อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๑๖๑.

วจฺฉโก, อยํ อสุกกุลสฺสา"ติ น สกฺกา โหติ ชานิตุํ. ยทา ปน เตสํ ติสูลาทีสุ อญฺตรํ ลกฺขณํ กตํ โหติ, ตทา สกฺกา โหติ ชานิตุํ. เอวเมว ยาว ปุคฺคลสฺส ราโค นุปฺปชฺชติ, ตาว น สกฺกา โหติ ชานิตุํ "อริโย วา ปุถุชฺชโน วา"ติ. ราโค ปนสฺส อุปฺปชฺชมาโนว "สราโค นาม อยํ ปุคฺคโล"ติ สญฺชานนนิมิตฺตํ ^๑- กโรนฺโต วิย อุปฺปชฺชติ, ตสฺมา นิมิตฺตกรโณติ วุตฺโต. โทสโมเหสุปิ เอเสว นโย. อนิมิตฺตา เจโตวิมุตฺติโย นาม เตรส ธมฺมา วิปสฺสนา, จตฺตาโร อารุปฺปา, จตฺตาโร มคฺคา, จตฺตาริ ผลานิ. ตตฺถ วิปสฺสนา นิจฺจนิมิตฺตํ สุขนิมิตฺตํ อตฺตนิมิตฺตํ อุคฺฆาเฏตีติ อนิมิตฺตา นาม. จตฺตาโร อารุปฺปา รูปนิมิตฺตสฺส อภาเวน ^๒- อนิมิตฺตา นาม. มคฺคผลานิ นิมิตฺตกรานํ กิเลสานํ อภาเวน อนิมิตฺตานิ, นิพฺพานมฺปิ อนิมิตฺตเมว, ตํ ปน เจโตวิมุตฺติ น โหติ, ตสฺมา น คหิตํ. อถ กสฺมา สุญฺตา เจโตวิมุตฺติ น คหิตาติ? สา "สุญฺา ราเคนา"ติอาทิวจนโต สพฺพตฺถ อนุปวิฏฺาว, ตสฺมา วิสุํ น คหิตาติ. เอกตฺถาติ อารมฺมณวเสน เอกตฺถา "อปฺปมาณํ อากิญฺจญฺ สุญฺตํ อนิมิตฺตนฺ"ติ หิ สพฺพาเนตานิ นิพฺพานสฺเสว นามานิ. อิติ อิมินา ปริยาเยน เอกตฺถา. อญฺสฺมึ ปน าเน อปฺปมาณาปิ โหติ, อญฺสฺมึ อากิญฺจญฺา, อญฺสฺมึ สุญฺตา, อญฺสฺมึ อนิมิตฺตาติ อิมินา ปริยาเยน นานาพฺยญฺชนาติ. ๘. นิคณฺนาฏปุตฺตวณฺณนา [๓๕๐] อฏฺเม เตนุปสงฺกมีติ สยํ อาคตาคโม วิญฺาตสาสโน อนาคามี อริยสาวโก สมาโน กสฺมา นคฺคโภคฺคํ นิสฺสิริกํ นิคณฺ อุปสงฺกมีติ? @เชิงอรรถ: ^๑ สี. สญฺชานิตุํ นิมิตฺตํ ^๒ ฉ.ม. อภาวา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๑๖๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=13&page=161&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=13&A=3521&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=13&A=3521&pagebreak=1#p161