ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลี อักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๑)

หน้าที่ ๓๑๕-๓๑๖.

หน้าที่ ๓๑๕.

ภควา "กถํสุ ลภเต ปญฺญนฺ"ติ ปุฏฺโฐ อิมานิ จตฺตาริ การณานิ ทสฺเสนฺโต อิมํ คาถมาห:- ๑- สทฺทหาโน ฯเปฯ วิจกฺขโณติ. ๑- อิทานิ ตโต ปเร ตโย ปเญฺห วิสฺสชฺเชนฺโต ปฏิรูปการีติ อิมํ คาถมาห. ตตฺถ เทสกาลาทีนิ อหาเปตฺวา โลกิยสฺส โลกุตฺตรสฺส วา ธนสฺส ปฏิรูปํ อธิคมุปายํ กโรตีติ ปฏิรูปการี. ธุรวาติ เจตสิกวิริยวเสน อนิกฺขิตฺตธุโร. อุฏฺฐาตาติ "โย จ สีตญฺจ อุณฺหญฺจ, ติณา ภิยฺโย น มญฺญตี"ติอาทินา ๒- นเยน กายิกวิริยวเสน อุฏฺฐานสมฺปนฺโน อสิถิลปรกฺกโม. วินฺทเต ธนนฺติ เอกมูสิกาย นจิรสฺเสว จตุสตสหสฺสสงฺขํ จูฬกนฺเตวาสี วิย โลกิยธนญฺจ มหลฺลกมหาติสฺสตฺเถโร ๓- วิย โลกุตฺตรธนญฺจ ลภติ. โส "ตีหิเยว อิริยาปเถหิ วิหริสฺสามี"ติ วตฺตํ กตฺวา ถีนมิทฺธาคมเวลาย ปลาลจุมฺพฏกํ เตเมตฺวา สีเส กตฺวา คลปฺปมาณํ อุทกํ ปวิสิตฺวา ถีนมิทฺธํ ปฏิพาหนฺโต ทสหิ วสฺเสหิ อรหตฺตํ ปาปุณิ. สจฺเจนาติ วจีสจฺเจนาปิ "สจฺจวาที ภูตวาที"ติ, ปรมตฺถสจฺเจนาปิ "พุทฺโธ ปจฺเจกพุทฺโธ อริยสาวโก"ติ เอวํ กิตฺตึ ปปฺโปติ. ททนฺติ ยงฺกิญฺจิ อิจฺฉิตปตฺถิตํ ททนฺโต มตฺตานิ คนฺถติ, สมฺปาเทติ กโรตีติ อตฺโถ. ทุทฺททํ วา ททํ ตํ คนฺถติ. ทานมุเขน วา จตฺตาริปิ สงฺคหวตฺถูนิ คหิตานีติ เวทิตพฺพานิ, เตหิ มิตฺตานิ กโรตีติ วุตฺตํ โหติ. เอวํ คหฏฺฐปพฺพชิตานํ สาธารเณน โลกิยโลกุตฺตรมิสฺสเกน นเยน จตฺตาโร ปเญฺห วิสฺสชฺเชตฺวา อิทานิ "กถํ เปจฺจ น โสจตี"ติ อิมํ ปญฺจมํ ปญฺหํ คหฏฺฐวเสน วิสฺสชฺเชนฺโต ยสฺเสเตติอาทิมาห. ตสฺสตฺโถ:- ยสฺส "สทฺทหาโน อรหตนฺ"ติ เอตฺถ วุตฺตาย สพฺพกลฺยาณธมฺมุปฺปาทิกาย สทฺธาย สมนฺนาคตตฺตา สทฺธสฺส, ฆรเมสิโนติ เอตฺถ ๔- ฆราวาสํ ปญฺจ วา กามคุเณ เอสนฺตสฺส คเวสนฺตสฺส กามโภคิโน คหฏฺฐสฺส "สจฺเจน กิตฺตึ ปปฺโปตี"ติ เอตฺถ วุตฺตปฺปการํ สจฺจํ, "สุสฺสูสํ ลภเต ปญฺญนฺ"ติ เอตฺถ สุสฺสูสปญฺญานาเมน วุตฺโตว ธมฺโม, "ธุรวา อุฏฺฐาตา"ติ เอตฺถ ธุรนาเมน อุฏฺฐานนาเมน จ วุตฺตา ธิติ, @เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม., อิ. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ขุ. เถร. ๒๖/๒๓๒/๓๐๘ @มาตงฺคปุตฺตตฺเถรคาถา ม. มลฺลกมหาติสฺสตฺเถโร ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑๖.

