ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
ไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 20 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 12 : Sutta. Aṅ. (1): eka-duka-tikanipātā
     [1]  Evamme  sutaṃ . Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane
anāthapiṇḍikassa  ārāme  .  tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti.
Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca.
     [2]   Nāhaṃ   bhikkhave   aññaṃ   ekarūpaṃpi  samanupassāmi  yaṃ  evaṃ
purisassa   cittaṃ   pariyādāya   tiṭṭhati  yathayidaṃ  bhikkhave  itthirūpaṃ  itthirūpaṃ
bhikkhave purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti.
     [3]   Nāhaṃ   bhikkhave   aññaṃ  ekasaddaṃpi  samanupassāmi  yaṃ  evaṃ
purisassa    cittaṃ    pariyādāya   tiṭṭhati   yathayidaṃ   bhikkhave   itthisaddo
itthisaddo bhikkhave purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti.
     [4]   Nāhaṃ   bhikkhave   aññaṃ  ekagandhaṃpi  samanupassāmi  yaṃ  evaṃ
purisassa    cittaṃ    pariyādāya   tiṭṭhati   yathayidaṃ   bhikkhave   itthigandho
itthigandho bhikkhave purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page2.

[5] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekarasaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati yathayidaṃ bhikkhave itthiraso itthiraso bhikkhave purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti. [6] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekaphoṭṭhabbaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati yathayidaṃ bhikkhave itthiphoṭṭhabbo itthiphoṭṭhabbo bhikkhave purisassa cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti. [7] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekarūpaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ itthiyā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati yathayidaṃ bhikkhave purisarūpaṃ purisarūpaṃ bhikkhave itthiyā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti. [8] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekasaddaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ itthiyā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati yathayidaṃ bhikkhave purisasaddo purisasaddo bhikkhave itthiyā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti. [9] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekagandhaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ itthiyā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati yathayidaṃ bhikkhave purisagandho purisagandho bhikkhave itthiyā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti. [10] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekarasaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ itthiyā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati yathayidaṃ bhikkhave purisaraso purisaraso bhikkhave itthiyā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti. [11] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekaphoṭṭhabbaṃpi samanupassāmi yaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page3.

Evaṃ itthiyā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati yathayidaṃ bhikkhave purisaphoṭṭhabbo 1- purisaphoṭṭhabbo 2- bhikkhave itthiyā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatīti. Vaggo 3- paṭhamo. [12] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppanno vā kāmacchando uppajjati uppanno vā kāmacchando bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave subhanimittaṃ subhanimittaṃ bhikkhave ayoniso manasikaroto anuppanno ceva kāmacchando uppajjati uppanno ca kāmacchando bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatīti. [13] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppanno vā byāpādo uppajjati uppanno vā byāpādo bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave paṭighanimittaṃ paṭighanimittaṃ bhikkhave ayoniso manasikaroto anuppanno ceva byāpādo uppajjati uppanno ca byāpādo bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatīti. [14] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannaṃ vā thīnamiddhaṃ uppajjati uppannaṃ vā thīnamiddhaṃ bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave arati tandi vijambhikā bhattasammado cetaso ca līnattaṃ līnacittassa bhikkhave anuppannañceva @Footnote: 1-2 Yu. purisaphoṭṭhabbaṃ . 3 Ma. Yu. rūpādivaggo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page4.

Thīnamiddhaṃ uppajjati uppannañca thīnamiddhaṃ bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatīti [15] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannaṃ vā uddhaccakukkuccaṃ uppajjati uppannaṃ vā uddhaccakukkuccaṃ bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cetaso avūpasamo avūpasantacittassa bhikkhave anuppannañceva uddhaccakukkuccaṃ uppajjati uppannañca uddhaccakukkuccaṃ bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatīti. [16] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā vicikicchā uppajjati uppannā vā vicikicchā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave ayoniso manasikāro ayoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva vicikicchā uppajjati uppannā ca vicikicchā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattatīti. [17] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppanno vā kāmacchando nuppajjati uppanno vā kāmacchando pahīyati yathayidaṃ bhikkhave asubhanimittaṃ asubhanimittaṃ bhikkhave yoniso manasikaroto anuppanno ceva kāmacchando nuppajjati uppanno ca kāmacchando pahīyatīti. [18] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppanno vā byāpādo nuppajjati uppanno vā byāpādo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page5.

Pahīyati yathayidaṃ bhikkhave mettā cetovimutti mettaṃ bhikkhave cetovimuttiṃ yoniso manasikaroto anuppanno ceva byāpādo nuppajjati uppanno ca byāpādo pahīyatīti. [19] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannaṃ vā thīnamiddhaṃ nuppajjati uppannaṃ vā thīnamiddhaṃ pahīyati yathayidaṃ bhikkhave ārambhadhātu nikkamadhātu parakkamadhātu āraddhaviriyassa bhikkhave anuppannañceva thīnamiddhaṃ nuppajjati uppannañca thīnamiddhaṃ pahīyatīti. [20] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannaṃ vā uddhaccakukkuccaṃ nuppajjati uppannaṃ vā uddhaccakukkuccaṃ pahīyati yathayidaṃ bhikkhave cetaso vūpasamo vūpasantacittassa bhikkhave anuppannañceva uddhaccakukkuccaṃ nuppajjati uppannañca uddhaccakukkuccaṃ pahīyatīti. [21] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā vicikicchā nuppajjati uppannā vā vicikicchā pahīyati yathayidaṃ bhikkhave yoniso manasikāro yoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva vicikicchā nuppajjati uppannā ca vicikicchā pahīyatīti. Vaggo 1- dutiyo. [22] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. nīvaraṇappahānavaggo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page6.

Abhāvitaṃ akammaniyaṃ hoti yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave abhāvitaṃ akammaniyaṃ hotīti. [23] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ bhāvitaṃ kammaniyaṃ hoti yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave bhāvitaṃ kammaniyaṃ hotīti. [24] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ abhāvitaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave abhāvitaṃ mahato anatthāya saṃvattatīti. [25] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ bhāvitaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave bhāvitaṃ mahato atthāya saṃvattatīti. [26] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ abhāvitaṃ apātubhūtaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave abhāvitaṃ apātubhūtaṃ mahato anatthāya saṃvattatīti. [27] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ bhāvitaṃ pātubhūtaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave bhāvitaṃ pātubhūtaṃ mahato atthāya saṃvattatīti. [28] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ abhāvitaṃ abahulīkataṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave abhāvitaṃ abahulīkataṃ mahato anatthāya saṃvattatīti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page7.

[29] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave bhāvitaṃ bahulīkataṃ mahato atthāya saṃvattatīti. [30] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ abhāvitaṃ abahulīkataṃ dukkhādhivāhaṃ hoti yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave abhāvitaṃ abahulīkataṃ dukkhādhivāhaṃ hotīti. [31] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ sukhādhivāhaṃ hoti yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave bhāvitaṃ bahulīkataṃ sukhādhivāhaṃ hotīti. Vaggo 1- tatiyo. [32] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ adantaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave adantaṃ mahato anatthāya saṃvattatīti. [33] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ dantaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave dantaṃ mahato atthāya saṃvattatīti. [34] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ aguttaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave aguttaṃ mahato anatthāya saṃvattatīti. [35] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. akammanīyavaggo ....

--------------------------------------------------------------------------------------------- page8.

Guttaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave guttaṃ mahato atthāya saṃvattatīti. [36] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ arakkhitaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave arakkhitaṃ mahato anatthāya saṃvattatīti. [37] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ rakkhitaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave rakkhitaṃ mahato atthāya saṃvattatīti. [38] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ asaṃvutaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave asaṃvutaṃ mahato anatthāya saṃvattatīti. [39] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ saṃvutaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave saṃvutaṃ mahato atthāya saṃvattatīti. [40] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ adantaṃ aguttaṃ arakkhitaṃ asaṃvutaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave adantaṃ aguttaṃ arakkhitaṃ asaṃvutaṃ mahato anatthāya saṃvattatīti. [41] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ dantaṃ guttaṃ rakkhitaṃ saṃvutaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave

--------------------------------------------------------------------------------------------- page9.

Cittaṃ cittaṃ bhikkhave dantaṃ guttaṃ rakkhitaṃ saṃvutaṃ mahato atthāya saṃvattatīti. Vaggo 1- catuttho. [42] Seyyathāpi bhikkhave sālisūkaṃ vā yavasūkaṃ vā micchāpaṇihitaṃ hatthena vā pādena vā akkantaṃ hatthaṃ vā pādaṃ vā bhijjissati 2- lohitaṃ vā uppādessatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati taṃ kissa hetu micchāpaṇihitattā bhikkhave sālisūkassa evameva kho bhikkhave so vata bhikkhu micchāpaṇihitena cittena avijjaṃ bhijjissati vijjaṃ uppādessati nibbānaṃ sacchikarissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati taṃ kissa hetu micchāpaṇihitattā bhikkhave cittassāti. [43] Seyyathāpi bhikkhave sālisūkaṃ vā yavasūkaṃ vā sammāpaṇihitaṃ hatthena vā pādena vā akkantaṃ hatthaṃ vā pādaṃ vā bhijjissati lohitaṃ vā uppādessatīti ṭhānametaṃ vijjati taṃ kissa hetu sammāpaṇihitattā bhikkhave sālisūkassa evameva kho bhikkhave so vata bhikkhu sammāpaṇihitena cittena avijjaṃ bhijjissati vijjaṃ uppādessati nibbānaṃ sacchikarissatīti ṭhānametaṃ vijjati taṃ kissa hetu sammāpaṇihitattā bhikkhave cittassāti. [44] Idhāhaṃ bhikkhave ekaccaṃ puggalaṃ paduṭṭhacittaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi imamhi ce ayaṃ samaye puggalo kālaṃ kareyya yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye taṃ kissa hetu cittaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. adantavaggo. 2 Ma. Yu. bhecchati, ito paraṃ īdisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page10.

Hissa bhikkhave paduṭṭhaṃ cetopadosahetu ca pana bhikkhave evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjantīti. [45] Idhāhaṃ bhikkhave ekaccaṃ puggalaṃ pasannacittaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi imamhi ce ayaṃ samaye puggalo kālaṃ kareyya yathābhataṃ nikkhitto evaṃ sagge taṃ kissa hetu cittaṃ hissa bhikkhave pasannaṃ cetopasādahetu ca pana bhikkhave evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantīti. [46] Seyyathāpi bhikkhave udakarahado āvilo lulito kalalībhūto tattha cakkhumā puriso tīre ṭhito na passeyya sippisambukampi sakkharakathalampi macchagumbampi carantampi tiṭṭhantampi taṃ kissa hetu āvilattā bhikkhave udakassa evameva kho bhikkhave so vata bhikkhu āvilena cittena attatthaṃ vā ñassati paratthaṃ vā ñassati ubhayatthaṃ vā ñassati uttariṃ vā manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikarissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati taṃ kissa hetu āvilattā bhikkhave cittassāti. [47] Seyyathāpi bhikkhave udakarahado accho vippasanno anāvilo tattha cakkhumā puriso tīre ṭhito passeyya sippisambukampi sakkharakathalampi macchagumbampi carantampi tiṭṭhantampi taṃ kissa hetu anāvilattā bhikkhave udakassa evameva kho bhikkhave so vata bhikkhu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page11.

Anāvilena cittena attatthaṃ vā ñassati paratthaṃ vā ñassati ubhayatthaṃ vā ñassati uttariṃ vā manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ sacchikarissatīti ṭhānametaṃ vijjati taṃ kissa hetu anāvilattā bhikkhave cittassāti. [48] Seyyathāpi bhikkhave yānikānici rukkhajātāni 1- candano tesaṃ aggamakkhāyati yadidaṃ mudutāya ceva kammaññatāya ca evameva kho ahaṃ bhikkhave nāññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ bhāvitaṃ bahulīkataṃ muduñca hoti kammaniyañca 2- yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ cittaṃ bhikkhave bhāvitaṃ bahulīkataṃ muduñca hoti kammaniyañcāti. [49] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ lahuparivattaṃ yathayidaṃ bhikkhave cittaṃ yāvañcidaṃ bhikkhave upamāpi na sukarā yāva lahuparivattaṃ cittanti. [50] Pabhassaramidaṃ bhikkhave cittaṃ tañca kho āgantukehi upakkilesehi upakkiliṭṭhanti. [51] Pabhassaramidaṃ bhikkhave cittaṃ tañca kho āgantukehi upakkilesehi vippamuttanti. Vaggo 3- pañcamo. [52] Pabhassaramidaṃ bhikkhave cittaṃ tañca kho āgantukehi upakkilesehi upakkiliṭṭhaṃ taṃ assutavā puthujjano yathābhūtaṃ nappajānāti tasmā assutavato puthujjanassa cittabhāvanā natthīti vadāmīti. @Footnote: 1 Ma. rukkhajātānaṃ . 2 Ma. kammaññañca hotīti . 3 Ma. paṇihitaacchavaggo @Yu. paṇihitaacchannavaggo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page12.

[53] Pabhassaramidaṃ bhikkhave cittaṃ tañca kho āgantukehi upakkilesehi vippamuttaṃ taṃ sutavā ariyasāvako yathābhūtaṃ pajānāti tasmā sutavato ariyasāvakassa cittabhāvanā atthīti vadāmīti. [54] Accharāsaṅghātamattaṃpi ce bhikkhave bhikkhu mettacittaṃ āsevati ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati satthusāsanakaro ovādapaṭikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti. [55] Accharāsaṅghātamattaṃpi ce bhikkhave bhikkhu mettacittaṃ bhāveti ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati satthusāsanakaro ovādapaṭikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti. [56] Accharāsaṅghātamattaṃpi ce bhikkhave bhikkhu mettacittaṃ manasikaroti ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati satthusāsanakaro ovādapaṭikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti. [57] Yekeci bhikkhave dhammā akusalā akusalabhāgiyā akusalapakkhikā sabbe te manopubbaṅgamā mano tesaṃ dhammānaṃ paṭhamaṃ uppajjati anvadeva kusalā dhammāti. [58] Yekeci bhikkhave dhammā kusalā kusalabhāgiyā kusalapakkhikā sabbe te manopubbaṅgamā mano tesaṃ dhammānaṃ paṭhamaṃ uppajjati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page13.

Anvadeva kusalā dhammāti. [59] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā akusalā dhammā uppajjanti uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave pamādo pamattassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti. [60] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā kusalā dhammā uppajjanti uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave appamādo appamattassa bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti uppannā ca akusalā dhammā parihāyantīti. [61] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā akusalā dhammā uppajjanti uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave kosajjaṃ kusītassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti. Vaggo 1- chaṭṭho. [62] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā kusalā dhammā uppajjanti uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave viriyārambho āraddhaviriyassa bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti uppannā ca @Footnote: 1 Ma. Yu. accharāsaṅghāṭavaggo....

--------------------------------------------------------------------------------------------- page14.

Akusalā dhammā parihāyantīti. [63] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā akusalā dhammā uppajjanti uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave mahicchatā mahicchassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti. [64] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā kusalā dhammā uppajjanti uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave appicchatā appicchassa bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti uppannā ca akusalā dhammā parihāyantīti. [65] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā akusalā dhammā uppajjanti uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave asantuṭṭhitā asantuṭṭhassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti. [66] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā kusalā dhammā uppajjanti uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave santuṭṭhitā santuṭṭhassa bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti uppannā ca akusalā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page15.

Dhammā parihāyantīti. [67] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā akusalā dhammā uppajjanti uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave ayoniso manasikāro ayoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti. [68] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā kusalā dhammā uppajjanti uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave yoniso manasikāro yoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti uppannā ca akusalā dhammā parihāyantīti. [69] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā akusalā dhammā uppajjanti uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave asampajaññaṃ asampajānassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti. [70] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā kusalā dhammā uppajjanti uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave sampajaññaṃ sampajānassa bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti uppannā ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page16.

