Atikkamma    tacam    pappatikam    chetva   adaya   pakkanto   saranti
mannamano     yancassa     sarena     sarakaraniyam    tancassa    attham
nanubhavissatiti   evameva   kho   bhikkhave   idhekacco  kulaputto  saddha
agarasma    anagariyam    pabbajito    hoti    otinnomhi    jatiya
jaraya     maranena     sokaparidevadukkhadomanassupayasehi    dukkhotinno
dukkhapareto   appevanama   imassa   kevalassa  dukkhakkhandhassa  antakiriya
pannayethati   .   so   evam   pabbajito   samano  labhasakkarasilokam
abhinibbatteti.
     {348.2}  So  tena  labhasakkarasilokena  na  attamano  hoti na
paripunnasankappo   .  so  tena  labhasakkarasilokena  na  attanukkamseti
na  param  vambheti  .  so  tena  labhasakkarasilokena na majjati nappamajjati
nappamadam   apajjati  appamatto  samano  silasampadam  aradheti  .  so
taya   silasampadaya   attamano   hoti   paripunnasankappo  .  so  taya
silasampadaya  attanukkamseti  param  vambheti  ahamasmi  silava  kalyanadhammo
ime   pananne  bhikkhu  dussila  papadhammati  .  so  taya  silasampadaya
majjati   pamajjati   pamadam  apajjati  pamatto  samano  dukkham  viharati .
Ayam   vuccati  bhikkhave  bhikkhu  pappatikam  aggahesi  brahmacariyassa  tena  ca
vosanam apadi.
     [349]  Idha  pana  bhikkhave  ekacco  kulaputto  saddha agarasma
anagariyam   pabbajito   hoti   otinnomhi   jatiya   jaraya   maranena
Sokaparidevadukkhadomanassupayasehi        dukkhotinno       dukkhapareto
appevanama      imassa     kevalassa     dukkhakkhandhassa     antakiriya
pannayethati   .   so   evam   pabbajito   samano  labhasakkarasilokam
abhinibbatteti    .   so   tena   labhasakkarasilokena   na   attamano
hoti   na   paripunnasankappo   .   so   tena  labhasakkarasilokena  na
attanukkamseti   na   param   vambheti  .  so  tena  labhasakkarasilokena
na    majjati   nappamajjati   nappamadam   apajjati   appamatto   samano
silasampadam   aradheti   .   so   taya   silasampadaya  attamano  hoti
no   ca   kho   paripunnasankappo   .   so   taya   silasampadaya   na
attanukkamseti na param vambheti.
     {349.1}   So   taya   silasampadaya   na   majjati   nappamajjati
nappamadam   apajjati   appamatto   samano  samadhisampadam  aradheti .
So    taya   samadhisampadaya   attamano   hoti   paripunnasankappo  .
So   taya   samadhisampadaya   attanukkamseti   param   vambheti   ahamasmi
samahito     ekaggacitto     ime    pananne    bhikkhu    asamahita
vibbhantacittati    .    so   taya   samadhisampadaya   majjati   pamajjati
pamadam   apajjati   pamatto   samano   dukkham   viharati   .  seyyathapi
bhikkhave   puriso  saratthiko  saragavesi  sarapariyesanam  caramano  mahato
rukkhassa   titthato   saravato   atikkammeva   saram   atikkamma   pheggum
tacam   chetva   adaya   pakkameyya   saranti   mannamano  .  tamenam
cakkhuma  puriso  disva  evam  vadeyya  na  vatayam  bhavam  puriso  annasi
Saram   na   annasi   pheggum   na   annasi  tacam  na  annasi  pappatikam
na   annasi   sakhapalasam  tathahayam  bhavam  puriso  saratthiko  saragavesi
sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa  titthato  saravato  atikkammeva
saram   atikkamma   pheggum   tacam   chetva   adaya  pakkanto  saranti
mannamano   yancassa   sarena  sarakaraniyam  tancassa  attham  nanubhavissatiti
evameva     kho     bhikkhave     idhekacco     kulaputto     saddha
agarasma    anagariyam    pabbajito    hoti    otinnomhi    jatiya
jaraya     maranena     sokaparidevadukkhadomanassupayasehi    dukkhotinno
dukkhapareto   appevanama   imassa   kevalassa  dukkhakkhandhassa  antakiriya
pannayethati.
     {349.2}   So   evam   pabbajito   samano   labhasakkarasilokam
abhinibbatteti    .   so   tena   labhasakkarasilokena   na   attamano
hoti   na   paripunnasankappo   .   so   tena  labhasakkarasilokena  na
attanukkamseti   na   param   vambheti  .  so  tena  labhasakkarasilokena
na    majjati   nappamajjati   nappamadam   apajjati   appamatto   samano
silasampadam   aradheti   .   so   taya   silasampadaya  attamano  hoti
no   ca   kho   paripunnasankappo   .   so   taya   silasampadaya   na
attanukkamseti  na  param  vambheti  .  so  taya  silasampadaya  na  majjati
nappamajjati    nappamadam   apajjati   appamatto   samano   samadhisampadam
aradheti  .  so  taya samadhisampadaya attamano hoti paripunnasankappo.
So     taya     samadhisampadaya     attanukkamseti    param    vambheti
Ahamasmi   samahito   ekaggacitto   ime   pananne   bhikkhu  asamahita
vibbhantacittati   .   so  taya  samadhisampadaya  majjati  pamajjati  pamadam
apajjati   pamatto   samano   dukkham   viharati  .  ayam  vuccati  bhikkhave
bhikkhu tacam aggahesi brahmacariyassa tena ca vosanam apadi.
     [350]  Idha  pana  bhikkhave  ekacco  kulaputto  saddha  agarasma
anagariyam   pabbajito   hoti   otinnomhi   jatiya   jaraya   maranena
sokaparidevadukkhadomanassupayasehi        dukkhotinno       dukkhapareto
appevanama      imassa     kevalassa     dukkhakkhandhassa     antakiriya
pannayethati   .   so   evam   pabbajito   samano  labhasakkarasilokam
abhinibbatteti    .   so   tena   labhasakkarasilokena   na   attamano
hoti    na    paripunnasankappo   .   so   tena   labhasakkarasilokena
na attanukkamseti na param vambheti.
     {350.1}  So  tena  labhasakkarasilokena  na  majjati  nappamajjati
nappamadam   apajjati   appamatto   samano   silasampadam   aradheti .
So  taya  silasampadaya  attamano  hoti  no  ca  kho paripunnasankappo.
So  taya  silasampadaya  na  attanukkamseti  na  param  vambheti. So taya
silasampadaya   na   majjati   nappamajjati   nappamadam  apajjati  appamatto
samano  samadhisampadam  aradheti  .  so  taya  samadhisampadaya attamano
hoti   no  ca  kho  paripunnasankappo  .  so  taya  samadhisampadaya  na
attanukkamseti  na  param  vambheti  .  so  taya  samadhisampadaya na majjati
Nappamajjati    nappamadam    apajjati   appamatto   samano   nanadassanam
aradheti  .  so  tena  nanadassanena attamano hoti paripunnasankappo.
So   tena   nanadassanena  attanukkamseti  param  vambheti  ahamasmi  janam
passam  viharami  ime  pananne  bhikkhu  ajanam  apassam viharantiti. So tena
nanadassanena   majjati   pamajjati   pamadam   apajjati   pamatto  samano
dukkham viharati.
     {350.2}   Seyyathapi   bhikkhave   puriso  saratthiko  saragavesi
sarapariyesanam    caramano    mahato    rukkhassa    titthato    saravato
atikkammeva   saram   pheggum   chetva   adaya   pakkameyya   saranti
mannamano  .  tamenam  cakkhuma  puriso  disva  evam  vadeyya  na vatayam
bhavam   puriso   annasi   saram   na   annasi  pheggum  na  annasi  tacam
na    annasi    pappatikam   na   annasi   sakhapalasam   tathahayam   bhavam
puriso    saratthiko    saragavesi    sarapariyesanam   caramano   mahato
rukkhassa  titthato  saravato  atikkammeva  saram  pheggum  chetva  adaya
pakkanto    saranti    mannamano    yancassa    sarena    sarakaraniyam
tancassa   attham   nanubhavissatiti   evameva   kho   bhikkhave   idhekacco
kulaputto   saddha   agarasma   anagariyam  pabbajito  hoti  otinnomhi
jatiya      jaraya      maranena     sokaparidevadukkhadomanassupayasehi
dukkhotinno      dukkhapareto     appevanama     imassa     kevalassa
dukkhakkhandhassa   antakiriya   pannayethati   .   so   evam   pabbajito
samano     labhasakkarasilokam     abhinibbatteti     .    so    tena
Labhasakkarasilokena   na   attamano   hoti   na   paripunnasankappo  .
So  tena  labhasakkarasilokena  na  attanukkamseti  na  param  vambheti .
So   tena   labhasakkarasilokena   na   majjati   nappamajjati   nappamadam
apajjati   appamatto   samano   silasampadam   aradheti  .  so  taya
silasampadaya   attamano   hoti   no   ca   kho   paripunnasankappo  .
So   taya   silasampadaya  na  attanukkamseti  na  param  vambheti  .  so
taya    silasampadaya    na   majjati   nappamajjati   nappamadam   apajjati
appamatto samano samadhisampadam aradheti.
     {350.3}  So  taya  samadhisampadaya  attamano  hoti  no ca kho
paripunnasankappo   .   so   taya   samadhisampadaya   na  attanukkamseti
na   param  vambheti  .  so  taya  samadhisampadaya  na  majjati  nappamajjati
nappamadam   apajjati   appamatto   samano   nanadassanam  aradheti .
So  tena  nanadassanena  attamano  hoti  paripunnasankappo  .  so tena
nanadassanena   attanukkamseti   param   vambheti   ahamasmi   janam   passam
viharami   ime   pananne   bhikkhu   ajanam   apassam   viharantiti  .  so
tena    nanadassanena   majjati   pamajjati   pamadam   apajjati   pamatto
samano  dukkham  viharati  .  ayam  vuccati  bhikkhave  bhikkhu  pheggum  aggahesi
brahmacariyassa tena ca vosanam apadi.
     [351]  Idha  pana  bhikkhave  ekacco  kulaputto  saddha agarasma
anagariyam   pabbajito   hoti   otinnomhi   jatiya   jaraya   maranena
Sokaparidevadukkhadomanassupayasehi        dukkhotinno       dukkhapareto
appevanama     imassa     kevalassa     dukkhakkhandhassa      antakiriya
pannayethati   .   so   evam   pabbajito   samano  labhasakkarasilokam
abhinibbatteti   .   so  tena  labhasakkarasilokena  na  attamano  hoti
na    paripunnasankappo    .    so    tena   labhasakkarasilokena   na
attanukkamseti  na  param  vambheti  .  so  tena  labhasakkarasilokena  na
majjati    nappamajjati    nappamadam    apajjati    appamatto    samano
silasampadam  aradheti  .  so  taya silasampadaya attamano hoti no ca kho
paripunnasankappo    .   so   taya   silasampadaya   na   attanukkamseti
na param vambheti.
     {351.1}   So   taya   silasampadaya   na   majjati   nappamajjati
nappamadam   apajjati   appamatto   samano  samadhisampadam  aradheti .
So  taya  samadhisampadaya  attamano  hoti  no ca kho paripunnasankappo.
So  taya  samadhisampadaya  na  attanukkamseti  na  param  vambheti  .  so
taya     samadhisampadaya     na     majjati     nappamajjati    nappamadam
apajjati    appamatto    samano   nanadassanam   aradheti   .   so
tena   nanadassanena  attamano  hoti  no  ca  kho  paripunnasankappo .
So   tena  nanadassanena  na  attanukkamseti  na  param  vambheti  .  so
tena    nanadassanena   na   majjati   nappamajjati   nappamadam   apajjati
appamatto   samano   samayavimokkham   aradheti   .  thanam  kho  panetam
bhikkhave vijjati yam so bhikkhu taya samayavimuttiya parihayethati.
     {351.2}   Seyyathapi   bhikkhave   puriso  saratthiko  saragavesi
sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa  titthato  saravato saram chetva
adaya   pakkameyya   saranti   janamano  .  tamenam  cakkhuma  puriso
disva   evam   vadeyya   annasi   vatayam  bhavam  puriso  saram  annasi
pheggum    annasi    tacam    annasi   pappatikam   annasi   sakhapalasam
tathahayam   bhavam   puriso   saratthiko   sagavesi  sarapariyesanam  caramano
mahato   rukkhassa   titthato   saravato   saranneva   chetva   adaya
pakkanto    saranti    janamano    yancassa    sarena    saratharaniyam
tancassa    attham   anubhavissatiti   evameva   kho   bhikkhave   idhekacco
kulaputto   saddha   agarasma   anagariyam  pabbajito  hoti  otinnomhi
jatiya      jaraya      maranena     sokaparidevadukkhadomanassupayasehi
dukkhotinno   dukkhapareto   appevanama  imassa  kevalassa  dukkhakkhandhassa
antakiriya pannayethati.
     {351.3}   So   evam   pabbajito   samano   labhasakkarasilokam
abhinibbatteti    .   so   tena   labhasakkarasilokena   na   attamano
hoti   na   paripunnasankappo   .   so   tena  labhasakkarasilokena  na
attanukkamseti  na  param  vambheti  .  so  tena  labhasakkarasilokena  na
majjati    nappamajjati    nappamadam    apajjati    appamatto    samano
silasampadam   aradheti   .   so   taya   silasampadaya  attamano  hoti
no   ca   kho   paripunnasankappo   .   so   taya   silasampadaya   na
attanukkamseti  na  param  vambheti  .  so  taya  silasampadaya  na  majjati
Nappamajjati    nappamadam   apajjati   appamatto   samano   samadhisampadam
aradheti    .    so    taya    samadhisampadaya    attamano   hoti
no   ca   kho   paripunnasankappo   .   so   taya  samadhisampadaya  na
attanukkamseti   na   param   vambheti   .  so  taya  samadhisampadaya  na
majjati    nappamajjati    nappamadam    apajjati    appamatto    samano
nanadassanam    aradheti    .   so   tena   nanadassanena   attamano
hoti   no   ca   kho   paripunnasankappo   .  so  tena  nanadassanena
na   attanukkamseti   na  param  vambheti  .  so  tena  nanadassanena  na
majjati    nappamajjati    nappamadam    apajjati    appamatto    samano
asamayavimokkham   aradheti   .   atthanametam   bhikkhave   anavakaso  yam
so bhikkhu taya asamayavimuttiya parihayethati.
     [352]  Iti  kho  bhikkhave  nayidam brahmacariyam labhasakkarasilokanisamsam
na    silasampadanisamsam    na    samadhisampadanisamsam    na   nanadassananisamsam
ya   ca  kho  ayam  bhikkhave  akuppa  cetovimutti  etadatthamidam  bhikkhave
brahmacariyam etam saram etam pariyosananti.
      Idamavoca    bhagava   attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                Mahasaropamasuttam nitthitam navamam.
                     -------------
                      Culasaropamasuttam
     [353]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane    anathapindikassa   arame   .   atha   kho   pingalakoccho
brahmano   yena   bhagava   tenupasankami   upasankamitva  bhagavata  saddhim
sammodi   sammodaniyam   katham  saraniyam  vitisaretva  ekamantam  nisidi .
Ekamantam   nisinno   kho  pingalakoccho  brahmano  bhagavantam  etadavoca
yeme   bho  gotama  samanabrahmana  sanghino  ganino  ganacariya  nata
yasassino    titthakara    sadhusammata    bahujanassa    seyyathidam   purano
kassapo   makkhali   gosalo   ajito   kesakambalo   pakudho  kaccayano
sanjayo    velatthaputto   nigantho   nataputto   sabbe   te   sakaya
patinnaya    abbhannimsu    sabbeva    na   abbhannimsu   udahu   ekacce
abbhannimsu   ekacce   na   abbhannimsuti   .   alam   brahmana  titthatetam
sabbe   te   sakaya   patinnaya   abbhannimsu   sabbeva   na   abbhannimsu
udahu   ekacce   abbhannimsu   ekacce   na   abbhannimsuti   dhammam  te
brahmana   desessami   tam  sunahi  sadhukam  manasikarohi  bhasissamiti .
Evam bhoti kho pingalakoccho brahmano bhagavato paccassosi.
     [354]    Bhagava    etadavoca   seyyathapi   brahmana   puriso
saratthiko    saragavesi    sarapariyesanam   caramano   mahato   rukkhassa
titthato   saravato   atikkammeva   saram   atikkamma   pheggum  atikkamma
Tacam   atikkamma   pappatikam   sakhapalasam   chetva   adaya  pakkameyya
saranti   mannamano  .  tamenam  cakkhuma  puriso  disva  evam  vadeyya
na  vatayam  bhavam  puriso  annasi  saram  na  annasi  pheggum  na  annasi
pappatikam   na   annasi   sakhapalasam   tathahayam  bhavam  puriso  saratthiko
saragavesi   sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa  titthato  saravato
atikkammeva    saram    atikkamma   pheggum   atikkamma   tacam   atikkamma
pappatikam     sakhapalasam    chetva    adaya    pakkanto    saranti
mannamano     yancassa     sarena     sarakaraniyam    tancassa    attham
nanubhavissatiti.
     {354.1}   Seyyathapi   va   pana  brahmana  puriso  saratthiko
saragavesi   sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa  titthato  saravato
atikkammeva   saram   atikkamma  pheggum  atikkamma  tacam  pappatikam  chetva
adaya   pakkameyya   saranti   mannamano  .  tamenam  cakkhuma  puriso
disva   evam   vadeyya   na   vatayam   bhavam  puriso  annasi  saram  na
annasi    pheggum    na   annasi   tacam   na   annasi   pappatikam   na
annasi   sakhapalasam   tathahayam   bhavam   puriso   saratthiko  saragavesi
sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa  titthato  saravato  atikkammeva
saram   atikkamma   pheggum   atikkamma   tacam   pappatikam  chetva  adaya
pakkanto    saranti    mannamano    yancassa    sarena    sarakaraniyam
tancassa attham nanubhavissatiti.
     {354.2}   Seyyathapi   va   pana  brahmana  puriso  saratthiko
saragavesi      sarapariyesanam      caramano      mahato      rukkhassa
Titthato   saravato   atikkammeva  saram  atikkamma  pheggum  tacam  chetva
adaya   pakkameyya   saranti   mannamano  .  tamenam  cakkhuma  puriso
disva   evam   vadeyya   na   vatayam   bhavam  puriso  annasi  saram  na
annasi    pheggum    na   annasi   tacam   na   annasi   pappatikam   na
annasi   sakhapalasam   tathahayam   bhavam   puriso   saratthiko  saragavesi
sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa  titthato  saravato  atikkammeva
saram   atikkamma   pheggum   tacam   chetva  adaya   pakkanto  saranti
mannamano     yancassa     sarena     sarakaraniyam    tancassa    attham
nanubhavissatiti.
     {354.3}   Seyyathapi   va   pana  brahmana  puriso  saratthiko
saragavesi   sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa  titthato  saravato
atikkammeva   saram   pheggum   chetva   adaya   pakkameyya   saranti
mannamano   .   tamenam   cakkhuma   puriso   disva  evam  vadeyya  na
vatayam   bhavam   puriso   annasi  saram  na  annasi  pheggum  na  annasi
tacam   na   annasi   pappatikam   na   annasi  sakhapalasam  tathahayam  bhavam
puriso   saratthiko  saragavesi  sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa
titthato  saravato  atikkammeva  saram  pheggum  chetva  adaya pakkanto
saranti   mannamano   yancassa   sarena   sarakaraniyam   tancassa   attham
nanubhavissatiti.
     {354.4}   Seyyathapi   va   pana  brahmana  puriso  saratthiko
saragavesi   sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa  titthato  saravato
saranneva  chetva  adaya  pakkameyya  saranti  janamano  .  tamenam
Cakkhuma   puriso   disva   evam  vadeyya  annasi  vatayam  bhavam  puriso
saram   annasi   pheggum   annasi   tacam   annasi   pappatikam   annasi
sakhapalasam   tathahayam   bhavam  puriso  saratthiko  saragavesi  sarapariyenam
caramano   mahato   rukkhassa   titthato   saravato   saranneva  chetva
adaya   pakkanto   saranti   janamano  yancassa  sarena  sarakaraniyam
tancassa attham anubhavissatiti.
     [355]   Evameva   kho  brahmana  idhekacco  kulaputto  saddha
agarasma   anagariyam   pabbajito   hoti   otinnomhi  jatiya  jaraya
maranena         sokaparidevadukkhadomanassupayasehi         dukkhotinno
dukkhapareto   appevanama   imassa   kevalassa  dukkhakkhandhassa  antakiriya
pannayethati   .   so   evam   pabbajito   samano  labhasakkarasilokam
abhinibbatteti   .   so   tena   labhasakkarasilokena   attamano  hoti
paripunnasankappo   .   so   tena   labhasakkarasilokena  attanukkamseti
param    vambheti    ahamasmi    labhi   sakkarasilokava   ime   pananne
bhikkhu   appannata   appesakkhati   .   labhasakkarasilokena   ca  ye
anne  dhamma  uttaritara  ca  panitatara  ca  tesam  dhammanam  sacchikiriyaya
na   chandam   janeti   na  vayamati  olinavuttiko  ca  hoti  sathiliko .
Seyyathapi   so  brahmana  puriso  saratthiko  saragavesi  sarapariyesanam
caramano   mahato   rukkhassa   titthato   saravato   atikkammeva   saram
atikkamma   pheggum   atikkamma   tacam   atikkamma   pappatikam   sakhapalasam
Chetva   adaya   pakkanto   saranti   mannamano   yancassa  sarena
sarakaraniyam   tancassa   attham   nanubhavissatiti   .   tathupamaham   brahmana
imam puggalam vadami.
     [356]  Idha  pana  brahmana  ekacco  puggalo  saddha agarasma
anagariyam   pabbajito   hoti   otinnomhi   jatiya   jaraya   maranena
sokaparidevadukkhadomanassupayasehi        dukkhotinno       dukkhapareto
appevanama      imassa     kevalassa     dukkhakkhandhassa     antakiriya
pannayethati   .   so   evam   pabbajito   samano  labhasakkarasilokam
abhinibbatteti    .   so   tena   labhasakkarasilokena   na   attamano
hoti    na    paripunnasankappo   .   so   tena   labhasakkarasilokena
na   attanukkamseti   na   param   vambheti   .   labhasakkarasilokena  ca
ye   anne   dhamma   uttaritara   ca   panitatara   ca  tesam  dhammanam
sacchikiriyaya    chandam    janeti    vayamati   anolinavuttiko   ca   hoti
asathiliko.
     {356.1}  So  silasampadam  aradheti  .  so  taya  silasampadaya
attamano    hoti    paripunnasankappo    .   so   taya   silasampadaya
attanukkamseti    param    vambheti    ahamasmi    silava    kalyanadhammo
ime   pananne   bhikkhu   dussila   papadhammati   .   silasampadaya   ca
ye   anne   dhamma   uttaritara   ca   panitatara   ca  tesam  dhammanam
sacchikiriyaya    na    chandam   janeti   na   vayamati   olinavuttiko   ca
hoti   sathiliko   .   seyyathapi   so   brahmana  puriso  saratthiko
Saragavesi   sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa  titthato  saravato
atikkammeva   saram   atikkamma  pheggum  atikkamma  tacam  pappatikam  chetva
adaya     pakkanto     saranti    mannamano    yancassa    sarena
sarakaraniyam   tancassa   attham   nanubhavissatiti   .   tathupamaham   brahmana
imam puggalam vadami.
     [357]   Idha   pana   brahmana   ekacco   .pe.   antakiriya
pannayethati   .   so   evam   pabbajito   samano  labhasakkarasilokam
abhinibbatteti    .   so   tena   labhasakkarasilokena   na   attamano
hoti    na    paripunnasankappo   .   so   tena   labhasakkarasilokena
na   attanukkamseti   na   param   vambheti   .   labhasakkarasilokena  ca
ye   anne   dhamma   uttaritara   ca   panitatara   ca  tesam  dhammanam
sacchikiriyaya    chandam    janeti    vayamati   anolinavuttiko   ca   hoti
asathiliko   .   so  silasampadam  aradheti  .  so  taya  silasampadaya
attamano hoti no ca kho paripunnasankappo.
     {357.1}  So taya silasampadaya na attanukkamseti na param vambheti.
Silasampadaya  ca  ye  anne  dhamma  uttaritara  ca  panitatara  ca  tesam
dhammanam   sacchikiriyaya   chandam  janeti  vayamati  anolinavuttiko  ca  hoti
asathiliko  .  so  samadhisampadam  aradheti  .  so taya samadhisampadaya
attamano    hoti   paripunnasankappo   .   so   taya   samadhisampadaya
attanukkamseti  param  vambheti  ahamasmi samahito ekaggacitto ime pananne
Bhikkhu   asamahita   vibbhantacittati   .  samadhisampadaya  ca  ye  anne
dhamma   uttaritara   ca   panitatara   ca   tesam   dhammanam  sacchikiriyaya
chandam   na   janeti   na  vayamati  olinavuttiko  ca  hoti  sathiliko .
Seyyathapi   so  brahmana  puriso  saratthiko  saragavesi  sarapariyesanam
caramano   mahato   rukkhassa   titthato   saravato   atikkammeva   saram
atikkamma    pheggum    tacam    chetva    adaya   pakkanto   saranti
mannamano     yancassa     sarena     sarakaraniyam    tancassa    attham
nanubhavissatiti. Tathupamaham brahmana imam puggalam vadami.
     [358]  Idha  pana  brahmana  ekacco  puggalo  saddha agarasma
anagariyam  pabbajito  hoti  otinnomhi  jatiya  jaraya  maranena  .pe.
Antakiriya  pannayethati  .  so evam pabbajito samano labhasakkarasilokam
abhinibbatteti  .  so  tena  labhasakkarasilokena  na  attamano  hoti na
paripunnasankappo   .  so  tena  labhasakkarasilokena  na  attanukkamseti
na  param  vambheti  .  labhasakkarasilokena  ca ye anne dhamma uttaritara
ca   panitatara   ca   tesam  dhammanam  sacchikiriyaya  chandam  janeti  vayamati
anolinavuttiko   ca  hoti  asathiliko  .  so  silasampadam  aradheti .
So  taya  silasampadaya  attamano  hoti  no  ca  kho paripunnasankappo.
So   taya   silasampadaya   na   attanukkamseti   na   param  vambheti .
Silasampadaya  ca  ye  anne  dhamma  uttaritara  ca  panitatara  ca  tesam
Dhammanam   sacchikiriyaya   chandam  janeti  vayamati  anolinavuttiko  ca  hoti
asathiliko  .  so  samadhisampadam  aradheti  .  so taya samadhisampadaya
attamano  hoti  no  ca  kho  paripunnasankappo. So taya samadhisampadaya
na  attanukkamseti  na  param  vambheti  .  samadhisampadaya  ca  ye  anne
dhamma   uttaritara  ca  panitatara  ca  tesam  dhammanam  sacchikiriyaya  chandam
janeti  vayamati  anolinavuttiko  ca  hoti  asathiliko  .  so nanadassanam
aradheti  .  so  tena  nanadassanena attamano hoti paripunnasankappo.
So   tena   nanadassanena  attanukkamseti  param  vambheti  ahamasmi  janam
passam   viharami   ime   pananne   bhikkhu   ajanam  apassam  viharantiti .
Nanadassanena  ca  ye  anne  dhamma  uttaritara  ca  panitatara  ca tesam
dhammanam  sacchikiriyaya  na  chandam  janeti  na  vayamati olinavuttiko ca hoti
sathiliko   .  seyyathapi  so  brahmana  puriso  saratthiko  saragavesi
sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa  titthato  saravato  atikkammeva
saram   pheggum  chetva  adaya  pakkanto  saranti  mannamano  yancassa
sarena    sarakaraniyam   tancassa   attham   nanubhavissatiti   .   tathupamaham
brahmana imam puggalam vadami.
     [359]  Idha  pana  brahmana  ekacco  puggalo  saddha agarasma
anagariyam     pabbajito     hoti     otinnomhi    jatiya    jaraya
maranena         sokaparidevadukkhadomanassupayasehi         dukkhotinno
Dukkhapareto   appevanama   imassa   kevalassa  dukkhakkhandhassa  antakiriya
pannayethati   .   so   evam   pabbajito   samano  labhasakkarasilokam
abhinibbatteti   .   so  tena  labhasakkarasilokena  na  attamano  hoti
na    paripunnasankappo    .    so    tena   labhasakkarasilokena   na
attanukkamseti   na   param   vambheti   .   labhasakkarasilokena  ca  ye
anne  dhamma  uttaritara  ca  panitatara  ca  tesam  dhammanam  sacchikiriyaya
chandam   janeti   vayamati   anolinavuttiko  ca  hoti  asathiliko  .  so
silasampadam   aradheti  .  so  taya  silasampadaya  attamano  hoti  no
ca kho paripunnasankappo.
     {359.1}  So taya silasampadaya na attanukkamseti na param vambheti.
Silasampadaya  ca  ye  anne  dhamma  uttaritara  ca  panitatara  ca  tesam
dhammanam   sacchikiriyaya   chandam  janeti  vayamati  anolinavuttiko  ca  hoti
asathiliko  .  so  samadhisampadam  aradheti  .  so taya samadhisampadaya
attamano  hoti  no  ca  kho  paripunnasankappo. So taya samadhisampadaya
na  attanukkamseti  na  param  vambheti  .  samadhisampadaya  ca  ye  anne
dhamma   uttaritara  ca  panitatara  ca  tesam  dhammanam  sacchikiriyaya  chandam
janeti  vayamati  anolinavuttiko  ca  hoti  asathiliko  .  so nanadassanam
aradheti   .  so  tena  nanadassanena  attamano  hoti  no  ca  kho
paripunnasankappo   .   so   tena   nanadassanena   na   attanukkamseti
na  param  vambheti  .  nanadassanena  ca  ye  anne  dhamma uttaritara ca
Panitatara   ca   tesam   dhammanam   sacchikiriyaya   chandam   janeti  vayamati
anolinavuttiko   ca   hoti  asathiliko  .  katame  ca  brahmana  dhamma
nanadassanena   uttaritara   ca   panitatara  ca  .  idha  brahmana  bhikkhu
vivicceva  kamehi  vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam  savicaram  vivekajam
pitisukham   pathamam   jhanam   upasampajja   viharati   .  ayampi  kho  brahmana
dhammo   nanadassanena   uttaritaro   ca   panitataro   ca  .  puna  caparam
brahmana    bhikkhu    vitakkavicaranam    vupasama    ajjhattam   sampasadanam
cetaso    ekodibhavam    avitakkam   avicaram   samadhijam   pitisukham   dutiyam
jhanam .pe. Tatiyam jhanam .pe. Catuttham jhanam upasampajja viharati.
     {359.2}  Ayampi  kho  brahmana  dhammo  nanadassanena uttaritaro
ca   panitataro   ca  .  puna  caparam  brahmana  bhikkhu  sabbaso  rupasannanam
samatikkama    patighasannanam    atthangama    nanattasannanam   amanasikara
ananto    akasoti    akasanancayatanam    upasampajja   viharati  .
Ayampi   kho   brahmana  dhammo  nanadassanena  uttaritaro  ca  panitataro
ca   .   puna   caparam   brahmana   bhikkhu   sabbaso   akasanancayatanam
samatikkamma     anantam     vinnananti     vinnanancayatanam    upasampajja
viharati     .pe.    sabbaso    vinnanancayatanam    samatikkamma    natthi
kinciti    akincannayatanam    upasampajja    viharati    .pe.    sabbaso
akincannayatanam     samatikkamma     nevasannanasannayatanam    upasampajja
viharati   .   ayampi   kho   brahmana  dhammo  nanadassanena  uttaritaro
Ca    panitataro    ca    .   puna   caparam   brahmana   bhikkhu   sabbaso
nevasannanasannayatanam          samatikkamma         sannavedayitanirodham
upasampajja   viharati   .   pannayapassa   1-  disva  asava  parikkhina
honti   .   ayampi   kho   brahmana  dhammo  nanadassanena  uttaritaro
ca   panitataro   ca   .   ime   kho   brahmana  dhamma  nanadassanena
uttaritara   ca   panitatara   ca   .  seyyathapi  so  brahmana  puriso
saratthiko  saragavesi  sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa  titthato
saravato   saranneva   chetva  adaya  pakkanto  saranti  janamano
yancassa    sarena    sarakaraniyam    tancassa   attham   anubhavissatiti  .
Tathupamaham brahmana imam puggalam vadami.
     [360]  Iti  kho brahmana nayidam brahmacariyam labha sakkarasilokanisamsam
na    silasampadanisamsam    na    samadhisampadanisamsam    na   nanadassananisamsam
ya  ca  kho  ayam  brahmana  akuppa  cetovimutti  etadatthamidam brahmana
brahmacariyam etam saram etam pariyosananti.
     Evam   vutte   pingalakoccho   brahmano   bhagavantam   etadavoca
abhikkantam    bho   gotama   abhikkantam   bho   gotama   .pe.   upasakam
mam bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranangatanti.
                Culasaropamasuttam nitthitam dasamam.
                   Opammavaggo tatiyo.
@Footnote: 1 Ma. pannaya cassa.
                        Tassuddanam
         moliyatajjanaritthamano       andhavanekatipunnanivapo
         rasikanerumahagajjamano     saravaropunapingalakoccho.
                  --------------------
                      Mahayamakavaggo
                     culagosingasalasuttam
     [361]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  nadike  viharati
ginjakavasathe   .   tena   kho   pana  samayena  ayasma  ca  anuruddho
ayasma   ca   nandiyo  ayasma  ca  kimilo  1-  gosingasalavanadaye
viharanti   .   atha   kho   bhagava   sayanhasamayam   patisallana  vutthito
yena   gosingasalavanadayo   tenupasankami   .  addasa  kho  dayapalo
bhagavantam    duratova    gacchantam    disvana   bhagavantam   etadavoca   ma
samana   etam   dayam   pavisi   santettha  tayo  kulaputta  attakamarupa
viharanti ma tesam aphasumakasiti.
     {361.1}  Assosi  kho  ayasma  anuruddho  dayapalassa bhagavata
saddhim   mantayamanassa   sutvana   dayapalam   etadavoca   ma   avuso
dayapala   bhagavantam   varesi   sattha   no   bhagava   anuppattoti .
Atha   kho   ayasma   anuruddho   yenayasma   ca  nandiyo  ayasma
ca    kimilo    tenupasankami    upasankamitva    ayasmantanca    nandiyam
ayasmantanca        kimilam        etadavoca       abhikkamathayasmanto
abhikkamathayasmanto     sattha     no     bhagava    anuppattoti   .
@Footnote: 1 Yu. kimbiloti dissati.
Atha   kho  ayasma  ca  anuruddho  ayasma  ca  nandiyo  ayasma  ca
kimilo   bhagavantam   paccuggantva   eko  bhagavato  pattacivaram  patiggahesi
eko   asanam   pannapesi   eko   padodakam   upatthapesi  .  nisidi
bhagava   pannatte  asane  nisajja  [1]-  pade  pakkhalesi  .  tepi
kho ayasmanto bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu.
     [362]   Ekamantam   nisinnam   kho   ayasmantam   anuruddham  bhagava
etadavoca    kacci   vo   anuruddha   khamaniyam   kacci   yapaniyam   kacci
pindakena  2-  na  kilamitthati  .  khamaniyam  bhagava  yapaniyam  bhagava  na ca
mayam   bhante   pindakena  kilamimhati  3-  .  kacci  pana  vo  anuruddha
samagga     sammodamana     avivadamana     khirodakibhuta    annamannam
piyacakkhuhi   sampassanta   viharathati  .  taggha  mayam  bhante  4-  samagga
sammodamana     avivadamana     khirodakibhuta    annamannam    piyacakkhuhi
sampassanta   viharamati   .   yathakatham  pana  tumhe  anuruddha  samagga
sammodamana     avivadamana     khirodakibhuta    annamannam    piyacakkhuhi
sampassanta viharathati.
     [363]  Idha  mayham  bhante evam hoti labha vata me suladdham vata me
yoham   evarupehi   sabrahmacarihi   saddhim  viharamiti  tassa  mayham  bhante
imesu    ayasmantesu   mettam   kayakammam   paccupatthitam   avi   ceva
raho  ca  mettam  vacikammam  ...  mettam  manokammam  paccupatthitam avi ceva
raho   ca   tassa   mayham   bhante   evam   hoti  yannunaham  sakam  cittam
@Footnote: 1 Ma. kho bhagava. 2 Po. pindapatena. 3 Ma. kilamamati. 4 Po. tayo
@mayam bhante bhagava.
Nikkhipitva   imesamyeva   ayasmantanam   cittassa   vasena   vatteyyanti
so   kho  aham  bhante  sakam  cittam  nikkhipitva  imesamyeva  ayasmantanam
cittassa   vasena  vattami  nana  hi  kho  no  bhante  kaya  ekanca
pana manne cittanti.
     {363.1}  Ayasmapi  kho  nandiyo  .pe.  ayasmapi kho kimilo
bhagavantam  etadavoca  idha  mayhampi  kho  bhante  evam hoti labha vata me
suladdham  vata  me  yoham  evarupehi  sabrahmacarihi  saddhim  viharamiti  tassa
mayham   bhante   imesu   ayasmantesu   mettam   kayakammam   paccupatthitam
avi  ceva  raho  ca  mettam  vacikammam  ...  mettam manokammam paccupatthitam
avi   ceva  raho  ca  tassa  mayham  bhante  evam  hoti  yannunaham  sakam
cittam    nikkhipitva    imesamyeva    ayasmantanam    cittassa    vasena
vatteyyanti   so   kho  aham  bhante  sakam  cittam  nikkhipitva  imesamyeva
ayasmantanam   cittassa   vasena   vattami  nana  hi  kho  no  bhante
kaya   ekanca   pana   manne   cittanti   .  evam  kho  mayam  bhante
samagga     sammodamana     avivadamana     khirodakibhuta    annamannam
piyacakkhuhi sampassanta viharamati.
     [364]   Sadhu   sadhu   anuruddha   kacci   pana   vo  anuruddha
appamatta   atapino   pahitatta   viharathati   .   taggha  mayam  bhante
appamatta    atapino    pahitatta   viharamati   .   yathakatham   pana
tumhe   anuruddha   appamatta  atapino  pahitatta  viharathati  .  idha
pana   1-  bhante  amhakam  yo  pathamam  gamato  pindaya  patikkamati  so
@Footnote: 1 Po. Ma. panasaddo na dissati.
Asanani   pannapeti  paniyam  paribhojaniyam  upatthapeti  1-  avakkarapatim
upatthapeti    yo    paccha    gamato    pindaya    patikkamati   sace
hoti   bhuttavaseso   sace   akankhati   bhunjati   no   ce  akankhati
appaharite   va   chaddeti   appanake   va  udake  opilapeti  so
asanani   patisameti   paniyam   paribhojaniyam   patisameti   avakkarapatim
patisameti    bhattaggam    sammajjati    yo    passati    paniyaghatam   va
paribhojaniyaghatam   va   vaccaghatam   va   rittam  tuccham  so  upatthapeti  1-
sacassa  hoti  avisayham  hatthavikarena  dutiyam  amantetva hatthavilanghikena
upatthapema    2-    na    tveva    mayam   bhante   tappaccaya   vacam
bhindama    pancahikam   kho   pana   mayam   bhante   sabbarattikam   dhammiya
kathaya   sannisidama   evam   kho   mayam   bhante  appamatta  atapino
pahitatta viharamati.
     [365]   Sadhu  sadhu  anuruddha  atthi  pana  vo  anuruddha  evam
appamattanam    atapinam    pahitattanam    viharatam   uttari   manussadhamma
alamariyananadassanaviseso   adhigato   phasuviharoti  .  kim  hi  no  siya
bhante  idha  mayam  bhante  yavadeva  akankhama  vivicceva  kamehi vivicca
akusalehi   dhammehi   savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham  pathamam  jhanam
upasampajja   viharama   ayam   kho   no   bhante   amhakam  appamattanam
atapinam    pahitattanam    viharatam   uttari   manussadhamma   alamariyanana-
dassanaviseso   adhigato   phasuviharoti   .   sadhu   sadhu   anuruddha
@Footnote: 1 Ma. upatthapeti. 2 Ma. upatthapema.
Etassa   pana  vo  anuruddha  viharassa  samatikkamaya  etassa  viharassa
patippassaddhiya     atthanno     uttari    manussadhamma    alamariyanana-
dassanaviseso  adhigato  phasuviharoti  .  kim  hi  no  siya  bhante idha
mayam   bhante   yavadeva   akankhama   vitakkavicaranam  vupasama  ajjhattam
sampasadanam   cetaso   ekodibhavam   avitakkam   avicaram  samadhijam  pitisukham
dutiyam    jhanam    upasampajja    viharama    etassa   bhante   viharassa
samatikkamaya    etassa   viharassa   patippassaddhiya   ayamanno   uttari
manussadhamma alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti.
     {365.1}  Sadhu  sadhu anuruddha etassa pana vo anuruddha viharassa
samatikkamaya    etassa   viharassa   patippassaddhiya   atthanno   uttari
manussadhamma    alamariyananadassanaviseso    adhigato    phasuviharoti  .
Kim  hi  no  siya  bhante  idha  mayam  bhante yavadeva akankhama pitiya ca
viraga   upekkhaka  ca  viharama  sata  ca  sampajana  sukhanca  kayena
patisamvedema   yantam   ariya   acikkhanti  upekkhako  satima  sukhavihariti
tatiyam  jhanam  upasampajja  viharama  etassa  bhante  viharassa  samatikkamaya
etassa    viharassa   patippassaddhiya   ayamanno   uttari   manussadhamma
alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti.
     {365.2}  Sadhu  sadhu anuruddha etassa pana vo anuruddha viharassa
samatikkamaya    etassa   viharassa   patippassaddhiya   atthanno   uttari
manussadhamma    alamariyananadassanaviseso    adhigato    phasuviharoti  .
Kim  hi  no  siya  bhante  idha  mayam  bhante yavadeva akankhama sukhassa ca
pahana    dukkhassa    ca    pahana    pubbeva    somanassadomanassanam
atthangama     adukkhamasukham     upekkhasatiparisuddhim     catuttham     jhanam
upasampajja   viharama   etassa   bhante  viharassa  samatikkamaya  etassa
viharassa      patippassaddhiya     ayamanno     uttari     manussadhamma
alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti.
     {365.3}  Sadhu  sadhu anuruddha etassa pana vo anuruddha viharassa
samatikkamaya   etassa   viharassa   patippassaddhiya   atthanno    uttari
manussadhamma    alamariyananadassanaviseso    adhigato    phasuviharoti  .
Kim  hi  no  siya  bhante  idha  mayam  bhante  yavadeva akankhama sabbaso
rupasannanam     samatikkama     patighasannanam     amanasikara     ananto
akasoti   akasanancayatanam   upasampajja   viharama   etassa  bhante
viharassa   samatikkamaya   etassa   viharassa   patippassaddhiya  ayamanno
uttari manussadhamma alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti.
     {365.4}  Sadhu  sadhu anuruddha etassa pana vo anuruddha viharassa
samatikkamaya    etassa   viharassa   patippassaddhiya   atthanno   uttari
manussadhamma    alamariyananadassanaviseso    adhigato    phasuviharoti  .
Kim  hi  no  siya  bhante  idha  mayam  bhante  yavadeva akankhama sabbaso
akasanancayatanam        samatikkamma        anantam        vinnananti
vinnanancayatanam      upasampajja      viharama      .pe.     sabbaso
Vinnanancayatanam     samatikkamma     natthi     kinciti    akincannayatanam
upasampajja    viharama   .pe.   sabbaso   akincannayatanam   samatikkamma
nevasannanasannayatanam     upasampajja     viharama    etassa    bhante
viharassa     samatikkamaya     etassa     viharassa     patippassaddhiya
ayamanno    uttari    manussadhamma    alamariyananadassanaviseso   adhigato
phasuviharoti.
     {365.5}   Sadhu   sadhu  anuruddha  etassa  pana  vo  anuruddha
viharassa   samatikkamaya   etassa   viharassa   patippassaddhiya  atthanno
uttari   manussadhamma  alamariyananadassanaviseso  adhigato  phasuviharoti .
Kim  hi  no  siya  bhante  idha  mayam  bhante  yavadeva akankhama sabbaso
nevasannanasannayatanam          samatikkamma         sannavedayitanirodham
upasampajja   viharama   pannayapassa   1-   disva   asava   parikkhina
honti   etassa   bhante   viharassa   samatikkamaya   etassa  viharassa
patippassaddhiya     ayamanno     uttari    manussadhamma    alamariyanana-
dassanaviseso   adhigato   phasuviharoti   .   imasma  ca  mayam  bhante
phasuvihara   annam   phasuviharam   uttaritaram   va   panitataram   va   na
samanupassamati    .    sadhu   sadhu   anuruddha   etasma   anuruddha
phasuvihara   anno   phasuviharo   uttaritaro   va   panitataro   va
natthiti.
     [366]   Atha   kho  bhagava  ayasmantanca  anuruddham  ayasmantanca
nandiyam     ayasmantanca    kimilam    dhammiya    kathaya    sandassetva
@Footnote: 1 Ma. pannaya ca no.
Samadapetva   samuttejetva   sampahamsetva  utthayasana  pakkami .
Atha   kho  ayasma  ca  anuruddho  ayasma  ca  nandiyo  ayasma  ca
kimilo   bhagavantam   anusamyayitva  1-  tato  patinivattitva  ayasma  ca
nandiyo    ayasma    ca   kimilo   ayasmantam   anuruddham   etadavocum
kinnu   kho   mayam   ayasmato   anuruddhassa   evamarocimha  imasanca
imasanca    viharasamapattinam    mayam    labhinoti   yam   no   ayasma
anuruddho   bhagavato   sammukha   yava   asavanam   khaya  pakasetiti .
Na    kho    me   ayasmanto   evamarocesum   imasanca   imasanca
viharasamapattinam   mayam  labhinoti  apica  kho  2-  ayasmantanam  cetasa
ceto    paricca    vidito    imasanca    imasanca    viharasamapattinam
ime   ayasmanto   labhinoti   devatapi   me   etamattham  arocesum
imasanca   imasanca   viharasamapattinam   ime   ayasmanto   labhinoti
tam me 3- bhagavata panhabhiputthena byakatanti.
     [367]  Atha  kho  digho  parajano  yakkho  yena bhagava tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva  ekamantam  atthasi  .  ekamantam
thito  kho  digho  parajano  yakkho  bhagavantam etadavoca labha [4]- bhante
vajjinam   suladdhalabha   bhante   vajjinam   pajaya  yattha  tathagato  viharati
araham    sammasambuddho   ime   ca   tayo   kulaputta   ayasma   ca
anuruddho   ayasma   ca   nandiyo   ayasma  ca  kimiloti  .  dighassa
parajanassa   yakkhassa   saddam   sutva   bhumma   deva   saddamanussavesum
@Footnote: 1 Po. anusavetva. 2 Ma. api ca me. 3 Ma. tamenam. 4 Ma. vata.
Labha   vata   bho   vajjinam   suladdhalabha   vata   bho   vajjinam  pajaya
yattha    tathagato   viharati   araham   sammasambuddho   ime   ca   tayo
kulaputta   ayasma  ca  anuruddho  ayasma  ca  nandiyo  ayasma  ca
kimiloti    .    bhummanam   devanam   saddam   sutva   catummaharajika
deva  ...  tavatimsa  deva ... Yama deva ... Tusita deva ...
Nimmanarati  deva  ... Paranimmitavasavatti deva  ... Brahmakayika deva
saddamanussavesum   labha   vata   bho   vajjinam   suladdhalabha   vata  bho
vajjinam    pajaya    yattha    tathagato   viharati   araham   sammasambuddho
ime   ca   tayo   kulaputta   ayasma   ca   anuruddho  ayasma  ca
nandiyo ayasma ca kimiloti.
     [368]   Itiha  tena  khanena  tena  muhuttena  yava  brahmaloka
sadda  vidita  ahesum  evametam  digha  evametam  digha  yasmapi  digha kula
ete   tayo   kulaputta  agarasma  anagariyam  pabbajita  tancepi  kulam
ete   tayo  kulaputte  pasannacittam  anussareyya  tassapassa  1-  kulassa
digharattam   hitaya   sukhaya   yasmapi   digha   kulaparivatta   ete  tayo
kulaputta   agarasma   anagariyam   pabbajita   so   cepi  kulaparivatto
ete    tayo    kulaputte    pasannacitto    anussareyya    tassapassa
kulaparivattassa    digharattam    hitaya    sukhaya    yasmapi   digha   gama
ete   tayo   kulaputta   agarasma   anagariyam  pabbajita  so  cepi
gamo   ete   tayo   kulaputte   pasannacitto  anussareyya  tassapassa
@Footnote: 1 Ma. tassapassa. sabbattha evam natabbam.
Gamassa   digharattam   hitaya   sukhaya  yasmapi  digha  nigama  ete  tayo
kulaputta   agarasma   anagariyam   pabbajita  so  cepi  nigamo  ete
tayo    kulaputte    pasannacitto    anussareyya    tassapassa   nigamassa
digharattam   hitaya   sukhaya  yasmapi  digha  nagara  ete  tayo  kulaputta
agarasma    anagariyam    pabbajita    tancepi   nagaram   ete   tayo
kulaputte    pasannacittam    anussareyya    tassapassa   nagarassa   digharattam
hitaya    sukhaya   yasmapi   digha   janapada   ete   tayo   kulaputta
agarasma   anagariyam   pabbajita   so   cepi   janapado  ete  tayo
kulaputte    pasannacitto   anussareyya   tassapassa   janapadassa   digharattam
hitaya   sukhaya   sabbe   cepi   digha  khattiya  ete  tayo  kulaputte
pasannacitta    anussareyyum   sabbesampassa   khattiyanam   digharattam   hitaya
sukhaya  sabbe  cepi  digha  brahmana .pe. Sabbe cepi digha vessa ...
Sabbe  cepi  digha  sudda  ete  tayo kulaputte pasannacitta anussareyyum
sabbesampassa   suddanam   digharattam   hitaya   sukhaya  sadevako  cepi  digha
loko   samarako   sabrahmako   sassamanabrahmani   paja   sadevamanussa
ete    tayo   kulaputte   pasannacitta   anussareyya   sadevakassapassa
lokassa     samarakassa     sabrahmakassa    sassamanabrahmaniya    pajaya
sadevamanussaya   digharattam   hitaya  sukhaya  passa  digha  yavancete  tayo
kulaputta     bahujanahitaya    patipanna    bahujanasukhaya    lokanukampaya
atthaya hitaya sukhaya devamanussananti.
     Idamavoca   bhagava   attamano   digho   parajano   yakkho  bhagavato
bhasitam abhinanditi.
               Culagosingasalasuttam nitthitam pathamam.
                     ------------
                    Mahagosingasalasuttam
     [369]   Evamme  sutam  ekam  samayam  bhagava  gosingasalavanadaye
viharati    sambahulehi    abhinnatehi   abhinnatehi   therehi   savakehi
saddhim   ayasmata   ca   sariputtena  ayasmata  ca  mahamoggallanena
ayasmata   ca   mahakassapena   ayasmata   ca  anuruddhena  ayasmata
ca   revatena   ayasmata   ca   anandena   annehi  ca  abhinnatehi
abhinnatehi    therehi   savakehi   saddhim   .   atha   kho   ayasma
mahamoggallano        sayanhasamayam       patisallana       vutthito
yenayasma    mahakassapo    tenupasankami    upasankamitva   ayasmantam
mahakassapam     etadavoca     ayamavuso     kassapa     yenayasma
sariputto    tenupasankamissama    dhammassavanayati    .   evamavusoti
kho     ayasma     mahakassapo     ayasmato    mahamoggallanassa
paccassosi.
     {369.1}  Atha  kho  ayasma  ca  mahamoggallano  ayasma ca
mahakassapo  ayasma  ca  anuruddho  yenayasma sariputto tenupasankamimsu
dhammassavanaya   .   addasa   kho   ayasma   anando  ayasmantanca
mahamoggallanam    ayasmantanca    mahakassapam   ayasmantanca   anuruddham
yenayasma    sariputto    tenupasankamante    dhammassavanaya   disvana
yenayasma   revato   tenupasankami   upasankamitva   ayasmantam  revatam
etadavoca  upasankamanta  kho  amu  avuso  revata sappurisa yenayasma
Sariputto   tena   dhammassavanaya   ayamavuso   revata   yenayasma
sariputto   tenupasankamissama   dhammassavanayati   .  evamavusoti  kho
ayasma   revato   ayasmato   anandassa   paccassosi  .  atha  kho
ayasma   ca  revato  ayasma  ca  anando  yenayasma  sariputto
tenupasankamimsu dhammassavanaya.
