อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๑๖.

ตถา จตุตฺถทิฏฺิ. ลาภิโน หิ อิทานิ จตุตฺถชฺฌานวเสน อทุกฺขมสุขสฺส, ปุพฺเพปิ จตุตฺถชฺฌานิกเมว พฺรหฺมโลกํ อนุสฺสรนฺตสฺส. ชาติสฺสรสฺสาปิ ปจฺจุปฺปนฺเน มชฺฌตฺตสฺส, อนุสฺสรนฺตสฺสาปิ ^๑- มชฺฌตฺตภูตฏฺานเมว อนุสฺสรนฺตสฺส, ตกฺกิโนปิ ปจฺจุปฺปนฺเน มชฺฌตฺตสฺส, อตีเตปิ เอวํ ภวิสฺสตีติ ตกฺเกเนว คณฺหนฺตสฺส เอสา ทิฏฺิ อุปฺปชฺชติ. เอตฺตาวตา จตฺตาโร สสฺสตวาทา, จตฺตาโร เอกจฺจสสฺสติกา, จตฺตาโร อนฺตานนฺติกา, จตฺตาโร อมราวิกฺเขปิกา, เทฺว อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกาติ อฏฺารสปิ ปุพฺพนฺตกปฺปิกา กถิตา โหนฺติ. [๒๘] อิทานิ ทิฏฺุทฺธารํ อุทฺธรนฺโต ตตฺร ภิกฺขเวติอาทิมาห. ตตฺถ ปจฺจตฺตํเยว าณนฺติ ปจฺจกฺขาณํ. ปริสุทฺธนฺติ นิรุปกฺกิเลสํ. ปริโยทาตนฺติ ปภสฺสรํ. สพฺพปเทหิ วิปสฺสนาาณํเยว กถิตํ. สทฺธาทโย หิ ปญฺจ ธมฺมา พาหิรสมยสฺมิมฺปิ โหนฺติ, วิปสฺสนาาณํ สาสนสฺมึเยว. ตตฺถ าณภาคมตฺตเมว ปริโยทเปนฺตีติ มยมิทํ ชานามาติ เอวํ ตตฺถ าณโกฏฺาสํ โอตาเรนฺติเยว. อุปาทานมกฺขายตีติ น ตํ าณํ, มิจฺฉาทสฺสนนฺนาเมตํ, ตสฺมา ตทาปิ เตสํ ภวนฺตานํ ทิฏฺุปาทานํ อกฺขายตีติ อตฺโถ. อถาปิ ตํ ชานนมตฺตลกฺขณตฺตา าณภาคมตฺตเมว, ตถาปิ ตสฺส ทสฺสนสฺส ^๒- อนุปาติวตฺตนโต อุปาทานปจฺจยโต จ อุปาทานเมว. ตทุปาติวตฺโตติ ตํ ทิฏฺึ อติกฺกนฺโต. เอตฺตาวตา จตฺตาโร สสฺสตวาทา, จตฺตาโร เอกจฺจสสฺสติกา, จตฺตาโร อนฺตานนฺติกา, จตฺตาโร อมราวิกฺเขปา, เทฺว อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกา, โสฬส สญฺีวาทา, อฏฺ อสญฺีวาทา, อฏฺ เนวสญฺีนาสญฺีวาทา, สตฺต อุจฺเฉทวาทา, ปญฺจ ทิฏฺธมฺมนิพฺพานวาทาติ พฺรหฺมชาเล อาคตา ทฺวาสฏฺิปิ ทิฏฺิโย กถิตา โหนฺติ. พฺรหฺมชาเล ปน กถิเต อิทํ สุตฺตํ อกถิตเมว โหติ. กสฺมา? อิธ ตโต อติเรกาย สกฺกายทิฏฺิยา อาคตตฺตา. อิมสฺมึ ปน กถิเต พฺรหฺมชาลํ กถิตเมว โหติ. [๓๐] อิทานิ อิมา ทฺวาสฏฺิ ทิฏฺิโย อุปฺปชฺชมานา สกฺกายทิฏฺิปฺปมุเขเนว อุปฺปชฺชนฺตีติ ทสฺเสตุํ อิธ ภิกฺขเว เอกจฺโจติอาทิมาห. ตตฺถ ปฏินิสฺสคฺคาติ ปริจฺจาเคน. กามสญฺโชนานํ อนธิฏฺานาติ ปญฺจกามคุณตณฺหานํ @เชิงอรรถ: ^๑ สี. อนุสฺสติยาปิ ^๒ ก. วาทสฺส

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๑๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=16&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=392&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=392&pagebreak=1#p16