อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลี อักษรไทย
สํ.อ. (สารตฺถ.๓)
หน้าที่ ๑๙๕-๑๙๖.

หน้าที่ ๑๙๕.
วุจฺจติ, ตสฺส ตสฺส ปฏิปกฺขธมฺมปจฺจยาว ตนฺตํ เวทยิตํ อธิปฺเปตํ.
ฉนฺทวูปสมปจฺจยาติอาทีสุ ปน ฉนฺทวูปสมปจฺจยา ตาว ปฐมชฺฌานเวทนา เวทิตพฺพา,
วิตกฺกวูปสมปจฺจยา ทุติยชฺฌานเวทนา, สญฺญาปจฺจยา ฉ สมาปตฺติเวทนา,
สญฺญาวูปสมปจฺจยา เนวสญฺญานาสญฺญายตนเวทนา. ฉนฺโท จ วูปสนฺโตติอาทีนิ
วุตฺตตฺถาเนว.
                       ๓-๗. เสกฺขสุตฺตาทิวณฺณนา
    [๑๓-๑๗] ตติเย เสกฺโขติ สิกฺขนสีโล. กึ สิกฺขตีติ? ติสฺโส สิกฺขา.
เสกฺขายาติ ตีหิ ผเลหิ จตูหิ จ มคฺเคหิ สทฺธึ อุปฺปนฺนาย. สาปิ หิ
อนิฏฺฐิตกิจฺจตฺตา อตฺตโน กิจฺจํ สิกฺขเต วาติ เสกฺขา. จตุตฺถปญฺจมฉฏฺฐสตฺตมานิ
อุตฺตานตฺถาเนวาติ.
                   ๘-๑๐. ปฐมกุกฺกุฏารามสุตฺตาทิวณฺณนา
    [๑๘-๒๐] อฏฺฐเม อุมฺมงฺโคติ ปญฺญาอุมฺมงฺโค, ปญฺญาวีมํสนํ ปญฺญาคเวสนนฺติ
อตฺโถ. เอวํ หิ ตฺวํ อาวุโสติ อิทํ ตสฺส ปุจฺฉาปติฏฺฐาปนตฺถาย
อาห. นวมทสมานิ อุตฺตานตฺถาเนวาติ.
                           ทุติโย วคฺโค.
                           -----------
                        ๓. มิจฺฉตฺตวคฺควณฺณนา
    [๒๑-๓๐] ตติยวคฺคสฺส ปฐเม มิจฺฉตฺตนฺติ มิจฺฉาสภาวํ. สมฺมตฺตนฺติ
สมฺมาสภาวํ. มิจฺฉาปฏิปตฺตาธิกรณเหตูติ มิจฺฉาปฏิปตฺติกรณเหตุ. ยสฺมา
มิจฺฉาปฏิปตฺตึ กโรติ, ตสฺมาติ อตฺโถ. นาราธโกติ น สมฺปาทโก. ญายํ
ธมฺมนฺติ อริยมคฺคธมฺมํ. มิจฺฉาญาณีติ มิจฺฉาวิญฺญาโณ มิจฺฉาปจฺจเวกฺขโณ.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๖.
มิจฺฉาวิมุตฺตีติ อยาถาววิมุตฺติ อนิยฺยานิกวิมุตฺติ. อิเมสุ ตติยาทีสุ จตูสุ
สุตฺเตสุ วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตํ, ปจฺฉิเมสุ ปเนตฺถ ทฺวีสุ ปุคฺคโล ปุจฺฉิโต ธมฺโม
วิภตฺโต, เอวํ ธมฺเมน ปุคฺคโล ทสฺสิโตติ. สุปฺปวตฺติโยติ สุปฺปวตฺตนิโย. ยถา
อิจฺฉิติจฺฉิตํ ทิสํ ปวตฺเตนฺโต ธาวติ, เอวํ ปวตฺเตตุํ สกฺกา โหตีติ อตฺโถ.
สอุปนิสํ สปริกฺขารนฺติ สปจฺจยํ สปริวารํ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ.
                           ตติโย วคฺโค.
                           -----------
                        ๔. ปฏิปตฺติวคฺควณฺณนา
    [๓๑-๔๐] จตุตฺเถ มิจฺฉาปฏิปตฺตินฺติ อยาถาวปฏิปตฺตึ. มิจฺฉาปฏิปนฺนนฺติ
อยาถาวปฏิปนฺนํ. อิติ เอกํ สุตฺตํ ธมฺมวเสน กถิตํ, เอกํ ปุคฺคลวเสน.
อปาราปารนฺติ วฏฺฏโต นิพฺพานํ. ปารคามิโนติ เอตฺถ เยปิ ปารํ คตา, เยปิ
คจฺฉนฺติ, เยปิ คมิสฺสนฺติ, สพฺเพ ปารคามิโนเตฺวว เวทิตพฺพา.
     ตีรเมวานุธาวตีติ วฏฺฏเมว อนุธาวติ, วฏฺเฏ วิจรติ. กณฺหนฺติ อกุสลธมฺมํ.
สุกฺกนฺติ กุสลธมฺมํ. โอกา อโนกนฺติ วฏฺฏโต นิพฺพานํ. อาคมฺมาติ อารพฺภ
สนฺธาย ปฏิจฺจ. ปริโยทเปยฺยาติ ปริสุทฺธํ กเรยฺย. จิตฺตเกฺลเสหีติ จิตฺตํ
กิลิสฺสาเปนฺเตหิ นีวรเณหิ. สมฺโพธิยงฺเคสูติ สตฺตสุ โพชฺฌงฺเคสุ.
    สามญฺญตฺถนฺติ นิพฺพานํ. ตํ หิ สามญฺเญน อุปคนฺตพฺพโต สามญฺญตฺโถติ
วุจฺจติ. พฺรหฺมญฺญนฺติ เสฏฺฐภาวํ. พฺรหฺมญฺญตฺถนฺติ นิพฺพานํ พฺรหฺมญฺเญน
อุปคนฺตพฺพโต. ยตฺถ ยตฺถ ปน เหฏฺฐา จ อิเมสุ จ ตีสุ สุตฺเตสุ "ราคกฺขโย"ติ
อาคตํ, ตตฺถ ตตฺถ อรหตฺตมฺปิ วฏฺฏติเยวาติ วทนฺติ.
                           จตุตฺโถ วคฺโค.
                           ------------


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๑๙๕-๑๙๖.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=13&page=195&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=13&A=4243&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=13&A=4243&modeTY=2&pagebreak=1#p195