Akusalā dhammā parihāyantīti. [71] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā akusalā dhammā uppajjanti uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave pāpamittatā pāpamittassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti. Vaggo 1- sattamo. [72] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā kusalā dhammā uppajjanti uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave kalyāṇamittatā kalyāṇamittassa bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti uppannā ca akusalā dhammā parihāyantīti. [73] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā akusalā dhammā uppajjanti uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave anuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ anuyogā bhikkhave akusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogā kusalānaṃ dhammānaṃ anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti. [74] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā kusalā dhammā uppajjanti uppannā vā akusalā @Footnote: 1 Ma. Yu. viriyārambhādivaggo ....

--------------------------------------------------------------------------------------------- page17.

Dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave anuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ anuyogā bhikkhave kusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogā akusalānaṃ dhammānaṃ anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti uppannā ca akusalā dhammā parihāyantīti. [75] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā bojjhaṅgā nuppajjanti uppannā vā bojjhaṅgā na bhāvanāpāripūriṃ gacchanti yathayidaṃ bhikkhave ayoniso manasikāro ayoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva bojjhaṅgā nuppajjanti uppannā ca bojjhaṅgā na bhāvanāpāripūriṃ gacchantīti. [76] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā bojjhaṅgā uppajjanti uppannā vā bojjhaṅgā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti yathayidaṃ bhikkhave yoniso manasikāro yoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva bojjhaṅgā uppajjanti uppannā ca bojjhaṅgā bhāvanāpāripūriṃ gacchantīti. [77] Appamattikā esā bhikkhave parihāni yadidaṃ ñāti parihāni etaṃ paṭikiṭṭhaṃ bhikkhave parihānīnaṃ yadidaṃ paññāparihānīti. [78] Appamattikā esā bhikkhave vuḍḍhi yadidaṃ ñātivuḍḍhi etadaggaṃ bhikkhave vuḍḍhīnaṃ yadidaṃ paññāvuḍḍhi tasmā tiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ paññāvuḍḍhiyā vaḍḍhissāmāti evaṃ hi vo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page18.

Bhikkhave sikkhitabbanti. [79] Appamattikā esā bhikkhave parihāni yadidaṃ bhogaparihāni etaṃ paṭikiṭṭhaṃ bhikkhave parihānīnaṃ yadidaṃ paññāparihānīti. [80] Appamattikā esā bhikkhave vuḍḍhi yadidaṃ bhogavuḍḍhi etadaggaṃ bhikkhave vuḍḍhīnaṃ yadidaṃ paññāvuḍḍhi tasmā tiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ paññāvuḍḍhiyā vaḍḍhissāmāti evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti. [81] Appamattikā esā bhikkhave parihāni yadidaṃ yasoparihāni etaṃ paṭikiṭṭhaṃ bhikkhave parihānīnaṃ yadidaṃ paññāparihānīti. Vaggo 1- aṭṭhamo. [82] Appamattikā esā bhikkhave vuḍḍhi yadidaṃ yasovuḍḍhi etadaggaṃ bhikkhave vuḍḍhīnaṃ yadidaṃ paññāvuḍḍhi tasmā tiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ paññāvuḍḍhiyā vaḍḍhissāmāti evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti. [83] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave pamādo pamādo bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [84] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave appamādo appamādo bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti. @Footnote: 1 Ma. Yu. kalyāṇamittādivaggo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page19.

[85] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave kosajjaṃ kosajjaṃ bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [86] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave viriyārambho viriyārambho bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti. [87] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave mahicchatā mahicchatā bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [88] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave appicchatā appicchatā bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti. [89] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave asantuṭṭhitā asantuṭṭhitā bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [90] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave santuṭṭhitā santuṭṭhitā bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti. [91] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave ayoniso manasikāro

--------------------------------------------------------------------------------------------- page20.

Ayoniso manasikāro bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [92] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave yoniso manasikāro yoniso manasikāro bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti. [93] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave asampajaññaṃ asampajaññaṃ bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [94] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave sampajaññaṃ sampajaññaṃ bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti. [95] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave pāpamittatā pāpamittatā bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [96] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave kalyāṇamittatā kalyāṇamittatā bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti. [97] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave anuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ anuyogo bhikkhave akusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ mahato anatthāya saṃvattatīti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page21.

[98] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave anuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ anuyogo bhikkhave kusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ mahato atthāya saṃvattatīti. Vaggo 1- navamo. [99] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave pamādo pamādo bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [100] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave appamādo appamādo bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti. [101] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave kosajjaṃ kosajjaṃ bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [102] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave viriyārambho viriyārambho bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti. [103] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi .pe. Mahicchatā bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [104] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi @Footnote: 1 Ma. Yu. pamādādivaggo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page22.

Samanupassāmi .pe. Appicchatā bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti. [105] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi .pe. Asantuṭṭhitā bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [106] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi .pe. Santuṭṭhitā bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti. [107] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi .pe. ayoniso manasikāro bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [108] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi .pe. Yoniso manasikāro bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti. [109] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi .pe. Asampajaññaṃ bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [110] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi .pe. Sampajaññaṃ bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti. [111] Bāhiraṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave pāpamittatā pāpamittatā bhikkhave mahato anatthāya saṃvattatīti. [112] Bāhiraṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave kalyāṇamittatā kalyāṇamittatā bhikkhave mahato atthāya saṃvattatīti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page23.

[113] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ mahato anatthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave anuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ anuyogo bhikkhave akusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ mahato anatthāya saṃvattatīti. [114] Ajjhattikaṃ bhikkhave aṅganti karitvā nāññaṃ ekaṅgaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ mahato atthāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave anuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ anuyogo bhikkhave kusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ mahato atthāya saṃvattatīti. [115] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave pamādo pamādo bhikkhave saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti. [116] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave appamādo appamādo bhikkhave saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti. [117] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave kosajjaṃ kosajjaṃ bhikkhave saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti. [118] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page24.

Evaṃ saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave viriyārambho viriyārambho bhikkhave saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti. [119] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi .pe. Mahicchatā bhikkhave saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti. [120] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi .pe. Appicchatā bhikkhave saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti. [121] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi .pe. Asantuṭṭhitā bhikkhave saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti. [122] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi .pe. Santuṭṭhitā bhikkhave saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti. [123] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi .pe. Ayoniso manasikāro bhikkhave saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti. [124] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi .pe. Yoniso manasikāro bhikkhave saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti. [125] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi .pe. Asampajaññaṃ bhikkhave saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti. [126] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi .pe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page25.

Sampajaññaṃ bhikkhave saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti. [127] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi .pe. Pāpamittatā bhikkhave saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti. [128] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi .pe. Kalyāṇamittatā bhikkhave saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti. [129] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi .pe. Anuyogo bhikkhave akusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattatīti. [130] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yo evaṃ saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattati yathayidaṃ bhikkhave anuyogo kusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ anuyogo bhikkhave kusalānaṃ dhammānaṃ ananuyogo akusalānaṃ dhammānaṃ saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattatīti. 1- Vaggo dasamo. [131] Yepi 2- te bhikkhave bhikkhū adhammaṃ dhammoti dīpenti te bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti tecimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti. [132] Yepi te bhikkhave bhikkhū dhammaṃ adhammoti dīpenti .pe. @Footnote: 1 Ma. bāttiṃsatimaṃ catukkoṭṭhikaṃ niṭṭhitaṃ. Yu. catukkoṭṭhikaṃ niṭṭhitaṃ. @2 Ma. Yu. sabbattha ye te.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page26.

Avinayaṃ vinayoti dīpenti .pe. vinayaṃ avinayoti dīpenti .pe. Abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpenti .pe. bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpenti .pe. anāciṇṇaṃ tathāgatena āciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti .pe. āciṇṇaṃ tathāgatena anāciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti .pe. appaññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpenti .pe. paññattaṃ tathāgatena appaññattaṃ tathāgatenāti dīpenti te bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti tecimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti. [1]- [133] Yepi te bhikkhave bhikkhū adhammaṃ adhammoti dīpenti te bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti tecimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti. [134] Yepi te bhikkhave bhikkhū dhammaṃ dhammoti dīpenti .pe. Avinayaṃ avinayoti dīpenti .pe. vinayaṃ vinayoti dīpenti .pe. Abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpenti .pe. bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpenti .pe. anāciṇṇaṃ tathāgatena anāciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti .pe. āciṇṇaṃ tathāgatena āciṇṇaṃ tathāgatenāti dīpenti @Footnote: 1 Ma. dutiyapamādādivaggo dasamo. Yu. adhammādivaggo dasamo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page27.

.pe. Appaññattaṃ tathāgatena appaññattaṃ tathāgatenāti dīpenti .pe. paññattaṃ tathāgatena paññattaṃ tathāgatenāti dīpenti te bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti tecimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti. Vaggo 1- ekādasamo. [135] Yepi te bhikkhave bhikkhū anāpattiṃ āpattīti dīpenti .pe. āpattiṃ anāpattīti dīpenti .pe. lahukaṃ āpattiṃ garukā āpattīti dīpenti .pe. garukaṃ āpattiṃ lahukā āpattīti dīpenti .pe. duṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpenti .pe. aduṭṭhullaṃ āpattiṃ duṭṭhullā āpattīti dīpenti .pe. Sāvasesaṃ āpattiṃ anavasesā āpattīti dīpenti .pe. anavasesaṃ āpattiṃ sāvasesā āpattīti dīpenti .pe. sappaṭikammaṃ āpattiṃ appaṭikammā āpattīti dīpenti .pe. appaṭikammaṃ āpattiṃ sappaṭikammā āpattīti dīpenti te bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti tecimaṃ saddhammaṃ antaradhāpentīti. [136] Yepi te bhikkhave bhikkhū anāpattiṃ anāpattīti dīpenti te bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa @Footnote: 1 Ma. adhammavaggo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page28.

Atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti tecimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti. [137] Yepi te bhikkhave bhikkhū āpattiṃ āpattīti dīpenti te bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti tecimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti. [138] Yepi te bhikkhave bhikkhū lahukaṃ āpattiṃ lahukā āpattīti dīpenti .pe. garukaṃ āpattiṃ garukā āpattīti dīpenti .pe. Duṭṭhullaṃ āpattiṃ duṭṭhullā āpattīti dīpenti .p. aduṭṭhullaṃ āpattiṃ aduṭṭhullā āpattīti dīpenti .pe. sāvasesaṃ āpattiṃ sāvasesā āpattīti dīpenti .pe. anavasesaṃ āpattiṃ anavasesā āpattīti dīpenti .pe. sappaṭikammaṃ āpattiṃ sappaṭikammā āpattīti dīpenti .pe. appaṭikammaṃ āpattiṃ appaṭikammā āpattīti dīpenti te bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti tecimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti. Vaggo 1- dvādasamo. Ekapuggalapāli [139] Ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya @Footnote: 1 anāpattivaggo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page29.

Devamanussānaṃ katamo ekapuggalo tathāgato arahaṃ sammāsambuddho ayaṃ kho bhikkhave ekapuggalo loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānanti. [140] Ekapuggalassa bhikkhave pātubhāvo dullabho lokasmiṃ katamassa ekapuggalassa tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa imassa kho bhikkhave ekapuggalassa pātubhāvo dullabho sokasminti. [141] Ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamāno uppajjati acchariyamanusso katamo ekapuggalo tathāgato arahaṃ sammāsambuddho ayaṃ kho bhikkhave ekapuggalo loke uppajjamāno uppajjati acchariyamanussoti. [142] Ekapuggalassa bhikkhave kālakiriyā bahuno janassa anutappā hoti katamassa ekapuggalassa tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa imassa kho bhikkhave ekapuggalassa kālakiriyā bahuno janassa anutappā hotīti. [143] Ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamāno uppajjati adutiyo asahāyo appaṭimo appaṭisamo appaṭibhāgo 1- appaṭipuggalo asamo asamasamo dipadānaṃ aggo katamo ekapuggalo tathāgato arahaṃ sammāsambuddho ayaṃ kho bhikkhave ekapuggalo loke uppajjamāno uppajjati adutiyo asahāyo appaṭimo appaṭisamo appaṭibhāgo appaṭipuggalo asamo asamasamo dipadānaṃ aggoti. @Footnote: 1 Yu. ayaṃ pāṭho natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page30.

[144] Ekapuggalassa bhikkhave pātubhāvo 1- mahato cakkhussa pātubhāvo hoti mahato ālokassa pātubhāvo hoti mahato obhāsassa pātubhāvo hoti channaṃ anuttariyānaṃ pātubhāvo hoti catunnaṃ paṭisambhidānaṃ sacchikiriyā hoti anekadhātupaṭivedho hoti nānādhātupaṭivedho hoti vijjāvimuttiphalasacchikiriyā hoti sotāpattiphalasacchikiriyā hoti sakadāgāmiphalasacchikiriyā hoti anāgāmiphalasacchikiriyā hoti arahattaphalasacchikiriyā hoti katamassa ekapuggalassa tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa imassa kho bhikkhave ekapuggalassa pātubhāvo 2- mahato cakkhussa pātubhāvo hoti mahato ālokassa pātubhāvo hoti mahato obhāsassa pātubhāvo hoti channaṃ anuttariyānaṃ pātubhāvo hoti catunnaṃ paṭisambhidānaṃ sacchikiriyā hoti anekadhātupaṭivedho hoti nānādhātupaṭivedho hoti vijjāvimuttiphalasacchikiriyā hoti sotāpattiphalasacchikiriyā hoti sakadāgāmiphalasacchikiriyā hoti anāgāmiphalasacchikiriyā hoti arahattaphalasacchikiriyā hotīti. [145] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ akapuggalampi samanupassāmi yo evaṃ tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ sammadeva anuppavatteti yathayidaṃ bhikkhave sārīputto sārīputto bhikkhave tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ sammadeva anuppavattetīti. Puggalavaggo 3-. @Footnote: 1-2 Ma. Yu. pātubhāvā. 3 Ma. Yu. ekapuggalavaggo terasamo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page31.

Etadaggapāli [146] Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ rattaññūnaṃ yadidaṃ aññākoṇḍañño 1- . mahāpaññānaṃ yadidaṃ sārīputto . iddhimantānaṃ yadidaṃ mahāmoggallāno . dhūtavādānaṃ 2- yadidaṃ mahākassapo . Dibbacakkhukānaṃ yadidaṃ anuruddho . uccākulikānaṃ yadidaṃ bhaddiyo kāḷigodhāyaputto . mañjussarānaṃ yadidaṃ lakuṇṭakabhaddiyo . Sīhanādikānaṃ yadidaṃ piṇḍolabhāradvājo . dhammakathikānaṃ yadidaṃ puṇṇo mantāniputto . saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ vibhajantānaṃ yadidaṃ mahākaccānoti. Vaggo paṭhamo. [147] Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ manomayaṃ kāyaṃ abhinimminantānaṃ yadidaṃ cullapanthako . cetovivaṭṭakusalānaṃ 3- yadidaṃ cullapanthako . paññāvivaṭṭakusalānaṃ 4- yadidaṃ mahāpanthako. Araṇavihārīnaṃ yadidaṃ subhūti . dakkhiṇeyyānaṃ yadidaṃ subhūti . āraññakānaṃ yadidaṃ revato khadiravaniyo . jhāyīnaṃ yadidaṃ kaṅkhārevato . āraddhaviriyānaṃ yadidaṃ soṇo koliviso . kalyāṇavākkaraṇānaṃ yadidaṃ soṇo kuṭikaṇṇo . lābhīnaṃ yadidaṃ sīvalī . saddhādhimuttānaṃ yadidaṃ vakkalīti. Vaggo dutiyo. [148] Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ sikkhākāmānaṃ @Footnote: 1 Ma. aññāsikoṇḍañño . 2 Ma. Yu. dhutavādānaṃ. 3 Yu. cetovivaddhakusalānaṃ. @4 Ma. saññāvivaṭṭakusalānaṃ. Yu. saññāvivaddhakusalānaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page32.