"ททํ มิตฺตานิ คนฺถตี"ติ เอตฺถ วุตฺตปฺปกาโร จาโค จาติ เอเต จตุโร ธมฺมา สนฺติ, ส เว เปจฺจ น โสจตีติ อิธโลกา ปรโลกํ คนฺตฺวา ส เว เปจฺจ น โสจตีติ. เอวํ ภควา ปญฺจมํปิ ปญฺหํ วิสฺสชฺเชตฺวา ตํ ยกฺขํ โจเทนฺโต อิงฺฆ อญฺเญปีติอาทิมาห. ตตฺถ อิงฺฆาติ โจทนตฺเถ นิปาโต. อญฺเญปีติ อญฺเญปิ ธมฺเม ปุถู สมณพฺราหฺมเณ ปุจฺฉสฺสุ. อญฺเญปิ วา ปูรณาทโย สพฺพญฺญุปฏิญฺเญ ปุถู สมณพฺราหฺมเณ ปุจฺฉสฺสุ, ยทิ อเมฺหหิ "สจฺเจน กิตฺตึ ปปฺโปตี"ติ เอตฺถ วุตฺตปฺปการา สจฺจา ภิยฺโย กิตฺติปฺปตฺติการณํ วา, "สุสฺสูสํ ลภเต ปญฺญนฺติ เอตฺถ สุสฺสูสาติ ปญฺญาปเทเสน วุตฺตา ทมฺมา ภิยฺโย โลกิยโลกุตฺตรปญฺญาปฏิลาภการณํ วา, "ททํ มิตฺตานิ คนฺถตี"ติ เอตฺถ วุตฺตปฺปการา จาคา ภิยฺโย มิตฺตคนฺถนการณํ วา, "ธุรวา อุฏฺฐาตา"ติ เอตฺถ ตํ ตํ อตฺถวสํ ปฏิจฺจ ธุรนาเมน อุฏฺฐานนาเมน จ วุตฺตาย มหาภารหรณฏฺเฐน ๑- อุสฺโสฬฺหิภาวปฺปตฺตาย วิริยสงฺขาตาย ขนฺตฺยา ภิยฺโย โลกิยโลกุตฺตรธนวินฺทนการณํ วา, "สจฺจํ ธมฺโม ธิติ จาโค"ติ เอวํ วุตฺเตหิ อิเมเหว จตูหิ ธมฺเมหิ ภิยฺโย อสฺมา โลกา ปรโลกํ คนฺตฺวา ๒- เปจฺจ อโสจนการณํ วา อิธ วิชฺชตีติ อยเมตฺถ สทฺธึ สงฺเขปโยชนาย อตฺถวณฺณนา. วิตฺถารโต ปน เอกเมกํ ปทํ อตฺถุทฺธารปทุทฺธารปทวณฺณนานเยหิ วิภชิตฺวา เวทิตพฺพา. เอวํ วุตฺเต ยกฺโข เยน สํสเยน อญฺเญ ปุจฺเฉยฺย, ตสฺส ปหีนตฺตา กถํ นุ ทานิ ปุจฺเฉยฺยํ, ปุถู สมณพฺราหฺมเณติ วตฺวา เยปิสฺส อปุจฺฉนการณํ น ชานนฺติ, เตปิ ชานาเปนฺโต โยหํ ๓- อชฺช ปชานามิ, โย อตฺโถ สมฺปรายิโกติ อาห. ตตฺถ อชฺชาติ อชฺชาทิกํ ๔- กตฺวาติ อธิปฺปาโย. ปชานามีติ ยถาวุตฺเตน ปกาเรน ชานามิ. โย อตฺโถติ เอตฺตาวตา "สุสฺสูสํ ลภเต ปญฺญนฺ"ติอาทินา นเยน วุตฺตํ ทิฏฺฐธมฺมิกํ ทสฺเสติ. สมฺปรายิโกติ อิมินา "ยสฺเสเต จตุโร ธมฺมา"ติ วุตฺตํ เปจฺจ โสกาภาวกรํ ๕- สมฺปรายิกํ. อตฺโถติ จ การณสฺเสตํ @เชิงอรรถ: ฉ.ม., อิ. มหาภารสหนตฺเถน ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ สี. โสหํ @ ฉ.ม., อิ. อชฺชาทึ ฉ.ม. โสกาภาวการณํ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๓๑๕-๓๑๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=11&page=315&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=11&A=8141&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=11&A=8141&modeTY=2&pagebreak=1#p315


จบการแสดงผล หน้าที่ ๓๑๕-๓๑๖.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]