อิตเรสํ ติณฺณํ ภูตานํ อุปาทารูปสฺส จ ปญฺญาปนาย ทสฺสนตฺถาย เหตุ เจว
ปจฺจโย จ. เอวํ เสเสสุปิ โยชนา เวทิตพฺพา.
ผสฺโสติ "ผุฏฺโฐ ภิกฺขเว เวเทติ, ผุฏฺโฐ สญฺชานาติ, ตุฏฺโฐ เจเตตี"ติ ๑-
วจนโต ผสฺโส ติณฺณํ ขนฺธานํ ปญฺญาปนาย เหตุ เจว ปจฺจโย จ.
วิญฺญาณกฺขนฺธสฺสาติ เอตฺถ ปฏิสนฺธิวิญฺญาเณน จ ตาว สทฺธึ คพฺภเสยฺยกานํ
อุปริมปริจฺเฉเทน สมตึสรูปานิ สมฺปยุตฺตา จ ตโย จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ,
ตํ นามรูปํ ปฏิสนฺธิวิญฺญาณสฺส ปญฺญาปนาย เหตุ เจว ปจฺจเย จ. จกฺขุทฺวาเร
จกฺขุปสาโท เจว รูปารมฺมณญฺจ รูปํ, สมฺปยุตฺตา ตโย ขนฺธา นามํ. ตํ นามรูปํ
จกฺขุวิญฺญาณสฺส ปญฺญาปนาย เหตุ เจว ปจฺจโย จ. เอเสว นโย เสสวิญฺญาเณสุ.
[๘๗] กถํ ปน ภนฺเตติ อิทํ กิตฺตเกน น โขติ วฏฺฏํ ปุจฺฉนฺโต
เอวมาห. สกฺกายทิฏฺฐิ น โหตีติ อิทํ วิวฏฺฏํ ปุจฺฉนฺโต เอวมาห.
[๘๘] อยํ รูเป อสฺสาโทติ อิมินา ปริญฺญาปฏิเวโธ เจว ทุกฺขสจฺจํ จ
กถิตํ. อยํ รูเป อาทีนโวติ อิมินา ปหานปฏเวโธ เจว สมุทยสจฺจํ จ. อิทํ
รูเป นิสฺสรณนฺติ อิมินา สจฺฉิกิริยาปฏิเวโธ เจว นิโรธสจฺจํ จ. เย อิเมสุ ตีสุ
ฐาเนสุ สมฺมาทิฏฺฐิอาทโย ธมฺมา, อยํ ภาวนาปฏิเวโธ มคฺคสจฺจํ. เสสปเทสุปิ
เอเสว นโย.
[๘๙] พหิทฺธาติ ปรสฺส สวิญฺญาณเก กาเย. สพฺพนิมิตฺเตสูติ อิมินา
ปน อนินฺทฺริยพทฺธมฺปิ สงฺคณฺหาติ. "สวิญฺญาณเก กาเย"ติ วจเนน วา อตฺตโน
จ ปรสฺส จ กาโย คหิโตว, พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺตคฺคหเณน อนินฺทฺริยพทฺธํ
คณฺหาติ.
[๙๐] อนตฺตกตานีติ อนตฺตนิ ฐตฺวา กตานิ. กมตฺตานํ ผุสิสฺสนฺตีติ
กตรสฺมึ อตฺตนิ ฐตฺวา วิปากํ ทสฺเสนฺตีติ สสฺสตทสฺสนํ โอกฺกมนฺโต เอวมาห.
ตณฺหาธิปเตยฺเยนาติ ตณฺหาเชฏฺฐเกน. ตตฺร ตตฺราติ เตสุ เตสุ ธมฺเมสุ.
สฏฺฐิมตฺตานนฺติ อิเม ภิกฺขู ปกติกมฺมฏฺฐานํ ปชหิตฺวา อญฺญํ นวกมฺมฏฺฐานํ
@เชิงอรรถ: ๑ ผุฏฺโฐ เจเตติ ผุฏฺโฐ สญฺชานาติ, สํ. สฬา. ๑๗/๑๒๗/๘๗ (สฺยา)
เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๕๓.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=53&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=1345&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=1345&modeTY=2&pagebreak=1#p53