อรรถกถาเล่มที่ ๑ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๑)
หน้าที่ ๕๘๑-๕๘๓.

หน้าที่ ๕๘๑.
นทีตีรํ ปาเปตฺวา นิวตฺตนฺติ ฯ อเถกทิวสํ ภิกฺขุสงฺเฆ ขียนกถา
อุปฺปนฺนา เถโร อิสฺสรวตาย สงฺฆสฺส สนฺตกํ โจรานํ อทาสีติ ฯ
เถโร สนฺนิปาตํ การาเปตฺวา อาห โจรา สงฺฆสฺส ปกติวฏฺฏญฺจ
เจติยสนฺตกญฺจ อจฺฉินฺทิตฺวา คณฺหิสฺสามาติ อาคมึสุ อถ เนสํ
มยา เอวํ น หริสฺสนฺตีติ เอตฺตโก นาม ปฏิสนฺถาโร กโต
ตํ สพฺพมฺปิ เอกโต สมฺปิณฺเฑตฺวา อคฺฆาเปถ เตน การเณน
อวิลุตฺตํ ภณฺฑํ เอกโต สมฺปิณฺเฑตฺวา อคฺฆาเปถาติ ฯ ตโต
สพฺพมฺปิ เถเรน ทินฺนกํ เจติยฆเร เอกํ วรโปตฺถกจิตฺตตฺถรกํ  น
อคฺฆิ ฯ ตโต อาหํสุ เถเรน กตปฏิสนฺถาโร สุกโต โจเทตุํ วา
สาเรตุํ วา น ลภติ คีวา วา อวหาโร วา นตฺถีติ ฯ เอวํ มหานิสํโส
ปฏิสนฺถาโรติ สลฺลกฺเขตฺวา กตฺตพฺโพ ปณฺฑิเตน ภิกฺขุนาติ ฯ
     {๑๘๗} องฺคุลิปโฏทวตฺถุสฺมึ ฯ อุตฺตสนฺโตติ กิลนฺโต ฯ อนสฺสาสโกติ
นิรสฺสาโส ฯ อิมสฺมิญฺจ ปน วตฺถุสฺมึ ยาย อาปตฺติยา ภวิตพฺพํ
สา ขุทฺทเกสุ นิทฺทิฏฺฐาติ อิธ น วุตฺตา ฯ
     ตทนนฺตเร วตฺถุสฺมึ ฯ โอตฺถริตฺวาติ อกฺกมิตฺวา ฯ โส
กิร เตหิ อากฑฺฒิยมาโน ปติโต ฯ เอโก ตสฺส อุทรํ อารุหิตฺวา
นิสีทิ ฯ เสสาปิ ปณฺณรส ชนา ปฐวิยํ อชฺโฌตฺถริตฺวา
อทูหลปาสาณา วิย มิคํ มาเรสุํ ฯ ยสฺมา ปน เต กมฺมาธิปฺปายา
น มรณาธิปฺปายา ตสฺมา ปาราชิกํ น วุตฺตํ ฯ
     ภูตเวชฺชกวตฺถุสฺมึ ฯ ยกฺขํ มาเรสีติ ภูตเวชฺชกปาฐกา
ยกฺขคหิตกํ โมเจตุกามา ยกฺขํ อาวาเหตฺวา มุญฺจาติ วทนฺติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๕๘๒.
โน เจ มุญฺจติ ปิฏฺเฐน วา มตฺติกาย วา รูปํ กตฺวา
หตฺถปาทาทีนิ ฉินฺทนฺติ ฯ ยํยํ ตสฺส ฉิชฺชติ ตํตํ ยกฺขสฺส
ฉินฺนเมว โหติ ฯ สีเส ฉินฺเน ยกฺโขปิ มรติ ฯ เอวํ โสปิ
มาเรสิ ฯ ตสฺมา ถุลฺลจฺจยํ วุตฺตํ ฯ น เกวลญฺจ ยกฺขเมว ฯ โยปิ
หิ สกฺกํ เทวราชานํ มาเรยย โสปิ ถุลฺลจฺจยเมว อาปชฺชติ ฯ
     วาฬยกฺขวตฺถุสฺมึ ฯ วาฬยกฺขวิหารนฺติ ยสฺมึ วิหาเร
วาโฬ จณฺโฑ ยกฺโข วสติ ตํ วิหารํ ฯ โย หิ เอวรูปํ
วิหารํ อชานนฺโต เกวลํ วสนตฺถาย เปเสติ อนาปตฺติ ฯ โย
มรณาธิปฺปาโย เปเสติ โส อิตรสฺส มรเณ ปาราชิกํ อมรเณ
ถุลฺลจฺจยํ อาปชฺชติ ฯ ยถา จ วาฬยกฺขวิหารํ เอวํ ยตฺถ
วาฬสีหพฺยคฺฆาทิมิคา วา อชครกณฺหสปฺปาทโย ทีฆชาติกา วา
วสนฺติ ตํ วาฬวิหารํ เปเสนฺตสฺสาปิ อาปตฺตานาปตฺติเภโท
