อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๑๙๐.

ทิฏฺิสญฺาเอว เหตฺถ สญฺาคตํ, ทิฏฺินิสฺสิตมาโนเยว ทิฏฺิมญฺิตเมว วา มญฺิตํ, ทิฏฺิปปญฺโจว ปปญฺจิตํ, ทิฏฺุปาทานเมว อุปาทานํ, ทิฏฺิยา วิรูปํ ปฏิสรณภาโวเยว วิปฺปฏิสาโร นามาติ เวทิตพฺโพ. เอตฺถ จ ทิฏฺิคฺคหเณน ทฺวาสฏฺิทิฏฺิโย, ทิฏฺินิโรธคามินีปฏิปทาคหเณน โสตาปตฺติมคฺโคว คหิโตติ. ๒. ปุริสคติสุตฺตวณฺณนา [๕๕] ทุติเย ปุริสคติโยติ ปุริสสฺส าณคติโย. อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ อปจฺจยนิพฺพานํ. โน จสฺสาติ อตีเต อตฺตภาเว นิพฺพตฺตกํ กมฺมํ โน เจ อภวิสฺส. โน จ เม สิยาติ เอตรหิ เม อยํ อตฺตภาโว น สิยา. น ภวิสฺสตีติ เอตรหิ เม อนาคตตฺตภาวนิพฺพตฺตกํ กมฺมํ น ภวิสฺสติ. น เม ภวิสฺสตีติ อนาคเต เม อตฺตภาโว น ภวิสฺสติ. ยทตฺถิ ยํ ภูตนฺติ ยํ อตฺถิ ยํ ภูตํ ปจฺจุปฺปนฺนํ ขนฺธปญฺจกํ. ตํ ปชหามีติ อุเปกฺขํ ปฏิลภตีติ ตํ ตตฺถ ฉนฺทราคปฺปหาเนน ปชหามีติ วิปสฺสนูเปกฺขํ ปฏิลภติ. ภเว น รชฺชตีติ อตีเต ขนฺธปญฺจเก ตณฺหาทิฏฺีหิ น รชฺชติ. สมฺภเว น รชฺชตีติ อนาคเตปิ ตเถว น รชฺชติ, อตฺถุตฺตริ ปทํ สนฺตนฺติ อุตฺตรึ สนฺตํ นิพฺพานปทํ นาม อตฺถิ. สมฺมปฺปญฺาย ปสฺสตีติ ตํ สห วิปสฺสนาย มคฺคปญฺาย สมฺมา ปสฺสติ. น สพฺเพน สพฺพนฺติ เอกจฺจานํ กิเลสานํ อปฺปหีนตฺตา สจฺจปฏิจฺฉาทกสฺส ตมสฺส สพฺพโส อวิทฺธํสิตตฺตา น สพฺพากาเรน สพฺพํ. หญฺมาเนติ สณฺฑาเสน คเหตฺวา มุฏฺิกาย โกฏฺฏิยมาเน. อนฺตราปรินิพฺพายีติ อุปปตฺติสมนนฺตรโต ปฏฺาย อายุโน เวมชฺฌํ อนติกฺกมิตฺวา เอตฺถนฺตเร กิเลสปรินิพฺพาเนน ปรินิพฺพุโต โหติ. อนุปหจฺจ ตลนฺติ อากาสตลํ อนุปหจฺจ น อติกฺกมิตฺวา, ภูมึ อปฺปตฺวา อากาเสเยว นิพฺพาเยยฺยาติ อิมาหิ ตีหิ อุปมาหิ ตโย อนฺตราปรินิพฺพายี ทสฺสิตา. อุปหจฺจปรินิพฺพายีติ อายุเวมชฺฌํ อติกฺกมิตฺวา ปจฺฉิมโกฏึ อปฺปตฺวา ปรินิพฺพุโต โหติ. อุปหจฺจ ตลนฺติ ชลมานา คนฺตฺวา อากาสตลํ อติกฺกมิตฺวา @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อนติกฺกมิตฺวา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๑๙๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=190&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=4231&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=4231&pagebreak=1#p190