Yadidaṃ rāhulo . saddhāpabbajitānaṃ yadidaṃ raṭṭhapālo . paṭhamaṃ salākaṃ gaṇhantānaṃ yadidaṃ kuṇḍadhāno . paṭibhāṇavantānaṃ yadidaṃ vaṅgīso . Samantapāsādikānaṃ yadidaṃ upaseno vaṅgantaputto . Senāsanapaññāpakānaṃ yadidaṃ dabbo mallaputto . devatānaṃ piyamanāpānaṃ yadidaṃ pilindavaccho . khippābhiññānaṃ yadidaṃ bāhiyo dārucīriyo . cittakathikānaṃ yadidaṃ kumārakassapo . paṭisambhidappattānaṃ yadidaṃ mahākoṭṭhitoti. Vaggo tatiyo. [149] Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ bahussutānaṃ yadidaṃ ānando . satimantānaṃ yadidaṃ ānando . gatimantānaṃ yadidaṃ ānando . dhitimantānaṃ yadidaṃ ānando . upaṭṭhākānaṃ yadidaṃ ānando . mahāparisānaṃ yadidaṃ uruvelakassapo . kulappasādakānaṃ yadidaṃ kāḷudāyi . appābādhānaṃ yadidaṃ bakkulo 1- . pubbenivāsaṃ anussarantānaṃ yadidaṃ sobhito . vinayadharānaṃ yadidaṃ upāli . Bhikkhunovādakānaṃ yadidaṃ nandako . indriyesu guttadvārānaṃ yadidaṃ nando . bhikkhuovādakānaṃ yadidaṃ mahākappino . tejodhātukusalānaṃ yadidaṃ sāgato . paṭibhāṇeyyakānaṃ yadidaṃ rādho . lūkhacīvaradharānaṃ yadidaṃ mogharājāti. Vaggo catuttho. @Footnote: 1 Ma. bākulo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page33.

[150] Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ rattaññūnaṃ yadidaṃ mahāpajāpatī gotamī . mahāpaññānaṃ yadidaṃ khemā . Iddhimantānaṃ yadidaṃ uppalavaṇṇā . vinayadharānaṃ yadidaṃ paṭācārā . Dhammakathikānaṃ yadidaṃ dhammadinnā . jhāyīnaṃ yadidaṃ nandā. Āraddhaviriyānaṃ yadidaṃ soṇā . dibbacakkhukānaṃ yadidaṃ sakulā 1- . Khippābhiññānaṃ yadidaṃ bhaddā kuṇḍalakesā . Pubbenivāsaṃ anussarantīnaṃ yadidaṃ bhaddā kapilānī 2-. Mahābhiññappattānaṃ yadidaṃ bhaddā kaccānā 3- . lūkhacīvaradharānaṃ yadidaṃ kisāgotamī. Saddhādhimuttānaṃ yadidaṃ sigālamātāti 4-. Vaggo pañcamo. [151] Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ upāsakānaṃ paṭhamaṃ saraṇaṃ gacchantānaṃ yadidaṃ tapussabhallikā vāṇijā . dāyakānaṃ yadidaṃ sudatto gahapati anāthapiṇḍiko . dhammakathikānaṃ yadidaṃ citto gahapati macchikasaṇḍiko 5- . catūhi saṅgahavatthūhi parisaṃ saṃgaṇhantānaṃ yadidaṃ hatthako āḷavako . paṇītadāyakānaṃ yadidaṃ mahānāmo sakko . Manāpadāyakānaṃ yadidaṃ uggo gahapati vesāliko . saṅghupaṭṭhākānaṃ yadidaṃ 6- uggato gahapati. Aveccappasannānaṃ yadidaṃ sūro ambaṭṭho 7-. Puggalappasannānaṃ yadidaṃ jīvako komārabhacco . vissāsakānaṃ yadidaṃ nakulapitā gahapatīti. Vaggo chaṭṭho. @Footnote: 1 Ma. bakulā. 2 Ma. kāpilānī. 3 Ma. bhaddakaccānā. 4 siṅgālakamātā. @5 macchikāsaṇdiko . 6 Ma. hatthigāmako. 7 Ma. surabandho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page34.

[152] Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvikānaṃ upāsikānaṃ paṭhamaṃ saraṇaṃ gacchantīnaṃ yadidaṃ sujātā senānidhītā 1- . dāyikānaṃ yadidaṃ visākhā migāramātā . bahussutānaṃ yadidaṃ khujjuttarā . mettāvihārīnaṃ yadidaṃ sāmāvatī . jhāyīnaṃ yadidaṃ uttarā nandamātā . paṇītadāyikānaṃ yadidaṃ suppavāsā koliyadhītā . gilānupaṭṭhākīnaṃ yadidaṃ suppiyā upāsikā . aveccappasannānaṃ yadidaṃ kātiyānī . vissāsikānaṃ yadidaṃ nakulamātā gahapatānī . anussavappannānaṃ yadidaṃ kālī upāsikā kuraragharikāti 2-. Vaggo sattamo. 3- Aṭṭhānapāli [153] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ puthujjano kañci saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [154] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci saṅkhāraṃ sukhato upagaccheyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ puthujjano kañci saṅkhāraṃ sukhato upagaccheyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [155] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno @Footnote: 1 Ma. seniyadhītā. 2 Ma. kulagharikā. 3 Ma. etadaggavaggo niṭṭhito.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page35.

Puggalo kañci dhammaṃ attato upagaccheyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ puthujjano kañci dhammaṃ attato upagaccheyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [156] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo mātaraṃ jīvitā voropeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ puthujjano mātaraṃ jīvitā voropeyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [157] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo pitaraṃ jīvitā voropeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ puthujjano pitaraṃ jīvitā voropeyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [158] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo arahantaṃ jīvitā voropeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ puthujjano arahantaṃ jīvitā voropeyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [159] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo tathāgatassa duṭṭhena cittena 1- lohitaṃ uppādeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ puthujjano tathāgatassa duṭṭhena cittena 2- lohitaṃ uppādeyya ṭhānametaṃ vijjatīti. @Footnote: 1-2 Ma. paduṭṭhacitto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page36.

[160] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo saṅghaṃ bhindeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ puthujjano saṅghaṃ bhindeyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [161] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno puggalo aññaṃ satthāraṃ uddiseyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ puthujjano aññaṃ satthāraṃ uddiseyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [162] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve arahanto sammāsambuddhā apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ ekissā lokadhātuyā eko 1- arahaṃ sammāsambuddho uppajjeyya ṭhānametaṃ vijjatīti. Vaggo paṭhamo. [163] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve rājāno cakkavattī apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ ekissā lokadhātuyā eko rājā cakkavatti uppajjeyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [164] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ itthī arahaṃ assa sammāsambuddho netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ puriso arahaṃ assa sammāsambuddho ṭhānametaṃ vijjatīti. @Footnote: 1 Ma. ekova.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page37.

[165] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ itthī rājā assa cakkavatti netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ puriso rājā assa cakkavatti ṭhānametaṃ vijjatīti. [166] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ itthī sakkattaṃ kāreyya .pe. mārattaṃ kāreyya .pe. brahmattaṃ kāreyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ puriso sakkattaṃ kāreyya .pe. mārattaṃ kāreyya .pe. brahmattaṃ kāreyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [167] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ kāyaduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ kāyaduccaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [168] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ vacīduccaritassa .pe. [169] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ manoduccaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ manoduccaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya ṭhānametaṃ vijjatīti. Vaggo dutiyo. [170] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ kāyasucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page38.

Ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ kāyasucaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [171] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ vacīsucaritassa .pe. [172] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ manosucaritassa aniṭṭho akanto amanāpo vipāko nibbatteyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ manosucaritassa iṭṭho kanto manāpo vipāko nibbatteyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [173] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ kāyaduccaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [174] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ vacīduccaritasamaṅgī .pe. [175] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ manoduccaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ manoduccaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya ṭhānametaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page39.

Vijjatīti. [176] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ kāyasucaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ kāyasucaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya ṭhānametaṃ vijjatīti. [177] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ vacīsucaritasamaṅgī .pe. [178] Aṭṭhānametaṃ bhikkhave anavakāso yaṃ manosucaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya netaṃ ṭhānaṃ vijjati ṭhānañca kho etaṃ bhikkhave vijjati yaṃ manosucaritasamaṅgī tannidānā tappaccayā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya ṭhānametaṃ vijjatīti. Vaggo tatiyo. 1- Aparā ekadhammādipāli [179] Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati katamo ekadhammo buddhānussati ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya @Footnote: 1 Ma. aṭṭhānapāli niṭṭhitā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page40.

Sambodhāya nibbānāya saṃvattatīti. [180] Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati katamo ekadhammo dhammānussati ... saṅghānussati ... Sīlānussati ... Cāgānussati ... devatānussati ... Ānāpānasati 1- ... Maraṇasati 2- kāyagatāsati ... upasamānussati ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattatīti. Vaggo paṭhamo. [181] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā akusalā dhammā uppajjanti uppannā vā akusalā dhammā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattanti yathayidaṃ bhikkhave micchādiṭṭhi micchādiṭṭhikassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā uppajjanti uppannā ca akusalā dhammā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattantīti. [182] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā kusalā dhammā uppajjanti uppannā vā kusalā dhammā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattanti yathayidaṃ bhikkhave sammādiṭṭhi sammādiṭṭhikassa bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti uppannā ca kusalā dhammā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattantīti. @Footnote: 1-2 Ma. ānāpānassati ... maraṇassati ...

--------------------------------------------------------------------------------------------- page41.

[183] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā kusalā dhammā nuppajjanti uppannā vā kusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave micchādiṭṭhi micchādiṭṭhikassa bhikkhave anuppannā ceva kusalā dhammā nuppajjanti uppannā ca kusalā dhammā parihāyantīti. [184] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā akusalā dhammā nuppajjanti uppannā vā akusalā dhammā parihāyanti yathayidaṃ bhikkhave sammādiṭṭhi sammādiṭṭhikassa bhikkhave anuppannā ceva akusalā dhammā nuppajjanti uppannā ca akusalā dhammā parihāyantīti. [185] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā micchādiṭṭhi uppajjati uppannā vā micchādiṭṭhi pavaḍḍhati yathayidaṃ bhikkhave ayoniso manasikāro ayoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva micchādiṭṭhi uppajjati uppannā ca micchādiṭṭhi pavaḍḍhatīti. [186] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yena anuppannā vā sammādiṭṭhi uppajjati uppannā vā sammādiṭṭhi pavaḍḍhati yathayidaṃ bhikkhave yoniso manasikāro yoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva sammādiṭṭhi uppajjati uppannā ca sammādiṭṭhi pavaḍḍhatīti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page42.

[187] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yenevaṃ 1- sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti yathayidaṃ bhikkhave micchādiṭṭhi micchādiṭṭhiyā bhikkhave samannāgatā sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjantīti. [188] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yenevaṃ 2- sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti yathayidaṃ bhikkhave sammādiṭṭhi sammādiṭṭhiyā bhikkhave samannāgatā sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantīti 3-. [189] Micchādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yañceva kāyakammaṃ yathādiṭṭhisamattaṃ samādinnaṃ yañca vacīkammaṃ yathādiṭṭhisamattaṃ samādinnaṃ yañca manokammaṃ yathādiṭṭhisamattaṃ samādinnaṃ yā ca cetanā yā ca patthanā yo ca paṇidhi ye ca saṅkhārā sabbe te dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saṃvattanti taṃ kissa hetu diṭṭhi hi 4- bhikkhave pāpikā . seyyathāpi bhikkhave nimbabījaṃ vā kosātakībījaṃ vā tittakalābubījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavīrasaṃ upādiyati yañca āporasaṃ upādiyati sabbantaṃ tittakattāya kaṭukattāya asātattāya saṃvattati taṃ kissa hetu bījaṃ hi 5- bhikkhave pāpakaṃ evameva kho bhikkhave micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa yañceva kāyakammaṃ yathādiṭṭhisamattaṃ samādinnaṃ yañca vacīkammaṃ yathādiṭṭhisamattaṃ @Footnote:1,2 Ma. evaṃsaddo natthi. 3 Ma. sabbattha uppajjantīti. 4-5 Ma. hissa. @ito paraṃ īdisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page43.

Samādinnaṃ yañca manokammaṃ yathādiṭṭhisamattaṃ samādinnaṃ yā ca cetanā yā ca patthanā yo ca paṇidhi ye ca saṅkhārā sabbe te dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saṃvattanti taṃ kissa hetu diṭṭhi hi bhikkhave pāpikāti. [190] Sammādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa yañceva kāyakammaṃ yathādiṭṭhisamattaṃ samādinnaṃ yañca vacīkammaṃ yathādiṭṭhisamattaṃ samādinnaṃ yañca manokammaṃ yathādiṭṭhisamattaṃ samādinnaṃ yā ca cetanā yā ca patthanā yo ca paṇidhi ye ca saṅkhārā sabbe te dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti taṃ kissa hetu diṭṭhi hi bhikkhave bhaddikā . seyyathāpi bhikkhave ucchubījaṃ vā sālibījaṃ vā maddikābījaṃ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañceva paṭhavīrasaṃ upādiyati yañca āporasaṃ upādiyati sabbantaṃ madhurattāya sātattāya asecanakattāya saṃvattati taṃ kissa hetu bījaṃ hi bhikkhave bhaddakaṃ evameva kho bhikkhave sammādiṭṭhikassa purisapuggalassa yañceva kāyakammaṃ yathādiṭṭhisamattaṃ samādinnaṃ yañca vacīkammaṃ yathādiṭṭhisamattaṃ samādinnaṃ yañca manokammaṃ yathādiṭṭhisamattaṃ samādinnaṃ yā ca cetanā yā ca patthanā yo ca paṇidhi ye ca saṅkhārā sabbe te dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saṃvattanti taṃ kissa hetu diṭṭhi hi bhikkhave bhaddikāti. Vaggo dutiyo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page44.

[191] Ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamāno uppajjati bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ katamo ekapuggalo micchādiṭṭhiko hoti viparītadassano so bahujanaṃ saddhammā vuṭṭhāpetvā asaddhamme patiṭṭhāpeti ayaṃ kho bhikkhave ekapuggalo loke uppajjamāno uppajjati bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānanti. [192] Ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ katamo ekapuggalo sammādiṭṭhiko hoti aviparītadassano so bahujanaṃ asaddhammā vuṭṭhāpetvā saddhamme patiṭṭhāpeti ayaṃ kho bhikkhave ekapuggalo loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānanti. [193] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekadhammaṃpi samanupassāmi yaṃ evaṃ mahāsāvajjaṃ yathayidaṃ bhikkhave micchādiṭṭhi micchādiṭṭhiparamāni bhikkhave vajjānīti 1-. [194] Nāhaṃ bhikkhave aññaṃ ekapuggalaṃpi samanupassāmi yo evaṃ bahujanāhitāya paṭipanno bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ yathayidaṃ bhikkhave makkhali moghapuriso . seyyathāpi bhikkhave nadīmukhe khipaṃ uḍḍeyya bahunnaṃ macchānaṃ ahitāya dukkhāya anayāya byasanāya evameva kho bhikkhave makkhali moghapuriso @Footnote: 1 Ma. mahāsāvajjānīti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page45.

Manussakhipammaññe loke uppanno bahunnaṃ sattānaṃ ahitāya dukkhāya anayāya byasanāyāti. [195] Durakkhāte bhikkhave dhammavinaye yo ca samādapeti yañca samādapeti yo ca samādapito tathattāya paṭipajjati sabbe te bahuṃ apuññaṃ pasavanti taṃ kissa hetu durakkhātattā bhikkhave dhammassāti. [196] Svākkhāte bhikkhave dhammavinaye yo ca samādapeti yañca samādapeti yo ca samādapito tathattāya paṭipajjati sabbe te bahuṃ puññaṃ pasavanti taṃ kissa hetu svākkhātattā bhikkhave dhammassāti. [197] Durakkhāte bhikkhave dhammavinaye dāyakena mattā jānitabbā no paṭiggāhakena taṃ kissa hetu durakkhātattā bhikkhave dhammassāti. [198] Svākkhāte bhikkhave dhammavinaye paṭiggāhakena mattā jānitabbā no dāyakena taṃ kissa hetu svākkhātattā bhikkhave dhammassāti. [199] Durakkhāte bhikkhave dhammavinaye yo āraddhaviriyo so dukkhaṃ viharati taṃ kissa hetu durakkhātattā bhikkhave dhammassāti. [200] Svākkhāte bhikkhave dhammavinaye yo kusīto so dukkhaṃ viharati taṃ kissa hetu svākkhātattā bhikkhave dhammassāti. [201] Durakkhāte bhikkhave dhammavinaye yo kusīto so sukhaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page46.

