อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๒๒.

ชรูปนีตสฺสาติ ชรํ อุปคตสฺส, ชราย วา มรณสนฺติกํ อุปนีตสฺส. น สนฺติ ตาณาติ ตาณํ เลณํ สรณํ ภวิตุ ํ สมตฺถา นาม เกจิ ^๑- นตฺถิ. เอตํ ภยนฺติ เอตํ ชีวิตินฺทฺริยสฺส มรณูปคมนํ, อายุปริตฺตตา, ชรูปนีตสฺส ตาณาภาโวติ ติวิธํ ภยํ ภยวตฺถุ ภยการณนฺติ อตฺโถ. ปุญฺญานิ กยิราถ สุขาวหานีติ วิญฺญู ปุริโส สุขาวหานิ สุขทายกานิ ปุญฺญานิ กเรยฺย. อิติ เทวตา รูปาวจรชฺฌานํ สนฺธาย ปุพฺพเจตนํ มุญฺจนเจตนญฺจ อปรเจตนญฺจ ^๒- คเหตฺวา พหุวจนวเสน "ปุญฺญานี"ติ อาห, ฌานสฺสาทํ ฌานนิกนฺตึ ฌานสุขญฺจ คเหตฺวา "สุขาวหานี"ติ อาห. ตสฺสา กิร เทวตาย สยํ ทีฆายุกฏฺฐาเน พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺตโต ^๓- เหฏฺฐา กามาวจรเทเวสุ ปริตฺตายุกฏฺฐาเน จวมาเน จ อุปปชฺชมาเน จ ถุลฺลผุสิตเก วุฏฺฐิปาตสทิเส สตฺเต ทิสฺวา เอตทโหสิ "อโห วติเม สตฺตา ฌานํ ภาเวตฺวา อปริหีนชฺฌานา กาลํ กตฺวา พฺรหฺมโลเก เอกกปฺปเทฺวกปฺปจตุกปฺปอฏฺฐกปฺป- โสฬสกปฺปทฺวตฺตึสกปฺปจตุสฏฺฐิกปฺปปฺปมาณํ อทฺธานํ ติฏฺเฐยฺยุนฺ"ติ. ตสฺมา เอวมาห. อถ ภควา "อยํ จ เทวตา อนิยฺยานิกํ วฏฺฏกถํ กเถตี"ติ วิวฏฺฏมสฺสา ทสฺเสนฺโต ทุติยํ คาถมาห. ตตฺถ โลกามิสนฺติ เทฺว โลกามิสา ปริยาเยน จ นิปฺปริยาเยน จ. ปริยาเยน เตภูมิกวฏฺฏํ โลกามิสํ, นิปฺปริยาเยน จตฺตาโร ปจฺจยา. อิธ ปริยายโลกามิสํ อธิปฺเปตํ. นิปฺปริยายโลกามิสํปิ วฏฺฏติเยว. สนฺติเปกฺโขติ นิพฺพานสงฺขาตํ อจฺจนฺตสนฺตึ เปกฺขนฺโต อิจฺฉนฺโต ปตฺถยนฺโตติ. อุปนียสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------------- ๔. อจฺเจนฺติสุตฺตวณฺณนา [๔] จตุตฺเถ อจฺเจนฺตีติ อติกฺกมนฺติ. กาลาติ ปุเรภตฺตกาลาทโย กาลา. ตรยนฺติ รตฺติโยติ รตฺติโย อติกฺกมมานา ปุคฺคลํ มรณูปคมนาย ตรยนฺติ สีฆํ สีฆํ คมยนฺติ. วโยคุณาติ ปฐมมชฺฌิมปจฺฉิมวยานํ คุณา, ราสโยติ อตฺโถ. "อนุชานามิ ภิกฺขเว อหตานํ วตฺถานํ ทิคุณํ สงฺฆาฏินฺ"ติ ^๔- เอตฺถ หิ ปฏลฏฺโฐ @เชิงอรรถ: ^๑ สี., อิ. สมตฺโถ นาม โกจิ ^๒ ฉ.ม., อิ. อปรเจตนํ มุญฺจเจตนญฺจ @^๓ ฉ.ม., อิ. นิพฺพตฺตตฺตา ^๔ วินย. มหา. ๕/๓๔๘/๑๕๑ จีวรกฺขนฺธก

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๒๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=11&page=22&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=11&A=558&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=11&A=558&modeTY=2&pagebreak=1#p22