     [370]    Addasa   kho   ayasma   sariputto   ayasmantanca
revatam    ayasmantanca    anandam    duratova    agacchante   disvana
ayasmantam    anandam   etadavoca   etu   kho   ayasma   anando
svagatam    ayasmato    anandassa    bhagavato   upatthakassa   bhagavato
santikavacarassa    ramaniyam   avuso   ananda   gosingasalavanam   dosina
ratti    sabbaphaliphulla    sala   dibba   manne   gandha   sampavanti
kathamrupena avuso ananda bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati.
     {370.1}   Idhavuso   sariputta  bhikkhu  bahussuto  hoti  sutadharo
sutasanniccayo    ye    te    dhamma    adikalyana   majjhekalyana
pariyosanakalyana    sattha    sabyanjana    kevalaparipunnam    parisuddham
brahmacariyam   abhivadanti  tatharupassa  dhamma  bahussuta  honti  dhata  1-
vacasa   paricita   manasanupekkhita   ditthiya  supatividdha  so  catassannam
parisanam    dhammam   deseti   parimandalehi   padabyanjanehi   anuppabandhehi
anusayasamugghataya    evarupena    kho    avuso   sariputta   bhikkhuna
gosingasalavanam sobheyyati.
     [371]   Evam   vutte  ayasma  sariputto  ayasmantam  revatam
@Footnote: 1 Ma. dhata.
Etadavoca   byakatam   kho   avuso   revata   ayasmata   anandena
yathasakam   patibhanam   tatthadani   mayam  ayasmantam  revatam  pucchama  ramaniyam
avuso   revata   gosingasalavanam  dosina  ratti  sabbaphaliphulla  sala
dibba    manne    gandha    sampavanti    kathamrupena   avuso   revata
bhikkhuna   gosingasalavanam   sobheyyati   .   idhavuso  sariputta  bhikkhu
patisallanaramo   hoti   patisallanarato   ajjhattam   cetosamathamanuyutto
anirakatajjhano    vipassanaya    samannagato   bruheta   sunnagaranam
evarupena kho avuso  sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati.
     [372]   Evam  vutte  ayasma  sariputto  ayasmantam  anuruddham
etadavoca   byakatam   kho   avuso   anuruddha   ayasmata   revatena
yathasakam    patibhanam    tatthadani   mayam   ayasmantam   anuruddham   pucchama
ramaniyam   avuso  anuruddha  gosingasalavanam  dosina  ratti  sabbaphaliphulla
sala   dibba   manne   gandha  sampavanti  kathamrupena  avuso  anuruddha
bhikkhuna   gosingasalavanam   sobheyyati   .   idhavuso  sariputta  bhikkhu
dibbena    cakkhuna    visuddhena   atikkantamanusakena   sahassam   lokanam
voloketi     seyyathapi    avuso    sariputta    cakkhuma    puriso
uparipasadavaragato       sahassam       nemimandalanam       volokeyya
evameva   kho   avuso   sariputta  bhikkhu  dibbena  cakkhuna  visuddhena
atikkantamanusakena    sahassam    lokanam   voloketi   evarupena   kho
avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati.
     [373]  Evam  vutte  ayasma  sariputto  ayasmantam mahakassapam
etadavoca   byakatam   kho   avuso   kassapa   ayasmata   anuruddhena
yathasakam   patibhanam   tatthadani   mayam   ayasmantam   mahakassapam   pucchama
ramaniyam   avuso   kassapa  gosingasalavanam  dosina  ratti  sabbaphaliphulla
sala   dibba   manne   gandha   sampavanti  kathamrupena  avuso  kassapa
bhikkhuna   gosingasalavanam   sobheyyati   .   idhavuso  sariputta  bhikkhu
attana    ca    arannako    1-   hoti   arannakattassa   2-   ca
vannavadi    attana    ca   pindapatiko   hoti   pindapatikattassa   ca
vannavadi   attana   ca   pamsukuliko   hoti  pamsukulikattassa  ca  vannavadi
attana   ca   tecivariko   hoti  tecivarikattassa  ca  vannavadi  attana
ca   appiccho   hoti  appicchataya  ca  vannavadi  attana  ca  santuttho
hoti    santutthiya    ca   vannavadi   attana   ca   pavivitto   hoti
pavivekassa   ca   vannavadi   attana   ca   asamsattho  hoti  asamsaggassa
ca   vannavadi   attana   ca   araddhaviriyo   hoti   viriyarambhassa  ca
vannavadi    attana    ca    silasampanno    hoti    silasampadaya   ca
vannavadi    attana   ca   samadhisampanno   hoti   samadhisampadaya   ca
vannavadi    attana    ca    pannasampanno    hoti    pannasampadaya
ca    vannavadi   attana   ca   vimuttisampanno   hoti   vimuttisampadaya
ca     vannavadi     attana    ca    vimuttinanadassanasampanno    hoti
vimuttinanadassanasampadaya    ca    vannavadi   evarupena   kho   avuso
@Footnote: 1 Po. Ma. aranniko. 2 Ma. arannikattassa.
Sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati.
     [374]    Evam    vutte    ayasma   sariputto   ayasmantam
mahamoggallanam    etadavoca    byakatam   kho   avuso   moggallana
ayasmata   mahakassapena   yathasakam  patibhanam  tatthadani  mayam  ayasmantam
mahamoggallanam   pucchama   ramaniyam  avuso  moggallana  gosingasalavanam
dosina    ratti    sabbaphaliphulla    sala   dibba   manne   gandha
sampavanti   kathamrupena   avuso   moggallana   bhikkhuna   gosingasalavanam
sobheyyati   .   idhavuso  sariputta  dve  bhikkhu  abhidhammakatham  kathenti
te    annamannam    pucchanti   annamannassa   panham   puttha   visajjenti
no  ca  samsadenti 1- dhammi 2- ca nesam katha pavattani 3- hoti evarupena
kho avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati.
     [375]    Atha   kho   ayasma   mahamoggallano   ayasmantam
sariputtam    etadavoca   byakatam   kho   avuso   sariputta   amhehi
sabbeheva   yathasakam   patibhanam   tatthadani   mayam   ayasmantam  sariputtam
pucchama   ramaniyam   avuso   sariputta   gosingasalavanam   dosina  ratti
sabbaphaliphulla   sala   dibba   manne   gandha   sampavanti  kathamrupena
avuso   sariputta   bhikkhuna  gosingasalavanam  sobheyyati  .  idhavuso
moggallana   bhikkhu  cittam  vasam  vatteti  no  ca  bhikkhu  cittassa  vasena
vattati    so    yaya    viharasamapattiya    akankhati    pubbanhasamayam
viharitum     taya    viharasamapattiya    pubbanhasamayam    viharati    yaya
@Footnote: 1 Ma. samsarenti. 2 Po. pasarenti dhammiya. 3 Ma. pavattini.
Viharasamapattiya      akankhati     majjhantikasamayam     viharitum     taya
viharasamapattiya    majjhantikasamayam    viharati    yaya   viharasamapattiya
akankhati   sayanhasamayam   viharitum   taya   viharasamapattiya  sayanhasamayam
viharati   seyyathapi   avuso  moggallana  ranno  va  rajamahamattassa
va   nanarattanam   dussanam  dussakarandako  puro  assa  so  yannadeva
dussayugam   akankheyya   pubbanhasamayam   parupitum   tamtadeva   1-  dussayugam
pubbanhasamayamparupeyya yannadevadussayugamakankheyyamajjhantikasamayam
parupitum   tamtadeva   1-   dussayugam   majjhantikasamayam  parupeyya  yannadeva
dussayugam   akankheyya   sayanhasamayam   parupitum   tamtadeva   1-  dussayugam
sayanhasamayam  parupeyya  evameva  kho  avuso  moggallana  bhikkhu cittam
vasam  vatteti  no ca bhikkhu cittassa vasena vattati so yaya viharasamapattiya
akankhati   pubbanhasamayam   viharitum   taya   viharasamapattiya  pubbanhasamayam
viharati   yaya   viharasamapattiya  akankhati  majjhantikasamayam  viharitum  taya
viharasamapattiya    majjhantikasamayam    viharati    yaya   viharasamapattiya
akankhati   sayanhasamayam   viharitum   taya   viharasamapattiya  sayanhasamayam
viharati   evarupena   kho  avuso  moggallana  bhikkhuna  gosingasalavanam
sobheyyati.
     [376]  Atha  kho  ayasma  sariputto te ayasmante etadavoca
byakatam  kho  avuso  amhehi  sabbeheva  yathasakam patibhanam ayamavuso
yena      bhagava     tenupasankamissama     upasankamitva     etamattham
@Footnote: 1 Po. tadeva.
Bhagavato   arocessama   yatha   no   bhagava   byakarissati  tatha  nam
dharessamati   .   evam  avusoti  kho  te  ayasmanto  ayasmato
sariputtassa   paccassosum   .  atha  kho  te  ayasmanto  yena  bhagava
tenupasankamimsu     upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva    ekamantam
nisidimsu   .   ekamantam   nisinno   kho   ayasma  sariputto  bhagavantam
etadavoca   idha  bhante  ayasma  ca  revato  ayasma  ca  anando
yenaham    tenupasankamimsu    dhammassavanaya   addasam   kho   aham   bhante
ayasmantanca   revatam   ayasmantanca   anandam   duratova   agacchante
disvana    ayasmantam    anandam   etadavocam   etu   kho   ayasma
anando    svagatam    ayasmato   anandassa   bhagavato   upatthakassa
bhagavato    santikavacarassa   ramaniyam   avuso   ananda   gosingasalavanam
dosina    ratti    sabbaphaliphulla    sala   dibba   manne   gandha
sampavanti    kathamrupena    avuso    ananda   bhikkhuna   gosingasalavanam
sobheyyati
     {376.1}  evam  vutte  bhante  ayasma  anando mam etadavoca
idhavuso    sariputta    bhikkhu    bahussuto    hoti   sutadharo   .pe.
Anusayasamugghataya    evarupena    kho    avuso   sariputta   bhikkhuna
gosingasalavanam  sobheyyati  .  sadhu  sadhu  sariputta  yathatam anandova
samma   byakaramano   byakareyya   anando  hi  sariputta  bahussuto
hoti  sutadharo  sutasanniccayo  ye  te dhamma adikalyana majjhekalyana
pariyosanakalyana       sattha       sabyanjana       kevalaparipunnam
Parisuddham    brahmacariyam    abhivadanti    tatharupassa    dhamma   bahussuta
honti   dhata   vacasa   paricita   manasanupekkhita  ditthiya  supatividdha
so   catassannam   parisanam   dhammam   deseti   parimandalehi  padabyanjanehi
anuppabandhehi anusayasamugghatayati.
     [377]  Evam  vutte  aham  bhante  ayasmantam  revatam  etadavocam
byakatam   kho  avuso  revata  ayasmata  anandena  yathasakam  patibhanam
tatthadani   mayam   ayasmantam   revatam   pucchama  ramaniyam  avuso  revata
gosingasalavanam   dosina   ratti   sabbaphaliphulla  sala  dibba  manne
gandha   sampavanti   kathamrupena   avuso  revata  bhikkhuna  gosingasalavanam
sobheyyati   evam   vutte   bhante  ayasma  revato  mam  etadavoca
idhavuso   sariputta   bhikkhu   patisallanaramo   hoti   patisallanarato
ajjhattam       cetosamathamanuyutto      anirakatajjhano      vipassanaya
samannagato    bruheta    sunnagaranam    evarupena   kho   avuso
sariputta    bhikkhuna   gosingasalavanam   sobheyyati   .   sadhu   sadhu
sariputta   yathatam  revatova  samma  byakaramano  byakareyya  revato
hi   sariputta   patisallanaramo   hoti   1-  patisallanarato  ajjhattam
cetosamathamanuyutto      anirakatajjhano     vipassanaya     samannagato
bruheta sunnagarananti.
     [378]  Evam  vutte  aham  bhante  ayasmantam  anuruddham etadavocam
byakatam   kho  avuso  anuruddha  ayasmata  revatena  .pe.  kathamrupena
@Footnote: 1 Ma. ayam patho sabbattha natthi.
Avuso   anuruddha   bhikkhuna   gosingasalavanam  sobheyyati  evam  vutte
bhante    ayasma   anuruddho   mam   etadavoca   idhavuso   sariputta
bhikkhu   dibbena   cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena  sahassam  lokanam
voloketi   seyyathapi   avuso   cakkhuma   puriso  uparipasadavaragato
sahassam   nemimandalanam   volokeyya   evameva  kho  avuso  sariputta
bhikkhu   dibbena   cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena  sahassam  lokanam
voloketi   evarupena  kho  avuso  sariputta  bhikkhuna  gosingasalavanam
sobheyyati   .   sadhu   sadhu   sariputta   yathatam  anuruddhova  samma
byakaramano   byakareyya   anuruddho   hi  sariputta  dibbena  cakkhuna
visuddhena atikkantamanusakena sahassam lokanam voloketiti.
     [379]   Evam   vutte   aham   bhante   ayasmantam   mahakassapam
etadavocam  byakatam  kho  avuso  kassapa  ayasmata  anuruddhena yathasakam
patibhanam    tatthadani   mayam   ayasmantam   mahakassapam   pucchama   .pe.
Kathamrupena   [1]-  avuso  kassapa  bhikkhuna  gosingasalavanam  sobheyyati
evam   vutte   bhante  ayasma  mahakassapo  mam  etadavoca  idhavuso
sariputta    bhikkhu    attana   ca   arannako   hoti   arannakattassa
ca  vannavadi  attana  ca  pindapatiko  hoti  .pe. Pamsukuliko hoti ...
Tecivariko  hoti  ...  appiccho hoti ... Santuttho hoti ... Pavivitto
hoti  ...  asamsattho   hoti  ...  araddhaviriyo hoti ... Silasampanno
hoti   ...   samadhisampanno  hoti  ...  pannasampanno  hoti   ...
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. kho.
Vimuttisampanno    hoti   ...   attana   ca   vimuttinanadassanasampanno
hoti    vimuttinanadassanasampadaya    ca    vannavadi    evarupena   kho
avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati.
     {379.1}   Sadhu   sadhu   sariputta   yathatam   kassapova  samma
byakaramano    byakareyya    kassapo   hi   sariputta   attana   ca
arannako    hoti    arannakattassa    ca    vannavadi   attana   ca
pindapatiko    hoti    pindapatikattassa   ca   vannavadi   attana   ca
pamsukuliko   hoti   pamsukulikattassa   ca  vannavadi  attana  ca  tecivariko
hoti   tecivarikattassa   ca   vannavadi   attana   ca   appiccho  hoti
appicchataya   ca   vannavadi   attana   ca  santuttho  hoti  santutthiya
ca   vannavadi   attana   ca  pavivitto  hoti  pavivekassa  ca  vannavadi
attana   ca   asamsattho   hoti   asamsaggassa  ca  vannavadi  attana  ca
araddhaviriyo    hoti    viriyarambhassa    ca   vannavadi   attana   ca
silasampanno    hoti    silasampadaya    ca    vannavadi    attana   ca
samadhisampanno    hoti   samadhisampadaya   ca   vannavadi   attana   ca
pannasampanno    hoti    pannasampadaya    ca    vannavadi    attana
ca    vimuttisampanno   hoti   vimuttisampadaya   ca   vannavadi   attana
ca      vimuttinanadassanasampanno      hoti     vimuttinanadassanasampadaya
ca vannavaditi.
     [380]   Evam   vutte  aham  bhante  ayasmantam  mahamoggallanam
etadavocam    byakatam    kho   avuso   moggallana   ayasmata   ca
Mahakassapena     yathasakam    patibhanam    tatthadani    mayam    ayasmantam
mahamoggallanam    pucchama   .pe.   kathamrupena   avuso   moggallana
bhikkhuna   gosingasalavanam   sobheyyati   evam  vutte  bhante  ayasma
mahamoggallano   mam   etadavoca   idhavuso   sariputta   dve  bhikkhu
abhidhammakatham    kathenti   te   annamannam   panham   pucchanti   annamannassa
panham  puttha  visajjenti  no  ca  samsadenti  dhammi ca nesam katha pavattani
hoti   evarupena   kho   avuso   sariputta   bhikkhuna  gosingasalavanam
sobheyyati   .   sadhu  sadhu  sariputta  yathatam  moggallanova  samma
byakaramano byakareyya moggallano hi sariputta dhammakathikoti.
     [381]   Evam   vutte   ayasma   mahamoggallano   bhagavantam
etadavoca   atha   khvaham   bhante   ayasmantam   sariputtam   etadavocam
byakatam   kho  avuso  sariputta  amhehi  sabbeheva  yathasakam  patibhanam
tatthadani    mayam    ayasmantam   sariputtam   pucchama   ramaniyam   avuso
sariputta   gosingasalavanam  dosina  ratti  sabbaphaliphulla  sala  dibba
manne    gandha   sampavanti   kathamrupena   avuso   sariputta   bhikkhuna
gosingasalavanam   sobheyyati  evam  vutte  bhante  ayasma  sariputto
mam  etadavoca  idhavuso  moggallana  bhikkhu  cittam  vasam  vatteti  no ca
bhikkhu   cittassa   vasena  vattati  so  yaya  viharasamapattiya  akankhati
pubbanhasamayam     viharitum     taya     viharasamapattiya     pubbanhasamayam
Viharati    yaya    viharasamapattiya   akankhati   majjhantikasamayam   viharitum
taya   viharasamapattiya   majjhantikasamayam  viharati  yaya  viharasamapattiya
akankhati   sayanhasamayam   viharitum   taya   viharasamapattiya  sayanhasamayam
viharati   seyyathapi   avuso  moggallana  ranno  va  rajamahamattassa
va   nanarattanam   dussanam  dussakarandako  puro  assa  so  yannadeva
dussayugam    akankheyya    pubbanhasamayam    parupitum    tamtadeva   dussayugam
pubbanhasamayam      parupeyya     yannadeva     dussayugam     akankheyya
majjhantikasamayam   parupitum   tamtadeva   dussayugam   majjhantikasamayam   parupeyya
yannadeva    dussayugam    akankheyya    sayanhasamayam   parupitum   tamtadeva
dussayugam sayanhasamayam parupeyya
     {381.1}  evameva kho avuso moggallana bhikkhu cittam vasam vatteti
no  ca  bhikkhu  cittassa  vasena vattati so yaya viharasamapattiya akankhati
pubbanhasamayam    viharitum   taya   viharasamapattiya   pubbanhasamayam   viharati
yaya    viharasamapattiya    akankhati    majjhantikasamayam   viharitum   taya
viharasamapattiya    majjhantikasamayam    viharati    yaya   viharasamapattiya
akankhati   sayanhasamayam   viharitum   taya   viharasamapattiya  sayanhasamayam
viharati   evarupena   kho  avuso  moggallana  bhikkhuna  gosingasalavanam
sobheyyati   .   sadhu  sadhu  moggallana  yathatam  sariputtova  samma
byakaramano   byakareyya   sariputto   hi   moggallana   cittam  vasam
vatteti   no   ca   sariputto   cittassa   vasena   vattati  so  yaya
Viharasamapattiya      akankhati      pubbanhasamayam     viharitum     taya
viharasamapattiya    pubbanhasamayam    viharati    yaya    viharasamapattiya
akankhati     majjhantikasamayam      viharitum     taya     viharasamapattiya
majjhantikasamayam     viharati     yaya      viharasamapattiya     akankhati
sayanhasamayam     viharitum     taya     viharasamapattiya     sayanhasamayam
viharatiti.
     [382]   Evam  vutte  ayasma  sariputto  bhagavantam  etadavoca
kassa   nu  kho  bhante  subhasitanti  .  sabbesam  vo  sariputta  subhasitam
pariyayena  apica  mama  vacanam  1- sunatha yatharupena bhikkhuna gosingasalavanam
sobheyyati    idha   sariputta   bhikkhu   pacchabhattam   pindapatapatikkanto
nisidati     pallankam    abhujitva    ujum    kayam    panidhaya    parimukham
satim   upatthapetva   na   tavaham   imam   pallankam   bhindissami   yava
me   na   anupadaya   asavehi  cittam  vimuccatiti  2-  evarupena  kho
sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati.
     Idamavoca   bhagava   attamana   te  ayasmanto  bhagavato  bhasitam
abhinandunti.
               Mahagosingasalasuttam nitthitam dutiyam.
                    --------------
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. vimuccissatiti.
                      Mahagopalasuttam
     [383]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [384]    Bhagava    etadavoca   ekadasahi   bhikkhave   angehi
samannagato    gopalako    abhabbo    goganam    pariharitum    phatikatum
katamehi   ekadasahi   idha   bhikkhave   gopalako   na   rupannu   hoti
na   lakkhanakusalo   hoti   na   asatikam   sateta   hoti   na   vanam
paticchadeta   hoti   na   dhumam   katta   hoti   na   tittham   janati
na    pitam    janati    na   vithim   janati   na   gocarakusalo   hoti
anavasesadohi   ca  hoti  ye  te  usabha  gopitaro  goparinayaka  te
na   atirekapujaya   pujeta   hoti   imehi   kho  bhikkhave  ekadasahi
angehi   samannagato   gopalako   abhabbo  goganam  pariharitum  phatikatum
evameva  kho  bhikkhave  ekadasahi  dhammehi  samannagato  bhikkhu  abhabbo
imasmim    dhammavinaye    vuddhim    virulhim   vepullam   apajjitum   katamehi
ekadasahi   idha   bhikkhave   bhikkhu   na   rupannu  hoti  na  lakkhanakusalo
hoti   na   asatikam   sateta   hoti   na  vanam  paticchadeta  hoti
na   dhumam   katta  hoti  na  tittham  janati   na  pitam  janati  na  vithim
janati    na    gocarakusalo   hoti   anavasesadohi   ca   hoti   ye
Te   bhikkhu   thera   rattannu   cirapabbajita  sanghapitaro  sanghaparinayaka
te na atirekapujaya pujeta hoti.
     [385]  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na  rupannu  hoti  .  idha bhikkhave
bhikkhu    yankinci   rupam   sabbam   rupam   cattari   mahabhutani   catunnanca
mahabhutanam   upadayarupanti   yathabhutam   nappajanati  evam  kho  bhikkhave
bhikkhu na rupannu hoti.
     {385.1}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na  lakkhanakusalo  hoti  .  idha
bhikkhave   bhikkhu   kammalakkhano   balo   kammalakkhano  panditoti  yathabhutam
nappajanati evam kho bhikkhave bhikkhu na lakkhanakusalo hoti.
     {385.2}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na  asatikam  sateta hoti.
Idha  bhikkhave  bhikkhu  uppannam  kamavitakkam  adhivaseti na pajahati na vinodeti
na   byantikaroti   na   anabhavangameti   uppannam  byapadavitakkam  .pe.
Uppannam   vihimsavitakkam   .pe.  uppannuppanne  papake  akusale  dhamme
adhivaseti  na  pajahati  na  vinodeti  na  byantikaroti  na  anabhavangameti
evam kho bhikkhave bhikkhu na asatikam sateta hoti.
     {385.3}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na vanam paticchadeta hoti. Idha
bhikkhave  bhikkhu  cakkhuna  rupam  disva  nimittaggahi  hoti  anubyanjanaggahi
yatvadhikaranamenam   cakkhundriyam  asamvutam  viharantam  abhijjhadomanassa  papaka
akusala   dhamma   anvassaveyyum   tassa   samvaraya   na   patipajjati  na
Rakkhati   cakkhundriyam   cakkhundriye   na   samvaram  apajjati  sotena  saddam
sutva  ...  ghanena  gandham   ghayitva  ... Jivhaya rasam sayitva ...
Kayena   photthabbam   phusitva  ...  manasa  dhammam  vinnaya  nimittaggahi
hoti   anubyanjanaggahi   yatvadhikaranamenam   manindriyam   asamvutam   viharantam
abhijjhadomanassa    papaka   akusala   dhamma   anvassaveyyum   tassa
samvaraya   na   patipajjati   na   rakkhati   manindriyam  manindriye  na  samvaram
apajjati evam kho bhikkhave bhikkhu na vanam paticchadeta hoti.
     {385.4} Kathanca bhikkhave bhikkhu na dhumam katta hoti. Idha bhikkhave bhikkhu
yathasutam   yathapariyattam   dhammam   na   vittharena  paresam  deseta  hoti
evam kho bhikkhave bhikkhu na dhumam katta hoti.
     {385.5}  Kathanca bhikkhave bhikkhu na tittham janati. Idha bhikkhave bhikkhu
ye  te  bhikkhu  bahussuta  agatagama  dhammadhara  vinayadhara  matikadhara
te  kalena  kalam  upasankamitva  na  paripucchati  na  paripanhati idam bhante
katham   imassa   ko   atthoti   tassa   te   ayasmanto   avivatanceva
na   vivaranti   anuttanikatanca   na   uttanikaronti   anekavihitesu   ca
kankhatthaniyesu   dhammesu   kankham   na  pativinodenti  evam  kho  bhikkhave
bhikkhu na tittham janati.
     {385.6}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na  pitam  janati. Idha bhikkhave
bhikkhu   tathagatappavedite   dhammavinaye   desiyamane  na  labhati  dhammavedam
na  labhati  atthavedam  na  labhati  dhammupasanhitam  pamujjam  evam  kho  bhikkhave
bhikkhu na pitam janati.
     {385.7}  Kathanca bhikkhave bhikkhu  na vithim janati. Idha bhikkhave bhikkhu
ariyam   atthangikam  maggam  yathabhutam  nappajanati  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu
na vithim janati.
     {385.8}  Kathanca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti. Idha bhikkhave
bhikkhu   cattaro  satipatthane  yathabhutam  nappajanati  evam  kho  bhikkhave
bhikkhu na gocarakusalo hoti.
     {385.9}   Kathanca   bhikkhave   bhikkhu  anavasesadohi  ca  hoti .
Idha    bhikkhave    bhikkhu    saddha    gahapatika    abhihatthum   pavarenti
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharehi       tattha      bhikkhu
mattam  na  janati  patiggahanaya  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu  anavasesadohi
hoti.
     {385.10}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhu thera rattannu
cirapabbajita   sanghapitaro  sanghaparinayaka  te  na  atirekapujaya  pujeta
hoti  .  idha  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhu thera rattannu cirapabbajita
sanghapitaro  sanghaparinayaka  tesu  na  mettam  kayakammam  paccupatthapeti 1-
avi   ceva  raho  ca  na  mettam  vacikammam  ...  na  mettam  manokammam
paccupatthapeti   avi   ceva   raho  ca  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu  ye
te   bhikkhu   thera   rattannu   cirapabbajita  sanghapitaro  sanghaparinayaka
te   na  atirekapujaya  pujeta  hoti  imehi  kho  bhikkhave  ekadasahi
dhammehi    samannagato    bhikkhu   abhabbo   imasmim   dhammavinaye   vuddhim
virulhim vepullam apajjitum.
     [386]   Ekadasahi   bhikkhave   angehi  samannagato  gopalako
bhabbo    goganam    pariharitum    phatikatum    katamehi   ekadasahi   idha
@Footnote: 1 Ma. paccupatthapeti. evam sabbattha idisameva.
Bhikkhave    gopalako   rupannu   hoti   lakkhanakusalo   hoti   asatikam
sateta   hoti   vanam   paticchadeta   hoti  dhumam  katta  hoti  tittham
janati   pitam   janati  vithim  janati  gocarakusalo  hoti  savasesadohi
ca   hoti  ye  te  usabha  gopitaro  goparinayaka  te  atirekapujaya
pujeta   hoti   imehi  kho  bhikkhave  ekadasahi  angehi  samannagato
gopalako    bhabbo    goganam    pariharitum   phatikatum   evameva   kho
bhikkhave    ekadasahi   dhammehi   samannagato   bhikkhu   bhabbo   imasmim
dhammavinaye   vuddhim   virulhim   vepullam   apajjitum   katamehi   ekadasahi
idha   bhikkhave   bhikkhu   rupannu   hoti   lakkhanakusalo   hoti   asatikam
sateta    hoti    vanam   paticchadeta   hoti   dhumam   katta   hoti
tittham   janati   pitam   janati   vithim   janati    gocarakusalo   hoti
savasesadohi   ca   hoti  ye  te  bhikkhu  thera  rattannu  cirapabbajita
sanghapitaro sanghaparinayaka te atirekapujaya pujeta hoti.
     [387]   Kathanca   bhikkhave  bhikkhu  rupannu  hoti  .  idha  bhikkhave
bhikkhu    yankinci   rupam   sabbam   rupam   cattari   mahabhutani   catunnanca
mahabhutanam   upadayarupanti   yathabhutam   pajanati   evam   kho  bhikkhave
bhikkhu rupannu hoti.
     {387.1}   Kathanca   bhikkhave   bhikkhu  lakkhanakusalo  hoti  .  idha
bhikkhave     bhikkhu    kammalakkhano    balo    kammalakkhano    panditoti
yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave bhikkhu lakkhanakusalo hoti.
     {387.2}   Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  asatikam  sateta  hoti .
Idha   bhikkhave  bhikkhu  uppannam  kamavitakkam  nadhivaseti  pajahati  vinodeti
byantikaroti   anabhavangameti   uppannam   byapadavitakkam   ...  uppannam
vihimsavitakkam  ...  uppannuppanne  papake  akusale  dhamme  nadhivaseti
pajahati  vinodeti  byantikaroti  anabhavangameti  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu
asatikam sateta hoti.
     {387.3}   Kathanca   bhikkhave  bhikkhu  vanam  paticchadeta  hoti .
Idha   bhikkhave   bhikkhu   cakkhuna   rupam   disva   na  nimittaggahi  hoti
nanubyanjanaggahi    yatvadhikaranamenam    cakkhundriyam    asamvutam    viharantam
abhijjhadomanassa    papaka   akusala   dhamma   anvassaveyyum   tassa
samvaraya   patipajjati   rakkhati   cakkhundriyam   cakkhundriye  samvaram  apajjati
sotena  saddam  sutva  ...  ghanena  gandham  ghayitva  ... Jivhaya rasam
sayitva  ...  kayena  photthabbam  phusitva  ... Manasa dhammam vinnaya na
nimittaggahi    hoti    nanubyanjanaggahi    yatvadhikaranamenam   manindriyam
asamvutam    viharantam    abhijjhadomanassa    papaka    akusala    dhamma
anvassaveyyum   tassa   samvaraya  patipajjati  rakkhati  manindriyam  manindriye
samvaram  apajjati  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu  vanam  paticchadeta  hoti .
Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  dhumam  katta  hoti  .  idha  bhikkhave bhikkhu yathasutam
yathapariyattam  dhammam  vittharena  paresam  deseta  hoti  evam kho bhikkhave
bhikkhu dhumam katta hoti.
     {387.4}   Kathanca   bhikkhave   bhikkhu   tittham   janati   .  idha
bhikkhave    bhikkhu   ye   te   bhikkhu   thera   bahussuta   agatagama
dhammadhara       vinayadhara       matikadhara       te       kalena
Kalam   upasankamitva   paripucchati   paripanhati   idam   bhante  katham  imassa
ko  atthoti  tassa  te  ayasmanto  avivatanceva vivaranti anuttanikatanca
uttanikaronti     anekavihitesu     ca     kankhatthaniyesu     dhammesu
kankham pativinodenti evam kho bhikkhave bhikkhu tittham janati.
     {387.5}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  pitam  janati  .  idha  bhikkhave
bhikkhu    tathagatappavedite   dhammavinaye   desiyamane   labhati   atthavedam
labhati   dhammavedam   labhati   dhammupasanhitam   pamujjam   evam   kho  bhikkhave
bhikkhu pitam janati.
     {387.6}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  vithim  janati  .  idha  bhikkhave
bhikkhu   ariyam   atthangikam   maggam  yathabhutam  pajanati  evam  kho  bhikkhave
bhikkhu vithim janati.
     {387.7}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  gocarakusalo hoti. Idha bhikkhave
bhikkhu   cattaro   satipatthane   yathabhutam  pajanati  evam  kho  bhikkhave
bhikkhu gocarakusalo hoti.
     {387.8}   Kathanca   bhikkhave   bhikkhu  savasesadohi  ca  hoti .
Idha    bhikkhave    bhikkhu    saddha    gahapatika    abhihatthum   pavarenti
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharehi tatra
bhikkhu    mattam    janati   patiggahanaya   evam   kho   bhikkhave   bhikkhu
savasesadohi hoti.
     {387.9}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhu  thera rattannu
cirapabbajita   sanghapitaro   sanghaparinayaka   te   atirekapujaya  pujeta
hoti  .  idha  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhu thera rattannu cirapabbajita
sanghapitaro    sanghaparinayaka   tesu   mettam   kayakammam   paccupatthapeti
avi   ceva   raho   ca   mettam   vacikammam  paccupatthapeti  avi  ceva
Raho   ca  mettam  manokammam  paccupatthapeti  avi  ceva  raho  ca  evam
kho   bhikkhave   bhikkhu   ye   te   bhikkhu  thera  rattannu  cirapabbajita
sanghapitaro   sanghaparinayaka   te   atirekapujaya  pujeta  hoti  imehi
kho   bhikkhave   ekadasahi   dhammehi  samannagato  bhikkhu  bhabbo  imasmim
dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjitunti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                Mahagopalasuttam nitthitam tatiyam.
                       ---------
                      Culagopalasuttam
     [388]  Evamme  sutam  ekam samayam bhagava vajjisu viharati ukkavelayam
gangaya  nadiya  tire  .  tatra  kho  bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti.
Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [389]  Bhagava  etadavoca  bhutapubbam  bhikkhave  magadhako gopalako
duppannajatiko   vassanam   pacchime   mase  saradasamaye  asamavekkhitva
gangaya  nadiya  orimatiram  asamavekkhitva  parimatiram  atittheneva  gavo
pataresi  uttarantiram  videhanam  1-  .  atha  kho  bhikkhave gavo majjhe
gangaya   nadiya   sote   amandalikam   karitva   tattheva   anayabyasanam
apajjimsu  tam  kissa  hetu  tatha  hi  so  bhikkhave  magadhako  gopalako
duppannajatiko   vassanam   pacchime   mase  saradasamaye  asamavekkhitva
gangaya    nadiya   orimatiram   asamavekkhitva   parimatiram   atittheneva
gavo  pataresi  uttarantiram  videhanam  evameva kho bhikkhave yekeci 2-
samana   va   brahmana   va   akusala   imassa   lokassa   akusala
parassa    lokassa    akusala   maradheyyassa   akusala   amaradheyyassa
akusala   maccudheyyassa   akusala   amaccudheyyassa   tesam  ye  sotabbam
saddahatabbam    mannissanti    tesam    tam   bhavissati   digharattam   ahitaya
dukkhaya.
     [390]   Bhutapubbam   bhikkhave  magadhako  gopalako  sappannajatiko
@Footnote: 1 Po. Ma. suvidehanam. ito param idisameva. 2 Ma. ye hi keci.
Vassanam   pacchime   mase   saradasamaye  samavekkhitva  gangaya  nadiya
orimatiram    samavekkhitva    parimatiram   tittheneva   gavo   pataresi
uttarantiram  videhanam  .  so  pathamam  pataresi  ye  te usabha gopitaro
goparinayaka   te   tiriyam   gangaya   sotam   chetva  sotthina  param
agamamsu   .  athapare  pataresi  balavagave  dammagave  te  1-  tiriyam
gangaya  sotam  chetva  sotthina  param  agamamsu  .  athapare  pataresi
vacchatare   vacchatariyo   tepi   tiriyam  gangaya  sotam  chetva  sotthina
param agamamsu.
     {390.1}   Athapare   pataresi  vacchake  kisabalike  tepi  tiriyam
gangaya   sotam   chetva  sotthina  param  agamamsu  .  bhutapubbam  bhikkhave
vacchako   tarunako   tavadeva   jatako   matu   goravakena  vuyhamano
sopi  tiriyam  gangaya  sotam  chetva  sotthina  param  agamasi  tam  kissa
hetu   panditatta   tatha   hi   so   bhikkhave   magadhako   gopalako
sappannajatiko   vassanam   pacchime   mase   saradasamaye  samavekkhitva
gangaya   nadiya   orimatiram  samavekkhitva  parimatiram  tittheneva  gavo
pataresi  uttarantiram  videhanam  evameva  kho bhikkhave yekeci 2- samana
va   brahmana   va  kusala  imassa  lokassa  kusala  parassa  lokassa
kusala   maradheyyassa   kusala   amaradheyyassa   kusala   maccudheyyassa
kusala   amaccudheyyassa   tesam   ye   sotabbam  saddahatabbam  mannissanti
tesam tam bhavissati digharattam hitaya sukhaya.
@Footnote: 1 Ma. tepi. 2 Ma. ye hi keci.
     [391]  Seyyathapi  bhikkhave  ye te usabha gopitaro goparinayaka
tiriyam  gangaya  sotam  chetva  sotthina param agamamsu evameva kho bhikkhave
ye  te  bhikkhu  arahanto  khinasava  vusitavanto  katakaraniya  ohitabhara
anuppattasadattha         parikkhinabhavasannojana         sammadannavimutta
tepi 1- tiriyam marassa sotam chetva sotthina param gata.
     {391.1}   Seyyathapi  bhikkhave  ye  te  balavagavo  dammagavo
tiriyam  gangaya  sotam  chetva  sotthina param agamamsu evameva kho bhikkhave
ye    te   bhikkhu   pancannam   orambhagiyanam   sannojananam   parikkhaya
opapatika   tatthaparinibbayino   anavattidhamma   tasma   loka  tepi
tiriyam marassa sotam chetva sotthina param gamissanti.
     {391.2}  Seyyathapi  bhikkhave  vacchatara  vacchatariyo tiriyam gangaya
sotam  chetva  sotthina  param  agamamsu evameva kho bhikkhave ye te bhikkhu
tinnam   sannojananam   parikkhaya   ragadosamohanam  tanutta  sakadagamino
sakideva  imam  lokam  agantva  dukkhassantam  karissanti  tepi tiriyam marassa
sotam chetva sotthina param gamissanti.
     {391.3}  Seyyathapi  bhikkhave vacchaka kisabalika tiriyam gangaya sotam
chetva  sotthina  param  agamamsu  evameva kho bhikkhave ye te bhikkhu tinnam
sannojananam  parikkhaya  sotapanna  avinipatadhamma niyata sambodhiparayana
tepi   tiriyam   marassa  sotam  chetva  sotthina  param  agamamsu  2- .
Seyyathapi   so   bhikkhave   vacchako  tarunako  tavadeva  jatako  matu
@Footnote: 1 Ma. pisaddo natthi. 2 Ma. gamissanti.
Goravakena    vuyhamano   tiriyam   gangaya   sotam   chetva   sotthina
param   agamasi  evameva  kho  bhikkhave  ye  te  bhikkhu  dhammanusarino
saddhanusarino    tepi    tiriyam   marassa   sotam   chetva   sotthina
param gamissanti.
     {391.4}  Aham  kho  pana  bhikkhave  kusalo  imassa  lokassa kusalo
parassa   lokassa   kusalo   maradheyyassa  kusalo  amaradheyyassa  kusalo
maccudheyyassa   kusalo   amaccudheyyassa   .   tassa  mayham  bhikkhave  ye
sotabbam    saddahatabbam    mannissanti    tesam   tam   bhavissati   digharattam
hitaya sukhayati.
     Idamavoca   bhagava   idam   vatvana   sugato   athaparam  etadavoca
sattha
         ayam loko paraloko          janata suppakasito
         yanca marena sampattam      appattam yanca maccuna
         sabbam lokam abhinnaya      sambuddhena pajanata
         vivatam amatadvaram               khemam nibbanapattiya
         channam papimato sotam       viddhastam vinalikatam
         pamujjabahula 1- hotha   khemam patthetha bhikkhavoti.
                Culagopalasuttam nitthitam catuttham.
                     ------------
@Footnote: 1 Po. Ma. pamojja...
                       Culasaccakasuttam
     [392]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  vesaliyam  viharati
mahavane   kutagarasalayam   .   tena   kho   pana   samayena  saccako
niganthaputto     vesaliyam     pativasati    bhassappavadiko    panditavado
sadhusammato   bahujanassa   .  so  vesaliyam  parisati  evam  vacam  bhasati
naham   tam   passami   samanam   va  brahmanam  va  sanghim  ganim  ganacariyam
apica    arahantam    sammasambuddham   patijanamanam   yo   maya   vadena
vadam   samaraddho   na  sankampeyya  na  sampakampeyya  na  sampavedheyya
yassa   na   kacchehi   seda   munceyyum  thunancepaham  acetanam  vadena
vadam   samarabheyyam  sapi  maya  vadena  vadam  samaraddha  sankampeyya
sampakampeyya sampavedheyya ko pana vado manussabhutassati.
     [393]   Atha   kho   ayasma  assaji  pubbanhasamayam  nivasetva
pattacivaramadaya  vesaliyam  1-  pindaya  pavisi  .  addasa kho saccako
niganthaputto    vesaliyam    janghaviharam   anucankamamano   anuvicaramano
ayasmantam   assajim   duratova   gacchantam   disvana   yenayasma  assaji
tenupasankami    upasankamitva    ayasmata   assajina   saddhim   sammodi
sammodaniyam    katham   saraniyam   vitisaretva   ekamantam   atthasi  .
Ekamantam    thito    kho   saccako   niganthaputto   ayasmantam   assajim
etadavoca   katham   pana   bho   assaji  samano  gotamo  savake  vineti
@Footnote: 1 Ma. vesalim.
Kathambhaga   ca   pana   samanassa   gotamassa   savakesu  anusasani  bahula
pavattatiti  .  evam  kho  aggivessana  bhagava  savake  vineti evambhaga
ca   pana   bhagavato   savakesu  anusasani  bahula  pavattati  rupam  bhikkhave
aniccam   vedana   anicca  sanna  anicca  sankhara  anicca  vinnanam
aniccam   rupam   bhikkhave   anatta   vedana   anatta   sanna  anatta
sankhara   anatta   vinnanam   anatta  sabbe  sankhara  anatta  1-
sabbe   dhamma   anattati   evam   kho   aggivessana  bhagava  savake
vineti   evambhaga   ca   pana   bhagavato   savakesu   anusasani  bahula
pavattatiti   .   dussutam   vata  bho  assaji  assumha  ye  mayam  evamvadim
samanam    gotamam   assumha   appevanama   mayam   kadaci   karahaci   tena
bhota   gotamena   saddhim  samagamam  2-  gaccheyyama  appevanama  siya
kocideva    kathasallapo    appevanama   tasma   papaka   ditthigata
viveceyyamati.
     [394]   Tena   kho   pana   samayena   pancamattani  licchavisatani
santhagare  3-  sannipatitani  honti  kenacideva  karaniyena  .  atha kho
saccako   niganthaputto   yena   te   licchavi  tenupasankami  upasankamitva
te    licchavi   etadavoca   abhikkamantu   bhonto   licchavi   abhikkamantu
bhonto   licchavi   ajja   me   samanena  gotamena  saddhim  kathasallapo
bhavissati   sace   me   samano   gotamo   tatha  patitthahissati  yatha  ca
me    natannatarena   savakena   assajina   nama   bhikkhuna   patitthitam
@Footnote: 1 Po. Ma. sabbattha aniccati dissati. 2 Ma. samagaccheyyama. 3 Ma. sandhagare.
Seyyathapi   nama   balava  puriso  dighalomikam  elakam  lomesu  gahetva
akaddheyya    parikaddheyya    evamevaham    samanam    gotamam   vadena
vadam    akaddhissami    parikaddhissami    samparikaddhissami    seyyathapi
nama    balava   sondikakammakaro   mahantam   sondikakilanjam   gambhire
udakarahade   pakkhipitva   kanne   gahetva   akaddheyya   parikaddheyya
samparikaddheyya   evamevaham  samanam  gotamam  vadena  vadam  akaddhissami
parikaddhissami    samparikaddhissami    seyyathapi   nama   balava   puriso
sondikadhutto    thalam    kanne    gahetva   odhuneyya   niddhuneyya
nippotheyya  1-  evamevaham  samanam  gotamam  vadena  vadam  odhunissami
niddhunissami   nippothissami  2-  seyyathapi  nama  kunjaro  satthihayano
gambhiram   pokkharanim   ogahetva   sanadhovikam   nama   kilitajatam  kilati
evamevaham   samanam   gotamam   sanadhovikam   manne   kilitajatam  kilissami
abhikkamantu    bhonto    licchavi   abhikkamantu   bhonto   licchavi   ajja
me samanena gotamena saddhim kathasallapo bhavissatiti.
     {394.1}    Tatthekacce    licchavi    evamahamsu    kim   samano
gotamo    saccakassa   niganthaputtassa   vadam   aropessati   atha   kho
saccako   niganthaputto   samanassa   gotamassa   vadam   aropessatiti .
Ekacce   licchavi   evamahamsu  kim  so  bhavamano  saccako  niganthaputto
yo    bhagavato   vadam   aropessati   atha   kho   bhagava   saccakassa
niganthaputtassa      vadam      aropessatiti      .     atha     kho
@Footnote: 1 Po. Ma. nipphoteyya. Yu. nicchadeyya. 2 Po. nipphotissami.
@Ma. nipphotessami. Yu. nicchadessamiti dissati.
Saccako      niganthaputto     pancamattehi     licchavisatehi     parivuto
yena mahavanam kutagarasala tenupasankami.
     [395]   Tena   kho  pana  samayena  sambahula  bhikkhu  abbhokase
cankamanti   .   atha   kho   saccako   niganthaputto   yena   te  bhikkhu
tenupasankami   upasankamitva   te   bhikkhu   etadavoca   kahannukho   bho
etarahi   so   bhavam   gotamo  viharati  dassanakama  hi  mayam  tam  bhavantam
gotamanti   .   esa   aggivessana   bhagava   mahavanam  ajjhogahetva
annatarasmim   rukkhamule   divaviharam   nisinnoti   .   atha  kho  saccako
niganthaputto   mahatiya   licchaviparisaya   saddhim   mahavanam  ajjhogahetva
yena   bhagava   tenupasankami   upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi
sammodaniyam   katham   saraniyam   vitisaretva   ekamantam  nisidi  .  tepi
kho   licchavi   appekacce  bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidimsu .
Appekacce   bhagavata   saddhim   sammodimsu   sammodaniyam   katham   saraniyam
vitisaretva    ekamantam    nisidimsu   .   appekacce   yena   bhagava
tenanjalimpanametva    ekamantam   nisidimsu   .   appekacce   bhagavato
santike   namagottam   savetva   ekamantam   nisidimsu   .  appekacce
tunhibhuta ekamantam nisidimsu.
     [396]   Ekamantam   nisinno  kho  saccako  niganthaputto  bhagavantam
etadavoca   puccheyyaham   bhavantam   gotamam   kincideva  desam  sace  me
bhavam   gotamo   okasam   karoti   panhassa  veyyakaranayati  .  puccha
Aggivessana   yadakankhasiti   .  katham  pana  bhavam  gotamo  savake  vineti
kathambhaga   ca   pana   bhoto   gotamassa   savakesu   anusasani  bahula
pavattatiti   .  evam  kho  aham  aggivessana  savake  vinemi  evambhaga
ca   pana   me   savakesu   anusasani   bahula   pavattati  rupam  bhikkhave
aniccam   vedana   anicca  sanna  anicca  sankhara  anicca  vinnanam
aniccam   rupam   bhikkhave   anatta   vedana   anatta   sanna  anatta
sankhara    anatta   vinnanam   anatta   sabbe   sankhara   anatta
sabbe   dhamma  anattati  evam  kho  aham  aggivessana  savake  vinemi
evambhaga ca pana me savakesu anusasani bahula pavattatiti.
     {396.1}   Upama   mam   bho  gotama  patibhatiti  .  patibhatu  tam
aggivessanati   bhagava   avoca  .  seyyathapi  bho  gotama  yekecime
vijagamabhutagama    vuddhim   virulhim   vepullam   apajjanti   sabbe   te
pathavim   nissaya   pathaviyam   patitthaya   evamete  vijagamabhutagama  vuddhim
virulhim  vepullam  apajjanti  seyyathapi  va  pana  bho  gotama yekecime
balakaraniya   kammanta   kariyanti   sabbe   te   pathavim  nissaya  pathaviyam
patitthaya   evamete   balakaraniya   kammanta   kariyanti  evameva  kho
bho  gotama  rupattayam  purisapuggalo  rupe  patitthaya  punnam va apunnam va
pasavati   vedanattayam   purisapuggalo   vedanaya   patitthaya   punnam   va
apunnam    va   pasavati   sannattayam   purisapuggalo   sannaya   patitthaya
punnam    va    apunnam    va    pasavati    sankharattayam   purisapuggalo
Sankharesu   patitthaya   punnam   va   apunnam  va  pasavati  vinnanattayam
purisapuggalo    vinnane    patitthaya    punnam    va    apunnam    va
pasavatiti   .  nanu  tam  1-  aggivessana  evam  vadesi  rupam  me  atta
vedana   me   atta   sanna   me   atta   sankhara  me  atta
vinnanam   me   attati   .   aham  hi  bho  gotama  evam  vadami  rupam
me   atta   vedana  me  atta  sanna  me  atta  sankhara  me
atta   vinnanam   me   attati   ayanca   mahati   janatati  .  kim  hi
te   aggivessana   mahati   janata   karissati   ingha   tvam  aggivessana
sakamyeva   vadam   nibbedhehiti   .   aham  hi  bho  gotama  evam  vadami
rupam   me   atta  vedana  me  atta  sanna  me  atta  sankhara
me atta vinnanam me attati.
     [397]   Tenahi   aggivessana   tannevettha  patipucchissami  yatha
te  khameyya  tatha  nam  2-  byakareyyasi  tam  kim  mannasi  aggivessana
vatteyya   ranno   khattiyassa   muddhavasittassa   sakasmim   vijite   vaso
ghatetayam   va   ghatetum  japetayam  va  japetum  pabbajetayam  va
pabbajetum    seyyathapi    ranno   pasenadissa   kosalassa   seyyathapi
va    pana   ranno   magadhassa   ajatasattussa   vedehiputtassati  .
Vatteyya    bho   gotama   ranno   khattiyassa   muddhavasittassa   sakasmim
vijite   vaso   ghatetayam   va   ghatetum   japetayam   va  japetum
pabbajetayam    va    pabbajetum    seyyathapi    ranno   pasenadissa
@Footnote: 1 Ma. tvam. 2 Ma. tam.
Kosalassa    seyyathapi   va   pana   ranno   magadhassa   ajatasattussa
vedehiputtassa   imesampi   hi   bho  gotama  sanghanam  gananam  seyyathidam
vajjinam   mallanam  vattati  sakasmim  vijite  vaso  ghatetayam  va  ghatetum
japetayam   va   japetum   pabbajetayam   va   pabbajetum   kim  pana
ranno    khattiyassa    muddhavasittassa   seyyathapi   ranno   pasenadissa
kosalassa    seyyathapi   va   pana   ranno   magadhassa   ajatasattussa
vedehiputtassa vatteyya bho gotama vattituncamarahatiti.
     {397.1}   Tam   kim   mannasi  aggivessana  yam  tvam  evam  vadesi
rupam  me  attati  vattati  te  tasmim  rupe  vaso  evam  me  rupam hotu
evam  me  rupam  ma  ahositi  .  evam  vutte saccako niganthaputto tunhi
ahosi   .   dutiyampi   kho   bhagava   saccakam   niganthaputtam   etadavoca
tam   kim   mannasi  aggivessana  yam  tvam  evam  vadesi  rupam  me  attati
vattati   te  tasmim  rupe  vaso  evam  me  rupam  hotu  evam  me  rupam
ma   ahositi   .   evam   vutte  dutiyampi  kho  saccako  niganthaputto
tunhi ahosi.
     {397.2}   Atha   kho   bhagava   saccakam   niganthaputtam  etadavoca
byakarohidani   aggivessana  nadani  te  tunhibhavassa  kalo  yo  1-
kho   aggivessana   tathagatena   yavatatiyam   sahadhammikam  panham  puttho  na
byakaroti  etthevassa  sattadha  muddha  phalissatiti  2- . Tena kho pana
samayena   vajirapani   yakkho   ayasam  vajiram  adaya  adittam  sampajjalitam
samjotibhutam   saccakassa   niganthaputtassa   uparivehaya   3-  santhito  hoti
@Footnote: 1 Ma. yo koci. 2 Po. Ma. phalati. 3 Ma. uparivehasam thito hoti.
