อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๒๒.

อาคติคติ น โหตีติ ปฏิสนฺธิวเสน อาคติ นาม, จุติวเสน คมนํ นาม น โหติ. จุตูปปาโตติ จวนวเสน จุติ, อุปปชฺชนวเสน อุปปาโต. เนวิธ น หุรํ น อุภยมนฺตเรนาติ น อิธ โลเก น ปรโลเก น อุภยตฺถ โหติ. เอเสวนฺโต ทุกฺขสฺสาติ วฏฺฏทุกฺขกิเลสทุกฺขสฺส อยเมว อนฺโต อยํ ปริจฺเฉโท ปริวฏุมภาโว โหติ. อยเมว หิ เอตฺถ อตฺโถ. เย ปน "อุภยมนฺตเรนา"ติ วจนํ คเหตฺวา อนฺตราภวํ อิจฺฉนฺติ, เตสํ วจนํ นิรตฺถกํ. อนฺตรา ภวสฺส หิ ภาโว อภิธมฺเม ปฏิกฺขิตฺโตเยว. "อนฺตเรนา"ติ วจนํ ปน วิกปฺปนฺตรทีปนํ. ตสฺมา อยเมตฺถ อตฺโถ:- เนว อิธ น หุรํ, อปโร วิกปฺโป น อุภยนฺติ. สตฺถํ อาหเรสีติ ชีวิตหารกสตฺถํ อาหริ, อาหริตฺวา กณฺนาฬํ ฉินฺทิ. อถสฺส ตสฺมึ ขเณ มรณภยํ โอกฺกมิ, คตินิมิตฺตํ อุปฏฺาสิ. โส อตฺตโน ปุถุชฺชนภาวํ ตฺวา สํวิคฺคจิตฺโต วิปสฺสนํ ปฏฺเปตฺวา สงฺขาเร ปริคฺคณฺหนฺโต อรหตฺตํ ปตฺวา สมสีสี หุตฺวา ปรินิพฺพุโต. สมฺมุขาเยว อนุปวชฺชตา พฺยากตาติ กิญฺจาปิ อิทํ เถรสฺส ปุถุชฺชนกาเล พฺยากรณํ โหติ, เอเตน ปน พฺยากรเณน อนนฺตรายมสฺส ^๑- ปรินิพฺพานํ อโหสิ, ตสฺมา ภควา ตเทว พฺยากรณํ คเหตฺวา กเถสิ. อุปวชฺชกุลานีติ อุปสงฺกมิตพฺพกุลานิ. อิมินา เถโร "ภนฺเต เอวํ อุปฏฺาเกสุ จ อุปฏฺายิกาสุ จ วิชฺชมานาสุ โส ภิกฺขุ ตุมฺหากํ สาสเน ปรินิพฺพายิสฺสตี"ติ ปุพฺพภาเค ปฏิปตฺติยํ กุลสํสคฺคโทสํ ทสฺเสนฺโต ปุจฺฉติ. อถสฺส ภควา กุเลส สํสคฺคาภาวํ ทีเปนฺโต โหนฺติ เหเต สาริปุตฺตาติอาทิมาห. อิมสฺมึ กิรฏฺาเน เถรสฺส กุเลสุ อสํสฏฺภาโว ปากโต อโหสิ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมว. @เชิงอรรถ: ^๑ สี. อนนฺตราเยวสฺส

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๒๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=13&page=22&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=13&A=455&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=13&A=455&pagebreak=1#p22