อรรถกถาเล่มที่ ๑๔ หน้าที่ ๔๖.

๓. อกมฺมนิยวคฺควณฺณนา [๒๑-๒๒] ตติยสฺส ปฐเม อภาวิตนฺติ อวฑฺฒิตํ ภาวนาวเสน อปฺปวตฺติตํ. อกมฺมนิยํ โหตีติ กมฺมกฺขมํ กมฺมโยคํ น โหติ. ทุติเย วุตฺตปริยาเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพ. เอตฺถ จ ปฐเม จิตฺตนฺติ วฏฺฏวเสน อุปฺปนฺนจิตฺตํ, ทุติเย วิวฏฺฏวเสน อุปฺปนฺนจิตฺตํ. ตตฺถ จ วฏฺฏํ วฏฺฏปาทํ, วิวฏฺฏํ วิวฏฺฏปาทนฺติ อยํ ปเภโท เวทิตพฺโพ. วฏฺฏํ นาม เตภูมิกํ วฏฺฏปาทํ นาม วฏฺฏปฏิลาภาย กมฺมํ, วิวฏฺฏํ นาม นว โลกุตฺตรธมฺมา, วิวฏฺฏปาทํ นาม วิวฏฺฏปฏิลาภาย กมฺมํ. อิติ อิเมสุ สุตฺเตสุ วฏฺฏวิวฏฺฏเมว กถิตํ. ทุติยํ. [๒๓-๒๔] ตติเย วฏฺฏวเสเนว อุปฺปนฺนจิตฺตํ เวทิตพฺพํ. มหโต อนตฺถาย สํวตฺตตีติ เทวมนุสฺสสมฺปตฺติโย มารพฺรหฺมอิสฺสริยานิ จ ททมานมฺปิ ปุนปฺปุนํ ชาติชราพฺยาธิมรณโสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาเส ขนฺธธาตุอายตนปฏิจฺจสมุปฺปาท- วฏฺฏานิ จ ททมานํ เกวลํ ทุกฺขกฺขนฺธเมว เทตีติ มหโต อนตฺถาย สํวตฺตติ นามาติ. ตติยํ. จตุตฺเถ จิตฺตนฺติ วิวฏฺฏวเสเนว อุปฺปนฺนจิตฺตํ. จตุตฺถํ. [๒๕-๒๖] ปญฺจมฉฏฺเฐสุ อภาวิตํ อปาตุภูตนฺติ อยํ วิเสโส. ตตฺรายมธิปฺปาโย:- วฏฺฏวเสน อุปฺปนฺนจิตฺตํ นาม อุปฺปนฺนมฺปิ อภาวิตํ อปาตุภูตเมว โหติ. กสฺมา? โลกุตฺตรปาทกชฺฌานวิปสฺสนามคฺคผลนิพฺพาเนสุ ปกฺขนฺทิตุ ํ อสมตฺถตฺตา. วิวฏฺฏวเสน อุปฺปนฺนํ ปน ภาวิตํ ปาตุภูตํ นาม โหติ. กสฺมา? เตสุ ธมฺเมสุ ปกฺขนฺทิตุ ํ สมตฺถตฺตา. กุรุนฺทกวาสิปุสฺสมิตฺตตฺเถโร ^๑- ปนาห "มคฺคจิตฺตเมว อาวุโส ภาวิตํ ปาตุภูตํ นาม โหตี"ติ. ปญฺจมฉฏฺฐํ. [๒๗-๒๘] สตฺตมอฏฺฐเมสุ อพหุลีกตนฺติ ปุนปฺปุนํ อกตํ. อิมานิ เทฺว วฏฺฏวิวฏฺฏวเสเนว อุปฺปนฺนจิตฺตาเนว เวทิตพฺพานีติ. สตฺตมอฏฺฐมํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ม. กุรุนฺทกวาสีสุมิตฺตตฺเถโร, ฉ. กุรุนฺทกวาสี ผุสฺสมิตฺตตฺเถโร

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๔ หน้าที่ ๔๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=14&page=46&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=14&A=1091&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=14&A=1091&modeTY=2&pagebreak=1#p46