Sacayam   saccako   niganthaputto   bhagavata   yavatatiyam   sahadhammikam   panham
puttho  na  byakaroti  1-  etthevassa  sattadha  muddham  phalessamiti.
Tam   kho   pana   vajirapanim   yakkham   bhagava   ceva  passati  saccako  ca
niganthaputto   .   atha   kho   saccako   niganthaputto   bhito   samviggo
lomahatthajato   bhagavantamyeva   tanam   gavesi  bhagavantamyeva  lenam  gavesi
bhagavantamyeva   saranam   gavesi   bhagavantam   etadavoca   pucchatu   mam   bhavam
gotamo byakarissamiti.
     [398]   Tam  kim  mannasi  aggivessana  yam  tvam  evam  vadesi  rupam
me   attati   vattati   te  tasmim  rupe  vaso  evam  me  rupam  hotu
evam me rupam ma ahositi. No hidam bho gotama.
     {398.1}     Manasikarohi     aggivessana    manasikaritva    kho
aggivessana   byakarohi   na   kho  te  sandhiyati  purimena  va  pacchimam
pacchimena  va  purimam  tam  kim  mannasi  aggivessana  yam  tvam  evam  vadesi
vedana  me  attati  vattati  te  taya  2-  vedanaya  vaso evam me
vedana hotu evam me vedana ma ahositi. No hidam bho gotama.
     {398.2}  Manasikarohi  aggivessana  manasikaritva  kho  aggivessana
byakarohi  na  kho  te  sandhiyati  purimena  va pacchimam pacchimena va purimam
tam  kim  mannasi  aggivessana  yam  tvam  evam  vadesi  sanna  me  attati
vattati  te  taya  3-  sannaya  vaso  evam  me  sanna hotu evam me
sanna ma ahositi. No hidam bho gotama.
@Footnote: 1 Ma. byakarissati. 2 Ma. tissam vedanayam. 3 Ma. tissam sannayam.
     {398.3}   Manasikarohi   aggivessana  manasikaritva  kho  aggivessana
byakarohi   na  kho  te  sandhiyati  purimena  va  pacchimam  pacchimena  va
purimam  tam  kim  mannasi  aggivessana  yam  tvam  evam  vadesi  sankhara  me
attati  vattati  te  tesu  sankharesu  vaso  evam  me sankhara hontu
evam me sankhara ma ahesunti. No hidam bho gotama.
     {398.4}  Manasikarohi  aggivessana  manasikaritva  kho  aggivessana
byakarohi  na  kho  te  sandhiyati  purimena  va pacchimam pacchimena va purimam
tam  kim  mannasi  aggivessana  yam  tvam  evam  vadesi  vinnanam  me attati
vattati  te  tasmim  vinnane  vaso  evam  me  vinnanam  hotu  evam me
vinnanam ma ahositi. No hidam bho gotama.
     {398.5}  Manasikarohi  aggivessana  manasikaritva  kho  aggivessana
byakarohi  na  kho  te  sandhiyati  purimena  va pacchimam pacchimena va purimam
tam   kim   mannasi  aggivessana  rupam  niccam  va  aniccam  vati  .  aniccam
bho  gotama  .  yam  pananiccam  dukkham va tam sukham vati. Dukkham bho gotama.
Yam   pananiccam   dukkham   viparinamadhammam   kallam   nu  tam  samanupassitum  etam
mama esohamasmi eso me attati. No hetam 1- bho gotama.
     {398.6}  Tam  kim  mannasi  aggivessana  vedana  ... Sanna ...
Sankhara   ...   vinnanam   niccam   va  aniccam  vati  .  aniccam  bho
gotama   .   yam   pananiccam   dukkham  va  tam  sukham  vati  .  dukkham  bho
gotama    .    yam   pananiccam   dukkham   viparinamadhammam   kallam   nu   tam
@Footnote: 1 Po. Ma. hidam.
Samanupassitum    etam    mama   esohamasmi   eso   me   attati  .
No hetam bho gotama.
     {398.7}  Tam  kim  mannasi  aggivessana  yo  nu  kho dukkham allino
dukkham   upagato   dukkham   ajjhosito   dukkham   etam   mama   esohamasmi
eso   me   attati  samanupassati  api  nu  kho  so  samam  va  dukkham
parijaneyya   dukkham   va   parikkhepetva  vihareyyati  .  kinhi  siya
bho gotama no hidam bho gotamati.
     {398.8}   Tam   kim  mannasi  aggivessana  nanu  tvam  evam  sante
dukkham   allino   dukkham   upagato   dukkham   ajjhosito  dukkham  etam  mama
esohamasmi   eso   me   attati  samanupassasiti  .  kinhi  no  siya
bho gotama evametam bho gotamati.
     [399]   Seyyathapi   aggivessana  puriso  saratthiko  saragavesi
sarapariyesanam  caramano  tinham  kudharim  1-  adaya  vanam  paviseyya  so
tattha   passeyya  mahantam  kadalikkhandham  ujum  navam  akukkutajatam  2-  tamenam
mule   chindeyya   mule   chetva   agge   chindeyya  agge  chetva
pattavattim   vinibbhujeyya   so   tattha   pattavattim   vinibbhujanto  pheggumpi
nadhigaccheyya   kuto   saram   evameva   kho   tvam  aggivessana  maya
sakasmim    vade   samanuyunjiyamano   samanubhasiyamano   samanuggahiyamano
ritto   tuccho   aparaddho  bhasita  kho  pana  te  esa  aggivessana
vesaliyam   parisati   vaca  nahantam  passami  samanam  va  brahmanam  va
sanghim    ganim   ganacariyam   apica   arahantam   sammasambuddham   patijanamanam
yo  maya  vadena  vadam  samaraddho  na  sankampeyya  na  sampakampeyya
@Footnote: 1 Ma. kutharim. 2 Ma. akukkukajatam.
Na   sampavedheyya   yassa   na   kacchehi  seda  munceyyum  thunancepaham
acetanam   vadena   vadam   samarabheyyam   sapi   maya   vadena  vadam
samaraddha   sankampeyya   sampakampeyya  sampavedheyya  ko  pana  vado
manussabhutassati   tuyham  kho  pana  aggivessana  appekaccani  sedaphusitani
nalatamuttani     uttarasangam     vinibbhinditva     bhumiyam    patitthitani
mayham   kho  pana  aggivessana  natthi  etarahi  kayasmim  sedoti  .  iti
bhagava   tasmim   parisati   suvannavannam   kayam   vivari   .   evam  vutte
saccako    niganthaputto   tunhibhuto   mankubhuto   pattakkhandho   adhomukho
pajjhayanto appatibhano nisidi.
     [400]   Atha   kho   dummukho   licchaviputto   saccakam  niganthaputtam
tunhibhutam    mankubhutam    pattakkhandham    adhomukham    pajjhayantam   appatibhanam
viditva    bhagavantam   etadavoca   upama   mam   bhagava   patibhatiti  .
Patibhatu   tam   dummukhati  bhagava  avoca  .  seyyathapi  bhante  gamassa
va   nigamassa   va   avidure   pokkharani  tatrassa  kakkatako  atha  kho
bhante   sambahula   kumaraka   va   kumarika   va   tamha   gama
va   nigama   va   nikkhamitva   yena  sa  pokkharani  tenupasankameyyum
upasankamitva    tam    pokkharanim   ogahetva   tam   kakkatakam   udaka
uddharitva   thale   patitthapeyyum   yannadeva  hi  so  bhante  kakkatako
alam   abhininnameyya   tamtadeva   te   kumaraka   va   kumarika  va
katthena   va   kathalena  va  sanchindeyyum  sambhanjeyyum   sampalibhanjeyyum
Evanhi   so  bhante  kakkatako  sabbehi  alehi  sanchinnehi  sambhaggehi
sampalibhaggehi   abhabbo   tam  pokkharanim  puna  otaritum  seyyathapi  pubbe
evameva   kho   bhante   yani   saccakassa   niganthaputtassa  visukayitani
visevitani   vipphanditani  kanici  1-  kanici  tani  bhagavata  sanchinnani
sambhaggani     sampalibhaggani    abhabbo    cadani    bhante    saccako
niganthaputto   puna   bhagavantam   upasankamitum   yadidam   vadadhippayoti  .
Evam   vutte   saccako   niganthaputto   dummukham   licchaviputtam  etadavoca
agamehi   tvam   dummukha   agamehi   tvam  dummukha  mukharosi  tvam  dummukha
na   mayam   taya   saddhim   mantema   idha   mayam  bhota  gotamena  saddhim
mantema     titthatesa    bho    gotama    amhakanceva    annesanca
puthusamanabrahmananam vacavilapam vilapitam manneti.
     [401]  Kittavata  ca  nu  kho bhoto gotamassa savako sasanakaro
hoti    ovadapatikaro   tinnavicikiccho   vigatakathamkatho   vesarajjappatto
aparappaccayo   satthu   sasane   viharatiti   .   idha   aggivessana  mama
savako   yankinci   rupam   atitanagatapaccuppannam   ajjhattam  va  bahiddha
va  olarikam  va  sukhumam  va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam
rupam   netam   mama   nesohamasmi  na  meso  attati  evametam  yathabhutam
sammappannaya  passati  .  yakaci  vedana  .pe.  yakaci  sanna ...
Yekeci    sankhara   ...   yankinci   vinnanam   atitanagatapaccuppannam
ajjhattam    va    bahiddha   va   olarikam   va   sukhumam   va   hinam
@Footnote: 1 Ma. tanipi sabbani bhagavata.
Va   panitam   va   yam   dure  santike  va  sabbam  vinnanam  netam  mama
nesohamasmi   na   meso   attati   evametam   yathabhutam  sammappannaya
passati   .   ettavata   kho   aggivessana  mama  savako  sasanakaro
hoti    ovadapatikaro   tinnavicikiccho   vigatakathamkatho   vesarajjappatto
aparappaccayo satthu sasane viharatiti.
     [402]  Kittavata  pana  bho  gotama  bhikkhu  araham  hoti khinasavo
vusitava   katakaraniyo   ohitabharo  anuppattasadattho  parikkhinabhavasannojano
sammadanna    vimuttoti    .    idha    aggivessana    bhikkhu   yankinci
rupam   atitanagatapaccuppannam   ajjhattam   va   bahiddha   va   olarikam
va   sukhumam   va   hinam  va  panitam  va  yam  dure  santike  va  sabbam
rupam   netam   mama   nesohamasmi  na  meso  attati  evametam  yathabhutam
sammappannaya  disva  anupadavimutto  hoti  .  yakaci  vedana  ...
Yakaci   sanna   ...   yekeci   sankhara   ...  yankinci  vinnanam
atitanagatapaccuppannam   ajjhattam   va   bahiddha   va   olarikam   va
sukhumam  va  hinam  va  panitam  va  yam  dure  santike  va  sabbam  vinnanam
netam   mama   nesohamasmi   na   meso   attati   evametam   yathabhutam
sammappannaya disva anupadavimutto hoti.
     {402.1}   Ettavata   kho   aggivessana   bhikkhu  araham  hoti
khinasavo     vusitava     katakaraniyo    ohitabharo    anuppattasadattho
parikkhinabhavasannojano       sammadanna      vimutto      .      evam
vimutto     1-     kho     aggivessana     bhikkhu     tihanuttariyehi
@Footnote: 1 Ma. vimuttacitato.
Samannagato       hoti       dassananuttariyena      patipadanuttariyena
vimuttanuttariyena   .   evam   vimuttacitto   [1]-  aggivessana  bhikkhu
tathagatanceva   sakkaroti  garukaroti  maneti  pujeti  buddho  so  bhagava
bodhaya  dhammam  deseti  danto  so  bhagava  damathaya dhammam deseti santo
so  bhagava  samathaya  dhammam  deseti  tinno  so  bhagava  taranaya  dhammam
deseti parinibbuto so bhagava parinibbanaya dhammam desetiti.
     [403]   Evam  vutte  saccako  niganthaputto  bhagavantam  etadavoca
mayameva   bho   gotama   dhamsi   mayam   pagabbha  ye  mayam  bhavantam  gotamam
vadena   vadam   asadetabbam   amannimha  siya  hi  bho  gotama  hatthim
pabhinnam   asajja   purisassa   sotthibhavo   na   tveva   bhavantam  gotamam
asajja    purisassa   sotthibhavo   siya   hi   bho   gotama   pajjalitam
aggikkhandham    asajja    purisassa    sotthibhavo   na   tveva   bhavantam
gotamam   asajja   siya   purisassa   sotthibhavo  siya  hi  bho  gotama
asivisam   ghoravisam   asajja   purisassa   sotthibhavo  na  tveva  bhavantam
gotamam   asajja  siya  purisassa  sotthibhavo  mayameva  bho  gotama  dhamsi
mayam   pagabbha   ye   mayam  bhavantam  gotamam  vadena  vadam  asadetabbam
amannimha   adhivasetu   me   bhavam   gotamo   svatanaya   bhattam  saddhim
bhikkhusanghenati. Adhivasesi bhagava tunhibhavena.
     {403.1}     Atha    kho    saccako    niganthaputto    bhagavato
adhivasanam     viditva    te    licchavi    amantesi    sunantu    me
bhonto     licchavi     samano     gotamo     nimantito    svatanaya
@Footnote: 1 Po. Ma. khosaddo dissati.
Saddhim   bhikkhusanghena   yena   1-   me   abhihareyyatha   yamassa  patirupam
manneyyathati   .   atha   kho  te  licchavi  tassa  rattiya  accayena
saccakassa        niganthaputtassa       pancamattani       thalipakasatani
bhattabhiharam   abhiharimsu   .   atha   kho   saccako   niganthaputto   sake
arame   panitam   khadaniyam   bhojaniyam   patiyadapetva   bhagavato  kalam
arocapesi kalo bho gotama nitthitam bhattanti.
     [404]  Atha  kho  bhagava  pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya
yena   saccakassa   niganthaputtassa   aramo   tenupasankami  upasankamitva
pannatte   asane   nisidi   saddhim   bhikkhusanghena  .  atha  kho  saccako
niganthaputto      buddhappamukham      bhikkhusangham     panitena     khadaniyena
bhojaniyena   sahattha   santappesi   sampavaresi   .  atha  kho  saccako
niganthaputto    bhagavantam    bhuttavim   onitapattapanim   annataram   nicasanam
gahetva   ekamantam   nisidi   .   ekamantam   nisinno   kho   saccako
niganthaputto   bhagavantam   etadavoca   yamidam  bho  gotama  dane  punnanca
punnamahi   ca   tam  dayakanam  sukhayeva  hotuti  .  yam  kho  aggivessana
tadisam    dakkhineyyam    agamma   avitaragam   avitadosam   avitamoham   tam
dayakanam   bhavissati   yam   kho  aggivessana  madisam  dakkhineyyam  agamma
vitaragam vitadosam vitamoham tam tuyham bhavissatiti.
                 Culasaccakasuttam nitthitam pancamam.
                       --------
@Footnote: 1 Ma. tena.
                      Mahasaccakasuttam
     [405]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  vesaliyam  viharati
mahavane  kutagarasalayam  .  tena  kho  pana samayena bhagava pubbanhasamayam
sunivattho   hoti   pattacivaramadaya   vesaliyam  pindaya  pavisitukamo .
Atha    kho    saccako    niganthaputto    janghaviharam    anucankamamano
anuvicaramano   yena   mahavanam  kutagarasala  tenupasankami  .  addasa
kho   ayasma   anando   saccakam   niganthaputtam   duratova   agacchantam
disvana    bhagavantam   etadavoca   ayam   bhante   saccako   niganthaputto
agacchati     bhassappavadiko    panditavado    sadhusammato    bahujanassa
eso    kho   bhante   avannakamo   buddhassa   avannakamo   dhammassa
avannakamo   sanghassa   sadhu   bhante   bhagava  muhuttam  nisidatu  anukampam
upadayati  .  nisidi  bhagava  pannatte  asane  .  atha  kho  saccako
niganthaputto   yena   bhagava   tenupasankami  upasankamitva  bhagavata  saddhim
sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi.
     [406]    Ekamantam    nisinno    kho    saccako   niganthaputto
bhagavantam    etadavoca    santi   bho   gotama   eke   samanabrahmana
kayabhavananuyogamanuyutta    viharanti    no    cittabhavanam   .   phusanti
hi  bho  gotama  saririkam  dukkhavedanam  .  bhutapubbam  bho  gotama saririkaya
dukkhaya   vedanaya  phutthassa  sato  urukkhambhopi  nama  bhavissati  hadayampi
Nama    phalissati    unhampi   lohitam   mukhato   uggamissati   ummadampi
papunissanti  1-  cittakkhepam  .  tassa kho etam bho gotama kayanvayam cittam
hoti  kayassa  vasena  vattati  tam  kissa  hetu  abhavitatta  cittassa .
Santi  pana  bho  gotama  eke  samanabrahmana  cittabhavananuyogamanuyutta
viharanti   no   kayabhavanam   .   phusanti   hi  bho  gotama  cittacetasikam
dukkham   vedanam   .  bhutapubbam  bho  gotama  cetasikaya  dukkhaya  vedanaya
phutthassa   sato   urukkhambhopi   nama   bhavissati  hadayampi  nama  phalissati
unhampi   lohitam   mukhato   uggamissati   ummadampi   papunissanti   1-
cittakkhepam  .  tassa  kho  eso  bho  gotama  cittanvayo  kayo  hoti
cittassa   vasena   vattati   tam   kissa   hetu   abhavitta  kayassa .
Tassa  mayham  bho  gotama  evam  hoti  addha  bhoto  gotamassa  savaka
cittabhavananuyogamanuyutta viharanti no kayabhavananti.
     [407]   Kinti   pana   te  aggivessana  kayabhavana  sutati .
Seyyathidam    nando    vaccho    kiso    sankicco   makkhali   gosalo
ete   hi   bho   gotama   acelaka   muttacara  hatthavalekhana  na
ehibhadantika   na   titthabhadantika  2-  na  abhihatam  na  uddissa  katam  na
nimantanam   sadiyanti   te   na   kumbhimukha   patigganhanti  na  kalopimukha
patigganhanti   na   elakamantaram   na   dandamantaram   na   musalamantaram   na
dvinnam   bhunjamananam   na  gabbhiniya  na  payamanaya  na  purisantaragataya
na   sankittisu   na   yattha   sa   upatthito   hoti  na  yattha  makkhika
@Footnote: 1 Po. Ma. papunissati. 2 Ma. na titthabhaddantika.
Sandasandacarini  na  maccham  na  mamsam  na  suram  na  merayam  na thusodakam pivanti
te   ekagarika  va  honti  ekalopika  dvagarika  va  honti
dvalopika  .pe.  sattagarika  va  honti  sattalopika  ekissapi
dattiya   yapenti   dvihipi   dattihi  yapenti  .pe.  sattahipi  dattihi
yapenti    ekahikampi    aharam   aharenti   dvihikampi   aharam
aharenti   .pe.   sattahikampi   aharam  aharenti  iti  evarupam
addhamasikampi pariyayabhattabhojananuyogamanuyutta viharantiti.
     {407.1}  Kim  pana  te  aggivessana  tavatakeneva  yapentiti.
No   hidam   bho   gotama   appekada  bho  gotama  ularani  ularani
khadaniyani    khadanti    ularani    ularani    bhojanani    bhunjanti
ularani   ularani   sayaniyani  sayanti  ularani  ularani  panani
pivanti  te  imam  kayam  balam  gahenti  nama  bruhenti  nama  medenti
namati   .  yam  kho  te  aggivessana  purimam  pahaya  paccha  upacinanti
evam imassa kayassa acayapacayo hoti.
     [408]   Kinti   pana   te  aggivessana  cittabhavana  sutati .
Cittabhavanaya  [1]-  saccako  niganthaputto  bhagavata  puttho  samano  na
sampayasi   .   atha   kho   bhagava   saccakam   niganthaputtam   etadavoca
yapi   kho   te   esa   aggivessana   purima  kayabhavana  bhavita
sapi    ariyassa   vinaye   no   dhammika   kayabhavana   kayabhavanampi
kho   tvam   aggivessana   na   annasi   kuto   pana   tvam  cittabhavanam
@Footnote: 1 Ma. kho.
Janissasi    apica    aggivessana    yatha    abhavitakayo   ca   hoti
abhavitacitto    ca    bhavitakayo   ca   hoti   bhavitacitto   ca   tam
sunahi    sadhukam    manasikarohi   bhasissamiti   .   evam   bhoti   kho
saccako niganthaputto bhagavato paccassosi.
     [409]   Bhagava   etadavoca   kathanca  aggivessana  abhavitakayo
ca  hoti  abhavitacitto  ca  .  idha  aggivessana  assutavato  puthujjanassa
uppajjati   sukha   vedana   so   sukhaya   vedanaya   phuttho  samano
sukhasaragi   ca   hoti   sukhasaragitam   ca   apajjati  tassa  sa  sukha
vedana  nirujjhati  sukhaya  vedanaya  nirodha  uppajjati  dukkha  vedana
so   dukkhaya   vedanaya   phuttho   samano   socati  kilamati  paridevati
urattalim   kandati   sammoham   apajjati  tassa  kho  esa  aggivessana
uppannapi   sukha   vedana   cittam   pariyadaya   titthati   abhavitatta
kayassa    uppannapi    dukkha   vedana   cittam   pariyadaya   titthati
abhavitatta    cittassa    yassakassaci   aggivessana   evam   ubhatopakkham
uppannapi   sukha   vedana   cittam   pariyadaya   titthati   abhavitatta
kayassa    uppannapi    dukkha   vedana   cittam   pariyadaya   titthati
abhavitatta    cittassa   evam   kho   aggivessana   abhavitakayo   ca
hoti abhavitacitto ca.
     {409.1}    Kathanca    aggivessana    bhavitakayo    ca   hoti
bhavitacitto    ca    .    idha   aggivessana   sutavato   ariyasavakassa
uppajjati   sukha   vedana   so  sukhaya  vedanaya  phuttho  samano  na
Sukhasaragi   [1]-   hoti  na  sukhasaragitam  apajjati  tassa  sa  sukha
vedana   nirujjhati  sukhaya  vedanaya  nirodha  uppajjati  dakkha  vedana
so  dukkhaya  vedanaya  phuttho  samano  na  socati na kilamati na paridevati
na   urattalim   kandati   na   sammoham  apajjati  tassa  kho  evam  sa
aggivessana   uppannapi   sukha   vedana  cittam  na  pariyadaya  titthati
bhavitatta   kayassa   uppannapi  dukkha  vedana  cittam  na  pariyadaya
titthati   bhavitatta   cittassa   yassakassaci  aggivessana  ubhatopakkham  2-
uppannapi   sukha   vedana   cittam   na  pariyadaya  titthati  bhavitatta
kayassa   uppannapi   dukkha   vedana   cittam   na  pariyadaya  titthati
bhavitatta   cittassa   evam   kho   aggivessana  bhavitakayo  ca  hoti
bhavitacitto   cati   .   evam   pasanno   aham  bhoto  gotamassa  bhavam
hi gotamo bhavitakayo ca hoti bhavitacitto cati.
     [410]  Addha  kho  te  ayam  aggivessana  asajja upaniya vaca
bhasita   apica   te   aham  byakarissami  yato  kho  aham  aggivessana
kesamassum   oharetva   kasayani  vatthani  acchadetva  agarasma
anagariyam   pabbajito  tam  vata  me  uppanna  va  sukha  vedana  cittam
pariyadaya   thassati   uppanna   va  dukkha  vedana  cittam  pariyadaya
thassatiti   netam   thanam   vijjatiti   .   naha   nuna   bhoto   gotamassa
uppajjati    tatharupa    sukha   vedana   yatharupa   uppanna   sukha
vedana   cittam   pariyadaya   tittheyya   naha   nuna   bhoto  gotamassa
@Footnote: 1 Ma. ca. 2 Po. Ma. evam ubhatopakkham.
Uppajjati   tatharupa   dukkha   vedana   yatharupa   uppanna   dukkha
vedana cittam pariyadaya tittheyyati.
     [411]    Kinhi   no   siya   aggivessana   idha   aggivessana
pubbeva   sambodha   anabhisambuddhassa   bodhisattasseva   sato  etadahosi
sambadho   gharavaso   rajapatho   abbhokaso   pabbajja  nayidam  sukaram
agaram     ajjhavasata    ekantaparipunnam    ekantaparisuddham    sankhalikhitam
brahmacariyam    caritum    yannunaham   kesamassum   oharetva   kasayani
vatthani   acchadetva   agarasma   anagariyam   pabbajeyyanti  .  so
kho  aham  aggivessana  aparena  samayena  daharova  samano  susukalakeso
bhadrena  yobbanena  samannagato  pathamena  vayasa  akamakanam  matapitunam
assumukhanam   rodantanam   kesamassum   oharetva   kasayani  vatthani
acchadetva agarasma anagariyam pabbajim.
     {411.1}   So  [1]-  pabbajito  samano  kimkusalagavesi  anuttaram
santivarapadam    pariyesamano   yena   alaro   kalamo   tenupasankamim
upasankamitva    alaram    kalamam    etadavocam   icchamaham   avuso
kalama   imasmim   dhammavinaye   brahmacariyam   caritunti   .  evam  vutte
aggivessana    alaro    kalamo    mam   etadavoca   viharatayasma
tadiso   ayam   dhammo   nattha  vinnu  puriso  nacirasseva  sakam  acariyakam
sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja  vihareyyati  .  so  kho  aham
aggivessana   nacirasseva   khippameva   tam  dhammam  pariyapunim  .  so  kho
aham   aggivessana   tavatakeneva   otthapahatamattena   lapitalapanamattena
@Footnote: 1 Ma. evam.
Nanavadanca   vadami   theravadanca   janami   passamiti  ca  patijanami
ahanceva   anne   ca   .   tassa   mayham  aggivessana  etadahosi  na
kho   alaro   kalamo   imam   dhammam   kevalam   saddhamattakena  sayam
abhinna   sacchikatva   upasampajja  viharamiti  pavedeti  addha  alaro
kalamo  imam  dhammam  janam  passam  viharatiti  .  atha  khvaham  aggivessana
yena   alaro  kalamo  tenupasankamim  upasankamitva  alaram  kalamam
etadavocam   kittavata  no  avuso  kalama  imam  dhammam  sayam  abhinna
sacchikatva upasampajja [1]- pavedesiti.
     {411.2}    Evam   vutte   aggivessana   alaro   kalamo
akincannayatanam     pavedesi     .     tassa    mayham    aggivessana
etadahosi    na    kho    alarasseva    kalamassa   atthi   saddha
mayhampatthi    saddha    na    kho    alarasseva    kalamassa   atthi
viriyam   mayhampatthi   viriyam   na   kho   alarasseva   kalamassa   atthi
sati    mayahampatthi    sati   na   kho   alarasseva   kalamassa   atthi
samadhi   mayhampatthi   samadhi   na   kho   alarasseva  kalamassa  atthi
panna   mayhampatthi   panna   yannu  naham  yam  dhammam  alaro  kalamo
sayam    abhinna   sacchikatva   upasampajja   viharamiti   pavedeti   tassa
dhammassa sacchikiriyaya padaheyyanti.
     {411.3}   So  kho  aham  aggivessana  nacirasseva  khippameva  tam
dhammam   sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja  vihasim  .  atha  khvaham
aggivessana   yena   alaro   kalamo   tenupasankamim   upasankamitva
alaram     kalamam     etadavocam     ettavata    no    avuso
@Footnote: 1 Ma. viharamiti. ito param evam natabbam.
Kalama  imam  dhammam  sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja  pavedesiti .
Ettavata   kho   aham   avuso  imam  dhammam  sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja   pavedemiti   .   ahampi   kho   avuso  ettavata  imam
dhammam   sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja   viharamiti   .  labha
no   avuso   suladdham   no   avuso   ye   mayam  ayasmantam  tadisam
sabrahmacarim   passama   iti   yaham   dhammam   sayam   abhinna  sacchikatva
upasampajja    pavedemi   tam   tvam   dhammam   sayam   abhinna   sacchikatva
upasampajja    viharasi    yam    tvam   dhammam   sayam   abhinna   sacchikatva
upasampajja   viharasi   tamaham   dhammam  sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja
pavedemi   iti   yaham   dhammam   janami   tam   tvam  dhammam  janasi  yam
tvam    dhammam   janasi   tamaham   dhammam   janami   iti   yadiso   aham
tadiso    tuvam    yadiso   tuvam   tadiso   aham   ehidani   avuso
ubho vasanta imam ganam pariharamati.
     {411.4}  Iti  kho  aggivessana  alaro kalamo acariyo me
samano  antevasim  mam  samanam  attano  samasamam  thapesi  ularaya  ca mam
pujaya   pujesi   .  tassa  mayham  aggivessana  etadahosi  nayam  dhammo
nibbidaya   na   viragaya  na  nirodhaya  na  upasamaya  na  abhinnaya  na
sambodhaya  na  nibbanaya  samvattati  yavadeva akincannayatanupapattiyati.
So  kho  aham  aggivessana  tam  dhammam  analankaritva tasma dhamma nibbijja
apakkamim.
     [412]   So   kho   aham   aggivessana   kimkusalagavesi   anuttaram
Santivarapadam    pariyesamano   yena   uddako   ramaputto   tenupasankamim
upasankamitva   uddakam   ramaputtam   etadavocam  icchamaham  avuso  rama
imasmim   dhammavinaye   brahmacariyam  caritunti  .  evam  vutte  aggivessana
uddako   ramaputto  mam  etadavoca  viharatayasma  tadiso  ayam  dhammo
yattha  vinnu  puriso  nacirasseva  sakam  acariyakam  sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja   vihareyyati   .   so   kho  aham  aggivessana  nacirasseva
khippameva   tam   dhammam   pariyapunim   .   so   kho   aham   aggivessana
tavatakeneva     otthapahatamattena     lapitalapanamattena    nanavadanca
vadami   theravadanca   janami   passamiti   ca   patijanami   ahanceva
anne   ca   .   tassa  mayham  aggivessana  etadahosi  na  kho  ramo
imam    dhammam    kevalam    saddhamattakena    sayam   abhinna   sacchikatva
upasampajja   viharamiti   pavedeti   addha   ramo   imam   dhammam  janam
passam viharatiti.
     {412.1}   Atha   khvaham  aggivessana  yena  uddako  ramaputto
tenupasankamim      upasankamitva     uddakam     ramaputtam     etadavocam
kittavata   no   avuso   rama  imam  dhammam  sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja  pavedesiti  .  evam  vutte  aggivessana  uddako ramaputto
nevasannanasannayatanam    pavedesi     .   tassa   mayham   aggivessana
etadahosi   na   kho   ramasseva   ahosi   saddha   mayhampatthi  saddha
na   kho  ramasseva  ahosi  viriyam  mayahampatthi  viriyam  na  kho  ramasseva
ahosi   sati   mayhampatthi   sati   na   kho   ramasseva   ahosi  samadhi
Mayhampatthi   samadhi   na   kho   ramasseva   ahosi   panna   mayhampatthi
panna    yannunaham    yam   dhammam   ramo   sayam   abhinna   sacchikatva
upasampajja    viharamiti    pavedeti    tassa    dhammassa    sacchikiriyaya
padaheyyanti   .   so  kho  aham  aggivessana  nacirasseva  khippameva  tam
dhammam   sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja  vihasim  .  atha  khvaham
aggivessana   yena   uddako   ramaputto   tenupasankamim   upasankamitva
uddakam   ramaputtam  etadavocam  kittavata  1-  no  avuso  rama  imam
dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedesiti.
     {412.2}  Ettavata  kho  aham  avuso  imam  dhammam sayam abhinna
sacchikatva  upasampajja  pavedemiti  .  ahampi  kho  avuso  ettavata
imam   dhammam   sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja  viharamiti  .  labha
no  avuso  suladdham  no  avuso  ye mayam ayasmantam tadisam sabrahmacarim
passama   iti   yam   dhammam  ramo  sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja
pavedesi  tam  tvam  dhammam  sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja  viharasi yam
tvam   dhammam   sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja  viharasi  tam  dhammam
ramo   sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja   pavedesi   iti   yam
dhammam  ramo  annasi  2-  tam  tvam  dhammam  pajanasi  yam  dhammam  janasi
tam   dhammam   ramo  annasi  3-  iti  yadiso  ramo  ahosi  tadiso
tuvam    yadiso   tuvam   tadiso   ramo   ahosi   ehidani   avuso
ubho   vasanta   imam   ganam   pariharamati   .   iti  kho  aggivessana
@Footnote: 1 Ma. ettavata. 2-3 Po. Ma. abhinnasi.
Uddako   ramaputto   sabrahmacari   me   samano  acariyatthaneva  mam
thapesi   ularaya   ca  mam  pujaya  pujesi  .  tassa  mayham  aggivessana
etadahosi  nayam  dhammo  nibbidaya  na  viragaya na nirodhaya na upasamaya
na   abhinnaya   na   sambodhaya   na   nibbanaya   samvattati   yavadeva
nevasannanasannayatanupapattiyati   .   so   kho   aham  aggivessana  tam
dhammam analankaritva tasma dhamma nibbijja apakkamim.
     [413]  So  kho  aham  aggivessana kimkusalagavesi anuttaram santivarapadam
pariyesamano   magadhesu   anupubbena   carikancaramano   yena  uruvela
senanigamo   tadavasarim   .   tatthaddasam   ramaniyam   bhumibhagam   pasadikanca
vanasandam   nadinca  sandantim  1-  setakam  supatittham  ramaniyam  samanta  [2]-
gocaragamam   .   tassa   mayham   aggivessana   etadahosi  ramaniyo  vata
bho   bhumibhago   pasadiko   ca   vanasando   nadi  ca  sandati  setaka
supatittha   ramaniya  samanta  [3]-  gocaragamo  .  alamidam  kulaputtassa
padhanikassa   padhanayati  .  so  kho  aham  aggivessana  tattheva  nisidim
alamidam padhanayati.
     [414]  Apissu  mam  aggivessana  tisso  upama  patibhamsu anacchariya
pubbe   assutapubba   .  seyyathapi  aggivessana  allam  kattham  sasneham
udake   nikkhittam   .   atha   puriso   agaccheyya  uttararanim  adaya
aggim   abhinibbattessami  tejo  4-  patukarissamiti  .  tam  kim  mannasi
aggivessana   api   nu   so  puriso  amum  allam  kattham  sasneham  udake
@Footnote: 1 Ma. sandatim. 2-3 Po. Ma. ca .  4 Po. tejodhatum karissamiti.
Nikkhittam    uttararanim   adaya   abhimatthento   aggim   abhinibbatteyya
tejo   1-  patukareyyati  .  no  hidam  bho  gotama  tam  kissa  hetu
adunhi    bho   gotama   allam   kattham   sasneham   tanca   pana   udake
nikkhittam   yavadeva   ca   pana   so  puriso  kilamathassa  vighatassa  bhagi
assati   evameva   kho   aggivessana   ye   hi   keci  samana  va
brahmana  va  kayena  ceva  [3]-  kamehi  avupakattha  viharanti yo
ca   nesam   kamesu   kamachando   kamasneho  kamamuccha  kamapipasa
kamaparilaho  so  ca  ajjhattam  na  supahino  hoti  na  supatippassaddho.
Opakkamika   cepi   te  bhonto  samanabrahmana  dukkha  tippa  khara
katuka  vedana  vediyanti  abhabbava  te  nanaya  dassanaya  anuttaraya
sambodhaya   .   no   cepi  te  bhonto  samanabrahmana  opakkamika
dukkha  tippa  khara  katuka  vedana  vediyanti  abhabbava  te  nanaya
dassanaya   anuttaraya  sambodhaya  .  ayam  kho  mam  aggivessana  pathama
upama patibhasi anacchariya pubbe assutapubba.
     [415]   Aparapi   kho  mam  aggivessana  dutiya  upama  patibhasi
anacchariya   pubbe   assutapubba   .   seyyathapi   aggivessana  allam
kattham   sasneham   araka   udaka   thale   nikkhittam   .   atha  puriso
agaccheyya    uttararanim   adaya   aggim   abhinibbattessami   tejo
patukarissamiti   .   tam   kim  mannasi  aggivessana  api  nu  kho  puriso
amum   allam   kattham  sasneham  araka  udaka  thale  nikkhittam  uttararanim
@Footnote: 1 Po. tejodhatum kareyyati. 2 yevati padena bhavitabbam. 3 Ma. cittena ca.
Adaya  abhimatthento  1-  aggim  abhinibbatteyya tejo patukareyyati.
No  hidam  bho  gotama  tam  kissa  hetu  adunhi  bho  gotama  allam  kattham
sasneham   kincapi   araka   udaka  thale  nikkhittam  yavadeva  ca  pana
so   puriso   kilamathassa   vighatassa   bhagi  assati  .  evameva  kho
aggivessana  ye hi keci samana va brahmana va kayena ceva 2- [3]-
kamehi  vupakattha  viharanti  yo  ca  nesam kamesu kamachando kamasneho
kamamuccha   kamapipasa   kamaparilaho   so  ca  ajjhattam  na  supahino
hoti    na   supatippassaddho   .   opakkamika   cepi   te   bhonto
samanabrahmana    dukkha   tippa   khara   katuka   vedana   vediyanti
abhabbava   te   nanaya   dassanaya   anuttaraya   sambodhaya  .  no
cepi    te   bhonto   samanabrahmana   opakkamika   dukkha   tippa
khara   katuka   vedana   vediyanti   abhabbava  te  nanaya  dassanaya
anuttaraya   sambodhaya   .   ayam  kho  mam  aggivessana  dutiya  upama
patibhasi anacchariya pubbe assutapubba.
     [416]   Aparapi   kho  mam  aggivessana  tatiya  upama  patibhasi
anacchariya   pubbe   assutapubba   .   seyyathapi   aggivessana  sukkham
kattham   kolapam   udaka   thale   nikkhittam  .  atha  puriso  agaccheyya
uttararanim   adaya  aggim  abhinibbattessami  tejo  patukarissamiti .
Tam   kim   mannasi   aggivessana   api   nu  kho  so  puriso  amum  sukkham
kattham    kolapam    araka    udaka    thale    nikkhittam   uttararanim
@Footnote: 1 Ma. abhimanthento. 2 yevatipadena bhavitabbam. 3 Ma. cittena ca.
Adaya   abhimatthento  aggim  abhinibbatteyya  tejo  patukareyyati .
Evam   bho   gotama   tam   kissa   hetu   adunhi   bho   gotama  sukkham
kattham  kolapam  tanca  pana  araka  udaka  thale  nikkhittanti. Evameva
kho   aggivessana  ye  hi  keci  samana  va  brahmana  va  kayena
ceva  1-  [2]- kamehi vupakattha viharanti yo ca nesam kamesu kamachando
kamasneho   kamamuccha   kamapipasa   kamaparilaho  so  ca  ajjhattam
supahino   hoti   supatippassaddho   .   opakkamika  cepi  te  bhonto
samanabrahmana    dukkha   tippa   khara   katuka   vedana   vediyanti
bhabbava   te  nanaya  dassanaya  anuttaraya  sambodhaya  .  no  cepi
te   bhonto  samanabrahmana  opakkamika  dukkha  tippa  khara  katuka
vedana    vediyanti   bhabbava   te   nanaya   dassanaya   anuttaraya
sambodhaya   .   ayam   kho   mam   aggivessana  tatiya  upama  patibhasi
anacchariya   pubbe   assutapubba   .   ima   kho   mam   aggivessana
tisso upamayo patibhamsu anacchariya pubbe assutapubba.
     [417]   Tassa  mayham  aggivessana  etadahosi  yannunaham  dantebhi
dantamadhaya   jivhaya   talum   ahacca   cetasa  cittam  abhinigganheyyam
abhinippileyyam  abhisantapeyyanti  .  so  kho  aham  aggivessana  dantebhi
dantamadhaya   jivhaya   talum   ahacca   cetasa   cittam  abhinigganhami
abhinippilemi    abhisantapemi    tassa    mayham    aggivessana   dantebhi
dantamadhaya   jivhaya   talum   ahacca   cetasa   cittam  abhinigganhato
@Footnote: 1 yevatipadena bhavitabbam. 2 Ma. cittena ca.
Abhinippilayato   abhisantapayato   kacchehi  seda  muccanti  .  seyyathapi
aggivessana   balava   puriso   dubbalataram   purisam   sise  va  gahetva
khandhe   va   gahetva   abhinigganheyya   abhinippileyya  abhisantapeyya
evameva   kho   me  aggivessana  dantebhi  dantamadhaya  jivhaya  talum
ahacca   cetasa   cittam   abhinigganhato   abhinippilayato  abhisantapayato
kacchehi  seda  muccanti  .  araddham  kho  pana  me  aggivessana  viriyam
hoti    asallinam   upatthita   sati   appammuttha   saraddho   ca   pana
me    kayo    hoti    appatippassaddho    teneva    dukkhappadhanena
padhanabhitunnassa   sato  .  evarupapi  kho  me  aggivessana  uppanna
dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati.
     [418]    Tassa    mayham    aggivessana   etadahosi   yannunaham
appanakamyeva   jhanam   jhayeyyanti   .   so   kho   aham  aggivessana
mukhato   ca   nasato   ca   assasapassase   uparundhim  .  tassa  mayham
aggivessana   mukhato   ca   nasato   ca   assasapassasesu  uparuddhesu
kannasotehi    vatanam    nikkhantanam    adhimatto   saddo   hoti  .
Seyyathapi    nama    kammaragaggariya   dhamamanaya   adhimatto   saddo
hoti   evameva   kho   me   aggivessana   mukhato   ca   nasato  ca
assasapassasesu    uparuddhesu    kannasotehi    vatanam    nikkhantanam
adhimatto   saddo   hoti   .   araddham   kho   pana  me  aggivessana
viriyam   hoti   asallinam   upatthita   sati   appammuttha   saraddho   ca
Pana   me   kayo   hoti   appatippassaddho   teneva   dukkhappadhanena
padhanabhitunnassa   sato   .   evarupapi   kho   aggivessana  uppanna
dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati.
     [419]    Tassa    mayham    aggivessana   etadahosi   yannunaham
appanakamyeva   jhanam   jhayeyyanti   .   so   kho   aham  aggivessana
mukhato   ca   nasato   ca   kannato   ca  assasapassase  uparundhim .
Tassa   mayham   aggivessana   mukhato   ca   nasato   ca   kannato   ca
assasapassasesu   uparuddhesu   adhimatta  vata  muddhanam  ohananti .
Seyyathapi   aggivessana  balava  puriso  tinhena  sikharena  muddhanam  1-
abhimattheyya   evameva   kho  me  aggivessana  mukhato  ca  nasato  ca
kannato  ca  assasapassasesu  uparuddhesu  adhimatta  vata  muddhanam 1-
ohananti  .  araddham  kho  pana  me  aggivessana  viriyam  hoti  asallinam
upatthita   sati   appammuttha   saraddho   ca   pana  me  kayo  hoti
appatippassaddho   teneva   dukkhappadhanena   padhanabhitunnassa   sato .
Evarupapi   kho  me  aggivessana  uppanna  dukkha  vedana  cittam  na
pariyadaya titthati.
     [420]    Tassa    mayham    aggivessana   etadahosi   yannunaham
appanakamyeva   jhanam   jhayeyyanti   .   so   kho   aham  aggivessana
mukhato   ca   nasato   ca   kannato   ca  assasapassase  uparundhim .
Tassa   mayham   aggivessana   mukhato   ca   nasato   ca   kannato   ca
@Footnote: 1 Ma. muddhani.
Assasapassasesu   uparuddhesu   adhimatta   sise  sisavedana  honti .
Seyyathapi    aggivessana   balava   puriso   galhena   varattakkhandhena
sise   sisavetthanam  dadeyya  evameva  kho  me  aggivessana  mukhato  ca
nasato   ca   kannato   ca   assasapassasesu   uparuddhesu   adhimatta
sise   sisavedana   honti   .   araddham   kho  pana  me  aggivessana
viriyam    hoti    asallinam    upatthita    sati   appammuttha   saraddho
ca   pana   me   kayo  hoti  appatippassaddho  teneva  dukkhappadhanena
padhanabhitunnassa   sato  .  evarupapi  kho  me  aggivessana  uppanna
dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati.
     [421]    Tassa    mayham    aggivessana   etadahosi   yannunaham
appanakamyeva   jhanam   jhayeyyanti   .   so   kho   aham  aggivessana
mukhato   ca   nasato   ca   kannato   ca  assasapassase  uparundhim .
Tassa   mayham   aggivessana   mukhato   ca   nasato   ca   kannato   ca
assasapassasesu   uparuddhesu   adhimatta   vata  kucchim  parikantanti .
Seyyathapi   aggivessana   dakkho   goghatako   va   goghatakantevasi
va   tinhena   govikantanena   kucchim   parikanteyya  evameva  kho  me
aggivessana   mukhato   ca   nasato   ca  kannato  ca  assasapassasesu
uparuddhesu   adhimatta   vata  kucchim  parikantanti  .  araddham  kho  pana
me   aggivessana   viriyam   hoti   asallinam  upatthita  sati  appammuttha
saraddho   ca   pana   me   kayo   hoti   appatippassaddho   teneva
Dukkhappadhanena    padhanabhitunnassa   sato   .   evarupapi   kho   me
aggivessana uppanna dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati.
     [422]    Tassa    mayham    aggivessana   etadahosi   yannunaham
appanakamyeva   jhanam   jhayeyyanti   .   so   kho   aham  aggivessana
mukhato   ca   nasato   ca   kannato   ca  assasapassase  uparundhim .
Tassa   mayham    aggivessana   mukhato   ca   nasato   ca   kannato  ca
assasapassasesu   uparuddhesu   adhimatto   kayasmim   daho   hoti .
Seyyathapi   aggivessana   dve   balavanto   purisa   dubbalataram   purisam
nanabahasu   gahetva   angarakasuya   santapeyyum   samparitapeyyum
evameva  [1]-  kho  aggivessana  mukhato  ca  nasato  ca  kannato  ca
assasapassasesu uparuddhesu adhimatto kayasmim daho hoti.
     {422.1}  Araddham  kho  pana  me  aggivessana viriyam hoti asallinam
upatthita   sati   appammuttha   saraddho   ca   pana  me  kayo  hoti
appatippassaddho   teneva   dukkhappadhanena   padhanabhitunnassa   sato .
Evarupapi   kho  me  aggivessana  uppanna  dukkha  vedana  cittam  na
pariyadaya  titthati  .  apissu  mam  aggivessana  devata disva evamahamsu
kalakato  samano  gotamoti  .  ekacca  devata evamahamsu na kalakato
samano  gotamo  apica  kalam  karotiti  .  ekacca  devata  evamahamsu
na   kalakato   samano   gotamo   napi   kalam   karoti   araham  samano
gotamo viharo tveva so arahato evarupo hotiti.
@Footnote: 1 Ma. me.
     [423]    Tassa    mayham    aggivessana   etadahosi   yannunaham
sabbaso  aharupacchedaya  patipajjeyyanti  .  atha  kho  mam  aggivessana
devata   upasankamitva   etadavocum   ma   kho   tvam  marisa  sabbaso
aharupacchedaya    patipajji    sace    kho    tvam   marisa   sabbaso
aharupacchedaya    patipajjissasi    tassa    te    mayam   dibbam   ojam
lomakupehi   ajjhoharissama   taya   tvam   yapessasiti  .  tassa  mayham
aggivessana   etadahosi   ahanceva   kho    pana  sabbaso  jaddhukam  1-
patijaneyyam    ima    ca   me   devata   dibbam   ojam   lomakupehi
ajjhohareyyum  taya  caham  yapeyyam  tam  mama  assa  musati  .  so kho
aham aggivessana ta devata paccacikkhami alanti vadami.
     [424]    Tassa    mayham    aggivessana   etadahosi   yannunaham
thokam   thokam   aharam   ahareyyam   pasatam   pasatam  yadi  va  muggayusam
yadi   va   kulatthayusam   yadi  va  kalayayusam  yadi  va  harenukayusanti .
So  kho  aham  aggivessana  thokam  thokam  aharam  aharesim  pasatam pasatam
yadi   va   muggayusam  yadi  va  kulatthayusam  yadi  va  kalayayusam  yadi  va
harenukayusam    .   tassa   mayham   aggivessana   thokam   thokam   aharam
aharayato   pasatam   pasatam  yadi  va  muggayusam  yadi  va  kulatthayusam  yadi
va   kalayayusam   yadi   va   harenukayusam   adhimattakasimanam   patto  me
kayo  hoti  .  seyyathapi  nama  asitikapabbani  va  kalapabbani  va
@Footnote: 1 Ma. ajajjitam. Yu. ajaddhukam.
Evamevassu    me   angapaccangani   bhavanti   tayevappaharataya  .
Seyyathapi    nama    otthapadam    evamevassu   me   anisadam   hoti
tayevappaharataya  .  seyyathapi  nama  vattanavalli  evamevassu  me
pitthikantako   unnatavanato   hoti   tayevappaharataya  .  seyyathapi
nama   jarasalaya   gopanasiyo   oluggavilugga   bhavanti   evamevassu
me phasuliyo oluggavilugga bhavanti tayevappaharataya.
     {424.1}  Seyyathapi nama gambhire udapane udakataraka gambhiragata
okkhayika   dissanti   evamevassu   me   akkhikupe  1-  akkhitaraka
gambhiragata   okkhayika   dissanti   tayevappaharataya  .  seyyathapi
nama    tittikalabu    amakacchinno    vatatapena    samphusito   hoti
sammilato   evamevassu  me  sise  sisacchavi  samphusita  hoti  sammilata
tayevappaharataya    .    so   kho   aham   aggivessana   udaracchavim
parimasissamiti       pitthikantakamyeva       parigganhami       pitthikantakam
parimasissamiti   udaracchavimyeva   parigganhami   yavassu   me  aggivessana
udaracchavi pitthikantakam allina hoti tayevappaharataya.
     {424.2}  So  kho  aham aggivessana vaccam va muttam va karissamiti
tattheva  avakujjo  papatami tayevappaharataya. So kho aham aggivessana
imameva   kayam   assasento   panina   gattani   anumajjami   tassa
mayham   aggivessana   panina   gattani  anomajjato  putimulani  lomani
kayasma   papatanti   tayevappaharataya   .   apissu  mam  aggivessana
@Footnote: 1 Ma. akkhikupesu.
Manussa   disva   evamahamsu   kalo   samano  gotamoti  .  ekacce
manussa   evamahamsu   na   kalo   samano   gotamo   samo   samano
gotamoti   .   ekacce   manussa   evamahamsu   na   kalo   samano
gotamo   napi   samo   manguracchavi   samano   gotamoti   .   yavassu
me   aggivessana   tava   parisuddho   chavivanno   pariyodato  upahato
hoti tayevappaharataya.
     [425]   Tassa   mayham   aggivessana   etadahosi  ye  kho  keci
atitamaddhanam    samana    va   brahmana   va   opakkamika   dukkha
tippa   khara  katuka  vedana  vediyimsu  etavaparamam  nayito  bhiyyo .
Yekeci   1-  anagatamaddhanam  samana  va  brahmana  va  opakkamika
dukkha    tippa   khara   katuka   vedana   vediyissanti   etavaparamam
nayito   bhiyyo  .  yekeci  2-  etarahi  samana  va  brahmana  va
opakkamika  dukkha  tippa  khara  katuka  vedana  vediyanti etavaparamam
nayito   bhiyyo   .   na   kho   panaham  imaya  katukaya  dukkarakiriyaya
adhigacchami    uttari   manussadhamma   alamariyananadassanavisesam   .   siya
nu   kho   anno   maggo   bodhayati   .   tassa  mayham  aggivessana
etadahosi   abhijanami   kho   panaham   pitu  sakkassa  kammante  sitaya
jambuchayaya   nisinno   vivicceva   kamehi   vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham   pathamam  jhanam  upasampajja  viharita
siya   nu  kho  eso  maggo  bodhayati  .  tassa  mayham  aggivessana
@Footnote: 1-2 Ma. yepi hi keci.
Satanusarivinnanam    ahosi   eseva   maggo   bodhayati   .   tassa
mayham   aggivessana   etadahosi  kinnu  kho  aham  tassa  sukhassa  bhayami
yantam   sukham   annatreva   kamehi   annatra   akusalehi   dhammehiti .
Tassa   mayham   aggivessana   etadahosi   na   kho   aham  tassa  sukhassa
bhayami yantam annatreva kamehi annatra akusalehi dhammehiti.
