อรรถกถาเล่มที่ ๑๔ หน้าที่ ๒๘.

นิฏฺฐิเต วา วิสฺสฏฺเฐ วา อโยนิโสมนสิการสติโวสฺสคฺเค อาคมฺม อุปฺปชฺชติ. เอวํปิ อสมุทาจารวเสน อนุปฺปนฺโน อุปฺปชฺชติ นาม. เอกจฺโจ ปน พฺรหฺมโลกา อาคโต สุทฺธสตฺโต โหติ, ตสฺส อนาเสวนาย ^๑- กิเลโส โอกาสํ น ลภติ. อปรภาเค ปนสฺส ลทฺธาเสวนสฺส อโยนิโสมนสิการสติโวสฺสคฺเค อาคมฺม อุปฺปชฺชติ. เอวํปิ อสมุทาจารวเสน อนุปฺปนฺโน อุปฺปชฺชติ นาม. เอวํ ตาว อสมุทาจารวเสน อนุปฺปนฺนสฺส อุปฺปนฺนตา เวทิตพฺพา. กถํ อนนุภูตารมฺมณวเสน? อิเธกจฺโจ อนนุภูตปุพฺพํ มนาปิยรูปาทิอารมฺมณํ ลภติ, ตสฺส ตตฺถ อโยนิโสมนสิการสติโวสฺสคฺเค อาคมฺม ราโค อุปฺปชฺชติ. เอวํ อนนุภูตารมฺมณวเสน อนุปฺปนฺโน อุปฺปชฺชติ นาม. อุปฺปนฺโนติ ชาโต สญฺชาโต นิพฺพตฺโต อภินิพฺพตฺโต ปาตุภูโต. ภิยฺโยภาวายาติ ปุนปฺปุนํ ภาวาย. เวปุลฺลายาติ วิปุลภาวาย ราสิภาวาย. ตตฺถ สกึ อุปฺปนฺโน กามจฺฉนฺโท น นิรุชฺฌิสฺสติ, สกึ นิรุทฺโธ วา เสฺวว ปุน ^๒- อุปฺปชฺชิสฺสตีติ อฏฺฐานเมตํ. เอกสฺมึ ปน นิรุทฺเธ เอตสฺมึ ^๓- วา อารมฺมเณ อญฺญตรสฺมึ ^๔- วา อารมฺมเณ อปราปรํ อุปฺปชฺชมาโน ภิยฺโยภาวาย เวปุลฺลาย สํวตฺตติ นาม. สุภนิมิตฺตนฺติ ราคฏฺฐานิยํ อารมฺมณํ. "สนิมิตฺตา ^๕- ภิกฺขเว อุปฺปชฺชนฺติ ปาปกา อกุสลา ธมฺมา, โน อนิมิตฺตา"ติ ^๖- เอตฺถ หิ ^๗- นิมิตฺตนฺติ ปจฺจยสฺส นามํ. "อธิจิตฺตมนุยุตฺเตน ภิกฺขเว ภิกฺขุนา ปญฺจ นิมิตฺตานิ กาเลน กาลํ มนสิกาตพฺพานี"ติ ^๘- เอตฺถ การณสฺส. "โส ตํ นิมิตฺตํ อาเสวติ ภาเวตี"ติ ^๙- เอตฺถ สมาธิสฺส. "ยํ นิมิตฺตํ อาคมฺม ยํ นิมิตฺตํ มนสิกโรโต อนนฺตรา อาสวานํ ขโย โหตี"ติ ^๑๐- เอตฺถ วิปสฺสนาย. อิธ ปน ราคฏฺฐานิโย อิฏฺฐารมฺมณธมฺโม "สุภนิมิตฺตนฺ"ติ อธิปฺเปโต. อโยนิโส @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม.,อิ. อนาเสวนตาย ^๒ ม. นิรุทฺโธ ปน ปุน ^๓ ฉ.ม.,อิ. ตสฺมึ @^๔ ฉ.ม.,อิ. อญฺญสฺมึ ^๕ ม. สุภนิมิตฺตา ^๖ องฺ.ทุก. ๒๐/๗๘/๗๘ สนิมิตฺตวคฺค @^๗ ฉ.ม. หิ-สทฺโท น ทิสฺสติ ^๘ ม.มู. ๑๒/๒๑๖/๑๘๒ วิตกฺกสณฺฐานสุตฺต @^๙ องฺ.นวก. ๒๓/๒๓๙(๓๕)/๔๓๕ (สฺยา) ^๑๐ องฺ.ฉกฺก. ๒๒/๒๙๘(๒๗)/๓๕๗ อนุตฺตริยวคฺค @(สฺยา)

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๔ หน้าที่ ๒๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=14&page=28&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=14&A=654&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=14&A=654&modeTY=2&pagebreak=1#p28