Viharati taṃ kissa hetu durakkhātattā bhikkhave dhammassāti. [202] Svākkhāte bhikkhave dhammavinaye yo āraddhaviviyo so sukhaṃ viharati taṃ kissa hetu svākkhātattā bhikkhave dhammassāti. [203] Seyyathāpi bhikkhave appamattakopi gūtho duggandho hoti evameva kho ahaṃ bhikkhave appamattakaṃpi bhavaṃ na vaṇṇemi antamaso accharāsaṃghātamattaṃpīti. [204] Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃpi muttaṃ duggandhaṃ hoti ... appamattakopi kheḷo duggandho hoti ... appamattakopi pubbo duggandho hoti ... appamattakaṃpi lohitaṃ duggandhaṃ hoti evameva kho ahaṃ bhikkhave appamattakaṃpi bhavaṃ na vaṇṇemi antamaso accharāsaṃghātamattaṃpīti. Vaggo tatiyo. [205] Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambūdīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ athakho etadeva bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakaṭṭhānaṃ pabbatavisamaṃ evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye thalajā athakho eteva sattā bahutarā ye odakā . evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussesu paccājāyanti athakho eteva sattā bahutarā ye aññatra manussehi paccājāyanti . evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye majjhimesu janapadesu paccājāyanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page47.

Athakho eteva sattā bahutarā ye paccantimesu janapadesu paccājāyanti aviññātāresu milakkhesu . evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye paññavanto ajaḷā aneḷamūgā paṭibalā subhāsitadubbhāsitassa atthamaññātuṃ athakho eteva sattā bahutarā ye duppaññā jaḷā eḷamūgā na paṭibalā subhāsitadubbhāsitassa atthamaññātuṃ . evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye ariyena paññācakkhunā samannāgatā athakho eteva sattā bahutarā ye avijjāgatā sammūḷhā. Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye labhanti tathāgataṃ dassanāya athakho eteva sattā bahutarā ye na labhanti tathāgataṃ dassanāya evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye labhanti tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savanāya athakho eteva sattā bahutarā ye na labhanti tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ savanāya . evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye sutvā dhammaṃ dhārenti athakho eteva sattā bahutarā ye sutvā dhammaṃ na dhārenti. {205.1} Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye dhatānaṃ dhammānaṃ atthaṃ upaparikkhanti athakho eteva sattā bahutarā ye dhatānaṃ dhammānaṃ atthaṃ na upaparikkhanti . evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammaṃ paṭipajjanti athakho eteva sattā bahutarā ye atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammaṃ na paṭipajjanti . evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye saṃvejanīyesu ṭhānesu saṃvijanti athakho eteva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page48.

Sattā bahutarā ye saṃvejanīyesu ṭhānesu na saṃvijanti . Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye saṃviggā yoniso padahanti athakho eteva sattā bahutarā ye saṃviggā yoniso na padahanti. Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye vavassaggārammaṇaṃ karitvā labhanti samādhiṃ labhanti cittassekaggataṃ athakho eteva sattā bahutarā ye vavassaggārammaṇaṃ karitvā na labhanti samādhiṃ na labhanti cittassekaggataṃ. {205.2} Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye annaggarasaggānaṃ lābhino athakho eteva sattā bahutarā ye annaggarasaggānaṃ na lābhino uñchena kapālabhattena yāpenti . Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa lābhino athakho eteva sattā bahutarā ye attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa na lābhino . tasmā tiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa lābhino bhavissāmāti evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti. [206] Seyyathāpi bhikkhave appamattakaṃ imasmiṃ jambūdīpe ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyakaṃ athakho etadeva bahutaraṃ yadidaṃ ukkūlavikūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakaṭṭhānaṃ pabbatavisamaṃ evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā cutā manussesu paccājāyanti athakho eteva sattā bahutarā ye manussā cutā niraye paccājāyanti tiracchānayoniyā paccājāyanti pittivisaye 1- paccājāyanti . Evameva kho bhikkhave appakā te sattā @Footnote: 1 Ma. pettivisaye. sabbattha īdisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page49.

Ye manussā cutā devesu paccājāyanti athakho eteva sattā bahutarā ye manussā cutā niraye paccājāyanti tiracchānayoniyā paccājāyanti pittivisaye paccājāyanti . evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye devā cutā devesu paccājāyanti athakho eteva sattā bahutarā ye devā cutā niraye paccājāyanti tiracchānayoniyā paccājāyanti pittivisaye paccājāyanti . evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye devā cutā manussesu paccājāyanti athakho eteva sattā bahutarā ye devā cutā niraye paccājāyanti tiracchānayoniyā paccājāyanti pittivisaye paccājāyanti . Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye nirayā cutā manussesu paccājāyanti athakho eteva sattā bahutarā ye nirayā cutā niraye paccājāyanti tiracchānayoniyā paccājāyanti pittivisaye paccājāyanti. {206.1} Evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye nirayā cutā devesu paccājāyanti athakho eteva sattā bahutarā ye nirayā cutā niraye paccājāyanti tiracchānayoniyā paccājāyanti pittivisaye paccājāyanti . evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye tiracchānayoniyā cutā manussesu paccājāyanti athakho eteva sattā bahutarā ye tiracchānayoniyā cutā niraye paccājāyanti tiracchānayoniyā paccājāyanti pittivisaye paccājāyanti . evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye tiracchānayoniyā cutā devesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page50.

Paccājāyanti athakho eteva sattā bahutarā ye tiracchānayoniyā cutā niraye paccājāyanti tiracchānayoniyā paccāyanti pittivisaye paccājāyanti . evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye pittivisayā cutā manussesu paccājāyanti athakho eteva sattā bahutarā ye pittivisayā cutā niraye paccājāyanti tiracchānayoniyā paccājāyanti pittivisaye paccājāyanti . evameva kho bhikkhave appakā te sattā ye pittivisayā cutā devesu paccājāyanti athakho eteva sattā bahutarā ye pittivisayā cutā niraye paccājāyanti tiracchānayoniyā paccājāyanti pittivisaye paccājāyanti. Vaggo catuttho. [1]- Pasādakaradhammādipāli [207] Addhamidaṃ bhikkhave lābhānaṃ yadidaṃ āraññakattaṃ 2- piṇḍapātikattaṃ paṃsukūlikattaṃ tecīvarikattaṃ dhammakathikattaṃ vinayadharakattaṃ bāhusaccaṃ thāvareyyaṃ ākappasampadā parivārasampadā mahāparivāratā kulaputti 3- vaṇṇapokkharatā kalyāṇavākkaraṇatā appicchatā appābādhatāti. [208] Accharāsaṅghātamattaṃpi ce bhikkhave bhikkhu paṭhamaṃ jhānaṃ bhāveti ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati satthusāsanakaro ovādapaṭikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti. [209] Accharāsaṅghātamattaṃpi ce bhikkhave bhikkhu dutiyaṃ jhānaṃ bhāveti @Footnote: 1 Ma. jambudīpapeyyālo niṭṭhito. 2 Ma. araññikattaṃ. 3 Ma. Yu. kolaputti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page51.

... Tatiyaṃ jhānaṃ bhāveti ... catutthaṃ jhānaṃ bhāveti ... mettaṃ cetovimuttiṃ bhāveti ... karuṇaṃ cetovimuttiṃ bhāveti ... muditaṃ cetovimuttiṃ bhāveti ... upekkhaṃ cetovimuttiṃ bhāveti ... kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ ... vedanāsu vedanānupassī viharati .pe. citte cittānupassī viharati .pe. dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ ... anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati viriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati ... uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati viriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati ... anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati viriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati ... uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati viriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati {209.1} ... chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti ... viriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti ... Cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti ... Vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti ... saddhindriyaṃ bhāveti ... viriyindriyaṃ bhāveti ... Satindriyaṃ bhāveti ... Samādhindriyaṃ bhāveti ... Paññindriyaṃ bhāveti ... Saddhābalaṃ bhāveti ... Viriyabalaṃ bhāveti ...

--------------------------------------------------------------------------------------------- page52.

Satibalaṃ bhāveti ... samādhibalaṃ bhāveti ... paññābalaṃ bhāveti ... satisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti ... Viriyasambojjhaṅgaṃ bhāveti ... pītisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... passaddhi- sambojjhaṅgaṃ bhāveti ... samādhisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... Upekkhā- sambojjhaṅgaṃ bhāveti ... sammādiṭṭhiṃ bhāveti ... sammāsaṅkappaṃ bhāveti ... sammāvācaṃ bhāveti ... sammākammantaṃ bhāveti ... Sammāājīvaṃ bhāveti ... sammāvāyāmaṃ bhāveti ... Sammāsatiṃ bhāveti ... Sammāsamādhiṃ bhāveti ... [210] Ajjhattaṃ rūpasaññī bahiddhā rūpāni passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃ saññī hoti ... [211] Ajjhattaṃ rūpasaññī bahiddhā rūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃ saññī hoti ... [212] Ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃ saññī hoti ... [213] Ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃ saññī hoti ...

--------------------------------------------------------------------------------------------- page53.

[214] Ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīlanidassanāni nīlanibhāsāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃ saññī hoti ... [215] Ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni pītanibhāsāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃ saññī hoti ... [216] Ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitakanidassanāni lohitakanibhāsāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃ saññī hoti ... [217] Ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odātanibhāsāni tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaṃ saññī hoti ... Rūpī rūpāni passati ... [218] Ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati ... Subhanteva adhimutto hoti ... [219] Sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāsoti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati ... [220] Sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati ... [221] Sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page54.

Ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati ... [222] Sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññā- nāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati ... [223] Sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati ... [224] Paṭhavīkasiṇaṃ bhāveti ... āpokasiṇaṃ bhāveti ... Tejokasiṇaṃ bhāveti ... vāyokasiṇaṃ bhāveti ... nīlakasiṇaṃ bhāveti ... pītakasiṇaṃ bhāveti ... lohitakasiṇaṃ bhāveti ... odātakasiṇaṃ bhāveti ... ākāsakasiṇaṃ bhāveti ... viññāṇakasiṇaṃ bhāveti ... asubhasaññaṃ bhāveti ... maraṇasaññaṃ bhāveti ... āhāre paṭikkūlasaññaṃ bhāveti ... sabbaloke anabhiratasaññaṃ bhāveti ... Aniccasaññaṃ bhāveti ... anicce dukkhasaññaṃ bhāveti ... dukkhe anattasaññaṃ bhāveti ... pahānasaññaṃ bhāveti ... virāgasaññaṃ bhāveti ... nirodhasaññaṃ bhāveti ... aniccasaññaṃ bhāveti ... Anattasaññaṃ bhāveti ... maraṇasaññaṃ bhāveti ... Āhāre paṭikkūlasaññaṃ bhāveti ... sabbaloke anabhiratasaññaṃ bhāveti ... aṭṭhikasaññaṃ bhāveti ... puḷavakasaññaṃ bhāveti ... vinīlakasaññaṃ bhāveti ... Vicchiddakasaññaṃ bhāveti ... Uddhumātakasaññaṃ bhāveti ... {224.1} Buddhānussatiṃ bhāveti ... dhammānussatiṃ bhāveti ... Saṅghānussatiṃ bhāveti ... Sīlānussatiṃ bhāveti ... Cāgānussatiṃ bhāveti ...

--------------------------------------------------------------------------------------------- page55.

Devatānussatiṃ bhāveti ... ānāpānasati bhāveti ... maraṇasatiṃ bhāveti ... kāyagatāsatiṃ bhāveti ... upasamānussatiṃ bhāveti ... Paṭhamajjhānasahagataṃ saddhindriyaṃ bhāveti ... viriyindriyaṃ bhāveti ... Satindriyaṃ bhāveti ... samādhindriyaṃ bhāveti ... paññindriyaṃ bhāveti ... saddhābalaṃ bhāveti ... viriyabalaṃ bhāveti ... satibalaṃ bhāveti ... samādhibalaṃ bhāveti ... Paññābalaṃ bhāveti ... Dutiyajjhānasahagataṃ .pe. Tatiyajjhānasahagataṃ .pe. catutthajjhānasahagataṃ .pe. mettāsahagataṃ .pe. karuṇāsahagataṃ .pe. muditāsahagataṃ .pe. upekkhāsahagataṃ saddhindriyaṃ bhāveti ... viriyindriyaṃ bhāveti ... satindriyaṃ bhāveti ... samādhindriyaṃ bhāveti ... paññindriyaṃ bhāveti ... Saddhābalaṃ bhāveti ... viriyabalaṃ bhāveti ... satibalaṃ bhāveti ... Samādhibalaṃ bhāveti ... paññābalaṃ bhāveti ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arittajjhāno viharati satthusāsanakaro ovādapaṭikaro amoghaṃ raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjati ko pana vādo ye naṃ bahulīkarontīti. [225] Yassa kassaci bhikkhave mahāsamuddo cetasā phuṭo antogadhā tassa kunnadiyo yākāci samuddaṅgamā evameva kho 1- bhikkhave yassa kassaci kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā antogadhā tassa kusalā dhammā yekeci vijjābhāgiyāti. [226] Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato mahato saṃvegāya saṃvattati mahato atthāya saṃvattati mahato yogakkhemāya saṃvattati @Footnote: 1 Ma. ayaṃ saddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page56.

Satisampajaññāya saṃvattati ñāṇadassanapaṭilābhāya saṃvattati diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saṃvattati katamo ekadhammo kāyagatāsati ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato mahato saṃvegāya saṃvattati mahato atthāya saṃvattati mahato yogakkhemāya saṃvattati satisampajaññāya saṃvattati ñāṇadassanapaṭilābhāya saṃvattati diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saṃvattatīti. [227] Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate kāyopi passambhati cittaṃpi passambhati vitakkavicārāpi vūpasammanti kevalāpi vijjābhāgiyā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti katamasmiṃ ekadhamme kāyagatāsatiyā 1- imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate kāyopi passambhati cittaṃpi passambhati vitakkavicārāpi vūpasammanti kevalāpi vijjābhāgiyā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchantīti. [228] Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate anuppannā ceva akusalā dhammā nuppajjanti uppannā ca akusalā dhammā pahīyanti katamasmiṃ ekadhamme kāyagatāsatiyā 2- imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate anuppannā ceva akusalā dhammā nuppajjanti uppannā ca akusalā dhammā pahīyantīti. [229] Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti uppannā ca kusalā dhammā bhiyyobhāvāya @Footnote: 1-2 Ma. kāyagatāya satiyā. ito paraṃ īdisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page57.

Vepullāya saṃvattati katamasmiṃ ekadhamme kāyagatāsatiyā imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate anuppannā ceva kusalā dhammā uppajjanti uppannā ca kusalā dhammā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattantīti. [230] Ekadhamma bhikkhave bhāvite bahulīkate avijjā pahīyati vijjā uppajjati asmimāno pahīyati anusayā samugghātaṃ gacchanti saññojanā pahīyanti katamasmiṃ ekadhamme kāyagatāsatiyā imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate avijjā pahīyati vijjā uppajjati asmimāno pahīyati anusayā samugghātaṃ gacchanti saññojanā pahīyantīti. [231] Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato paññāppabhedāya saṃvattati anupādāparinibbānāya saṃvattati katamo ekadhammo kāyagatāsati ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato paññāppabhedāya saṃvattati anupādāparinibbānāya saṃvattatīti. [232] Ekadhamme bhikkhave bhāvite bahulīkate anekadhātupaṭivedho hoti nānādhātupaṭivedho hoti anekadhātupaṭisambhidā hoti katamasmiṃ ekadhamme kāyagatāsatiyā imasmiṃ kho bhikkhave ekadhamme bhāvite bahulīkate anekadhātupaṭivedho hoti nānādhātupaṭivedho hoti anekadhātupaṭisambhidā hotīti. [233] Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato sotāpattiphalasacchikiriyāya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page58.