     [426]   Tassa  mayham  aggivessana  etadahosi  na  kho  tam  sukaram
sukham   adhigantum   [1]-  adhimattakasimanam  pattakayena  yannunaham  olarikam
aharam  ahareyyam  odanam  kummasanti  .  so  kho  aham  aggivessana
olarikam  aharam  aharemi  2-  odanam  kummasam  .  tena  kho  pana
samayena   aggivessana   panca   bhikkhu   paccupatthita  honti  yanno  3-
samano   gotamo   dhammam   adhigamissati   tanno  arocessatiti  .  yato
kho   aham   aggivessana  olarikam  aharam  aharesim  odanam  kummasam
atha   me   te   panca   bhikkhu   nibbijja   pakkamimsu  bahulliko  samano
gotamo padhanavibbhanto avatto bahullayati.
     [427]  So  kho  aham  aggivessana olarikam aharam aharetva
balam   gahetva  vivicceva  kamehi  vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam
savicaram  vivekajam  pitisukham  pathamam  jhanam  upasampajja  vihasim  .  evarupapi
kho   me   aggivessana  uppanna  sukha  vedana  cittam  na  pariyadaya
titthati   .   vitakkavicaranam   vupasama   ajjhattam   sampasadanam   cetaso
ekodibhavam  avitakkam  avicaram  samadhijam  pitisukham  dutiyam  jhanam  ...  tatiyam
@Footnote: 1 Ma. evam. 2 Ma. aharesim. 3 Ma. yam kho.
Jhanam   ...  catuttham  jhanam  upasampajja  vihasim  .  evarupapi  kho  me
aggivessana  uppanna  sukha  vedana  cittam  na  pariyadaya titthati. So
evam  samahite  citte  parisuddhe  pariyodate  anangane  vigatupakkilese
mudubhute   kammaniye   thite   anenjappatte   pubbenivasanussatinanaya
cittam   abhininnamesim   .   so   anekavihitam   pubbenivasam   anussarami
seyyathidam   ekampi   jatim   dvepi   jatiyo   .pe.   iti   sakaram
sauddesam   anekavihitam   pubbenivasam   anussarami   .   ayam   kho  me
aggivessana   rattiya   pathame  yame  pathama  vijja  adhigata  avijja
vihata   vijja   uppanna   tamo   vihato  aloko  uppanno  yathatam
appamattassa   atapino   pahitattassa  viharato  .  evarupapi  kho  me
aggivessana uppanna sukha vedana cittam na pariyadaya titthati.
     [428]   So   evam   samahite   citte  parisuddhe  pariyodate
anangane   vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite  anenjappatte
sattanam    cutupapatananaya   cittam   abhininnamesim   .   so   dibbena
cakkhuna    visuddhena   atikkantamanusakena   satte   passami   cavamane
upapajjamane    hine   panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate
yathakammupage   satte   pajanami   .pe.   ayam  kho  me  aggivessana
rattiya   majjhime   yame   dutiya   vijja   adhigata  avijja  vihata
vijja    uppanna    tamo    vihato    aloko   uppanno   yathatam
appamattassa   atapino   pahitattassa  viharato  .  evarupapi  kho  me
Aggivessana uppanna sukha vedana cittam na pariyadaya titthati.
     [429]   So   evam   samahite   citte  parisuddhe  pariyodate
anangane   vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite  anenjappatte
asavanam   khayananaya   cittam   abhininnamesim   .   so   idam  dukkhanti
yathabhutam    abbhannasim    ayam    dukkhasamudayoti    yathabhutam    abbhannasim
ayam    dukkhanirodhoti    yathabhutam    abbhannasim    ayam   dukkhanirodhagamini
patipadati   yathabhutam   abbhannasim   ime   asavati  yathabhutam  abbhannasim
ayam    asavasamudayoti    yathabhutam    abbhannasim    ayam   asavanirodhoti
yathabhutam    abbhannasim    ayam    asavanirodhagamini   patipadati   yathabhutam
abbhannasim   .   tassa  me  evam  janato  evam  passato  kamasavapi
cittam   vimuccittha   bhavasavapi   cittam   vimuccittha   avijjasavapi   cittam
vimuccittha   .pe.   naparam  itthattayati  abbhannasim  .  ayam  kho  me
aggivessana   rattiya  pacchime  yame  tatiya  vijja  adhigata  avijja
vihata   vijja   uppanna   tamo   vihato  aloko  uppanno  yathatam
appamattassa   atapino   pahitattassa  viharato  .  evarupapi  kho  me
aggivessana uppanna sukha vedana cittam na pariyadaya titthati.
     [430]  Abhijanami  kho  panaham  aggivessana  anekasataya parisaya
dhammam   deseta   .  apissu  mam  ekameko  evam  mannati  mamevarabbha
samano  gotamo  dhammam  desetiti  .  na  kho  panetam  aggivessana  evam
datthabbam   yavadeva   vinnapanatthaya   tathagato   sammadeva   tesam  1-
@Footnote: 1 Ma. paresam.
Dhammam   desetiti   .   so  kho  aham  aggivessana  tassayeva  gathaya
pariyosane    tasmimyeva   purimasmim   samadhinimitte   ajjhattameva   cittam
santhapemi    sannisidami    samadahami    ekodim   karomi   yena   sudam
niccakappam   viharamiti   .   okappaniyametam   bhoto   gotamassa   yathatam
arahato    sammasambuddhassa    abhijanati    kho   pana   bhavam   gotamo
diva   supitati   .  abhijanamaham  aggivessana  gimhanam  pacchime  mase
pacchabhattam     pindapatapatikkanto    catugunam    sanghatim    pannapetva
dakkhinena   passena  sato  sampajano  niddam  okkamitati  .  etam  kho
bho   gotama   eke   samanabrahmana   sammohaviharasmim   vadantiti  .
Na   kho   aggivessana   ettavata   sammulho  va  hoti  asammulho
va   apica   aggivessana   yatha   sammulho   va   hoti   asammulho
va   tam   sunahi   sadhukam   manasikarohi   bhasissamiti   .  evam  bhoti
kho saccako niganthaputto bhagavato paccassosi.
     [431]   Bhagava  etadavoca  kathanca  aggivessana  sammulho  hoti
yassakassaci  aggivessana  ye  asava  sankilesika  ponobbhavika  sadara
dukkhavipaka    ayatim   jatijaramaraniya   appahina   tamaham   sammulhoti
vadami   asavanam   hi   aggivessana   appahana   sammulho  hoti .
Yassa  kassaci  aggivessana  ye  asava  sankilesika ponobbhavika sadara
dukkhavipaka    ayatim    jatijaramaraniya   pahina   tamaham   asammulhoti
vadami   asavanam   hi   aggivessana   pahana   asammulho   hoti .
Tathagatassa   kho   aggivessana  ye  asava  sankilesika  ponobbhavika
sadara    dukkhavipaka   ayatim   jatijaramaraniya   pahina   ucchinnamula
talavatthukata   anabhavangata   ayatim   anuppadadhamma   .  seyyathapi
nama   aggivessana   talo   matthakacchinno   abhabbo   puna   virulhiya
evameva   kho   aggivessana   tathagatassa   ye   asava  sankilesika
ponobbhavika   sadara   dukkhavipaka   ayatim   jatijaramaraniya   pahina
ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhammati.
     [432]   Evam  vutte  saccako  niganthaputto  bhagavantam  etadavoca
acchariyam   bho   gotama  abbhutam  bho  gotama  yavancidam  bhoto  gotamassa
evam     asajja    asajja    vuccamanassa    upanitehi    vacanapathehi
samudacariyamanassa    chavivanno    ceva    pariyodayati    mukhavanno   ca
vippasidati    yathatam    arahato    sammasambuddhassa    abhijanamaham   bho
gotama   puranam   kassapam  vadena  vadam  samarabhita  sopi  maya  vadena
vadam    samaraddho    annenannam   paticari   bahiddha   katham   apanamesi
kopanca     dosanca     appaccayanca     patvakasi    bhoto    pana
gotamassa   evam   asajja   asajja  vuccamanassa  upanitehi  vacanapathehi
samudacariyamanassa    chavivanno    ceva    pariyodayati    mukhavanno   ca
vippasidati   yathatam   arahato   sammasambuddhassa  abhijanamaham  bho  gotama
makkhalim  gosalam  ...  ajitam  kesakambalam  ... Pakudham kaccayanam ... Sanjayam
velatthaputtam   ...   nigantham  nataputtam  vadena  vadam  samarabhita  sopi
Maya   vadena   vadam   samaraddho   annenannam   paticari  bahiddha  katham
apanamesi    kopanca    dosanca    appaccayanca   patvakasi   bhoto
pana    gotamassa    evam   asajja   asajja   vuccamanassa   upanitehi
vacanapathehi     samudacariyamanassa     chavivanno     ceva    pariyodayati
mukhavanno    ca   vippasidati   yathatam   arahato   sammasambuddhassa   handa
cadani   mayam   bho   gotama  gacchama  bahukicca  [1]-  bahukaraniyati .
Yassadani tvam aggivessana kalam mannasiti.
     Atha   kho   saccako   niganthaputto   bhagavato  bhasitam  abhinanditva
anumoditva utthayasana pakkamiti.
                 Mahasaccakasuttam nitthitam chattham.
                       ---------
@Footnote: 1 Ma. mayam.
                     Culatanhasankhayasuttam
     [433]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
pubbarame   migaramatu   pasade  .  atha  kho  sakko  devanamindo
yena    bhagava    tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva
ekamantam   atthasi   .   ekamantam   thito   kho  sakko  devanamindo
bhagavantam   etadavoca   kittavata   nu   kho   bhante  bhikkhu  sankhittena
tanhasankhayavimutto      hoti      accantanittho      accantayogakkhemi
accantabrahmacari accantapariyosano settho devamanussananti.
     [434]   Idha   devanaminda   bhikkhuno  sutam  hoti  sabbe  dhamma
nalam   abhinivesayati   evance   tam  devanaminda  bhikkhuno  sutam  hoti
sabbe   dhamma   nalam   abhinivesayati   so   sabbam  dhammam  abhijanati
sabbam    dhammam    abhinnaya    sabbam   dhammam   parijanati   sabbam   dhammam
parinnaya   yankinci   vedanam   vedeti  sukham  va  dukkham  va  adukkhamasukham
va    so    tasu   vedanasu   aniccanupassi   viharati   viraganupassi
viharati   nirodhanupassi   viharati   patinissagganupassi   viharati   so  tasu
vedanasu     aniccanupassi     viharanto     viraganupassi    viharanto
nirodhanupassi   viharanto   patinissagganupassi  viharanto  na  kinci  loke
upadiyati     anupadiyam    na    paritassati    aparitassam    paccattanneva
parinibbayati   khina   jati   vusitam   brahmacariyam   katam   karaniyam   naparam
Itthattayati    pajanati    ettavata    kho    devanaminda   bhikkhu
sankhittena   tanhasankhayavimutto   hoti   accantanittho  accantayogakkhemi
accantabrahmacari    accantapariyosano   settho   devamanussananti  .
Atha      kho      sakko      devanamindo      bhagavato     bhasitam
abhinanditva    anumoditva   bhagavantam   abhivadetva   padakkhinam   katva
tatthevantaradhayi.
     [435]   Tena   kho   pana  samayena  ayasma  mahamoggallano
bhagavato  avidure  nisinno  hoti . Atha kho ayasmato mahamoggallanassa
etadahosi   kinnu   kho   so   yakkho   bhagavato   bhasitam   abhisamecca
anumodati   udahu   no   yannunaham   tam   yakkham   janeyyam   yadi  va
so   yakkho  bhagavato  bhasitam  abhisamecca  anumodati  yadi  va  noti .
Atha    kho   ayasma   mahamoggallano   seyyathapi   nama   balava
puriso    samminjitam    va   baham   pasareyya   pasaritam   va   baham
samminjeyya     evameva     pubbarame     migaramatu     pasade
antarahito devesu tavatimsesu paturahosi.
     {435.1}  Tena  kho pana samayena sakko devanamindo ekapundarike
uyyane  dibbehi  pancahi  turiyasatehi  samappito  samangibhuto paricareti.
Addasa  kho  sakko  devanamindo  ayasmantam  mahamoggallanam  duratova
agacchantam   disvana   tani   dibbani  panca  turiyasatani  patipanametva
yenayasma   mahamoggallano   tenupasankami   upasankamitva  ayasmantam
Mahamoggallanam   etadavoca   ehi   kho  marisa  moggallana  svagatam
marisa    moggallana    cirassam    kho    marisa    moggallana   imam
pariyayamakasi   yadidam   idhagamanaya  nisida  marisa  moggallana  idamasanam
pannattanti   .   nisidi   kho   ayasma   mahamoggallano   pannatte
asane  .  sakkopi  kho  devanamindo  annataram  nicam  asanam  gahetva
ekamantam nisidi.
     [436]   Ekamantam   nisinnam   kho   sakkam  devanamindam  ayasma
mahamoggallano   etadavoca  yathakatham  pana  [1]-  te  kosiya  bhagava
sankhittena    tanhasankhayavimuttim    abhasi    sadhu    mayampi   etissa
kathaya   bhagino  assama  savanayati  .  mayam  kho  marisa  moggallana
bahukicca     bahukaraniya    appevanama    sakena    karaniyena    apica
devanamyeva    tavatimsanam    karaniyena    apica    marisa   moggallana
sussutamyeva   hoti   sugahitam   sumanasikatam  supadharitam  yanno  kho  khippameva
antaradhayati     bhutapubbam     marisa    moggallana    devasurasangamo
samupabyulho  2-  ahosi  tasmim  kho  pana  marisa  moggallana  sangame
deva   jinimsu   asura   parajinimsu   so  kho  aham  marisa  moggallana
devasurasangamam   3-   abhivijinitva   vijitasangamo  tato  patinivattitva
vejayantam   nama   pasadam   mapesim   vejayantassa   kho   pana  marisa
moggallana    pasadassa    ekasatam    niyyuham   ekamekasmim   niyyuhe
satta   satta   kutagarasatani   ekamekasmim   kutagare   satta   satta
@Footnote: 1 Ma. kho. 2 Ma. samupabyulho. 3 Ma. tam sangamam.
Accharayo    ekamekissa    accharaya    satta   satta   paricarikayo
iccheyyasi   no   tvam   marisa   moggallana  vejayantassa  pasadassa
ramaneyyakam   datthunti   .  adhivasesi  kho  ayasma  mahamoggallano
tunhibhavena.
     [437]   Atha   kho   sakko   ca  devanamindo  vessavanno  ca
maharaja   ayasmantam   mahamoggallanam   purakkhatva  yena  vejayanto
pasado   tenupasankamimsu   .   addasasum   kho  sakkassa  devanamindassa
paricarikayo    ayasmantam    mahamoggallanam    duratova    agacchantam
disvana   ottappamana   hiriyamana   sakam   sakam   ovarakam  pavisimsu .
Seyyathapi   nama   sunisa  sassuram  disva  ottappati  hiriyati  evameva
sakkassa    devanamindassa   paricarikayo   ayasmantam   mahamoggallanam
disva ottappamana hiriyamana sakam sakam ovarakam pavisimsu.
     {437.1}  Atha kho sakko ca devanamindo vessavanno ca maharaja
ayasmantam    mahamoggallanam   vejayante   pasade   anucankamapenti
anucarapenti  idampi  marisa  moggallana  passa  vejayantassa  pasadassa
ramaneyyakam   idampi  marisa  moggallana  passa  vejayantassa  pasadassa
ramaneyyakanti   .   sobhatidam   ayasmato   kosiyassa   yathatam   pubbe
katapunnassa    manussapi    kincideva   ramaneyyakam   disva   evamahamsu
sobhati  vata  bho  yatha  devanam  tavatimsananti  tayidam ayasmato kosiyassa
sobhati    yathatam   pubbe   katapunnassati   .   atha   kho   ayasmato
Mahamoggallanassa     etadahosi    atibalham    kho    ayam    yakkho
pamatto   viharati   yannunaham   imam   yakkham   samvejeyyanti  .  atha  kho
ayasma   mahamoggallano  tatharupam  iddhabhisankharam  abhisankhareti  1-
yatha    vejayantam   pasadam   padangutthakena   sankampesi   sampakampesi
sampavedhesi   .   atha   kho  sakko  ca  devanamindo  vessavanno  ca
maharaja   deva  ca  tavatimsa  acchariyabbhutacittajata  ahesum  acchariyam
vata   bho   abbhutam   vata  bho  samanassa  mahiddhikata  mahanubhavata  yatra
hi    nama   dibbabhavanam   padangutthakena   sankampessati   sampakampessati
sampavedhessatiti.
     [438]  Atha  kho  ayasma  mahamoggallano  sakkam  devanamindam
samviggam    lomahatthajatam    viditva    sakkam    devanamindam   etadavoca
yathakatham   pana   kosiya   bhagava   sankhittena   tanhasankhayavimuttim  abhasi
sadhu  mayampi  etissa  kathaya  bhagino  assama  savanayati  .  idhaham
marisa    moggallana    yena    bhagava    tenupasankamim   upasankamitva
bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   atthasim   ekamantam   thito   kho
aham   marisa   moggallana   bhagavantam   etadavocam   kittavata  nu  kho
bhante    bhikkhu   sankhittena   tanhasankhayavimutto   hoti   accantanittho
accantayogakkhemi     accantabrahmacari    accantapariyosano    settho
devamanussananti
     {438.1}    evam   vutte   marisa   moggallana   bhagava   mam
etadavoca   idha   devanaminda   bhikkhuno   sutam   hoti   sabbe  dhamma
@Footnote: 1 Ma. abhisankhasi.
Nalam   abhinivesayati   evance   tam  devanaminda  bhikkhuno  sutam  hoti
sabbe   dhamma   nalam   abhinivesayati   so   sabbam  dhammam  abhijanati
sabbam    dhammam    abhinnaya    sabbam   dhammam   parijanati   sabbam   dhammam
parinnaya   yankinci   vedanam   vedeti  sukham  va  dukkham  va  adukkhamasukham
va    so    tasu   vedanasu   aniccanupassi   viharati   viraganupassi
viharati   nirodhanupassi   viharati   patinissagganupassi   viharati   so  tasu
vedanasu     aniccanupassi     viharanto     viraganupassi    viharanto
nirodhanupassi   viharanto   patinissagganupassi  viharanto  na  kinci  loke
upadiyati     anupadiyam    na    paritassati    aparitassam    paccattanneva
parinibbayati   khina   jati   vusitam   brahmacariyam   katam   karaniyam   naparam
itthattayati    pajanati    ettavata    kho    devanaminda   bhikkhu
sankhittena   tanhasankhayavimutto   hoti   accantanittho  accantayogakkhemi
accantabrahmacari     accantapariyosano     settho    devamanussananti
evam     kho    me    marisa    moggallana    bhagava    sankhittena
tanhasankhayavimuttim abhasiti.
     {438.2}    Atha   kho   ayasma   mahamoggallano   sakkassa
devanamindassa     bhasitam     abhinanditva    anumoditva    seyyathapi
nama  balava  puriso  samminjitam  va  baham  pasareyya  pasaritam va baham
samminjeyya   evameva   devesu   tavatimsesu   antarahito  pubbarame
migaramatu   pasade  paturahosi  .  atha  kho  sakkassa  devanamindassa
paricarikayo    acirapakkante    ayasmante   mahamoggallane   sakkam
Devanamindam   etadavocum   eso   nu   kho  te  marisa  so  bhagava
satthati   .   na  kho  me  marisa  so  bhagava  sattha  sabrahmacari
me  eso  ayasma  mahamogallanoti  .  labha  [1]-  te marisa
suladdham   te   marisa   yassa  te  sabrahmacari  evam  mahiddhiko  evam
mahanubhavo aho nuna te so bhagava satthati.
     [439]   Atha   kho   ayasma   mahamoggallano  yena  bhagava
tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi .
Ekamantam    nisinno    kho    ayasma    mahamoggallano   bhagavantam
etadavoca   abhijanati   no   bhante   bhagava  ahunanneva  annatarassa
mahesakkhassa yakkhassa sankhittena tanhasankhayavimuttim bhasitati.
     {439.1}   Abhijanamaham   moggallana  idha  sakko  devanamindo
yenaham  tenupasankami  upasankamitva  mam  abhivadetva  ekamantam  atthasi
ekamantam   thito  kho  moggallana  sakko  devanamindo  mam  etadavoca
kittavata   nu   kho   bhante   bhikkhu   sankhittena   tanhasankhayavimutto
hoti       accantanittho      accantayogakkhemi      accantabrahmacari
accantapariyosano settho devamanussananti
     {439.2}   evam   vutte   aham  moggallana  sakkam  devanamindam
etadavocam    idha    devanaminda    bhikkhuno    sutam    hoti    sabbe
dhamma     nalam     abhinivesayati     evance    tam    devanaminda
bhikkhuno    sutam   hoti   sabbe   dhamma   nalam   abhinivesayati   so
sabbam    dhammam    abhijanati    sabbam   dhammam   abhinnaya   sabbam   dhammam
@Footnote: 1 Po. vata.
Parijanati   sabbam   dhammam   parinnaya   yankinci   vedanam   vedeti  sukham
va   dukkham   va   adukkhamasukham  va  so  tasu  vedanasu  aniccanupassi
viharati   viraganupassi   viharati   nirodhanupassi  viharati  patinissagganupassi
viharati   so   tasu   vedanasu   aniccanupassi  viharanto  viraganupassi
viharanto    nirodhanupassi    viharanto    patinissagganupassi    viharanto
na    kinci   loke   upadiyati   anupadiyam   na   paritassati   aparitassam
paccattanneva    parinibbayati    khina   jati   vusitam   brahmacariyam   katam
karaniyam   naparam   itthattayati  pajanati  ettavata  kho  devanaminda
bhikkhu     sankhittena     tanhasankhayavimutto     hoti     accantanittho
accantayogakkhemi     accantabrahmacari    accantapariyosano    settho
devamanussananti   evam   kho   aham   moggallana   abhijanami  sakkassa
devanamindassa sankhittena tanhasankhayavimuttim bhasitati.
     {439.3}  Idamavoca  bhagava  attamano  ayasma mahamoggallano
bhagavato bhasitam abhinanditi.
              Culatanhasankhayasuttam nitthitam sattamam.
                   -------------
                    Mahatanhasankhayasuttam
     [440]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tena   kho   pana  samayena
satissa   nama   bhikkhuno   kevattaputtassa   evarupam   papakam   ditthigatam
uppannam   hoti   tathaham   bhagavata   dhammam   desitam   ajanami   yatha
tadevidam   vinnanam   sandhavati   samsarati   anannanti   .   assosum   kho
sambahula   bhikkhu   satissa   nama   bhikkhuno   kevattaputtassa   evarupam
papakam   ditthigatam   uppannam   tathaham   bhagavata  dhammam  desitam  ajanami
yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti.
     {440.1}  Atha  kho  te  bhikkhu  yena  sati  bhikkhu  kevattaputto
tenupasankamimsu    upasankamitva   satim   bhikkhum   kevattaputtam   etadavocum
saccam  kira  te  avuso  sati  evarupam  papakam  ditthigatam  uppannam tathaham
bhagavata   dhammam   desitam   ajanami  yatha  tadevidam  vinnanam  sandhavati
samsarati  anannanti  .  evam  bya  kho  aham  avuso bhagavata dhammam desitam
ajanami   yatha   tadevidam   vinnanam   sandhavati  samsarati  anannanti .
Atha   kho   te   bhikkhu   satim   bhikkhum  kevattaputtam  etasma  papaka
ditthigata    vivecetukama    samanuyunjanti   samanuggahanti   samanubhasanti
ma   evamavuso   sati   avaca   ma   bhagavantam   abbhacikkhi   na  hi
sadhu  bhagavato  abbhakkhanam  na  hi  bhagava  evam  vadeyya anekapariyayena
Avuso    sati   paticcasamuppannam   vinnanam   vuttam   bhagavata   annatra
paccaya   natthi   vinnanassa   sambhavoti   .  evampi  kho  sati  bhikkhu
kevattaputto    tehi    bhikkhuhi    samanuyunjiyamano    samanuggahiyamano
samanubhasiyamano   tadeva   papakam   ditthigatam   thamasa   paramassa   1-
abhinivissa  voharati  evam  bya  kho  aham  avuso  bhagavata  dhammam desitam
ajanami yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti.
     [441]  Yato  kho  te  bhikkhu  nasakkhimsu  satim  bhikkhum kevattaputtam
etasma   papaka   ditthigata  vivecetum  atha  te  bhikkhu  yena  bhagava
tenupasankamimsu     upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva    ekamantam
nisidimsu   .   ekamantam   nisinna   kho  te  bhikkhu  bhagavantam  etadavocum
satissa    nama   bhante   bhikkhuno   kevattaputtassa   evarupam   papakam
ditthigatam   uppannam   tathaham   bhagavata   dhammam   desitam  ajanami  yatha
tadevidam   vinnanam   sandhavati   samsarati  anannanti  [2]-  atha  kho  mayam
bhante   yena   sati  bhikkhu  kevattaputto  tenupasankamimha  upasankamitva
satim   bhikkhum   kevattaputtam   etadavocumha   saccam   kira   te  avuso
sati   evarupam   papakam   ditthigatam   uppannam   tathaham   bhagavata   dhammam
desitam    ajanami    yatha    tadevidam   vinnanam   sandhavati   samsarati
anannanti   evam   vutte   bhante   sati   bhikkhu  kevattaputto  amhe
etadavoca   evam   bya   kho   aham   avuso  bhagavata  dhammam  desitam
@Footnote: 1 Po. Ma. sabbattha paramasa. 2 Ma. assumha kho mayam bhante satissa kira nama
@bhikkhuno kevattaputtassa evarupam papakam ... samsarati anannanti.
Ajanami    yatha   tadevidam   vinnanam   sandhavati   samsarati   anannanti
atha   kho   mayam   bhante   satim  bhikkhu  kevattaputtam  etasma  papaka
ditthigata    vivecetukama    samanuyunjimha   samanuggahimha   samanubhasimha
ma  evam  avuso  sati  avaca  ma  bhagavantam  abbhacikkhi  na  hi  sadhu
bhagavato   abbhakkhanam   na   hi   bhagava  evam  vadeyya  anekapariyayena
avuso    sati   paticcasamuppannam   vinnanam   vuttam   bhagavata   annatra
paccaya   natthi  vinnanassa  sambhavoti  evampi  kho  bhante  sati  bhikkhu
kevattaputto      amhehi      samanuyunjiyamano      samanuggahiyamano
samanubhasiyamano    tadeva    papakam    ditthigatam    thamasa    paramassa
abhinivissa   voharati   evam   bya   kho   aham  avuso  bhagavata  dhammam
desitam    ajanami    yatha    tadevidam   vinnanam   sandhavati   samsarati
anannanti    yato    kho    mayam   bhante   nasakkhimha   satim   bhikkhum
kevattaputtam    etasma    papaka   ditthigata   vivecetum   atha   mayam
etamattham bhagavato arocemati.
     [442]   Atha  kho  bhagava  annataram  bhikkhum  amantesi  ehi  tvam
bhikkhu   mama   vacanena   satim  bhikkhum  kevattaputtam  amantehi  sattha  tam
avuso  sati  amantetiti  .  evam  bhanteti  kho  so  bhikkhu  bhagavato
patissutva   yena  sati  bhikkhu  kevattaputto  tenupasankami  upasankamitva
satim   bhikkhum   kevattaputtam    etadavoca   sattha   tam   avuso  sati
amantetiti    .    evamavusoti   kho   sati   bhikkhu   kevattaputto
Tassa   bhikkhuno   patissutva   yena   bhagava  tenupasankami  upasankamitva
bhagavantam    abhivadetva    ekamantam    nisidi   .   ekamantam   nisinnam
kho   satim   bhikkhum   kevattaputtam   bhagava   etadavoca  saccam  kira  te
sati   evarupam   papakam   ditthigatam   uppannam   tathaham   bhagavata   dhammam
desitam    ajanami    yatha    tadevidam   vinnanam   sandhavati   samsarati
anannanti   .   evam   bya   kho  aham  bhante  bhagavata  dhammam  desitam
ajanami yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti.
     {442.1}   Katamantam   sati  vinnananti  .  yvayam  bhante  vado
vedeyyo  tatra  tatra  kalyanapapakanam  kammanam  vipakam patisamvedetiti.
Kassa  nu  kho  nama  tvam  moghapurisa  maya  evam  dhammam desitam ajanasi
nanu    maya    moghapurisa    anekapariyayena   paticcasamuppannam   vinnanam
vuttam    annatra    paccaya   natthi   vinnanassa   sambhavoti   atha   ca
pana   tvam   moghapurisa   attana   duggahitena  amhe  ceva  abbhacikkhasi
attananca    khanasi   bahunca   apunnam   pasavasi   tanhi   te   moghapurisa
bhavissati digharatam ahitaya dukkhayati.
     [443]   Atha   kho   bhagava   bhikkhu   amantesi  tam  kim  mannatha
bhikkhave    apinayam   sati   bhikkhu   kevattaputto   usmikatopi   imasmim
dhammavinayeti  .  kinhi  siya  bhante  no  hetam  bhanteti . Evam vutte
sati    bhikkhu    kevattaputto    tunhibhuto    mankubhuto    pattakkhandho
adhomukho   pajjhayanto   appatibhano   nisidi   .   atha   kho   bhagava
Satim    bhikkhum   kevattaputtam   tunhibhutam   mankubhutam   pattakkhandham   adhomukham
pajjhayantam   appatibhanam   viditva   satim  bhikkhum  kevattaputtam  etadavoca
pannayissasi   kho  tvam  moghapurisa  etena  sakena  papakena  ditthigatena
idhaham   bhikkhu   patipucchissamiti   .  atha  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi
tumhepi  me  bhikkhave  evam  dhammam  desitam  ajanatha  yathayam sati bhikkhu
kevattaputto    attana    duggahitena    amhe    ceva   abbhacikkhati
attananca khanati bahunca apunnam pasavatiti.
     {443.1}   No   hetam  bhante  anekapariyayena  hi  no  bhante
paticcasamuppannam     vinnanam     vuttam    bhagavata    annatra    paccaya
natthi   vinnanassa  sambhavoti  .  sadhu  bhikkhave  sadhu  kho  me  tumhe
bhikkhave   evam   dhammam  desitam  ajanatha  anekapariyayena  hi  bhikkhave
paticcasamuppannam   [1]-  vuttam  maya  annatra  paccaya  natthi  vinnanassa
sambhavoti  atha  ca  panayam  sati  bhikkhu  kevattaputto  attana duggahitena
amhe   ceva   abbhacikkhati   attananca   khanati  bahunca  apunnam  pasavati
tanhi tassa moghapurisassa bhavissati digharattam ahitaya dukkhaya.
     [444]   Yannadeva   bhikkhave   paccayam  paticca  uppajjati  vinnanam
tena  teneva  [2]-  sankhyam  gacchati  cakkhunca  paticca  rupe ca uppajjati
vinnanam    cakkhuvinnanantveva    sankhyam    gacchati    sotanca    paticca
sadde   ca   uppajjati   vinnanam   sotavinnanantveva   sankhyam   gacchati
ghananca   paticca   gandhe   ca   uppajjati   vinnanam  ghanavinnanantveva
@Footnote: 1 Ma. vinnanam. 2 Ma. vinnanam tveva.
Sankhyam    gacchati    jivhanca   paticca   rase   ca   uppajjati   vinnanam
jivhavinnanantveva   sankhyam   gacchati   kayanca   paticca  photthabbe  ca
uppajjati    vinnanam    kayavinnanantveva    sankhyam    gacchati   mananca
paticca   dhamme   ca   uppajjati   vinnanam   manovinnanantveva   sankhyam
gacchati  .  seyyathapi  bhikkhave  yannadeva  [1]-  paticca aggi jalati tena
teneva   sankhyam   gacchati   katthanca   paticca  aggi  jalati  katthaggitveva
sankhyam   gacchati   sakalikanca   paticca  aggi  jalati  sakalikaggitveva  sankhyam
gacchati   tinanca   paticca   aggi   jalati   tinaggitveva   sankhyam   gacchati
gomayanca   paticca   aggi   jalati  gomayaggitveva  sankhyam  gacchati  thusanca
paticca   aggi   jalati   thusaggitveva   sankhyam  gacchati  sankaranca  paticca
aggi jalati sankaraggitveva sankhyam gacchati
     {444.1}  evameva  kho  bhikkhave yannadeva paccayam paticca uppajjati
vinnanam  tena  teneva  sankhyam  gacchati  cakkhunca  paticca rupe ca uppajjati
vinnanam   cakkhuvinnanantveva   sankhyam   gacchati   sotanca  paticca  sadde
ca   uppajjati   vinnanam   sotavinnanantveva   sankhyam   gacchati  ghananca
paticca  gandhe  ca  uppajjati  vinnanam  ghanavinnanantveva  sankhyam  gacchati
jivhanca   paticca   rase   ca   uppajjati   vinnanam  jivhavinnanantveva
sankhyam   gacchati   kayanca   paticca   photthabbe   ca  uppajjati  vinnanam
kayavinnanantveva    sankhyam    gacchati    mananca   paticca   dhamme   ca
uppajjati vinnanam manovinnanantveva sankhyam gacchati.
@Footnote: 1 Ma. paccayam.
     [445]   Bhutamidam   bhikkhave   passathati    .   evam   bhante .
Tadaharasambhavanti  bhikkhave  passathati  .  evam  bhante. Tadaharanirodha
yam   bhutam   tam   nirodhadhammanti   bhikkhave  passathati  .  evam  bhante .
Bhutamidam   nossuti   bhikkhave   kankhato   uppajjati  vicikicchati  .  evam
bhante   .   tadaharasambhavam   nossuti   bhikkhave   kankhato   uppajjati
vicikicchati  .  evam  bhante  .  tadaharanirodha  yam  bhutam  tam nirodhadhammam
nossuti   bhikkhave  kankhato  uppajjati  vicikicchati  .  evam  bhante .
Bhutamidanti   bhikkhave   yathabhutam   sammappannaya   passato   ya  vicikiccha
sa   pahiyatiti  .  evam  bhante  .  tadaharasambhavanti  bhikkhave  yathabhutam
sammappannaya passato ya vicikiccha sa pahiyatiti.
     {445.1}  Evam  bhante . Tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammanti
bhikkhave  yathabhutam  sammappannaya  passato  ya  vicikiccha  sa  pahiyatiti.
Evam  bhante  .  bhutamidanti  bhikkhave  itipi  vo  ettha  nibbicikicchati.
Evam   bhante   .   tadaharasambhavanti   bhikkhave   itipi   vo   ettha
nibbicikicchati   .   evam   bhante   .   tadaharanirodha   yam  bhutam  tam
nirodhadhammanti   bhikkhave   itipi   vo   ettha   nibbicikicchati  .  evam
bhante   .   bhutamidanti   bhikkhave   yathabhutam  sammappannaya  suditthanti .
Evam   bhante   .   tadaharasambhavanti   bhikkhave  yathabhutam  sammappannaya
suditthanti  .  evam  bhante  .  tadaharanirodha  yam  bhutam tam nirodhadhammanti
bhikkhave   yathabhutam   sammappannaya   suditthanti   .   evam   bhante  .
Imance   tumhe   bhikkhave   ditthim   evam   parisuddham   evam  pariyodatam
alliyetha  kelayetha  dhaneyyatha  1-  mamayetha  api  nu  tumhe bhikkhave
kullupamam  dhammam  desitam  ajaneyyatha  nittharanatthaya  no gahanatthayati.
No  hetam  bhante  .  imance  tumhe  bhikkhave  ditthim evam parisuddham evam
pariyodatam  na  alliyetha  na  kelayetha  na dhaneyyatha na mamayetha api nu
me  tumhe  bhikkhave  kullupamam  dhammam  desitam  ajaneyyatha nittharanatthaya
no gahanatthayati. Evam bhante.
     [446]   Cattarome   bhikkhave   ahara  bhutanam  va  sattanam
thitiya   sambhavesinam   va  sattanam  anuggahaya  .  katame  cattaro .
Kavalinkaro   aharo   olariko   va   sukhumo  va  phasso  dutiyo
manosancetana  tatiya  vinnanam  catuttham  .  ime  ca  bhikkhave  cattaro
ahara   kimnidana   kimsamudaya   kimjatika   kimpabhava   ime  cattaro
ahara        tanhanidana       tanhasamudaya       tanhajatika
tanhapabhava    .    tanha    cayam    bhikkhave   kimnidana   kimsamudaya
kimjatika    kimpabhava    .    tanha    vedananidana   vedanasamudaya
vedanajatika   vedanapabhava   .   vedana   cayam  bhikkhave  kimnidana
kimsamudaya   kimjatika   kimpabhava   .   vedana  phassanidana  phassasamudaya
phassajatika   phassapabhava  .  phasso  cayam  bhikkhave  kimnidano  kimsamudayo
kimjatiko    kimpabhavo    .   phasso   salayatananidano   salayatanasamudayo
salayatanajatiko   salayatanapabhavo   .   salayatanancidam   bhikkhave  kimnidanam
@Footnote: 1 Ma. dhanayetha. sabbattha idisameva.
Kimsamudayam   kimjatikam   kimpabhavam   .   salayatanam  namarupanidanam  namarupasamudayam
namarupajatikam    namarupapabhavam    .    namarupancidam    bhikkhave   kimnidanam
kimsamudayam   kimjatikam   kimpabhavam   .   namarupam   vinnananidanam  vinnanasamudayam
vinnanajatikam    vinnanapabhavam    .    vinnanancidam    bhikkhave   kimnidanam
kimsamudayam   kimjatikam   kimpabhavam   .   vinnanam   sankharanidanam  sankharasamudayam
sankharajatikam   sankharapabhavam   .   sankhara   cime   bhikkhave  kimnidana
kimsamudaya     kimjatika    kimpabhava    .    sankhara    avijjanidana
avijjasamudaya   avijjajatika   avijjapabhava   .   iti  kho  bhikkhave
avijjapaccaya    sankhara    sankharapaccaya   vinnanam   vinnanapaccaya
namarupam     namarupapaccaya     salayatanam     salayatanapaccaya    phasso
phassapaccaya     vedana     vedanapaccaya     tanha    tanhapaccaya
upadanam    upadanapaccaya    bhavo   bhavapaccaya   jati   jatipaccaya
jaramaranam          sokaparidevadukkhadomanassupayasa          sambhavanti
evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
     [447]   Jatipaccaya   jaramarananti   iti   kho   panetam   vuttam
jatipaccaya   nu   kho   bhikkhave  jaramaranam  no  va  katham  va  ettha
hotiti   .   jatipaccaya   bhante   jaramaranam  evam  no  ettha  hoti
jatipaccaya   jaramarananti   .   bhavapaccaya   jatiti   iti  kho  panetam
vuttam   bhavapaccaya   nu  kho  bhikkhave  jati  no  va  katham  va  ettha
hotiti  .  bhavapaccaya  bhante  jati  evam  no  ettha  hoti bhavapaccaya
Jatiti.
     {447.1}   Upadanapaccaya   bhavoti   iti   kho   panetam  vuttam
upadanapaccaya  nu  kho  bhikkhave  bhavo  no va katham va ettha hotiti.
Upadanapaccaya  bhante  bhavo  evam  no  ettha  hoti  upadanapacacya
bhavoti    .   tanhapaccaya   upadananti   iti   kho   panetam   vuttam
tanhapaccaya   nu   kho  bhikkhave  upadanam  no  va  katham  va  ettha
hotiti   .   tanhapaccaya   bhante  upadanam  evam  no  ettha  hoti
tanhapaccaya   upadananti   .   vedanapaccaya   tanhati   iti   kho
panetam  vuttam  vedanapaccaya  nu  kho  bhikkhave  tanha  no  va katham va
ettha hotiti.
     {447.2}    Vedanapaccaya    bhante    tanha    evam    no
ettha     hoti     vedanapaccaya     tanhati    .    phassapaccaya
vedanati   iti   kho   panetam   vuttam   phassapaccaya   nu  kho  bhikkhave
vedana   no   va   katham  va  ettha  hotiti  .  phassapaccaya  bhante
vedana    evam    no   ettha   hoti   phassapaccaya   vedanati  .
Salayatanapaccaya   phassoti   iti   kho   panetam   vuttam  salayatanapaccaya
nu  kho  bhikkhave  phasso  no va katham va ettha hotiti. Salayatanapaccaya
bhante   phasso   evam  no  ettha  hoti  salayatanapaccaya  phassoti .
Namarupapaccaya   salayatananti   iti   kho   panetam  vuttam  namarupapaccaya
nu   kho   bhikkhave   salayatanam   no  va  katham  va  ettha  hotiti .
Namarupapaccaya    bhante    salayatanam    evam    no    ettha   hoti
namarupapaccaya         salayatananti         .        vinnanapaccaya
Namarupanti   iti   kho   panetam  vuttam  vinnanapaccaya  nu  kho  bhikkhave
namarupam   no  va  katham  va  ettha  hotiti  .  vinnanapaccaya  bhante
namarupam evam no ettha hoti vinnanapaccaya namarupanti.
     {447.3}   Sankharapaccaya   vinnananti   iti  kho  panetam  vuttam
sankharapaccaya   nu   kho  bhikkhave  vinnanam  no  va  katham  va  ettha
hotiti   .   sankharapaccaya   bhante  vinnanam  evam  no  ettha  hoti
sankharapaccaya   vinnananti   .   avijjapaccaya   sankharati  iti  kho
panetam  vuttam  avijjapaccaya  nu  kho  bhikkhave  sankhara  no  va  katham
va   ettha   hotiti   .  avijjapaccaya  bhante  sankhara  evam  no
ettha hoti avijjapaccaya sankharati.
     [448]  Sadhu  bhikkhave  iti  kho  bhikkhave  tumhepi  evam  vadetha
ahampi    evam    vadami    imasmim   sati   idam   hoti   imassuppada
idam    uppajjati    yadidam    avijjapaccaya   sankhara   sankharapaccaya
vinnanam     vinnanapaccaya     namarupam     namarupapaccaya    salayatanam
salayatanapaccaya     phasso    phassapaccaya    vedana    vedanapaccaya
tanha   tanhapaccaya   upadanam   upadanapaccaya   bhavo   bhavapaccaya
jati     jatipaccaya     jaramaranam     sokaparidevadukkhadomanassupayasa
sambhavanti   evametassa   kevalassa   dukkhakkhandhassa   samudayo   hoti .
Avijjaya   tveva   asesaviraganirodha   sankharanirodho   sankharanirodha
vinnananirodho     vinnananirodha     namarupanirodho     namarupanirodha
Salayatananirodho      salayatananirodha      phassanirodho     phassanirodha
vedananirodho      vedananirodha      tanhanirodho     tanhanirodha
upadananirodho   upadananirodha   bhavanirodho   bhavanirodha  jatinirodho
jatinirodha    jaramaranam    sokaparidevadukkhadomanassupayasa    nirujjhanti
evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
     [449]   Jatinirodha   jaramarananirodhoti  iti  kho  panetam  vuttam
jatinirodha   nu   kho   bhikkhave   jaramarananirodho  no  va  katham  va
ettha   hotiti   .   jatinirodha   bhante  jaramarananirodho  evam  no
ettha    hoti    jatinirodha    jaramarananirodhoti    .    bhavanirodha
jatinirodhoti   iti   kho   panetam   vuttam  bhavanirodha  nu  kho  bhikkhave
jatinirodho   no  va  katham  va  ettha  hotiti  .  bhavanirodha  bhante
jatinirodho   evam   no   ettha   hoti  bhavanirodha  jatinirodhoti .
Upadananirodha   bhavanirodhoti   iti  kho  panetam  vuttam  upadananirodha
nu   kho   bhikkhave   bhavanirodho  no  va  katham  va  ettha  hotiti .
Upadananirodha   bhavanirodho   evam  no  ettha  hoti  upadananirodha
bhavanirodhoti   .   tanhanirodha   upadananirodhoti   iti   kho  panetam
vuttam   tanhanirodha   nu   kho   bhikkhave   upadananirodho   no  va
katham va ettha hotiti.
     {449.1}  Tanhanirodha  bhante  upadananirodho  evam no ettha
hoti     tanhanirodha     upadananirodhoti     .     vedananirodha
Tanhanirodhoti  iti  kho  panetam  vuttam  vedananirodha  nu  kho  bhikkhave
tanhanirodho  no  va  katham  va  ettha  hotiti. Vedananirodha bhante
tanhanirodho  evam  no  ettha  hoti  vedananirodha  tanhanirodhoti.
Phassanirodha  vedananirodhoti  iti  kho  panetam  vuttam  phassanirodha nu kho
bhikkhave  vedananirodho  no  va  katham  va  ettha hotiti. Phassanirodha
bhante  vedananirodho evam no ettha hoti phassanirodha vedananirodhoti.
Salayatananirodha   phassanirodhoti  iti  kho  panetam  vuttam  salayatananirodha
nu kho bhikkhave phassanirodho no va katham va ettha hotiti. Salayatananirodha
bhante phassanirodho evam no ettha hoti salayatananirodha phassanirodhoti.
     {449.2}  Namarupanirodha  salayatananirodhoti  iti  kho panetam vuttam
namarupanirodha  nu  kho  bhikkhave  salayatananirodho  no va katham va ettha
hotiti  .  namarupanirodha  bhante  salayatananirodho  evam no ettha hoti
namarupanirodha   salayatananirodhoti   .   vinnananirodha  namarupanirodhoti
iti  kho  panetam  vuttam  vinnananirodha  nu kho bhikkhave namarupanirodho no
va  katham  va  ettha  hotiti. Vinnananirodha bhante namarupanirodho evam
no   ettha   hoti  vinnananirodha  namarupanirodhoti  .  sankharanirodha
vinnananirodhoti
     {449.3}  iti  kho  panetam  vuttam  sankharanirodha  nu kho bhikkhave
vinnananirodho   no   va  katham  va  ettha  hotiti  .  sankharanirodha
Bhante    vinnananirodho   evam   no   ettha   hoti   vinnananirodha
namarupanirodhoti   .   sankharanirodha  namarupanirodhoti  iti  kho  panetam
vuttam   sankharanirodha   nu   kho   bhikkhave   vinnananirodho   no  va
katham   va   ettha   hotiti   .  sankharanirodha  bhante  vinnananirodho
evam    no    ettha    hoti   sankharanirodha   vinnananirodhoti  .
Avijjanirodha   sankharanirodhoti  iti  kho  panetam  vuttam  avijjanirodha
nu    kho   bhikkhave   sankharanirodho   no   va   katham   va   ettha
hotiti   .   avijjanirodha   bhante  sankharanirodho  evam  no  ettha
hoti avijjanirodha sankharanirodhoti.
     [450]  Sadhu  bhikkhave  iti  kho  bhikkhave  tumhepi  evam  vadetha
ahampi    evam    vadami    imasmim   asati   idam   na   hoti   imassa
nirodha  idam  nirujjhati  yadidam  avijjanirodha sankharanirodho sankharanirodha
vinnananirodho     vinnananirodha     namarupanirodho     namarupanirodha
salayatananirodho      salayatananirodha      phassanirodho     phassanirodha
vedananirodho      vedananirodha      tanhanirodho     tanhanirodha
upadananirodho       upadananirodha      bhavanirodho      bhavanirodha
jatinirodho    jatinirodha   jaramaranam   sokaparidevadukkhadomanassupayasa
nirujjhanti      evametassa     kevalassa     dukkhakkhandhassa     nirodho
hoti.
     [451]  Api  nu  tumhe  bhikkhave  evam  jananta  evam passanta
Pubbantam   va   patidhaveyyatha   ahesumha   nu  kho  mayam  atitamaddhanam
na  nu  kho  ahesumha  atitamaddhanam  kim  nu  kho  ahesumha atitamaddhanam
katham  nu  kho  ahesumha  atitamaddhanam  kim  hutva  kim  ahesumha  nu kho
mayam  atitamaddhananti  .  no  hetam  bhante . Api nu tumhe bhikkhave evam
jananta   evam   passanta   aparantam   va   patidhaveyyatha  bhavissama
nu   kho  mayam  anagatamaddhanam  na  nu  kho  bhavissama  anagatamaddhanam  kim
nu  kho  bhavissama  anagatamaddhanam  katham  nu  kho  bhavissama anagatamaddhanam
kim hutva kim bhavissama nu kho mayam anagatamaddhananti.
     {451.1}  No  hetam bhante. Api nu tumhe bhikkhave evam jananta
evam   passanta   etarahi   va   paccuppannaddhanam   arabbha   ajjhattam
kathamkathi  assatha  aham  nu  khosmi  no  nu  khosmi kinnu khosmi katham nu khosmi
ayam  nu  kho  satto  kuto  agato  so  kuhingami bhavissatiti. No hetam
bhante   .   api  nu  tumhe  bhikkhave  evam  jananta  evam  passanta
evam   vadeyyatha  sattha  no  garu  satthu  garaveneva  1-  mayam  evam
vadeyyamati   2-  .  no  hetam  bhante  .  api  nu  tumhe  bhikkhave
evam   jananta   evam   passanta  evam  vadeyyatha  samano  evamaha
samana   ca   na   ca   mayam  evam  vademati  .  no  hetam  bhante .
Api   nu   tumhe   bhikkhave   evam   jananta   evam  passanta  annam
@Footnote: 1 Ma. garavena ca. 2 Ma. vademati.
Sattharam  uddiseyyathati  .  no  hetam  bhante . Api nu tumhe bhikkhave
evam   jananta   evam   passanta   yani   tani   puthusamanabrahmananam
vattakotuhalamangalani     tani     sarato    paccagaccheyyathati   .
No  hetam  bhante  .  nanu  bhikkhave  yadeva  tumhakam  samam  natam  samam
dittham  samam  viditam  tadeva  tumhe  vadeyyathati  1-  .  evam bhante.
Sadhu   bhikkhave  upanita  kho  me  tumhe  bhikkhave  imina  sanditthikena
dhammena   akalikena   ehipassikena   opanayikena  paccattam  veditabbena
vinnuhi    sanditthiko   ayam   bhikkhave   dhammo   akaliko   ehipassiko
opanayiko   paccattam   veditabbo   vinnuhiti   iti  yantam  vuttam  idametam
paticca vuttam.
     [452]   Tinnam   kho   pana  bhikkhave  sannipata  gabbhassavakkanti
hoti  .  idha  matapitaro  ca  sannipatita  honti mata ca na utuni hoti
gandhabbo  ca  na  paccupatthito  hoti  neva  tava gabbhassavakkanti hoti.
Idha  matapitaro  ca  sannipatita  honti  mata ca utuni hoti gandhabbo ca
na  paccupatthito  hoti  neva  tava  gabbhassavakkanti  hoti. Yato ca kho
bhikkhave  matapitaro  ca  sannipatita  honti mata ca utuni hoti gandhabbo
ca    paccupatthito   hoti   evam   tinnam   sannipata   gabbhassavakkanti
hoti  .  tamenam  bhikkhave  mata  nava  va  dasa va mase gabbham kucchina
pariharati   mahata   samsayena   garubharam   tamenam   bhikkhave  mata  navannam
@Footnote: 1 Ma. vadethati.
Va   dasannam  va  masanam  accayena  vijayati  mahata  samsayena  garubharam
tamenam jatam samanam sakena lohitena posesi.
     [453]   Lohitanhetam   bhikkhave   ariyassa   vinaye   yadidam  matu
thannam   .   sa   kho   so   bhikkhave  kumaro  vuddhimanvaya  indriyanam
paripakamanvaya   yani   tani   kumarakanam   kilapanakani   tehi   kilati
seyyathidam  vankam  ghatikam  mokkhacikam  cingulikam  1-  pattalhakam  rathakam dhanukam.
Sa   kho  so  bhikkhave  kumaro  vuddhimanvaya  indriyanam  paripakamanvaya
pancahi      kamagunehi      samappito      samangibhuto      paricareti
cakkhuvinneyyehi    rupehi    itthehi    kantehi   manapehi   piyarupehi
kamupasanhitehi   rajaniyehi   pemaniyehi   sotavinneyyehi  saddehi  ...
Ghanavinneyyehi    gandhehi    ...   jivhavinneyyehi   rasehi   ...
Kayavinneyyehi   photthabbehi   itthehi   kantehi   manapehi  piyarupehi
kamupasanhitehi rajaniyehi pemaniyehi.
