อรรถกถาเล่มที่ ๑๔ ภาษาบาลี อักษรไทย
องฺ.อ. (มโนรถ.๑)
หน้าที่ ๖๑-๖๒.

หน้าที่ ๖๑.
สาสเน ยาวชีวํ ปริปุณฺณํ ปริสุทฺธํ พฺรหฺมจริยํ จริตุนฺ"ติ เอกกฺขเณเนว ทสปิ
ภิกฺขู วีสติปิ สฏฺฐีปิ สตมฺปิ สหสฺสมฺปิ ภิกฺขู คิหี โหนฺติ. สตฺถา ยถารุจิยา
จาริกํ จริตฺวา น ปุน เชตวนเมว คนฺตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ "ภิกฺขเว ตถาคโต
จาริกํ จรมาโน จิรํ อากิณฺโณ วิหาสิ, อิจฺฉามหํ ภิกฺขเว อฑฺฒมาสํ ปฏิสลฺลียิตุํ,
นมฺหิ เกนจิ อุปสงฺกมิตพฺโพ อญฺญตฺร เอเกน ปิณฺฑปาตนีหารเกนา"ติ. อฑฺฒมาสํ
เอกีภาเวน วีตินาเมตฺวา ปฏิสลฺลานา วุฏฺฐิโต อานนฺทตฺเถเรน สทฺธึ วิหารจาริกํ
จรมาโน โอโลกิโตโลกิตฏฺฐาเน ปน ตนุภูตํ ภิกฺขุสํฆํ ทิสฺวา ชานนฺโตเยว เถรํ
ปุจฺฉิ "อานนฺท อญฺญสฺมึ กาเล ตถาคเต จาริกํ จริตฺวา เชตวนํ อาคเต สกลวิหาโร
กาสาวปชฺโชโต อิสิวาตปฏิวาโต ๑- โหติ, อิทานิ ปน ตนุภูโต ภิกฺขุสํโฆ ทิสฺสติ,
เยภุยฺเยน จ อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาตา ภิกฺขู, กึ นุ โข เอตนฺ"ติ. เอตรหิ ภควา
ตุมฺหากํ อคฺคิกฺขนฺโธปมธมฺมเทสนํ กถิตกาลโต ปฏฺฐาย ภิกฺขู สํเวคปฺปตฺตา หุตฺวา
"มยํ เอตํ ธมฺมํ สพฺพากาเรน ปริจริตุํ ๒- น สกฺขิสฺสาม, อสมฺมาวตฺตนฺตานญฺจ
ชนสฺส สทฺธาเทยฺยํ ปริภุญฺชิตุํ อยุตฺตนฺ"ติ คิหิภาวํ สงฺกมนฺตีติ.
      ตสฺมึ ขเณ ภควโต ธมฺมสํเวโค อุปฺปชฺชิ. ตโต เถรํ อาห "มยิ ปฏิสลฺลาเน
วีตินาเมนฺเต น โกจิ มม ปุตฺตานํ เอกํ อสฺสาสฏฺฐานํ กเถสิ. สาครสฺส
หิ โอตรณติตฺถานิ วิย พหูนิ อิมสฺมึ สาสเน อสฺสาสการณานิ. คจฺฉานนฺท
คนฺธกุฏิปริเวเณ พุทฺธาสนํ ปญฺญาเปตฺวา ภิกฺขุสํฆํ สนฺนิปาเตหี"ติ. เถโร ตถา
อกาสิ. สตฺถา พุทฺธาสนวรคโต ภิกฺขู อามนฺเตตฺวา "ภิกฺขเว เมตฺตาย สพฺพปุพฺพภาโค
นาม เนว อปฺปนา, น อุปจาโร, สตฺตานํ หิตผรณมตฺตเมวา"ติ วตฺวา อิมิสฺสา
อตฺถุปฺปตฺติยา อิมํ อจฺฉราสงฺฆาตสุตฺตํ ๓- เทเสสิ.
      ตตฺถ อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตนฺติ อจฺฉราปหรณมตฺตํ, เทฺว องฺคุลิโย ปหริตฺวา
สทฺทกรณมตฺตนฺติ อตฺโถ. เมตฺตจิตฺตนฺติ สพฺพสตฺตานํ หิตผรณจิตฺตํ. อาเสวตีติ
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,อิ. อิสิวาตปริวาโต  ๒ ฉ.ม. ปริปูเรตุํ, อิ. ปูเรตุํ
@๓ ฉ.ม. จูฬจฺฉราสงฺฆาตสุตฺตํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๖๒.
กถํ อาเสวติ? อาวชฺเชนฺโต อาเสวติ, ชานนฺโต อาเสวติ, ปสฺสนฺโต อาเสวติ,
ปจฺจเวกฺขนฺโต อาเสวติ จิตฺตํ อธิฏฺฐหนฺโต ๑- อาเสวติ, สทฺธาย อธิมุจฺจนฺโต
อาเสวติ, วิริยํ ปคฺคณฺหนฺโต อาเสวติ, สตึ อุปฏฺฐาเปนฺโต อาเสวติ, จิตฺตํ
สมาทหนฺโต อาเสวติ, ปญฺญาย ปชานนฺโต อาเสวติ, อภิญฺเญยฺยํ อภิชานนฺโต อาเสวติ,
ปริญฺเญยฺยํ ปริชานนฺโต อาเสวติ, ปหาตพฺพํ ปชหนฺโต อาเสวติ, ภาเวตพฺพํ ภาเวนฺโต
อาเสวติ, สจฺฉิกาตพฺพํ สจฺฉิกโรนฺโต อาเสวตีติ. ๒- อิธ ปน เมตฺตาปุพฺพภาเค ๓-
หิตผรณปวตฺตมตฺเตเนว อาเสวตีติ เวทิตพฺพํ. ๔-
      อริตฺตชฺฌาโนติ อตุจฺฉชฺฌาโน อปริจฺจตฺตชฺฌาโน วา. วิหรตีติ อิริยติ
วตฺตติ ๕- ปาเลติ ยเปติ ยาเปติ จรติ วิหรติ. เตน วุจฺจติ วิหรตีติ. อิมินา
ปเทน เมตฺตํ อาเสวนฺตสฺส ภิกฺขุโน อิริยาปถวิหาโร กถิโต. สตฺถุสาสนกโรติ
สตฺถุอนุสาสนิกโร. โอวาทปฏิกโรติ โอวาทการโก. เอตฺถ จ สกึ วจนํ โอวาโท,
ปุนปฺปุนํ วจนํ อนุสาสนี. สมฺมุขา วจนมฺปิ โอวาโท, เปเสตฺวา ปรมฺมุขา วจนํ
อนุสาสนี. โอติณฺเณ วตฺถุสฺมึ วจนํ โอวาโท, โอติณฺเณ อโนติณฺเณ วตฺถุสฺมึ วา ปน
วจนํ ๖- อนุสาสนี. เอวํ วิเสโส เวทิตพฺโพ. ปรมตฺถโต ปน โอวาโทติ วา อนุสาสนีติ
วา เอส ๗- เอเก เอกตฺเถ สเม สภาเค ตชฺชาเต ตญฺเญวาติ. เอตฺถ จ
"อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ เจ ภิกฺขเว ภิกฺขุ เมตฺตจิตฺตํ อาเสวตี"ติ อิทเมว สตฺถุ
สาสนญฺเจว โอวาโท จ, ตสฺส กรณโต เอส สาสนกโร โอวาทปฏิกโรติ เวทิตพฺโพ.
      อโมฆนฺติ อตุจฺฉํ. รฏฺฐปิณฺฑนฺติ ญาติปริวฏฺฏํ ปหาย รฏฺฐํ นิสฺสาย
ปพฺพชิเตน ปเรสํ เคหโต ปฏิลทฺธตฺตา ปิณฺฑปาโตว รฏฺฐปิณฺโฑ นาม วุจฺจติ.
ปริภุญฺชตีติ จตฺตาโร ปริโภคา เถยฺยปริโภโค อิณปริโภโค ทายชฺชปริโภโค
สามิปริโภโคติ. ตตฺถ ทุสฺสีลสฺส ปริโภโค เถยฺยปริโภโค นาม. สีลวโต
อปจฺจเวกฺขิตปริโภโค อิณปริโภโค นาม. สตฺตนฺนํ เสขานํ ปริโภโค ทายชฺชปริโภโค
นาม.
@เชิงอรรถ: ๑ ก. ปจฺจุปฏฺฐเปนฺโต  ๒ ขุ.ปฏิ. ๓๑/๕๓๕/๔๓๔ ยุคนทฺธกถา  ๓ ฉ.ม.,อิ.....ภาเคน
@๔ ฉ.ม. เวทิตพฺโพ  ๕ ฉ.ม.,อิ. ปวตฺตติ  ๖ ฉ.ม.,อิ. โอติณฺเณ วา อโนติณฺเณ วา
@วตฺถุสฺมึ ตนฺติฐปนวเสน วจนํ  ๗ ฉ.ม. เอเส


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๔ หน้าที่ ๖๑-๖๒.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=14&page=61&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=14&A=1447&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=14&A=1447&modeTY=2&pagebreak=1#p61