Saṃvattati sakadāgāmiphalasacchikiriyāya saṃvattati anāgāmiphalasacchikiriyāya saṃvattati arahattaphalasacchikiriyāya saṃvattati katamo ekadhammo kāyagatāsati ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato sotāpattiphalasacchikiriyāya saṃvattati sakadāgāmiphalasacchikiriyāya saṃvattati anāgāmiphalasacchikiriyāya saṃvattati arahattaphalasacchikiriyāya saṃvattatīti. [234] Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato paññāpaṭilābhāya saṃvattati paññāvuḍḍhiyā saṃvattati paññāvepullāya saṃvattati mahāpaññatāya saṃvattati puthupaññatāya saṃvattati vipulapaññatāya saṃvattati gambhīrapaññatāya saṃvattati asamatthapaññatāya 1- saṃvattati bhūripaññatāya saṃvattati paññābāhullāya saṃvattati sīghapaññatāya saṃvattati lahupaññatāya saṃvattati hāsapaññatāya saṃvattati javanapaññatāya saṃvattati tikkhapaññatāya saṃvattati nibbedhikapaññatāya saṃvattati katamo ekadhammo kāyagatāsati ayaṃ kho bhikkhave ekadhammo bhāvito bahulīkato paññāpaṭilābhāya saṃvattati paññāvuḍḍhiyā saṃvattati paññāvepullāya saṃvattati mahāpaññatāya saṃvattati puthupaññatāya saṃvattati vipulapaññatāya saṃvattati gambhīrapaññatāya saṃvattati asamatthapaññatāya 2- saṃvattati bhūripaññatāya saṃvattati paññābāhullāya saṃvattati sīghapaññatāya saṃvattati lahupaññatāya saṃvattati hāsapaññatāya saṃvattati javanapaññatāya saṃvattati tikkhapaññatāya saṃvattati nibbedhikapaññatāya saṃvattatīti. @Footnote: 1-2 Ma. asamantapaññatāya. Yu. asāmanuta ......

--------------------------------------------------------------------------------------------- page59.

[235] Amatante bhikkhave na paribhuñjanti ye kāyagatāsatiṃ na paribhuñjanti . amatante bhikkhave paribhuñjanti ye kāyagatāsatiṃ paribhuñjantīti. [236] Amatantesaṃ bhikkhave aparibhuttaṃ yesaṃ kāyagatāsati aparibhuttā . amatantesaṃ bhikkhave paribhuttaṃ yesaṃ kāyagatāsati paribhuttāti. [237] Amatantesaṃ bhikkhave parihīnaṃ yesaṃ kāyagatāsati parihīnā. Amatantesaṃ bhikkhave aparihīnaṃ yesaṃ kāyagatāsati aparihīnāti. [238] Amatantesaṃ bhikkhave viraddhaṃ yesaṃ kāyagatāsati viraddhā. Amatantesaṃ bhikkhave āraddhaṃ yesaṃ kāyagatāsati āraddhāti. [239] Amatante bhikkhave pamādiṃsu ye kāyagatāsatiṃ pamādiṃsu. Amatante bhikkhave na pamādiṃsu ye kāyagatāsatiṃ na pamādiṃsūti. [240] Amatantesaṃ bhikkhave pamuṭṭhaṃ yesaṃ kāyagatāsati pamuṭṭhā. Amatantesaṃ bhikkhave appamuṭṭhaṃ yesaṃ kāyagatāsati appamuṭṭhāti. [241] Amatantesaṃ bhikkhave anāsevitaṃ yesaṃ kāyagatāsati anāsevitā . amatantesaṃ bhikkhave āsevitaṃ yesaṃ kāyagatāsati āsevitāti. [242] Amatantesaṃ bhikkhave abhāvitaṃ yesaṃ kāyagatāsati abhāvitā. Amatantesaṃ bhikkhave bhāvitaṃ yesaṃ kāyagatāsati bhāvitāti. [243] Amatantesaṃ bhikkhave abahulīkataṃ yesaṃ kāyagatāsati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page60.

Abahulīkatā . amatantesaṃ bhikkhave bahulīkataṃ yesaṃ kāyagatāsati bahulīkatāti. [244] Amatantesaṃ bhikkhave anabhiññātaṃ yesaṃ kāyagatāsati anabhiññātā . amatantesaṃ bhikkhave abhiññātaṃ yesaṃ kāyagatāsati abhiññātāti. [245] Amatantesaṃ bhikkhave apariññātaṃ yesaṃ kāyagatāsati apariññātā . amatantesaṃ bhikkhave pariññātaṃ yesaṃ kāyagatāsati pariññātāti. [246] Amatantesaṃ bhikkhave asacchikataṃ yesaṃ kāyagatāsati asacchikatā . amatantesaṃ bhikkhave sacchikataṃ yesaṃ kāyagatāsati sacchikatāti. [1]- [2]- -------------- Ekanipātassa suttasahassaṃ samattaṃ 3-. @Footnote: 1 Ma. idamavo ca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. @2 Ma. amatavaggo. 3 Ma. ekakanipātapāli niṭṭhitā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page61.

Suttantapiṭake aṅguttaranikāyassa dukanipāto ----- namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa. Paṭhamapaṇṇāsako [247] 1 Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ . bhagavā etadavoca dvemāni bhikkhave vajjāni katamāni dve diṭṭhadhammikañca vajjaṃ samparāyikañca vajjaṃ. {247.1} Katamañca bhikkhave diṭṭhadhammikaṃ vajjaṃ idha bhikkhave ekacco passati coraṃ āgucāriṃ rājāno gahetvā vividhā kammakaraṇā 1- karonte kasāhipi tāḷente vettehipi tāḷente aḍḍhadaṇḍakehipi tāḷente hatthaṃpi chindante pādaṃpi chindante hatthapādaṃpi chindante kaṇṇaṃpi chindante nāsaṃpi chindante kaṇṇanāsaṃpi chindante bilaṅgathālikaṃpi karonte saṅkhamuṇḍikaṃpi karonte rāhumukhaṃpi karonte jotimālikaṃpi karonte hatthappajjotikaṃpi karonte erakavaṭṭikaṃpi karonte cīrakavāsikaṃpi karonte eṇeyyakaṃpi karonte baḷisamaṃsikaṃpi karonte kahāpaṇakaṃpi 2- karonte khārāpaṭicchakaṃpi 3- karonte palighaparivattakaṃpi 4- karonte palālapīṭhakaṃpi karonte tattenapi telena osiñcante sunakhehipi khādāpente jīvantaṃpi sūle uttāsente asināpi sīsaṃ chindante tassa @Footnote: 1 Ma. kammakāraṇā. Po. vividhāni kammakaraṇāni. 2 Ma. kahāpaṇikampi. 3 Ma. Yu. @khārāpaṭicchikampi. 4 Ma. Yu. palighaparivattikampi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page62.

Evaṃ hoti yathārūpānaṃ kho pāpakānaṃ kammānaṃ hetu coraṃ āgucāriṃ rājāno gahetvā vividhā kammakaraṇā karonti kasāhipi tāḷenti .pe. Asināpi sīsaṃ chindanti ahañceva kho pana evarūpaṃ pāpakammaṃ kareyyaṃ maṃpī rājāno gahetvā evarūpā vividhā kammakaraṇā kareyyuṃ kasāhipi tāḷeyyuṃ .pe. asināpi sīsaṃ chindeyyunti so diṭṭhadhammikassa vajjassa bhīto na paresaṃ pābhataṃ palumpanto carati idaṃ vuccati bhikkhave diṭṭhadhammikaṃ vajjaṃ. {247.2} Katamañca bhikkhave samparāyikaṃ vajjaṃ idha bhikkhave ekacco iti paṭisañcikkhati kāyaduccaritassa kho pāpako vipāko abhisamparāyaṃ vacīduccaritassa kho pāpako vipāko abhisamparāyaṃ manoduccaritassa kho pāpako vipāko abhisamparāyaṃ ahañceva kho pana kāyena duccaritaṃ careyyaṃ vācāya duccaritaṃ careyyaṃ manasā duccaritaṃ careyyaṃ kiñca taṃ yenāhaṃ kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyyanti so samparāyikassa vajjassa bhīto kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveti manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti suddhaṃ attānaṃ pariharati idaṃ vuccati bhikkhave samparāyikaṃ vajjaṃ . imāni kho bhikkhave dve vajjāni . tasmā tiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ diṭṭhadhammikassa vajjassa bhāyissāma samparāyikassa vajjassa bhāyissāma vajjabhīruno bhavissāma vajjabhayadassāvinoti evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbaṃ vajjabhīruno bhikkhave vajjabhayadassāvino etaṃ pāṭikaṅkhaṃ yaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page63.

Parimuccissati sabbavajjehīti. [248] 2 Dvemāni bhikkhave padhānāni durabhisambhavāni lokasmiṃ katamāni dve yañca gihīnaṃ agāraṃ ajjhāvasataṃ cīvarapiṇḍapātasenāsana- gilānapaccayabhesajjaparikkhārānuppādanatthaṃ padhānaṃ yañca agārasmā anagāriyaṃ pabbajitānaṃ sabbūpadhipaṭinissaggatthaṃ padhānaṃ imāni kho bhikkhave dve padhānāni durabhisambhavāni lokasmiṃ etadaggaṃ bhikkhave imesaṃ dvinnaṃ padhānānaṃ yadidaṃ sabbūpadhipaṭinissaggatthaṃ padhānaṃ . Tasmā tiha bhikkhava evaṃ sikkhitabbaṃ sabbūpadhipaṭinissaggatthaṃ padhānaṃ padahissāmāti evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti. [249] 3 Dveme bhikkhave dhammā tapanīyā katame dve idha bhikkhave ekaccassa kāyaduccaritaṃ kataṃ hoti akataṃ hoti kāyasucaritaṃ vacīduccaritaṃ kataṃ hoti akataṃ hoti vacīsucaritaṃ manoduccaritaṃ kataṃ hoti akataṃ hoti manosucaritaṃ so kāyaduccaritaṃ me katanti tappati akataṃ me kāyasucaritanti tappati vacīduccaritaṃ me katanti tappati akataṃ me vacīsucaritanti tappati manoduccaritaṃ me katanti tappati akataṃ me manosucaritanti tappati ime kho bhikkhave dve dhammā tapanīyāti. [250] 4 Dveme bhikkhave dhammā atapanīyā katame dve idha bhikkhave ekaccassa kāyasucaritaṃ kataṃ hoti akataṃ hoti kāyaduccaritaṃ vacīsucaritaṃ kataṃ hoti akataṃ hoti vacīduccaritaṃ manosucaritaṃ kataṃ hoti akataṃ hoti manoduccaritaṃ so kāyasucaritaṃ me katanti na tappati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page64.

Akataṃ me kāyaduccaritanti na tappati vacīsucaritaṃ me katanti na tappati akataṃ me vacīduccaritanti na tappati manosucaritaṃ me katanti na tappati akataṃ me manoduccaritanti na tappati ime kho bhikkhave dve dhammā atapanīyāti. [251] 5 Dvinnāhaṃ bhikkhave dhammānaṃ upaññāsiṃ yā ca asantuṭṭhitā kusalesu dhammesu yā ca appaṭivāṇitā padhānasmiṃ. Appaṭivāṇaṃ sudāhaṃ bhikkhave padahāmi kāmaṃ taco [1]- nahāru ca aṭṭhi ca avasissatu sarīre upasussatu maṃsalohitaṃ yantaṃ purisatthāmena purisaviriyena purisaparakkamena pattabbaṃ na taṃ apāpuṇitvā viriyassa saṇṭhānaṃ bhavissatīti tassa mayhaṃ bhikkhave appamādādhigatā bodhi appamādādhigato anuttaro yogakkhemo. {251.1} Tumhe cepi bhikkhave appaṭivāṇaṃ padaheyyātha kāmaṃ taco [2]- nahāru ca aṭṭhi ca avasissatu sarīre upasussatu maṃsalohitaṃ yantaṃ purisatthāmena purisaviriyena purisaparakkamena pattabbaṃ na taṃ apāpuṇitvā viriyassa saṇṭhānaṃ bhavissatīti tumhepi bhikkhave na cirasseva yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissatha. Tasmā tiha bhikkhave evaṃ sikkhitabbaṃ appaṭivāṇaṃ padahissāma kāmaṃ taco [3]- nahāru ca aṭṭhi ca avasissatu sarīre upasussatu maṃsalohitaṃ yantaṃ purisatthāmena purisaviriyena purisaparakkamena pattabbaṃ na taṃ apāpuṇitvā viriyassa @Footnote:1-2-3 Ma. Yu. casaddo dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page65.

Saṇṭhānaṃ bhavissatīti evaṃ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti. [252] 6 Dveme bhikkhave dhammā katame dve yā ca saññojaniyesu dhammesu assādānupassitā yā ca saññojaniyesu dhammesu nibbidānupassitā . saññojaniyesu bhikkhave dhammesu assādānupassī viharanto rāgaṃ nappajahati dosaṃ nappajahati mohaṃ nappajahati rāgaṃ appahāya dosaṃ appahāya mohaṃ appahāya na parimuccati jātiyā jarāmaraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi na parimuccati dukkhasmāti vadāmi . saññojaniyesu bhikkhave dhammesu nibbidānupassī viharanto rāgaṃ pajahati dosaṃ pajahati mohaṃ pajahati rāgaṃ pahāya dosaṃ pahāya mohaṃ pahāya parimuccati jātiyā jarāmaraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi parimuccati dukkhasmāti vadāmi. Ime kho bhikkhave dve dhammāti. [253] 7 Dveme bhikkhave dhammā kaṇhā katame dve ahirikañca anottappañca ime kho bhikkhave dve dhammā kaṇhāti. [254] 8 Dveme bhikkhave dhammā sukkā katame dve hirī ca ottappañca ime kho bhikkhave dve dhammā sukkāti. [255] 9 Dveme bhikkhave sukkā dhammā lokaṃ pālenti katame dve hirī ca ottappañca ime kho bhikkhave dve sukkā dhammā lokaṃ na pāleyyuṃ nayidha paññāyetha mātāti vā mātucchāti vā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page66.

Mātulānīti vā ācariyabhariyāti vā garūnaṃ dārāti vā sambhedaṃ loko agamissa yathā ajeḷakā kukkuṭasūkarā soṇasigālā 1-. Yasmā ca kho bhikkhave ime dve sukkā dhammā lokaṃ pālenti tasmā paññāyati mātāti vā mātucchāti vā mātulānīti vā ācariyabhariyāti vā garūnaṃ dārāti vāti. [256] 10 Dvemā bhikkhave vassūpanāyikā katamā dve purimikā ca pacchimikā ca imā kho bhikkhave dve vassūpanāyikāti. Kammakaraṇavaggo paṭhamo. [257] 11 Dvemāni bhikkhave balāni katamāni dve paṭisaṅkhānabalañca bhāvanābalañca . katamañca bhikkhave paṭisaṅkhānabalaṃ idha bhikkhave ekacco iti paṭisañcikkhati kāyaduccaritassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca vacīduccaritassa pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca manoduccaritassa pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya kāyaduccaritaṃ *- pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveti manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti suddhaṃ attānaṃ pariharati idaṃ vuccati bhikkhave paṭisaṅkhānabalaṃ . katamañca bhikkhave bhāvanābalaṃ tatra bhikkhave yadidaṃ 2- bhāvanābalaṃ sekhametaṃ 3- balaṃ sekhaṃ hi so bhikkhave balaṃ āgamma rāgaṃ pajahati dosaṃ pajahati mohaṃ pajahati rāgaṃ pahāya dosaṃ pahāya mohaṃ pahāya yaṃ akusalaṃ na taṃ karoti yaṃ @Footnote: 1 Ma. soṇasiṃgālā . 2 Ma. yamidaṃ. 3 Ma. Yu. sekhānametaṃ. @* mīkār—kṛ´์ khagœ kāduccaritaṃ peḌna kāyaduccaritaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page67.