     {453.1}   So   cakkhuna  rupam  disva  piyarupe  rupe  sarajjati
appiyarupe     rupe     byapajjati    anupatthitakayasati    ca    viharati
parittacetaso      tanca      cetovimuttim     pannavimuttim     yathabhutam
nappajanati    yatthassa   te   papaka   akusala   dhamma   aparisesa
nirujjhanti   .   so   evam   anurodhavirodham  samapanno  yankinci  vedanam
vedeti   sukham   va   dukkham   va  adukkhamasukham  va  .  so  tam  vedanam
abhinandati    abhivadati    ajjhosaya    titthati   .   tassa   tam   vedanam
abhinandato      abhivadato      ajjhosaya      titthato      uppajjati
@Footnote: 1 Po. pingulikam. Ma. cingulakam.
Nandi    ya    vedanasu   nandi   tadupadanam   tassa   upadanapaccaya
bhavo    bhavapaccaya    jati    jatipaccaya    jaramaranam   sokaparideva-
dukkhadomanassupayasa   sambhavanti   evametassa  kevalassa  dukkhakkhandhassa
samudayo  hoti  .  sotena  saddam sutva ... Ghanena gandham ghayitva ...
Jivhaya  rasam  sayitva  ...  kayena  photthabbam  phusitva  ...  manasa
dhammam    vinnaya    piyarupe    dhamme   sarajjati   appiyarupe   dhamme
byapajjati    anupatthitakayasati    ca    viharati    parittacetaso    tanca
cetovimuttim    pannavimuttim    yathabhutam    nappajanati    yatthassa   te
papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti.
     {453.2}   So  evam  anurodhavirodham  samapanno  yankinci  vedanam
vedeti  sukham  va  dukkham  va  adukkhamasukham  va . So tam vedanam abhinandati
abhivadati   ajjhosaya  titthati  .  tassa  tam  vedanam  abhinandato  abhivadato
ajjhosaya   titthato   uppajjati  nandi  ya  vedanasu  nandi  tadupadanam
tassa   upadanapaccaya   bhavo  bhavapaccaya  jati  jatipaccaya  jaramaranam
sokaparidevadukkhadomanassupayasa    sambhavanti    evametassa    kevalassa
dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
     [454]  Idha  bhikkhave tathagato loke uppajjati araham sammasambuddho
vijjacaranasampanno     sugato    lokavidu    anuttaro    purisadammasarathi
sattha    devamanussanam   buddho   bhagava   so   imam   lokam   sadevakam
samarakam     sabrahmakam    sassamanabrahmanim    pajam    sadevamanussam    sayam
Abhinna    sacchikatva   pavedeti   so   dhammam   deseti   adikalyanam
majjhekalyanam    pariyosanakalyanam    sattham    sabyanjanam   kevalaparipunnam
parisuddham   brahmacariyam   pakaseti   .   tam   dhammam   sunati  gahapati  va
gahapatiputto   va   annatarasmim   va  kule  paccha  jato  .  so  tam
dhammam   sutva  tathagate  saddham  patilabhati  .  so  tena  saddhapatilabhena
samannagato    iti    patisancikkhati    sambadho   gharavaso   rajapatho
abbhokaso   pabbajja  nayidam  sukaram  agaram  ajjhavasata  ekantaparipunnam
ekantaparisuddham    sankhalikhitam    brahmacariyam   caritum   yannunaham   kesamassum
oharetva     kasayani     vatthani    acchadetva    agarasma
anagariyam  pabbajeyyanti  .  so  aparena  samayena  appam  va bhogakkhandham
pahaya   mahantam  va  bhogakkhandham  pahaya  appam  va  natiparivattam  pahaya
mahantam   va   natiparivattam   pahaya  kesamassum  oharetva  kasayani
vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajati.
     [455]  So  evam  pabbajito  samano bhikkhunam sikkhasajivasamapanno
panatipatam    pahaya    panatipata    pativirato   hoti   nihitadando
nihitasattho lajji dayapanno sabbapanabhutahitanukampi viharati.
     {455.1}   Adinnadanam   pahaya   adinnadana  pativirato  hoti
dinnadayi dinnapatikankhi athenena sucibhutena attana viharati.
     {455.2}  Abrahmacariyam  pahaya  brahmacari  hoti aracari virato
methuna  gamadhamma . Musavadam pahaya musavada pativirato hoti saccavadi
Saccasandho theto paccayiko avisamvadako lokassa.
     {455.3}  Pisunam  vacam  pahaya  pisunaya  vacaya  pativirato  hoti
ito  sutva  na  amutra  akkhata  imesam  bhedaya  amutra va sutva na
imesam  akkhata  amusam  bhedaya  iti  bhinnanam  va sandhata sahitanam va
anuppadata   samaggaramo   samaggarato   samagganandi   samaggakaranim  vacam
bhasita hoti.
     {455.4}  Pharusam  vacam  pahaya  pharusaya  vacaya  pativirato  hoti
ya  sa  vaca  nela  kannasukha  pemaniya hadayangama pori bahujanakanta
bahujanamanapa tatharupim vacam bhasita hoti.
     {455.5}   Samphappalapam   pahaya   samphappalapa  pativirato  hoti
kalavadi  bhutavadi  atthavadi  dhammavadi  vinayavadi  nidhanavatim vacam bhasita
hoti kalena sapadesam pariyantavatim atthasanhitam.
     {455.6} [1]- Vijagamabhutagamasamarambha pativirato hoti. Ekabhattiko
hoti   rattuparato   virato   vikalabhojana   .  naccagitavaditavisukadassana
pativirato      hoti     .     malagandhavilepanadharanamandanavibhusanatthana
pativirato    hoti    .    uccasayanamahasayana   pativirato   hoti  .
Jataruparajatapatiggahana    pativirato    hoti    .    amakadhannapatiggahana
pativirato    hoti    .    amakamamsapatiggahana    pativirato   hoti  .
Itthikumarikapatiggahana     pativirato    hoti    .    dasidasapatiggahana
pativirato    hoti    .    khettavatthupatiggahana   pativirato   hoti  .
Ajelakapatiggahana     pativirato     hoti     .    kukkutasukarapatiggahana
pativirato         hoti         .         hatthigavassavalavapatiggahana
@Footnote: 1 Po. Ma. so.
Pativirato   hoti   .   duteyyapahinagamananuyoga   pativirato   hoti  .
Kayavikkaya    pativirato    hoti   .   tulakutakamsakutamanakuta   pativirato
hoti     .    ukkotanavancananikatisaviyoga    pativirato    hoti   .
Chedanavadhabandhanaviparamosaalopasahasakara pativirato hoti.
     {455.7}    So   santuttho   hoti   kayapariharikena   civarena
kucchipariharikena  pindapatena  [1]-  yena  yeneva  pakkamati samadayeva
pakkamati   .   seyyathapi   nama   pakkhi   sakuno  yena  yeneva  deti
sapattabharova   deti   evameva  bhikkhu  santuttho  hoti  kayapariharikena
civarena   kucchipariharikena   pindapatena  [2]-  yena  yeneva  pakkamati
samadayeva  pakkamati  .  so  imina  ariyena  silakkhandhena  samannagato
ajjhattam anavajjasukham patisamvedeti.
     {455.8}   So   cakkhuna   rupam   disva  na  nimittaggahi  hoti
nanubyanjanaggahi    yatvadhikaranamenam    cakkhundriyam    asamvutam    viharantam
abhijjhadomanassa    papaka   akusala   dhamma   anvassaveyyum   tassa
samvaraya   patipajjati  rakkhati  cakkhundriyam  cakkhundriye  samvaram  apajjati .
Sotena  saddam  sutva  ...  ghanena  gandham  ghayitva  ... Jivhaya rasam
sayitva  ...  kayena  photthabbam  phusitva  ... Manasa dhammam vinnaya na
nimittaggahi    hoti    nanubyanjanaggahi    yatvadhikaranamenam   manindriyam
asamvutam    viharantam    abhijjhadomanassa    papaka    akusala    dhamma
anvassaveyyum   tassa   samvaraya  patipajjati  rakkhati  manindriyam  manindriye
samvaram  apajjati  .  so imina ariyena indriyasamvarena samannagato ajjhattam
@Footnote: 1-2 Ma. so.
Abyasekasukham  patisamvedeti  .  so  abhikkante  patikkante  sampajanakari
hoti   alokite   vilokite  sampajanakari  hoti  samminjite  pasarite
sampajanakari   hoti   sanghatipatta   civaradharane   sampajanakari   hoti
asite  pite  khayite  sayite  sampajanakari  hoti  uccarapassavakamme
sampajanakari    hoti    gate    thite    nisinne   sutte   jagarite
bhasite tunhibhave sampajanakari hoti.
     [456]  So  imina  ca  ariyena silakkhandhena samannagato imina ca
ariyena  indriyasamvarena  samannagato  imina  ca  ariyena  satisampajannena
samannagato   vivittam   senasanam   bhajati  arannam  rukkhamulam  pabbatam  kandaram
giriguham   susanam   vanapattham   abbhokasam   palalapunjam  .  so  pacchabhattam
pindapatapatikkanto   nisidati   pallankam   abhujitva   ujum  kayam  panidhaya
parimukham  satim  upatthapetva  .  so  abhijjham  loke  pahaya  vigatabhijjhena
cetasa   viharati  abhijjhaya  cittam  parisodheti  .  byapadapadosam  pahaya
abyapannacitto     viharati     sabbapanabhutahitanukampi    byapadapadosa
cittam  parisodheti  .  thinamiddham  pahaya  vigatathinamiddho  viharati  alokasanni
sato  sampajano  thinamiddha  cittam  parisodheti  .  uddhaccakukkuccam  pahaya
anuddhato    viharati    ajjhattam   vupasantacitto   uddhaccakukkucca   cittam
parisodheti    .    vicikiccham   pahaya   tinnavicikiccho   viharati   akathamkathi
kusalesu dhammesu vicikicchaya cittam parisodheti.
     [457]   So  ime  panca  nivarane  pahaya  cetaso  upakkilese
pannaya   dubbalikarane   vivicceva   kamehi   vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakkam   savicaram   vivekajam  pitisukham  pathamam  jhanam  upasampajja  viharati .
Puna    caparam    bhikkhave    bhikkhu    vitakkavicaranam   vupasama   ajjhattam
sampasadanam   cetaso   ekodibhavam   avitakkam   avicaram  samadhijam  pitisukham
dutiyam   jhanam   upasampajja   viharati   .pe.   tatiyam  jhanam  ...  catuttham
jhanam upasampajja viharati.
     [458]   So  cakkhuna  rupam  disva  piyarupe  rupe  na  sarajjati
appiyarupe    rupe    na    byapajjati    upatthitakayasati   ca   viharati
appamanacetaso   tanca   cetovimuttim   pannavimuttim   yathabhutam  pajanati
yatthassa   te   papaka  akusala  dhamma  aparisesa  nirujjhanti  .  so
evam   anurodhavirodhavippahino   yankinci  vedanam  vedeti  sukham  va  dukkham
va   adukkhamasukham   va   .   so  tam  vedanam  nabhinandati  nabhivadati  na
ajjhosaya   titthati   .   tassa  tam  vedanam  anabhinandato  anabhivadato  na
ajjhosaya  titthato  ya  vedanasu  nandi sa nirujjhati. Tassa nandinirodha
upadananirodho       upadananirodha      bhavanirodho      bhavanirodha
jatinirodho    jatinirodha   jaramaranam   sokaparidevadukkhadomanassupayasa
nirujjhanti   evametassa   kevalassa   dukkhakkhandhassa   nirodho   hoti .
Sotena  saddam  sutva  ...  ghanena  gandham  ghayitva  ... Jivhaya rasam
sayitva  ...  kayena  photthabbam  phusitva  ...  manasa  dhammam vinnaya
@Footnote: 1 Ma. sabbattha nanadi.
Piyarupe   dhamme   na   sarajjati   appiyarupe   dhamme   na  byapajjati
upatthitakayasati    ca    viharati    appamanacetaso   tanca   cetovimuttim
pannavimuttim    yathabhutam   pajanati   yatthassa   te   papaka   akusala
dhamma   aparisesa   nirujjhanti   .   so   evam  anurodhavirodhavippahino
yankinci  vedanam  vedeti  sukham  va  dukkham  va  adukkhamasukham  va  .  so
tam   vedanam   nabhinandati   nabhivadati   na   ajjhosaya  titthati  .  tassa
tam   vedanam   anabhinandato   anabhivadato   na   ajjhosaya   titthato  ya
vedanasu   nandi   sa  nirujjhati  .  tassa  nandinirodha  upadananirodho
upadananirodha    bhavanirodho    bhavanirodha   jatinirodho   jatinirodha
jaramaranam    sokaparidevadukkhadomanassupayasa    nirujjhanti    evametassa
kevalassa  dukkhakkhandhassa  nirodho  hoti  .  imam  kho  me tumhe bhikkhave
sankhittena   tanhasankhayavimuttim   dharetha   satim  pana  bhikkhum  kevattaputtam
mahatanhajalatanhasanghatapatimukkanti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
              Mahatanhasankhayasuttam nitthitam atthamam.
                     -------------
                      Mahaassapurasuttam
     [459]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  angesu  viharati
assapuram  nama  anganam  nigamo  .  tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi
bhikkhavoti   .   bhadanteti   te   bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava
etadavoca   samana   samanati   vo   bhikkhave  jano  sanjanati  tumhe
ca    pana   ke   tumheti   puttha   samana   samanamhati   patijanatha
tesam   vo   bhikkhave   evamsamannanam   satam   evampatinnanam   satam   ye
dhamma   samanakarana   ca   brahmanakarana   ca   te   dhamme  samadaya
vattissama   evanno   ayam   amhakam   samanna   ca   sacca  bhavissati
patinna   ca   bhuta   yesanca   mayam   civarapindapatasenasanagilanapaccaya-
bhesajjaparikkhare  1-  paribhunjama  tesante  kara  amhesu  mahapphala
bhavissanti     mahanisamsa     amhakancevayam     pabbajja     avanjha
bhavissati saphala saudrayati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbanti.
     [460]  Katame  ca  bhikkhave  dhamma  samanakarana  ca brahmanakarana
ca    .    hirottappena    samannagata   bhavissamati   evanhi   vo
bhikkhave   sikkhitabbanti   .  siya  kho  pana  bhikkhave  tumhakam  evamassa
hirottappenamha      samannagata     alamettavata     katamettavata
anuppatto   no   samannattho   natthi   [2]-  kanci  uttarim  karaniyanti
tavatakeneva    ca    3-   tutthim   apajjeyyatha   arocayami   vo
@Footnote: 1 Ma. civara ... parikkharam. 2 Po. Ma. no. 3 Ma. sabbattha casaddo natthi.
Bhikkhave   pativedayami   vo   bhikkhave   ma   vo  samannatthikanam  satam
samannattho parihayi sati 1- uttarim karaniye.
     [461]   Kinca   bhikkhave   uttarim   karaniyam   .   parisuddho  no
kayasamacaro   bhavissati   uttano  vivato  na  ca  chiddava  samvuto  ca
taya   ca   pana   parisuddhakayasamacarataya  nevattanukkamsissama  na  param
vambhissamati   evanhi   vo   bhikkhave   sikkhitabbam  .  siya  kho  pana
bhikkhave     tumhakam     evamassa     hirottappenamha     samannagata
parisuddho     no    kayasamacaro    alamettavata    katamettavata
anuppatto   no   samannattho   natthi   no   kinci   uttarim  karaniyanti
tavatakeneva   ca   tutthim   apajjeyyatha   arocayami   vo  bhikkhave
pativedayami   vo   bhikkhave  ma  vo  samannatthikanam  satam  samannattho
parihayi sati uttarim karaniye.
     [462]   Kinca   bhikkhave   uttarim   karaniyam   .   parisuddho  no
vacisamacaro   bhavissati   uttano   vivato  na  ca  chiddava  samvuto  ca
taya   ca   pana   parisuddhavacisamacarataya   nevattanukkamsissama  na  param
vambhissamati   evanhi   vo   bhikkhave   sikkhitabbam  .  siya  kho  pana
bhikkhave     tumhakam     evamassa     hirottappenamha     samannagata
parisuddho   no   kayasamacaro  parisuddho  vacisamacaro  alamettavata
katamettavata    anuppatto    no   samannattho   natthi   no   kinci
uttarim   karaniyanti   tavatakeneva  ca  tutthim  apajjeyyatha  arocayami
@Footnote: 1 Po. sabbattha ayam patho natthi.
Vo   bhikkhave  pativedayami  vo  bhikkhave  ma  vo  samannatthikanam  satam
samannattho parihayi sati uttarim karaniye.
     [463]   Kinca   bhikkhave   uttarim   karaniyam   .   parisuddho  no
manosamacaro   bhavissati   uttano  vivato  na  ca  chiddava  samvuto  ca
taya   ca   pana       parisuddhamanosamacarataya  nevattanukkamsissama  na
param   vambhissamati   evanhi   vo   bhikkhave  sikkhitabbam  .  siya  kho
pana    bhikkhave    tumhakam    evamassa   hirottappenamha   samannagata
parisuddho    no   kayasamacaro   parisuddho   vacisamacaro   parisuddho
manosamacaro    alametatavata    katamettavata    anuppatto    no
samannattho    natthi    no   kinci   uttarim   karaniyanti   tavatakeneva
ca   tutthim   apajjeyyatha  arocayami  vo  bhikkhave  pativedayami  vo
bhikkhave   ma   vo   samannatthikanam   satam   samannattho  parihayi  sati
uttarim karaniye.
     [464]  Kinca  bhikkhave  uttarim  karaniyam  .  parisuddho  no ajivo
bhavissati   uttano   vivato   na   ca   chiddava   samvuto  ca  taya  ca
pana    parisuddhajivataya   nevattanukkamsissama   na   param   vambhissamati
evanhi   vo  bhikkhave  sikkhitabbam  .  siya  kho  pana  bhikkhave  tumhakam
evamassa      hirottappenamha      samannagata     parisuddho     no
kayasamacaro    parisuddho    vacisamacaro   parisuddho   manosamacaro
parisuddho   ajivo   alamettavata   katamettavata   anuppatto   no
Samannattho   natthi   no   kinci   uttarim   karaniyanti  tavatakeneva  ca
tutthim   apajjeyyatha   arocayami   vo   bhikkhave   pativedayami  vo
bhikkhave    ma    vo    samannatthikanam   satam   samannattho   parihayi
sati uttarim karaniye.
     [465]  Kinca  bhikkhave  uttarim  karaniyam  .  indriyesu guttadvara
bhavissama   cakkhuna   rupam   disva   na   nimittaggahi  nanubyanjanaggahi
yatvadhikaranamenam    cakkhundriyam    asamvutam    viharantam    abhijjhadomanassa
papaka   akusala   dhamma  anvassaveyyum  tassa  samvaraya  patipajjissama
rakkhissama    cakkhundriyam    cakkhundriye    samvaram    apajjissama   .
Sotena  saddam  sutva  ...  ghanena  gandham  ghayitva  ... Jivhaya rasam
sayitva  ...  kayena  photthabbam  phusitva  ...  manasa  dhammam vinnaya
na     nimittaggahi    nanubyanjanaggahi    yatvadhikaranamenam    manindriyam
asamvutam    viharantam    abhijjhadomanassa    papaka    akusala    dhamma
anvassaveyyum   tassa   samvaraya   patipajjissama   rakkhissama   manindriyam
manindriye   samvaram  apajjissamati  evanhi  vo  bhikkhave  sikkhitabbam .
Siya    kho    pana    bhikkhave   tumhakam   evamassa   hirottappenamha
samannagata   parisuddho   no   kayasamacaro   parisuddho  vacisamacaro
parisuddho     manosamacaro     parisuddho     ajivo    indriyesumha
guttadvara     alamettavata     katamettavata    anuppatto    no
samannattho    natthi    no   kinci   uttarim   karaniyanti   tavatakeneva
Ca   tutthim   apajjeyyatha  arocayami  vo  bhikkhave  pativedayami  vo
bhikkhave   ma   vo   samannatthikanam   satam   samannattho  parihayi  sati
uttarim karaniye.
     [466]   Kinca   bhikkhave   uttarim   karaniyam  .  bhojane  mattannu
bhavissama   patisankha   yoniso   aharam   aharissama   neva   davaya
na   madaya   na   mandanaya   na   vibhusanaya  yavadeva  imassa  kayassa
thitiya   yapanaya   vihimsuparatiya   brahmacariyanuggahaya   iti   purananca
vedanam    patihankhama    navanca   vedanam   na   uppadessama   yatra
ca   no   bhavissati   anavajjata   ca   phasuviharo  cati  evanhi  vo
bhikkhave   sikkhitabbam   .   siya   kho  pana  bhikkhave  tumhakam  evamassa
hirottappenamha     samannagata     parisuddho    no    kayasamacaro
parisuddho   vacisamacaro   parisuddho   manosamacaro  parisuddho  ajivo
indriyesumha    guttadvara    bhojane    mattannuno    alamettavata
katamettavata     anuppatto     no     samannattho    natthi    no
kinci    uttarim   karaniyanti   tavatakeneva   ca   tutthim   apajjeyyatha
arocayami   vo   bhikkhave   pativedayami   vo   bhikkhave   ma   vo
samannatthikanam satam samannattho parihayi sati uttarim karaniye.
     [467]   Kinca   bhikkhave   uttarim   karaniyam   .  jagariyamanuyutta
bhavissama   divasam   cankamena   nisajjaya   avaraniyehi   dhammehi   cittam
parisodhessama   rattiya   pathamam  yamam  cankamena  nisajjaya  avaraniyehi
Dhammehi    cittam   parisodhessama   rattiya   majjhimam   yamam   dakkhinena
passena   sihaseyyam   kappessama  padena  1-  padam  accadhaya  sata
sampajana    utthanasannam    manasikaritva    rattiya    pacchimam    yamam
paccutthaya    cankamena    nisajjaya    avaraniyehi    dhammehi    cittam
parisodhessamati   evanhi   vo   bhikkhave   sikkhitabbam   .  siya  kho
pana    bhikkhave    tumhakam    evamassa   hirottappenamha   samannagata
parisuddho    no   kayasamacaro   parisuddho   vacisamacaro   parisuddho
manosamacaro     parisuddho    ajivo    indriyesumha    guttadvara
bhojane   mattannuno   jagariyam  anuyutta  alamettavata  katamettavata
anuppatto   no   samannattho   natthi   no   kinci   uttarim  karaniyanti
tavatakeneva   ca   tutthim   apajjeyyatha   arocayami   vo  bhikkhave
pativedayami   vo   bhikkhave  ma  vo  samannatthikanam  satam  samannattho
parihayi sati uttarim karaniye.
     [468]   Kinca   bhikkhave   uttarim   karaniyam   .   satisampajannena
samannagata     bhavissama     abhikkante    patikkante    sampajanakari
alokite   vilokite  sampajanakari  samminjite  pasarite  sampajanakari
sanghatipattacivaradharane     sampajanakari     asite    pite    khayite
sayite    sampajanakari    uccarapassavakamme    sampajanakari   gate
thite   nisinne   sutte   jagarite  bhasite  tunhibhave  sampajanakariti
evanhi   vo  bhikkhave  sikkhitabbam  .  siya  kho  pana  bhikkhave  tumhakam
@Footnote: 1 Ma. pade.
Evamassa   hirottappenamha   samannagata  parisuddho  no  kayasamacaro
parisuddho        vacisamacaro        parisuddho        manosamacaro
parisuddho   ajivo   indriyesumha   guttadvara   bhojane   mattannuno
jagariyam    anuyutta    satisampajannena    samannagata    alamettavata
katamettavata    anuppatto    no   samannattho   natthi   no   kinci
uttarim   karaniyanti   tavatakeneva  ca  tutthim  apajjeyyatha  arocayami
vo   bhikkhave  pativedayami  vo  bhikkhave  ma  vo  samannatthikanam  satam
samannattho parihayi sati uttarim karaniye.
     [469]   Kinca   bhikkhave  uttarim  karaniyam  .  idha  bhikkhave  bhikkhu
vivittam   senasanam   bhajati   arannam   rukkhamulam   pabbatam   kandaram   giriguham
susanam  vanapattham  abbhokasam palalapunjam. So pacchabhattam pindapatapatikkanto
nisidati     pallankam    abhujitva    ujum    kayam    panidhaya    parimukham
satim  upatthapetva  .  so  abhijjham  loke  pahaya  vigatabhijjhena cetasa
viharati    abhijjhaya    cittam   parisodheti   .   byapadapadosam   pahaya
abyapannacitto     viharati     sabbapanabhutahitanukampi    byapadapadosa
cittam  parisodheti  .  thinamiddham  pahaya  vigatathinamiddho  viharati  alokasanni
sato   sampajano   thinamiddha   cittam   parisodheti   .   uddhaccakukkuccam
pahaya    anuddhato   viharati   ajjhattam   vupasantacitto   uddhaccakukkucca
cittam    parisodheti    .    vicikiccham    pahaya   tinnavicikiccho   viharati
akathamkathi kusalesu dhammesu vicikicchaya cittam parisodheti.
     [470]   Seyyathapi   bhikkhave   puriso   inam  adaya  kammante
payojeyya   tassa   te  kammanta  sampajjeyyum  1-  .  so  yani  ca
poranani   inamulani   tani   ca   byantikareyya   siya  cassa  uttarim
avasittham   darabharanaya   2-   .   tassa   evamassa  aham  kho  pubbe
inam    adaya    kammante   payojesim   tassa   me   te   kammanta
sampajjimsu    soham    yani   ca   poranani   tani   ca   byantiakasim
atthi  ca  pana  me  uttarim  avasittham  darabharanayati  .  so tatonidanam
labhetha pamujjam adhigaccheyya somanassam.
     {470.1}  Seyyathapi  bhikkhave  puriso  abadhiko  assa  dukkhito
balhagilano   bhattancassa  na  chadeyya  na  cassa  kaye  balamatta .
So  aparena  samayena  tamha  abadha  mucceyya  bhattancassa  chadeyya
siya  cassa  kaye  balamatta . Tassa evamassa aham kho pubbe abadhiko
ahosim  dukkhito  balhagilano  bhattanca  me  na  chadesi  na ca me asi
kaye   balamatta   somhi   etarahi  tamha  abadha  mutto  bhattanca
me   chadesi   atthi   ca  me  kaye  balamattati  .  so  tatonidanam
labhetha pamujjam adhigaccheyya somanassam.
     {470.2}  Seyyathapi  bhikkhave  puriso  bandhanagare  bandho  3-
assa   .   so  aparena  samayena  tamha  bandhana  mucceyya  sotthina
abhayena   na   cassa   kinci   bhoganam   vayo  .  tassa  evamassa  aham
kho      pubbe      bandhanagare      bandho     ahosim     somhi
@Footnote: 1 Si. Yu. samijjheyyum. 2 Po. Ma. darabharanaya. 3 Ma. baddho.
Etarahi    tamha   bandhana   mutto   sotthina   abhayena   natthi   ca
me   kinci   bhoganam   vayoti   .   so   tatonidanam  labhetha  pamujjam
adhigaccheyya somanassam.
     {470.3}    Seyyathapi    bhikkhave    puriso    daso    assa
anattadhino   paradhino   na   yenakamangamo  .  so  aparena  samayena
tamha    dasabya    mucceyya    attadhino    aparadhino    bhujisso
yenakamangamo   .   tassa   evamassa  aham  kho  pubbe  daso  ahosim
anattadhino   paradhino   na   yenakamangamo   somhi   etarahi  tamha
dasabya   mutto   attadhino  aparadhino  bhujisso  yenakamangamoti .
So tatonidanam labhetha pamujjam adhigaccheyya somanassam.
     {470.4}    Seyyathapi    bhikkhave    puriso   sadhano   sabhogo
kantaraddhanamaggam   patipajjeyya   .   so   aparena   samayena   tamha
kantara   nitthareyya   sotthina   abhayena   na   cassa  kinci  bhoganam
vayo  .  tassa  evamassa  aham kho pubbe sadhano sabhogo kantaraddhanamaggam
patipajjim    somhi   etarahi   tamha   kantara   nitthinno   sotthina
abhayena  natthi  ca  me  kinci  bhoganam  vayoti  .  so tatonidanam labhetha
pamujjam  adhigaccheyya  somanassam  .  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu  yatha inam
yatha   rogam  yatha  bandhanagaram  yatha  dasabyam  yatha  kantaraddhanamaggam
ime panca nivarane appahine attani samanupassati.
     {470.5}  Seyyathapi  bhikkhave  yatha ananannam yatha arogyam yatha
bandhana mokkham yatha bhujissam yatha khemantabhumi 1- evameva kho bhikkhu ime panca
@Footnote: 1 Ma. khemantabhumim.
Nivarane pahine attani samanuppassati.
     [471]   So  ime  panca  nivarane  pahaya  cetaso  upakkilese
pannaya   dubbalikarane   vivicceva   kamehi   vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakkam   savicaram   vivekajam  pitisukham  pathamam  jhanam  upasampajja  viharati .
So   imameva   kayam  vivekajena  pitisukhena  abhisanneti  1-  parisanneti
paripureti   parippharati   nassa   kinci   sabbavato   kayassa  vivekajena
pitisukhena   apphutam   hoti   .   seyyathapi   bhikkhave  dakkho  nhapako
va    nhapakantevasi    va   kamsathale   nhaniyacunnani   akiritva
udakena    paripphosakam    paripphosakam    sanneyya    sayam   nhaniyapindi
sinehanuggata  sinehapareta  2-  santarabahira  phuttha  sinehena  na ca
paggharani   evameva   kho   bhikkhave   bhikkhu   imameva  kayam  vivekajena
pitisukhena   abhisanneti   parisanneti   paripureti   parippharati  nassa  kinci
sabbavato kayassa vivekajena pitisukhena apphutam hoti.
     [472]   Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu   vitakkavicaranam  vupasama
ajjhattam   sampasadanam   cetaso   ekodibhavam  avitakkam  avicaram  samadhijam
pitisukham   dutiyam   jhanam   upasampajja   viharati   .   so   imameva  kayam
samadhijena    pitisukhena   abhisanneti   parisanneti   paripureti   parippharati
nassa    kinci   sabbavato   kayassa   samadhijena   pitisukhena   apphutam
hoti    .   seyyathapi   bhikkhave   udakarahado   gambhiro   ubbhidodako
@Footnote: 1 Yu. abhisandeti parisandetiti dissanti 2 Ma. snehanuggata snehapareta.
Tassa   nevassa   puratthimaya   disaya   udakassa   ayamukham  na  pacchimaya
disaya   udakassa   ayamukham   na   uttaraya   disaya   udakassa  ayamukham
na   dakkhinaya   disaya   udakassa   ayamukham  devo  pana  kalena  kalam
sammadharam   anupaveccheyya   atha   kho   tamha   ca  udakarahada  sita
varidhara  ubbhijjitva  tameva  udakarahadam  sitena varina abhisanneyya 1-
parisanneyya    paripureyya    paripphareyya    nassa   kinci   sabbavato
udakarahadassa   sitena   varina   apphutam   assa  evameva  kho  bhikkhave
bhikkhu   imameva   kayam   samadhijena   pitisukhena   abhisanneti  parisanneti
paripureti   parippharati   nassa   kinci   sabbavato   kayassa  samadhijena
pitisukhena apphutam hoti.
     [473]  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  pitiya  ca  viraga upekkhako
ca   viharati   sato   ca  sampajano  sukhanca  kayena  patisamvedeti  yantam
ariya    acikkhanti    upekkhako   satima   sukhavihariti   tatiyam   jhanam
upasampajja    viharati   .   so   imameva   kayam   nippitikena   sukhena
abhisanneti   parisanneti   paripureti   parippharati  nassa  kinci  sabbavato
kayassa   nippitikena   sukhena   apphutam   hoti   .  seyyathapi  bhikkhave
uppaliniyam   va   paduminiyam  va  pundarikiniyam  va  appekaccani  uppalani
va   padumani   va  pundarikani  va  udake  jatani  udake  samvaddhani
udakanuggatani    antonimuggapositani   yava   ca   agga   yava   ca
@Footnote: 1 Yu. abhisandeyya parisandeyyati dissanti.
Mula   sitena   varina   abhisannani   parisannani  paripurani  paripphutani
nassa   kinci   sabbavatam   uppalanam   va   padumanam   va  pundarikanam
va   sitena   varina   apphutam   assa   evameva  kho  bhikkhave  bhikkhu
imameva   kayam   nippitikena   sukhena   abhisanneti  parisanneti  paripureti
parippharati    nassa   kinci   sabbavato   kayassa   nippitikena   sukhena
apphutam hoti.
     [474]  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  sukhassa  ca  pahana dukkhassa ca
pahana     pubbeva    somanassadomanassanam    atthangama    adukkhamasukham
upekkhasatiparisuddhim    catuttham    jhanam   upasampajja   viharati   .   so
imameva   kayam   parisuddhena   cetasa   pariyodatena  pharitva  nisinno
hoti    nassa    kinci    sabbavato   kayassa   parisuddhena   cetasa
pariyodatena   apphutam  hoti  .  seyyathapi  bhikkhave  puriso  odatena
vatthena   sisam   parupitva   nisinno   assa   nassa  kinci  sabbavato
kayassa   odatena   vatthena   apphutam   assa  evameva  kho  bhikkhave
bhikkhu   imameva   kayam   parisuddhena   cetasa   pariyodatena   pharitva
nisinno    hoti    nassa    kinci   sabbavato   kayassa   parisuddhena
cetasa pariyodatena apphutam hoti.
     [475]   So   evam   samahite   citte  parisuddhe  pariyodate
anangane   vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite  anenjappatte
pubbenivasanussatinanaya   cittam   abhininnameti   .   so   anekavihitam
Pubbenivasam  anussarati  seyyathidam  ekampi  jatim  dvepi  jatiyo  .pe.
Iti    sakaram    sauddesam   anekavihitam   pubbenivasam   anussarati  .
Seyyathapi   bhikkhave   puriso   sakamha   gama  annam  gamam  gaccheyya
tamhapi   gama   annam   gamam   gaccheyya   tamhapi   gama  sakamyeva
gamam   paccagaccheyya   tassa   evamassa   aham   kho   sakamha  gama
amum   gamam   aganchim   tatra   evam  atthasim  evam  nisidim  evam  abhasim
evam   tunhi   ahosim   tamhapi   gama   amum   gamam   aganchim  tatrapi
evam   atthasim   evam   nisidim   evam   abhasim   evam   tunhi   ahosim
somhi   tamha   gama   sakamyeva   gamam   paccagatoti  evameva  kho
bhikkhave   bhikkhu   anekavihitam   pubbenivasam  anussarati  seyyathidam  ekampi
jatim   dvepi   jatiyo   .pe.   iti   sakaram  sauddesam  anekavihitam
pubbenivasam anussarati.
     [476]  So  evam  samahite citte parisuddhe pariyodate anangane
vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite   anenjappatte   sattanam
cutupapatananaya    cittam   abhininnameti   .   so   dibbena   cakkhuna
visuddhena   atikkantamanusakena   satte   passati  cavamane  upapajjamane
hine    panite    suvanne    dubbanne    sugate    duggate    .pe.
Yathakammupage   satte  pajanati  .  seyyathapi  bhikkhave  dve  agara
sadvara   tattha   cakkhuma   puriso   majjhe   thito  passeyya  manusse
geham     pavisantepi    nikkhamantepi    anucankamantepi    anusancarantepi
Anuvicarantepi  evameva  kho  bhikkhave  bhikkhu  dibbena  cakkhuna  visuddhena
atikkantamanusakena    satte   passati   cavamane   upapajjamane   hine
panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate   .pe.   yathakammupage
satte pajanati.
     [477]  So  evam  samahite citte parisuddhe pariyodate anangane
vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite   anenjappatte  asavanam
khayananaya   cittam   abhininnameti   .   so   idam   dukkhanti   yathabhutam
pajanati   ayam   dukkhasamudayoti   yathabhutam   pajanati  ayam  dukkhanirodhoti
yathabhutam    pajanati    ayam    dukkhanirodhagamini    patipadati    yathabhutam
pajanati   ime   asavati   yathabhutam   pajanati   ayam  asavasamudayoti
yathabhutam     pajanati    ayam    asavanirodhoti    yathabhutam    pajanati
ayam asavanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati.
     {477.1}  Tassa  evam  janato  evam  passato  kamasavapi cittam
vimuccati   bhavasavapi   cittam   vimuccati   avijjasavapi   cittam   vimuccati
vimuttasmim   vimuttamiti   nanam   hoti  khina  jati  vusitam  brahmacariyam  katam
karaniyam    naparam   itthattayati   pajanati   .   seyyathapi   bhikkhave
pabbatasankhepe      udakarahado     accho     vippasanno     anavilo
tattha   cakkhuma   puriso   tire   thito   passeyya  sippikasambukampi  1-
sakkharakathalampi     macchagumbampi     titthantampi     carantampi    .    tassa
evamassa    ayam    kho    udakarahado   accho   vippasanno   anavilo
tatrime        sippikasambukapi        sakkharakathalapi       macchagumbapi
@Footnote: 1 Ma. sippisambukampi.
Titthantipi   carantipiti   evameva   kho   bhikkhave   bhikkhu   idam  dukkhanti
yathabhutam pajanati .pe. Naparam itthattayati pajanati.
     [478]   Ayam   vuccati   bhikkhave  bhikkhu  samano  itipi  brahmano
itipi   nhatako   itipi   vedagu   itipi  sottiyo  itipi  ariyo  itipi
araha   itipi   .   kathanca  bhikkhave  bhikkhu  samano  hoti  .  samitassa
honti   papaka   akusala   dhamma   sankilesika  ponobbhavika  sadara
dukkhavipaka    ayatim   jatijaramaraniya   evam   kho   bhikkhave   bhikkhu
samano hoti.
     {478.1}    Kathanca    bhikkhave   bhikkhu   brahmano   hoti  .
Bahitassa   honti  papaka  akusala  dhamma  sankilesika  ponobbhavika
sadara   dukkhavipaka   ayatim   jatijaramaraniya   evam   kho   bhikkhave
bhikkhu brahmano hoti.
     {478.2}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  nhatako  hoti  .  nhatassa
honti   papaka   akusala   dhamma   sankilesika  ponobbhavika  sadara
dukkhavipaka  ayatim  jatijaramaraniya  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu nhatako
hoti.
     {478.3}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  vedagu  hoti. Viditassa honti
papaka  akusala  dhamma  sankilesika  ponobbhavika  sadara  dukkhavipaka
ayatim jatijaramaraniya evam kho bhikkhave bhikkhu vedagu hoti.
     {478.4}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  sottiyo  hoti  .  nissutassa
honti   papaka   akusala   dhamma   sankilesika  ponobbhavika  sadara
dukkhavipaka    ayatim   jatijaramaraniya   evam   kho   bhikkhave   bhikkhu
sottiyo hoti.
     {478.5}       Kathanca       bhikkhave       bhikkhu      ariyo
Hoti   .   arakassa   honti   papaka  akusala  dhamma  sankilesika
ponobbhavika    sadara   dukkhavipaka   ayatim   jatijaramaraniya   evam
kho bhikkhave bhikkhu ariyo hoti.
     {478.6}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  araha  1-  hoti. Arakassa
honti   papaka   akusala   dhamma   sankilesika  ponobbhavika  sadara
dukkhavipaka  ayatim  jatijaramaraniya  evam  kho  bhikkhave bhikkhu araha 2-
hotiti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                Mahaassapurasuttam nitthitam navamam.
                      ----------
@Footnote: 1-2 Ma. araham.
                      Culaassapurasuttam
     [479]   Evamme   sutam   ekam   samayam  bhagava  angesu  viharati
assapuram  nama  anganam  nigamo  .  tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi
bhikkhavoti   .   bhadanteti   te   bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava
etadavoca   samana   samanati   vo   bhikkhave  jano  sanjanati  tumhe
ca   pana   ke   tumheti  puttha  samana  samanamhati  patijanatha  tesam
vo  bhikkhave  evamsamannanam  satam  evampatinnanam  satam ya samanasamicipatipada
tam   patipadam   patipajjissama  evanno  ayam  amhakam  samanna  ca  sacca
bhavissati   patinna  ca  bhuta  yesanca  mayam  patta  civarapindapatasenasana-
gilanapaccayabhesajjaparikkhare  1-  paribhunjama  tesam  te  kara amhesu
mahapphala   bhavissanti   mahanisamsa   amhakancevayam   pabbajja  avanjha
bhavissati saphala saudrayati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam.
     [480]  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu [2]- samicipatipadam patipanno hoti.
Yassa   kassaci   bhikkhave  bhikkhuno  abhijjhalussa  abhijjha  appahina  hoti
byapannacittassa    byapado    appahino    hoti   kodhanassa   kodho
appahino    hoti   upanahissa   upanaho   appahino   hoti   makkhissa
makkho    appahino    hoti    palasissa    palaso   appahino   hoti
issukissa    issa    appahina   hoti   maccharissa   macchariyam   appahinam
@Footnote: 1 Ma. civarapindapata ... parikkharam. 2 Po. na. Ma. na samanasamicippatipadam.
Hoti   sathassa   satheyyam   appahinam  hoti  mayavissa  maya  appahina
hoti   papicchassa   papika   iccha   appahina   hoti   micchaditthissa
micchaditthi   appahina   hoti  .  imesam  kho  aham  bhikkhave  samanamalanam
samanadosanam   samanakasavanam   1-  apayikanam  thananam  duggativedaniyanam
appahana  [2]-  samanasamicipatipadam  patipannoti  na  vadami . Seyyathapi
bhikkhave    matajannama    avudhajatam    ubhatodharam    pitanissitam   tadassa
sanghatiya    samparutam    sampalivedhitam    tathupamaham    bhikkhave   imassa
bhikkhuno pabbajjam vadami.
     [481]  Naham  bhikkhave  sanghatikassa  sanghatidharanamattena  samannam
vadami  .  naham  bhikkhave  acelakassa  acelakamattena  samannam  vadami.
Naham   bhikkhave   rajojallikassa   rajojallikamattena   samannam  vadami .
Naham  bhikkhave  udakorohakassa  udakorohamattena  3-  samannam  vadami.
Naham   bhikkhave  rukkhamulikassa  rukkhamulikamattena  samannam  vadami  .  naham
bhikkhave abbhokasikassa abbhokasikamattena samannam vadami.
     {481.1}  Naham  bhikkhave   ubbhatthakassa  ubbhatthakamattena  samannam
vadami    .    naham   bhikkhave   pariyayabhattikassa   pariyayabhattikamattena
samannam   vadami   .  naham  bhikkhave  mantajjhayikassa  mantajjhayikamattena
samannam    vadami   .   naham   bhikkhave   jatilakassa   jatadharanamattena
samannam   vadami   .   sanghatikassa   ce  bhikkhave  sanghatidharanamattena
@Footnote: 1 Si. Ma. Yu. samanakasatanam. 2 Ma. na. 3 Po. Ma. udakorohanamattena.
Abhijjhalussa     puggalassa     abhijjha     pahiyetha     byapannacittassa
byapado     pahiyetha    kodhanassa    kodho    pahiyetha    upanahissa
upanaho    pahiyetha   makkhissa   makkho   pahiyetha   palasissa   palaso
pahiyetha    issukissa   issa   pahiyetha   maccharissa   macchariyam   pahiyetha
sathassa   satheyyam   pahiyetha   mayavissa   maya   pahiyetha  papicchassa
papika    iccha    pahiyetha    micchaditthissa    micchaditthi    pahiyetha
tamenam   mittamacca   natisalohita   jatameva  nam  sanghatikam  kareyyum
sanghatikattameva   samadapeyyum   ehi   tvam   bhadramukha  sanghatiko  hohi
sanghatikassa   te   sato   sanghatidharanamattena   abhijjhalussa   abhijjha
pahiyissati byapannacittassa byapado pahiyissati
     {481.2}   kodhanassa   kodho   pahiyissati   upanahissa  upanaho
pahiyissati   makkhissa   makkho   pahiyissati   palasissa   palaso  pahiyissati
issukissa   issa   pahiyissati   maccharissa   macchariyam   pahiyissati   sathassa
satheyyam   pahiyissati   mayavissa  maya  pahiyissati  papicchassa  papika
iccha   pahiyissati   micchaditthissa   micchaditthi   pahiyissatiti   .  yasma
ca   kho   aham   bhikkhave   sanghatikampi   idhekaccam   passami  abhijjhalum
bayapannacittam    kodhanam    upanahim    makkhim    palasim   issukim   maccharim
satham   mayavim   papiccham   micchaditthim   1-   tasma   na   sanghatikassa
sanghatidharanamattena  samannam  vadami  .  acelakassa  ce  bhikkhave .pe.
Rajojallikassa ce bhikkhave ... Udakorohakassa ce bhikkhave ... Rukkhamulikassa
@Footnote: 1 Ma. micachaditathikam.
Ce  bhikkhave  ...  abbhokasikassa  ce  bhikkhave  ...  ubbhatthakassa ce
bhikkhave  ...  pariyayabhattikassa  ce  bhikkhave  ...  mantajjhayikassa  ce
bhikkhave   ...   jatilakassa  ce  bhikkhave  jatadharanamattena  abhijjhalussa
abhijjha    pahiyetha   byapannacittassa   byapado   pahiyetha   kodhanassa
kodho    pahiyetha   upanahissa   upanaho   pahiyetha   makkhissa   makkho
pahiyetha    palasissa   palaso   pahiyetha   issukissa   issa   pahiyetha
maccharissa macchariyam pahiyetha sathassa satheyyam pahiyetha
     {481.3}  mayavissa  maya  pahiyetha  papicchassa  papika iccha
pahiyetha    micchaditthissa    micchaditthi   pahiyetha   tamenam   mittamacca
natisalohita    jatameva    nam    jatilakam    kareyyum    jatilakattameva
samadapeyyum   ehi   tvam  bhadramukha  jatilako  hohi  jatilakassa  te  sato
jatadharanamattena    abhijjhalussa   abhijjha   pahiyissati   byapannacittassa
byapado    pahiyissati    kodhanassa    kodho    pahiyissati   upanahissa
upanaho     pahiyissati    makkhissa    makkho     pahiyissati    palasissa
palaso     pahiyissati     issukissa    issa    pahiyissati    maccharissa
macchariyam     pahiyissati    sathassa    satheyyam    pahiyissati    mayavissa
maya   pahiyissati   papicchassa  papika  iccha  pahiyissati  micchaditthissa
micchaditthi   pahiyissatiti   .   yasma   ca  kho  aham  bhikkhave  jatilakampi
idhekaccam    passami    abhijjhalum    byapannacittam    kodhanam    upanahim
makkhim   palasim   issukim   maccharim   satham   mayavim   papiccham   micchaditthim
Tasma na jatilakassa jatadharanamattena samannam vadami.
     [482]    Kathanca   bhikkhave   bhikkhu   samanasamicipatipadam   patipanno
hoti   .   yassakassaci   bhikkhave  bhikkhuno  abhijjhalussa  abhijjha  pahina
hoti     byapannacittassa    byapado    pahino    hoti    kodhanassa
kodho   pahino   hoti   upanahissa   upanaho   pahino  hoti  makkhissa
makkho   pahino   hoti   palasissa   palaso   pahino   hoti  issukissa
issa    pahina    hoti   maccharissa   macchariyam   pahinam   hoti   sathassa
satheyyam   pahinam   hoti   mayavissa   maya  pahina  hoti  papicchassa
papika    iccha   pahina   hoti   micchaditthissa   micchaditthi   pahina
hoti   .   imesam   kho   [1]-   bhikkhave   samanamalanam   samanadosanam
samanakasavanam     apayikanam    thananam    duggativedaniyanam    pahana
samanasamicipatipadam patipannoti vadami.
     {482.1}   So   sabbehi   imehi  papakehi  akusalehi  dhammehi
visuddhamattanam    samanupassati    vimuttamattanam    samanupassati    2-   .
Tassa   sabbehi   imehi   papakehi   akusalehi   dhammehi  visuddhamattanam
samanupassato      vimuttamattanam     samanupassato     pamujjam     jayati
pamuditassa   piti   jayati   pitimanassa   kayo   passambhati   passaddhakayo
sukham   vedeti   sukhino   cittam   samadhiyati   .   so   mettasahagatena
cetasa   ekam   disam   pharitva  viharati  tatha  dutiyam  tatha  tatiyam  tatha
catuttham    iti    uddhamadho    tiriyam   sabbadhi   sabbattataya   sabbavantam
lokam      mettasahagatena      cetasa      vipulena      mahaggatena
@Footnote: 1 Ma. aham. 2 Ma. ime patha natthi.
Appamanena  averena  abyapajjhena  pharitva  viharati  .  karunasahagatena
cetasa  ...  muditasahagatena  cetasa  ...  upekkhasahagatena  cetasa
ekam  disam  pharitva  viharati  tatha  dutiyam  tatha  tatiyam  tatha  catuttham  iti
uddhamadho     tiriyam     sabbadhi     sabbattataya     sabbavantam    lokam
upekkhasahagatena     cetasa     vipulena    mahaggatena    appamanena
averena   abyapajjhena   pharitva   viharati   .   seyyathapi   bhikkhave
pokkharani   acchodaka   satodaka   sitodaka   setaka  1-  supatittha
ramaniya    .    puratthimaya    cepi    disaya    puriso   agaccheyya
ghammabhitatto ghammapareto kilanto tasito pipasito.
     {482.2}  So  tam  pokkharanim  agamma  vineyya udakapipasam vineyya
ghammaparilaham  .  pacchimaya  cepi  disaya puriso agaccheyya ... Uttaraya
cepi  disaya  puriso  agaccheyya  ...  dukkhinaya  cepi  disaya  puriso
agaccheyya  ...  yatokuto  cepi [2]- puriso agaccheyya ghammabhitatto
ghammapareto  kilanto  tasito  pipasito. So tam pokkharanim agamma vineyya
udakapipasam   vineyya   ghammaparilaham   evameva  kho  bhikkhave  khattiyakula
cepi  agarasma  anagariyam  pabbajito  hoti  .  so  ca tathagatappaveditam
dhammavinayam  agamma  evam  mettam  karunam  muditam  upekkham  bhavetva  labhati
ajjhattam    vupasamam   [3]-   samanasamicipatipadam   patipannoti   vadami  .
Brahmanakula  cepi  ...  vessakula  cepi  ...  suddakula  cepi ...
Yasmakasma     cepi     kula    agarasma    anagariyam    pabbajito
@Footnote: 1 Po. setodaka 2 Ma. nam. 3 Ma. ajjhattam vupasama.
Hoti.
     {482.3}   So   ca   tathagatappaveditam  dhammavinayam  agamma  evam
mettam   karunam  muditam  upekkham  bhavetva  labhati  ajjhattam  vupasamam  [1]-
samanasamicipatipadam   patipannoti   vadami   .  khattiyakula  cepi  agarasma
anagariyam   pabbajito   hoti   .   so   ca   asavanam  khaya  anasavam
cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja    viharati   asavanam   khaya   samano   hotiti   vadami  .
Brahmanakula  cepi  ...  vessakula  cepi  ...  suddakula  cepi ...
Yasmakasma   cepi   kula   agarasma   anagariyam  pabbajito  hoti .
So   ca   asavanam   khaya  anasavam  cetovimuttim  pannavimuttim  dittheva
dhamme    sayam    abhinna   sacchikatva   upasampajja   viharati   asavanam
khaya samano hotiti vadamiti.
     {482.4}  Idamavoca  bhagava  attamana  te  bhikkhu  bhagavato bhasitam
abhinandunti.
                 Culaassapurasuttam nitthitam dasamam.
                   Mahayamakavaggo catuttho.
                        Tassuddanam
            ginjakasalavanam 2-       parihatum pannavato
            puna saccanisevo           mukhavannapasidattadi
                tasito kevattassa purajatilenati.
                     ------------
@Footnote: 1 Ma. ajjhattam vupasama. 2 Ma. ginjakasalavanam pariharitum pannavato puna saccakanisedho
@mukhavannapasidhanatapindo kevattaassapurajatilena.
                       Culayamakavaggo
                        ------
                      saleyyakasuttam
     [483]  Evamme  sutam  ekam samayam bhagava kosalesu carikancaramano
mahata    bhikkhusanghena    saddhim   yena   salam   1-   nama   kosalanam
brahmanagamo     tadavasari     .     assosum     kho    saleyyaka
brahmanagahapatika   samano   khalu   bho   gotamo   sakyaputto  sakyakula
pabbajito    kosalesu    carikancaramano   mahata   bhikkhusanghena   saddhim
salam   anuppatto   .   tam   kho  pana  bhavantam  gotamam  evam  kalyano
kittisaddo    abbhuggato   itipi   so   bhagava   araham   sammasambuddho
vijjacaranasampanno     sugato    lokavidu    anuttaro    purisadammasarathi
sattha   devamanussanam  buddho  bhagava  so  imam  lokam  sadevakam  samarakam
sabrahmakam     sassamanabrahmanim    pajam    sadevamanussam    sayam    abhinna
sacchikatva   pavedeti   so   dhammam  deseti  adikalyanam  majjhekalyanam
pariyosanakalyanam     sattham     sabyanjanam     kevalaparipunnam    parisuddham
brahmacariyam   pakaseti   sadhu   kho   pana   tatharupanam   arahatam  dassanam
hotiti.
     {483.1}  Atha  kho  saleyyaka  brahmanagahapatika  yena  bhagava
tenupasankamimsu    upasankamitva    appekacce    bhagavantam   abhivadetva
ekamantam   nisidimsu    appekacce   bhagavata  saddhim  sammodimsu  sammodaniyam
@Footnote: 1 Ma. sala nama.
Katham   saraniyam   vitisaretva   ekamantam   nisidimsu   appekacce  yena
bhagava     tenanjalimpanametva     ekamantam    nisidimsu    appekacce
bhagavato   santike  namagottam  savetva  ekamantam  nisidimsu  appekacce
tunhibhuta     ekamantam    nisidimsu    .    ekamantam    nisinna    kho
saleyyaka   brahmanagahapatika   bhagavantam   etadavocum   ko   nu   kho
bho   gotama   hetu   ko   paccayo   yenamidhekacce   satta  kayassa
bheda    parammarana    apayam    duggatim   vinipatam   nirayam   upapajjanti
ko   pana   bho   gotama   hetu   ko  paccayo  yenamidhekacce  satta
kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjantiti.
     {483.2}  Adhammacariyavisamacariyahetu  kho  gahapatayo evamidhekacce
satta   kayassa   bheda   parammarana   apayam   duggatim  vinipatam  nirayam
upapajjanti    dhammacariyasamacariyahetu    kho   gahapatayo   evamidhekacce
satta kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjantiti.
     {483.3}  Na  kho  mayam imassa bhoto gotamassa sankhittena bhasitassa
vittharena  attham  avibhattassa  vittharena  attham  ajanama  sadhu no bhavam
gotamo   tatha   dhammam   desetu   yatha  mayam  imassa  bhoto  gotamassa
sankhittena   bhasitassa   vittharena   attham  avibhattassa  vittharena  attham
ajaneyyamati   .   tenahi   gahapatayo   sunatha   sadhukam  manasikarotha
bhasissamiti   .   evam   bhoti   kho   saleyyaka   brahmanagahapatika
bhagavato paccassosum.
     [484]   Bhagava   etadavoca   tividham   kho   gahapatayo   kayena
adhammacariyavisamacariya   hoti   catubbidham   vacaya   adhammacariyavisamacariya
hoti tividham manasa adhammacariyavisamacariya hoti.
     {484.1}  Kathanca  gahapatayo  tividham  kayena adhammacariya visamacariya
hoti  .  idha  gahapatayo  ekacco  panatipati  hoti  luddo lohitapani
hatapahate   nivittho   alajji   1-  adayapanno  sabbapanabhutesu  2- .
Adinnadayi   kho  pana  hoti  yantam  parassa  paravittupakaranam  gamagatam  va
arannagatam   va   tam  adinnam  theyyasankhatam  adata  hoti  .  kamesu
micchacari  kho  pana  hoti ya ta maturakkhita piturakkhita matapiturakkhita
bhaturakkhita   bhaginirakkhita   natirakkhita   [3]-  sassamika  saparidanda
antamaso  malagulaparikkhittapi  tatharupasu  carittam  apajjita  hoti .
Evam kho gahapatayo tividham kayena adhammacariya visamacariya hoti.
     {484.2}   Kathanca   gahapatayo   catubbidham   vacaya   adhammacariya
visamacariya  hoti  .  idha  gahapatayo  ekacco  musavadi  hoti sabhaggato
va   parisaggato   4-   va   natimajjhaggato   va  pugamajjhaggato  va
rajakulamajjhaggato   va   abhinito   sakkhim   puttho   ehambho  purisa  yam
janasi  tam  vadehiti  .  so  ajanam  va  aha janamiti janam va aha
na  janamiti  apassam  va  aha  passamiti  passam va aha na passamiti.
Iti  attahetu  va  parahetu   va  amisakincikkhahetu  va  sampajanamusa
bhasita   hoti   .   pisunavaco  kho  pana  hoti  ito  sutva  amutra
@Footnote: 1 Po. Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. panabhutesu. 3 Po. Ma. gottarakkhita
@dhammarakkhita. 4 Ma. sabhagato va parisagato va.
Akkhata   imesam  bhedaya  amutra  va  sutva  imesam  akkhata  amusam
bhedaya   iti  samagganam  va  bhedeta  1-  bhinnanam  va  anuppadata
vaggaramo   vaggarato   vagganandi   vaggakaranim  vacam  bhasita  hoti .
Pharusavaco   kho   pana   hoti  ya  sa  vaca  andaka  2-  kakkasa
parakatuka    parabhisajjani    kodhasamanta    asamadhisamvattanika   tatharupim
vacam   bhasita   hoti   .   samphappalapi   kho  pana  hoti  akalavadi
abhutavadi   anatthavadi  adhammavadi  avinayavadi  anidhanavatim  vacam  bhasita
hoti   akalena   anapadesam   apariyantavatim   anatthasanhitam  .  evam  kho
gahapatayo catubbidham vacaya adhammacariyavisamacariya hoti.
     {484.3}   Kathanca  gahapatayo  tividham  manasa  adhammacariyavisamacariya
hoti  .  idha  gahapatayo ekacco abhijjhalu hoti yantam parassa paravittupakaranam
tam   abhijjhita   3-  hoti  aho  vata  yam  parassa  tam  mama  assati .
Byapannacitto    kho   pana   hoti   padutthamanasankappo   ime   satta
hannantu  va  vajjhantu  va  ucchijjantu  va  [4]-  ma va ahesunti.
Micchaditthiko   kho   pana   hoti   viparitadassano   natthi   dinnam   natthi
yittham    natthi    hutam   natthi   sukatadukkatanam   kammanam   phalam   vipako
natthi  ayam   loko  natthi  paro  loko  natthi  mata  natthi  pita natthi
satta    opapatika    natthi    loke    samanabrahmana   sammaggata
sammapatipanna    ye   imanca   lokam   paranca   lokam   sayam   abhinna
sacchikatva   pavedentiti   .   evam   kho   gahapatayo   tividham   manasa
@Footnote: 1 Po. Ma. bhetta. 2 Ma. kantaka. 3 Ma. abhijjhata. 4 Po. Ma.
@vinassant va .
Adhammacariya  visamacariya  hoti  .  evam  adhammacariya  visamacariyahetu kho
gahapatayo   evamidhekacce   satta   kayassa  bheda  parammarana  apayam
duggatim vinipatam nirayam upapajjanti.
     [485]  Tividham  kho  gahapatayo  kayena dhammacariya samacariya hoti.
Catubbidham    vacaya    dhammacariyasamacariya    hoti   .   tividham   manasa
dhammacariyasamacariya hoti.
     {485.1}   Kathanca   gahapatayo  tividham  kayena  dhammacariyasamacariya
hoti   .   idha  gahapatayo  ekacco  panatipatam  pahaya  panatipata
pativirato     hoti     nihitadando    nihitasattho    lajji    dayapanno
sabbapanabhutahitanukampi      viharati      .      adinnadanam     pahaya
adinnadana     pativirato    hoti    yantam    parassa    paravittupakaranam
gamagatam   va   arannagatam   va  na  tam  adinnam  theyyasankhatam  adata
hoti   .   kamesu  micchacaram  pahaya  kamesu  micchacara  pativirato
hoti   ya   ta  maturakkhita  piturakkhita  matapiturakkhita  bhaturakkhita
bhaginirakkhita   natirakkhita   [1]-   sassamika   saparidanda   antamaso
malagulaparikkhittapi  tatharupasu  na  carittam  apajjita hoti. Evam kho
gahapatayo tividham kayena dhammacariyasamacariya hoti.
     {485.2}    Kathanca   gahapatayo   catubbidham   vacaya   dhammacariya
samacariya  hoti  .  idha  gahapatayo  ekacco  musavadam pahaya musavada
pativirato    hoti   sabhaggato   va   parisaggato   va   natimajjhaggato
va     pugamajjhaggato     va     rajakulamajjhaggato    va    abhinito
sakkhim    puttho    ehambho    purisa    yam    janasi    tam   vadehiti
@Footnote: 1 Ma. gottarakkhita dhammarakkhita.
So   ajanam   va   aha   na   janamiti  janam  va  aha  janamiti
apassam   va   aha   na   passamiti   passam   va  aha  passamiti .
Iti  attahetu  va  parahetu  va  amisakincikkhahetu  va na sampajanamusa
bhasita   hoti   .   pisunam   vacam  pahaya  pisunaya  vacaya  pativirato
hoti   ito   sutva   na   amutra   akkhata  imesam  bhedaya  amutra
va   sutva   na   imesam   akkhata   amusam   bhedaya   iti  bhinnanam
va   sandhata   sahitanam   va   anuppadata  samaggaramo  samaggarato
samagganandi   samaggakaranim   vacam   bhasita  hoti  .  pharusam  vacam  pahaya
pharusaya   vacaya   pativirato  hoti  ya  sa  vaca  nela  kannasukha
pemaniya    hadayangama    pori   bahujanakanta   bahujanamanapa   tatharupim
vacam   bhasita   hoti  .  samphappalapam  pahaya  samphappalapa  pativirato
hoti   kalavadi   bhutavadi   atthavadi   dhammavadi   vinayavadi  nidhanavatim
vacam   bhasita   hoti   kalena   sapadesam  pariyantavatim  atthasanhitam .
Evam kho gahapatayo catubbidham vacaya dhammacariya samacariya hoti.
     {485.3}   Kathanca  gahapatayo  tividham  manasa  dhammacariya  samacariya
hoti   .   idha   gahapatayo   ekacco  anabhijjhalu  hoti  yantam  parassa
paravittupakaranam  tam  nabhijjhita  hoti  aho  vata yam parassa tam mama assati.
Abyapannacitto    kho    pana    hoti    appadutthamanasankappo    ime
satta   avera   abyapajjha   anigha   sukhi   attanam  pariharantuti .
Sammaditthiko   kho   pana   hoti   aviparitadassano   atthi   dinnam  atthi
Yittham    atthi    hutam   atthi   sukatadukkatanam   kammanam   phalam   vipako
atthi   ayam   loko   atthi   paro   loko  atthi  mata  atthi  pita
atthi   satta   opapatika   atthi   loke  samanabrahmana  sammaggata
sammapatipanna    ye   imanca   lokam   paranca   lokam   sayam   abhinna
sacchikatva   pavedentiti   .   evam   kho   gahapatayo   tividham   manasa
dhammacariyasamacariya    hoti    .   evam   dhammacariyasamacariyahetu   kho
gahapatayo   evamidhekacce   satta   kayassa   bheda  parammarana  sugatim
saggam lokam upapajjanti.
     [486]   Akankheyya   ce   gahapatayo  dhammacari  samacari  aho
vataham    kayassa    bheda    parammarana   khattiyamahasalanam   sahabyatam
upapajjeyyanti   thanam   kho   panetam   vijjati  yam  so  kayassa  bheda
parammarana    khattiyamahasalanam    sahabyatam    upapajjeyya    tam   kissa
hetu tatha hi so dhammacari samacari.
     {486.1}   Akankheyya  ce  gahapatayo  dhammacari  samacari  aho
vataham    kayassa    bheda   parammarana   brahmanamahasalanam   .pe.
Gahapatimahasalanam    sahabyatam    upapajjeyyanti    thanam    kho   panetam
vijjati    yam    so   kayassa   bheda   parammarana   gahapatimahasalanam
sahabyatam upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari.
     {486.2}    Akankheyya   ce   gahapatayo   dhammacari   samacari
aho    vataham    kayassa    bheda    parammarana   catummaharajikanam
devanam        sahabyatam        upapajjeyyanti       thanam       kho
Panetam   vijjati  yam  so  kayassa  bheda  parammarana  catummaharajikanam
devanam   sahabyatam   upapajjeyya   tam   kissa   hetu   tatha   hi   so
dhammacari samacari.
     {486.3}    Akankheyya   ce   gahapatayo   dhammacari   samacari
aho    vataham    kayassa   bheda   parammarana   tavatimsanam   devanam
sahabyatam  .pe.  yamanam  devanam  ... Tusitanam devanam ... Nimmanaratinam
devanam  ...  paranimmitavasavattinam  devanam  ...  brahmakayikanam  devanam
sahabyatam   upapajjeyyanti   thanam   kho  panetam  vijjati  yam  so  kayassa
bheda   parammarana   brahmakayikanam   devanam  sahabyatam  upapajjeyya  tam
kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari.
     {486.4}   Akankheyya  ce  gahapatayo  dhammacari  samacari  aho
vataham    kayassa    bheda   parammarana   abhanam   devanam   sahabyatam
upapajjeyyanti  thanam  kho  panetam  vijjati yam so kayassa bheda parammarana
abhanam   devanam   sahabyatam   upapajjeyya   tam   kissa  hetu  tatha  hi
so  dhammacari  samacari  .  akankheyya  ce  gahapatayo dhammacari samacari
aho   vataham  kayassa  bheda  parammarana  parittabhanam  devanam  .pe.
Appamanabhanam   devanam  ...  abhassaranam  devanam  ...  parittasubhanam
devanam  ...  appamanasubhanam  devanam  ...  subhakinhakanam  devanam ...
Vehapphalanam  devanam  ...  avihanam  devanam ... Atappanam devanam ...
Sudassanam  devanam ... Sudassinam devanam ... Akanitthakanam 1- devanam ...
Akasanancayatanupaganam     devanam     ...     vinnanancayatanupaganam
@Footnote: 1 Po. Ma. akanitthanam.
Devanam    ...   akincannayatanupaganam   devanam   ...   nevasanna-
nasannayatanupaganam       devanam       sahabyatam       upapajjeyyanti
thanam    kho   panetam   vijjati   yam   so   kayassa  bheda  parammarana
nevasannanasannayatanupaganam      devanam      sahabyatam     upapajjeyya
tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari.
     {486.5}    Akankheyya   ce   gahapatayo   dhammacari   samacari
aho   vataham   asavanam   khaya   anasavam   cetovimuttim   pannavimuttim
dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja  vihareyyanti
thanam  kho  panetam  vijjati  yam  so  asavanam  khaya  anasavam cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
vihareyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacariti.
     [487]   Evam   vutte   saseyyaka  brahmanagahapatika  bhagavantam
etadavocum   abhikkantam   bho   gotama  abhikkantam  bho  gotama  seyyathapi
bho   gotama   nikkujjitam   va   ukkujjeyya   paticchannam  va  vivareyya
mulhassa    va    maggam   acikkheyya   andhakare   va   telapajjotam
dhareyya   cakkhumanto   rupani   dakkhantiti   evameva  bhota  gotamena
anekapariyayena   dhammo   pakasito   ete  mayam  bhavantam  gotamam  saranam
gacchama    dhammanca    bhikkhusanghanca    upasake    no   bhavam   gotamo
dharetu ajjatagge panupete 1- saranangateti.
                 Saleyyakasuttam nitthitam pathamam.
                       --------
@Footnote: 1 Ma. sabbattha panupetam.
                       Veranjakasuttam
     [488]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tena   kho   pana  samayena
veranjaka     brahmanagahapatika    savatthiyam    pativasanti    kenacideva
karaniyena   .   assosum   kho   veranjaka   brahmanagahapatika   samano
khalu   bho   gotamo   sakyaputto  sakyakula  pabbajito  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .  tam  kho  pana  bhavantam  gotamam
evam   kalyano   kittisaddo   abbhuggato   itipi   so   bhagava  araham
sammasambuddho     vijjacaranasampanno    sugato    lokavidu    anuttaro
purisadammasarathi   sattha   devamanussanam   buddho  bhagava  so  imam  lokam
sadevakam    samarakam    sabrahmakam    sassamanabrahmanim   pajam   sadevamanussam
sayam   abhinna   sacchikatva   pavedeti  so  dhammam  deseti  adikalyanam
majjhekalyanam    pariyosanakalyanam    sattham    sabyanjanam   kevalaparipunnam
parisuddham   brahmacariyam   pakaseti   sadhu   kho   pana  tatharupanam  arahatam
dassanam hotiti.
     {488.1}   Atha  kho  veranjaka  brahmanagahapatika  yena  bhagava
tenupasankamimsu    upasankamitva    appekacce    bhagavantam   abhivadetva
ekamantam   nisidimsu   appekacce   bhagavata   saddhim  sammodimsu  sammodaniyam
katham  saraniyam  vitisaretva  ekamantam  nisidimsu  appekacce  yena bhagava
tenanjalimpanametva     ekamantam    nisidimsu    appekacce    bhagavato
Santike    namagottam    savetva    ekamantam   nisidimsu   appekacce
tunhibhuta   ekamantam   nisidimsu   .   ekamantam  nisinna  kho  veranjaka
brahmanagahapatika   bhagavantam   etadavocum   ko   nu   kho   bho  gotama
hetu   ko  paccayo  yenamidhekacce  satta  kayassa  bheda  parammarana
apayam   duggatim   vinipatam   nirayam   upapajjanti   ko   pana  bho  gotama
hetu   ko  paccayo  yenamidhekacce  satta  kayassa  bheda  parammarana
sugatim saggam lokam upapajjantiti.
     {488.2}  Adhammacariya  visamacariyahetu kho gahapatayo evamidhekacce
satta   kayassa   bheda   parammarana   apayam   duggatim  vinipatam  nirayam
upapajjanti    dhammacariyasamacariyahetu    kho   gahapatayo   evamidhekacce
satta kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjantiti.
     {488.3}   Na   kho   mayam  imassa  bhoto  gotamassa  sankhittena
bhasitassa     vittharena     attham    avibhattassa    vittharena    attham
ajanama   sadhu   kho  pana  bhavam  gotamo  tatha  dhammam  desetu  yatha
mayam    imassa   bhoto   gotamassa   sankhittena   bhasitassa   vittharena
attham   avibhattassa   vittharena   attham   ajaneyyamati   .   tenahi
gahapatayo   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti   .  evam  bhoti
kho veranjaka brahmanagahapatika bhagavato paccassosum.
     [489]   Bhagava   etadavoca   tividham   kho   gahapatayo   kayena
adhammacari     visamacari     hoti    catubbidham    vacaya    adhammacari
visamacari hoti tividham manasa adhammacari visamacari hoti.
     {489.1} Kathanca gahapatayo tividham kayena adhammacari visamacari hoti.
Idha  gahapatayo  ekacco  panatipati  hoti  luddo  lohitapani hatapahate
nivittho   alajji  adayapanno  sabbapanabhutesu  .  adinnadayi  kho  pana
hoti   yantam   parassa  paravittupakaranam  tam  adinnam  theyyasankhatam  adata
hoti  .  kamesu  micchacari  kho  pana  hoti ya ta maturakkhita .pe.
Tatharupasu  carittam  apajjita  hoti . Evam kho gahapatayo tividham kayena
adhammacari visamacari hoti.
     {489.2}    Kathanca   gahapatayo   catubbidham   vacaya   adhammacari
visamacari   hoti   .  idha  gahapatayo  ekacco  musavadi  hoti  .pe.
Sampajanamusa   bhasita   hoti   .   pisunavaco  kho  pana  hoti  ito
sutva   amutra   akkhata   .pe.  vaggakaranim  vacam  bhasita  hoti .
Pharusavaco   kho  pana  hoti  ya  sa  vaca  andaka  kakkasa  .pe.
Tatharupim   vacam   bhasita   hoti   .   samphappalapi   kho   pana  hoti
akalavadi     abhutavadi    .pe.    apariyantavatim    anatthasanhitam   .
Evam kho gahapatayo catubbidham vacaya adhammacari visamacari hoti.
     {489.3}    Kathanca    gahapatayo    tividham    manasa   adhammacari
visamacari    hoti   .   idha   gahapatayo   ekacco   abhijjhalu   hoti
.pe.    tam   mama   assati   .   byapannacitto   kho   pana   hoti
padutthamanasankappo   ime   satta   hannantu   va   .pe.   ma   va
ahesunti   .   micchaditthiko   kho   pana   hoti   viparitadassano  natthi
dinnam   natthi   yittham   natthi   hutam   .pe.  sacchikatva  pavedentiti .
Evam   kho   gahapatayo   tividham   manasa  adhammacari  visamacari  hoti .
Evam    adhammacariyavisamacariyahetu    kho    gahapatayo    evamidhekacce
satta   kayassa   bheda   parammarana   apayam   duggatim  vinipatam  nirayam
upapajjanti.
     [490]   Tividham   kho  pana  gahapatayo  kayena  dhammacari  samacari
hoti   catubbidham   vacaya   dhammacari   samacari   hoti   tividham   manasa
dhammacari samacari hoti.
     {490.1}   Kathanca   gahapatayo  tividham  kayena  dhammacari  samacari
hoti   .   idha  gahapatayo  ekacco  panatipatam  pahaya  panatipata
pativirato   hoti   nihitadando   nihitasattho  .pe.  sabbapanabhutahitanukampi
viharati   .   adinnadanam   pahaya  adinnadana  pativirato  hoti  yantam
parassa   paravittupakaranam  na  tam  adinnam  theyyasankhatam  adata  hoti .
Kamesu   micchacaram  pahaya  .pe.  tatharupasu  na  carittam  apajjita
hoti. Evam kho gahapatayo tividham kayena dhammacari samacari hoti.
     {490.2}  Kathanca  gahapatayo  catubbidham  vacaya  dhammacari  samacari
hoti  .  idha  gahapatayo  ekacco  musavadam  pahaya musavada pativirato
hoti  sabhaggato  va  .pe.  na  sampajanamusa  bhasita  hoti  .  pisunam
vacam  pahaya  pisunaya  vacaya  pativirato  .pe. Samaggakaranim vacam bhasita
hoti  .  pharusam  vacam  pahaya  .pe.  tatharupim  1- vacam bhasita hoti.
Samphappalapam  pahaya  .pe.  kalena  sapadesam  pariyantavatim  atthasanhitam.
@Footnote: 1 Po. Ma. tatharupam.
Evam kho gahapatayo catubbidham vacaya dhammacari samacari hoti.
     {490.3}   Kathanca   gahapatayo   tividham  manasa  dhammacari  samacari
hoti   .   idha   gahapatayo   ekacco  anabhijjhalu  hoti  yantam  parassa
paravittupakaranam  tam  nabhijjhita  hoti  aho  vata yam parassa tam mama assati.
Abyapannacitto   kho   pana   hoti   appadutthamanasankappo  ime  satta
avera  abyapajjha  anigha  sukhi  attanam  pariharantuti  .  sammaditthiko
kho   pana   hoti  aviparitadassano  atthi  dannam  atthi  yittham  .pe.  sayam
abhinna  sacchikatva  pavedentiti  .  evam  kho  gahapatayo  tividham  manasa
dhammacari samacari hoti.
     {490.4}    Evam    dhammacariyasamacariyahetu    kho    gahapatayo
evamidhekacce    satta   kayassa   bheda   parammarana   sugatim   saggam
lokam upapajjanti.
     [491]   Akankheyya   ce   gahapatayo  dhammacari  samacari  aho
vataham    kayassa    bheda    parammarana   khattiyamahasalanam   sahabyatam
upapajjeyyanti   thanam   kho   panetam   vijjati  yam  so  kayassa  bheda
parammarana    khattiyamahasalanam    sahabyatam    upapajjeyya    tam   kissa
hetu tatha hi so dhammacari samacari.
     {491.1}   Akankheyya  ce  gahapatayo  dhammacari  samacari  aho
vataham    kayassa    bheda   parammarana   brahmanamahasalanam   .pe.
Gahapatimahasalanam   sahabyatam   upapajjeyyanti   thanam  kho  panetam  vijjati
yam    so   kayassa   bheda   parammarana   gahapatimahasalanam   sahabyatam
upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari.
     {491.2}   Akankheyya   ce  gahapatayo  dhammacari  samacari  aho
vataham    kayassa    bheda   parammarana   catummaharajikanam   devanam
sahabyatam   upapajjeyyanti   thanam   kho  panetam  vijjati  yam  so  kayassa
bheda   parammarana   catummaharajikanam   devanam  sahabyatam  upapajjeyya
tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari.
     {491.3}   Akankheyya  ce  gahapatayo  dhammacari  samacari  aho
vataham    kayassa   bheda   parammarana   tavatimsanam   devanam   .pe.
Yamanam    devanam    ...    tusitanam   devanam   ...   nimmanaratinam
devanam    ...    paranimmitavasavattinam   devanam   ...   brahmakayikanam
devanam   sahabyatam   upapajjeyyanti   thanam  kho  panetam  vijjati  yam  so
kayassa    bheda    parammarana    brahmakayikanam    devanam   sahabyatam
upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari.
     {491.4}   Akankheyya  ce  gahapatayo  dhammacari  samacari  aho
vataham    kayassa    bheda   parammarana   abhanam   devanam   sahabyatam
upapajjeyyanti   thanam   kho   panetam   vijjati  yam  so  kayassa  bheda
parammarana    abhanam    devanam    sahabyatam   upapajjeyya   tam   kissa
hetu tatha hi so dhammacari samacari.
     {491.5}   Akankheyya  ce  gahapatayo  dhammacari  samacari  aho
vataham   kayassa   bheda   parammarana   parittabhanam   devanam   .pe.
Appamanabhanam   devanam  ...  abhassaranam  devanam  ...  parittasubhanam
devanam     ...    appamanasubhanam    devanam    ...    subhakinhakanam
Devanam  ...  vehapphalanam  devanam  ... Avihanam devanam ... Atappanam
devanam  ...  sudassanam  devanam  ... Sudassinam devanam ... Akanitthakanam
devanam      ...      akasanancayatanupaganam     devanam     ...
Vinnanancayatanupaganam      devanam      ...     akincannayatanupaganam
devanam     ...    nevasannanasannayatanupaganam    devanam    sahabyatam
upapajjeyyanti   thanam   kho   panetam   vijjati  yam  so  kayassa  bheda
parammarana      nevasannanasannayatanupaganam      devanam      sahabyatam
upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari.
     {491.6}   Akankheyya  ce  gahapatayo  dhammacari  samacari  aho
vataham   asavanam   khaya   anasavam   cetovimuttim  pannavimuttim  dittheva
dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja  vihareyyanti  thanam  kho
panetam  vijjati  yam  so  asavanam  khaya  anasavam cetovimuttim pannavimuttim
dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja  vihareyya  tam
kissa hetu tatha hi so dhammacari samacariti.
     [492]   Evam   vutte   veranjaka   brahmanagahapatika  bhagavantam
etadavocum   abhikkantam   bho   gotama  abhikkantam  bho  gotama  seyyathapi
bho   gotama   nikkujjitam   va   ukkujjeyya   paticchannam  va  vivareyya
mulhassa    va    maggam   acikkheyya   andhakare   va   telapajjotam
dhareyya   cakkhumanto   rupani   dakkhantiti   evameva  bhota  gotamena
anekapariyayena   dhammo   pakasito   ete  mayam  bhavantam  gotamam  saranam
Gacchama   dhammanca   bhikkhusanghanca   upasake  no  bhavam  gotamo  dharetu
ajjatagge panupete saranangateti.
                 Veranjakasuttam nitthitam dutiyam.
                      ----------
                      Mahavedallasuttam
     [493]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane  anathapindikassa  arame  .  atha  kho  ayasma mahakotthiko
sayanhasamayam     patisallana     vutthito     yenayasma    sariputto
tenupasankami   upasankamitva   ayasmata   sariputtena   saddhim   sammodi
sammodaniyam katham  saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi.
     [494]    Ekamantam    nisinno   kho   ayasma   mahakotthiko
ayasmantam    sariputtam    etadavoca   duppanno   duppannoti   avuso
vuccati  kittavata  nu  kho  avuso  duppannoti  vuccatiti . Nappajanati
nappajanatiti    kho    avuso    tasma   duppannoti   vuccati   kinca
nappajanati     idam    dukkhanti    nappajanati    ayam    dukkhasamudayoti
nappajanati   ayam   dukkhanirodhoti   nappajanati   ayam   dukkhanirodhagamini
patipadati    nappajanati    nappajanati   nappajanatiti   kho   avuso
tasma duppannoti vuccatiti.
     {494.1}   Sadhavusoti  kho  ayasma  mahakotthiko  ayasmato
sariputtassa     bhasitam     abhinanditva     anumoditva     ayasmantam
sariputtam    uttarim    panham    apucchi    pannava   pannavati   avuso
vuccati   kittavata   nu  kho  avuso  pannavati  vuccatiti  .  pajanati
pajanatiti   kho   avuso   tasma   pannavati  vuccati  kinca  pajanati
idam    dukkhanti    pajanati    ayam    dukkhasamudayoti    pajanati   ayam
Dukkhanirodhoti   pajanati   ayam   dukkhanirodhagamini   patipadati   pajanati
pajanati   pajanatiti   kho   avuso   tasma   pannavati  vuccatiti .
Vinnanam   vinnananti   avuso   vuccati   kittavata   nu  kho  avuso
vinnananti   vuccatiti   .   vijanati   vijanatiti  kho  avuso  tasma
vinnananti   vuccati   kinca   vijanati   sukhantipi   vijanati   dukkhantipi
vijanati     adukkhamasukhantipi     vijanati     vijanati     vijanatiti
kho avuso tasma vinnananti vuccatiti.
     {494.2}   Ya   cavuso   panna  yanca  vinnanam  ime  dhamma
samsattha   udahu   visamsattha   labbha  ca  panimesam  dhammanam  vinibbhujitva
vinibbhujitva nanakaranam pannapetunti.
     {494.3}   Ya   cavuso   panna  yanca  vinnanam  ime  dhamma
samsattha   no   visamsattha   na  ca  labbha  imesam  dhammanam  vinibbhujitva
vinibbhujitva    nanakaranam    pannapetum    yanca    avuso   pajanati
tam  vijanati  yam  vijanati  tam  pajanati  tasma  ime  dhamma  samsattha
no    visamsattha    na    ca   labbha   imesam   dhammanam   vinibbhujitva
vinibbhujitva nanakaranam pannapetunti.
     {494.4}   Ya  cavuso  panna  yanca  vinnanam  imesam  dhammanam
samsatthanam   no   visamsatthanam  kim  nanakarananti  .  ya  cavuso  panna
yanca   vinnanam   imesam   dhammanam   samsatthanam   no  visamsatthanam  panna
bhavetabba vinnanam parinneyyam idam nesam nanakarananti.
     [495]   Vedana  vedanati  avuso  vuccati  kittavata  nu  kho
Avuso  vedanati  vuccatiti  .  vedeti  vedetiti  kho  avuso  tasma
vedanati   vuccati   kinca   vedeti   sukhampi  vedeti  dukkhampi  vedeti
adukkhamasukhampi    vedeti   vedeti   vedetiti   kho   avuso   tasma
vedanati   vuccatiti   .   sanna   sannati  avuso  vuccati  kittavata
nu   kho   avuso  sannati  vuccatiti  .  sanjanati  sanjanatiti   kho
avuso    tasma    sannati    vuccati    kinca   sanjanati   nilakampi
sanjanati   pitakampi   sanjanati   lohitakampi   sanjanati   odatampi
sanjanati   sanjanati   sanjanatiti   kho   avuso   tasma  sannati
vuccatiti.
     {495.1}  Ya  cavuso  vedana  ya  ca  sanna  yanca  vinnanam
ime    dhamma    samsattha   udahu   visamsattha   labbha   ca   panimesam
dhammanam    vinibbhujitva    vinibbhujitva   nanakaranam   pannapetunti  .
Ya    cavuso   vedana   ya   ca   sanna   yanca   vinnanam   ime
dhamma   samsattha   no   visamsattha   na   ca   labbha   imesam  dhammanam
vinibbhujitva    vinibbhujitva    nanakaranam    pannapetum    yam   cavuso
vedeti   tam   sanjanati   yam   vijanati   tam  vijanati  tasma  ime
dhamma   samsattha   no   visamsattha   na   ca   labbha   imesam  dhammanam
vinibbhujitva vinibbhujitva nanakaranam pannapetunti.
     [496]   Nissatthena   havuso   pancahi   indriyehi   parisuddhena
manovinnanena   kim   neyyanti   .   nissatthena   ca   avuso  pancahi
indriyehi     parisuddhena     manovinnanena     ananto    akasoti
Akasanancayatanam    neyyam    anantam    vinnananti    vinnanancayatanam
neyyam   natthi   kinciti  akincannayatanam  neyyanti  .  neyyam  panavuso
dhammam  kena  janatiti  1-  .  neyyam  kho  avuso  dhammam pannacakkhuna
janatiti  2-  .  panna  panavuso  kimatthiyati  .  panna  kho avuso
abhinnattha parinnattha pahanatthati.
     [497]   Kati  panavuso  paccaya  sammaditthiya  uppadayati .
Dve   kho   avuso   paccaya   sammaditthiya   uppadaya  parato  ca
ghoso   yoniso   ca   manasikaro   ime  kho  avuso  dve  paccaya
sammaditthiya   uppadayati   .   katihi  panavuso  angehi  anuggahita
sammaditthi    cetovimuttiphala    ca   hoti   cetovimuttiphalanisamsa   ca
pannavimuttiphala ca hoti pannavimuttiphalanisamsa cati.
     {497.1}   Pancahi  kho  avuso  angehi  anuggahita  sammaditthi
cetovimuttiphala   ca   hoti   cetovimuttiphalanisamsa  ca  pannavimuttiphala
ca   hoti  pannavimuttiphalanisamsa  ca  idhavuso  sammaditthi  silanuggahita
ca    hoti   sutanuggahita   ca   hoti   sakacchanuggahita   ca   hoti
samathanuggahita   ca   hoti   vipassananuggahita   ca   hoti  imehi  kho
avuso    pancahangehi   anuggahita   sammaditthi   cetovimuttiphala   ca
hoti     cetovimuttiphalanisamsa    ca    pannavimuttiphala    ca    hoti
pannavimuttiphalanisamsa cati.
     [498]   Kati   panavuso   bhavati   .   tayome  avuso  bhava
@Footnote: 1-2 Ma. pajanatiti.
Kamabhavo    rupabhavo   arupabhavo   cati   .   katham   panavuso   ayatim
punabbhavabhinibbatti    hotiti    .    avijjanivarananam    kho    avuso
sattanam        tanhasannojananam       tatratatrabhinandana       evam
ayatim    punabbhavabhinibbatti    hotiti    .    katham   panavuso   ayatim
punabbhavabhinibbatti    na    hotiti   .   avijjaviraga   kho   avuso
vijjuppada     tanhanirodha     evam     ayatim    punabbhavabhinibbatti
na hotiti.
     [499]   Katamam   panavuso   pathamam   jhananti  .  idhavuso  bhikkhu
vivicceva  kamehi  vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam  savicaram  vivekajam
pitisukham   pathamam   jhanam   upasampajja   viharati   idam   vuccatavuso   pathamam
jhananti   .   pathamam   panavuso   jhanam   katangikanti   .   pathamam   kho
avuso    jhanam    pancangikam    idhavuso    pathamam    jhanam   pancangikam
samapannassa   bhikkhuno  vitakko  ca  vattati  vicaro  ca  piti  ca  sukhanca
cittekaggata   ca   pathamam   kho   avuso  jhanam  evam  pancangikanti .
Pathamam   panavuso   jhanam   katangavippahinam   katangasamannagatanti   .  pathamam
kho    avuso   jhanam    pancangavippahinam   pancangasamannagatam   idhavuso
pathamam    jhanam    samapannassa    bhikkhuno    kamachando   pahino   hoti
byapado   pahino   hoti   thinamiddham   pahinam   hoti   uddhacca  kukkuccam
pahinam   hoti   vicikiccha  pahina  hoti  vitakko  ca  vattati  vicaro  ca
piti   ca   sukham   ca  cittekaggata  ca  pathamam  kho  avuso  jhanam  evam
pancangavippahinam pancangasamannagatanti.
     [500]     Pancimani     avuso    indriyani    nanavisayani
nanagocarani   na   annamannassa   gocaravisayam   paccanubhonti   seyyathidam
cakkhundriyam  sotindriyam  ghanindriyam  jivhindriyam  kayindriyam  imesam
kho   avuso   pancannam   indriyanam   nanavisayanam  nanagocaranam  na
annamannassa    gocaravisayam    paccanubhontanam    kim   patisaranam   ko   ca
nesam   gocaravisayam   paccanubhotiti   .   pancimani   avuso   indriyani
nanavisayani     nanagocarani     na     annamannassa     gocaravisayam
paccanubhonti  seyyathidam  cakkhundriyam sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam
kayindriyam   imesam   kho   avuso   pancannam  indriyanam  nanavisayanam
nanagocaranam    na   annamannassa   gocaravisayam   paccanubhontanam   mano
patisaranam mano ca nesam gocaravisayam paccanubhotiti.
     [501]   Pancimani   avuso   indriyani   seyyathidam  cakkhundriyam
sotindriyam   ghanindriyam   jivhindriyam   kayindriyam  imani  kho  avuso
pancindriyani   kim   paticca  titthantiti  .  pancimani  avuso  indriyani
seyyathidam  cakkhundriyam  sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam
imani   kho   avuso  pancindriyani  ayum  paticca  titthantiti  .  ayu
panavuso   kim   paticca   titthatiti   .  ayu  usmam  paticca  titthatiti .
Usma   panavuso   kim   paticca   titthatiti   .   usma   ayum  paticca
titthatiti   .   idaneva   kho   mayam   ayasmato   sariputtassa  bhasitam
evam   ajanama   ayu   usmam   paticca  titthatiti  idaneva  kho  mayam
Ayasmato    sariputtassa   bhasitam   evam   ajanama   usma   ayum
paticca   titthatiti   .   yathakatham   panavuso   imassa   bhasitassa  attho
datthabboti   .   tenahavuso   upamante   karissami   upamayapidhekacce
vinnu  [1]-  bhasitassa  attham  ajananti seyyathapi avuso telappadipassa
jhayato    accim    paticca   abha   pannayati   abham   paticca   acci
pannayati   evameva   kho   ayu   usmam  paticca  titthati  usma  ayum
paticca  titthatiti  .  teva  nu  kho  avuso  ayusankhara  te vedaniya
dhamma   udahu  anne  ayusankhara  anne  vedaniya  dhammati  .  na
kho   avuso  teva  ayusankhara  te  vedaniya  dhamma  te  avuso
ayusankhara  abhavissamsu  te  vedaniya  dhamma  nayidam  sannavedayitanirodham
samapannassa    bhikkhuno    vutthanam    pannayetha    yasma    ca   kho
anne  ayusankhara  anne  vedaniya  dhamma  tasma sannavedayitanirodham
samapannassa bhikkhuno vutthanam pannayatiti.
     [502]   Yada  nu  kho  avuso  imam  kayam  kati  dhamma  jahanti
athayam   kayo   ujjhito  avakkhitto  seti  yatha  kattham  acetananti .
Yada   kho  avuso  imam  kayam  tayo  dhamma  jahanti  ayu  usma  ca
vinnanam   athayam   kayo   ujjhito   avakkhitto   seti   yatha   kattham
acetananti   .   yo   2-  cayam  avuso  mato  kalakato  yo  cayam
bhikkhu    sannavedayitanirodhasamapanno    imesam   kim   nanakarananti  .
Yo   cayam   avuso   mato   kalakato   tassa  kayasankhara  niruddha
@Footnote: 1 Ma. purisa. 2 Ma. yvayam.
Patippassaddha    vacisankhara    niruddha    patippassaddha   cittasankhara
niruddha     patippassaddha     ayu    parikkhina    usma    vupasanta
indriyani    paribhinnani    yo    cayam    bhikkhu    sannavedayitanirodham
samapanno   tassapi   kayasankhara   niruddha  patippassaddha  vacisankhara
niruddha     patippassaddha     cittasankhara    niruddha    patippassaddha
ayu       apparikkhina       usma      avupasanta      indriyani
vippasannani   yo   cayam   avuso   mato  kalakato  yo  cayam  bhikkhu
sannavedayitanirodham samapanno idam nesam nanakarananti.
     [503]   Kati   panavuso   paccaya  adukkhamasukhaya  cetovimuttiya
samapattiyati   .   cattaro   kho   avuso   paccaya   adukkhamasukhaya
cetovimuttiya   samapattiya   idhavuso   bhikkhu   sukhassa   ca   pahana
dukkhassa    ca    pahana    pubbeva   somanassadomanassanam   atthangama
adukkhamasukham    upekkhasatiparisuddhim   catuttham   jhanam   upasampajja   viharati
ime   kho   avuso   cattaro  paccaya  adukkhamasukhaya  cetovimuttiya
samapattiyati   .   kati   panavuso  paccaya  animittaya  cetovimuttiya
samapattiyati  .  dve  kho  avuso  paccaya  animittaya cetovimuttiya
samapattiya   sabbanimittananca   amanasikaro   animittaya   ca   dhatuya
manasikaro  ime  kho  avuso  dve  paccaya  animittaya cetovimuttiya
samapattiyati     .     kati     panavuso     paccaya     animittaya
cetovimuttiya   thitiyati   .   tayo  kho  avuso  paccaya  animittaya
Cetovimuttiya    thitiya    sabbanimittananca    amanasikaro   animittaya
ca   dhatuya   manasikaro   pubbe  ca  abhisankharo  ime  kho  avuso
tayo   paccaya   animittaya  cetovimuttiya  thitiyati  .  kati  panavuso
paccaya   animittaya   cetovimuttiya   vutthanayati   .   dve   kho
avuso  paccaya  animittaya  cetovimuttiya  vutthanaya  sabbanimittananca
manasikaro     animittaya     ca     dhatuya     amanasikaro    ime
kho avuso dve paccaya animittaya cetovimuttiya vutthanayati.
     [504]   Ya   cayam   avuso  appamana  cetovimutti  ya  ca
akincanna   cetovimutti   ya   ca   sunnata   cetovimutti   ya  ca
animitta   cetovimutti   ime   dhamma  nanattha  ceva  nanabyanjana
ca   udahu   ekattha   byanjanameva   nananti  .  ya  cayam  avuso
appamana    cetovimutti   ya   ca   akincanna   cetovimutti   ya
ca   sunnata   cetovimutti   ya   ca   animitta   cetovimutti   atthi
kho   avuso   pariyayo  yam  pariyayam  agamma  ime  dhamma  nanattha
ceva   nanabyanjana   ca   atthi   ca  avuso  pariyayo  yam  pariyayam
agamma   ime   dhamma   ekattha   byanjanameva   nanam   .   katamo
cavuso   pariyayo  yam  pariyayam  agamma  ime  dhamma  nanattha  ceva
nanabyanjana   ca   idhavuso   bhikkhu   mettasahagatena  cetasa  ekam
disam  pharitva  viharati  tatha  dutiyam  tatha  tatiyam  tatha catuttham iti uddhamadho
tiriyam    sabbadhi    sabbattataya    sabbavantam    lokam   mettasahagatena
Cetasa      vipulena      mahaggatena      appamanena      averena
abyapajjhena  pharitva  viharati  karunasahagatena  ...  muditasahagatena ...
Upekkhasahagatena   cetasa   ekam   disam   pharitva  viharati  tatha  dutiyam
tatha   tatiyam   tatha   catuttham  iti  uddhamadho  tiriyam  sabbadhi  sabbattataya
sabbavantam    lokam   upekkhasahagatena   cetasa   vipulena   mahaggatena
appamanena     averena    abyapajjhena    pharitva    viharati    ayam
vuccatavuso   appamana   cetovimutti  .  katama  cavuso  akincanna
cetovimutti   idhavuso   bhikkhu   sabbaso   vinnanancayatanam   samatikkamma
natthi     kinciti     akincannayatanam     upasampajja     viharati    ayam
vuccatavuso akincanna cetovimutti.
     {504.1}   Katama   cavuso  sunnata  cetovimutti  idha  avuso
bhikkhu   arannagato   va   rukkhamulagato   va   sunnagaragato  va  iti
patisancikkhati    sunnamidam    attena    va    attaniyena    vati   ayam
vuccatavuso   sunnata   cetovimutti   .   katama   cavuso   animitta
cetovimutti      idhavuso     bhikkhu     sabbanimittanam     amanasikara
animittam     cetosamadhim    upasampajja    viharati    ayam    vuccatavuso
animitta   cetovimutti   .   ayam  kho  avuso  pariyayo  yam  pariyayam
agamma   ime   dhamma  nanattha  ceva  nanabyanjana  ca  .  katamo
cavuso   pariyayo   yam   pariyayam   agamma   ime   dhamma  ekattha
byanjanameva    nanam    rago    kho   avuso   pamanakarano   doso
pamanakarano     moho    pamanakarano    te    khinasavassa    bhikkhuno
Pahina     ucchinnamula     talavatthukata     anabhavangata     ayatim
anuppadadhamma   .   yavata   kho  avuso  appamana  cetovimuttiyo
akuppa    tasam   cetovimutti   aggamakkhayati   sa   kho   panakuppa
cetovimutti   sunna   ragena   sunna   dosena   sunna  mohena .
Rago   kho   avuso   kincano  doso  kincano  moho  kincano  te
khinasavassa      bhikkhuno     pahina     ucchinnamula     talavatthukata
anabhavangata    ayatim   anuppadadhamma   .   yavata   kho   avuso
akincanna      cetovimuttiyo     akuppa     tasam     cetovimutti
aggamakkhayati   sa   kho   panakuppa   cetovimutti   sunna   ragena
sunna dosena sunna mohena.
     {504.2}  Rago  kho  avuso  nimittakarano  doso  nimittakarano
moho   nimittakarano   te   khinasavassa   bhikkhuno   pahina  ucchinnamula
talavatthukata    anabhavangata   ayatim   anuppadadhamma   .   yavata
kho   avuso   nimitta   cetovimuttiyo   akuppa   tasam  cetovimutti
aggamakkhayati   sa   kho   panakuppa   cetovimuttati   sunna  ragena
sunna   dosena   sunna  mohena  .  ayam  kho  avuso  pariyayo  yam
pariyayam agamma ime dhamma ekattha byanjanameva nananti.
     Idamavocayasma   sariputto   attamano   ayasma  mahakotthiko
ayasmato sariputtassa bhasitam abhinanditi.
                Mahavedallasuttam nitthitam tatiyam.
                       --------
                      Culavedallasuttam
     [505]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  rajagahe  viharati
veluvane   kalandakanivape   .   atha   kho   visakho   upasako  yena
dhammadinna    bhikkhuni    tenupasankami   upasankamitva   dhammadinnam   bhikkhunim
abhivadetva ekamantam nisidi.
     [506]   Ekamantam   nisinno   kho  visakho  upasako  dhammadinnam
bhikkhunim    etadavoca   sakkayo   sakkayoti   ayye   vuccati   katamo
nu   kho   ayye   sakkayo   vutto   bhagavatati  .  panca  kho  ime
avuso   visakha   upadanakkhandha  sakkayo  vutto  bhagavata  seyyathidam
rupupadanakkhandho        vedanupadanakkhandho        sannupadanakkhandho
sankharupadanakkhandho    vinnanupadanakkhandho    ime    kho   avuso
visakha pancupadanakkhandha sakkayo vutto bhagavatati.
     {506.1}  Sadhayyeti  kho  visakho upasako dhammadinnaya bhikkhuniya
bhasitam   abhinanditva   anumoditva   dhammadinnam   bhikkhunim   uttarim   panham
apucchi   sakkayasamudayo  sakkayasamudayoti  ayye  vuccati  katamo  nu  kho
ayye  sakkayasamudayo  vutto  bhagavatati  .  yayam  avuso visakha tanha
ponobbhavika      nandiragasahagata      tatratatrabhinandini     seyyathidam
kamatanha    bhavatanha    vibhavatanha    ayam    kho   avuso   visakha
sakkayasamudayo vutto bhagavatati.
     {506.2}    Sakkayanirodho    sakkayanirodhoti   ayye   vuccati
katamo    nu    kho   ayye   sakkayanirodho   vutto   bhagavatati  .
Yo  kho  avuso  visakha  tassayeva  tanhaya  asesaviraganirodho cago
patinissaggo   mutti  analayo  ayam  kho  avuso  visakha  sakkayanirodho
vutto   bhagavatati   .   sakkayanirodhagamini  patipada  sakkayavirodhagamini
patipadati   ayye   vuccati   katama  nu  kho  ayye  sakkayanirodhagamini
patipada vutta bhagavatati.
     {506.3}  Ayameva  kho  avuso  visakha  ariyo atthangiko maggo
sakkayanirodhagamini   patipada   vutta   bhagavata   seyyathidam   sammaditthi
sammasankappo      sammavaca      sammakammanto      sammaajivo
sammavayamo sammasati sammasamadhiti.
     {506.4}  Tanneva  nu  kho ayye upadanam te pancupadanakkhandha
udahu     annatra    pancahupadanakkhandhehi    upadananti    .    na
kho   avuso  visakha  tannevupadanam  te  pancupadanakkhandha  napi  1-
annatra   pancahupadanakkhandhehi   upadanam   yo   kho  avuso  visakha
pancasu upadanakkhandhesu chandarago tam tattha upadananti.
     [507]   Katham  panayye  sakkayaditthi  hotiti  .  idhavuso  visakha
assutava    puthujjano    ariyanam    adassavi   ariyadhammassa   akovido
ariyadhamme   avinito   sappurisanam   adassavi   sappurisadhammassa  akovido
sappurisadhamme    avinito    rupam   attato   samanupassati   rupavantam   va
attanam  attani  va  rupam  rupasmim  va  attanam  vedanam  ... Sannam ...
Sankhare    ...   vinnanam   attato   samanupassati   vinnanavantam   va
attanam    attani   va   vinnanam   vinnanasmim   va   attanam   evam
@Footnote: 1 Ma. napi.
Kho  avuso  visakha  sakkayaditthi  hotiti  .  katham  panayye  sakkayaditthi
na   hotiti  .  idhavuso  visakha  sutava  ariyasavako  ariyanam  dassavi
ariyadhammassa    kovido    ariyadhamme    suvinito   sappurisanam   dassavi
sappurisadhammassa   kovido   sappurisadhamme   suvinito   na   rupam   attato
samanupassati   na  rupavantam  va  attanam  na  attani  va  rupam  na  rupasmim
va  attanam  na  vedanam  ...  na  sannam  ...  na  sankhare  ...  na
vinnanam   attato   samanupassati   na   vinnanavantam   va   attanam   na
attani   va   vinnanam   na   vinnanasmim   va   attanam   evam   kho
avuso visakha sakkayaditthi na hotiti.
     [508]  Katamo  panayye  ariyo  atthangiko  maggoti  .  ayameva
kho   avuso   visakha  ariyo  atthangiko  maggo  seyyathidam  sammaditthi
sammasankappo      sammavaca      sammakammanto      sammaajivo
sammavayamo   sammasati  sammasamadhiti  .  ariyo  panayye  atthangiko
maggo   sankhato   udahu   asankhatoti  .  ariyo  kho  avuso  visakha
atthangiko   maggo  sankhatoti  .  ariyena  nu  kho  ayye  atthangikena
maggena  tayo  khandha  sangahita  udahu  tihi  khandhehi  ariyo atthangiko
maggo   sangahitoti   .  na  kho  avuso  visakha  ariyena  atthangikena
maggena   tayo   khandha   sangahita   tihi   ca   kho   avuso  visakha
khandhehi   ariyo   atthangiko   maggo   sangahito  ya  cavuso  visakha
sammavaca   yo   ca   sammakammanto   yo   ca  sammaajivo  ime
Dhamma   silakkhandhena   sangahita   yo   ca   sammavayamo   ya   ca
sammasati    yo    ca    sammasamadhi   ime   dhamma   samadhikkhandhena
sangahita   ya   ca   sammaditthi  yo  ca  sammasankappo  ime  dhamma
pannakkhandhena    sangahitati    .   katamo   panayye   samadhi   katame
dhamma    samadhinimitta    katame    dhamma    samadhiparikkhara   katama
samadhibhavanati  .  ya  kho  avuso  visakha  cittassekaggata ayam samadhi
cattaro     satipatthana    samadhinimitta    cattaro    sammappadhana
samadhiparikkhara    ya    tesanneva    dhammanam   asevana   bhavana
bahulikammam ayam tattha samadhibhavanati.
     [509]   Kati   panayye  sankharati  .  tayome  avuso  visakha
sankhara    kayasankharo    vacisankharo   cittasankharoti   .   katamo
panayye   kayasankharo  katamo  vacisankharo  katamo   cittasankharoti .
