อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๔๖.

อิมสฺมึ สุตฺเต สพฺโพปิ สปฺปฏิสนฺธิโก ปุถุชฺชโน "พาโล"ติ, อปฺปฏิสนฺธิโก ขีณาสโว "ปณฺฑิโต"ติ วุตฺโต. โสตาปนฺนสกทาคามิอนาคามิโน ปน "ปณฺฑิตา"ติ วา "พาลา"ติ วา น วตฺตพฺพา, ภชมานา ปน ปณฺฑิตปกฺขํ ภชนฺติ. นวมํ. ๑๐. ปจฺจยสุตฺตวณฺณนา [๒๐] ทสเม ปฏิจฺจสมุปฺปาทญฺจ โว ภิกฺขเว เทเสสฺสามิ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺเน จ ธมฺเมติ สตฺถา อิมสฺมึ สุตฺเต ปจฺจเย จ ปจฺจยนิพฺพตฺเต จ สภาวธมฺเม เทเสสฺสามีติ อุภยํ อารภิ. อุปฺปาทา วา ตถาคตานนฺติ ตถาคตานํ อุปฺปาเทปิ, พุทฺเธสุ อุปฺปนฺเนสุปิ อนุปฺปนฺเนสุปิ ชาติปจฺจยา ชรามรณํ, ชาติเยว ชรามรณสฺส ปจฺจโย. ิตาว สา ธาตูติ ิโตว โส ปจฺจยสภาโว, น กทาจิ ชาติ ชรามรณสฺส ปจฺจโย น โหติ. ธมฺมฏฺิตตา ธมฺมนิยามตาติ อิเมหิปิ ทฺวีหิ ปจฺจยเมว กเถติ. ปจฺจเยน หิ ปจฺจยุปฺปนฺนา ธมฺมา ติฏฺนฺติ, ตสฺมา ปจฺจโยว "ธมฺมฏฺิตตา"ติ วุจฺจติ. ปจฺจโย ธมฺเม นิยเมติ, ตสฺมา "ธมฺมนิยามตา"ติ วุจฺจติ. อิทปฺปจฺจยตาติ อิเมสํ ชรามรณาทีนํ ปจฺจยา อิทปฺปจฺจยา อิทปฺปจฺจยาว อิทปฺปจฺจยตา. ตนฺติ ตํ ปจฺจยํ. อภิสมฺพุชฺฌตีติ าเณน อภิสมฺพุชฺฌติ. อภิสเมตีติ ตํ ^๑- าเณน อภิสมาคจฺฉติ. อาจิกฺขตีติ กเถติ. เทเสตีติ เทสยติ. ^๒- ปญฺเปตีติ ชานาเปติ. ปฏฺเปตีติ าณมุเข เปติ. วิวรตีติ วิวริตฺวา ทสฺเสติ. วิภชตีติ วิภาคโต ทสฺเสติ. อุตฺตานีกโรตีติ ปากฏํ กโรติ. ปสฺสถาติ จาหาติ ปสฺสถ อติวทติ. ^๓- กินฺติ? ชาติปจฺจยา ภิกฺขเว ชรามรณนฺติอาทิ. อิติ โข ภิกฺขเวติ เอวํ โข ภิกฺขเว. ยา ตตฺราติ ยา เตสุ "ชาติปจฺจยา ชรามรณนฺ"ติอาทีสุ. ตถตาติอาทีนิ ปจฺจยาการสฺเสว เววจนานิ. โส เตหิ เตหิ ปจฺจเยหิ อนูนาธิเกเหว ตสฺส ตสฺส ธมฺมสฺส สมฺภวโต ตถตาติ, สามคฺคึ อุปคเตสุ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ ^๒ ฉ.ม.,อิ. ทสฺเสติ ^๓ ฉ.ม. อิติ จ วทติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๔๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=12&page=46&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=12&A=1014&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=12&A=1014&pagebreak=1#p46