เวทิตพฺโพ ฯ อยํ ปาลิมุตฺตกนโย ฯ ยถา จ ภิกฺขุํ วาฬยกฺขวิหารํ
เปเสนฺตสฺส เอวํ วาฬยกฺขมฺปิ ภิกฺขุสนฺติกํ เปเสนฺตสฺส
อาปตฺตานาปตฺติเภโท เวทิตพฺโพ ฯ เอเสว นโย วาฬกนฺตาราทีสุ
วตฺถูสุ ฯ เกวลํ เหตฺถ ยสฺมึ กนฺตาเร วาฬมิคา วา ทีฆชาติกา วา
อตฺถิ โส วาฬกนฺตาโร ยสฺมึ โจรา อตฺถิ โส โจรกนฺตาโรติ
เอวํ ปทตฺถมตฺตเมว นามํ ฯ มนุสฺสวิคฺคหปาราชิกญฺจ นาเมตํ
สณฺหํ ปริยายกถาย น มุจฺจติ ฯ ตสฺมา โย วเทยฺย อสุกสฺมึ
นาม โอกาเส โจโร นิสินฺโน โย ตสฺส สีสํ ฉินฺทิตฺวา
อาหรติ โส ราชโต สกฺการวิเสสํ ลภตีติ ตสฺส เจ วจนํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๕๘๓.
สุตฺวา โกจิ นํ คนฺตฺวา มาเรติ อยํ ปาราชิโก โหตีติ ฯ
     {๑๘๘} ตํ มญฺญมาโนติอาทีสุ ฯ โส กิร ภิกฺขุ อตฺตโน
เวริภิกฺขุํ มาเรตุกาโม จินฺเตสิ อิมํ เม ทิวา มาเรนฺตสฺส
น สุกรํ ภเวยฺย โสตฺถินา คนฺตุํ รตฺตึ นํ มาเรสฺสามีติ
สลฺลกฺเขตฺวา รตฺตึ อาคมฺม พหูนํ สยิตฏฺฐาเน ตํ มญฺญมาโน
ตเมว ชีวิตา โวโรเปสิ อปโร ตํ มญฺญมาโน อญฺญํ ๑- อปโร
อญฺญํ ตสฺเสว สหายํ มญฺญมาโน ตํ อปโร อญฺญํ ตสฺเสว
สหายํ มญฺญมาโน อญฺญํ ตสฺส สหายเมว ชีวิตา โวโรเปสิ
สพฺเพสมฺปิ ปาราชิกเมว ฯ
     อมนุสฺสคหิตวตฺถูสุ ฯ ยกฺขํ ปลาเปสฺสามีติ ปหารํ อทาสิ ฯ
อิตโร น ทานายํ วิรชฺฌิตุํ สมตฺโถ มา รสฺสามิ นนฺติ ฯ เอตฺถ
จ นมรณาธิปฺปายสฺส อนาปตฺติ วุตฺตาติ น เอตฺตเกเนว
อมนุสฺสคหิตสฺส ปหาโร ทาตพฺโพ ตาลปณฺณํ ปน ปริตฺตสุตฺตํ วา หตฺเถ
วา ปาเท วา พนฺธิตพฺพํ รตนสุตฺตาทีนิ ปริตฺตานิ ภณิตพฺพานิ
มา สีลวนฺตํ ภิกฺขุํ วิเหเฐหีติ ธมฺมกถา กาตพฺพา ฯ สคฺคกถาทีนิ
อุตฺตานตฺถานิ ฯ ยํ เหตฺถ วตฺตพฺพํ ตํ วุตฺตเมว ฯ
     {๑๘๙} รุกฺขจฺเฉทนวตฺถุ อฏฺฏพนฺธนวตฺถุสทิสํ ฯ อยํ ปน วิเสโส ฯ
โย รุกฺเขน โอตฺถโตปิ น มรติ สกฺกา จ โหติ เอเกน
ปสฺเสน รุกฺขํ เฉตฺวา ปฐวึ วา ขนิตฺวา นิกฺขมิตุํ หตฺเถ
จสฺส วาสี วา กุธารี วา อตฺถิ เตนปิ ชีวิตํ ปริจฺจชิตพฺพํ
@เชิงอรรถ: ๑. ตสฺเสว สหายนฺติ ปททฺวยํ นฏฺฐํ ขายติ ฯ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑ หน้าที่ ๕๘๑-๕๘๓.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=1&page=581&pages=3&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=1&A=12198&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=1&A=12198&modeTY=2&pagebreak=1#p581