Assasapassasa   kho   avuso   visakha   kayasankharo   vitakkavicara
vacisankharo   sanna   ca   vedana   ca   cittasankharoti   .   kasma
panayye     assasapassasa    kayasankharo    kasma    vitakkavicara
vacisankharo   kasma   sanna   ca   vedana   ca   cittasankharoti  .
Assasapassasa    kho    avuso   visakha   kayika   ete   dhamma
kayapatibaddha    tasma   assasapassasa   kayasankharo   pubbe   kho
avuso    visakha   vitakketva   vicaretva   vacam   bhindati   tasma
vitakkavicara   vacisankharo   sanna   ca  vedana  ca  cetasika  ete
Dhamma cittapatibaddha tasma sanna ca vedana ca cittasankharoti.
     [510]  Katham  1-  panayye  sannavedayitanirodhasamapatti  hotiti .
Na   kho   avuso   visakha  sannavedayitanirodham  samapajjantassa  bhikkhuno
evam    hoti    aham   sannavedayitanirodham   samapajjissanti   va   aham
sannavedayitanirodham    samapajjamiti    va    aham    sannavedayitanirodham
samapannoti   va   atha   khvassa   pubbeva   tatha  cittam  bhavitam  hoti
yantam    tathattaya   upanetiti   .   sannavedayitanirodham   samapajjantassa
panayye    bhikkhuno    katame    dhamma   pathamam   nirujjhanti   yadi   va
kayasankharo yadi va vacisankharo yadi va cittasankharoti.
     {510.1}    Sannavedayitanirodham   samapajjantassa   kho   avuso
visakha   bhikkhuno  pathamam  nirujjhati  vacisankharo  tato  kayasankharo  tato
cittasankharoti    .    katham    panayye    sannavedayitanirodhasamapattiya
vutthanam  hotiti  .  na  kho  avuso visakha sannavedayitanirodhasamapattiya
vutthahantassa   bhikkhuno   evam   hoti  aham  sannavedayitanirodhasamapattiya
vutthahissanti   va   aham   sannavedayitanirodhasamapattiya  vutthahamiti  va
aham    sannavedayitanirodhasamapattiya    vutthitoti    va   atha   khvassa
pubbeva   tatha   cittam   bhavitam   hoti   yantam  tathattaya  upanetiti .
Sannavedayitanirodhasamapattiya   vutthahantassa   panayye   bhikkhuno   katame
dhamma  pathamam  uppajjanti  yadi  va  kayasankharo  yadi  va  vacisankharo
@Footnote: 1 Yu. kathanca panayyeti dissati.
Yadi     va     cittasankharoti     .    sannavedayitanirodhasamapattiya
vutthahantassa  kho  avuso  visakha  bhikkhuno  pathamam  uppajjati cittasankharo
tato  kayasankharo  tato  vacisankharoti . Sannavedayitanirodhasamapattiya
vutthitam  panayye  bhikkhum  kati phassa phusantiti. Sannavedayitanirodhasamapattiya
vutthitam  kho  avuso  visakha  bhikkhum  tayo  phassa  phusanti  sunnato phasso
animitto   phasso  appanihito  phassoti  .  sannavedayitanirodhasamapattiya
vutthitassa  panayye  bhikkhuno  kimninnam  cittam  hoti  kimponam  kimpabbharanti .
Sannavedayitanirodhasamapattiya   vutthitassa   kho  avuso  visakha  bhikkhuno
vivekaninnam cittam hoti vivekaponam vivekapabbharanti.
     [511]   Kati  panayye  vedanati  .  tisso  kho  ima  avuso
visakha  vedana  sukha  vedana  dukkha  vedana  adukkhamasukha vedanati.
Katama   panayye   sukha   vedana   katama   dukkha   vedana   katama
adukkhamasukha   vedanati   .   yam   kho   avuso   visakha  kayikam  va
cetasikam   va   sukham   satam   vedayitam   ayam   sukha   vedana  yam  kho
avuso   visakha   kayikam   va   cetasikam   va  dukkham  asatam  vedayitam
ayam   dukkha   vedana   yam  kho  avuso  visakha  kayikam  va  cetasikam
va   neva   satam    nasatam  vedayitam  ayam  adukkhamasukha  vedanati .
Sukha   panayye   vedana   kimsukha   kimdukkhati   .  sukha  kho  avuso
visakha   vedana   thitisukha   viparinamadukkha   dukkha  vedana  thitidukkha
Viparinamasukha   adukkhamasukha   vedana   sannanasukha   annanadukkhati .
Sukhaya    panayye    vedanaya    kim    anusayo    anuseti    dukkhaya
vedanaya   kim   anusayo   anuseti  adukkhamasukhaya  vedanaya  kim  anusayo
anusetiti   .   sukhaya   kho   avuso   visakha  vedanaya  raganusayo
anuseti    dukkhaya    vedanaya   patighanusayo   anuseti   adukkhamasukhaya
vedanaya   avijjanusayo  anusetiti  .  sabbaya  nu  kho  ayye  sukhaya
vedanaya    raganusayo    anuseti    sabbaya    dukkhaya    vedanaya
patighanusayo   anuseti   sabbaya   adukkhamasukhaya  vedanaya  avijjanusayo
anusetiti.
     {511.1}   Na   kho  avuso  visakha  sabbaya  sukhaya  vedanaya
raganusayo   anuseti   na   sabbaya   dukkhaya   vedanaya  patighanusayo
anuseti    na     sabbaya    adukkhamasukhaya    vedanaya   avijjanusayo
anusetiti   .   sukhaya   panayye   vedanaya   kim   pahatabbam   dukkhaya
vedanaya   kim   pahatabbam   adukkhamasukhaya  vedanaya  kim  pahatabbanti .
Sukhaya    kho   avuso   visakha   vedanaya   raganusayo   pahatabbo
dukkhaya   vedanaya   patighanusayo   pahatabbo   adukkhamasukhaya  vedanaya
avijjanusayo   pahatabboti   .   sabbaya   nu   kho   ayye   sukhaya
vedanaya    raganusayo    pahatabbo    sabbaya   dukkhaya   vedanaya
patighanusayo   pahatabbo  sabbaya  adukkhamasukhaya  vedanaya  avijjanusayo
pahatabboti   .   na   kho  avuso  visakha  sabbaya  sukhaya  vedanaya
raganusayo   pahatabbo   na   sabbaya  dukkhaya  vedanaya  patighanusayo
Pahatabbo    na    sabbaya    adukkhamasukhaya   vedanaya   avijjanusayo
pahatabbo    idhavuso    visakha   bhikkhu   vivicceva   kamehi   vivicca
akusalehi   dhammehi   savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham  pathamam  jhanam
upasampajja    viharati    ragantena    pajahati   na   tattha   raganusayo
anuseti    idhavuso    visakha    bhikkhu    iti   patisancikkhati   kudassu
namaham   tadayatanam   upasampajja   viharissami   yadariya  etarahi  ayatanam
upasampajja   viharantiti   iti   anuttaresu  vimokkhesu  piham  upatthapayato
uppajjati   pihapaccaya   1-   domanassam   patighantena   pajahati  na  tattha
patighanusayo   anuseti   idhavuso   visakha   bhikkhu   sukhassa  ca  pahana
dukkhassa    ca    pahana    pubbeva   somanassadomanassanam   atthangama
adukkhamasukham    upekkhasatiparisuddhim   catuttham   jhanam   upasampajja   viharati
avijjantena pajahati na tattha avijjanusayo anusetiti.
     [512]  Sukhaya  panayye  vedanaya  kim  patibhagoti  .  sukhaya kho
avuso   visakha   vedanaya   rago   patibhagoti  .  dukkhaya  panayye
vedanaya   kim   patibhagoti  .  dukkhaya  kho  avuso  visakha  vedanaya
patigho    patibhagoti    .    adukkhamasukhaya    panayye   vedanaya   kim
patibhagoti   .   adukkhamasukhaya  kho  avuso  visakha  vedanaya  avijja
patibhagoti   .   avijjaya   panayye  kim  patibhagoti  .  avijjaya  kho
avuso  visakha  vijja  patibhagoti  .  vijjaya  panayye kim patibhagoti.
Vijjaya   kho   avuso   visakha   vimutti   patibhagoti   .   vimuttiya
@Footnote: 1 Ma. pihapaccaya.
Panayye  kim  patibhagoti  .  vimuttiya  kho  visakha  nibbanam patibhagoti.
Nibbanassa   panayye   kim   patibhagoti   .  accasaravuso  visakha  panham
nasakkhi   panhanam   pariyantam   gahetum   nibbanogadham  hi  avuso  visakha
brahmacariyam   nibbanaparayanam   nibbanapariyosanam   akankhamano  ce  tvam
avuso   visakha   bhagavantam   upasankamitva  etamattham  puccheyyasi  yatha
ca te bhagava byakaroti tatha nam dhareyyasiti.
     [513]   Atha   kho   visakho   upasako  dhammadinnaya  bhikkhuniya
bhasitam     abhinanditva     anumoditva     utthayasana     dhammadinnam
bhikkhunim   abhivadetva   padakkhinam   katva   yena   bhagava   tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinno  kho  visakho  upasako  yavatako  ahosi  dhammadinnaya bhikkhuniya
saddhim  kathasallapo  tam  sabbam  bhagavato  arocesi . Evam vutte bhagava
visakham    upasakam   etadavoca   pandita   visakha   dhammadinna   bhikkhuni
mahapanna    visakha    dhammadinna    bhikkhuni    mancepi   tvam   visakha
etamattham  patipuccheyyasi  1-  ahampi  tam  evameva  byakareyyam yatha tam
dhammadinnaya bhikkhuniya byakatam esovetassa attho evametam dharehiti.
     Idamavoca    bhagava    attamano    visakho   upasako   bhagavato
bhasitam abhinanditi.
                Culavedallasuttam nitthitam catuttham.
                       ---------
@Footnote: 1 Ma. puccheyyasi.
                    Culadhammasamadanasuttam
     [514]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [515]  Bhagava  etadavoca  cattarimani  bhikkhave  dhammasamadanani
katamani   cattari   atthi   bhikkhave  dhammasamadanam  paccuppannasukham  ayatim
dukkhavipakam     atthi    bhikkhave    dhammasamadanam    paccuppannadukkhanceva
ayatinca   dukkhavipakam   atthi   bhikkhave   dhammasamadanam   paccuppannadukkham
ayatim   sukhavipakam   atthi   bhikkhave   dhammasamadanam   paccuppannasukhanceva
ayatinca sukhavipakam.
     [516]   Katamanca   bhikkhave   dhammasamadanam  paccuppannasukham  ayatim
dukkhavipakam   .   santi   bhikkhave   eke   samanabrahmana  evamvadino
evamditthino  natthi  kamesu  dosoti  te  kamesu patabyatam apajjanti.
Te   kho  molibandhahi  1-  paribbajikahi  paricarenti  te  evamahamsu
kimsu    nama    te    bhonto   samanabrahmana   kamesu   anagatabhayam
sampassamana      kamanam      pahanamahamsu      kamanam      parinnam
pannapenti   2-   sukho   imissa   paribbajikaya   tarunaya   mudukaya
lomasaya   bahaya   samphassoti  te  kamesu  patabyatam  apajjanti .
Te   kamesu   patabyatam   apajjitva   kayassa   bheda   parammarana
@Footnote: 1 Ma. molibaddhahi. 2 Po. Ma. pannapenti. sabbattha idisameva.
Apayam   duggatim   vinipatam   nirayam   upapajjanti   .   te  tattha  dukkha
tippa  1-  [2]-  katuka  vedana  vediyanti te evamahamsu idam kho te
bhonto   samanabrahmana   kamesu   anagatabhayam   sampassamana  kamanam
pahanamahamsu    kamanam    parinnam    pannapenti    ime    hi    mayam
kamahetu   kamanidanam   dukkha  tippa  katuka  vedana  vediyamati .
Seyyathapi bhikkhave gimhanam pacchime mase maluvasipatika phaleyya.
     {516.1}    Atha   kho   tam   bhikkhave   maluvavijam   annatarasmim
salamule  nipateyya  .  atha  kho  bhikkhave  ya  tasmim  sale  adhivattha
devata  sa  bhita  ubbigga  santasam  apajjeyya  .  atha kho bhikkhave
tasmim    sale    adhivatthaya   devataya   mittamacca   natisalohita
aramadevata   vanadevata   rukkhadevata   osadhitinavanappatisu   adhivattha
devata  sangamma  samagamma  evam  samassaseyyum  ma  bhavam  bhayi ma bhavam
bhayi  appevanametam  maluvavijam  moro  va  gileyya migo va khadeyya
davadaho   va   daheyya   vanakammika   va   uddhareyyum  upacika  va
utthaheyyum   avijam  va  panassati  .  atha  kho  tam  bhikkhave  maluvavijam
neva  moro  gileyya  na migo khadeyya na davadaho daheyya na vanakammika
uddhareyyum   na  upacika  utthaheyyum  vijanca  panassa  .  tam  pavussakena
meghena   abhivuttham   sammadeva  viruheyya  .  sassa  maluvalata  taruna
muduka  lomasa  vilambini  .  sa  tam  salam  upaniseveyya  .  atha  kho
bhikkhave   tasmim   sale   adhivatthaya   devataya   evamassa  kimsu  nama
@Footnote: 1 Ma. tibba. sabbattha idisameva. 2 Po. Ma. khara. sabbattha idisameva.
Te   bhonto   mittamacca   natisalohita  aramadevata  vanadevata
rukkhadevata    osadhitinavanappatisu    adhivattha    devata    maluvavije
anagatabhayam    sampassamana    sangamma   samagamma   evam   samassasesum
ma   bhavam   bhayi   ma   bhavam  bhayi  appevanametam  maluvavijam  moro
va   gileyya  migo  va  khadeyya  davadaho  va  daheyya  vanakammika
va   uddhareyyum   upacika  va  utthaheyyum  avijam  va  panassati  sukho
imissa    maluvalataya    tarunaya    mudukaya   lomasaya   vilambiniya
samphassoti   .   sa  tam  salam  anuparivareyya  1-  .  sa  tam  salam
anuparivaretva  [2]- upari vitabhim karitva [3]- oghanam janetva ye tassa
salassa mahanta mahanta khandha te padaleyya.
     {516.2}  Atha  kho  bhikkhave  tasmim  sale  adhivatthaya  devataya
evamassa    idam    kho   te   bhonto   mittamacca   natisalohita
aramadevata      vanadevata      rukkhadevata      osadhitinavanappatisu
adhivattha     devata     maluvavije     anagatabhayam     sampassamana
sangamma   samagamma   evam   samassasesum   ma   bhavam   bhayi  ma  bhavam
bhayi   appevanametam   maluvavijam   moro   va   gileyya  migo  va
khadeyya   davadaho  va  daheyya  vanakammika  va  uddhareyyum  upacika
va   utthaheyyum   avijam   va  panassati  svaham  maluvavijahetu  dukkha
tippa katuka vedana vediyamiti.
     {516.3}   Evameva  kho  bhikkhave  santi  eke  samanabrahmana
evamvadino           evamditthino          natthi          kamesu
@Footnote: 1 Si. Ma. Yu. anuparihareyya. 2. Po. Ma. upari vitabhim kareyya.
@3 Po. Ma. oghanam janeyya.
Dosoti   te  kamesu  patabyatam  apajjanti  .  te  kho  molibandhahi
paribbajikahi  paricarenti  .  te  evamahamsu  kimsu  nama  te  bhonto
samanabrahmana     kamesu     anagatabhayam     sampassamana    kamanam
pahanamahamsu     kamanam     parinnam    pannapenti    sukho    imissa
paribbajikaya   tarunaya   mudukaya   lomasaya   bahaya  samphassoti  te
kamesu   patabyatam  apajjanti  .  te  kamesu  patabyatam  apajjitva
kayassa    bheda    parammarana    apayam    duggatim    vinipatam   nirayam
upapajjanti   .   te   tattha  dukkha  tippa  katuka  vedana  vediyanti
te    tattha   evamahamsu   idam   kho   te   bhonto   samanabrahmana
kamesu    anagatabhayam   sampassamana   kamanam   pahanamahamsu   kamanam
parinnam   pannapenti   ime   hi   mayam   kamahetu   kamanidanam  dukkha
tippa    katuka   vedana   vediyamati   .   idam   vuccati   bhikkhave
dhammasamadanam paccuppannasukham ayatim dukkhavipakam.
     [517]   Katamanca   bhikkhave   dhammasamadanam   paccuppannadukkhanceva
ayatinca   dukkhavipakam   .   idha   bhikkhave   ekacco  acelako  hoti
muttacaro   hatthavalekhano   na   ehibhadantiko   na  titthabhadantiko  na
abhihatam   na   uddissa  katam  na  nimantanam  sadiyati  .  so  na  kumbhimukha
patigganhati    na    kalopimukha    patigganhati   na   elakamantaram   na
musalantaram   na   dandamantaram   na   dvinnam   bhunjamananam   na   gabbhiniya
na   payamanaya   na   purisantaragataya   na   sankittisu   na  yattha  sa
Upatthito    hoti    na   yattha   makkhika   sandasandacarini   na   maccham
na   mamsam  na  suram  na  merayam  na  thusodakam  pivati  .  so  ekagariko
va   hoti   ekalopiko  dvagariko  va  hoti  dvalopiko  .pe.
Sattagariko    va    hoti    sattalopiko    ekissapi    dattiya
yapeti   dvihipi   dattihi   yapeti   .pe.   sattahipi  dattihi  yapeti
ekahikampi   aharam  ahareti  dvihikampi  aharam  ahareti  .pe.
Sattahikampi    aharam    ahareti    iti    evarupam    addhamasikampi
pariyayabhattabhojananuyogamanuyutto    viharati   .   so   sakabhakkho   va
hoti   samakabhakkho   va   hoti  nivarabhakkho  va  hoti  daddulabhakkho
va   hoti   hatabhakkho   va  hoti  kanabhakkho  va  hoti  acamabhakkho
va    hoti    pinnakabhakkho    va    hoti   tinabhakkho   va   hoti
gomayabhakkho va hoti vanamulaphalaharo yapeti pavattaphalabhoji.
     {517.1}  So  sananipi  dhareti  masananipi dhareti chavadussanipi
dhareti   pamsukulanipi   dhareti   tiritanipi  dhareti  ajjinanipi  dhareti
ajjinakkhipampi   dhareti   kusacirampi  dhareti  [1]-  phalakacirampi  dhareti
kesakambalampi   dhareti   [2]-  ulukapakkhampi  dhareti  kesamassulocakopi
hoti       kesamassulocananuyogamanuyutto       ubbhatthakopi      hoti
asanapatikkhittopi      ukkutikopi      hoti     ukkutikappadhanamanuyutto
kantakapassayikopi      hoti     kantakapassaye     seyyam     kappeti
sayatatiyakampi    udakorohananuyogamanuyutto    viharati    iti    evarupam
anekavihitam          kayassa          atapanaparitapananuyogamanuyutto
@Footnote: 1 Po. Ma. vakacirampi dhareti. 2. Po. Ma. valakambalampi dhareti.
Viharati   .   so   kayassa  bheda  parammarana  apayam  duggatim  vinipatam
nirayam  upapajjati  .  idam  vuccati bhikkhave dhammasamadanam paccuppannadukkhanceva
ayatinca dukkhavipakam.
     [518]   Katamanca   bhikkhave  dhammasamadanam  paccuppannadukkham  ayatim
sukhavipakam   .   idha  bhikkhave  ekacco  pakatiya  tibbaragajatiko  hoti
so   abhikkhanam   ragajam   dukkham   domanassam   patisamvedeti   .   pakatiya
tibbadosajatiko    hoti    so    abhikkhanam   dosajam   dukkham   domanassam
patisamvedeti    .    pakatiya   tibbamohajatiko   hoti   so   abhikkhanam
mohajam   dukkham   domanassam  patisamvedeti  .  so  sahapi  dukkhena  sahapi
domanassena    phuttho    samano    assumukhopi    rodamano   paripunnam
parisuddham   brahmacariyam   carati   .   so   kayassa   bheda   parammarana
sugatim   saggam   lokam   upapajjati  .  idam  vuccati  bhikkhave  dhammasamadanam
paccuppannadukkham ayatim sukhavipakam.
     [519]    Katamanca   bhikkhave   dhammasamadanam   paccuppannasukhanceva
ayatinca  sukhavipakam  .  idha  bhikkhave ekacco pakatiya na tibbaragajatiko
hoti   so   abhikkhanam   na   ragajam   dukkham   domanassam  patisamvedeti .
Pakatiya   na   tibbadosajatiko   hoti   so  abhikkhanam  na  dosajam  dukkham
domanassam     patisamvedeti     .     pakatiya    na    tibbamohajatiko
hoti   so   abhikkhanam   na   mohajam   dukkham   domanassam  patisamvedeti .
So   vivicceva   kamehi   vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam  savicaram
Vivekajam   pitisukham   pathamam   jhanam   upasampajja  viharati  .  vitakkavicaranam
vupasama   ajjhattam   sampasadanam   cetaso  ekodibhavam  avitakkam  avicaram
samadhijam   pitisukham   dutiyam   jhanam  ...  tatiyam  jhanam  ...  catuttham  jhanam
upasampajja    viharati   .   so   kayassa   bheda   parammarana   sugatim
saggam    lokam   upapajjati   .   idam   vuccati   bhikkhave   dhammasamadanam
paccuppannasukhanceva   ayatinca   sukhavipakam   .   imani   kho   bhikkhave
cattari dhammasamadananiti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
              Culadhammasamadanasuttam nitthitam pancamam.
                      ----------
                    Mahadhammasamadanasuttam
     [520]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [521]  Bhagava  etadavoca  yebhuyyena  bhikkhave  satta evamkama
evamchanda     evamadhippaya     aho     vata    anittha    akanta
amanapa  [1]-  parihayeyyum  ittha kanta manapa [1]- abhivaddheyyunti
tesam   bhikkhave   sattanam   evamkamanam   evamchandanam   evamadhippayanam
anittha    akanta    amanapa   dhamma   abhivaddhanti   ittha   kanta
manapa    dhamma    parihayanti   tatra   tumhe   bhikkhave   tam   kissa
hetu  2-  paccethati  .  bhagavammulaka  no  bhante  dhamma  bhagavamnettika
bhagavampatisarana    sadhu   vata   bhante   bhagavantamyeva   patibhatu   etassa
bhasitassa   attho   bhagavato   sutva   bhikkhu   dharessantiti  .  tenahi
bhikkhave   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti
kho te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [522]   Bhagava   etadavoca   idha  bhikkhave  assutava  puthujjano
ariyanam    adassavi    ariyadhammassa    akovido   ariyadhamme   avinito
sappurisanam     adassavi    sappurisadhammassa    akovido    sappurisadhamme
avinito  sevitabbe  dhamme  na  janati  asevitabbe  dhamme  na janati
@Footnote: 1 Po. Ma. dhamma. 2. Si. Yu. kim hetum.
Bhajitabbe   dhamme   na   janati   abhajitabbe   dhamme  na  janati .
So   sevitabbe   dhamme   ajananto   asevitabbe  dhamme  ajananto
bhajitabbe  dhamme  ajananto  abhajitabbe  dhamme  ajananto  asevitabbe
dhamme    sevati    sevitabbe    dhamme    na    sevati    abhajitabbe
dhamme   bhajati   bhajitabbe   dhamme   na   bhajati   .  tassa  asevitabbe
dhamme   sevato   sevitabbe   dhamme   asevato   abhajitabbe   dhamme
bhajato    bhajitabbe    dhamme   abhajato   anittha   akanta   amanapa
dhamma    abhivaddhanti    ittha   kanta   manapa   dhamma   parihayanti
tam kissa hetu evam hetam bhikkhave hoti yathatam aviddasuno.
     {522.1}  Sutava  ca  kho  bhikkhave  ariyasavako  ariyanam dassavi
ariyadhammassa    kovido    ariyadhamme    suvinito   sappurisanam   dassavi
sappurisadhammassa   kovido   sappurisadhamme   suvinito   sevitabbe   dhamme
janati   asevitabbe   dhamme   janati   bhajitabbe   dhamme   janati
abhajitabbe  dhamme  janati . So sevitabbe dhamme jananto asevitabbe
dhamme   jananto   bhajitabbe   dhamme   jananto   abhajitabbe   dhamme
jananto   asevitabbe   dhamme   na  sevati  sevitabbe  dhamme  sevati
abhajitabbe   dhamme   na   bhajati   bhajitabbe   dhamme   bhajati   .  tassa
asevitabbe   dhamme   asevato  sevitabbe  dhamme  sevato  abhajitabbe
dhamme   abhajato   bhajitabbe  dhamme  bhajato  anittha  akanta  amanapa
dhamma    parihayanti    ittha   kanta   manapa   dhamma   abhivaddhanti
Tam kissa hetu evam hetam bhikkhave hoti yathatam viddasunoti.
     [523]   Cattarimani  bhikkhave  dhammasamadanani  katamani  cattari
atthi   bhikkhave  dhammasamadanam  paccuppannadukkhanceva  ayatinca  dukkhavipakam
atthi    bhikkhave    dhammasamadanam   paccuppannasukham   ayatim    dukkhavipakam
atthi    bhikkhave    dhammasamadanam    paccuppannadukkham   ayatim   sukhavipakam
atthi     bhikkhave     dhammasamadanam     paccuppannasukhanceva    ayatinca
sukhavipakam.
     [524]   Tatra  bhikkhave  yamidam  dhammasamadanam  paccuppannadukkhanceva
ayatinca      dukkhavipakam     tam     aviddha     1-     avijjagato
yathabhutam   nappajanati   idam   kho   dhammasamadanam   paccuppannadukkhanceva
ayatinca    dukkhavipakanti    .   tam   aviddha   avijjagato   yathabhutam
nappajananto   tam   sevati   tam   na  parivajjeti  .  tassa  tam  sevato
tam   apparivajjayato   anittha   akanta   amanapa   dhamma  abhivaddhanti
ittha    kanta    manapa    dhamma   parihayanti   tam   kissa   hetu
evam hetam bhikkhave hoti yathatam aviddasunoti.
     {524.1}   Tatra   bhikkhave   yamidam   dhammasamadanam  paccuppannasukham
ayatim     dukkhavipakam     tam     aviddha     avijjagato     yathabhutam
nappajanati      idam      kho       dhammasamadanam      paccuppannasukham
ayatim    dukkhavipakanti    .     tam   aviddha   avijjagato   yathabhutam
nappajananto   tam   sevati   tam   na  parivajjeti  .  tassa  tam  sevato
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha avidavati dissati.
Tam   apparivajjayato   anittha   akanta   amanapa   dhamma  abhivaddhanti
ittha  kanta  manapa  dhamma  parihayanti  tam  kissa  hetu  evam  hetam
bhikkhave hoti yathatam aviddasunoti.
     {524.2}   Tatra   bhikkhave   yamidam  dhammasamadanam  paccuppannadukkham
ayatim   sukhavipakam   tam  aviddha  avijjagato  yathabhutam  nappajanati  idam
kho    dhammasamadanam    paccuppannadukkham   ayatim   sukhavipakanti   .   tam
aviddha  avijjagato  yathabhutam  nappajananto  tam sevati tam na parivajjeti.
Tassa  tam  sevato  tam  apparivajjayato  anittha  akanta  amanapa dhamma
abhivaddhanti   ittha  kanta  manapa  dhamma  parihayanti  tam  kissa  hetu
evam hetam bhikkhave hoti yathatam aviddasunoti.
     {524.3}  Tatra  bhikkhave  yamidam  dhammasamadanam  paccuppannasukhanceva
ayatinca  sukhavipakam  tam  aviddha  avijjagato  yathabhutam  nappajanati  idam
kho   dhammasamadanam   paccuppannasukhanceva   ayatinca  sukhavipakanti  .  tam
aviddha  avijjagato  yathabhutam  nappajananto  tam sevati tam na parivajjeti.
Tassa  tam  sevato  tam  apparivajjayato  anittha  akanta  amanapa dhamma
abhivaddhanti   ittha  kanta  manapa  dhamma  parihayanti  tam  kissa  hetu
evam hetam bhikkhave hoti yathatam aviddasunoti.
     [525]   Tatra  bhikkhave  yamidam  dhammasamadanam  paccuppannadukkhanceva
ayatinca   dukkhavipakam   tam   viddha  1-  vijjagato  yathabhutam  pajanati
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha vidavati dissati.
Idam  kho  dhammasamadanam  paccuppannadukkhanceva  ayatinca  dukkhavipakanti .
Tam  viddha  vijjagato yathabhutam pajananto tam na sevati tam parivajjeti. Tassa
tam  asevato  tam  parivajjayato  anittha akanta amanapa dhamma parihayanti
ittha  kanta  manapa  dhamma abhivaddhanti tam kissa hetu evam hetam bhikkhave
hoti  yathatam  viddasunoti . Tatra bhikkhave yamidam dhammasamadanam paccuppannasukham
ayatim   dukkhavipakam  tam  viddha  vijjagato  yathabhutam  pajanati  idam  kho
dhammasamadanam   paccuppannasukham   ayatim   dukkhavipakanti   .   tam   viddha
vijjagato yathabhutam pajananto tam na sevati tam parivajjeti.
     {525.1}  Tassa  tam  asevato  tam  parivajjayato  anittha  akanta
amanapa    dhamma    parihayanti    ittha   kanta   manapa   dhamma
abhivaddhanti   tam   kissa   hetu   evam   hetam   bhikkhave   hoti  yathatam
viddasunoti   .   tatra   bhikkhave   yamidam   dhammasamadanam  paccuppannadukkham
ayatim   sukhavipakam   tam  viddha  vijjagato  yathabhutam  pajanati  idam  kho
dhammasamadanam   paccuppannadukkham   ayatim   sukhavipakanti   .   tam   viddha
vijjagato   yathabhutam   pajananto   tam   na   sevati  tam  parivajjeti .
Tassa   tam   asevato   tam   parivajjayato   anittha   akanta  amanapa
dhamma    parihayanti    ittha   kanta   manapa   dhamma   abhivaddhanti
tam   kissa   hetu   evam   hetam  bhikkhave  hoti  yathatam  viddasunoti .
Tatra    bhikkhave   yamidam   dhammasamadanam   paccuppannasukhanceva   ayatinca
Sukhavipakam    tam   viddha   vijjagato   yathabhutam   pajanati   idam   kho
dhammasamadanam    paccuppannasukhanceva    ayatinca   sukhavipakanti   .   tam
viddha  vijjagato  yathabhutam  pajananto  tam  na  sevati  tam  parivajjeti.
Tassa   tam   asevato   tam   parivajjayato   anittha   akanta  amanapa
dhamma    parihayanti    ittha   kanta   manapa   dhamma   abhivaddhanti
tam kissa hetu evam hetam bhikkhave hotiyathatam viddasunoti.
     [526]   Katamanca   bhikkhave   dhammasamadanam   paccuppannadukkhanceva
ayatinca   dukkhavipakam   .   idha   bhikkhave   ekacco  sahapi  dukkhena
sahapi    domanassena    panatipati    hoti   panatipatapaccaya   ca
dukkham   domanassam  patisamvedeti  .  sahapi  dukkhena   sahapi  domanassena
adinnadayi  hoti  adinnadanapaccaya  ca  dukkham  domanassam patisamvedeti.
Sahapi     dukkhena     sahapi    domanassena    kamesu    micchacari
hoti kamesu micchacarapaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti.
     {526.1}   Sahapi  dukkhena  sahapi  domanassena  musavadi  hoti
musavadapaccaya  ca  dukkham  domanassam  patisamvedeti. Sahapi dukkhena sahapi
domanassena   pisunavaco   hoti   pisunavacapaccaya   ca  dukkham  domanassam
patisamvedeti   .  sahapi  dukkhena  sahapi  domanassena  pharusavaco  hoti
pharusavacapaccaya   ca   dukkham  domanassam  patisamvedeti  .  sahapi  dukkhena
sahapi    domanassena    samphappalapi    hoti   samphappalapapaccaya   ca
dukkham   domanassam   patisamvedeti  .  sahapi  dukkhena  sahapi  domanassena
Abhijjhalu   hoti   abhijjhapaccaya   ca  dukkham  domanassam  patisamvedeti .
Sahapi     dukkhena    sahapi    domanassena    byapannacitto    hoti
byapadapaccaya   ca   dukkham  domanassam  patisamvedeti  .  sahapi  dukkhena
sahapi    domanassena    micchaditthi    hoti    micchaditthipaccaya    ca
dukkham   domanassam   patisamvedeti   .   so   kayassa  bheda  parammarana
apayam   duggatim   vinipatam   nirayam   upapajjati   .  idam  vuccati  bhikkhave
dhammasamadanam paccuppannadukkhanceva ayatinca dukkhavipakam.
     [527]   Katamanca   bhikkhave   dhammasamadanam  paccuppannasukham  ayatim
dukkhavipakam  .  idha  bhikkhave  ekacco  sahapi  sukhena sahapi somanassena
panatipati  hoti  panatipatapaccaya  ca  sukham  somanassam  patisamvedeti.
Sahapi     sukhena     sahapi     somanassena     adinnadayi    hoti
adinnadanapaccaya   ca   sukham  somanassam  patisamvedeti  .  sahapi  sukhena
sahapi  somanassena  kamesu  micchacari  hoti  kamesu micchacarapaccaya
ca   sukham  somanassam  patisamvedeti  .  sahapi  sukhena  sahapi  somanassena
musavadi   hoti   musavadapaccaya   ca  sukham  somanassam  patisamvedeti .
Sahapi     sukhena     sahapi     somanassena     pisunavaco     hoti
pisunavacapaccaya   ca   sukham   somanassam   patisamvedeti  .  sahapi  sukhena
sahapi  somanassena  pharusavaco  hoti  pharusavacapaccaya  ca  sukham somanassam
patisamvedeti   .   sahapi   sukhena   sahapi   somanassena   samphappalapi
hoti    samphappalapapaccaya    ca    sukham   somanassam   patisamvedeti  .
Sahapi   sukhena   sahapi   somanassena   abhijjhalu  hoti  abhijjhapaccaya
ca    sukham    somanassam    patisamvedeti    .   sahapi   sukhena   sahapi
somanassena    byapannacitto    hoti    byapadapaccaya    ca    sukham
somanassam    patisamvedeti    .   sahapi   sukhena   sahapi   somanassena
micchaditthi   hoti  micchaditthipaccaya  ca  sukham  somanassam  patisamvedeti .
So    kayassa   bheda   parammana   apayam   duggatim   vinipatam   nirayam
upapajjati    .   idam   vuccati   bhikkhave   dhammasamadanam   paccuppannasukham
ayatim dukkhavipakam.
     [528]   Katamanca   bhikkhave  dhammasamadanam  paccuppannadukkham  ayatim
sukhavipakam  .  idha  bhikkhave  ekacco  sahapi  dukkhena sahapi domanassena
panatipata     pativirato     hoti    panatipata    veramanipaccaya
ca  dukkham  domanassam  patisamvedeti  .  sahapi  dukkhena  sahapi domanassena
adinnadana     pativirato     hoti    adinnadana    veramanipaccaya
ca    dukkham    domanassam   patisamvedeti   .   sahapi   dukkhena   sahapi
domanassena    kamesu    micchacara    pativirato    hoti    kamesu
micchacara   veramanipaccaya   ca   dukkham   domanassam   patisamvedeti  .
Sahapi   dukkhena   sahapi   domanassena   musavada   pativirato   hoti
musavada    veramanipaccaya   ca   dukkham   domanassam   patisamvedeti  .
Sahapi   dukkhena   sahapi   domanassena   pisunaya   vacaya   pativirato
hoti    pisunaya    vacaya    veramanipaccaya    ca   dukkham   domanassam
Patisamvedeti   .  sahapi  dukkhena  sahapi  domanassena  pharusaya  vacaya
pativirato   hoti   pharusaya  vacaya  veramanipaccaya  ca  dukkham  domanassam
patisamvedeti   .   sahapi   dukkhena   sahapi  domanassena  samphappalapa
pativirato   hoti   samphappalapa   veramanipaccaya   ca   dukkham  domanassam
patisamvedeti   .   sahapi   dukkhena   sahapi   domanassena   anabhijjhalu
hoti   anabhijjhapaccaya   ca   dukkham   domanassam  patisamvedeti  .  sahapi
dukkhena   sahapi   domanassena  abyapannacitto  hoti  abyapadapaccaya
ca    dukkham    domanassam   patisamvedeti   .   sahapi   dukkhena   sahapi
domanassena     sammaditthi    hoti    sammaditthipaccaya    ca    dukkham
domanassam   patisamvedeti   .   so   kayassa   bheda  parammarana  sugatim
saggam    lokam   upapajjati   .   idam   vuccati   bhikkhave   dhammasamadanam
paccuppannadukkham ayatim sukhavipakam.
     [529]    Katamanca   bhikkhave   dhammasamadanam   paccuppannasukhanceva
ayatinca   sukhavipakam  .  idha  bhikkhave  ekacco  sahapi  sukhena  sahapi
somanassena     panatipata     pativirato     hoti     panatipata
veramanipaccaya  ca  sukham  somanassam  patisamvedeti  .  sahapi  sukhena sahapi
somanassena     adinnadana     pativirato     hoti     adinnadana
veramanipaccaya   ca   sukham   somanassam   patisamvedeti   .  sahapi  sukhena
sahapi   somanassena   kamesu   micchacara   pativirato  hoti  kamesu
micchacara   veramanipaccaya  ca  sukham  somanassam  patisamvedeti  .  sahapi
Sukhena   sahapi   somanassena   musavada   pativirato  hoti  musavada
veramanipaccaya   ca   sukham   somanassam   patisamvedeti   .  sahapi  sukhena
sahapi    somanassena   pisunaya   vacaya   pativirato   hoti   pisunaya
vacaya   veramanipaccaya   ca   sukham   somanassam  patisamvedeti  .  sahapi
sukhena   sahapi  somanassena  pharusaya  vacaya  pativirato  hoti  pharusaya
vacaya   veramanipaccaya   ca   sukham   somanassam  patisamvedeti  .  sahapi
sukhena  sahapi  somanassena  samphappalapa  pativirato  hoti  samphappalapa
veramanipaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti.
     {529.1}   Sahapi  sukhena  sahapi  somanassena  anabhijjhalu  hoti
anabhijjhapaccaya   ca   sukham   somanassam   patisamvedeti  .  sahapi  sukhena
sahapi    somanassena   abyapannacitto   hoti   abyapadapaccaya   ca
sukham   somanassam   patisamvedeti   .   sahapi  sukhena  sahapi  somanassena
sammaditthi   hoti  sammaditthipaccaya  ca  sukham  somanassam  patisamvedeti .
So   kayassa  bheda  parammarana  sugatim  saggam  lokam  upapajjati  .  idam
vuccati     bhikkhave     dhammasamadanam    paccuppannasukhanceva    ayatinca
sukhavipakam. Imani kho bhikkhave cattari dhammasamadanani.
     [530]   Seyyathapi   bhikkhave   tittikalabu  visena  samsattho .
Atha    puriso    agaccheyya    jivitukamo    amaritukamo    sukhakamo
dukkhapatikkulo  .  tamenam  evam  vadeyyum  ambho  purisa  ayam  tittikalabu
visena   samsattho   sace   akankhasi   piva   tassa   tam   pivato   ceva
Na   chadessati   vannenapi   gandhenapi   rasenapi    pivitva    ca  pana
maranam    va    niggacchasi    maranamattam   va   dukkhanti   .   so   tam
appatisankhaya   piveyya   nappatinissajjeyya   tassa   tam   pivato   ceva
na   chadeyya   vannenapi   gandhenapi   rasenapi  pivitva  ca  pana  maranam
va   niggaccheyya   maranamattam   va   dukkham   tathupamaham   bhikkhave   imam
dhammasamadanam    vadami    yadidam    dhammasamadanam    paccuppannadukkhanceva
ayatinca dukkhavipakam.
     [531]    Seyyathapi    bhikkhave    apaniyakamso   vannasampanno
gandhasampanno  rasasampanno  so  ca  kho  visena  samsattho  .  atha puriso
agaccheyya    jivitukamo   amaritukamo   sukhakamo   dukkhapatikkulo  .
Tamenam   evam   vadeyyum   ambho   purisa   apaniyakamso   vannasampanno
gandhasampanno   rasasampanno   so   ca   kho   visena   samsattho   sace
akankhasi   piva   tassa   tam   pivato   hi   kho   chadessati  vannenapi
gandhenapi   rasenapi   pivitva   ca  pana  maranam  va  niggacchasi  maranamattam
va   dukkhanti   .   so   tam  appatisankhaya  piveyya  nappatinissajjeyya
tassa   tam   pivato   hi   kho   chadeyya  vannenapi  gandhenapi  rasenapi
pivitva   ca   pana   maranam   va   niggaccheyya   maranamattam   va  dukkham
tathupamaham   bhikkhave   imam   dhammasamadanam   vadami   yadidam  dhammasamadanam
paccuppannasukham ayatim dukkhavipakam.
     [532]  Seyyathapi  bhikkhave  putimuttam  nanabhesajjehi  samsattham .
Atha   puriso   agaccheyya  pandurogi  .  tamenam  evam  vadeyyum  ambho
purisa   idam   putimuttam   nanabhesajjehi   samsattham   sace  akankhasi  piva
tassa   tam   1-   pivato   hi   kho  nacchadessati  vannenapi  gandhenapi
rasenapi   pivitva  ca  pana  sukhi  bhavissatiti  2-  .  so  tam  patisankhaya
piveyya    nappatinissajjeyya   tassa   tam   pivato   ceva   nacchadeyya
vannenapi   gandhenapi   rasenapi   pivitva  ca  pana  sukhi  assa  tathupamaham
bhikkhave     imam     dhammasamadanam     vadami    yadidam    dhammasamadanam
paccuppannadukkham ayatim sukhavipakam.
     [533]  Seyyathapi  bhikkhave  dadhi  ca  madhu  ca  sappi  ca phanitanca
ekajjham   samsattham   .   atha   puriso   agaccheyya  lohitapakkhandiko .
Tamenam   evam   vadeyyum  ambho  purisa  idam  dadhi  ca  madhu  ca  sappi  ca
phanitanca   ekajjham   samsattham   sace   akankhasi  piva  tassa  te  pivato
ceva   chadessati   vannenapi  gandhenapi  rasenapi  pivitva  ca  pana  sukhi
bhavissatiti  3-  .  so  tam  patisankhaya  piveyya  nappatinissajjeyya  tassa
tam   pivato   ceva   chadeyya   vannenapi   gandhenapi  rasenapi  pivitva
ca   pana   sukhi   assa   tathupamaham   bhikkhave  imam  dhammasamadanam  vadami
yadidam dhammasamadanam paccuppannasukhanceva ayatinca sukhavipakam.
     [534]  Seyyathapi  bhikkhave  vassanam  pacchime  mase  saradasamaye
viddhe   vigatavalahake   deve   adicco   nabham  abbhussakkamano  sabbam
akasagatam   tamagatam   abhivihacca   bhasati  ca  tapati  ca  virocati  4-  ca
@Footnote: 1 Ma. te. 2-3 Po. Ma. bhavissasiti. 4 Po. Ma. bhasate ca tapate ca virocate ca.
Evameva    kho    bhikkhave   yadidam   dhammasamadanam   paccuppannasukhanceva
ayatinca       sukhavipakam      tadanne      puthusamanabrahmanaparappavade
abhivihacca bhasati ca tapati ca virocati 1- cati
     idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
              Mahadhammasamadanasuttam nitthitam chattham.
                           --------
@Footnote: 1 po Ma. bhasate ca tapate ca virocate cati.
                        Vimamsakasuttam
     [535]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [536]   Bhagava   etadavoca  vimamsakena  bhikkhave  bhikkhuna  parassa
cetopariyayam     ajanantena     tathagate    samannesana    katabba
sammasambuddho   va   no  va  iti  vinnanayati  .  bhagavammulaka  no
bhante    dhamma    bhagavamnettika   bhagavampatisarana   sadhu   vata   bhante
bhagavantamyeva   patibhatu   etassa   bhasitassa   attho   bhagavato   sutva
bhikkhu   dharessantiti   .   tenahi   bhikkhave  sunatha  sadhukam  manasikarotha
bhasissamiti. Evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [537]   Bhagava   etadavoca  vimamsakena  bhikkhave  bhikkhuna  parassa
cetopariyayam   ajanantena   dvisu   dhammesu   tathagato  samannesitabbo
cakkhusotavinneyyesu    dhammesu    ye   sankilittha   cakkhusotavinneyya
dhamma  samvijjanti  va  te  tathagatassa  no vati. Tamenam samannesamano
evam   janati   ye   sankilittha   cakkhusotavinneyya  dhamma  na  te
tathagatassa samvijjantiti.
     {537.1}    Yato   nam   samannesamano   evam   janati   ye
sankilittha     cakkhusotavinneyya    dhamma    na    te    tathagatassa
samvijjantiti     tato    nam    uttarim    samannesati    ye    vitimissa
cakkhusotavinneyya     dhamma    samvijjanti    va    te    tathagatassa
No   vati   .   tamenam  samannesamano  evam  janati  ye  vitimissa
cakkhusotavinneyya dhamma na te tathagatassa samvijjantiti.
     {537.2}  Yato  nam  samannesamano  evam  janati  ye vitimissa
cakkhusotavinneyya   dhamma   na   te   tathagatassa   samvijjantiti   tato
nam   uttarim   samannesati   ye   vodata   cakkhusotavinneyya   dhamma
samvijjanti   va   te  tathagatassa  no  vati  .  tamenam  samannesamano
evam   janati   ye   vodata   cakkhusotavinneyya  dhamma  samvijjanti
te tathagatassati.
     {537.3}  Yato  nam  samannesamano  evam  janati  ye vodata
cakkhusotavinneyya   dhamma   samvijjanti   te   tathagatassati   tato  nam
uttarim    samannesati   digharattam   samapanno   ayamayasma   imam   kusalam
dhammam   udahu   ittarasamapannoti   .   tamenam   samannesamano   evam
janati    digharattam    samapanno    ayamayasma    imam   kusalam   dhammam
nayamayasma ittarasamapannoti.
     {537.4}  Yato  nam samannesamano evam janati digharattam samapanno
ayamayasma   imam   kusalam   dhammam  nayamayasma  ittarasamapannoti  tato
nam  uttarim  samannesati  natajjhapanno 1- ayamayasma bhikkhu yasappatto 2-
samvijjantassa   idhekacce   adinavati   .   na  tava  bhikkhave  bhikkhuno
idhekacce    adinava   samvijjanti   yava   na   natajjhapanno   hoti
yasappatto   .   yato   ca   kho  bhikkhave  bhikkhu  natajjhapanno  hoti
@Footnote: 1 Ma. Yu. yattajjhapannoti dissati. 2 Yu. yasampattoti dissati.
Yasappatto    athassa    idhekacce   adinava   samvijjanti   .   tamenam
samannesamano    evam   janati   natajjhapanno   ayamayasma   bhikkhu
yasappatto nassa idhekacce adinava samvijjantiti.
     {537.5}  Yato  nam  samannesamano  evam  janati natajjhapanno
ayamayasma   bhikkhu  yasappatto  nassa  idhekacce  adinava  samvijjantiti
tato   nam   uttarim   samannesati   abhayuparato  ayamayasma  nayamayasma
bhayuparato vitaragatta kame na sevati khaya ragassati.
     {537.6}   Tamenam   samannesamano   evam   janati  abhayuparato
ayamayasma   nayamayasma   bhayuparato   vitaragatta  kame  na  sevati
khaya  ragassati  .  tance  bhikkhave  bhikkhum  pare  evam  puccheyyum  ke
panayasmato    akara   ke   anvaya   yenayasma   evam   vadeti
abhayuparato     ayamayasma    nayamayasma    bhayuparato    vitaragatta
kame   na  sevati  khaya  ragassati  .  samma  byakaramano  bhikkhave
bhikkhu   evam   byakareyya   tatha   hi   pana  ayamayasma  sanghe  va
viharanto   eko  va  viharanto  ye  ca  tattha  sugata  ye  ca  tattha
duggata   ye   ca   tattha  ganamanusasanti  ye  ca  idhekacce  amisesu
sandissanti   ye   ca   idhekacce   amisena  anupalitta  nayamayasma
tam  tena  avajanati  .  sammukha  kho  pana  metam  bhagavato  sutam sammukha
patiggahitam     abhayuparatohamasmi     nahamasmi    bhayuparato    vitaragatta
kame na sevami khaya ragassati.
     [538]    Tatra    bhikkhave    tathagato   uttarim   patipucchitabbo
ye    sankilittha   cakkhusotavinneyya   dhamma   samvijjanti   va   te
tathagatassa   no   vati   .   byakaramano   bhikkhave  tathagato  evam
byakareyya   ye   sankilittha   cakkhusotavinneyya   dhamma   na   te
tathagatassa   samvijjantiti   .   ye  vitimissa  cakkhusotavinneyya  dhamma
samvijjanti   va   tathagatassa   no   vati   .   byakaramano  bhikkhave
tathagato   evam  byakareyya  ye  vitimissa  cakkhusotavinneyya  dhamma
na   te  tathagatassa  samvijjantiti  .  ye   vodata  cakkhusotavinneyya
dhamma samvijjanti va te tathagatassa no vati.
     {538.1}  Byakaramano  bhikkhave  tathagato  evam byakareyya ye
vodata    cakkhusotavinneyya    dhamma   samvijjanti   te   tathagatassa
etapathohamasmi  1-  etagocaro  no  ca  tena tammayoti. Evamvadim kho
bhikkhave   sattharam   arahati   savako   upasankamitum   dhammassavanaya  tassa
sattha   dhammam   deseti   uttaruttarim   panitapanitam   kanha  sukkasappatibhagam
yatha   yatha   kho  bhikkhave  bhikkhuno  sattha  dhammam  deseti  uttaruttarim
panitapanitam   kanha   sukkasappatibhagam   tatha   tatha   so   tasmim   dhamme
abhinnaya    idhekaccam   dhammam   dhammesu   nitthangacchati   satthari   pasidati
sammasambuddho    bhagava    svakkhato   bhagavata   dhammo   supatipanno
sanghoti  .  tance  bhikkhave  bhikkhum  punevam  2- puccheyyum ke panayasmato
akara   ke  anvaya  yenayasma  evam  vadeti  3-  sammasambuddho
@Footnote: 1 Po. Ma. etampathohamasmi etamgocaro. 2 Ma. pare evam. 3 Ma. vadesi.
Bhagava    svakkhato    bhagavata    dhammo   supatipanno   sanghoti  .
Sammabyakaramano   bhikkhave   bhikkhu  evam  byakareyya  idhaham  avuso
yena   bhagava   tenupasankamim   dhammassavanaya   tassa   me  bhagava  dhammam
deseti   uttaruttarim   panitapanitam   kanha   sukkasappatibhagam   yatha   yatha
me    avuso    bhagava    dhammam    deseti    uttaruttarim   panitapanitam
kanha    sukkasappatibhagam    tatha    tathaham    tasmim   dhamme   abhinnaya
idhekaccam   dhammam   dhammesu   nitthangamam   satthari   pasidim   sammasambuddho
bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno sanghoti.
     [539]   Yassakassaci   bhikkhave  imehi  akarehi  imehi  padehi
imehi    byanjanehi    tathagate   saddha   nivittha   hoti   mulajata
patitthajata  1-  ayam  vuccati  bhikkhave  akaravati  saddha  dassanamulika
dalha   asamhariya   samanena   va   brahmanena   va   devena  va
marena  va  brahmuna  va  kenaci  va  lokasmim  .  evam kho bhikkhave
tathagate   dhammasamannesana   hoti   evanca   pana   tathagato  dhammato
susamannittho hotiti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                  Vimamsakasuttam nitthitam sattamam.
                      -----------
@Footnote:Ma. patitthita.
                       Kosambiyasuttam
     [540]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  kosambiyam  viharati
ghositarame  .  tena  kho  pana  samayena  kosambiyam  bhikkhu  bhandanajata
kalahajata    vivadapanna   annamannam   mukhasattihi   vitudanta   viharanti
te   na   ceva   annamannam   sannapenti   na   ca   sannattim  upenti
na   ca   annamannam   nijjhapenti   na   ca   nijjhattim  upenti  .  atha
kho    annataro    bhikkhu   yena   bhagava   tenupasankami   upasankamitva
bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi   .  ekamantam  nisinno  kho
so    bhikkhu    bhagavantam   etadavoca   idha   bhante   kosambiyam   bhikkhu
bhandanajata     kalahajata     vivadapanna     annamannam    mukhasattihi
vitudanta    viharanti    te   na   ceva   annamannam   sannapenti   na
ca    sannattim    upenti   na   ca   annamannam   nijjhapenti   na   ca
nijjhattim upentiti.