Pāpaṃ na taṃ sevati idaṃ vuccati bhikkhave bhāvanābalaṃ . imāni kho bhikkhave dve balānīti. [258] 12 Dvemāni bhikkhave balāni katamāni dve paṭisaṅkhānabalañca bhāvanābalañca . katamañca bhikkhave paṭisaṅkhānabalaṃ idha bhikkhave ekacco iti paṭisañcikkhati kāyaduccaritassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca vacīduccaritassa pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca manoduccaritassa pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveti manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti suddhaṃ attānaṃ pariharati idaṃ vuccati bhikkhave paṭisaṅkhānabalaṃ . katamañca bhikkhave bhāvanābalaṃ idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti ... viriyasambojjhaṅgaṃ bhāveti ... Pītisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... Passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... samādhisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... Upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ idaṃ vuccati bhikkhave bhāvanābalaṃ . imāni kho bhikkhave dve balānīti. [259] 13 Dvemāni bhikkhave balāni katamāni dve paṭisaṅkhānabalañca bhāvanābalañca . katamañca bhikkhave paṭisaṅkhānabalaṃ idha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page68.

Bhikkhave ekacco iti paṭisañcikkhati kāyaduccaritassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca vacīduccaritassa [1]- pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañca manoduccaritassa [2]- pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveti manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti suddhaṃ attānaṃ pariharati idaṃ vuccati bhikkhave paṭisaṅkhānabalaṃ. {259.1} Katamañca bhikkhave bhāvanābalaṃ idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yantaṃ ariyā ācikkhanti upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati idaṃ vuccati bhikkhave bhāvanābalaṃ. Imāni kho bhikkhave dve balānīti. [260] 14 Dvemā bhikkhave tathāgatassa dhammadesanā katamā dve saṅkhittena ca vitthārena ca imā kho bhikkhave dve tathāgatassa dhammadesanāti. @Footnote: 1-2 Ma. kho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page69.

[261] 15 Yasmiṃ bhikkhave adhikaraṇe āpanno ca bhikkhu codako ca bhikkhu na sādhukaṃ attanāva attānaṃ paccavekkhanti tasmetaṃ bhikkhave adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ dīghattāya kharattāya vāḷattāya saṃvattissati bhikkhū ca na phāsuṃ viharissanti . 1- yasmiñca kho bhikkhave adhikaraṇe āpanno ca bhikkhu codako ca bhikkhu sādhukaṃ attanāva attānaṃ paccavekkhanti tasmetaṃ bhikkhave adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ na dīghattāya na kharattāya na vāḷattāya saṃvattissati bhikkhū ca phāsuṃ viharissanti. 2- {261.1} Kathañca bhikkhave āpanno bhikkhu sādhukaṃ attanāva attānaṃ paccavekkhati idha bhikkhave āpanno bhikkhu iti paṭisañcikkhati ahaṃ kho akusalaṃ āpanno kañcideva 3- desaṃ kāyena tasmā 4- maṃ so bhikkhu addasa akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ kāyena no ce ahaṃ akusalaṃ āpajjeyyaṃ kañcideva desaṃ kāyena na maṃ so bhikkhu passeyya akusalaṃ āpanno kañcideva desaṃ kāyena yasmā ca kho ahaṃ akusalaṃ āpanno kañcideva desaṃ kāyena tasmā maṃ so bhikkhu addasa akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ kāyena disvā ca pana maṃ so bhikkhu akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ kāyena anattamano ahosi anattamano samāno anattamanavacanaṃ maṃ so bhikkhu avaca anattamanavacanāhaṃ tena bhikkhunā vutto samāno anattamano ahosiṃ anattamno samāno paresaṃ ārocesiṃ iti mameva tattha accayo @Footnote: 1-2 Ma. Yu. viharissantīti . 3 Ma. kiñcideva. 4 Ma. tasmāti pāṭho natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page70.

Accagamā suṅkadāyikaṃva bhaṇḍasminti evaṃ kho bhikkhave āpanno bhikkhu sādhukaṃ attanāva attānaṃ paccavekkhati. {261.2} Kathañca bhikkhave codako bhikkhu sādhukaṃ attanāva attānaṃ paccavekkhati idha bhikkhave codako bhikkhu iti paṭisañcikkhati ayaṃ kho bhikkhu akusalaṃ āpanno kañcideva desaṃ kāyena tasmā 1- ahaṃ imaṃ bhikkhuṃ addasaṃ akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ kāyena no ce ayaṃ bhikkhu akusalaṃ āpajjeyya kañcideva desaṃ kāyena nāhaṃ imaṃ bhikkhuṃ passeyyaṃ akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ kāyena yasmā ca kho ayaṃ bhikkhu akusalaṃ āpanno kañcideva desaṃ kāyena tasmā ahaṃ imaṃ bhikkhuṃ addasaṃ akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ kāyena disvā ca panāhaṃ imaṃ bhikkhuṃ akusalaṃ āpajjamānaṃ kañcideva desaṃ kāyena anattamano ahosiṃ anattamano samāno anattamanavacanāhaṃ imaṃ bhikkhuṃ avacaṃ anattamanavacanāyaṃ bhikkhu mayā vutto samāno anattamano ahosi anattamano samāno paresaṃ ārocesi iti mameva tattha accayo accagamā suṅkadāyikaṃva bhaṇḍasminti evaṃ kho bhikkhave codako bhikkhu sādhukaṃ attanāva attānaṃ paccavekkhati. {261.3} Yasmiṃ bhikkhave adhikaraṇe āpanno ca bhikkhu codako ca bhikkhu na sādhukaṃ attanāva attānaṃ paccavekkhanti 2- tasmetaṃ bhikkhave adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ dīghattāya kharattāya vāḷattāya saṃvattissati bhikkhū ca na phāsuṃ viharissanti . 3- yasmiṃ ca kho bhikkhave adhikaraṇe @Footnote: 1 Ma. Yu. tasmāti pāṭho natthi . 2 Ma. sabbattha paccavekkhati. @3 Ma. viharissantīti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page71.

Āpanno ca bhikkhu codako ca bhikkhu sādhukaṃ attanāva attānaṃ paccavekkhanti tasmetaṃ bhikkhave adhikaraṇe pāṭikaṅkhaṃ na dīghattāya kharattāya vāḷattāya saṃvattissati bhikkhū ca phāsuṃ viharissantīti. [262] 16 Athakho aññataro brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi ekamantaṃ nisinno kho so brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca ko nu kho bho gotama hetu ko paccayo yenamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjantīti . adhammacariyavisamacariyāhetu kho brāhmaṇa evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjantīti. {262.1} Ko pana bho gotama hetu ko paccayo yenamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantīti . Dhammacariyasamacariyāhetu kho brāhmaṇa evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantīti . abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telappajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page72.

Bhikkhusaṅghañca upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti. [263] 17 Athakho jānussoṇī 1- brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi ekamantaṃ nisinno kho jānussoṇī brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca ko nu kho bho gotama hetu ko paccayo yenamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjantīti . katattā ca brāhmaṇa akatattā ca evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjantīti. {263.1} Ko pana bho gotama hetu ko paccayo yenamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantīti. Katattā ca brāhmaṇa akatattā ca evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantīti . na kho ahaṃ imassa bhoto gotamassa saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ [2]- ājānāmi sādhu me bhavaṃ gotamo tathādhammaṃ desetu yathā ahaṃ imassa bhoto gotamassa saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ [3]- ājāneyyanti . tenahi brāhmaṇa suṇāhi sādhukaṃ manasikarohi bhāsissāmīti . evaṃ bhoti kho jānussoṇī brāhmaṇo bhagavato paccassosi . bhagavā etadavoca idha brāhmaṇa ekaccassa kāyaduccaritaṃ kataṃ hoti akataṃ hoti kāyasucaritaṃ vacīduccaritaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. jāṇussoṇi. sabbattha īdisameva. 2-3 Ma. avibhattassa vitthārena atthaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page73.

Kataṃ hoti akataṃ hoti vacīsucaritaṃ manoduccaritaṃ kataṃ hoti akataṃ hoti manosucaritaṃ evaṃ kho brāhmaṇa katattā ca akatattā ca evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti idha pana brāhmaṇa ekaccassa kāyasucaritaṃ kataṃ hoti akataṃ hoti kāyaduccaritaṃ vacīsucaritaṃ kataṃ hoti akataṃ hoti vacīduccaritaṃ manosucaritaṃ kataṃ hoti akataṃ hoti manoduccaritaṃ evaṃ kho brāhmaṇa katattā ca akatattā ca evamidhekacce sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjantīti . abhikkantaṃ bho gotama .pe. upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti. [264] 18 Athakho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ bhagavā etadavoca ekaṃsenāhaṃ ānanda akaraṇīyaṃ vadāmi kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ manoduccaritanti . yamidaṃ bhante bhagavatā ekaṃsena akaraṇīyaṃ akkhātaṃ kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ manoduccaritaṃ tasmiṃ akaraṇīye kayiramāne ko ādīnavo pāṭikaṅkhoti . Yamidaṃ ānanda mayā ekaṃsena akaraṇīyaṃ akkhātaṃ kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ manoduccaritaṃ tasmiṃ akaraṇīye kayiramāne ayaṃ ādīnavo pāṭikaṅkho attāpi attānaṃ upavadati anuvicca viññū garahanti pāpako kittisaddo abbhuggacchati sammūḷho kālaṃ karoti kāyassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page74.

Bhedā parammaraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati yamidaṃ ānanda mayā ekaṃsena akaraṇīyaṃ akkhātaṃ kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ manoduccaritaṃ tasmiṃ akaraṇīye kayiramāne ayaṃ ādīnavo pāṭikaṅkho . Ekaṃsenāhaṃ ānanda karaṇīyaṃ vadāmi kāyasucaritaṃ vacīsucaritaṃ manosucaritanti. Yamidaṃ bhante bhagavatā ekaṃsena karaṇīyaṃ akkhātaṃ kāyasucaritaṃ vacīsucaritaṃ manosucaritaṃ tasmiṃ karaṇīye kayiramāne ko ānisaṃso pāṭikaṅkhoti. {264.1} Yamidaṃ ānanda mayā ekaṃsena karaṇīyaṃ akkhātaṃ kāyasucaritaṃ vacīsucaritaṃ manosucaritaṃ tasmiṃ karaṇīye kayiramāne ayaṃ ānisaṃso pāṭikaṅkho attāpi attānaṃ na upavadati anuvicca viññū pasaṃsanti kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati asammūḷho kālaṃ karoti kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati yamidaṃ ānanda mayā ekaṃsena karaṇīyaṃ ekkhātaṃ kāyasucaritaṃ vacīsucaritaṃ manosucaritaṃ tasmiṃ karaṇīye kayiramāne ayaṃ ānisaṃso pāṭikaṅkhoti. [265] 19 Akusalaṃ bhikkhave pajahatha sakkā bhikkhave akusalaṃ pajahituṃ no ce 1- taṃ bhikkhave sakkā abhavissa akusalaṃ pajahituṃ nāhaṃ evaṃ vadeyyaṃ akusalaṃ bhikkhave pajahathāti yasmā ca kho bhikkhave sakkā akusalaṃ pajahituṃ tasmāhaṃ evaṃ vadāmi akusalaṃ bhikkhave pajahathāti . akusalañcahidaṃ bhikkhave pahīnaṃ ahitāya dukkhāya saṃvatteyya nāhaṃ evaṃ vadeyyaṃ akusalaṃ bhikkhave pajahathāti yasmā ca kho bhikkhave akusalaṃ pahīnaṃ hitāya sukhāya saṃvattati tasmāhaṃ evaṃ vadāmi @Footnote: 1 Ma. no cedaṃ. sabbattha īdisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page75.

Akusalaṃ bhikkhave pajahathāti . kusalaṃ bhikkhave bhāvetha sakkā bhikkhave kusalaṃ bhāvetuṃ no cetaṃ bhikkhave sakkā abhavissa kusalaṃ bhāvetuṃ nāhaṃ evaṃ vadeyyaṃ kusalaṃ bhikkhave bhāvethāti yasmā ca kho bhikkhave sakkā kusalaṃ bhāvetuṃ tasmāhaṃ evaṃ vadāmi kusalaṃ bhikkhave bhāvethāti. Kusalañcahidaṃ bhikkhave bhāvitaṃ ahitāya dukkhāya saṃvatteyya nāhaṃ evaṃ vadeyyaṃ kusalaṃ bhikkhave bhāvethāti yasmā ca kho bhikkhave kusalaṃ bhāvitaṃ hitāya sukhāya saṃvattati tasmāhaṃ evaṃ vadāmi kusalaṃ bhikkhave bhāvethāti. [266] 20 Dveme bhikkhave dhammā saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattanti katame dve dunnikkhittañca padabyañjanaṃ attho ca dunnīto dunnikkhittassa bhikkhave padabyañjanassa atthopi dunnayo hoti ime kho bhikkhave dve dhammā saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattanti . dveme bhikkhave dhammā saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattanti katame dve sunikkhittañca padabyañjanaṃ attho ca sunīto sunikkhittassa bhikkhave padabyañjanassa atthopi sunayo hoti ime kho bhikkhave dve dhammā saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattantīti. Adhikaraṇavaggo dutiyo. [267] 21 Dveme bhikkhave bālā katame dve yo ca accayaṃ accayato na passati yo ca accayaṃ desentassa yathādhammaṃ na

--------------------------------------------------------------------------------------------- page76.

Paṭiggaṇhāti ime kho bhikkhave dve bālā . dveme bhikkhave paṇḍitā katame dve yo ca accayaṃ accayato passati yo ca accayaṃ desentassa yathādhammaṃ paṭiggaṇhāti ime kho bhikkhave dve paṇḍitāti. [268] 22 Dveme bhikkhave tathāgataṃ abbhācikkhanti katame dve duṭṭho vā dosantaro saddho vā duggahitena ime kho bhikkhave dve tathāgataṃ abbhācikkhantīti. [269] 23 Dveme bhikkhave tathāgataṃ abbhācikkhanti katame dve yo ca abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpeti yo ca bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpeti ime kho bhikkhave dve tathāgataṃ abbhācikkhanti. Dveme bhikkhave tathāgataṃ nābbhācikkhanti katame dve yo ca abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti dīpeti yo ca bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti dīpeti ime kho bhikkhave dve tathāgataṃ nābbhācikkhantīti. [270] 24 Dveme bhikkhave tathāgataṃ abbhācikkhanti katame dve yo ca neyyatthaṃ suttantaṃ nītattho suttantoti dīpeti yo ca nītatthaṃ suttantaṃ neyyattho suttantoti dīpeti ime kho bhikkhave dve tathāgataṃ abbhācikkhanti . dveme bhikkhave tathāgataṃ nābbhācikkhanti katame dve yo ca neyyatthaṃ suttantaṃ neyyattho suttantoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page77.

Dīpeti yo ca nītatthaṃ suttantaṃ nītattho suttantoti dīpeti ime kho bhikkhave dve tathāgataṃ nābbhācikkhantīti. [271] 25 Paṭicchannakammantassa bhikkhave dvinnaṃ gatīnaṃ aññatarā gati pāṭikaṅkhā nirayo vā tiracchānayoni vā 1- . Appaṭicchannakammantassa bhikkhave dvinnaṃ gatīnaṃ aññatarā gati pāṭikaṅkhā devā vā manussā vāti. [272] 26 Micchādiṭṭhikassa bhikkhave dvinnaṃ gatīnaṃ aññatarā gati pāṭikaṅkhā nirayo vā tiracchānayoni vā 1- . sammādiṭṭhikassa bhikkhave davinnaṃ gatīnaṃ aññatarā gati pāṭikaṅkhā devā vā manussā vāti. [273] 27 Dussīlassa bhikkhave dve paṭiggahā 2- nirayo vā tiracchānayoni vā 1- . sīlavato bhikkhave dve paṭiggahā 3- devā vā manussā vāti. [274] 28 Dvāhaṃ bhikkhave atthavase sampassamāno araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevāmi katame dve attano ca diṭṭhadhammasukhavihāraṃ sampassamāno pacchimañca janataṃ anukampamāno ime kho ahaṃ bhikkhave dve atthavase sampassamāno araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevāmīti. [275] 29 Dveme bhikkhave dhammā vijjābhāgiyā katame dve samatho ca vipassanā ca . samatho bhikkhave bhāvito kimatthamanubhoti 4- @Footnote: 1 Ma. Yu. vā-ti. 2-3 Ma. paṭiggāhā. 4 Ma. Yu. kamatthamanubhoti. ito paraṃ @īdisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page78.

Cittaṃ bhāviyati 1- cittaṃ bhāvitaṃ kimatthamanubhoti yo rāgo so pahīyati . vipassanā bhikkhave bhāvitā kimatthamanubhoti paññā bhāviyati paññā bhāvitā kimatthamanubhoti yā avijjā sā pahīyatīti 2-. [276] 30 Rāgupakkiliṭṭhaṃ vā bhikkhave cittaṃ na vimuccati avijjūpakkiliṭṭhā vā paññā na bhāviyati iti kho bhikkhave rāgavirāgā cetovimutti avijjāvirāgā paññāvimuttīti. Bālavaggo tatiyo. [277] 31 Asappurisabhūmiñca vo bhikkhave desessāmi sappurisabhūmiñca taṃ suṇātha sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmīti . Evambhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ . bhagavā etadavoca katamā ca bhikkhave asappurisabhūmi asappuriso bhikkhave akataññū hoti akatavedī asabbhihetaṃ bhikkhave upaññātaṃ yadidaṃ akataññutā akataveditā kevalā esā bhikkhave asappurisabhūmi yadidaṃ akataññutā akataveditā sappuriso ca kho bhikkhave kataññū hoti katavedī sabbhihetaṃ bhikkhave upaññātaṃ yadidaṃ kataññutā kataveditā kevalā esā bhikkhave sappurisabhūmi yadidaṃ kataññutā kataveditāti. [278] 32 Dvinnāhaṃ bhikkhave na suppaṭikāraṃ vadāmi katamesaṃ dvinnaṃ mātu ca pitu ca . ekena bhikkhave aṃsena mātaraṃ parihareyya ekena aṃsena pitaraṃ parihareyya vassasatāyuko vassasatajīvī so ca nesaṃ ucchādanaparimaddananhāpanasambāhanena paṭijaggeyya tepi @Footnote: 1 Ma. Yu. bhāvīyati. 2 Ma. Yu. pahīyati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

Tattheva muttakarīsaṃ cajeyyuṃ na tveva bhikkhave mātāpitunnaṃ kataṃ vā hoti paṭikataṃ vā imissā ca bhikkhave mahāpaṭhaviyā pahūtasattaratanāya 1- mātāpitaro issarādhipacce rajje patiṭṭhāpeyya na tveva bhikkhave mātāpitunnaṃ kataṃ vā hoti paṭikataṃ vā taṃ kissa hetu bahūpakārā 2- bhikkhave mātāpitaro puttānaṃ āpādakā posakā imassa lokassa dassetāro . yo ca kho bhikkhave mātāpitaro assaddhe saddhāsampadāya samādapeti niveseti patiṭṭhāpeti dussīle sīlasampadāya samādapeti niveseti patiṭṭhāpeti maccharī cāgasampadāya samādapeti niveseti patiṭṭhāpeti duppaññe paññāsampadāya samādapeti niveseti patiṭṭhāpeti ettāvatā kho bhikkhave mātāpitunnaṃ katañca hoti paṭikatañcāti [3]-. [279] 33 Athakho aññataro brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi ekamantaṃ nisinno kho so brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca kiṃvādī bhavaṃ gotamo kimakkhāyīti . Kiriyavādī cāhaṃ brāhmaṇa akiriyavādī cāti . yathākathaṃ pana bhavaṃ gotamo kiriyavādī ca akiriyavādī cāti . akiriyaṃ kho ahaṃ brāhmaṇa vadāmi kāyaduccaritassa vacīduccaritassa manoduccaritassa anekavihitānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ akiriyaṃ vadāmi kiriyañca kho ahaṃ brāhmaṇa vadāmi kāyasucaritassa vacīsucaritassa manosucaritassa anekavihitānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ kiriyaṃ vadāmi evaṃ kho ahaṃ brāhmaṇa @Footnote: 1 Ma. pahūtaratanāya. 2 Ma. bahūkārā. 3 Yu. atikatañcāti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Kiriyavādī ca akiriyavādī cāti . abhikkantaṃ bho gotama .pe. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti. [280] 34 Athakho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi ekamantaṃ nisinno kho anāthapiṇḍiko gahapati bhagavantaṃ etadavoca kati nu kho bhante loke dakkhiṇeyyā kattha ca dānaṃ dātabbanti . dve kho gahapati loke dakkhiṇeyyā sekho ca asekho ca ime kho gahapati dve loke dakkhiṇeyyā ettha ca dānaṃ dātabbanti . idamavoca bhagavā idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā sekho ca asekho ca imasmiṃ loke āhuneyyā yajamānānaṃ honti te ujubhūtā kāyena vācāya uda cetasā khettantaṃ yajamānānaṃ ettha dinnaṃ malapphalanti. [281] 35 Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . tena kho pana samayena āyasmā sārīputto sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde . tatra kho āyasmā sārīputto bhikkhū āmantesi āvuso bhikkhavoti . āvusoti kho te bhikkhū āyasmato sārīputtassa paccassosuṃ . āyasmā sārīputto etadavoca ajjhattasaññojanañca āvuso puggalaṃ desessāmi bahiddhāsaññojanañca taṃ suṇātha sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmīti . evaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

Āvusoti kho te bhikkhū āyasmato sārīputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sārīputto etadavoca katamo cāvuso ajjhattasaññojano puggalo idhāvuso bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu so kāyassa bhedā parammaraṇā aññataraṃ devanikāyaṃ upapajjati so tato cuto āgāmī hoti āgantā itthattaṃ ayaṃ vuccatāvuso ajjhattasaññojano puggalo āgāmī āgantā itthattaṃ. {281.1} Katamo cāvuso bahiddhāsaññojano puggalo idhāvuso bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu so aññataraṃ santaṃ cetovimuttiṃ upasampajja viharati so kāyassa bhedā parammaraṇā aññataraṃ devanikāyaṃ upapajjati so tato cuto anāgāmī hoti anāgantā itthattaṃ ayaṃ vuccatāvuso bahiddhāsaññojano puggalo anāgāmī anāgantā itthattaṃ . puna ca paraṃ āvuso bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu so kāmānaṃyeva nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti so bhavānaṃyeva nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti so taṇhakkhayāya paṭipanno hoti so lobhakkhāya paṭipanno hoti so kāyassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

Bhedā parammaraṇā aññataraṃ devanikāyaṃ upapajjati so tato cuto anāgāmī hoti anāgantā itthattaṃ ayaṃ vuccatāvuso bahiddhāsaññojano puggalo anāgāmī anāgantā itthattanti. Athakho sambahulā samacittā devatā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu ekamantaṃ ṭhitā kho tā devatā bhagavantaṃ etadavocuṃ eso bhante āyasmā sārīputto pubbārāme migāramātupāsāde bhikkhūnaṃ ajjhattasaññojanañca puggalaṃ deseti bahiddhāsaññojanañca haṭṭhā bhante parisā sādhu bhante bhagavā yenāyasmā sārīputto tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyāti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. {281.2} Athakho bhagavā seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ sammiñjeyya evameva jetavane antarahito pubbārāme migāramātupāsāde āyasmato sārīputtassa pamukhe 1- pāturahosi. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. {281.3} Āyasmāpi kho sārīputto bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ sārīputtaṃ bhagavā etadavoca idha sārīputta sambahulā samacittā devatā yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu ekamantaṃ ṭhitā kho sārīputto tā devatā maṃ etadavocuṃ eso bhante āyasmā sārīputto pubbārāme @Footnote: 1 Ma. sammukhe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page83.

Migāramātupāsāde bhikkhūnaṃ ajjhattasaññojanañca puggalaṃ deseti bahiddhāsaññojanañca haṭṭhā bhante parisā sādhu bhante bhagavā yenāyasmā sārīputto tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyāti tā kho pana sārīputta devatā dasapi hutvā vīsatimpi hutvā tiṃsampi hutvā cattāḷīsampi hutvā paññāsampi hutvā saṭṭhimpi hutvā āraggakoṭinitudanamattepi tiṭṭhanti na ca aññamaññaṃ byābādhenti {281.4} siyā kho pana te 1- sārīputta evamassa tattha nūna tāsaṃ devatānaṃ tathācittaṃ bhāvitaṃ yena tā devatā dasapi hutvā vīsatimpi hutvā tiṃsampi hutvā cattāḷīsampi hutvā paññāsampi hutvā saṭṭhimpi hutvā āraggakoṭinitudanamattepi tiṭṭhanti na ca aññamaññaṃ byābādhentīti na kho panetaṃ sārīputta evaṃ daṭṭhabbaṃ idheva [2]- sārīputta tāsaṃ devatānaṃ tathācittaṃ bhāvitaṃ yena tā devatā dasapi hutvā .pe. na ca aññamaññaṃ byābādhenti tasmā tiha sārīputta evaṃ sikkhitabbaṃ santindriyā bhavissāma santamānasāti evañhi te 3- sārīputta sikkhitabbaṃ santindriyānañhi te 4- sārīputta santamānasānaṃ santaṃyeva kāyakammaṃ bhavissati santaṃ vacīkammaṃ santaṃ manokammaṃ santaṃyevupahāraṃ upaharissāma sabrahmacārīsūti evañhi te 5- sārīputta sikkhitabbaṃ anassuṃ kho sārīputta aññatitthiyā paribbājakā ye imaṃ dhammapariyāyaṃ nāssosunti. @Footnote: 1 Ma. ayaṃ pāṭho natthi . 2 Ma. kho 3-4-5 Ma. Yu. vo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page84.

[282] 36 Ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākaccāno varaṇāya viharati kaddamadahatīre 1- . athakho ārāmadaṇḍo brāhmaṇo yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkami upasaṅkamitvā āyasmatā mahākaccānena saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi ekamantaṃ nisinno kho ārāmadaṇḍo brāhmaṇo āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavoca ko nu kho bho kaccāna hetu ko paccayo yena khattiyāpi khattiyehi vivadanti brāhmaṇāpi brāhmaṇehi vivadanti gahapatikāpi gahapatikehi vivadantīti . Kāmarāgavinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānahetu 2- kho brāhmaṇa khattiyāpi khattiyāpi vivadanti brāhmaṇāpi brāhmaṇehi vivadanti gahapatikāpi gahapatikehi vivadantīti. {282.1} Ko pana bho kaccāna hetu ko paccayo yena samaṇāpi samaṇehi vivadantīti . diṭṭhirāgavinivesavinibandhapaligedha- pariyuṭṭhānajjhosānahetu 3- kho brāhmaṇa samaṇāpi samaṇehi vivadantīti . atthi pana bho kaccāna koci lokasmiṃ yo imañceva kāmarāgavinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ 4- samatikkanto imañca diṭṭhirāgavinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ 5- samatikkantoti . atthi brāhmaṇa lokasmiṃ yo imañceva kāmarāgavinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ 6- samatikkanto imañca diṭṭhirāgavinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ 7- samatikkantoti . ko pana so bho kaccāna lokasmiṃ yo imañceva @Footnote: 1 Ma. bhaddasāritīre. 2-3-4-5-6-7 Ma. kāmarāgābhinivesa ....

--------------------------------------------------------------------------------------------- page85.

Kāmarāgavinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ samatikkanto imañca diṭṭhirāgavinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ samatikkantoti . atthi brāhmaṇa puratthimesu janapadesu sāvatthī nāma nagaraṃ tattha so bhagavā etarahi viharati arahaṃ sammāsambuddho so hi brāhmaṇa bhagavā imañceva kāmarāgavinivesavinibandhapaligedha- pariyuṭṭhānajjhosānaṃ samatikkanto imañca diṭṭhirāgavinivesa- vinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ samatikkantoti . evaṃ vutte ārāmadaṇḍo brāhmaṇo uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā dakkhiṇajānumaṇḍalaṃ paṭhaviyaṃ nihantvā yena bhagavā tenañjalimpaṇāmetvā tikkhattuṃ udānaṃ udānesi namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa yo hi so bhagavā imañceva kāmarāgavinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ samatikkanto imañca diṭṭhirāgavinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānaṃ samatikkantoti . abhikkantaṃ bho kaccāna abhikkantaṃ bho kaccāna seyyathāpi bho kaccāna nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telappajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evamevaṃ bhotā kaccānena anekapariyāyena dhammo pakāsito esāhaṃ bho kaccāna taṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca upāsakaṃ maṃ bhavaṃ kaccāno dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page86.

[283] 37 Ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākaccāno madhurāyaṃ viharati gundāvane . athakho kaṇḍarāyano brāhmaṇo yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkami upasaṅkamitvā āyasmatā mahākaccānena saddhiṃ sammodi .pe. ekamantaṃ nisinno kho kaṇḍarāyano brāhmaṇo āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavoca sutammetaṃ bho kaccāna na samaṇo kaccāno brāhmaṇe jiṇṇe vuḍḍhe mahallake addhagate vayoanuppatte abhivādeti vā paccuṭṭheti vā āsanena vā nimantetīti tayidaṃ bho kaccāna tatheva na hi bhavaṃ kaccāno brāhmaṇe jiṇṇe vuḍḍhe mahallake addhagate vayoanuppatte abhivādeti vā paccuṭṭheti vā āsanena vā nimanteti tayidaṃ bho kaccāna na sampannamevāti. {283.1} Atthi brāhmaṇa tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena vuḍḍhibhūmi ca akkhātā daharabhūmi ca vuḍḍho cepi brāhmaṇa hoti asītiko 1- vā navutiko vā vassasatiko vā jātiyā so ca kāme paribhuñjati kāmamajjhe vasati kāmapariḷāhena pariḍayhati kāmavitakkehi khajjati kāmapariyesanāya ussukko athakho so bālo na therotveva saṅkhaṃ gacchati daharo cepi brāhmaṇa hoti yuvā susūkāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā so ca na kāme paribhuñjati na kāmamajjhe vasati na kāmapariḷāhena pariḍayhati na kāmavitakkehi khajjati na kāmapariyesanāya ussukko athakho so paṇḍito therotveva saṅkhaṃ gacchatīti . evaṃ vutte kaṇḍarāyano brāhmaṇo uṭṭhāyāsanā @Footnote: 1 Ma. āsītiko vā nāvutiko vā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page87.

Ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā daharānaṃ sudaṃ 1- bhikkhūnaṃ pāde sirasā vandati vuḍḍhā bhavanto vuḍḍhabhūmiyaṃ ṭhitā daharā mayaṃ daharabhūmiyaṃ ṭhitā abhikkantaṃ bho kaccāna .pe. upāsakaṃ maṃ bhavaṃ kaccāno dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti. [284] 38 Yasmiṃ bhikkhave samaye corā balavanto honti rājāno tasmiṃ samaye dubbalā honti tasmiṃ bhikkhave samaye rañño na phāsu hoti atiyātuṃ vā niyyātuṃ vā paccantime vā janapade anusaññātuṃ brāhmaṇagahapatikānaṃpi tasmiṃ samaye na phāsu hoti atiyātuṃ vā niyyātuṃ vā bāhirāni vā kammantāni paṭivekkhituṃ . Evameva kho bhikkhave yasmiṃ samaye pāpabhikkhū balavanto honti pesalā bhikkhū tasmiṃ samaye dubbalā honti tasmiṃ bhikkhave samaye pesalā bhikkhū tuṇhībhūtā tuṇhībhūtāva saṅghamajjhe saṅkasāyanti paccantime vā janapade bhajanti 2- tayidaṃ bhikkhave hoti bahujanāhitāya bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. {284.1} Yasmiṃ bhikkhave samaye rājāno balavanto honti corā tasmiṃ samaye dubbalā honti tasmiṃ bhikkhave samaye rañño phāsu hoti atiyātuṃ vā niyyātuṃ vā paccantime vā janapade anusaññātuṃ brāhmaṇagahapatikānaṃpi tasmiṃ samaye phāsu hoti atiyātuṃ vā niyyātuṃ vā bāhirāni vā kammantāni paṭivekkhituṃ . evameva kho bhikkhave yasmiṃ samaye pesalā bhikkhū balavanto honti pāpakā bhikkhū tasmiṃ samaye dubbalā honti tasmiṃ bhikkhave samaye @Footnote: 1 Ma. sataṃ . 2 Ma. acchanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page88.

Pāpabhikkhū tuṇhībhūtā tuṇhībhūtāva saṅghamajjhe saṅkasāyanti yena vā [1]- Tena vā papatanti 2- tayidaṃ bhikkhave hoti bahujanahitāya bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānanti. [285] 39 Dvinnāhaṃ bhikkhave micchāpaṭipattiṃ na vaṇṇemi gihissa vā pabbajitassa vā gihī vā bhikkhave pabbajito vā micchāpaṭipanno micchāpaṭipattādhikaraṇahetu nārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ . dvinnāhaṃ bhikkhave sammāpaṭipattiṃ vaṇṇemi gihissa vā pabbajitassa vā gihī vā bhikkhave pabbajito vā sammāpaṭipanno sammāpaṭipattādhikaraṇahetu ārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ kusalanti. [286] 40 Ye te bhikkhave bhikkhū duggahitehi suttantehi byañjanapaṭirūpakehi atthañca dhammañca paṭibāhanti te bhikkhave bhikkhū bahujanāhitāya paṭipannā bahujanāsukhāya bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ bahuñca te bhikkhave bhikkhū apuññaṃ pasavanti tecimaṃ saddhammaṃ antaradhāpenti . ye te bhikkhave bhikkhū suggahitehi suttantehi byañjanapaṭirūpakehi atthañca dhammañca anulomenti te bhikkhave bhikkhū bahujanahitāya paṭipannā bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ bahuñca te bhikkhave bhikkhū puññaṃ pasavanti tecimaṃ saddhammaṃ ṭhapentīti. Samacittavaggo catuttho. [287] 41 Dvemā bhikkhave parisā katamā dve uttānā ca @Footnote: 1 Ma. Yu. pana. 2 Ma. pakkamanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page89.

Parisā gambhīrā ca parisā . katamā ca bhikkhave uttānā parisā idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū uddhatā honti unnaḷā capalā mukharā vikiṇṇavācā muṭṭhassatī asampajānā asamāhitā vibbhantacittā pākatindriyā ayaṃ vuccati bhikkhave uttānā parisā . katamā ca bhikkhave gambhīrā parisā idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū anuddhatā honti anunnaḷā acapalā amukharā avikiṇṇavācā upaṭṭhitassatī sampajānā samāhitā ekaggacittā saṃvutindriyā ayaṃ vuccati bhikkhave gambhīrā parisā . imā kho bhikkhave dve parisā etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ gambhīrā parisāti. [288] 42 Dvemā bhikkhave parisā katamā dve vaggā ca parisā samaggā ca parisā . katamā ca bhikkhave vaggā parisā idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti ayaṃ vuccati bhikkhave vaggā parisā . katamā ca bhikkhave samaggā parisā idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharanti ayaṃ vuccati bhikkhave samaggā parisā . imā kho bhikkhave dve parisā etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ samaggā parisāti. [289] 43 Dvemā bhikkhave parisā katamā dve anaggavatī ca parisā aggavatī ca parisā . katamā ca bhikkhave anaggavatī parisā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page90.

Idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ therā bhikkhū bāhullikā 1- honti sāthalikā vokkamane pubbaṅgamā paviveke nikkhittadhurā na viriyaṃ ārabhanti appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya tesaṃ pacchimā janatā diṭṭhānugatiṃ āpajjati sāpi hoti bāhullikā sāthalikā vokkamane pubbaṅgamā paviveke nikkhittadhurā na viriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya ayaṃ vuccati bhikkhave anaggavatī parisā . katamā ca bhikkhave aggavatī parisā idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ therā bhikkhū na bāhullikā honti na sāthalikā vokkamane nikkhittadhurā paviveke pubbaṅgamā viriyaṃ ārabhanti appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya tesaṃ pacchimā janatā diṭṭhānugatiṃ āpajjati sāpi hoti na bāhullikā na sāthalikā vokkamane [2]- nikkhittadhurā paviveke pubbaṅgamā viriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya ayaṃ vuccati bhikkhave aggavatī parisā . imā kho bhikkhave dve parisā etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ aggavatī parisāti. [290] 44 Dvemā bhikkhave parisā katamā dve anariyā ca parisā ariyā ca parisā . katamā ca bhikkhave anariyā parisā idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ nappajānanti ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ nappajānanti ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. bāhulikā. sabbattha īdisameva. 2 Ma. na.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page91.

Nappajānanti ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ nappajānanti ayaṃ vuccati bhikkhave anariyā parisā . katamā ca bhikkhave ariyā parisā idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānanti ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānanti ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānanti ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānanti ayaṃ vuccati bhikkhave ariyā parisā . imā kho bhikkhave dve parisā etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ ariyā parisāti. [291] 45 Dvemā bhikkhave parisā katamā dve parisakasaṭo 1- ca parisamaṇḍo ca . katamo ca bhikkhave parisakasaṭo idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū chandāgatiṃ gacchanti dosāgatiṃ gacchanti mohāgatiṃ gacchanti bhayāgatiṃ gacchanti ayaṃ vuccati bhikkhave parisakasaṭo . Katamo ca bhikkhave parisamaṇḍo idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū na chandāgatiṃ gacchanti na dosāgatiṃ gacchanti na mohāgatiṃ gacchanti na bhayāgatiṃ gacchanti ayaṃ vuccati bhikkhave parisamaṇḍo . imā kho bhikkhave dve parisā etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ parisamaṇḍoti. [292] 46 Dvemā bhikkhave parisā katamā dve ukkācitavinītā parisā no paṭipucchāvinītā paṭipucchāvinītā parisā no ukkācitavinītā. Katamā ca bhikkhave ukkācitavinītā parisā no paṭipucchāvinītā idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū ye te suttantā tathāgatabhāsitā gambhīrā @Footnote: 1 Ma. parisākasaṭo ca parisāmaṇḍo ca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page92.

Gambhīratthā lokuttarā suññatapaṭisaṃyuttā tesu bhaññamānesu na sussūsanti na sotaṃ odahanti na aññācittaṃ upaṭṭhāpenti na ca te dhamme uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ maññanti ye pana te suttantā kavikatā 1- kāveyyā cittakkharā cittabyañjanā bāhirakā sāvakabhāsitā tesu bhaññamānesu sussūsanti sotaṃ odahanti aññācittaṃ upaṭṭhāpenti te ca dhamme uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ maññanti te [2]- taṃ dhammaṃ pariyāpuṇitvā na ceva aññamaññaṃ paṭipucchanti na paṭivivaranti 3- idaṃ kathamimassa kvatthoti te avivaṭañceva na vivaranti anuttānīkatañca na uttānīkaronti anekavihitesu ca kaṅkhāṭhāniyesu dhammesu kaṅkhaṃ nappaṭivinodenti ayaṃ vuccati bhikkhave ukkācitavinītā parisā no paṭipucchāvinītā . katamā ca bhikkhave paṭipucchāvinītā parisā no ukkācitavinītā idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū ye te suttantā kavikatā kāveyyā cittakkharā cittabyañjanā bāhirakā sāvakabhāsitā tesu bhaññamānesu na sussūsanti na sotaṃ odahanti na aññācittaṃ upaṭṭhāpenti na ca te dhamme uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ maññanti ye pana te suttantā tathāgatabhāsitā gambhīrā gambhīratthā lokuttarā suññatapaṭisaṃyuttā tesu bhaññamānesu sussūsanti sotaṃ odahanti aññācittaṃ upaṭṭhāpenti te ca dhamme uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbaṃ maññanti te taṃ dhammaṃ pariyāpuṇitvā aññamaññaṃ paṭipucchanti paṭivivaranti idaṃ kathamimassa kvatthoti te @Footnote: 1 Ma. Yu. kavitā. 2 Ma. ca . 3 Ma. na ca paṭivicaranti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page93.

Avivaṭañceva vivaranti anuttānīkatañca uttānīkaronti anekavihitesu ca kaṅkhāṭhāniyesu dhammesu kaṅkhaṃ paṭivinodenti ayaṃ vuccati bhikkhave paṭipucchāvinītā parisā no ukkācitavinītā . imā kho bhikkhave dve parisā etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ paṭipucchāvinītā parisā no ukkācitavinītāti. [293] 47 Dvemā bhikkhave parisā katamā dve āmisagaru 1- parisā no saddhammagaru 2- saddhammagaru parisā no āmisagaru. Katamā ca bhikkhave āmisagaru parisā no saddhammagaru idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū gihīnaṃ odātavasanānaṃ sammukhā aññamaññassa vaṇṇaṃ bhāsanti asuko bhikkhu ubhatobhāgavimutto asuko paññāvimutto asuko kāyasakkhī asuko diṭṭhippatto asuko saddhāvimutto asuko dhammānusārī asuko saddhānusārī asuko sīlavā kalyāṇadhammo asuko dussīlo pāpadhammoti te tena lābhaṃ labhanti te taṃ lābhaṃ labhitvā gadhitā 3- mucchitā ajjhopannā anādīnavadassāvino anissaraṇapaññā paribhuñjanti ayaṃ vuccati bhikkhave āmisagaru parisā no saddhammagaru. {293.1} Katamā ca bhikkhave saddhammagaru parisā no āmisagaru idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū na gihīnaṃ odātavasanānaṃ sammukhā aññamaññassa vaṇṇaṃ bhāsanti asuko bhikkhu ubhatobhāgavimutto asuko paññāvimutto asuko kāyasakkhī asuko diṭṭhippatto asuko saddhāvimutto asuko dhammānusārī asuko saddhānusārī asuko sīlavā kalyāṇadhammo asuko dussīlo pāpadhammoti @Footnote: 1-2 Yu. āmisagarū saddhammagarū. 3 Ma. gathitā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page94.

Te tena lābhaṃ labhanti te taṃ lābhaṃ labhitvā agadhitā amucchitā anajjhopannā ādīnavadassāvino nissaraṇapaññā paribhuñjanti ayaṃ vuccati bhikkhave saddhammagaru parisā no āmisagaru . imā kho bhikkhave dve parisā etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ saddhammagaru parisā no āmisagarūti. [294] 48 Dvemā bhikkhave parisā katamā dve visamā ca parisā samā ca parisā . katamā ca bhikkhave visamā parisā idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ adhammakammāni pavattanti dhammakammāni nappavattanti avinayakammāni pavattanti vinayakammāni nappavattanti adhammakammāni dippanti dhammakammāni na dippanti avinayakammāni dippanti vinayakammāni na dippanti ayaṃ vuccati bhikkhave visamā parisā . visamattā bhikkhave parisāya adhammakammāni pavattanti dhammakammāni nappavattanti avinayakammāni pavattanti vinayakammāni nappavattanti adhammakammāni dippanti dhammakammāni na dippanti avinayakammāni dippanti vinayakammāni na dippanti. {294.1} Katamā ca bhikkhave samā parisā idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ dhammakammāni pavattanti adhammakammāni nappavattanti vinayakammāni pavattanti avinayakammāni nappavattanti dhammakammāni dippanti adhammakammāni na dippanti vinayakammāni dippanti avinayakammāni na dippanti ayaṃ vuccati bhikkhave samā parisā . samattā bhikkhave parisāya dhammakammāni pavattanti adhammakammāni nappavattanti vinayakammāni

--------------------------------------------------------------------------------------------- page95.

Pavattanti avinayakammāni nappavattanti dhammakammāni dippanti adhammakammāni na dippanti vinayakammāni dippanti avinayakammāni na dippanti . imā kho bhikkhave dve parisā etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ samā parisāti. [295] 49 Dvemā bhikkhave parisā katamā dve adhammikā ca parisā dhammikā ca parisā .pe. imā kho bhikkhave dve parisā etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ dhammikā parisāti. [296] 50 Dvemā bhikkhave parisā katamā dve adhammavādinī ca parisā dhammavādinī ca parisā . katamā ca bhikkhave adhammavādinī parisā idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū adhikaraṇaṃ ādiyanti dhammikaṃ vā adhammikaṃ vā te taṃ adhikaraṇaṃ ādiyitvā na ceva aññamaññaṃ saññāpenti na ca saññattiṃ upagacchanti na ca nijjhāpenti na ca nijjhattiṃ upagacchanti te asaññattibalā anijjhattibalā appaṭinissaggamantino tameva adhikaraṇaṃ thāmasā parāmassa 1- abhinivissa voharanti idameva saccaṃ moghamaññanti ayaṃ vuccati bhikkhave adhammavādinī parisā . katamā ca bhikkhave dhammavādinī parisā idha bhikkhave yassaṃ parisāyaṃ bhikkhū adhikaraṇaṃ ādiyanti dhammikaṃ vā adhammikaṃ vā te taṃ adhikaraṇaṃ ādiyitvā aññamaññaṃ saññāpenti ceva @Footnote: 1 Ma. parāmāsā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page96.

Saññattiñca upagacchanti nijjhāpenti ca 1- nijjhattiñca upagacchanti te saññattibalā nijjhattibalā paṭinissaggamantino na tameva adhikaraṇaṃ thāmasā parāmassa 2- abhinivissa voharanti idameva saccaṃ moghamaññanti ayaṃ vuccati bhikkhave dhammavādinī parisā . Imā kho bhikkhave dve parisā etadaggaṃ bhikkhave imāsaṃ dvinnaṃ parisānaṃ yadidaṃ dhammavādinī parisāti. Parisavaggo pañcamo. [3]- Paṭhamo paṇṇāsako samatto. ---------- Dutiyapaṇṇāsako [297] 51 Dveme bhikkhave puggalā loke uppajjamānā uppajjanti bahujanahitāya bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ katame dve tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho rājā ca cakkavattī ime kho bhikkhave dve puggalā loke uppajjamānā uppajjanti bahujanahitāya bahujanasukhāya bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya devamanussānanti. [298] 52 Dveme bhikkhave puggalā loke uppajjamānā uppajjanti acchariyamanussā katame dve tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho rājā ca cakkavattī ime kho bhikkhave dve puggalā loke @Footnote: 1 Ma. Yu. ceva. 2 Ma. parāmāsā. @3 Ma. Yu. tassuddānaṃ @ uttānā vaggā aggavatī @ ariyā kasaṭo ca pañcamo @ ukkācitaāmisañceva @ visamā adhammā dhammiyena cāti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page97.

Uppajjamānā uppajjanti acchariyamanussāti. [299] 53 Dvinnaṃ bhikkhave puggalānaṃ kālakiriyā bahuno janassa anutappā hoti katamesaṃ dvinnaṃ tathāgatassa ca arahato sammāsambuddhassa rañño ca cakkavattissa imesaṃ kho bhikkhave dvinnaṃ puggalānaṃ kālakiriyā bahuno janassa anutappā hotīti. [300] 54 Dveme bhikkhave thūpārahā katame dve tathāgato ca arahaṃ sammāsambuddho rājā ca cakkavattī ime kho bhikkhave dve thūpārahāti.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 20 page 1-97. http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=20&item=1&items=599&pagebreak=1&mode=bracket              Classified by content :- http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=20&item=1&items=599&pagebreak=1              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=20&item=1&items=599&pagebreak=1&mode=bracket              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=20&item=1&items=599&pagebreak=1&mode=bracket              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=14&A=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=14&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

ไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :