อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๑๓๐.

เอตฺถ จ อาหารํ วิญฺญาเณน สทฺธึ สงฺขิปิตฺวา อาหารนามรูปานํ อนฺตเร เอโก สนฺธิ, วิปากวิธึ นามรูเปน สงฺขิปิตฺวา นามรูปสงฺขารานํ อนฺตเร เอโก สนฺธิ, สงฺขารานญฺจ อายติภวสฺส จ อนฺตเร เอโก สนฺธีติ เวทิตพฺโพ. กูฏาคารนฺติ เอกํ กณฺณิกํ คาหาเปตฺวา ^๑- กตํ อคารํ. กูฏาคารสาลาติ เทฺว กณฺณิกา ^๒- คเหตฺวา กตสาลา. เอวเมว โขติ เอตฺถ ขีณาสวสฺส กมฺมํ สุริยรสฺมิสมํ เวทิตพฺพํ. สุริยรสฺมิ ปน อตฺถิ, สา เกวลํ ปติฏฺฐาย อภาเวน อปติฏฺฐา นาม ชาตา, ขีณาสวสฺส กมฺมํ นตฺถิตาย เอว อปติฏฺฐํ. ตสฺส หิ กายาทโย อตฺถิ, เตหิปิ ปน กตกมฺมํ กุสลากุสลํ นาม น โหติ, กิริยมตฺเต ฐตฺวา อวิปากํ โหติ, เอวมสฺส กมฺมํ นตฺถิตาย เอว อปติฏฺฐํ นาม ชาตนฺติ. จตุตฺถํ. ๕. นครสุตฺตวณฺณนา [๖๕] ปญฺจเม นามรูเป โข สติ วิญฺญาณนฺติ เอตฺถ "สงฺขาเรสุ สติ วิญฺญาณนฺ"ติ จ "อวิชฺชาย สติ สงฺขารา"ติ จ วตฺตพฺพํ ภเวยฺย, ตทุภยมฺปิ น วุตฺตํ. กสฺมา? อวิชฺชาสงฺขารา หิ ตติโย ภโว, เตหิ สทฺธึ อยํ วิปสฺสนา น ฆฏิยติ. มหาปุริโส หิ ปจฺจุปฺปนฺนปญฺจโวการวเสน อภินิวิฏฺโฐติ. นนุ จ อวิชฺชาสงฺขาเรสุ อทิฏฺเฐสุ น สกฺกา พุทฺเธน ภวิตุนฺติ. สจฺจํ น สกฺกา, อิมินา ปน เต ภวอุปาทานตณฺหาวเสน ทิฏฺฐาว. ตสฺมา ยถา นาม โคธํ อนุพนฺธนฺโต ปุริโส ตํ กูปํ ปวิฏฺฐํ ทิสฺวา โอตาเรตฺวา ^๓- ปวิฏฺฐฏฺฐานํ ขนิตฺวา โคธํ คเหตฺวา ปกฺกเมยฺย, น ปรภาคํ ขเนยฺย, กสฺมา? กสฺสจิ นตฺถิตาย. เอวํ มหาปุริโส โคธํ อนุพนฺธนฺโต ปุริโส วิย โพธิปลฺลงฺเก นิสินฺโน @เชิงอรรถ: ^๑ ก. คเหตฺวา ^๒ ฉ.ม. กณฺณิเก @^๓ สี. โอตริตฺวา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๑๓๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=12&page=130&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=12&A=2906&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=12&A=2906&modeTY=2&pagebreak=1#p130