     {540.1}    Atha    kho   bhagava   annataram   bhikkhum   amantesi
ehi   tvam   bhikkhu   mama   vacanena  te  bhikkhu  amantehi  sattha  vo
ayasmante   amantetiti   .  evam  bhanteti  kho  so  bhikkhu  bhagavato
patissutva   yena   te   bhikkhu   tenupasankami  upasankamitva  te  bhikkhu
etadavoca   sattha   ayasmante   amantetiti   .  evamavusoti  kho
te   bhikkhu   tassa   bhikkhuno   patissutva   yena  bhagava  tenupasankamimsu
upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu.
     [541]   Ekamantam   nisinne  kho  te  bhikkhu  bhagava  etadavoca
saccam   kira   tumhe   bhikkhave   bhandanajata   kalahajata  vivadapanna
annamannam   mukhasattihi   vitudanta   viharatha   te   na   ceva   annamannam
sannapetha   na   ca   sannattim   upetha   na   ca  annamannam  nijjhapetha
na  ca  nijjhattim  upethati  .  evam  bhanteti  1-. Tam kim mannatha bhikkhave
yasmim   tumhe   samaye  bhandanajata  kalahajata  vivadapanna  annamannam
mukhasattihi    vitudanta    viharatha    api   nu   tumhakam   tasmim   samaye
mettam   kayakammam   paccupatthitam   hoti   sabrahmacarisu  avi  2-  ceva
raho   ca   mettam   vacikammam   paccupatthitam   hoti   sabrahmacarisu  avi
ceva   raho   ca   mettam   manokammam   paccupatthitam  hoti  sabrahmacarisu
avi ceva raho cati. No hetam bhante.
     {541.1}   Iti  kira  bhikkhave  yasmim  tumhe  samaye  bhandanajata
kalahajata      vivadapanna     annamannam     mukhasattihi     vitudanta
viharatha  neva  tumhakam  tasmim  samaye  mettam  kayakammam  paccupatthitam  hoti
sabrahmacarisu  avi  ceva  raho  ca  na  mettam  vacikammam paccupatthitam hoti
sabrahmacarisu  avi  ceva  raho  ca  na  mettam manokammam paccupatthitam hoti
sabrahmacarisu   avi   ceva  raho  ca  atha  kincarahi  tumhe  moghapurisa
kimjananta     kimpassanta    bhandanajata    kalahajata    vivadapanna
annamannam  mukhasattihi  vitudanta  viharatha  te  na  ceva annamannam sannapetha
na   ca   sannattim  upetha  na  ca  annamannam  nijjhapetha  na  ca  nijjhattim
@Footnote: 1 Ma. itisaddo natthi. 2 Ma. avi. sabbattha idisameva.
Upetha    tanhi    tumhakam    moghapurisa   bhavissati   digharattam   ahitaya
dukkhayati.
     [542]   Atha   kho   bhagava   bhikkhu  amantesi  chayime  bhikkhave
dhamma   saraniya   1-   piyakarana   garukarana   sangahaya  avivadaya
samaggiya   ekibhavaya   samvattanti   .   katame  cha  .  idha  bhikkhave
bhikkhuno   mettam   kayakammam   paccupatthitam   hoti   sabrahmacarisu   avi
ceva   raho   ca   ayampi  dhammo  saraniyo  2-  piyakarano  garukarano
sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati.
     {542.1}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhuno  mettam vacikammam paccupatthitam
hoti   sabrahmacarisu   avi  ceva  raho  ca  ayampi  dhammo  saraniyo
piyakarano   garukarano   sangahaya   avivadaya   samaggiya   ekibhavaya
samvattati.
     {542.2}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhuno mettam manokammam paccupatthitam
hoti  sabrahmacarisu  avi  ceva raho ca ayampi dhammo saraniyo piyakarano
garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati.
     {542.3}  Puna caparam bhikkhave bhikkhu ye te labha dhammika dhammaladdha
antamaso   pattapariyapannamattampi   tatharupehi   labhehi   appativibhattabhogi
hoti    silavantehi    sabrahmacarihi    sadharanabhogi    ayampi   dhammo
saraniyo    piyakarano   garukarano   sangahaya   avivadaya   samaggiya
ekibhavaya samvattati.
     {542.4}   Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu   yani   tani  silani
akkhandani      acchiddani     asabalani     akammasani     bhujissani
@Footnote: 1-2 Ma. saraniya-saraniyo. sabbattha evam natabbam.
Vinnupasatthani    aparamatthani    samadhisamvattanikani   tatharupesu   silesu
silasamannagato   viharati   sabrahmacarihi   avi   ceva  raho  ca  ayampi
dhammo    saraniyo    piyakarano    garukarano    sangahaya   avivadaya
samaggiya ekibhavaya samvattati.
     {542.5}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  yayam ditthi ariya niyyanika
niyyati    takkarassa    samma    dukkhakkhayaya    tatharupaya    ditthiya
ditthisamannagato   viharati   sabrahmacarihi   avi  ceva  raho  ca  ayampi
dhammo    saraniyo    piyakarano    garukarano    sangahaya   avivadaya
samaggiya ekibhavaya samvattati.
     {542.6}   Ime  kho  bhikkhave  cha  saraniya  dhamma  piyakarana
garukarana   sangahaya   avivadaya  samaggiya  ekibhavaya  samvattanti .
Imesam  kho  bhikkhave  channam  saraniyanam dhammanam etam aggam etam sangahikam
etam  sanghataniyam  yadidam  yayam  ditthi  ariya  niyyanika niyyati takkarassa
samma   dukkhakkhayaya   .  seyyathapi  bhikkhave  kutagarassa  etam  aggam
etam  sangahikam  etam  sanghataniyam  yadidam  kutam evameva kho bhikkhave imesam
channam  saraniyanam  dhammanam  etam  aggam  etam  sangahikam etam sanghataniyam
yadidam   yayam   ditthi   ariya   niyyanika   niyyati   takkarassa  samma
dukkhakkhayaya.
     [543]  Kathanca  bhikkhave  yayam  ditthi  ariya  niyyanika  niyyati
takkarassa   samma   dukkhakkhayaya   .   idha   bhikkhave  bhikkhu  arannagato
va   rukkhamulagato   va   sunnagaragato   va  iti  patisancikkhati  atthi
Nu   kho   me  tam  pariyutthanam  ajjhattam  appahinam  yenaham  pariyutthanena
pariyutthitacitto    yathabhutam    nappajaneyyam   nappasseyyanti   .   sace
bhikkhave    bhikkhu    kamaragapariyutthito   hoti   pariyutthitacittova   hoti
sace    bhikkhave    bhikkhu   byapadapariyutthito   hoti   pariyutthitacittova
hoti   sace  bhikkhave  bhikkhu  thina  middhapariyutthito  hoti  pariyutthitacittova
hoti     sace    bhikkhave    bhikkhu    uddhaccakukkuccapariyutthito    hoti
pariyutthitacittova    hoti    sace   bhikkhave   bhikkhu   vicikicchapariyutthito
hoti   pariyutthitacittova   hoti   sace   bhikkhave   bhikkhu  idhalokacintaya
pasuto  hoti  pariyutthitacittova  hoti  sace  bhikkhave  bhikkhu paralokacintaya
pasuto    hoti    pariyutthitacittova    hoti    sace    bhikkhave   bhikkhu
bhandanajato     kalahajato     vivadapanno     annamannam    mukhasattihi
vitudanto    viharati    pariyutthitacittova   hoti   so   evam   pajanati
natthi  kho  me  tam  pariyutthanam  ajjhattam  appahinam  yenaham  pariyutthanena
pariyutthitacitto    yathabhutam   nappajaneyyam   nappasseyyam   supanihitam   me
manasam   saccanam   bodhayati   .   idamassa  pathamam  nanam  adhigatam  hoti
ariyam lokuttaram asadharanam puthujjanehi.
     [544]   Puna  caparam  bhikkhave  ariyasavako  iti  patisancikkhati  imam
nu   kho   aham   ditthim   asevanto   bhavento  bahulikaronto  labhami
paccattam   samatham   labhami   paccattam  nibbuttinti  .  so  evam  pajanati
imam   kho   aham   ditthim   asevanto  bhavento  bahulikaronto  labhami
Paccattam    samatham   labhami   paccattam   nibbuttinti   .   idamassa   dutiyam
nanam adhigatam hoti ariyam lokuttaram asadharanam puthujjanehi.
     [545]   Puna   caparam   bhikkhave   ariyasavako   iti  patisancikkhati
yatharupayaham   ditthiya   samannagato   atthi   nu   kho   iti  bahiddha
anno  samano  va  brahmano  va  tatharupaya  ditthiya samannagatoti.
So   evam   pajanati  yatharupayaham  ditthiya  samannagato  natthi  ito
bahiddha    anno    samano    va    brahmano    va    tatharupaya
ditthiya    samannagatoti   .   idamassa   tatiyam   nanam   adhigatam   hoti
ariyam lokuttaram asadharanam puthujjanehi.
     [546]   Puna   caparam   bhikkhave   ariyasavako   iti  patisancikkhati
yatharupaya    dhammataya   ditthisampanno   puggalo   samannagato   ahampi
tatharupaya  dhammataya  samannagatoti  .  kathamrupaya  ca  bhikkhave  dhammataya
ditthisampanno    puggalo    samannagato    dhammata    esa   bhikkhave
ditthisampannassa    puggalassa    kincapi    tatharupim   apattim   apajjati
yatharupaya   apattiya   vutthanam   pannayati   atha   kho  nam  khippameva
satthari   va   vinnusu  va  sabrahmacarisu  deseti  vivarati  uttanikaroti
desetva    vivaritva   uttanikatva   ayatim   samvaram   apajjati  .
Seyyathapi   bhikkhave   daharo  kumaro  mando  uttanaseyyako  hatthena
va   padena   va  angaram  akkamitva  khippameva  patisamharati  evameva
kho   bhikkhave   dhammata   esa   ditthisampannassa   puggalassa   kincapi
Tatharupim   apattim   apajjati  yatharupaya  apattiya  vutthanam  pannayati
atha  kho  nam  khippameva  satthari  va  vinnusu  va  sabrahmacarisu  deseti
vivarati    uttanikaroti   desetva   vivaritva   uttanikatva   ayatim
samvaram   apajjati   .   so   evam   pajanati   yatharupaya   dhammataya
ditthisampanno    puggalo   samannagato   ahampi   tatharupaya   dhammataya
samannagatoti    .    idamassa   catuttham   nanam   adhigatam   hoti   ariyam
lokuttaram asadharanam puthujjanehi.
     [547]   Puna   caparam   bhikkhave   ariyasavako   iti  patisancikkhati
yatharupaya    dhammataya   ditthisampanno   puggalo   samannagato   ahampi
tatharupaya  dhammataya  samannagatoti  .  kathamrupaya  ca  bhikkhave  dhammataya
ditthisampanno    puggalo    samannagato    dhammata    esa   bhikkhave
ditthisampannassa    puggalassa    kincapi    yani    tani   sabrahmacarinam
uccavacani   kimkaraniyani   tattha   ussukam   apanno  hoti  atha  khvassa
tibba pekkha hoti adhisilasikkhaya adhicittasikkhaya adhipannasikkhaya.
     {547.1}   Seyyathapi   bhikkhave  gavi  tarunavaccha  thabbhanca  1-
aluppati   vacchakanca   apacinati  evameva  kho  bhikkhave  dhammata  esa
ditthisampannassa    puggalassa    kincapi    yani    tani   sabrahmacarinam
uccavacani   kimkaraniyani   tattha   ussukam   apanno  hoti  atha  khvassa
tibba  pekkha  hoti  adhisilasikkhaya  adhicittasikkhaya  adhipannasikkhaya .
So     evam     pajanati    yatharupaya    dhammataya    ditthisampanno
@Footnote: 1 Ma. thambhanca.
Puggalo   samannagato   ahampi   tatharupaya  dhammataya  samannagatoti .
Idamassa   pancamam   nanam   adhigatam   hoti   ariyam   lokuttaram  asadharanam
puthujjanehi.
     [548]   Puna   caparam   bhikkhave   ariyasavako   iti  patisancikkhati
yatharupaya    balataya    ditthisampanno   puggalo   samannagato   ahampi
tatharupaya   balataya   samannagatoti  .  kathamrupaya  ca  bhikkhave  balataya
ditthisampanno    puggalo    samannagato    balata    esa    bhikkhave
ditthisampannassa     puggalassa     yam     tathagatappavedite    dhammavinaye
desiyamane  atthikatva  1-  manasikatva  sabbacetaso  2- samannaharitva
ohitasoto  dhammam  sunati  .  so  evam  pajanati  yatharupaya  balataya
ditthisampanno      puggalo      samannagato     ahampi     tatharupaya
balataya    samannagatoti   .   idamassa   chattham   nanam   adhigatam   hoti
ariyam lokuttaram asadharanam puthujjanehi.
     [549]   Puna   caparam   bhikkhave   ariyasavako   iti  patisancikkhati
yatharupaya    balataya    ditthisampanno   puggalo   samannagato   ahampi
tatharupaya   balataya   samannagatoti  .  kathamrupaya  ca  bhikkhave  balataya
ditthisampanno    puggalo    samannagato    balata    esa    bhikkhave
ditthisampannassa     puggalassa     yam     tathagatappavedite    dhammavinaye
desiyamane   labhati   atthavedam   labhati   dhammavedam   labhati   dhammupasanhitam
pamujjam   .   so   evam  pajanati  yatharupaya  balataya  ditthisampanno
@Footnote: 1 Ma. atthimkatva. 2 Ma. sabbacetasa.
Puggalo   samannagato   ahampi   tatharupaya   balataya  samannagatoti .
Idamassa   sattamam   nanam   adhigatam   hoti   ariyam   lokuttaram  asadharanam
puthujjanehi.
     [550]   Evam   sattangasamannagatassa  kho  bhikkhave  ariyasavakassa
dhammata    susamannittha    hoti    sotapattiphalasacchikiriyaya   .   evam
sattangasamannagato   kho   bhikkhave  ariyasavako  sotapattiphalasamannagato
hotiti.
     Idamavoca    bhagava    attamana   te   bhikkhu   bhagavato   bhasitam
abhinandunti.
                 Kosambiyasuttam nitthitam atthamam.
                       ---------
                     Brahmanimantanikasuttam
     [551]   Evamme   sutam   ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     [552]  Bhagava  etadavoca  ekamidaham  bhikkhave  samayam  ukkatthayam
viharami   subhagavane  salarajamule  .  tena  kho  pana  bhikkhave  samayena
bakassa   brahmuno   evarupam   papakam   ditthigatam   uppannam   hoti   idam
niccam   idam   dhuvam   idam   sassatam   idam   kevalam   idam  acavanadhammam  idam
hi   na   jayati   na   jiyati   na  miyati  na  cavati  na  upapajjati  ito
ca    panannam   uttarim   nissaranam   natthiti   .   atha   khvaham   bhikkhave
bakassa    brahmuno    cetasa    ceto   parivitakkamannaya   seyyathapi
nama   balava   puriso   samminjitam  va  baham  pasareyya  pasaritam  va
baham    samminjeyya   evameva   ukkatthayam   subhagavane   salarajamule
antarahito tasmim brahmaloke paturahosi.
     {552.1}   Addasa   kho   mam  bhikkhave  bako  brahma  duratova
agacchantam   disvana  mam  etadavoca  ehi  kho  marisa  svagatam  marisa
cirassam   kho   marisa   imam   pariyayamakasi  yadidam  adhagamanaya  idam  hi
marisa   niccam  idam  dhuvam  idam  sassatam  idam  kevalam  idam  acavanadhammam  idam
hi  na  jayati  na  jiyati  na  miyati  na  cavati  na upapajjati ito ca panannam
uttarim   nissaranam  natthiti  .  evam  vutte  aham  bhikkhave  bakam  brahmanam
Etadavocam    avijjagato    vata   bho   bako   brahma   avijjagato
vata    bho   bako   brahma   yatra   hi   nama   aniccamyeva   samanam
niccanti    vakkhati   adhuvamyeva   samanam   dhuvanti   vakkhati   assassatamyeva
samanam    sassatanti   vakkhati   akevalamyeva   samanam   kevalanti   vakkhati
cavanadhammamyeva   samanam   acavanadhammanti   vakkhati   yattha   ca  pana  jayati
ca  1-  jiyati  ca  miyati  ca  cavati  ca upapajjati ca tam tatha 2- vakkhati idam
hi   na   jayati  na  jiyati  na  miyati  na  cavati  na  upapajjatiti  santanca
panannam uttarim nissaranam natthannam uttarim nissarananti vakkhatiti.
     [553]  Atha  kho  bhikkhave  maro  papima annataram brahmaparisajjam
anvavisitva  mam  etadavoca  bhikkhu  bhikkhu  metamasado metamasado eso
hi   bhikkhu   brahma   mahabrahma   abhibhu   anabhibhuto   annadatthu  daso
vasavatti  issaro  katta  nimmita  3-  settho  sajjita  4-  vasi pita
bhuta  bhabyanam  .  ahesum  kho  [5]-  bhikkhu  taya  pubbe samanabrahmana
lokasmim    pathavigarahaka    pathavijigucchaka    apagarahaka    apajigucchaka
tejagarahaka    tejajigucchaka    vayagarahaka   vayajigucchaka   bhutagarahaka
bhutajigucchaka       devagarahaka       devajigucchaka      pajapatigarahaka
pajapatijigucchaka     brahmagarahaka     brahmajigucchaka    te    kayassa
bheda panupaccheda hine kaye patitthita.
     {553.1}   Ahesum  kho  pana  bhikkhu  taya  pubbe  samanabrahmana
lokasmim        pathavipasamsaka        pathavabhinandino        apapasamsaka
apabhinandino       tejapasamsaka      tejabhinandino      vayapasamsaka
@Footnote: 1 Ma. ime casamuccayasadda natthi. 2 Po. Ma. tanca vakkhati. 3 Ma. Yu. nimmata.
@4 Ma. sajita. Yu. sanjita. 5 Ma. ye.
Vayabhinandino       bhutapasamsaka       bhutabhinandino       devapasamsaka
devabhinandino            pajapatipasamsaka           pajapatabhinandino
brahmapasamsaka   brahmabhinandino   te   kayassa   bheda   panupaccheda
panite   kaye   patitthita  .  kintaham  1-  bhikkhu  evam  vadami  ingha
tvam   marisa  yadeva  te  brahma  aha  tadeva  tvam  karohi  ma  tvam
brahmuno   vacanam   upativattittho   sace   kho   tvam   bhikkhu  brahmuno
vacanam   upativattissasi   .   seyyathapi   nama  puriso  sirim  agacchantim
dandena    patippanameyya    seyyathapi    va    pana   bhikkhu   puriso
narakappapate   papatanto   hatthehi   ca   padehi  ca  pathavim  virajeyya
evam sampadamidam bhikkhu tuyham bhavissati.
     {553.2}  Ingha  tvam  marisa  yadeva  te brahma aha tadeva tvam
karohi  ma  tvam  brahmuno  vacanam  upativattittho  nanu  tvam  bhikkhu passasi
brahmaparisam  2-  sannisinnanti  3-  .  iti  kho mam bhikkhave maro papima
brahmaparisam   upanesi   .   evam  vutte  aham  bhikkhave  maram  papimantam
etadavocam  janami  kho  taham  papima  ma  tvam mannittho na mam janatiti
maro  tvamasi  papima  yo  ceva  papima  brahma  ya  ca  brahmaparisa
ye   ca   brahmaparisajja   sabbeva   tava  hatthagata  sabbe  4-  tava
vasangata   tuyham  hi  papima  evam  hoti  esopi  me  assa  hatthagato
esopi   me   assa   vasangatoti   aham   kho  pana  papima  neva  tava
hatthagato neva tava vasangatoti.
@Footnote: 1 Ma. Yu. tam taham. 2 Yu. brahmanim parisam. 3 Ma. sannipatitanti.
@4 Ma. Yu. sabbeva.
     [554]  Evam  vutte  bhikkhave  bako  brahma  mam  etadavoca aham
hi    marisa   niccamyeva   samanam   niccanti   vadami   dhuvamyeva   samanam
dhuvanti    vadami   sassatamyeva   samanam   sassatanti   vadami   kevalamyeva
samanam    kevalanti    vadami    acavanadhammamyeva   samanam   acavanadhammanti
vadami   .   yattha   ca  pana  na  jayati  na  jiyati  na  miyati  na  cavati
na   upapajjati   tadevaham   vadami   idam   hi   na   jayati   na  jiyati
na    miyati    na   cavati   na   upapajjati   asantanca   panannam   uttarim
nissaranam    natthannam    uttarim   nissarananti   vadami   .   ahesum   kho
bhikkhu    taya    pubbe    samanabrahmana    lokasmim   yavatakam   tuyham
kasinam ayum tavatakam te 1- tapokammameva ahosi.
     {554.1}  Te  kho  evam  janeyyum  santam  2-  va annam uttarim
nissaranam   atthannam   uttarim   nissarananti   asantam   va   annam   uttarim
nissaranam   natthannam   uttarim   nissarananti   .  kintaham  3-  bhikkhu  evam
vadami   na   cevannam   uttarim   nissaranam   dakkhissasi  yavadeva  ca  pana
kilamathassa   vighatassa   bhagi   bhavissasi  .  sace  kho  tvam  bhikkhu  pathavim
ajjhosissasi   opasayiko   me   bhavissasi  vatthusayiko  yathakamakaraniyo
bahiteyyo  .  sace  pana 4- apam tejam vayam bhute deve pajapatim brahmam
ajjhosissasi   opasayiko   me   bhavissasi  vatthusayiko  yathakamakaraniyo
bahiteyyoti.
     {554.2}  Ahampi  kho  etam  5-  brahme  janami. Sace pathavim
ajjhosissami      opasayiko      te     bhavissami     vatthusayiko
@Footnote: 1 Ma. Yu. tesam. 2 Ma. santanca panannam. 3 Ma. Yu. tam taham.
@4 Ma. Yu. panasaddo natthi. 5 Ma. evam.
Yathakamakaraniyo   bahiteyyo   .  sace  pana  apam  tejam  vayam  bhute
deve   pajapatim   brahmam   ajjhosissami   opasayiko   te  bhavissami
vatthusayiko   yathakamakaraniyo   bahiteyyo   1-   .  apica  te  aham
brahme    gatinca    pajanami    jutinca   pajanami   evam   mahiddhiko
bako   brahma   evam   mahanubhavo   bako  brahma  evam  mahesakkho
bako brahmati.
     {554.3}   Yathakatham   pana   me   tvam  marisa  gatinca  pajanasi
jutinca     pajanasi    evam    mahiddhiko    bako    brahma    evam
mahanubhavo bako brahma evam mahesakkho bako brahmati.
       Yavata candimasuriya pariharanti  disa bhanti virocana
       tava sahassadha loko          ettha te vattati 2- vaso
       paroparanca janasi             atho raga viraginam
       itthabhavannathabhavam           sattanam agatim gatinti.
Evam   kho   te   aham   brahme   gatinca  pajanami  jutinca  pajanami
evam   mahiddhiko   bako   brahma   evam   mahanubhavo  bako  brahma
evam mahesakkho bako brahmati.
     {554.4}   Atthi  kho  brahme  anne  tayo  kaya  tattha  3-
tvam   na   janasi  na  passasi  tyaham  janami  passami  .  atthi  kho
brahme   abhassara   nama   kayo   .  yato  tvam  cuto  idhupapanno
tassa  te  aticiranivasena  sa  sati  muttha  tena  tam  tvam  na  janasi
na    passasi    tamaham    janami   passami   .   evampi   kho   aham
brahme     neva     te    samasamo    abhinnaya    kuto    niceyyam
@Footnote: 1 Ma. bahiteyyoti. 2 Ma. vattate. 3 Po. Ma. tam.
Atha  kho  ahameva  taya  bhiyyo  .  atthi  kho  brahme  subhakinha nama
kayo  vehapphala  nama  kayo  [1]-  tam  tvam  na  janasi  na passasi
tamaham   janami   passami   .   evampi  kho  aham  brahme  neva  te
samasamo   abhinnaya  kuto  niceyyam  atha  kho  ahameva  taya  bhiyyo .
Pathavi    kho   aham   brahme   pathavito   abhinnaya   yavata   pathaviya
pathavittena   2-   ananubhutam   tadabhinnaya   pathavi   3-  nahosim  pathaviya
nahosim pathavito nahosim pathavi meti nahosim pathavim nabhivadim.
     {554.5}  Evampi  kho  aham  brahme  neva te samasamo abhinnaya
kuto  niceyyam  atha  kho  ahameva  taya  bhiyyo . Apam kho aham brahme
.pe.  tejam  kho  aham  brahme ... Vayam kho aham brahme ... Bhute kho
aham  brahme  ...  deve  kho  aham  brahme  ...  pajapatim  kho  aham
brahme   ...   brahmam  kho  aham  brahme  ...  abhassare  kho  aham
brahme  ...  subhakinhe  kho  aham  brahme  ...  vehapphale  kho  aham
brahme  ...  abhibhum  kho  aham  brahme  ...  sabbam  kho  aham  brahme
sabbato     abhinnaya     yavata    sabbassa    sabbattena    ananubhutam
tadabhinnaya    sabbam    nahosim   sabbasmim   nahosim   sabbato   nahosim
sabbam   meti  nahosim  sabbam  nabhivadim  .  evam  4-  kho  aham  brahme
neva   te  samasamo  abhinnaya  kuto  niceyyam  atha  kho  ahameva  taya
bhiyyoti   .   sace   kho   te   marisa  sabbassa  sabbattena  ananubhutam
tadabhinnaya    ma    heva    te    rittakameva    ahosi   tucchakameva
@Footnote: 1 Ma. abhibhu nama kayo ... 2 Ma. Yu. pathavattena. 3 Ma. pathavim napahosim
@4 Ma. Yu. evam pi kho.
Ahosi   1-   .   vinnanam   anidassanam   anantam   sabbatopabham   pathaviya
pathavittena     ananubhutam    apassa    apattena    ananubhutam    tejassa
tejattena   ananubhutam   vayassa   vayattena   ananubhutam  bhutanam  bhutattena
ananubhutam    devanam    devattena   ananubhutam   pajapatissa   pajapatittena
ananubhutam     brahmuno    2-    brahmattena    ananubhutam    abhassaranam
abhassarattena     ananubhutam     subhakinhanam     subhakinhattena    ananubhutam
vehapphalanam   vehapphalattena   ananubhutam   abhibhussa   abhibhuttena   ananubhutam
sabbassa    sabbattena    ananubhutam    .    handa   carahi   te   marisa
antaradhayamiti   .  handa  carahi  me  tvam  brahme  antaradhayassu  sace
visahasiti.
     {554.6}   Atha   kho   bhikkhave  bako  brahma  antaradhayissami
samanassa   gotamassa   antaradhayissami   samanassa   gotamassati   nevassu
me   sakkoti   antaradhayitum   .   evam   vutte   aham   bhikkhave  bakam
brahmanam   etadavocam   handa   carahi   te  brahme  antaradhayamiti .
Handa   carahi   me   tvam  marisa  antaradhayassu  sace  visahasiti  .  atha
khvaham  bhikkhave  tatharupam  iddhabhisankharam  abhisankharesim  3-  ettavata
brahma   ca   brahmaparisa   ca   brahmaparisajja   ca   saddanca   me
suyyanti 4- na ca  mam dakkhantiti 5-. Antarahito imam gatham abhasim
       bhavevaham bhayam disva      bhavanca vibhavesinam
       bhavam nabhivadim kinci        nandinca na upadiyanti.
@Footnote: 1 Ma. ahositi. 2 Po. Ma. brahmanam. 3 Si. Ma. Yu. abhisankhasim. 4 Si. Ma. Yu.
@sossanti. 5 Yu. dakkhinti.
     [555]   Atha   kho   bhikkhave   brahma   ca   brahmaparisa   ca
brahmaparisajja   ca   acchariyabbhutacittajata   ahesum  acchariyam  vata  bho
abbhutam    vata    bho   samanassa   gotamassa   mahiddhikata   mahanubhavata
na   ca  vata  no  ito  pubbe  dittho  va  suto  va  anno  samano
va   brahmano   va   evam   mahiddhiko   evam   mahanubhavo   yatha
cayam  samano  gotamo  [1]-  sakyakula  pabbajito  bhavaramaya  vata  bho
pajaya bhavarataya bhavasammuditaya samulam bhavam udabbahiti.
     [556]    Atha    kho    bhikkhave    maro   papima   annataram
brahmaparisajjam   anvavisitva   mam   etadavoca  sace  kho  tvam  marisa
evam   pajanasi   sace  tvam  evamanubuddho  ma  savake  upanesi  ma
pabbajite    ma   savakanam   dhammam   desesi   ma   pabbajitanam   ma
savakesu  gedhimakasi  ma  pabbajitesu  .  ahesum  kho  bhikkhu taya pubbe
samanabrahmana    lokasmim    arahanto    sammasambuddha   patijanamana
te   savake   upanesum  pabbajite  savakanam  dhammam  desesum  pabbajitanam
savakesu    gedhimakamsu    pabbajitesu    savake   upanetva   pabbajite
savakanam    dhammam    desetva   pabbajitanam   savakesu   gedhikatacitta
pabbajitesu kayassa bheda panupaccheda hine kaye patitthita.
     {556.1}  Ahesum  kho  2-  pana  bhikkhu taya pubbe samanabrahmana
lokasmim   arahanto   sammasambuddha   patijanamana   te   na  savake
upanesum   na  pabbajite  na  savakanam  dhammam  desesum  na  pabbajitanam  na
@Footnote: 1 Ma. Yu. sakyaputto. 2 Ma. ye.
Savakesu   gedhimakamsu   na   pabbajite   te  na  savake  upanetva  na
pabbajite    na    savakanam   dhammam   desetva   na   pabbajitanam   na
savakesu   gedhikatacitta   na  pabbajitesu  kayassa  bheda  panupaccheda
panite   kaye   patitthita   .   tantaham   bhikkhu   evam  vadami  ingha
tvam    marisa    appossukko   ditthadhammasukhaviharam   anuyutto   viharassu
anakkhatam   kusalam   hi   marisa   ma  param  ovadahiti  .  evam  vutte
aham  bhikkhave  maram  papimam  1-  etadavocam  janami  kho  taham  papima
ma    tvam   mannittho   na   mam   janatiti   maro   tvamasi   papima
na   mam   tvam   papima   hitanukampi  evam  vadesi  ahitanukampi  mam  tvam
papima   evam  vedesi  .  tuyham  hi  papima  evam  hoti  yesam  samano
gotamo dhammam desessati te me visayam upativattissantiti.
     {556.2}   Asammasambuddha  ca  pana  te  papima  samanabrahmana
samana    sammasambuddhamhati    patijanimsu    aham   kho   pana   papima
sammasambuddhova     samano     sammasambuddhomhiti    patijanami   .
Desentopi  hi  papima  tathagato  savakanam  dhammam tadisova adesentopi
hi  papima  tathagato  savakanam  dhammam  tadisova  upanentopi  hi  papima
tathagato  savake  tadisova  anupanentopi  hi  papima  tathagato savake
tadisova  tam  kissa  hetu  tathagatassa  papima  ye  asava  sankilesika
ponobbhavika   sadara   dukkhavipaka   ayatim   jatijaramaraniya   [2]-
pahina        ucchinnamula        talavatthukata        anabhavangata
@Footnote: 1 Ma. Yu. papimantam. 2 Ma. Yu. te.
Ayatim    anuppadadhamma    seyyathapi   papima   talo   matthakacchinno
abhabbo   puna   virulhiya   evameva   kho   papima   tathagatassa   ye
asava    sankilesika    ponobbhavika   sadara   dukkhavipaka   ayatim
jatijaramaraniya     [1]-     pahina    ucchinnamula    talavatthukata
anabhavangata ayatim anuppadadhammati.
     Iti  hidam  marassa  ca  analapanataya  brahmuno  ca  abhinimantanataya
tasma        imassa       veyyakaranassa       brahmanimantanikantveva
adhivacananti.
                Brahmanimantanikasuttam nitthitam navamam.
                     -------------
@Footnote: 1 Ma. Yu. te.
                      Maratajjaniyasuttam
     [557]  Evamme  sutam  ekam  1-  samayam  bhagava  bhaggesu  viharati
sumsumaragire   bhesakalavane   migadaye   .   tena   kho  pana  samayena
ayasma   mahamoggallano   abbhokase   cankami  .  tena  kho  pana
samayena   maro   papima   ayasmato   mahamoggallanassa   kucchigato
hoti   kotthamanupavittho   .   atha   kho  ayasmato  mahamoggallanassa
etadahosi   kinnu   kho   me   kucchi   garugarutaro  2-  viya  masacitam
manneti  .  atha  kho  ayasma  mahamoggallano  cankama  orohitva
viharam   pavisitva   pannattasane   nisidi   .   nisajja   kho  ayasma
mahamoggallano maram papimantam 3- paccattam yoniso manasakasi.
     [558]    Addasa    kho   ayasma   mahamoggallano   maram
papimantam    kucchigatam    kotthamanupavittham    disvana    maram    papimantam
etadavoca   nikkhama   papima   nikkhama   papima   ma  tathagatam  vihesesi
ma   tathagatasavakam   ma  te  ahosi  digharattam  ahitaya  dukkhayati .
Atha   kho   marassa   papimato  etadahosi  ajanameva  [4]-  mam  ayam
samano   apassam   evamaha  nikkhama  papima  nikkhama  papima  ma  tathagatam
vihesesi   ma   tathagatasavakam   ma   te   ahosi   digharattam  ahitaya
dukkhayati   yopissa   so   sattha   sopi   mam  neva  khippam  janeyya
kuto   ca   pana   mam   savako   janissatiti   .   atha  kho  ayasma
@Footnote: 1 Ma. Yu. ekam samayam ayasma mahamoggallano bhaggesu viharati ... migadaye.
@2 Ma. garugaro viya. 3 Ma. Yu. dve patha natthi. 4. Ma. Yu. kho.
Mahamoggallano   maram   papimantam   etadavoca   evampi   kho  taham
papima   janami   ma   tvam   mannittho   na   mam   janatiti   maro
tvamasi   papima   tuyham   hi  papima  evam  hoti  ajanameva  [1]-  mam
ayam   samano   apassam   evamaha   nikkhama   papima  nikkhama  papima  ma
tathagatam   vihesesi   ma   tathagatasavakam   ma   te   ahosi  digharattam
ahitaya   dukkhayati   yopissa   so   sattha   sopi   mam  neva  khippam
janeyya   kuto   ca   pana  mam  ayam  savako  janissatiti  .  atha  kho
marassa    papimato   etadahosi   janameva   kho   mam   ayam   samano
passam    evamaha    nikkhama   papima   nikkhama   papima   ma   tathagatam
vihesesi   ma   tathagatasavakam   ma   te   ahosi   digharattam  ahitaya
dukkhayati  .  atha  kho  maro  papima  ayasmato  mahamoggallanassa
mukhato uggantva paccaggale atthasi.
     [559]    Addasa    kho   ayasma   mahamoggallano   maram
papimantam    paccaggale   thitam   disvana   maram   papimantam   etadavoca
etthapi   kho   taham   papima   passami   ma  tvam  mannittho  na  mam
passatiti    eso   tvam   papima   paccaggale   thito   .   bhutapubbaham
papima   dusi   nama   maro   ahosim   tassa   me  kali  nama  bhagini
tassa   bhaginiya   tvam  putto  so  me  tvam  bhagineyyo  ahositi .
Tena  kho  pana  [2]-  samayena  kakusandho  bhagava  araham  sammasambuddho
loke   uppanno   hoti   .   kakusandhassa   kho  pana  papima  bhagavato
@Footnote: 1 Ma. Yu. kho. 2 Ma. Yu. papima.
Arahato   sammasambuddhassa   vidhurasanjivam  nama  mahasavakayugam  1-  ahosi
aggam  bhaddayugam  .  yavata  kho  pana  papima  kakusandhassa bhagavato arahato
sammasambuddhassa   savaka   nassudha   2-   koci   ayasmata  vidhurena
samasamo   hoti  yadidam  dhammadesanaya  .  imina  kho  etam  3-  papima
pariyayena   ayasmato   vidhurassa   vidhuro   vidhurotveva   4-  samanna
udapadi   .  ayasma  pana  papima  sanjivo  arannagatopi  rukkhamulagatopi
sunnagaragatopi    appakasireneva   sannavedayitanirodham   samapajjati  .
Bhutapubbam     papima     ayasma    sanjivo    annatarasmim    rukkhamule
sannavedayitanirodham samapanno nisinno hoti.
     {559.1}   Addasasum  kho  papima  gopalaka  pasupalaka  kasaka
pathavino   ayasmantam   sanjivam  annatarasmim  rukkhamule  sannavedayitanirodham
samapannam  nisinnam  disvana  tesam  etadahosi  acchariyam  vata bho abbhutam vata
bho  ayam  samano  nisinnako  5- kalakato handa nam dahamati. Atha kho te
papima   gopalaka   pasupalaka   kasaka   pathavino   tinanca   katthanca
gomayanca    sankaddhitva    ayasmato   sanjivassa   kaye   upacinitva
aggim   datva  pakkamimsu  .  atha  kho  papima  ayasma  sanjivo  tassa
rattiya  accayena  taya  samapattiya  vutthahitva  civarani  papphotetva
pubbanhasamayam     nivasetva     pattacivaramadaya     gamam     pindaya
pavisi    .   addasasum   kho   te   papima   gopalaka   pasupalaka
kasaka    pathavino    ayasmantam   sanjivam   pindaya   carantam   disvana
@Footnote: 1 Ma. Yu. savakayugam. 2 Ma. tesu na ca. 3 Ma. evam. 4 Ma. vidhurassa
@vidhuro teva. 5 Ma. Yu. nisinnakova.
Nesam   etadahosi   acchariyam   vata   bho  abbhutam  vata  bho  ayam  samano
nisinnako  1-  kalakato  svayam  patisanni  2-  thitoti. Imina kho evam
papima    pariyayena    ayasmato   sanjivassa   sanjivo   sanjivotveva
samanna udapadi.
     [560]  Atha  kho  papima  dusissa  marassa  etadahosi  imesam kho
aham   bhikkhunam   silavantanam   kalyanadhammanam   neva  janami  agatim  va
gatim   va   yannunaham   brahmanagahapatike   anvaviseyyam   etha  tumhe
bhikkhu   silavante   kalyanadhamme  akkosatha  paribhasatha  rosetha  vihesetha
appevanama   tumhehi   akkosiyamananam   paribhasiyamananam  rosiyamananam
vihesiyamananam   siya   cittassa   annathattam   yatha   nam   dusi   maro
labhetha  otaranti  .  atha  kho [4]- papima dusi maro brahmanagahapatike
anvavisi   etha   tumhe   bhikkhu   silavante   kalyanadhamme   akkosatha
paribhasatha   rosetha   vihesetha   appevanama   tumhehi  akkosiyamananam
paribhasiyamananam     rosiyamananam    vihesiyamananam    siya    cittassa
annathattam yatha nam dusi maro labhetha otaranti.
     {560.1}  Atha kho te papima brahmanagahapatika anvavisittha dusina
marena  bhikkhu  silavante  kalyanadhamme  akkosanti  paribhasanti rosenti
vihesenti  ime  pana  mundaka samanaka ibbha kanha 5- bandhupadapacca
jhayinosma    jhayinosmati    pattakkhandha    adhomukha   madhurakajata
jhayanti   pajjhayanti   nijjhayanti   apajjhayanti   .  seyyathapi  nama
@Footnote: 1 Ma. Yu. nisinnakova. 2 Ma. Yu. patisanjivito 3 Ma. sanjivassa sanjivoteva.
@4 Ma. te. 5 Ma. kinha.
Uluko   rukkhasakhayam   musikam   maggayamano   jhayati  pajjhayati  nijjhayati
apajjhayati     evamevime     mundaka    samanaka    ibbha    kanha
bandhupadapacca    jhayinosma   jhayinosmati   pattakkhandha   adhomukha
madhurakajata    jhayanti    pajjhayanti    nijjhayanti    apajjhayanti  .
Seyyathapi   nama   kottho   1-  naditire  macche  maggayamano  jhayati
pajjhayati    nijjhayati    apajjhayati    evamevime   mundaka   samanaka
ibbha     kanha     bandhupadapacca     jhayinosma    jhayinosmati
pattakkhandha   adhomukha   madhurakajata   jhayanti   pajjhayanti  nijjhayanti
apajjhayanti.
     {560.2}   Seyyathapi   nama   vilaro  sandhisamalasankatire  musikam
maggayamano    jhayati   pajjhayati   nijjhayati   apajjhayati   evamevime
mundaka    samanaka    ibbha    kanha   bandhupadapacca   jhayinosma
jhayinosmati     pattakkhandha     adhomukha     madhurakajata    jhayanti
pajjhayanti nijjhayanti apajjhayanti.
     {560.3}  Seyyathapi  nama  gadrabho  vahacchinno sandhisamalasankatire
jhayati    pajjhayati    nijjhayati    apajjhayati    evamevime   mundaka
samanaka   ibbha   kanha   bandhupadapacca   jhayinosma  jhayinosmati
pattakkhandha   adhomukha   madhurakajata   jhayanti   pajjhayanti  nijjhayanti
apajjhayantiti  .  ye  kho  pana papima tena samayena manussa kalam karonti
yebhuyyena   kayassa   bheda  parammarana  apayam  duggatim  vinipatam  nirayam
upapajjanti.
     [561]  Atha  kho  papima  kakusandho  bhagava  araham  sammasambuddho
@Footnote: 1 Ma. Yu. kotthu.
Bhikkhu    amantesi    anvavisittha   kho   bhikkhave   brahmanagahapatika
dusina    marena    etha    tumhe   bhikkhu   silavante   kalyanadhamme
akkosatha   paribhasatha   vihesetha   appevanama  tumhehi  akkosiyamananam
paribhasiyamananam     rosiyamananam    vihesiyamananam    siya    cittassa
annathattam    yatha    nam    dusi    maro   labhetha   otaranti   etha
tumhe   bhikkhave   mettasahagatena  cetasa  ekam  disam  pharitva  viharatha
tatha    dutiyam   tatha   tatiyam   tatha   catuttham   iti   uddhamadho   tiriyam
sabbadhi    sabbattataya    sabbavantam   lokam   mettasahagatena   cetasa
vipulena   mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena   pharitva
viharatha.
     {561.1}  Karunasahagatena cetasa ... Muditasahagatena cetasa ...
Upekkhasahagatena   cetasa   ekam   disam   pharitva  viharatha  tatha  dutiyam
tatha   tatiyam   tatha   catuttham  iti  uddhamadho  tiriyam  sabbadhi  sabbattataya
sabbavantam    lokam   upekkhasahagatena   cetasa   vipulena   mahaggatena
appamanena averena abyapajjhena pharitva viharathati.
     {561.2}  Atha  kho  te  papima  bhikkhu kakusandhena bhagavata arahata
sammasambuddhena   evam  ovadiyamana  evam  anusasiyamana  arannagatapi
rukkhamulagatapi   sunnagaragatapi   mettasahagatena   cetasa   ekam  disam
pharitva  viharimsu  tatha  dutiyam  tatha  tatiyam  tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam
sabbadhi    sabbattataya    sabbavantam   lokam   mettasahagatena   cetasa
vipulena   mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena   pharitva
Viharimsu  .  karunasahagatena  cetasa  ...  muditasahagatena  cetasa  ...
Upekkhasahagatena   cetasa   ekam   disam   pharitva  viharimsu  tatha  dutiyam
tatha   tatiyam   tatha   catuttham  iti  uddhamadho  tiriyam  sabbadhi  sabbattataya
sabbavantam    lokam   upekkhasahagatena   cetasa   vipulena   mahaggatena
appamanena averena abyapajjhena pharitva viharimsu.
     [562]   Atha   kho  papima  dusissa  marassa  etadahosi  evampi
kho    aham    karonto   imesam   bhikkhunam   silavantanam   kalyanadhammanam
neva   janami   agatim   va   gatim   va  yannunaham  brahmanagahapatike
anvaviseyyam   etha   tumhe   bhikkhu  silavante  kalyanadhamme  sakkarotha
garukarotha    manetha    pujetha   appevanama   tumhehi   sakkariyamananam
garukariyamananam   maniyamananam   pujiyamananam   siya   cittassa  annathattam
yatha nam dusi maro labhetha otaranti.
     {562.1}   Atha  kho  te  papima  dusi  maro  brahmanagahapatike
anvavisi   etha   tumhe   bhikkhu   silavante   kalyanadhamme   sakkarotha
garukarotha    manetha    pujetha   appevanama   tumhehi   sakkariyamananam
garukariyamananam     maniyamananam     pujiyamananam     siya     cittassa
annathattam   yatha  nam  dusi  maro  labhetha  otaranti  .  atha  kho  te
papima    brahmanagahapatika    anvavisittha    dusina   marena   bhikkhu
silavante     kalyanadhamme     sakkaronti     garukaronti     manenti
pujenti  .  ye  kho  pana  papima  tena  samayena  manussa kalam karonti
yebhuyyena kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjanti.
     [563]  Atha  kho  papima  kakusandho  bhagava  araham  sammasambuddho
bhikkhu    amantesi    anvavisittha   kho   bhikkhave   brahmanagahapatika
dusina    marena    etha    tumhe   bhikkhu   silavante   kalyanadhamme
sakkarotha     garukarotha    manetha    pujetha    appevanama    tumhehi
sakkariyamananam      garukariyamananam      maniyamananam      pujiyamananam
siya   cittassa  annathattam  yatha  nam  dusi  maro  labhetha  otaranti .
Etha  tumhe  bhikkhave  asubhanupassi  kaye viharatha ahare patikkulasannino
sabbaloke   anabhiratasannino   1-   sabbasankharesu  aniccanupassinoti .
Atha  kho  te  papima  bhikkhu  kakusandhena  bhagavata arahata sammasambuddhena
evam   ovadiyamana   evam   anusasiyamana  arannagatapi  rukkhamulagatapi
sunnagaragatapi   asubhanupassi   kaye  viharimsu  ahare  patikkulasannino
sabbaloke         anabhiratasannino         2-        sabbasankharesu
aniccanupassino.
     [564]  Atha  kho  papima  kakusandho  bhagava  araham  sammasambuddho
pubbanhasamayam    nivasetva    pattacivaramadaya    ayasmata    vidhurena
pacchasamanena   gamam   pindaya   pavisi   .   atha   kho   papima  dusi
maro   annataram   kumarakam   anvavisitva  sakkharam  gahetva  ayasmato
vidhurassa   sise   paharamadasi   sisam   vobhindi   .   atha   kho  papima
ayasma   vidhuro   bhinnena   sisena   lohitena  galantena  kakusandhamyeva
bhagavantam   arahantam   sammasambuddham   pitthito   pitthito  anubandhi  .  atha
@Footnote: 1-2 Ma. anabhiratisannino.
Kho   papima   kakusandho   bhagava   araham   sammasambuddho  nagapalokitam
apalokesi   na   vayam   dusi   maro  mattamannasiti  .  sahapalokanaya
ca   pana   papima   dusi   maro   tamha  ca  thana  cavi  mahanirayanca
upapajji.
     [565]   Tassa  kho  pana  papima  mahanirayassa  tayo  namadheyya
honti   chaphassayataniko   itipi   sankusamahato   itipi   paccattavedaniyo
itipi   .   atha   kho  mam  papima  nirayapala  upasankamitva  etadavocum
yada  kho  te  marisa  sankuna  sanku  hadaye  samagaccheyya  atha nam tvam
janeyyasi   vassasahassam  me  niraye  paccamanassati  .  so  kho  aham
papima    bahuni    vassani    bahuni   vassasatani   bahuni   vassasahassani
tasmim   mahaniraye   apaccim   dasasahassani  tasseva  mahanirayassa  ussade
apaccim  vutthanavedanam  1-  vediyamano  .  tassa  mayham  papima evarupo
kayo hoti seyyathapi manussassa evarupam sisam hoti seyyathapi macchassa.
     [566] Kidiso nirayo asi        yattha dusi apaccatha
           vidhuram savakamasajja              kakusandhanca brahmanam
           satam asi ayosanku                sabbe paccattavedana
           idiso nirayo asi                yattha dusi apaccatha
           vidhuram savakamasajja               kakusandhanca brahmanam
           yo etamabhijanati                bhikkhu buddhassa savako
@Footnote: 1 Ma. Yu. vutthanimam nama vedanam.
           Tadisam bhikkhumasajja             kanhadukkham nigacchasi
           majjhe sarassa titthanti         vimana kappatthayino
           veluriyavanna rucira             accimanto pabhassara
           acchara tattha naccanti          puthu nanattavanniyo
           yo etamabhijanati                bhikkhu buddhassa savako
           tadisam bhikkhumasajja             kanhadukkham nigacchasi
           yo ve buddhena cudito 1-      bhikkhusanghassa pekkhato
           migaramatu pasadam               padangutthena kampayi
           yo etamabhijanati                bhikkhu buddhassa savako
           tadisam bhikkhumasajja             kanhadukkham nigacchasi
           yo vejayantapasadam             padangutthena kampayi
           iddhibalena patthaddho           samvejesi ca devata
           yo etamabhijanati                bhikkhu buddhassa savako
           tadisam bhikkhumasajja             kanhadukkham nigacchasi
           yo vejayantapasade            sakkam so paripucchati
           api avuso 2- janasi       tanhakkhayavimuttiyo
           tassa sakko viyakasi          panham puttho yathakatham
           yo etamabhijanati                bhikkhu buddhassa savako
           tadisam bhikkhumasajja             kanhadukkham nigacchasi
           yo brahmanam 3- paripucchati  sudhammayam abhitosabham
@Footnote: 1 Ma. codito. 2 Ma. api vasava .... 3 Ma. brahmam.
           Ajjapi te avuso ditthi     ya te ditthi pure ahu
           passasi vitivattantam              brahmaloke pabhassaram
           tassa brahma viyakasi        anupubbam yathakatham
           na me marisa sa ditthi            ya me ditthi pure ahu
           passami vitivattantam            brahmaloke pabhassaram
           soham ajja katham vajjam             aham niccomhi sassato
           yo etamabhijanati                bhikkhu buddhassa savako
           tadisam bhikkhumasajja             kanhadukkham nigacchasi
           yo mahaneruno 1- kutam         vimokkhena aphassayi
           vanam pubbavidehanam               ye ca bhumisaya nara
           yo etamabhijanati                bhikkhu buddhassa savako
           tadisam bhikkhumasajja             kanhadukkham nigacchasi
           na ve aggi cetayati                 aham balam dahamiti
           balo ca jalitam aggim              asajjana 2- sa dayhati
           evameva tuvam mara                   asajjana tathagatam
           sayam dahissasi attanam          balo aggimva samphusam
           apunnam pasavi maro              asajjana tathagatam
           kinnu mannasi papima            na me papam vipaccati
           karoto ciyati papam                cirarattaya kandati 3-
           mara nibbinda buddhamha    asammakasi bhikkhusu
@Footnote: 1 Ma. mahameruno. 2 Po. Ma. asajja nam. 3 Po. Ma. Yu. antaka.
           Iti maram atajjesi 1-           bhikkhu bhesakalavane
           tato so dummano yakkho      tatthevantaradhayathati.
                   Maratajjaniyasuttam nitthitam dasamam.
                     Culayamakavaggo pancamo.
                           Tassudanam
           saleyyaveranjavedalla 2-  culamahadhammasamadanam
           vimamsaka ca brahma dusi ca maro pancamo varavaggo
                       mulapannasakam nitthitam.
                          --------
@Footnote: 1 Si. Yu. aghattesi. 2 Ma. saleyyaveranjaduve ca tutthi
@                     culamahadhammasamadananca
@                     vimamsaka kosambi ca
@                     brahmano dusi ca maro dasamo ca vaggo
@                        saleyyavaggo nitthito pancamo
@                     idam vagganamuddanam
@          mulapariyayo ceva         sihanado ca uttamo
@          kakaco ceva gosingo      saleyyo ca ime panca
@                     mulapannasakam samattam.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 12 page 261-611. http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=12&item=274&items=293&modeTY=2              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=12&item=274&items=293&modeTY=2&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=12&item=274&items=293&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=12&item=274&items=293&modeTY=2              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=274              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=8&A=214              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=214              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

read First itemread Previous itemแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :